chem m4 lesson plan matter

382

รหสวชา ว30221

วชา เคม

ชน ม. 4 ภาคเรยนท 1

1. จำนวน3ชวโมง/สปดาห จำนวนหนวยกต1.5หนวยกต

2. หนงสอทใชในการเรยน

- แบบเรยนชอ หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมเคมเพมเตมเลม1

ผแตง สสวท.กระทรวงศกษาธการ

สำนกพมพ ครสภา

- หนงสออานประกอบชอ เคม1-2

ผแตง ทบวงมหาวทยาลย

สำนกพมพ อกษรเจรญทศน

- หนงสออานประกอบชอ คมอเคมทกเลม

ผแตง ทกคน

สำนกพมพ ทกสำนกพมพ

3. ผเขยนคมอคร

ชอนายสรพงศ นามนย ตำแหนงครโรงเรยนวงไกลกงวล

สถานททำงาน สถานวทยโทรทศนการศกษาทางไกลผานดาวเทยมโรงเรยนวงไกลกงวล

อ.หวหนจ.ประจวบครขนธ77110

โทร.0-3251-5457-8

Email : [email protected]

elearning : www.kkws.ac.th

www.kkws.ac.th/moodle/

www.chon2.go.th/kkws/moodle

ดบทเรยนยอนหลงwww.edltv.thai.net

383

โครงสรางรายวชาเคม 1

ระดบมธยมศกษาตอนปลายชนมธยมศกษาปท4เวลา60ชวโมง

จำนวน1.5หนวยกต

ลำดบท ชอหนวยการเรยนร มาตรฐาน

การเรยนร/

ตวชวด

สาระสำคญ เวลา

(ชวโมง)

นำหนก

คะแนน

1 อะตอมของตารางธาต ว3.1ม.4/1,

ว3.1ม.4/2

ว8/1

- โครงสรางอะตอม และสญลกษณ

นวเคลยรของธาต

- การจดเรยงอเลกตรอนในอะตอม

- ความสมพนธระหวางอเลกตรอนใน

ระดบพลงงานนอกสดกบสมบต

ของธาตและการเกดปฏกรยา

20 35

2 พนธะเคม ว3.1ม.4/4

ว8/1

- การเกดพนธะเคมในโครงผลกและ

ในโมเลกลของสาร

20 35

3 สมบตของธาตและ

สารประกอบ

ว3.1ม.4/3

ว3.1ม.4/5

ว8.1

- การจดเรยงธาตและทำนายแนวโนม

สมบตของธาตในตารางธาต

- การเกดพนธะเคมในโครงผลกและ

ในโมเลกลของสาร

- ความสมพนธ ระหว างจด เดอด

จดหลอมเหลวและสถานะของสาร

กบแรงยดเหนยวระหวางอนภาค

ของสาร

20 30

384

กำหนดการเรยนรรายชวโมง และสงทโรงเรยนปลายทางตองเตรยม รายวชาเคมรหสวชาว30221ชนมธยมศกษาปท4

ภาคเรยนท1ปการศกษา2553

ครงท วน/เดอน/ป จำนวน

ชวโมง

เรองทสอน มาตรฐานการ

เรยนรขอท

สงท ร.ร.ปลายทาง

ตองเตรยม (คร/นกเรยน)

1 17พ.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 ววฒนาการเกยวกบอะตอม

ทฤษฎอะตอมของดอลตน

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบความรท1

ใบงานท1

2 18พ.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 แบบจำลองอะตอมของทอมสน

การทดลองของโกลดสไตนและมลลแกน

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2


ใบงานท2

3 24พ.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 แบบจำลองอะตอมของรทเทอรฟอรด ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบงานท3

แบบทดสอบท1

4 25พ.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 อนภาคมลฐานของอะตอมเลขอะตอม

เลขมวลและไอโซโทป

ว3.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบงานท3,4


5 31พ.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 เลขอะตอมเลขมวลและไอโซโทป

แบบฝกหด1.1

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบความรท3,

ใบงานท4

แบบทดสอบท3,4

6 1ม.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 แบบจำลองอะตอมของโบร

คลนและสมบตของคลน

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบงานท5


7 7ม.ย.53

14.30-15.30น.

1/60 การทดลอง1.1การศกษาสของเปลวไฟ

และเสนสเปกตรมของธาตบางชนด

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบงานท6


8 8ม.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 สเปกตรมและการแปลความหมาย


ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2


ใบงานท4

แบบทดสอบท5,6

9 14ม.ย.53

14.30-15.30น.

1/60 แบบจำลองอะตอมแบบกลมหมอก ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

10 15ม.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 การจดอเลกตรอนในระดบพลงงานหลก

การจดอเลกตรอนในระดบพลงงานยอย

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบงานท7


11 21ม.ย.53

14.30-15.30

1/60 การบรรจอเลกตรอนในแตละระดบพลงงาน


ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบงานท8


385




ชวโมง





12 22ม.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 ตารางธาตในปจจบน/แนวโนมสมบตของ

ธาตตามหมและตามคาบขนาดอะตอม

รศมไอออน/พลงงานไอออไนเซชน

อเลกโทรเนกาตวต/สมพรรคภาพอเลกตรอน

จดหลอมเหลวและจดเดอด

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

ใบความรท5,6,7,8,9,10

ใบงานท9,10,11,12


13 28ม.ย.53

14.30-15.30น.

1/60 สรปแนวโนมสมบตของธาตตามหม

และตามคาบ/แบบฝกหด1.4

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2

เอกสารเหมอนครงท12

14 29ม.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 เลขออกซเดชน ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2


ใบงานท13


15 5ก.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 เลขออกซเดชน

แบบฝกหดทายบท

ว3.1,8.1

ม.4/1,ม.4/2



16 6ก.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 พนธะไอออนก/การเกดพนธะไอออนก

โครงสรางสารประกอบไอออนก

ว3.1,8.1

ม.4/4

17 12ก.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 การเขยนสตรและเรยกชอสารประกอบ

ไอออนก/แบบฝกหด2.1

ว3.1,8.1

ม.4/4


แบบทดสอบ11,12

18 13ก.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 พลงงานกบการเกดสารประกอบไอออนก

แบบฝกหด2.2สมบตของสารประกอบ

ไอออนก/การทดสอบ2.1การละลายของ

สารประกอบไอออนกในนำ

ว3.1,8.1

ม.4/4




19 19ก.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 ปฏกรยาของสารประกอบไอออนก

การทดสอบ2.2การเกดปฏกรยาของ

สารประกอบไอออนก/แบบฝกหด2.3

ว3.1,8.1

ม.4/4

ใบความรท11,12



20 20ก.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 พนธะโคเวเลนต/การเกดพนธะโคเวเลนต

ชนดของพนธะโคเวเลนต

โมเลกลทไมเปนไปตามกฎออกเตต

ว3.1,8.1

ม.4/4

26 กรกฎาคม 2553 หยดวนอาสาฬหบชา

386




ชวโมง





27 กรกฎาคม 2553 หยดวนเขาพรรษา

21 2ส.ค.53

14.30-15.30น.


โคเวเลนต

ว3.1,8.1

ม.4/4

ใบความรท14,ใบงานท17


22 3ส.ค.53

08.30-10.30น.


โคเวเลนต/แบบฝกหด2.4

ความยาวพนธะและพลงงานพนธะ

ว3.1,8.1

ม.4/4




23 9ส.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 การคำนวณพลงงานพนธะ/แบบฝกหด2.5

แนวความคดเกยวกบการเกดเรโซแนนซ

ว3.1,8.1

ม.4/4




24 10ส.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 การทำนายรปรางโมเลกล/การทดลอง2.3

การจดตวของลกโปงกบรปรางโมเลกล

โคเวเลนต

ว3.1,8.1

ม.4/4




25 16ส.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 โมเลกลทอะตอมกลางไมมอเลกตรอน

คโดดเดยว/โมเลกลทอะตอมกลางม

อเลกตรอนคโดดเดยว

ว3.1,8.1

ม.4/4



26 17ส.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 สภาพขวของโมเลกลโคเวเลนต


ว3.1,8.1

ม.4/4

27 23ส.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 แรงยดเหนยวระหวางโมเลกลโคเวเลนต

แบบฝกหด2.8/สารโครงผลกรางตาขาย

พนธะโลหะ

ว3.1,8.1

ม.4/4


28 24ส.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 สมบตของธาตและสารประกอบตามคาบ


ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5

ใบความรท18,19

29 30ส.ค.53

14.30-15.30น.

1/60 ปฏกรยาของธาตและสารประกอบตามหม

การทดลอง3.1

ปฏกรยาของโซเดยมและแมกนเซยมกบนำ

ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5


387




ชวโมง





30 31ส.ค.53

08.30-10.30น.

2/120 การทดลอง3.2การละลายนำของธาตหมIA

IIAปฏกรยาของธาตหมVIIA

ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5


31 6ก.ย.53

14.30-15.30น.

1/60 ธาตแทรนซชน/สมบตของธาตแทรนซชน

สารประกอบของธาตแทรนซชน

ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5

32 7ก.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 การทดลอง3.3การศกษาสมบตของ

สารประกอบของโครเมยมและแมงกานส

ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5



33 13ก.ย.53

14.30-15.30น.

1/60 สารประกอบเชงซอนของธาตแทรนซชน

การทดลอง3.4การเตรยมสารประกอบ

เชงซอนของทองแดง

ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5



34 14ก.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 ธาตกมมนตรงส/การเกดกมมนตภาพรงส

การสลายตวของธาตกมมนตรงส

ครงชวตของธาตกมมนตรงส

ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5



35 20ก.ย.53

14.30-15.30น.

1/60 ปฏกรยานวเคลยร ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5


36 21ก.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 การตรวจสอบสารกมมนตรงสและ

เทคโนโลยทเกยวของกบสารกมมนตรงส


ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5

37 27ก.ย.53

14.30-15.30น.

1/60 การทายตำแหนงและสมบตของธาตเพอหา

ตำแหนงในตารางธาต/การทดลอง3.5

การศกษาสมบตของธาตเพอหาตำแหนง

ในตารางธาต

ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5



38 28ก.ย.53

08.30-10.30น.

2/120 การทายตำแหนงและสมบตของธาตเพอหา

ตำแหนงในตารางธาต/การทดลอง3.5

การศกษาสมบตของธาตเพอหาตำแหนง


ว3.1,8.1

ม.4/3,ม.4/5



388

ภาระงานทตองดำเนนการสง

งาน กำหนดสง

1. งานกลมใหพสจนธาตUnknownวาอยในตำแหนงใดของตารางธาต

(งานกลม)

กอนวนรายงาน1สปดาห

(วนรายงาน28ก.ย.53)

2. งานสบคนInternet(งานรายบคคล)โดยใชขอความสบคน(Keyword)

ตามทครสงในแตละชวโมง

ดำเนนการสงทกสปดาหโดยให

สมพนธกบการสงงานของคร

3. งานกลมใหนกเรยนจดทำรายงานเปนรปเลมแลวจดนทรรศการเรองธาต

และสารประกอบในชวตและสงแวดลอม

20ก.ย.53

4. เอกสารใบงานนอกเหนอจากงานเดยวททกคนตองสงแลว

ใหนำสงผลงานรายกลมตามลำดบทกใบงานและทกแบบทดสอบ

ทกสปดาหทมกจกรรมทใชในใบงาน

5. ใหนกเรยนรวมกลมๆละ5คนรวมกนทำChemistryProject

ตามรปแบบทครให

ทกเดอน

389

คำอธบายรายวชา

รายวชาเคมรหสวชาว 30221 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท4เวลา60ชวโมง/ภาคเรยน จำนวน1.5หนวยกตภาคเรยนท1

คำอธบายรายวชา

สบคนขอมลอธบายอภปราย วเคราะห เกยวกบโครงสรางอะตอมและสญลกษณนวเคลยรของธาต การจด

เรยงอเลกตรอนในอะตอมความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดกบสมบตของธาตและการเกด

ปฏกรยาการจดเรยงธาตและทำนายแนวโนมสมบตของธาตในตารางธาตการเกดพนธะเคมในโครงผลกและในโมเลกล

ของสารความสมพนธระหวางจดเดอดจดหลอมเหลวและสถานะของสารกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสาร

โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร เพอใหเกดความร ความคด ความเขาใจ และจตวทยาศาสตร สามารถ

นำเสนอสอสารสงทเรยนรมความสามารถในการตดสนใจเหนคณคาของการนำความรไปใชประโยชนในชวตประจำวน

มจตวทยาศาสตรคณธรรมจรยธรรมและคานยมทเหมาะสมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

รหสตวชวด

ว3.1ม.4/1,ว3.1ม.4/2,ว3.1ม.4/3,ว3.1ม.4/4,ว3.1ม.4/5

สมรรถนะสำคญของผเรยน

1. ความสามารถในการสอสาร

2. ความสามารถในการคด

3. ความสามารถในการแกปญหา

4. ความสามารถในการใชทกษะชวต

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

คณลกษณะอนพงประสงค

1. รกชาตศาสนกษตรย 5. อยอยางพอเพยง

2. ซอสตยสจรต 6. มงมนในการทำงาน

3. มวนย 7. รกความเปนไทย

4. ใฝเรยนร 8. มจตสาธารณะ

390

ตวอยางหนวยการเรยนร

หนวยการเรยนรเรองอะตอมและตารางธาต รายวชาเคม รหสวชาว30221

ชนมธยมศกษาปท4ภาคเรยนท1เวลา20ชวโมง โรงเรยนวงไกลกงวล

มาตรฐานการเรยนร

ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวาง

อนภาคมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนำความรไปใชประโยชน

ตวชวด

1. สบคนขอมลและอธบายโครงสรางอะตอมและสญลกษณนวเคลยรของธาตได

2. วเคราะหและอธบายการจดเรยงอเลกตรอนในอะตอมความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงาน

นอกสดกบสมบตของธาตและการเกดปฏกรยาได

สาระสำคญ

การศกษาแบบจำลองอะตอมตงแตอดตจนถงปจจบน การจดเรยงอเลกตรอนในอะตอมววฒนาการของการ

สรางตารางธาตสมบตของธาตตามหมและตามคาบ

สาระการเรยนร

ความร

- นกวทยาศาสตรใชขอมลจากการศกษาโครงสรางอะตอมสรางแบบจำลองอะตอมแบบตางๆทมพฒนาการ

อยางตอเนอง

- อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐานสำคญ3ชนดคอโปรตอนนวตรอนและอเลกตรอนจำนวนโปรตอน

ในนวเคลยสเรยกวา เลขอะตอมผลรวมของจำนวนโปรตอนกบนวตรอนเรยกวา เลขมวลตวเลขทงสองน

จะปรากฏอยในสญลกษณนวเคลยรของไอโซโทปของธาตตางๆ

- อเลกตรอนในอะตอมของธาตจะจดเรยงอยในระดบพลงงานตางๆและในแตละระดบพลงงานจะมจำนวน

อเลกตรอนเปนคาเฉพาะ

- อเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดจะแสดงสมบตบางประการของธาตเชนความเปนโลหะอโลหะและ

เกยวของกบการเกดปฏกรยาของธาตนน

ทกษะ/กระบวนการ

- อธบายวธการทนกวทยาศาสตรใชสรางแบบจำลอง

- อภปรายเหตผลเกยวกบการปรบปรงและพฒนาแบบจำลองได

- ทดลองเพอศกษาสของเปลวไฟจากสารประกอบและเสนสเปกตรมของธาตบางชนด

- อภปรายถงสาเหตทตองจดธาตเปนหมวดหมเพอนำไปสววฒนาการของการสรางตารางธาต

391

คณลกษณะ

- ซอสตย

- มวนย

- ใฝเรยนร

การประเมนผลรวบยอด

ชนงาน/ภาระงาน

- การรายงานผลการทดลอง

- การเขยนตอบในใบงาน

- การทำโครงงานภาพยนตรสนเรอง“โครงสรางอะตอม”

การประเมนผล

ประเดนการประเมน ระดบคณภาพ

4 3 2 1

1. การรายงานผล

การทดลอง

ทำการทดลองอยางม

ประสทธภาพนำเสนอ

ขอมลทถกตอง

ในแบบรายงาน


นำเสนอขอมลท

ถกตองในแบบรายงาน


มความยงยากในการ

ทดลองนำเสนอขอมล

ในแบบรายงานการ

ทดลองถกตองเพยง

บางสวน

ไมไดทำการทดลอง

หรอนำเสนอขอมล


การทดลองไมถกตอง

2. การอธบายดวย

การเขยนหรอ

การพด

การอธบายชดเจน

กะทดรดและใชภาษา

วทยาศาสตรท

เหมาะสม

การอธบายชดเจนและ

ใชภาษาวทยาศาสตร

ทเหมาะสมแต

ไมกะทดรด

การอธบายไมชดเจน

ไมรดกมหรอไม

สมบรณ

อธบายไมเขาใจหรอ

ไมเกยวกบปญหา

3. การประเมน

มลตมเดย

ภาพยนตรสนเรอง

“โครงสรางอะตอม”

ขอมลนำเสนอชดเจน

ถกตองและไมมขอ

ผดพลาดใชแหลง

ขอมลหลายแหงเพอ

ใหขอมลมเหตผล


ถกตองและมขอ

ผดพลาดบางใชแหลง




พอควรถกตองและ

มขอผดพลาด

ใชแหลงขอมล1-2

แหงเพอใหขอมลม

เหตผล

ขอมลนำเสนอไม

ชดเจนนกและม

ขอผดพลาดไมใช

แหลงขอมล

กจกรรมการเรยนร

- ทบทวนบทเรยนโดยการตงคำถามเกยวกบเนอหา

- ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบสาระสำคญ

- นกเรยนทำการทดลองตามกจกรรม

392

- ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลการทดลองและสรปความคดรวบยอด

- ครประเมนผลการเรยนรของนกเรยนจากใบงานหรอแบบทดสอบ

สอการเรยนร

- หนงสอเรยน

- ใบงาน

- ใบความร

- อปกรณการทดลอง

393

ผงมโนทศน

รายวชาเคมรหสวชาว30221ชนม.4ภาคเรยนท1ปการศกษา2553

ธาตกงโลหะ

ธาตกมมนตรงส

การทายตำแหนงและสมบตของธาต


ธาตและสารประกอบในสงมชวต

และสงแวดลอม

สารและการเปลยนแปลง

อะตอมและตารางธาต

พนธะเคม

แบบจำลองอะตอม

ตารางธาต

พนธะไอออนก พนธะโคเวเลนต

พนธะโลหะ

➤

➤

➤

➤ ➤

➤

➤

➤

สมบตของธาตและสารประกอบ

สมบตตามคาบ

สมบตตามหม

ตำแหนงไฮโดรเจนในตารางธาต

ธาตแทรนซชน

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

394

ผงมโ

นท

ศน

หน

วยกา

รเรย

นรท

1 เร

องอะ

ตอมแ

ละตา

รางธ

าต

รายว

ชา เค

ม รห

สวชา

ว30

221

ชน ม

.4

อะตอ

มและ

ตารา

งธาต

แบบ

จำลอ

งอะต

อม

ตารา

งธาต

➠ ➠

เลขอ

ะตอม

เลขม

วลแล

ะไอโซโทป

อนภาคม

ลฐาน

แบบ

จำลอ

งอะต

อมขอ

งรท

เทอร

ฟอร

ด

แบบ

จำลอ

งอะต

อมขอ

งทอม

สน

แบบ

จำลอ

งอะต

อมขอ

งดอล

ตน

ววฒ

นาก

ารกา

รสรา

งตาร

างธา

ต

สมบ

ตของ

ธาตต

ามห

มและ

ตามค

าบ

คลนแล

ะสมบ

ตของคล

นแส

ง

สเปกต

รม

สเปกต

รมแล

ะการแป

ลความห

มาย

แบบ

จำลอ

งอะต

อมขอ

งโบ

ร

แบบ

จำลอ

งอะต

อมแบ

บกล

มหมอ

ก

การจ

ดอเล

กตรอ

นใน

อะตอ

ม

ขนาดอะ

ตอม

รศมไออ

อน

พลงงานไอออ

ไนเซชน

อเลก

โทรเนกาตว

ต

สมพ

รรคภ

าพอเลก

ตรอน

จดหลอ

มเหลว

จดเดอด

เลขอ

อกซเดชน

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

395

ผงมโ

นท

ศน

หน

วยกา

รเรย

นรท

2 เร

องพ

นธะ

เคม

รายว

ชา เค

ม รห

สวชา

ว30

221

ชน ม

.4

พน

ธะเค

ม พ

นธะ

โคเว

เลน

ต

พน

ธะโล

หะ

➠

➠

การเกด

พนธะไอออ

นก

โครงสรางส

ารประกอ

บไอออ

นก

การเขยนสตรแล

ะเรยกช

อสารประกอ

บไอออ

นก

พลงงานกบ

การเกด

พนธะไอออ

นก

สมบ

ตของสารประกอ

บไอออ

นก

ปฏก

รยาของสารประกอ

บไอออ

นก

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

การเกด

พนธะโคเวเลนต

ชนดข

องพนธะโคเวเลนต

โมเลกล

ทไมเปนไปตามก

ฎออก

เตต

การเขยนสตรแล

ะเรยกช

อสารประกอ

บโคเวเลนต

ความยาวพ

นธะแล

ะพลงงานพนธะ

แนวค

ดเกยวก

บเรโซแน

นซ

รปรางโมเลก

ล

สภาพขว

ของโมเลก

ลโคเวเลน

ต

แรงยดเหนยวระหวางโมเลก

ลโคเวเลน

ต

โครงผล

กรางตาขาย

สมบ

ตของโลหะ

➠

พน

ธะไอ

ออน

ก

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

396

หนวยการเรยนร

หนวยการเรยนรเรองอะตอมและตารางธาต รายวชา เคม รหสวชาว30221

ชนมธยมศกษาปท4ภาคเรยนท1เวลา20ชวโมง โรงเรยนวงไกลกงวล

มาตรฐานการเรยนร

ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวาง

อนภาคมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนำความรไปใชประโยชน

ตวชวด

1. สบคนขอมลและอธบายโครงสรางอะตอมและสญลกษณนวเคลยรของธาตได

2. วเคราะหและอธบายการจดเรยงอเลกตรอนในอะตอมความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงาน

นอกสดกบสมบตของธาตและการเกดปฏกรยาได

สาระสำคญ

การศกษาแบบจำลองอะตอมตงแตอดตจนถงปจจบน การจดเรยงอเลกตรอนในอะตอมววฒนาการของการ

สรางตารางธาตสมบตของธาตตามหมและตามคาบ

สาระการเรยนร

ความร

- นกวทยาศาสตรใชขอมลจากการศกษาโครงสรางอะตอมสรางแบบจำลองอะตอมแบบตางๆทมพฒนาการ

อยางตอเนอง

- อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐานสำคญ3ชนดคอโปรตอนนวตรอนและอเลกตรอนจำนวนโปรตอน

ในนวเคลยสเรยกวา เลขอะตอมผลรวมของจำนวนโปรตอนกบนวตรอนเรยกวา เลขมวลตวเลขทงสองน

จะปรากฏอยในสญลกษณนวเคลยรของไอโซโทปของธาตตางๆ

- อเลกตรอนในอะตอมของธาตจะจดเรยงอยในระดบพลงงานตางๆและในแตละระดบพลงงานจะมจำนวน

อเลกตรอนเปนคาเฉพาะ

- อเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดจะแสดงสมบตบางประการของธาตเชนความเปนโลหะอโลหะและ

เกยวของกบการเกดปฏกรยาของธาตนน

ทกษะ/กระบวนการ

- อธบายวธการทนกวทยาศาสตรใชสรางแบบจำลอง

- อภปรายเหตผลเกยวกบการปรบปรงและพฒนาแบบจำลองได

- ทดลองเพอศกษาสของเปลวไฟจากสารประกอบและเสนสเปกตรมของธาตบางชนด

- อภปรายถงสาเหตทตองจดธาตเปนหมวดหมเพอนำไปสววฒนาการของการสรางตารางธาต

397

คณลกษณะ

- ซอสตย

- มวนย

- ใฝเรยนร

การประเมนผลรวบยอด

ชนงาน/ภาระงาน

- การรายงานผลการทดลอง

- การเขยนตอบในใบงาน

- การทำโครงงานภาพยนตรสนเรอง“โครงสรางอะตอม”

การประเมนผล

ประเดนการประเมน ระดบคณภาพ

4 3 2 1

1. การรายงานผลการ

ทดลอง

ทำการทดลองอยาง

มประสทธภาพนำ

เสนอขอมลทถกตอง


ทดลอง

นำเสนอขอมลท

ถกตองในแบบรายงาน


มความยงยากในการ

ทดลองนำเสนอขอมล


ทดลองถกตองเพยง

บางสวน

ไมไดทำการทดลอง

หรอนำเสนอขอมล


การทดลองไมถกตอง

2. การอธบายดวยการ

เขยนหรอการพด

การอธบายชดเจน

กะทดรดและใชภาษา

วทยาศาสตรท

เหมาะสม

การอธบายชดเจนและ

ใชภาษาวทยาศาสตร

ทเหมาะสมแต

ไมกะทดรด

การอธบายไมชดเจน

ไมรดกมหรอ

ไมสมบรณ

อธบายไมเขาใจหรอ

ไมเกยวกบปญหา

3. การประเมน

มลตมเดย

ภาพยนตรสนเรอง

“โครงสรางอะตอม”


ถกตองและไมมขอ

ผดพลาดใชแหลง




ถกตองและมขอ

ผดพลาดบางใชแหลง




พอควรถกตองและ

มขอผดพลาด

ใชแหลงขอมล1-2

แหงเพอใหขอมลม

เหตผล

ขอมลนำเสนอ

ไมชดเจนนกและ

มขอผดพลาดไมใช

แหลงขอมล

กจกรรมการเรยนร

- ทบทวนบทเรยนโดยการตงคำถามเกยวกบเนอหา

- ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบสาระสำคญ

- นกเรยนทำการทดลองตามกจกรรม

398

- ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลการทดลองและสรปความคดรวบยอด

- ครประเมนผลการเรยนรของนกเรยนจากใบงานหรอแบบทดสอบ

สอการเรยนร

- หนงสอเรยน

- ใบงาน

- ใบความร

- อปกรณการทดลอง

399

ใบความรท 1

หนวยการเรยนรท1เรองอะตอมและตารางธาต

รายวชาเคมรหสวชาว30221 ชนมธยมศกษาปท4

เรองประวตเกยวกบอะตอม สอนโดยครสรพงศนามนย

ยคกรกโบราณ

ประมาณพ.ศ.93ลซพพสไดเสนอแนวคดวา“ถาระยะทางหรอมวลของสารเปนสงทแบงไปไดจำกดเมอแบง

ตอๆไปจะไดหนวยทเลกทสดทมองไมเหนเรยกวาอะตอม”

ประมาณพ.ศ.83-173ดมอเครตสนกปราชญชาวกรกไดขยายแนวคดเกยวกบอะตอมของลซพพสและเสนอ

ความคดเรองโครงสรางของสสารวา

“โลกประกอบดวยสสารและทวางสสารประกอบดวยอะตอมซงเปนหนวยยอยทสดทจะแบงแยกตอไปอก

ไมได” สสารแตละชนดจะประกอบดวยอะตอมทมเนอเหมอนกน แตมขนาด รปรางและการจดเรยงตวแตกตางกน

จงทำใหเกดเปนสารตางชนดกนการเปลยนแปลงของสสารเกดจากการเปลยนแปลงลกษณะการจดเรยงตวของอะตอม

อกแนวคดหนงในเวลาใกลเคยงกนแอมเพโดครส (พ.ศ. 53-13) ไดเสนอวาสรรพสงในธรรมชาตประกอบดวย

สารมลฐานสชนดทเกยวพนกบคณสมบตบางประการ คอ ดนนนแหงและเยนนำกเปยกและเยน ไฟจะรอนและแหง

และลมนนรอนและเปยก การประกอบกนเขาของสสารมอตราสวนตางๆ กนและเปนสงทมอยอยางตอเนองและไม

เปลยนแปลงแนวคดของแอมโพเดครสเปนทยอมรบของอรสโตเตล (พ.ศ. 159-221)นกปราชญชาวกรก เขานำความคด

นไปอธบายโครงสรางของสสารวา“สสารทกชนดมเนอตอเนองกนไมมชองวางในเนอสารและสามารถแบงออกเปน

ชนเลกๆ เทาใดกไดไมจำกด นนคอ ไมมอะตอมนนเอง”

ยคกลางหรอ ยคระสายนเวทย (Alchemy)

ยคกลางหรอยคระสายนเวทย (Alchemy) ในครสตศตวรรษแรกเปนยคทมการเลนแรแปรธาตจากแนวคดของ

อรสโตเตลทำใหเชอกนวาสารตางๆมธาตหรอองคประกอบเหมอนกนหมดคอดนนำลมและไฟแตจะแตกตางกน

ตรงสดสวนของการผสมกนเปนสารเทานน และคดวาสารอาจเปลยนชนดได ถาเราแปรเปลยนอตราสวนดงกลาวได

สำเรจ จงทำใหเกดความพยายามจะเลนแรแปรธาตเกดขน แตทสดกทำไมไดแตถงอยางไรกตามความพยายามดงกลาว

กเปนเหตททำใหความรทางเคมเพมพนมากขนไดมการคนพบสารเคมหลายชนดและทำใหเกดการประดษฐเครองมอขน

หลายอยางซงบางอยางยงคงใชกนอยจนถงปจจบน เราอาจกลาวไดวาการเลนแรแปรธาตของนกเคมในยคกลางเปน

รากฐานทสำคญของวชาเคมในปจจบนและวธการดงกลาวไดนำไปสการคนพบอะตอมในเวลาตอมา

400

ยคปฏวตวทยาศาสตร

ครสตศตวรรษท 17 - 19 เปนยคทมการเรมใชวธการทดลองในการศกษาหาความรแทนการศกษาโดยอาศย

ความคดและจนตนาการของนกปราชญเพยงอยางเดยวหลงจากทแนวคดเกยวกบอะตอมถกละทงมานานเกอบ 2,000ป

โรเบรต บอยล (Robert Boyl)พ.ศ.2170-2234แสดงใหเหนวาความเชอของอรสโตเตลไมเปนจรงดนนำลมและไฟ

ไมใชองคประกอบมลฐานของสสาร เพราะสงเหลาน ไมใชสงสดทายทไดจากการวเคราะหหรอแยกสารโดยวธทางเคม

บอยลเสนอวา“สสารโดยทวไปประกอบดวยหนวยยอยทสดคออะตอม”ครสตศตวรรษตอมานกเคมเรมมความเขาใจใน

การจำแนกสารออกเปนธาตและสารประกอบ โดยคาเวนดชสามารถแยกธาตออกจากสารประกอบไดลาววซเยร ได

เสนอกฎอนรกษมวลของสารซงกลาววา “ในปฏกรยาเคมใดๆผลรวมของมวลสารกอนและหลงทำปฏกรยาจะเทากน”

ปลายครสตศตวรรษตอมาไดมการคนพบกฎสดสวนคงทจนนำไปสความรพนฐานทำใหดอลตนตงทฤษฎอะตอมขนมา

ในปพ.ศ.2351

401

ใบงานท 1



ประวตเกยวกบอะตอมและแบบจำลองอะตอมของดอลตน

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายความหมายแบบจำลองอะตอมพรอมทงบอกสาเหตททำใหแบบจำลองอะตอมมการเปลยนแปลงได

2. อธบายประวตความเปนมาในอดตตงแตยคกอนวทยาศาสตรได

3. อธบายทฤษฎอะตอมของดอลตนทงทเปนไปไดและเปนไปไมได

การปฏบตงาน

ใหนกเรยนสบคนจาก Internet/ในใบความร เพอศกษาคนควาเกยวกบประวตความเปนมาเกยวกบเรองอะตอม

และศกษาทฤษฎอะตอมของดอลตนสรปใจความสำคญและเขยนออกมาเปนแบบจำลองอะตอมของดอลตนได

คำถาม

1. อะตอมในยคกอนประวตศาสตรสรปใจความไดอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. อะตอมในยคเลนแรแปรธาตคอปใดมสาระสำคญและมผใดเกยวของบาง

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

3. อะตอมในยคปฏวตวทยาศาสตร ผใดใชวธการทางวทยาศาสตรตงทฤษฎอะตอมเปนคนแรก และสรป

ใจความไดวาอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

4. แบบจำลองอะตอมของดอลตนหากตองการวาดเพอแสดงมโนภาพ ภาพแรกของอะตอมควรมรปราง

อยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

402



เรองอะตอมและตารางธาต สอนโดยครสรพงศนามนย

แบบจำลองอะตอมของทอมสน



2. อธบายการเปลยนแปลงทเกดขนในหลอดรงสแคโทดได

3. คำนวณคาประจตอมวลของอเลกตรอนจากขอมลทกำหนดใหได


ใหนกเรยนสบคนจาก Internet/ในใบความร และตงใจศกษาจากบทเรยน เพอศกษาคนควาเกยวกบการศกษา

อะตอมของทอมสนสรปใจความสำคญและเขยนออกมาเปนแบบจำลองอะตอมของทอมสนได

คำถาม

1. อปกรณททอมสนใชศกษาเรองอะตอมคออะไรเขยนภาพอปกรณ

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. รงสแคโทดหมายถงอะไรมคณสมบตอยางไรบาง

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

3. รงสบวกหมายถงอะไรมคณสมบตอยางไรบาง

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

4. อเลกตรอนคออะไรมคณสมบตอยางไรบาง

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

403

5. โปรตอนคออะไรมคณสมบตอยางไรบาง

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

6. จากการทดลองของทอมสนทำใหสามารถคำนวณคาประจตอมวลของอเลกตรอนหรอ e/m= 1.76 x 108

คลอมบตอกรมถามลลแกนหาคาประจ (e) ไดเทากบ1.6x10-19คลอมบดงนนเราจงสามารถคำนวณหา

มวลใน1อเลกตรอนไดเทากบเทาไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

7. จากขอ6.ถามอเลกตรอน1กรมจะมอเลกตรอนกอเลกตรอน

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

8. แบบจำลองอะตอมของทอมสนสามารถเขยนเปนภาพและสรปใจความไวพอเขาใจอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

9. จากขอ8.จากแบบจำลองอะตอมของทอมสนหากพบวาธาตชนดหนงมอเลกตรอนเทากบ20อเลกตรอน

แสดงวาธาตชนดนมกโปรตอน

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

404

แบบทดสอบท 1


จงเลอกคำตอบทถกตองทสด

1. ขอใดททราบจากการทดลองโดยใชหลอดรงสแคโทด

ก. นวเคลยสของธาตมโปรตอน ข. สสารทกรปประกอบดวยอเลกตรอน

ค. รงสบวกจะเปนโปรตอน ง. อนภาคอลฟาหนกกวาโปรตอน

2. ผลการทดลองใชหลอดรงสแคโทดเพอหาโครงสรางอะตอมซงเจเจทอมสนสรปไดวาอยางไร

ก. อนภาคมประจเปนลบและคำนวณหาอตราสวนของประจตอมวลของอนภาคได

ข. อะตอมประกอบดวยนวเคลยสอยตรงกลางมประจเปนบวกมขนาดเลกและมวลมากสวนอเลกตรอน

ซงมประจลบวงอยรอบนวเคลยส

ค. จำนวนประจลบของอเลกตรอนเทากบประจบวกและเรยกอนภาคบวกวาโปรตอน

ง. อนภาคมประจเปนลบและคำนวณหาประจและมวลของอเลกตรอนไดดวย

3. การทดลองใดทพสจนวาอะตอมประกอบดวยอเลกตรอน

ก. ใชหลอดรงสแคโทด ข. ใชอปกรณตรวจการนำไฟฟา

ค. ยงอนภาคอลฟาผานแผนทองคำ ง. ดดวยกลองจลทรรศนอเลกโทรนค

4. การทดลองเกยวกบการหยดนำมนของมลลแกนทำใหเราทราบอะไร

ก. ในอะตอมมอเลกตรอน ข. อเลกตรอนมประจลบ

ค. คาประจไฟฟาของอเลกตรอน ง. คามวลของอเลกตรอน

5. อเลกตรอนทมมวล1กรมจะมจำนวนอเลกตรอนเทาไร

ก. 1.10x1027อเลกตรอน ข. 0.1x1027อเลกตรอน

ค. 1x1027อเลกตรอน ง. 11x1027อเลกตรอน

6. อเลกตรอนจำนวน12.04x1023อเลกตรอนมมวลกกรม

ก. 10.9x10-3กรม ข. 1.09x10-3กรม

ค. 10x10-3กรม ง. 1x10-3กรม

7. แบบจำนวนอะตอมของทอมสนของขอใดถกตอง

ก. ข.

ค. ง.

8. ขอใดเปนสมบตทวๆไปของรงสแคโทด

ก. เบยงเบนหรอหกเหในสนามไฟฟา

ข. เบยงเบนหรอหกเหไดในสนามแมเหลก

ค. มคาอตราสวนของประจตอมวลเทากบของอเลกตรอน

ง. ถกทงกขและค

405

9. จากการทดลองของทอมสนอนภาคลบในหลอดรงสแคโทดเกดจากขอใด

ก. โลหะทใชทำขวแอโนดและแกสในหลอดรงสแคโทด

ข. โลหะทใชทำขวแคโทดและแกสในหลอดรงสแคโทด

ค. โลหะทใชทำขวแอโนดแคโทดและแกสในหลอดรงสแคโทด

ง. แกสในหลอดรงสแคโทดอยางเดยว

10. อนภาคทมประจบวกเกดขนในหลอดรงสแคโทดจากการทดลองของทอมสนคอขอใด

ก. เกดจากแกสทบรรจอยในหลอดรงสนนเพยงอยางเดยว

ข. เกดจากโลหะทเปนขวไฟฟาและแกสทบรรจในหลอดรงสนน

ค. อนภาคดงกลาวคออนภาคโปรตอน

ง. มอตราสวนของประจตอมวลคงทไมวาจะใชแกสชนดใดๆ

406




เรองการศกษาอนภาคมลฐาน สอนโดยครสรพงศนามนย

การศกษาอนภาคมลฐาน

DemocritusนกปราชญผยงใหญแหงเมองAbdera ในประเทศกรซ เมอ 2460กอนครสตกาลไดเคยพยายามทำ

อตวนบาตกรรมดวยการอดอาหารแตแผนทำลายชวตของเขาตองประสบความลมเหลว เมอเขาไดกลนขนมปงรอนๆ

ทำใหแกรสกหว และเกดความหวงทจะมชวตอยตอไป เขาไดตงคำถามทสำคญมากวากลนขนมปงโชยมาสจมกเขา

ไดอยางไร

หลงจากทไดนกคดหาคำตอบเปนเวลานานDemocritus กไดตง

สมมตฐานขนมาวาสสารทกชนดในจกรวาลประกอบดวยอนภาคทเลกทสด

ทเรยกวา อะตอม (atom) อนเปนคำในภาษากรกทแปลวา แยกไมได และ

อะตอมของขนมปงนเองทไดหลดลอยไปในอากาศโชยมาสจมกเขา

อนความคดทวา มนษยเราไมสามารถแบงแยกอะตอมไดอกนน

ไดเปนความรทผคนพากนเชอมนและถอมนเปนเวลานานกวา2,000ป

จนกระทง E.Rutherford ไดทดลองยงอนภาคอลฟา (alpha)ผาน

แผนทองคำเปลวบางๆแลวไดขอสรปวาอะตอมประกอบดวยสวนทเปน

แกนกลางซงเรยกวานวเคลยส(nucleus)และอเลกตรอน(electron)ทโคจร

อยรอบนวเคลยสโลกจงรวาอะตอมนนจรงๆแลวแบงแยกได

เมอวทยาศาสตรไดววฒนาการขน เรากมความรเพมขนๆ วานวเคลยสของอะตอมยงประกอบดวยอนภาคเลก

ลงไปอกคอโปรตอน(proton)ทมประจบวกและนวตรอน(neutron)ทเปนกลางคอไมมประจบวกหรอลบใดๆ

หลงจากทไดมการพบนวตรอนแลวเปนเวลานานกวา 40ป ทคนสวนมากคดวาโปรตอนและนวตรอนเปน

อนภาคทเลกทสดของสสารแตในปพ.ศ.2503นนเองJ.Friedman,H.KendallและR.Taylorไดใชเครองเรงอนภาค

(accelerator)ยงอเลกตรอนพลงงานสงใหพงชนโปรตอนผลการทดลองของเขาทงสามไดแสดงใหเขารลกลงไปอกระดบ

หนงวาโปรตอนนนยงประกอบดวยอนภาคทเลกกวาลงไปอกคอควารก(quark)

ปจจบนนกฟสกสไดพบวาควารกในธรรมชาตม6ชนดคอชนดup,down,strange,charm,topและbottom

เมอควารก6ชนดนรวมกนเชนเมอชนดtop2ตวกบชนดdown1ตวรวมกนเราจะไดโปรตอนและหากเรามชนดtop

1ตวและชนดdown2ตวเรากจะไดอนภาคนวตรอนอนภาคตวอนๆกไดจากการรวมควารกรปแบบตางๆกน

ควารกเปนอนภาคทมประจ แตการทมนอยรวมกนได เพราะมแรงนวเคลยรชนดรนแรงกระทำมนแรงชนดน

แตกตางจากแรงชนดอนๆในประเดนทวาเมอควารกอยใกลกนแรงระหวางมนจะไมมแตเมอควารกอยไกลกนแรงดงดด

จะมากมหาศาลและนกคอ เหตผลวา เหตใดตราบเทาทกวนนนกฟสกสจงไมสามารถแยกควารกออกมาใหเราเหนเปน

อนภาคอสระไดเลย

407

ดงนนตลอดระยะเวลา 37ปทผานมานกฟสกสจงมความเชออยางระมดระวงวาควารกเปนอนภาคมลฐาน

(elementaryparticle)ทเลกทสดทเราไมมวนแบงแยกมนไดอกตอไปแลว

หากพจารณาในแงของทฤษฎ ปจจบนนกฟสกสใชทฤษฎทชอ StandardModel ในการอธบายปรากฏการณ

ตางๆทางไฟฟา และทางนวเคลยรทกรปแบบแตทฤษฎนกเปนทฤษฎทไมสมบรณ เพราะยงไมสามารถตอบคำถาม

“งายๆ”ทวาเหตใดโปรตอนจงหนกกวาอเลกตรอน และเหตใดอนภาคทงสองซงมขนาดแตกตางกนจงมประจไฟฟา

เทากน

ในความพยายามทจะตอบคำถาม “พนๆ” เชนน StandardModel ไดตงสมมตฐานวาธรรมชาตมอนภาคอก

ตวหนงชอHiggsซงอนภาคนยงไมมใครเคยเหนแตเมอครงทจกรวาลอบตเมอ 15,000ลานปกอนโนนอนภาคชนดน

มมากมายHiggsเปนอนภาคทใหกำเนดและกำหนดมวลของอนภาคตางๆทกชนดในจกรวาล

แตเมอยงไมมใครเคยเหนอนภาคHiggs ดงนน ความศรทธาเชอมนในทฤษฎ StandardModel จงยงไมเตม

100% ในการคนหาอนภาคHiggsนกฟสกสจะใชเครองเรงอนภาคทมชอเปนทางการวา Large Electron Positron

Collider(LEP)อปกรณนมลกษณะเปนทอกลมรปรางคลายโดนทมเสนรอบวงยาว25กโลเมตรมเสนผาศนยกลางของ

ทอยาว4 เมตรมนำหนก80,000ตนมสายไฟฟายาว6,000กโลเมตรและ (เหนอสงอนใด)มราคา2.5หมนลานบาท

เครองเรงอนภาคLEPจงเปนอปกรณวทยาศาสตรขนาดมโหฬารทสดของโลก เพราะขณะทอนภาคถกเรงมนจะแผรงส

ตางๆออกมามากมายดงนนตวอปกรณทงชดจงถกฝงอยใตดนทระดบลก 100 เมตรณบรเวณชานเมองGeneva ใน

ประเทศสวตเซอรแลนดเพอปองกนมนษยใหรอดพนจากอนตรายการแผรงส

นกฟสกส 4,000คนจากทวโลกจะใชLEP เรงอนภาคอเลกตรอนและโพสตรอน (ซงเปนอนภาคทมมวลเทา

อเลกตรอนแตมประจชนดตรงกนขาม)ใหพงสวนกนภายในทอโดนทจนกระทงทมความเรว99.999996%ของความเรว

แสงจากนนกบงคบใหอนภาคทงสองชนดนพงชนกน

เวลาอเลกตรอนและโพสตรอนพลงงานสงปะทะกนพลงงานบางสวนของอนภาคจะถกเปลยนไปเปนอนภาค

ตวใหมตามสมการ E =mc2 ของไอนสไตน ดงนนในการชนกนระหวางอนภาคทงสองจะมอนภาคเกดใหมมากมาย

เปรยบเสมอนการชนรถโตโยตาสองคนแลวมรถฮอนดานสสนจกรยานยนตหรอแมแตรถไฟพงกระเจดกระเจงออกมา

นกฟสกสคาดหวงวาLEPทมขนาดใหญราวภเขาเครองน

จะสามารถสรางอนภาค Higgs ได และถงแมอายขยของ Higgs

จะนอยนดเพยง 0.000,000,000,000,012วนาทกตามแตนกฟสกส

ยคปจจบนกสามารถเหนมนได ความยงยากในการหา Higgs จง

เปรยบเสมอนกบการคนหาเพอนทเราจะรจกคนหนง และเพอน

คนนนมอายทสนมากในทามกลางคน1,000ลานคน

ในการทดลองยงอเลกตรอนดวยโพสตรอนในชวงเวลาสองปทผานมา ไดมเหตการณประหลาดๆทนกฟสกส

ไมคาดฝนเกดขน 18 ครง ซง StandardModel อธบายไมไดเลย เหตการณประหลาดทวาน อปกรณตรวจจบอนภาค

เครองหนงเหนแตอกสามเครองทตดตงอยใกลกนไมเหน

คำตอบทเปนไปไดคออปกรณหนงหรอสามเครองทำงานบกพรองหรอStandardModelบกพรอง

ตงแตเรมการทดลองในป พ.ศ. 2538 เปนตนมานกฟสกสไดเคยเหนเหตการณประหลาดน 2 - 3 ครงแลว

แตหลายคนคดวา สงทเหนเปนเรองฟลคเปนความแปรปรวนทางสถตของเหตการณ เปนผลสบเนองจากการทำงาน

408

บกพรองของเครองมอ เปนความสะเพราของนกทดลอง ฯลฯนกทดลองทกคนจงคาดหวงวาหากไดมการทดลองท

พลงงานสงขนไปอกเหตการณทคดวา“ม”นนจะ“ไมม”

แตเมอเพมพลงงานของอเลกตรอนเหตการณประหลาดกมใหเหนเพมขนและเมอขอมลการทดลองขาดทฤษฎ

มาสนบสนนนกทดลองจงคดวาทฤษฎ StandardModel จะตองมการรอรางใหมสวนนกทฤษฎกยงไมยอมรบผลการ

ทดลองเพราะอปกรณตรวจจบอกสามเครองของLEPรายงานวาไมเหนอะไรเลย

แลวเราจะหาทางออกกนยงไงครบ

หนทางเดยวทจะยตความขดแยงน คอนกฟสกสตองทดลองหาขอมลเพมเตมตอไปดงนนในเดอนพฤษภาคมน

LEPจะเดนเครองอกเหตการณ 18 เหตการณนนอาจจะเปนกอนนำแขงเลกๆทจะละลายหายไปในทะเลหรอเปนปลาย

ยอดของนำแขงกอนใหญทไดเคยจมเรอTitanicมาแลวกไดใครจะร

409



เรองอะตอมและตารางธาต สอนโดยครสรพงศนามนย

แบบจำลองอะตอมของรทเทอรฟอรด



2. เปรยบเทยบจำลองอะตอมของดอลตนทอมสนและรทเทอรฟอรดได


ใหนกเรยนสบคนจาก Internet/ในใบความร และตงใจศกษาจากบทเรยน เพอศกษาคนควาเกยวกบการศกษา

อะตอมของดอลตนทอมสนและรทเทอรฟอรดสรปใจความสำคญและเขยนออกมาเปนแบบจำลองอะตอมได

คำถาม

1. อปกรณทรทเทอรฟอรดใชศกษาเรองอะตอมคออะไรเขยนภาพอปกรณพรอมอธบาย

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. ผคนพบอเลกตรอนโปรตอนและนวตรอนตามลำดบคอใครและปใดบาง

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

410

3. แบบจำลองอะตอมของรทเทอรฟอรดใหรายละเอยดเกยวกบอะตอม เมอเทยบกบอะตอมของดอลตน

ทอมสนแลวแตกตางกนอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

4. แบบจำลองอะตอมของรทเทอรฟอรดสามารถเขยนเปนภาพและสรปใจความไวพอเขาใจอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

411




1. แผนโลหะบางแผนหนงถกยงดวยอนภาคทมประจบวกแผนภาพใดตอไปนแสดงทศทางการเคลอนทของ

อนภาคเหลานไดถกตอง

ก. แผนโลหะ ค. แผนโลหะ

อนภาค อนภาค

ข. แผนโลหะ ง. แผนโลหะ

อนภาค อนภาค

2. รทเทอรฟอรดตงสมมตฐานวาอะตอมประกอบดวยนวเคลยสทมประจบวกเพราะเหตใด

ก. โดยทวไปโลหะจะเปนตวนำไฟฟาทด

ข. ในแมสสเปกโตรมเตอรจะมอออนบวกเกดขน

ค. ในการทำอเลกโตรลซสของเกลอทงโลหะและไฮโดรเจนจะไปรบอเลกตรอนทแคโทด

ง. อนภาคอลฟาบางสวนเมอชนแผนโลหะบางๆกจะบายเบนจากแนวเสนตรงหรอสะทอนกลบ

3. แบบจำลองอะตอมของนกวทยาศาสตรคนใดบางทเสนอวาอะตอมประกอบดวยนวเคลยส

ก. ดอลตนและทอมสน ข. ทอมสนและรทเทอรฟอรด

ค. รทเทอรฟอรดและนลลบอหร ง. ดอลตนและรทเทอรฟอรด

4. รทเทอรฟอรดตงสมมตฐานวาอะตอมประกอบดวยนวเคลยสทมประจบวกเพราะเหตใด

ก. อนภาคบางสวนทชนแผนทองคำจะทะลผานทองคำไปได

ข. อนภาคอลฟาบางสวนทชนแผนทองคำจะบายเบนจากแนวเสนตรงเดมหรอสะทอนกลบ

ค. อนภาคอลฟาทยงไปยงแผนทองคำจะเบยงเบนจากแนวเสนตรงเดมหมดทกอนภาค

ง. อนภาคอลฟาทยงไปยงแผนทองคำสวนใหญจะเบยงเบนไปจากแนวเสนตรงเดมหมดทกอนภาค

5. แบบจำลองอะตอมของทอมสนตางจากแบบจำลองอะตอมของรทเทอรฟอรดในกรณใด

ก. จำนวนอนภาคทงหมดภายในอะตอม ข. จำนวนอนภาคนวตรอนในนวเคลยส

ค. ตำแหนงของนวเคลยสภายในอะตอม ง. ตำแหนงของอนภาคบวกและลบภายในอะตอม

6. ผใดทใหความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมของอนภาคอลฟา

ก. ทอมสน ข. มอสเลย

ค. รทเทอรฟอรด ง. นลสโบร

412

7. สมมตวาทานมปนทมกระสนเปนอเลกตรอนและยงไปทเปาปรากฏวากระสนมวถบายเบนออกจากเสน

ทางเดมขอใดถกตอง

ก. กระสนวงไปกระทบผวของอะตอม

ข. กระสนวงเขาไปกระทบนวเคลยส

ค. กระสนวงผานไปในอากาศซงเปนทวาง

ง. กระสนวงผานไปในทวางระหวางนวเคลยสกบอนภาคทวงรอบนวเคลยส

8. ถาโปรตอนและอเลกตรอนมมวลเทากบ1.7 x 10-27และ9.1 x 10-31กโลกรมตามลำดบอตราสวนe/m

ของอเลกตรอนจะมคาเปนกเทาของอนภาคอลฟา( 42He)

ก. ประมาณ1800เทา ข. ประมาณ3700เทา

ค. ประมาณ900เทา ง. ประมาณ4เทา

9. จงพจารณาขอความตอไปน

(1) จอหนดอลตน เสนอวาอะตอมเปนรปทรงกลมประกอบดวยอนภาคทมประจบวกและประจลบม

จำนวนเทากนและกระจายอยทวไป

(2) เจเจทอมสนไดทดลองและสรปไดวาอะตอมทกชนดมอนภาคทมประจลบเปนองคประกอบและหา

อตราสวนของประจตอมวลของอนภาคไดคาคงท

(3) โกลดซไตนพบวาอนภาคมประจบวกและอตราสวนของประจตอมวลคงท

(4) โรเบรตแอนดรสมลลแกนทำการทดลองหาคาประจของอเลกตรอนและมวลของอเลกตรอนได

(5) รทเทอรฟอรด ไดเสนอวาอะตอมประกอบดวยนวเคลยสทมโปรตอนรวมอยตรงกลางมขนาดเลกแต

มมวลนอยและมประจลบวงรอบนวเคลยส

(6) เซอร เจมส แชดวก ไดทำการทดลองและสรปไดวาในนวเคลยสของอะตอมมอนภาคทเปนกลางทาง

ไฟฟาอยเรยกวานวตรอน

ขอใดมขอความทถกตองมากทสด

ก. (1),(2),(3),(4) ข. (3),(4),(5),(6)

ค. (1),(3),(5),(6) ง. (2),(4),(5),(6)

10. ขอความใดตอไปนไมใชผลการทดลองของรทเทอรฟอรด

ก. อะตอมของธาตประกอบดวยอนภาคทมประจบวกเทากบอนภาคทมประจลบกระจดกระจายอยทวไป

ข. อะตอมของธาตประกอบดวยนวเคลยสทมโปรตอนรวมกนตรงกลางอะตอม

ค. อะตอมของธาตประกอบดวยอเลกตรอนทมประจลบและมมวลนอยวงรอบนวเคลยสเปนบรเวณกวาง

ง. อะตอมของธาตทกธาตประกอบดวยนวเคลยสทมขนาดเลกแตมมวลมากและมประจบวก

413




เรองไอโซโทปของธาตบางชนด สอนโดยครสรพงศนามนย

ตารางแสดงมวลและปรมาณทมในธรรมชาตของไอโซโทปของธาตบางชนด

ไอโซโทป มวลอะตอมของ

ไอโซโทป ปรมาณไอโซโทป ไอโซโทป

มวลอะตอมของ

ไอโซโทป ปรมาณไอโซโทป

1

1H 1.00783 99.985 23

11 Na 22.98977 100

21H 2.01410 0.015 24

12 Mg 23.98504 78.7

3

2He 3.0103 0.00013 25

12Mg 24.98584 10.2

4

2He 4.00260 99.99987 26

12Mg 25.98636 11.1

6

3Li 6.01512 7.42 27

13Al 26.98153 100

7

3Li 7.01600 92.58 28

12 Si 27.97693 92.18

9

4 Be 9.01219 100 29

14 Si 28.97650 4.71

10

5 B 10.01294 19.77 30

14 Si 29.97377 3.11

11

5 B 11.00931 80.23 31

15P 30.97377 100

12

6C 12.00000 98.892 32

16 S 31.97207 95.02

13

6C 13.00336 1.108 33

16 S 32.97207 0.76

14

7 N 14.00307 99.635 34

16 S 33.96786 4.22

15

7 N 15.00011 0.365 36

16 S 35.96710 0.014

16

8 O 15.99491 99.579 35

17Cl 34.96885 75.76

17

8 O 16.99913 0.037 37

17Cl 36.96590 24.24

18

8 O 17.99916 0.204 36

18Ar 35.96754 0.337

19

9F 18.99840 100 38

18Ar 37.9673 0.063

414




เรองสญลกษณนวเคลยรไอโซโทป ไอโซโทน ไอโซบาร สอนโดยครสรพงศนามนย

ผลการเรยนรทคาดหวง

สบคนขอมลอภปรายและอธบายโครงสรางอะตอมชนดและจำนวนอนภาคมลฐานของอะตอมจากสญลกษณ

นวเคลยรของธาต(ว3.1-1)


1. อธบายสมบตของอนภาคมลฐานของอะตอมได

2. เขยนและแปลความหมายสญลกษณนวเคลยรของธาตได


ใหนกเรยนแตละคนศกษาตามใบงานตอไปนแลวตอบคำถามทกำหนดใหใหสมบรณ

1. อนภาคมลฐานของอะตอม

อนภาค ประจ ตวแทน มวล (kg) มวล (amu)

โปรตอน(p) +1.6x10-19 +1 1.672x10-27 1.007285

อเลกตรอน(e) -1.6x10-19 -1 9.108x10-31 0.000549

นวตรอน(n) 0 0 1.674x10-27 1.008665

หมายเหต1amu=1.66x10-27 kg

2. เลขอะตอม

เลขอะตอม (atomic number) ใชสญลกษณZหมายถง จำนวนโปรตอนทงหมดในนวเคลยสของอะตอมของ

ธาตหนงๆอะตอมทเปนกลางทางไฟฟาซงยงไมเกดปฏกรยาใดๆจำนวนโปรตอนจะเทากบจำนวนอเลกตรอนเสมอ

1. เลขอะตอม=จานวนโปรตอน=ลาดบของธาตในตารางธาตดงนนหากทราบเลขอะตอมจะบอกไดวา

เปนธาตอะไร

2. อะตอมปกตจานวนp=จานวนe

3. หากอะตอมปกตรบeเพมเขาตวจะมประจรวมเปนลบ

4. หากอะตอมปกตเสยeออกไปจะมประจรวมเปนบวก

3. เลขมวล

เลขมวล (mass number) ใชสญลกษณ Aหมายถงจำนวนโปรตอนรวมกบจำนวนนวตรอนของธาตนนๆ

ถาใหจำนวนนวตรอนเปนNจะไดA=Z+N

415

4. สญลกษณนวเคลยร

เลขมวล(A)

4

2 Hบอกประจ(K)

เลขอะตอม(Z)

สตรตอไปนใชหาจานวนp,n,eจากสญลกษณอะตอม

4.1 จานวนp = Z

4.2 จานวนn = A-Z

4.3 จานวนe = Z-K

นวคลออนคออนภาคทอยในนวเคลยส(nucleus)ไดแกโปรตอนและนวตรอน

5. ไอโซโทปคอธาตเดยวกนแตมเลขมวลไมเทากนเชน

12

6Cกบ 13

6Cกบ 14

6C

16

8Oกบ 17

8Oกบ 18

8 O

สาเหตทเลขมวลไมเทากนเพราะมจานวนนวตรอนไมเทากน

6. ไอโซบารคอธาตทมเลขมวลเทากนแตมเลขอะตอมไมเทากนเชน

14

6Cกบ 14

7 N

7. ไอโซโทนคอธาตทมจานวนนวตรอนเทากนเชน

39

19Kกบ 40

20Ca

คำถาม

1. จงศกษาตารางธาตแลวตอบคำถามตอไปน

416

2. จงเขยนสญลกษณนวเคลยรของ20ธาตแรกและบอกจำนวนอนภาคมลฐานในอะตอม

สญลกษณ

นวเคลยร

เลขมวล เลขอะตอม จำนวน

โปรตอน

จำนวน

อเลกตรอน

จำนวน

นวตรอน

3. ใชตารางตอไปนตอบคาถาม

อะตอม จำนวนโปรตอน จานวนนวตรอน จานวนอเลกตรอน

A

B

C

D

9

9

9

9

7

8

9

9

9

9

9

9

อะตอมใดเปนอะตอมของธาตเดยวกน

1. AและB 2. BและC 3. CและD 4. A,B,CและD

417

4. ธาตAมจานวนอเลกตรอนและนวตรอนเทากบ13และ14ตามลาดบธาตAมเลขอะตอมและเลขมวล

เทาไร

1. 14,27 2. 13,14 3. 13,27 4. 27,13

5. จงหาจานวนโปรตอนนวตรอนและอเลกตรอนจากสญลกษณของอะตอมตอไปน

1. 40

36 Ar จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

2. 39

19 K จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

3. 235

92 U จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

4. 31

15 P3- จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

6. จงหาจานวนโปรตอนนวตรอนและอเลกตรอนจากสญลกษณของอะตอมตอไปน

1. 83

36 Kr จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

2. 232

90 Th จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

3. 17

8 O2- จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

4. 35

17 CI-1 จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

5. 9

4 Be2+ จำนวนp+= จำนวนe-= จำนวนn=

7. ถาธาตAมเลขอะตอมเทากบ80เลขมวลเทากบ200ธาตAจะมจานวนนวตรอนเทากบขอใด

1. 80 2. 280 3. 200 4. 120

8. อะตอมของ 210

84 Po

ก. มจานวนนวคลออน = 210 จานวนนวตรอน = 84

ข. มจานวนอเลกตรอน = 84 จานวนนวตรอน = 126

ค. มจานวนอเลกตรอน = 126 จานวนโปรตอน = 84

ง. มจานวนนวคลออน = 210 จานวนอเลกตรอน = 126

9. อะตอมคใดเปนไอโซโทปกน

1. m

a A n

b B 2. m

a B n

b B 3. m

a C n

a C 4. n

b D n

b D

10. อะตอมของธาต196

78 Ptและ197

79 Auจะมจานวนอะไรเทากน

ก. นวคลออน ข. นวตรอน ค. โปรตอน ง. อเลกตรอน

11. อะตอมของธาตคใดทเปนไอโซโทนกน

1. 12

6 C 13

6 C 2. 14

6 C 14

7 N 3. 14

6 C 16

8 O 4. 14

7 N 15

7 N

418



เรองอนภาคมลฐานของอะตอม


1. ถานำธาตX ไปผานกระบวนการอยางหนงซงมผลทำใหอะตอมของธาตX เกดการเปลยนแปลงการจะ

พจารณาตดสนวาธาตXเปลยนไปเปนธาตใหมหรอไมจะพจารณาไดจากขอใด

1. จำนวนไอโซโทปของธาตXมมากชนดขนกวาเดมมาก

2. จำนวนนวตรอนเปลยนไปจากเดม

3. จำนวนโปรตอนเปลยนไปจากเดม

4. มการเปลยนแปลงจำนวนอเลกตรอนในแตละชนพลงงานอยางเหนไดชด

2. ธาตAมจำนวนอเลกตอนและนวตรอนเทากบ13และ14ตามลำดบธาตAมเลขอะตอมและเลขมวล

เทาไร

1. 14,27 2. 13,14 3. 13,27 4. 27,13

3. จงหาจำนวนโปรตอนนวตรอนและอเลกตรอนจากสญลกษณของอะตอมตอไปน

1. 40

18Ar 2. 39

19K 3. 235

92 U 4. 31

15P3-

4. จงหาจำนวนโปรตอนนวตรอนและอเลกตรอนจากสญลกษณของอะตอมตอไปน

1. 83

36

Kr .................................................................................................................................................

2. 232

90Th .................................................................................................................................................

3. 17

8

O2- .................................................................................................................................................

4. 35

17Cl3- .................................................................................................................................................

5. 9

4 B2+ .................................................................................................................................................

5. ถาธาตAมเลขอะตอมเทากบ80เลขมวลเทากบ200ธาตAจะมจำนวนนวตรอนเทากบขอใด

1. 80 2. 280 3. 200 4. 120

6. อะตอมของ210

84Po

1. มจำนวนนวคลออน = 210 จำนวนนวตรอน = 84

2. มจำนวนอเลกตรอน = 84 จำนวนนวตรอน = 126

3. มจำนวนอเลกตรอน = 126 จำนวนโปรตอน = 84

4. มจำนวนนวคลออน = 210 จำนวนอเลกตรอน = 126

419



เรองสญลกษณนวเคลยรไอโซโทป ไอโซบาร ไอโซโทน

1. จงคำนวณหาจำนวนอเลกตรอนโปรตอนและนวตรอนของธาตทมสญลกษณนวเคลยรดงตอไปน

27

11 Na 12

6C 235

92U

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. จงเลอกธาตทเปนไอโซโทปไอโซบารและไอโซโทนจากธาตทกำหนดใหตอไปน

12

6C, 13

6C, 14

6C, 10

6B, 11

5B, 14

7N, 15

7N, 16

8 O

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

420



เรองคลนและสมบตของคลน สอนโดยครสรพงศนามนย


1. บอกความหมายของความยาวคลนความถคลนสเปกตรมแสงทมองเหนไดและแสงขาวได

2. บอกความสมพนธระหวางความยาวคลน ความถและพลงงานของคลนแมเหลกไฟฟา รวมทงคำนวณ

หาความยาวคลนความถและพลงงานของคลนได


ใหนกเรยนศกษาบทเรยนเรองคลนและสมบตของคลนแสงศกษาบทเรยนตามทครนำเสนอแลวตอบคำถาม

ตามลำดบตอไปน

คำถาม

1. จงวาดภาพแสดงคลนความยาวคลนและความถของคลน

2. จงบอกความหมายของสเปกตรมคลนแมเหลกไฟฟาพรอมยกตวอยางคลนแมเหลกไฟฟามาใหครบถวน

3. แสงทประสาทตาของมนษยสามารถรบรได เรยกวา.................................................มความยาวคลน

อยระหวาง...............นาโนเมตร ถง.....................นาโนเมตร ปกตสายตาของคนเราจะมองเหนเปน

แสงส.........................................................................

4. ปรากฏการณทแสงขาวเดนทางผานตวกลางแลวเกดการหกเหแสงแลวเกดเปนแถบสรงจำนวน...............ส

ไดแกแสงส..............................................................................

421

5. จากบทเรยนจงเตมคาความยาวคลนในหนวยนาโนเมตร(nm)ของสเปกตรมตอไปน

สเปกตรม ความยาวคลน (nm)

แสงสมวง

แสงสครา-สนำเงน

แสงสเขยว

แสงสเหลอง

แสงสแสด(สม)

แสงสแดง

6. มกซ พลงค ชาวเยอรมน ไดศกษาพลงงานของคลนแมเหลกไฟฟาและไดขอสรปเกยวกบความสมพนธ

ระหวางพลงงานของคลนแมเหลกไฟฟากบความถวา “พลงงานของคลนแมเหลกไฟฟาจะเปนสดสวน

โดยตรงกบความถของคลน” เขยนเปนความสมพนธไดวา

E = ............... หรอ E = ...............

ν = ................

λ = ................ เมอEคอ.................................................................มหนวยเปน...................................................................

เมอνคอ................................................................มหนวยเปน................................................................... เมอλคอ................................................................มหนวยเปน...................................................................

เมอhคอ.................................................................มหนวยเปน...................................................................

เมอCคอ................................................................มหนวยเปน...................................................................

7. จากตารางสเปกตรมและความยาวคลน ในขอท 5 จงคำนวณพลงงานของคลนแสงสตางๆ ในหนวย

กโลจล(kJ)

สเปกตรม ความยาวคลน (nm) พลงงานของคลน (kJ)

แสงสมวง

แสงสครา-สนำเงน

แสงสเขยว

แสงสเหลอง

แสงสแสด(สม)

แสงสแดง

7.1 สรปความสมพนธระหวางแสงสสเปกตรมความยาวคลนและพลงงานของคลนไดดงน

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

422



เรองคลนแมเหลกไฟฟา

1. คลนแมเหลกไฟฟาทมความถ8.5x10-4 sec-1จะมพลงงานและความยาวคลนเทาไร

(กำหนดh=6.626x10-34J.sec,c=3x108 m.sec-1)

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. ความยาวคลนแสงทมความถ3x1015 sec-1เปนกnm

(กำหนดใหความเรวของคลนเปน3x108 m.sec-1)

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

3. ความถของแสงทมความยาวคลน200nmเปนเทาใด

(กำหนดใหความเรวของคลนเปน3x108 m.sec-1)

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

4. คลนแมเหลกไฟฟามความยาวคลน3.53x103mจะมพลงงานกจล

(กำหนดใหคาคงทของพลงค=6.626x10-34J.sec,และความเรวของคลนเปน3x108 m.sec-1)

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

423




เรองเสนสเปกตรมของธาตและการแปลความหมาย สอนโดยครสรพงศนามนย

เสนสเปกตรมของธาตและการแปลความหมาย

1. อเลกตรอนทอยในภาวะปกตจะมพลงงานตำสด อยในระดบE1 ภาวะทอเลกตรอนมพลงงานตำสดน

เปนภาวะทอะตอมเสถยรทสด เรยกวาสถานะพน (Ground state) เมออเลกตรอนไดรบพลงงานเขาไปจะมพลงงาน

สงขนไปอยในระดบพลงงานE2 ภาวะใหมนเรยกวาสถานะกระตน (excited state) ทสถานะน อะตอมจะไมเสถยร

จงปรบตวเขาสสถานะพน โดยอเลกตรอนจะคายพลงงานออกมา การเปลยนแปลงนเกดขนเรวมาก แตการทเราเหน

เสนสเปกตรมตดตอกนนานๆ เปนเพราะมการคายพลงงานเกดตดตอกนตลอดเวลา แมขณะทเรากำลงใหความรอนอย

อเลกตรอนของอะตอมทมพลงงานสงจะคายพลงงานเพอกลบเขาสสถานะพนวนเวยนกนอยเชนน

บลเมอร (Balmer) เปนผศกษาเสนสเปกตรมของไฮโดรเจนชดทปรากฏในชวงคลนของแสงทมองเหนได

เสนสเปกตรมของไฮโดรเจนชดนจงมชอเรยกวา“อนกรมบลเมอร” (Balmer series) สเปกตรมของไฮโดรเจนนอกจาก

จะปรากฏในชวงคลนของแสงทมองเหนไดแลว ยงมผศกษาและพบสเปกตรมของไฮโดรเจนปรากฏในชวงคลนอนๆ

ดวยและเรยกชอตามผคนพบโดยเรยงลำดบจากพลงงานสงไปตำดงน

1. อนกรมไลมาน(Lymannseries)พบวาในชวงคลนรงสอลตราไวโอเลต

2. อนกรมบลเมอร(Balmerseries)พบในชวงคลนแสงทมองเหน

3. อนกรมปาสเชน(Paschenseries)พบในชวงคลนรงสอนฟราเรด

4. อนกรมแบรกเกตต(Brackettseries)พบในชวงคลนรงสอนฟราเรด

5. อนกรมฟนด(Pfundseries)พบในชวงคลนรงสอนฟราเรด

การแปลความหมายของเสนสเปกตรมของไฮโดรเจนมาเปนระดบพลงงานตามแผนผงในรป2.15ของหนงสอ

แบบเรยนว431ของสสวท.หนา52เปนการแปลความหมายจากเสนสเปกตรมอนกรมบลเมอร

2. เมอพดวาระดบพลงงานอาจเปนระดบพลงงานทมอเลกตรอนหรอไมมกไดเชนไฮโดรเจนมระดบพลงงาน

หลายระดบแตมระดบเดยวทมอเลกตรอน

สำหรบในบทเรยนถาจะพดถงระดบพลงงานหมายถงระดบพลงงานทมอเลกตรอนอย

424




เรองสเปกตรมและการแปลความหมาย สอนโดยครสรพงศนามนย

การทดลองท 1.1

การศกษาสของเปลวไฟของธาตในสารประกอบและสเปกตรมของธาตอสระบางชนด

จดประสงคการทดลอง

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................


ใหนกเรยนแตละกลมศกษาวธการทดลองทกำหนดให รวมกนอภปรายตงสมมตฐาน แบงหนาทรบผดชอบ

ดำเนนการทดลองบนทกผลการทดลองอภปรายสรปผลการทดลองรวมกนแลวตอบคำถามทายการทดลองใหเรยบรอย

สมมตฐานในการทดลอง

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

425

ภาพแสดงการทดลอง

ผลการทดลอง

สารทใชเผา สของเปลวไฟ

โซเดยมคลอไรดNaCl

โซเดยมซลเฟตNa2SO

4

แบเรยมคลอไรดBaCl2

แบเรยมไนเตรตBa(NO3)

2

แคลเซยมคลอไรดCaCl2

แคลเซยมซลเฟตCaSO4

คอปเปอร(II)คารบอเนตCaCO3

คอปเปอร(II)ซลเฟตCaSO4

ตอนท 2

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

426

คำถาม

1. เมอเผาสารประกอบของโลหะชนดเดยวกนจะใหเปลวไฟสเดยวกนหรอไมและสของเปลวไฟทปรากฏนน

เปนสทเกดจากองคประกอบใดในสารประกอบ

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. สเปกตรมทเหนจากการใชแผนเกรตตงสองดแสงอาทตยกบแสงไฟจากหลอดฟลออเรสเซนต เหมอนหรอ

ตางกนอยางไรเพราะเหตใด

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

3. เสนสเปกตรมของแกสไฮโดรเจนแกสนออนและไอปรอทแตกตางกนหรอไมอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

427



เรองสเปกตรมและการแปลความหมาย


1. เมอคอปเปอร(II)คลอไรดถกเผาจนรอนจดจะไดเปลวไฟสเขยวแกมฟาเพราะเหตใด

ก. โมเลกลของเกลอหลอมเหลวแลวลกตดไฟ

ข. อเลกตรอนในอะตอมของทองแดงไดรบพลงงานสงขน จงพยายามคายพลงงานสวนทเกนออกมาใน

รปของแสง

ค. อเลกตรอนในอะตอมของทองแดงเคลอนทจากชนหนงๆ กลบไปกลบมา บางครงกหลดออกมา

กลายเปนพลงงานในรปของแสง

ง. โปรตอนและนวตรอนในนวเคลยสเกดการสนสะเทอนและคายพลงงานออกมาในรปของแสง

2. ในการทดลองเผาสารประกอบโซเดยมเมอดสเปกตรมของโซเดยมนนพลงงานจากเปลวไฟทำหนาทใด

ก. ทำใหแถบสแยกออกเปนเสนสตางๆทมความถตางๆกนบนสเปกตรม

ข. ทำใหเกดแถบสมวงครามนำเงนเขยวเหลองแสดแดงตดตอกน

ค. ทำใหอเลกตรอนในระดบพลงงานสงคายพลงงานดงปรากฏเปนเสนสเปกตรม

ง. ทำใหเกดNa+และทำใหอเลกตรอนในระดบพลงงานตางๆของโซเดยมอะตอมมพลงงานสงขน

3. ขอความตอไปนขอใดถกตอง

ก. การทสเปกตรมในชวงแสงขาวของไฮโดรเจนมเพยง 4 เสนแสดงวาอเลกตรอนในไฮโดรเจนมระดบ

พลงงานเพยง4ระดบ

ข. ถาอะตอมของธาต กมอเลกตรอนมากกวาอะตอมของธาต ข จำนวนเสนสเปกตรมในชวงแสงขาว

ของธาตกจะตองมากกวาธาตขดวย

ค. จำนวนระดบพลงงานของอเลกตรอนในธาตชนดตางๆจะเพมขนตามเลขอะตอม

ง. ธาตตางชนดกนอาจมเสนสเปกตรมบางเสนอยทตำแหนงเดยวกน(ความถเทากน)ได

4. ขอความตอไปนขอใดไมถกตอง

ก. ธาตแตละธาตมสเปกตรมเปนลกษณะเฉพาะตวไมซำกน

ข. สมบตของแตละธาตมความสมพนธกบการจดอเลกตรอนในอะตอม

ค. การเคลอนทของอเลกตรอนมทศทางแนนอน

ง. เมอเผาสารประกอบสของเปลวไฟและเสนสเปกตรมทเกดจากสวนทเปนอออนของโลหะ

5. จากระดบพลงงานของอเลกตรอนในอะตอมของธาตให

E1 = ผลตางของระดบพลงงานท n = 1 กบ n = 2



428

ความสมพนธEทง3มดงน

ก. E3 > E

2 > E

1 ข. E

1 > E

3 > E

2

ค. E3 > E

1 > E

2 ข. E

1 > E

2 > E

3

6. แสงสสมมความยาวคลน620นาโนเมตร เมอเปรยบเทยบกบแสงสครามซงมความยาวคลน430นาโนเมตร

ขอความใดถกตองทสด

ก. แสงสสมมพลงงานสงกวาแสงสครามเนองจากมความถสงกวา

ข. แสงสครามมพลงงานสงกวาแสงสสมเนองจากมความถตำกวา

ค. แสงสครามมพลงงานสงกวาแสงสสมเนองจากมความถสงกวา

ข. แสงสสมมพลงงานสงกวาแสงสครามเนองจากมความถตำกวา

7. ความยาวของคลนสเปกตรม 4 เสน ดงน A = 404mm B = 415mm C = 455mmD = 608mm

เสนสเปกตรมใดทแสดงวาอเลกตรอนมการเปลยนแปลงพลงงานนอยทสด

ก. Aเทานน ข. BและC

ค. Cเทานน ง. Dเทานน

8. ในสเปกตรมของไฮโดรเจน ในชดของบาลเมอร จะปรากฏเสนสเปกตรมในชวงของแสงขาวถง 4 เสน

การเกดสเปกตรมเกดเนองจากขอใด

ก. อเลกตรอนทระดบพลงงานสงตางๆคายพลงงานออกมาเพอกลบสสภาวะทมระดบพลงงานตำ

ข. อเลกตรอนทระดบพลงงานตำดดกลนพลงงานตางๆแลวไปสระดบพลงงานทสงขน

ค. ไฮโดรเจนอะตอมเสยอเลกตรอนกลายเปนไฮโดรเจนอออน(H+)ในสถานะแกส

ง. ไฮโดรเจนอะตอมรบอเลกตรอนแลวเกดเปนไฮโดรเจน(H-)ในสถานะแกส

9. เสนสเปกตรมมประโยชนในการตรวจสอบแรตางๆวามธาตใดเปนองคประกอบเพราะเกดจากความถของ

รงสของอเลกตรอนในอะตอม

ก. เมอไดรบพลงงานสงอเลกตรอนขนไปอยในระดบพลงงานทไดรบแตไมเสถยรจะกลบลงมาสสภาวะปกต

คายพลงงานออกมาในรปของแสงเปนเสนสเปกตรม

ข. เกดการคายพลงงานออกมาในรปของแสงเปนเสนสเปกตรม

ค. จะเพมตามขนาดของอะตอม

ง. จะมความสมพนธกบมวลอะตอม

10. ขอความใดถกตองเกยวกบการเกดสเปกตรมของธาตตางๆ

ก. อะตอมของธาตรบพลงงานเขามาเพอทำใหอเลกตรอนหลดจากอะตอม

ข. อะตอมของธาตรบพลงงานเขามาทำใหอเลกตรอนยายไปอยในะดบพลงงานทสงขน

ค. อเลกตรอนในอะตอมถกกระตนจงคายพลงงานออกมาเพอจะไดขนมาอยในระดบพลงงานทสงขน

ง. อเลกตรอนในอะตอมทถกกระตนจะคายพลงงานออกมา เพอจะไดกลบมาอยในะดบพลงงานตำๆ

เหมอนเดม

429



รายวชาเคม รหสวชาว30221 ชนมธยมศกษาปท4

เรองการจดอเลกตรอนในอะตอม สอนโดยครสรพงศนามนย


วเคราะหและเปรยบเทยบการจดเรยงอเลกตรอนในระดบพลงงานตางๆในอะตอม(ว3.1-1)


อธบายผลการศกษาททำใหนกวทยาศาสตรเชอวาอเลกตรอนในอะตอมอยในระดบพลงงานตางๆกนได



การจดอเลกตรอนในอะตอม

จากการศกษาโครงสรางอะตอม เราพบวาในอะตอมมอนภาคโปรตอนและนวตรอนฝงตวคอนขางสงบในแกน

นวเคลยส สวนอนภาคอเลกตรอนจะโคจรเคลอนทไปรอบๆ นวเคลยส และจากการศกษาเรองสเปกตรมเราพบวา

อเลกตรอนจะโคจรตามระดบพลงงานเปนชนๆและแตละชนมจำนวนอเลกตรอนไมเทากน เราสามารถนำอเลกตรอน

มาจดเรยงในอะตอมตามหลกเกณฑตอไปน

จำนวนอเลกตรอนมมากทสดในแตละระดบชนพลงงาน (n) = 2n2

เมอ n คอ ลำดบทของแตละชนพลงงาน เชน

ShellK ระดบพลงงานn = 1 มจานวนeไดเพยง = 2(12) = 2

ShellL ระดบพลงงานn = 2 มจานวนeไดเพยง = 2(22) = 8

ShellM ระดบพลงงานn = 3 มจานวนeไดเพยง = 2(32) = 18

ShellN ระดบพลงงานn = 4 มจานวนeไดเพยง = 2(42) = 32

ShellO ระดบพลงงานn = 5 มจานวนeไดเพยง = 2(52) = 50**

**สตรดงกลาวใชหาจำนวนอเลกตรอนไดกบระดบพลงงานn=1-n=4เทานนเพราะระดบพลงงานตอๆไป

จะมจำนวนอเลกตรอนไมเกน 32 ทงนเพราะจำนวนอเลกตรอนของธาตในปจจบนมมากทสดเพยงประมาณ 112

อเลกตรอน

นอกจากน จากการศกษาคาพลงงานไอออไนเซชนยงพบวาอเลกตรอนรอบนอก (Valence electron)ของธาต

ตางๆมไดไมเกน8

ดงนนจำนวนอเลกตรอนสงสดในแตละระดบพลงงานเปนดงน

ชนพลงงาน K L M N O P Q

จำนวนอเลกตรอนสงสด 2 8 18 32 32 18 8

430

สรปการจดอเลกตรอนในอะตอมคอตองบรรจอเลกตรอนลงในระดบพลงงานตำสด (ShellK)กอนซงจะ

ทำใหอเลกตรอนเสถยรทสด จากนนจงบรรจอเลกตรอนในชนถดมาเรอยๆ (KLMN ...) และทสำคญอเลกตรอนรอบ

นอก(Valenceelectron)มไดไมเกน8

คำถาม

1. จงบรรจอเลกตรอนลงในชนพลงงานของ20ธาตแรกตอไปน

ธาต เลขอะตอม จำนวนอเลกตรอนในระดบชนพลงงาน

K (n = 1)

L (n = 2)

M (n = 3)

N (n = 4)

O (n = 5)

P (n = 6)

H 1 1

He 2 2

Li 3 2 1

Be 4 2 2

B 5 2 3

C 6

N 7

O 8

F 9

Ne 10

Na 11

Mg 12

Al 13

Si 14

P 15

S 16

Cl 17

Ar 18

K 19

Ca 20

2. จากขอ 1ถาอเลกตรอนรอบนอก (Valence electron)คอตวเลขบอกหม (Group) ในตารางธาต จำนวน

ระดบชนพลงงานคอตวเลขบอกคาบ(Period)ในตารางธาตจงบอกเลขหมและคาบของธาตNe-Ca

3. อะตอมทมจานวนอเลกตรอนดงตอไปนจะมการจดเรยงอเลกตรอนอยางไร

22 อเลกตรอนเรยงเปน...................................... 25 อเลกตรอนเรยงเปน......................................





431



เรองการจดเรยงอเลกตรอน


1. การจดเรยงอเลกตรอนของอะตอมโพแทสเซยม39

19Kคอขอใด

ก. 2,8,9 ข. 2,8,3,1

ค. 2,8,8,2 ง. 2,8,18,8,3

2. อะตอมและไอออนในแตละกลมขอใดมจำนวนอเลกตรอนในระดบพลงงานชนนอกสดเทากน

ก. B,F+,O,N-,C2- ข. B3-,C2-,N-,O,F

ค. F+,N-,O,C2-,B3- ง. O,B3-,F+,C2-,N

3. อนภาคในแตละกลมในภาวะทมพลงงานตำขอใดมการจดเรยงอเลกตรอนเหมอนกน

ก. Li,Na+,K+,Cs+ ข. O2-,F-,Na+,Ne

ค. Li,Be,B,C ง. Ca2+,k+,Ne,C1

คำชแจงธาต5ชนดมการจดอเลกตรอนดงน

A. 2,8,8,2

B. 2,8,2

C. 2,8

D. 2,8,4

E. 2,1

4. ขอใดเปนธาตทอยในคาบเดยวกนแตอยในหมตางกน

ก. A,B ข. C,E

ค. B,C ง. D,E

5. ธาตใดอยหม8

ก. A ข. B

ค. C ง. D

6. ธาตในขอใดอยในหมทตองการ

1. เลขอะตอม=3(หมI)

2. เลขอะตอม=8(หมVI)

3. เลขอะตอม=20(หมV)

4. เลขอะตอม=15(หมIV)

5. เลขอะตอม=18(หมVIII)

ก. 1,2เทานน ข. 2,5เทานน

ค. 1,2,5เทานน ง. 1,3,5เทานน

432

7. ถาYมอเลกตรอนอยในระดบพลงงานตางๆ3ระดบมวาเลนซอเลกตรอนเปน5มเลขมวล31ขอความ

ตอไปนขอใดเกยวของกบธาตYไมถกตอง

ก. ถาYควรมสญลกษณนวเคลยรเปน31

15Y

ข. ธาตYมการจดเรยงอเลกตรอนเปน2,8,5

ค. ธาตYมจำนวนนวตรอน15ตว

ง. ธาตYมสมบตเปนโลหะ

8. ธาตA,B,Cมการจดอเลกตรอนดงน

A = 2,8,5

B = 2,8,8,2

C = 2,8,18,7

ธาตA,BและCมเลขอะตอมเทาใดและแตละธาตมเวเลนซอเลกตรอนเทาใด

ขอ เลขอะตอม วาเลนซอเลกตรอน

A B C A B C

ก 15 20 35 6 2 7

ข 10 18 28 5 2 7

ค 15 20 35 5 2 7

ง 10 18 28 5 10 7

9. ธาตใดตอไปนจะม4eในระดบพลงงานท4

ก.6C ข.

32Ge

ค.36Kr ง.

26Fe

10. กำหนดใหธาตO,F,Ne,Na,Mg,Al,Si,P,Sมเลขอะตอม8,9,10,11,12,13,14,15,16ตามลำดบ

อนภาคใดมการจดเรยงอเลกตรอนเปนแบบ2,8,2

ก. F-,Mg,Si2+ ข. Na+,O2-,Ne

ค. Mg,Al2+,P3+ ง. S4+,O2-,Mg

433




เรองการจดอเลกตรอนในอะตอม สอนโดยครสรพงศนามนย


วเคราะหและเปรยบเทยบการจดเรยงอเลกตรอนในระดบพลงงานตางๆในอะตอม(ว3.1-1)


อธบายผลการศกษาททำใหนกวทยาศาสตรเชอวาอเลกตรอนในอะตอมอยในระดบพลงงานตางๆกนได



การจดอเลกตรอนในระดบพลงงานยอย

การศกษาเรองสเปกตรมของธาตอยางละเอยดพบวาระดบพลงงานหลก(n)ยงแบงออกเปนระดบพลงงานยอย

ไดอก โดยนกฟสกสศกษาสเปกตรมเปลงแสงของอะตอมและพยายามหาความสมพนธระหวางเสนสเปกตรมทพบกบ

ระดบพลงงานทเกยวของกบการเปลยนแปลงและไดสงเกตพบวาสเปกตรมบางเสนมความคมชด (sharp)บางเสน

มลกษณะพรา(diffuse)บางเสนมลกษณะเปนเสนเขมนบเปนเสนหลก(principal)

ตวอกษรภาษาองกฤษตวแรกของชอสเปกตรมจงถกนำมาใชแทนระดบพลงงานยอยหรอOrbitalซงเรยงลำดบ

ดงนspdและf(fundamental)

ตารางความสมพนธระหวางระดบพลงงานยอยออรบทอลและจำนวนอเลกตรอนทบรรจได

ระดบพลงงานยอย จำนวนออรบทอล จำนวนอเลกตรอนทบรรจได

s 1 2

p 3 6

d 5 10

f 7 14

จำนวนระดบพลงงานยอยในระดบพลงงานหลกหนงๆ จะมไดเทากบลำดบทของพลงงาน (เฉพาะ 4 ระดบ

พลงงานแรกเทานน)เชน

ระดบพลงงานหลกn = 1ม1ระดบพลงงานยอยคอ 1s

ระดบพลงงานหลกn = 2ม2ระดบพลงงานยอยคอ 2s2p

ระดบพลงงานหลกn = 3ม3ระดบพลงงานยอยคอ 3s3p3d

ระดบพลงงานหลกn = 4ม4ระดบพลงงานยอยคอ 4s4p4d4f

434

ระดบพลงงานหลกn = 5ม4ระดบพลงงานยอยคอ 5s5p5d5f

ระดบพลงงานหลกn = 6ม3ระดบพลงงานยอยคอ 6s6p6d

ระดบพลงงานหลกn = 7ม2ระดบพลงงานยอยคอ 7s7p

ในกรณทอะตอมมจำนวนอเลกตรอนมาก การบรรจอเลกตรอนในออรบทอลตางๆ ตามลำดบจากระดบ

พลงงานตำไปสงอาจใชแผนภาพตอไปน

ระดบพลงงาน จำนวนระดบพลงงานยอยหรอออรบทอลทอยในแตละระดบพลงงาน

n=1

n=2

n=3

n=4

n=5

n=6

n=7

1s2

2s2

3s2

4s2

5s2

6s2

7s2

2p6

3p6

4p6

5p6

6p6

7p6

3d10

4d10

5d10

6d10

4f14

5f14

ตารางการจดเรยงอเลกตรอนของธาตในระดบพลงงานยอย

เลขอะตอม ธาต

จำนวนอเลกตรอนในระดบพลงงานตาง

1 2 3 4 5 6 7

s s p s p d s p d f s p d f s p d f s

11 Na 2 2 6 1

12 Mg 2 2 6 2

21 Sc 2 2 6 2 6 1 2

22 Ti 2 2 6 2 6 2 2

31 Ga 2 2 6 2 6 10 2 1

32 Ge 2 2 6 2 6 10 2 2

ตวอยางการจดเรยงอเลกตรอนของธาตB-Ne

เลขอะตอม ธาต การจดอเลกตรอน การบรรจอเลกตรอนใน orbital

5 B 1s22s2p1

6 C 1s22s22p2

7 N 1s22s22p3

8 O 1s22s22p4

9 F 1s22s22p5

10 Ne 1s22s22p6 .,.,

. .,.,

. .,.,

. .,.,

. .,.,

. .,.,

.

. .

. .,

., .,

., ., .,

435

คำถาม

1. จงจดเรยงอเลกตรอนในระดบพลงงานยอยของธาตตอไปน

เลขอะตอม ธาต การจดอเลกตรอนในระดบพลงงานยอย spdf

11 Na

12 Mg

13 Al

14 Si

15 P

16 S

17 Cl

18 Ar

19 K

20 Ca

21 Sc

22 Ti

23 V

2. จงบรรจอเลกตรอนลงในระดบพลงงานยอยของธาตแทรนซชนคาบท4

ธาต เลขอะตอม

จำนวนอเลกตรอนในระดบพลงงาน

n = 1 n = 2 n = 3 n = 4 n = 3

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d

Sc 21

Ti 22

V 23

Cr 24

Mn 25

Fe 26

Co 27

Ni 28

Cu 29

Zn 30

3. อะตอมทมจานวนอเลกตรอนดงตอไปนจะมการจดเรยงอเลกตรอนในระดบพลงงานยอยอยางไร






436




เรองประวตการคนพบและการจดธาตลงในตารางธาต สอนโดยครสรพงศนามนย

ประวตการคนพบและการจดธาตลงในตารางธาต

จากความรในทางฟสกส เคม และดาราศาสตรพบวาโลกนประกอบดวยธาตตางๆมากกวา 105ชนดพบอย

ตามเปลอกโลกซงมมากนอยไมเทากนเชนSiและFeเปนธาตทมอยในใจกลางโลกเปนจำนวนมาก

ค.ศ.1817Dobereinerพบวาธาตบางประเภทซงประกอบไปดวยธาต3ธาตทมคณสมบตคลายคลงกนและเขา

พบวานำหนกอะตอมของธาตหนงจะมคาใกลเคยงกบนำหนกอะตอมเฉลยของธาตอกสองธาต เชน ในหมธาต Cl,Br

และIจะพบวาคานำหนกอะตอมเฉลยของBrเทากบนำหนกอะตอมCl+นำหนกอะตอมI

ในทำนองเดยวกน ยงมธาตทมคณสมบตเชนนอก 2 กลม คอ ธาตสตรอนเตยม (Sr) แคลเซยม (Ca) และ

ธาตแบเรยม(Ba)อกกลมคอหมธาตเซเลเนยม(Se)ธาตซลเฟอร(S)และธาตเทลเรยมซงธาตหมดงกลาวเหลานเรยกวา

Triads

ค.ศ. 1864 JohnA.R.Newlandsชาวองกฤษ ไดเสนอการจดธาตตางๆ โดยเรยงตามนำหนกอะตอมซงเรยก

การจดแบบนวาLawofOctaves

ตอมาไดมการคนพบคาอะตอมมคนมเบอร โดยHenryGwyn JeffeysMoseleys (คาของอะตอมมคนมเบอร

คอ จำนวนโปรตอนทมอยในนวเคลยสของอะตอมของธาต)ซงปจจบนกไดมการจดเรยงธาตตามอะตอมมคนมเบอร

แทนนำหนกอะตอม

437

พจารณาจากตารางธาตจะเหนวา

• ตารางธาตประกอบดวยธาต8หมซงมทงโลหะและอโลหะและม7คาบ

• ตรงกลางของตารางธาตประกอบดวยTransitionelementsในTransitionelementsนมหมธาตLanthanide

seriesและActinideseriesซงจดเปนธาตทหายากจงนบไดวาเปนRareEarthElements

ตารางธาตประกอบดวยธาต 8 หม

1. ธาตหม I มสมบตเปนโลหะซงมคณสมบตวองไวในการผสมธาตมากธาตหม I เรยกวา alkalaimetal

และมอเลกตรอนวงนอกสดอย1ตว

2. ธาตหม II เปนธาตโลหะมอเลกตรอนวงนอกสด2ตวธาตทวองไวทสดในหมนคอเรเดยม(Ra)

3. ธาตหม III จะเรมประกอบดวยโลหะและอโลหะมอเลกตรอนวงนอกสด3ตว

4. ธาตหม IV มอเลกตรอนวงนอกสด4ตว

5. ธาตหม V ในตอนตนๆ จะเปนอโลหะ ธาตถดมา เชน สารหน (As) และอนตโมน (Sb) จะแสดง

คณสมบตระหวางโลหะและอโลหะกำกงกนลกษณะเชนนเรยกวามสมบตเปนMetalloid

6. ธาตหม VI ตอนตนหมจะมธาตทมสมบตเปนอโลหะแลวคอยๆเปนโลหะ

7. ธาตหม VII มชอเรยกวาHalogengroupธาตหมนเปนอโลหะทวองไวในการผสมธาตมาก

8. ธาตหม VIIIจดเปนธาตInertgasจงไมคอยทำปฏกรยากบธาตอนเพราะมอเลกตรอนวงนอกสดเทากบ8

หมธาตแทรนสชน (Transition elements)ไดแก

• LanthanideseriesประกอบดวยธาตทมAtomicnumber57-70เปนธาตทหายากมาก

• Actinide series ประกอบดวยธาตทม Atomic number 89 - 102 ธาตในหมนมคณสมบตเปนสาร

กมมนตรงส

438




เรองรศมอะตอม สอนโดยครสรพงศนามนย

439




เรองขนาดอะตอม สอนโดยครสรพงศนามนย


สรปแนวโนมของธาตตามหมและตามคาบเกยวกบขนาดอะตอมได


ใหนกเรยนศกษาขอมลจากรปตอไปนแลวตอบคำถามตามลำดบ

IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA VIIIA

H He

37 50

B C N O F Ne

Li Be

152 111 88 77 70 66 64 70

Na Mg Al Si P S Cl Ar

186 160 143 117 110 104 99 94

K Ca Ga Ge As Se Br Kr

231 197 122 122 121 117 114 109

Rb Sr In Sn Sb Te I Xe

244 215 162 140 141 137 133 130

Cs Ba Tl Pb Bi Po At Rn

262 217 171 175 146 150 140 140

คำถาม

1. จากรปจงพจารณาแนวโนมขนาดของอะตอม(รศมอะตอม)ดงน

- ตามหม....................................................................................................................................................

- ตามคาบ..................................................................................................................................................

2. จงอธบายวาทำไมขนาดอะตอม(รศมอะตอม)จงมแนวโนมเพมขนหรอลดลง

- ตามหมขนาดอะตอมจะ.............................................เพราะ...................................................................

- ตามคาบขนาดอะตอมจะ...........................................เพราะ...................................................................

รปแสดงรศมอะตอม(พโกเมตร)ของธาตตามหมและตามคาบ

440

3. จากขอมลจงเขยนกราฟแสดงแนวโนมของขนาดอะตอมของธาตตามหมตามคาบ

4. จงสบคนหาขอมลเพมเตม*(อาจเปนภาพ,กราฟหรอขอมลสนบสนนเกยวกบขนาดอะตอม)

*ภาพอาจPrintออกมาแลวตดปะบรเวณทวางหรอทำขนมาใหม

441


หนวยการเรยนรท 1 เรอง อะตอมและตารางธาต

รายวชา เคม รหสวชา ว30221 ชนมธยมศกษาปท 4

เรอง พลงงานไอออไนเซชน สอนโดย ครสรพงศ นามนย

442




เรอง พลงงานไอออไนเซชน สอนโดย ครสรพงศ นามนย


สรปแนวโนมของธาตตามหมและตามคาบเกยวกบพลงงานไอออไนเซชนได


ใหนกเรยนศกษาขอมลจากรปตอไปน แลวตอบคำถามตามลำดบ

คำถาม

1. นกเรยนคดวาพลงงานไอออไนเซชนแสดงแนวโนมของความเปนโลหะและอโลหะของธาตในตารางธาต

หรอไมอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. การทคาพลงงานไอออไนเซชนเพมขนหรอลดลง เกดจากสาเหตใด

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

รปแสดงคาพลงงานไอออไนเซชนลำดบท 1 (kJ/mol)

443

3. จากขอมลจงเขยนกราฟแสดงแนวโนมของพลงงานไอออไนเซชนตามหมและตามคาบ

4. จงสบคนหาขอมลเพมเตม (ภาพ, กราฟ, หรอขอมลสนบสนนอนใดจากแหลงความรอนๆ)

444




เรอง อเลกโทรเนกาตวต สอนโดย ครสรพงศ นามนย

445




เรอง อเลกโทรเนกาตวต สอนโดย ครสรพงศ นามนย


สรปแนวโนมของธาตตามหมและตามคาบเกยวกบคาอเลกโทรเนกาตวตได


ใหนกเรยนศกษาขอมลในรปตอไปน แลวตอบคำถามตามลำดบ

คำถาม

1. จงสรปแนวโนมของคาอเลกโทรเนกาตวตของธาต

- ตามหม......................................................................................................................................................

- ตามคาบ.....................................................................................................................................................

2. สาเหตของคาอเลกโทรเนกาตวตสงขนหรอตำลงเกดจากอะไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

รปคาอเลกโทรเนกาตวตของธาต

446




เรอง จดหลอมเหลวของธาต สอนโดย ครสรพงศ นามนย

ตารา

งธาต

แสดง

จดห

ลอมเ

หลว

ของธ

าตตา

งๆ

447




เรอง จดเดอดของธาต สอนโดย ครสรพงศ นามนย

ตารา

งธาต

แสดง

จดเด

อดขอ

งธาต

ตางๆ

448




เรอง จดหลอมเหลวจดเดอด สอนโดย ครสรพงศ นามนย


สรปแนวโนมของธาตตามหมและตามคาบเกยวกบจดหลอมเหลวและจดเดอดได


ใหนกเรยนศกษาขอมลในรปตอไปน แลวตอบคำถามตามลำดบ

คำถาม

1. จากขอมลจงสรปแนวโนมของจดหลอมเหลวและจดเดอด

- ตามหม......................................................................................................................................................

- ตามคาบ.....................................................................................................................................................

2. พวกทมจดหลอมเหลวจดเดอด

2.1 สงทสด ไดแก ธาตหม.................................................... เชน..................................................................

2.2 สง ไดแก ธาตหม............................................................ เชน..................................................................

2.3 ตำ ไดแก ธาตหม............................................................ เชน..................................................................

รปแสดงจดหลอมเหลวและจดเดอดของธาต

449

3. จากขอมลจงเขยนกราฟแสดงแนวโนมของจดหลอมเหลวและจดเดอด

4. จงสบคนหาขอมลเพมเตม (ภาพ, กราฟ, หรอขอมลสนบสนนอนใดจากแหลงความรอนๆ)

450




เรอง เลขออกซเดชน สอนโดย ครสรพงศ นามนย

เลขออกซเดชน (Oxidation Number : ON)

คอ ตวเลขทกำหนดขนเพอตดตามจำนวนอเลกตรอนทใชในการเกดพนธะของอะตอมของธาต

ลกษณะสำคญของเลขออกซเดชน

1. ธาตอสระมเลขออกซเดชนเปนศนย เชน Cu0 , O0

2 , Zn0 , Si0 , S0

8

2. เลขออกซเดชนคดตอ 1 อะตอมของธาต

3. เลขออกซเดชนมคาเปน บวก ลบ ศนย จดทศนยม เศษสวนกได

4. ไอออนของธาตใดๆ คาประจของไอออนมคาเทากบเลขออกซเดชนของธาตนน เชน Na+ ม ON = +1

Cu2+ ม ON = +2 Cl- ม ON = -1 (โปรดสงเกตตวเลขแสดงประจเครองหมาย + หรอ - จะอยทายตวเลข แตเลข

ออกซเดชน เครองหมาย + หรอ - จะอยหนาตวเลข)

5. H ในสารประกอบมเลขออกซเดชน +1 ยกเวน hydride ของโลหะ (Metalhydride) H มเลขออกซเดชน -1

เชน NaH (โซเดยมไฮไดรด) CaH2 (แคลเซยมไฮไดรด)

6. O ในสารประกอบมเลขออกซเดชน -2 ยกเวน oxide บางชนดท O มเลขออกซเดชนเปนอยางอน เชน

- พวกเปอรออกไซด O มเลขออกซเดชน -1 เชน Na2O

2 (โซเดยมเปอรออกไซด), BaO

2 (แบเรยม

เปอรออกไซด), H2O

2 ไฮโดรเจนเปอรออกไซด)

- พวกซปเปอรออกไซด O มเลขออกซเดชน -1/2 ไดแก ออกไซดของโลหะหม IA ทมออกซเจนมากกวา

ปกตมากๆ เชน NaO2 (โซเดยมซปเปอรออกไซด)

- ออกไซดของ F ทมสตร OF2 โดย O มเลขออกซเดชน +2

การหาเลขออกซเดชนของธาต

ในสารประกอบ ผลบวกของเลขออกซเดชนของธาตทกอะตอมในสารประกอบ = 0

ในไอออน ผลบวกของเลขออกซเดชนของธาตทกอะตอมในไอออน = ประจของไอออน

ตวอยาง จงหาเลขออกซเดชนของธาตทพมพตวหนาตางๆ ในสารประกอบตอไปน

1. HAsO2 2. Mg

2P

2O

7 3. [Co(NH

3)

4(OH)

3]-

วธทำ ใหเลขออกซเดชนของธาตทพมพตวหนา = x

1) HAsO2 : (+1) + (X) + (-2 × 2) = 0

X = +3

451

2) Mg2P

2O

7 : (+2 × 2) + (X × 2) + (-2 × 7) = 0

X = +5

3) [Co(NH3)

4(OH)

3]- : (X) + (0 × 4) + (-1 × 3) = -1

X = +2

เลขออกซเดชนของธาตในตารางธาต ธาตหม IA IIA ในสารประกอบทวไปเลขออกซเดชนมคาเดยวคอ +1

และ +2 ตามลำดบ ธาตแทรนซชนในสารประกอบทวไปมเลขออกซเดชนไดหลายคา เชน Mn มเลขออกซเดชนเปน +2,

+3, +4, +5, +6 และ +7 แตกมธาตแทรนซชนบางธาตมเลขออกซเดชนเพยงคาเดยว เชน Sc(+3), Zn(+2) และ Ag(+1)

ธาตอโลหะทางขวาของตารางธาตในสารประกอบมเลขออกซเดชนหลายคา เชน Cl มเลขออกซเดชนเปน HCl(-1),

HClO(+1), HClO2(+3), HClO

3(+5), HClO

4(+7)

452




เรอง เลขออกซเดชน สอนโดย ครสรพงศ นามนย


1. คำนวณเลขออกซเดชนของธาตในสารประกอบและไอออนตางๆ ได


ใหนกเรยนศกษาในหนงสอแบบเรยนหนา 11-13 และขอสรปเกยวกบเลขออกซเดชนตอไปน แลวตอบคำถาม

ตามลำดบ

เนอหา

เลขออกซเดชน คอตวเลขทกำหนดขน เพอตดตามจำนวนอเลกตรอนทใชในการเกดพนธะของอะตอมของธาต

หลกการคดเลขออกซเดชน

1. หม I, II, III มเลขออกซเดชน +1, +2, +3 ตามลำดบ

2. F มเลขออกซเดชนเปน -1 เสมอ

3. H มคาเปน +1 ถาเปนพนธะโคเวเลนต และจะมคาเปน -1 เมอเปนพนธะไอออนก

4. เลขออกซเดชนของสารประกอบใดๆ กตาม รวมกนจะมคา = 0

5. ไอออนใดๆ กตาม เลขออกซเดชนรวมกนจะเทากบไอออนทปรากฏอย

6. เลขออกซเดชนจะมคาเปนจำนวนเตมบวก จำนวนเตมลบหรอเปนเศษสวนกได

7. ธาตอสระทกตวมเลขออกซเดชน = 0 เชน O2, Cl

2, N

2, Cu, S

8

8. ในสารประกอบใดๆ กตาม ธาตทมคา EN สงกวาจะแสดงประจลบ

9. ไอออนชนดเดยวกนจะมคาประจเทากน SO4

2-, SO3

2-, PO4

3-, PO3

3-, ClO-, ClO2

- , ClO3

- , ClO4

- , NO3

- ,

NO2

- , CN-, SCN-

453

คำถาม

จงหาเลขออกซเดชนของธาตแตละชนดในสารประกอบหรอไอออนตอไปน

P2O

5 OF

2 NH

3

PH3 H

2O

2 Ni

2(SO

4)

3

K4Fe(CN)

6 Fe

3O

4 CH

3OH

S4O

6

2- MnO2- Na2HPO

2

KCr(SO4)

2 [Cu(H

2O)

6]2+ Cu(NH

3)

4SO

4

PbI2 [Fe(CN)

6]3- (NH

4)

2SO

4

454



เรอง เลขออกซเดชน

1. จงหาเลขออกซเดชนของ S ในสารหรออออนตอไปน

1.1 S8 1.2 SO

2 1.3 SO

3 1.4 SO

3

2- 1.5 SO4

2-

1.6 S2O

3

2- 1.7 Na2S 1.8 S

4O

6

2- 1.9 S2Cl

2 1.10 (NH

4)

2SO

4

2. จงหาเลขออกซเดชนของ C ในสารหรออออนตอไปน

2.1 CO2 2.2 CH

4 2.3 CH

3OH 2.4 CHCl

3

2.5 CN- 2.6 CO3

2- 2.7 CO 2.8 CH2O

3. จงหาเลขออกซเดชนของโลหะทรานซชนในสารตอไปน

3.1 Ag(CN)2

- 3.2 [Co(HN3)

6]Cl

3 3.3 K

2Cr

2O

7 3.4 KMnO

4 3.5 K

2Mn

2O

4

3.6 Fe(CN)6

3- 3.7 [CrCl2(H

2O)

4]+ 3.8 VO2+ 3.9 MnO

2

4. จงหาเลขออกซเดชน O ในสารตอไปน

4.1 H2O

2 4.2 OF

2 4.3 Na

2O

2 4.4 KMnO

4

4.5 SO3

2- 4.6 KO2 4.7 O

3 4.8 CO

2

5. จงหาเลขออกซเดชนของ N ในสารตอไปน

5.1 NO3 5.2 NH

3 5.3 N

2O

3 5.4 N

2O

4

5.5 NO 5.6 NOCl3 5.7 (NH

4)

3PO

4

455


หนวยการเรยนรท 2 เรอง พนธะเคม


เรอง สตรและการเรยกชอสารประกอบไอออนก สอนโดย ครสรพงศ นามนย


1. เขยนสตรและอานชอสารไอออนกได


ใหนกเรยนศกษาใจความสำคญตอไปน พรอมทงเตมสตรหรอขอความลงในชองวางใหถกตองสมบรณ

การเขยนสตรสารประกอบไอออนก

1. สารประกอบทเกดจากโลหะหม I, II, III รวมกบอโลหะ (อนมลเดยว)

- F-, Cl-, Br-, I-

- O2-, S2-

- N3-

การเขยนสตรเกดจากการคณไขวเลขออกซเดชน เชน

Li2

+1O-2

1 ➝ Li

2O NaS ➝ ___________ AlO ➝ ___________

CaF ➝ ___________ AlCl ➝ ___________ MgS ➝ ___________

KI ➝ ___________ LiN ➝ ___________ CaS ➝ ___________

2. สารประกอบทเกดจากโลหะหม I, II, III รวมกบหมไอออน (อนมลกรด)

กลมทเปน - 1 ClO-, ClO2

- , ClO3

- , ClO4

- , NO3

- , CN-, OH-, HSO4

- , HCO3

- , H2PO

4

-

กลมทเปน - 2 SO4

2-, CO3

2-, HPO4

2-

กลมทเปน - 3 PO4

3-

การเขยนสตรเกดจากการคณไขวเลขออกซเดชน เชน

Li2

+1SO1 4

-2 ➝ Li2SO

4 NaPO

4 ➝ AlCO

3 ➝ ___________

MgCO3 ➝ ___________ CaHPO

4 ➝ MgHsO

4 ➝ ___________

KPO4 ➝ ___________ LiCN ➝ CaOH ➝ ___________

AlHPO4 ➝ ___________ AlNO

3 ➝ NaSO

4 ➝ ___________

3. สารประกอบทเกดจากโลหะอนๆ เชน โลหะแทรนสชนรวมกบอโลหะ หรอหมไอออน เนองจากโลหะ

แทรนสชนมเลขออกซเดชนหลายคา คาทจะนำมาคณไขวในสตรจะเปนเลขโรมนทบอกไวในชอนนๆ

คอปเปอร (II) ซลเฟต ➝ CuSO4

นกเกล (III) ออกไซด ➝ ___________

แมงกานส (IV) ออกไซด ➝ ___________

ไอรออน (III) คลอไรด ➝ ___________

ไอรออน (II) ไนเตรต ➝ ___________

เลด (II) ไอโอไดด ➝ ___________

→

→

→

→

456

4. สารประกอบทเกดจากหมไอออนบวก (NH4

+ ) รวมกบอโลหะ หรอหมไอออน เนองจาก NH4

+ เปนสาร

โคเวเลนตทมขวมากแรงมากเทยบเทาโลหะหม I การเกดสารประกอบของ NH4

+ กบสารอน ถอวาเปนสารประกอบ

ไอออนกดวย

NH4

+ + Cl- ➝ NH4Cl NH

4

+ + OH- ➝ NH4OH

NH4

+ + O2- ➝ ___________ NH4

+ + I- ➝ ___________

NH4

+ + SO4

2- ➝ ___________ NH4

+ + H2PO

4

- ➝ ___________

NH4

+ + CO3

2- ➝ ___________ NH4

+ + HSO4

- ➝ ___________

การเรยกชอสารประกอบไอออนก

1) อานชอไอออนบวกกอน (NH4

+ หรอโลหะ)

2) อานชออโลหะ หรออนมลกรดตามหลง

3) ไมตองอานเลขแสดงจำนวนอะตอม

4) ชออโลหะใหลงทายดวยไอด (-ide) เชน ออกไซด, คลอไรด, ซลไฟด

สวนอนมลกรดใหอานตามชออนมลนน เชน ซลเฟต, ฟอสเฟต, คารบอเนต เปนตน เชน

1. โลหะกบอโลหะ (อนมลเดยว)

NaCl อานวา โซเดยมคลอไรด Na2O อานวา ___________

MgCl2 อานวา ___________ CaO อานวา ___________

CaF2 อานวา ___________ K

2S อานวา ___________

LiCl อานวา ___________ KI อานวา ___________

2. หมไอออนบวก (NH4

+ ) กบอโลหะ

NH4Cl อานวา แอมโมเนยมคลอไรด (NH

4)

2S อานวา ___________

(NH4)

2O อานวา ___________ NH

4I อานวา ___________

3. หมไอออนบวก (NH4

+ ) กบหมไอออนลบ (อนมลกรด)

(NH4)

2SO

4 อานวา แอมโมเนยมซลเฟต (NH

4)

3PO

4 อานวา ___________

(NH4)

2CO

3 อานวา ___________ NH

4HCO

3 อานวา ___________

NH4NO

3 อานวา ___________ NH

4HSO

4 อานวา ___________

4. โลหะกบหมไอออนลบ (อนมลกรด)

NaNO3 อานวา โซเดยมไนเตรด Na

2SO

4 อานวา ___________

K3PO

4 อานวา ___________ Ca

3(PO

4)

2 อานวา ___________

Mg(HSO4)

2 อานวา ___________ MgSO

4 อานวา ___________

K2CO

3 อานวา ___________ KHCO

3 อานวา ___________

457

5. เมอไอออนบวกเปนโลหะแทรนสชน เชน Fe+2, Fe3+, Cu+, Cu2+, Hg+ (Hg2

2+), Hg2+ หรอโลหะทมไอออน

บวกไดหลายคา เชน Pb2+, Pb4+, Sn2+, Sn4+

ในกรณนโลหะแทรนสชนสามารถเกดไอออนไดมากกวา 1 คา ดงนนการอานชอจงตองบอกประจของ

โลหะนนเปนเลขโรมนไวในวงเลบดวย เชน

Fe2(SO

4)

3 อานวา ไอรออน (III) ซลเฟต

Fe(OH)4 อานวา ไอรออน (IV) ไฮดรอกไซด

FePO4 อานวา ______________________

PbO2 อานวา ______________________

PbO อานวา ______________________

PbS อานวา ______________________

TiCl4 อานวา ______________________

HgCl2 อานวา ______________________

Hg2O อานวา ______________________

HgO อานวา ______________________

Hg2Cl

2 อานวา ______________________

458



เรอง พนธะไอออนก

1. จงบอกวาสารประกอบใดตอไปน เปนสารประกอบไอออนก และสารประกอบใดเปนสารประกอบโค

เวเลนต

ก. CaH2 ข. AsH

2 ค. CF

4 ง. OCl

2

จ. NH3 ฉ. CdF

2 ช. SiH

4 ซ. InF

3

ฌ. AsF3 ญ. BF

3 ฎ. BiF

3 ฏ. AlF

3

2. จงเขยนสตรของสารประกอบไอออนกทเกดจากธาตตอไปน

ก. โซเดยมกบฟลออรน ............................ ข. โซเดยมกบกำมะถน .....................................

ค. แมกนเซยมกบออกซเจน ..................... ง. แคลเซยมกบโบรมน ....................................

จ. อะลมเนยมกบออกซเจน ..................... ฉ. ลเทยมกบไนโตรเจน ....................................

3. จงเขยนสตรของสารประกอบไอออนกทเกดขนในตารางทมการกำหนดไอออนบวกและไอออนลบ

ไอออนบวก ไอออนลบ

NO3

- SO3

2- CO3

2- HPO4

2- PO4

3-

Cu2+

K+

Bi3+

Ba2+

Pb2+

Ca2+

NH4+

4. จงเรยกชอของสารประกอบไอออนทเกดขนในขอ 3

459



เรอง การเขยนสตรและเรยกชอสารประกอบไอออนก สอนโดย ครสรพงศ นามนย

1. จงเขยนสตรและเรยกชอสารประกอบไอออนกทเกดจากธาตคตอไปน

ก. ไอรออน (III) กบฟลออรน .....................................................................................................................

ข. ซงคกบกำมะถน .....................................................................................................................................

ค. ทน (II) กบฟลออรน ..............................................................................................................................

ง. แมงกานส (II) กบออกซเจน ..................................................................................................................

จ. ทองแดงกบออกซเจน ............................................................................................................................

2. จงเขยนสตรและเรยกชอสารประกอบทเกดจากไอออนบวกของแคลเซยมไอออน (Ca2+) กบไอออนลบ

หรอหมไอออนลบตอไปน

ก. ซลไฟดไอออน ➾ ....................................................................................................................

ข. ออกไซดไอออน ➾ ....................................................................................................................

ค. คลอไรดไอออน ➾ ....................................................................................................................

ง. ไนเตรดไอออน ➾ ....................................................................................................................

จ. คารบอเนตไอออน ➾ ....................................................................................................................

ฉ. ฟอสเฟตไอออน ➾ ....................................................................................................................

ช. ไฮโดรเจนคารบอเนตไอออน ➾ ............................................................................................................

3. จงเขยนสตรของสารประกอบไอออนกทเกดจากการรวมตวระหวางไอออนบวกกบไอออนลบทกำหนดให

ตอไปน

ไอออนลบ ไอออนบวก

CN- ClO- SO3

2- NO3

- PO4

3-

Cu2+

Cu+

Bi3+

Pb2+

Ca2+

Ag+

NH4+

Cr3+

K+

Ba2+

460




เรอง สมบตของสารประกอบไอออนก สอนโดย ครสรพงศ นามนย


การละลายของสารประกอบไอออนกในนำ


..............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................


ใหนกเรยนแตละกลมศกษาวธการทดลองทกำหนดให รวมกนอภปรายตงสมมตฐาน แบงหนาทความ

รบผดชอบ ดำเนนการทดลอง บนทกผลการทดลอง อภปรายสรปผลการทดลองรวมกน แลวตอบคำถามทายการทดลอง

ใหเรยบรอย


...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................


461


สาร มวลของสาร (g) อณหภมของนำ ( C) อณหภมของสารละลาย ( C)

1. CuSO4

2. NH4Cl

3. NaCl


.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

คำถาม

1. สารทงสามชนดละลายในนำไดแตกตางกนอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. การละลายของสารแตละชนดในนำมการเปลยนแปลงพลงงานหรอไม อยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

• สภาพละลายไดของสาร เปนความสามารถของสารทละลายในสารอนจนเปนสารละลายอมตว

สภาพละลายไดสวนใหญ หมายถงการละลายของสารในนำ

การบอกสภาพละลายได โดยทวไปม 3 ระดบคอ

- ละลายไดด หมายถง ละลายไดมากกวา 1 กรม ในนำ 100 กรม

- ละลายไดบางสวน หมายถง ละลายไดมากกวา 0.1 กรม แตไมเกน 1 กรม ในนำ 100 กรม

- ไมละลาย หมายถง ละลายไดนอยกวา 0.1 กรม ในนำ 100 กรม

462




เรอง การละลายนำของสารประกอบไอออนก สอนโดย ครสรพงศ นามนย

เกณฑการละลายของสาร

1. ไมละลายนำ คอ ละลายไดนอยกวา 0.1 กรม ตอนำ 100 cm3 ท 25 C

2. ละลายไดเลกนอย คอ ละลายได 0.1 กรม - 1 กรม ตอนำ 100 cm3 ท 25 C

3. ละลายไดด คอ ละลายไดมากกวา 1 กรม ตอนำ 100 cm3 ท 25 C

สารประกอบไอออนกทละลายนำได

1. สารประกอบของโลหะหม 1 ทกตว เชน NaCl, Li2CO

3, K

2SO

4

2. สารประกอบของแอมโมเนยมไอออนทกตว เชน NH4Cl, (NH

4)

3 PO

4

3. สารประกอบของไนเตรดไอออนทกตว เชน Cu(NO3)

2 , Al(NO

3)

3

4. สารประกอบของคลอเรตไอออนทกตว เชน LiClO3 , Mg(ClO

3)

2

5. สารประกอบของเปอรคลอเรตไอออนทกตว ยกเวน KClO4

6. สารประกอบอะซเตรดไอออนทกตว ยกเวน CH3COOAg

สารประกอบไอออนกทไมละลายนำ

1. สารประกอบของโลหะหม II กบ CO3

2- , SO4

2- , PO4

3- , ยกเวน MgSO4

2. สารประกอบของอโลหะหม VII กบ Ag+ , Hg2

2+ , และ Pb2+ เชน AgCl, Pbl2

3. สารประกอบออกไซต ซลไฟด และไฮดรอกไซดของโลหะทกชนด ยกเวน โลหะหม I และหม II บางตวเชน

Ca2+ , Sr2+ , Ba2+

463




เรอง สมการไอออนก (Ionic Eqation) สอนโดย ครสรพงศ นามนย

สมการไอออนก (Ionic Equation)

สมการไอออนก คอ สมการทเขยนเฉพาะไอออนหรอสารทเกยวของในการเกดปฏกรยาเทานน สวนไอออน

หรอสารทไมไดเกยวของในการเกดปฏกรยาไมตองเขยน

หลกการเขยนสมการไอออนก สมการไอออนกมหลกการเขยนดงน

1. เขยนเฉพาะไอออนหรอสารทมสวนรวมในการเกดปฏกรยาเทานน

2. สำหรบสารทไมละลายนำ สารไมแตกตวเปนไอออนและสารทเปนกาซ จะแสดงโดยเขยนสตรเคมของสารนน

3. การทำใหสมการสมดล จะตองดลทงจำนวนอะตอม และจำนวนประจ

เมอสารประกอบไอออนกละลายนำจะแตกตวเปนไอออนบวกและไอออนลบ แทรกอยทวไปในนำ แตละ

ไอออน มโมเลกลของนำลอมรอบ การละลายนำของสารประกอบไอออนกเขยนสมการไดดงตวอยางตอไปน

H

2O

KNO3(s) K+(aq) + NO

3

-(aq)

H

2O

Na2SO

4(s) 2Na+(aq) +SO

4

2- (aq)

H

2O

CH3COONa(s) CH

3COO-(aq) + Na+ (aq)

H

2O

Ca(OH)2(s) Ca2+ (aq) + 2OH- (aq)

เมอนำสารละลายของสารประกอบไอออนก 1 ชนดมาผสมกน บางครงจะพบวามตะกอนเกดขน แสดงวาม

ปฏกรยาเกดขนการผสมสารละลายของสารประกอบไอออนกเขาดวยกน จะเกดตะกอนหรอไม เราจะสามารถบอกได

ถารวาในสารละลายนนมไอออนคท เมอทำปฏกรยากนแลวเกดเปนสารประกอบไอออนกไมละลายนำ เชน

Ca2+(aq) รวมตวกบ CO3

2-(aq), Ag+(aq) รวมตวกบ Cl-(aq), Ba2+(aq), รวมตวกบ SO4

2-(aq) เปนตน

➤

➤

➤

➤

464

ตวอยางการเขยนสมการไอออนก เชน

1. เมอใหสารละลายของซลเวอรไนเตรต (AgNO3(aq)) ทำปฏกรยากบสารละลายโซเดยมคลอไรด (NaCl(aq))

จะเกดตะกอนของซลเวอรคลอไรด (AgCl(s)) เนองจากไอออนทเขาทำปฏกรยากน คอ Ag+ และ Cl- สวน Na+ และ NO3

-

ไมไดรวมตวกน ดงนนในการเขยนสมการไอออนกจงไมตองเขยน Na+ และ NO3

-

AgNO3(aq) + NaCl(aq) AgCl(s) + NaNO

3(aq) (สมการโมเลกล)

Ag+(aq) + NO3

- (aq) + Na+(aq) + Cl-(aq) Ag Cl(s) + Na+(aq) + NO3

-(aq)

Ag+(aq) + Cl- (aq) AgCl(s) (สมการไอออนก)

2. เมอใหสารละลายโพแทสเซยมซลเฟต (K2SO

4) ทำปฏกรยากบสารละลายแบเรยมไนเตรต (Ba(NO

3)

2)

จะเกดตะกอนของแบเรยมซลเฟต (BaSO4(s) เนองจากไอออนทเขาทำปฏกรยากน คอ Ba2+ และ SO

4

2- สวน K+

และ NO3

- ไมไดรวมตวกนจงไมตองเขยน NO3

- และ Na+

Na2SO

4(aq) + Ba(NO

3)

2(aq) 2NaNO

3(aq) + BaSO

4(s)

2Na+(aq) + SO4

2-(aq) + Ba2+(aq) + 2NO3

-(aq) 2Na+(aq) + 2NO3

-(aq) + BaSO4(s)

สมการไอออนก คอ Ba2+(aq)+SO4

2-(aq) BaSO4(s)

3. เมอผสมสารละลายแคลเซยมคลอไรด (CaCl2) กบสารละลายโพแทสเซยมฟอสเฟต (K

3PO

4) Ca2+ จาก

CaCl2 และ PO

4

3- จาก K3PO

4 จะรวมตวกน เกดตะกอนแคลเซยมฟอสเฟต (Ca

3(PO

4)

2) ดงนนสมการไอออนก คอ

3Ca2+(aq) + 2PO4

3-(aq) Ca3(PO

4)

2(s)

ขอคด นกเรยนทจะเขยนสมการไอออนกได จะตองรวาสารไอออนกใดบางละลายนำไดและไมละลายนำ และ

ตองเขยนสตรของสารประกอบไอออนกได ตวอยางสมการไอออนกอนๆ เชน

1. 2H+(aq) + CO3

2-(aq) H2O(l) + CO

2(g)

(เกดจากการผสมสารละลายโซเดยมคารบอเนต (Na2CO

3) กบสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl)

2. Mg(s) + 2H+(aq) Mg2+(aq) + H2(g)

(เกดจากการใสชนโลหะ Mg ลงในสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl)

3. H+(aq) + OH-(aq) H2O(l)

(เกดจากการผสมสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) กบสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH)

สมบตของสารประกอบไอออนก Property of ionic compound

สารประกอบไอออนกมสมบตดงน

1. มสถานะเปนของแขงทอณหภมหอง

2. ไมนำไฟฟาแตเมอหลอมเหลวหรอละลายนำนำไฟฟาได เพราะมไอออนอสระ

3. มจดหลอมเหลวและจดเดอดสง เพราะการหลอมเหลวหรอเดอดตองทำลายพนธะไอออนกและพนธะ

ไอออนกแขงแรงมาก เชน NaCl มจดหลอมเหลว 801 C

4. ละลายไดดในตวทำละลายทโมเลกลมขว เชน นำ แตไมละลายในตวทำละลายทโมเลกลไมมขว หรอตว

ทำละลายอนทรย เชน เบนซน (C6H

6)

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

➤

465

5. ปฏกรยาของสารประกอบไอออนกเกดขนเรวกวาสารประกอบโคเวเลนต เพราะเปนปฏกรยาระหวาง

ไอออน เชน Ag+(aq) + Cl-(aq) AgCl(s)

6. ไมมสตรโมเลกล

ความสำคญของไอออนตอสงมชวต

สารอนนทรยทเกยวของในกระบวนการตางๆ ทเกดขนในรางกายของสงมชวต มกจะอยในรปของไอออน

ดงนนไอออนหลายชนดจงมบทบาททสำคญในรางกายของสงมชวต ตวอยางไอออนทพบในรางกายของคนและความ

สำคญของไอออนทมตอรางกาย ดในตารางท 6.24

ตารางท 6.24 แสดงความสำคญของไอออนบางชนดในรางกาย ความสำคญของไอออนบางชนดในรางกาย

ชนดของไอออน ชอ ความสำคญในรางกาย

Na+ โซเดยมไอออน ควบคมการทำงานของกลามเนอในการยดและหดตว

ควบคมการทำงานของระบบประสาท

ควบคมสมดลออสโมซส

ควบคมสมดลกรด - เบส

K+ โพแทสเซยมไอออน ควบคมการทำงานของกลามเนอโดยเฉพาะอยางยงกลามเนอหวใจ

ควบคมการทำงานของระบบประสาท

ควบคมสมดลออสโมซสและสมดลกรด - เบส

Ca2+ แคลเซยมไอออน ชวยในการสรางฟนและกระดก

ชวยทำใหเลอดแขงตว

ชวยทำใหนมตกตะกอนในกระเพาะขณะยอย

Fe2+ ไอรออน (II) ไอออน เปนสวนประกอบของสารฮโมโกลบนในเมดเลอด

Cl- คลอไรดไอออน ควบคมความเปนกรดในกระเพาะอาหารใหคงท

F- ฟลออไรดไอออน ชวยปองกนฟนผ

I- ไอโอไดดไอออน ชวยทำใหรางกายเจรญเตบโต ปองกนโรคคอพอก

HCO3

- ไฮโดรเจนคารบอเนตไอออน ควบคมระดบ pH ของเลอดใหคงท

NH4

+ แอมโมเนยมไอออน ชวยรกษาสมดลของกรดและเบสในรางกาย

Mg2+ แมกนเซยมไอออน ชวยกระตนระบบการทำงานของเอนไซมหลายชนด

PO4

3- ฟอสเฟตไอออน ทำงานรวมกบแคลเซยมไอออน ในการสรางกระดกและฟน

➤

466



เรอง สมบตของสารประกอบไอออนก

1. สารตอไปนไมละลายนำ Ag3PO

4 , MgCO

3 , SrSO

4 , PbBr

2 , Fe(OH)

2 นกเรยนจะตองผสมสารละลาย

อะไรบางเขาดวยกน จงจะไดตะกอนสารเหลานออกมา และเขยนสมการไอออนก แสดงปฏกรยาทเกดขน

ดวย

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. จงเขยนสมการไอออนกแสดงปฏกรยาทเกดขนจากการผสมสารละลายแตละคตอไปน

ก. AgNO3 + KBr ข. Ca(OH)

2 + Na

2CO

3

ค. FeCl3 + Ba(OH)

2 ง. CuSO

4 + (NH

4)

2S

จ. HgNO3 + HCl ฉ. H

2SO

4 + BaCl

2

3. เมอละลาย KC1 ในนำ เกดปฏกรยาเปนขนๆ และมการเปลยนแปลงพลงงานดงน

1. KCl(s)

→ K+(g) + Cl- (g) ; ∆H1 = +701.2 kJ/mol

2. K+(g) + Cl- (g) → K+(aq) + Cl-(aq) ; ∆H2 = -684.1 kJ/mol

อยากทราบวา การละลายของ KC1 มการเปลยนแปลงพลงงานอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

467

4. จงใชขอมลตอไปนตอบคำถาม

สารประกอบไอออนก พลงงานโครงผลก

(kJ/mol)

พลงงานไฮเดรชน

(kJ/mol)

XCl2

YCl

AO

162

100

180

99

108

178

ก. สารใดละลายนำแลวคายความรอน สารใดละลายนำแลวดดความรอน

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

ข. สารใดไมละลายนำ ทราบไดอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

468



รายวชา เคมเพมเตม รหสวชา ว30221 ชนมธยมศกษาปท 4

เรอง ปฏกรยาของสารประกอบไอออนก สอนโดย ครสรพงศ นามนย


การเกดปฏกรยาของสารประกอบไอออนก


...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................


ใหนกเรยนแตละกลมศกษาวธการทดลองทกำหนดให รวมกนอภปรายตงสมมตฐาน แบงหนาทรบผดชอบ

ดำเนนการทดลอง บนทกผลการทดลอง อภปรายสรปผลการทดลองรวมกน แลวตอบคำถามทายการทดลองใหเรยบรอย


...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................


469


สารละลาย การเปลยนแปลงเมอเตมสารละลาย

Na2CO

3 NH

4CI Pb(NO

3)

2

Ca(OH)2

Na2SO

4

KI


.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

คำถาม

1. สารละลายทผสมกน คใดบางทเกดปฏกรยาเคม ทราบไดอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. สมการแสดงปฏกรยาทเกดขนเปนอยางไร

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

470

ขอแนะนำเพมเตม

สภาพละลายไดในนำของสารประกอบไอออนกบางชนดแสดงดงอตราตอไปน


ไอออนก

สภาพละลายไดในนำ ณ

อณหภม 25 C (g/นำ 100g)


ไอออนก

สภาพละลายไดในนำ ณ

อณหภม 25 C (g/นำ 100 g)

CaCO3

0.0013 KCl 35

CaCl2

83 KNO3

38

Ca(NO3)

2 188 K

2CO

3 112

NaNO3

10.1 (NH4)SO

4 76

Na2SO

4 28 NH

4I 181

Na2CO

3 29.4 NH

4OH -

NaCl 37 PbSO4

0.0045

NaOH 114 Pb(OH)2

0.016

NaI 184 PbI2

0.076

471




เรอง หลกการเขยนโครงสรางลวอส หรอสตรแบบจด สอนโดย ครสรพงศ นามนย

หลกการเขยนโครงสรางลวอส หรอสตรแบบจด

โครงสรางลวอสของสารโคเวเลนตและไอออนทมหลายอะตอม มประโยชนหลายอยาง เชน ชวยในการทำนาย

รปรางโมเลกล ดงนนนกเรยนจงควรหดเขยนใหได

ในการเขยนโครงสรางลวอส อนดบแรกตองทราบกอนวาอะตอมใดควรอยใกลกน เชน ใน CO2 เราตอง

ทราบวา O ทงสองตอกบ C เปน O-C-O ไมใช C-O-O มวธสงเกตงายๆ คอในสตรโมเลกลหรอไอออน มกเขยนอะตอม

กลางเปนธาตแรกในสตร เชน CO2, CO

3

2-, NH3, NO

2, NO

3

- , SO3 และ SO

4

2- แตวธนกใชไมไดกบสารบางชนด เชน HClO4

(Cl เปนอะตอมกลาง) SCN- (C เปนอะตอมกลาง) ถาเปนโมเลกลหรอไอออนทไมทราบมากอนวามการจดเรยงอะตอม

อยางไร การจดเรยงตวททำใหเกดสมมาตร (Symmetry) มากทสด จะเปนไปไดมากทสด โดยทวๆ ไปอะตอมทมสภาพ

ไฟฟาลบนอยทสดจะเปนอะตอมกลาง เมอทราบวาอะตอมตางๆ ในโมเลกลหรอไอออนทตองการเขยนมการจดเรยง

อยางไร จงดำเนนการตอไปเปนขนๆ ตอไปน

1. นบจำนวนเวเลนตอเลกตรอนของทกอะตอมแลวบวกเขาดวยกน

ถามไอออนลบใหลบจำนวนเวเลนตอเลกตรอนในขอ 1 ออก ดวยจำนวนประจนำไอออนลบนน แตถาเปน

ไอออนบวก ใหเอาจำนวนประจบวกเขากบเวเลนตอเลกตรอน

2. เตมอเลกตรอน 1 ค ระหวางอะตอมทอยใกลกน

3. เตมอเลกตรอนใหอะตอมทลอมรอบอะตอมกลาง ใหแตละอะตอมครบ 8 อเลกตรอน (ยกเวน H มได

2 อเลกตรอน)

4. ถายงมอเลกตรอนเหลออย ใหเตมทอะตอมกลางเปนคๆ

5. ถาอะตอมกลางยงมอเลกตรอนไมครบ 8 แสดงวาโมเลกลหรอไอออนนนตองมพนธะคหรอพนธะสาม

อยดวย ใหเขยนแบบมพนธะคหรอพนธะสาม

6. เมอเขยนเสรจแลวใหนบจำนวนอเลกตรอนในสตรทงหมดอกครงหนงวาเทากบทนบไวในขอ 1 หรอไม

ตวอยางท 1 จงเขยนโครงสรางลวอสของ CCl4

1. เรยงอะตอมให C เปนอะตอมกลาง ม Cl เปนอะตอมลอมรอบอยางมสมมาตร

Cl

Cl C Cl

Cl

2. นบจำนวนเวเลนตอเลกตรอน

C หม (IV) มเวเลนตอเลกตรอน = 4 อเลกตรอน

Cl หม (VII) มเวเลนตอเลกตรอน 7 อเลกตรอน จำนวน 4 อะตอม = 7 4 = 28 อเลกตรอน

รวมจำนวนอเลกตรอน = 4 + 28 = 32 อเลกตรอน

472

3. เตมอเลกตรอนเปนคๆ ระหวางอะตอมทอยใกลกน

Cl

Cl C Cl

Cl

4. ดงนนเหลออเลกตรอน 32 - 8 = 24 อเลกตรอน จงเตมใหแตละ Cl จนครบ 8

Cl Cl | Cl C Cl หรอ Cl — C — Cl |

Cl Cl

5. เมอเตมให Cl ทกอะตอมครบ 8 อเลกตรอนแลว นบจำนวนอเลกตรอนทงหมด จะเทากบ 32

พอด และ C กมอเลกตรอนครบ 8 ดวย โครงสรางทไดจงถกตอง

ตวอยางท 2 จงเขยนโครงสรางลวอสของ HCN

1. เรยงอะตอมให C เปนอะตอมกลาง

H C N

2. จำนวนเวเลนตอเลกตรอนทงหมด

H = 1 อเลกตรอน

C = 4 อเลกตรอน (หม 4)

N = 5 อเลกตรอน (หม 5)

3. เตมอเลกตรอนเปนคๆ ระหวางอะตอมทอยใกลกน

H : C : N

4. เหลออเลกตรอน 10 - 4 = 6 อเลกตรอน เตมรอบ N ใหครบ 8

H : C : N :

5. เตมอเลกตรอนหมดแลวแต C ยงไมครบ 8 แสดงวาตองมพนธะคหรอพนธะสาม ระหวาง C

กบ N (ระหวาง C กบ H ไมไดเพราะ H มอเลกตรอนครบ 2 แลว)

ถาเปนพนธะค จะไดดงน H : C : : N : ซง C ยงไมครบ 8

จะตองเปนพนธะสามดงน H : C N : หรอ H - C N

473




เรอง การเขยนสตรและการเรยกชอสารโคเวเลนต สอนโดย ครสรพงศ นามนย


เขยนสตรแบบจด สตรแบบเสน และสตรโมเลกลของสารโคเวเลนต พรอมทงเรยกชอได


ใหนกเรยนศกษาใจความสำคญตอไปน และตอบคำถามไปพรอมๆ กนใหสมบรณ

1. การอานชอสารประกอบโคเวเลนต

การอานชอสารประกอบโคเวเลนต ใหอานชอธาตทอยขางหนากอนแลวตามดวยชอของอกธาตหนง โดย

เปลยนพยางคทายเปนไ-ด และบอกจำนวนอะตอมของแตละธาตทเปนองคประกอบดวยภาษากรก ดงน

1 = มอนอ (mono) 2 = ได (di) 3 = ไตร (tri) 4 = เตตระ (tetra)

5 = เพนตะ (penta) 6 = เฮกซะ (hexa) 7 = เฮปตะ (hepta) 8 = ออกตะ (octa)

9 = โนนะ (nona) 10 = เดคะ (deca)

กรณทธาตซงอยขางหนาในสตรมอะตอมเดยว ไมตองบอกจำนวนอะตอมนน

ตวอยางเชน BF3 โบรอนไตรฟลไรด

CO คารบอนมอนอออกไซด หรอ คารบอนมอนอกไซด

N2O ไดโนโตรเจนมอนอออกไซด หรอ ไดโนโตรเจนมอนอกไซด

SiCl4 ซลคอนเตตระคลอไรด

P2O

10 __________________________________________________

Cl2O

7 __________________________________________________

N2O

5 __________________________________________________

PCl5 __________________________________________________

SO3 __________________________________________________

SiH4 __________________________________________________

TeF6 __________________________________________________

2. หลกการเขยนสตรแสดงพนธะของโมเลกลโคเวเลนต

2.1 การเขยนสตรโมเลกลของสารโคเวเลนต โดยทวไปเขยนสญลกษณของธาตองคประกอบเรยงตาม

ลำดบดงน

B Si C P N H S I Br Cl O F (ลำดบตามคา EN จากนอยไปหามาก) เชน สารโคเวเลนตท

เกดจาก Cl กบ F ประกอบดวย Cl และ F อยางละ 1 อะตอม จงมสตรเปน ClF

474

- สารโคเวเลนตทเกดจาก O กบ F ประกอบดวย O 1 อะตอม และ F 2 อะตอม สตรโมเลกลจงเปน

OF2

- สารโคเวเลนตนเกดจาก Si กบ H ประกอบดวย Si 1 อะตอมและ H 4 อะตอม สตรโมเลกลจง

เปน________________

- สารโคเวเลนตนเกดจาก C กบ O ประกอบดวย C 1 อะตอม และ O 2 อะตอม สตรโมเลกลจง

เปน________________

2.2 ธาตทมจำนวนแขน (พนธะ) มากทสด ธาตนนตองเปนอะตอมกลาง จำนวนแขนของธาตเปนดงน

F Cl Br I H ม 1 แขน (พนธะ)

O S ม 2 แขน (พนธะ)

N ม 3 แขน (พนธะ)

C Si ม 4 แขน (พนธะ) เชน

สาร สตรแบบเสน สตรแบบจด

Co2

O = C = O O O

O C O

O O

HCN

Ch2O

PCl5

2.3 สารประกอบไฮโดรคารบอน มหลกดงน

แอลเคน สตรทวไป CnH

2n+2 มพนธะเดยวทงหมด

แอลคน สตรทวไป CnH

2n มพนธะค 1 แหง

แอลไคน สตรทวไป CnH

2n-2 มพนธะสาม 1 แหง เชน


C5H

12

C2H

4

C3H

4

2.4 กรดออกซ (กรดทม H กบ O) มหลกการเขยนดงน

ใหเอา H ตอกบ O แขนของ O อกดานหนง ตอกบอะตอมกลางสวน O ทเหลอจะตอกบอะตอมกลาง

แบบพนธะค หรอโคออรดเนตกได ขนอยกบอะตอมกลางนน กลาวคอ ถาอะตอมกลางยงไมครบ 8 ตองตอแบบพนธะค

แตถาอะตอมกลางครบ 8 แลวใหตอแบบโคออรดเนตโคเวเลนต เชน

x x x x x x

x x x x x x

475


HNO3

H2SO

4

H2CO

3

HClO4

H3PO

4

H-O-N H O N

2.5 สารประเภทออกซเจนลอมรอบมหลกดงน ใหเอา O ลอมรอบอะตอมกลางวาครบ 8 หรอยง ถายง

ไมครบจะเกดพนธะค แตถาครบแลวจะเกดพนธะโคออรดเนตโคเวเลนต


SO2

O S O O S O

SO3

PO4

3-

HCO3

-

O O

→ • • x x • • • •

• • x• • x • • O O x • x • • •

• •

→ •• • • ••

x x x x x x

• • • • • •

476



เรอง การเขยนสตรและเรยกชอสารโคเวเลนต

1. ธาตคใดตอไปน ทำปฏกรยากนแลวไดสารประกอบโคเวเลนต และถาไดใหเขยนสตรโครงสรางแบบจดและ

แบบเสน

1) โซเดยมกบออกซเจน

2) ซลคอนกบออกซเจน

3) เหลกกบคลอรน

4) คลอรนกบโบรมน

5) คารบอนกบกำมะถน

6) ซลคอนกบไฮโดรเจน

7) ไนโตรเจนกบโบรมน

8) คลอรนกบออกซเจน

9) 16

A กบ 17

B

10) 11

X กบ 17

B

2. จงเขยนสตรแบบจดและแบบเสนของสารโคเวเลนตตอไป ซงการรวมตวเปนไปตามกฎออกเตต บางชนด

อาจมสตรโครงสรางไดมากกวา 1 แบบ

CH4 , C

2H

6O , C

6H

6 , C

3H

6 , H

2SO

4 , H

2CO

3

3. จงเรยกชอสารประกอบโคเวเลนตดงตอไปน

SiH4 .................................................................. AsI

3 ..................................................................

N2O

5 .................................................................. P

4O

10 ..................................................................

H2O .................................................................. NH

3 ..................................................................

CC14 .................................................................. TeF

6 ..................................................................

Cl2O

7 .................................................................. SO

3 ..................................................................

477

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 15

Àπà«¬°“√‡√’¬π√Ÿâ∑’Ë 1 ‡√◊ËÕß Õ–μÕ¡·≈–μ“√“ß∏“μÿ

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß æ—π∏–‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμå Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

æ—π∏–‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμå (Co-ordinated Covalent bond)

§◊Õæ—π∏–‡§¡’∑’Ë‡°‘¥®“°Õ–μÕ¡„¥Õ–μÕ¡Àπ÷Ëß„ÀâÕ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà°—∫∏“μÿ„¥∏“μÿÀπ÷Ëß‡æ◊ËÕ„Àâ¡’‡«‡≈πμåÕ‘‡≈Á°μ√Õπ§√∫

8 ‚¥¬‰¡à√—∫Õ‘‡≈Á°μ√Õπ®“°∏“μÿπ—Èπ°≈—∫¡“ (‚¥¬‰¡à¡’°“√ share Õ‘‡≈Á°μ√Õπ) ‡™àπ

H +‰¡à¡’°“√ share Õ‘‡≈Á°μ√Õπ

H+ + H N H H N H

H H

Ÿμ√·∫∫‡ âπ· ¥ßæ—π∏–‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμå§◊Õ

H↑

H › N › H|H

°“√‡¢’¬π Ÿμ√π—Èπ®–‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμåÕ“®„™â≈Ÿ°»√ ➝ À√◊Õ ‰¡à„™â°Á‰¥â ‡æ√“–∂◊Õ«à“‡ªìπæ—π∏–‚§‡«‡≈πμå

‡™àπ°—π ·≈–®“°°“√∑¥≈Õß«—¥§à“§«“¡¬“«æ—π∏–·≈–æ≈—ßß“πæ—π∏– æ∫«à“‰¡à·μ°μà“ß®“°æ—π∏–‚§‡«‡≈πμå‡¥’¬«°—π

·μàÕ¬à“ß‰√

¥—ßπ—Èπ®÷ß √ÿª‰¥â«à“æ—π∏–‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμå §◊Õ æ—π∏–‚§‡«‡≈πμå∑’Ë

1. ‡°‘¥®“°°“√„™âÕ‘‡≈Á°μ√Õπ®“°Õ–μÕ¡„¥Õ–μÕ¡Àπ÷Ëß‡æ’¬ßÕ–μÕ¡‡¥’¬«

2. Õ–μÕ¡∑’Ë®– √â“ßæ—π∏–™π‘¥π’È®–μâÕß‡ªìπÕ–μÕ¡∑’Ë √â“ßæ—π∏–‚§‡«‡≈πμå‚¥¬°“√·™√åÕ‘‡≈Á°μ√Õπ®π§√∫

ÕÕ°‡μμ·≈â« ®÷ß®–¬Õ¡„ÀâÕ–μÕ¡Õ◊Ëπ¡“‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμå¥â«¬ ‚¥¬æ—π∏–™π‘¥π’È®–‡°‘¥μ√ßμ”·Àπàß¢Õß

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà‚¥¥‡¥’Ë¬«¢ÕßÕ–μÕ¡∑’Ë¡’Õ‘‡≈Á°μ√Õπ√Õ∫πÕ° ÿ¥§√∫ 8

μ—«Õ¬à“ß “√∑’Ë¡’æ—π∏–‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμå

ClO2›, ClO3

›, ClO4›, (Chlorite ion, Chlorate ion, perchlorate ion) ‰ÕÕÕπ∑—Èß 3 ™π‘¥π’È‡°‘¥®“°°“√ √â“ß

æ—π∏–√–À«à“ß O °—∫ ClO (hyperchlorite ion) ‚¥¬®–‡°‘¥‚§ÕÕ√å¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμåÕ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà‚¥¥‡¥’Ë¬«¢Õß Cl „π

ClO›

ë ëë ëx x

ë x

ë ëë ëx x

ë x

+

478

ë ëë ëë x

ë ë

x xx

x x

ë ëë ëë x

ë ë

x xx

x x

x xxx

x x

ë ëë ëë x

ë ë

x xx

x x

x xxx

x x

ë ëë ëë x

ë ë

x xx

x x

x xxx

x x

x xx xx x

x xx x

x x

‰ÕÕÕπ Ÿμ√·∫∫®ÿ¥ ®ÿ¥·∫∫‡ âπ

ClO Cl O › Cl › O›

ClO2 O Cl O › O Cl - O›

ClO3› O Cl O O Cl - O›

↓OO

O O↑

ClO4› O Cl O O Cl › O›

↓O O

›

›

›

›

›

›

›

›

479

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 16

Àπà«¬°“√‡√’¬π√Ÿâ∑’Ë 2 ‡√◊ËÕß æ—π∏–‡§¡’

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4‡√◊ËÕß ‡√‚´·ππ å Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

‡√‚´·ππ´å (Resonance)

‡√‚´·ππ å §◊Õ ª√“°Ø°“√≥å∑’Ë “√™π‘¥Àπ÷Ëß¡’‚§√ß √â“ß≈‘«Õ‘ ‰¥âÀ≈“¬·∫∫ ·μà∑ÿ°·∫∫π—Èπ‰¡à∂◊Õ«à“‡ªìπ

‚§√ß √â“ß∑’Ë·∑â®√‘ß¢Õß “√π—Èπ ‡™àπ ‡√“ “¡“√∂‡¢’¬π‚§√ß √â“ß¢Õß SO2 ‰¥â 2 ·∫∫¥—ßπ’È

S S S S

O O À√◊Õ O O O O À√◊Õ O O

·∫∫∑’Ë 1 ·∫∫∑’Ë 2

∂â“‚§√ß √â“ß∑—Èß Õß·∫∫π’È∂Ÿ°μâÕß · ¥ß«à“ SO2 ¡’æ—π∏–§Ÿà S = O 1 æ—π∏–·≈–æ—π∏–‡¥’¬« S-O1 æ—π∏–

·μàμ“¡§«“¡‡ªìπ®√‘ß®“°º≈°“√∑¥≈Õßæ∫«à“ æ—π∏–√–À«à“ß´—≈‡øÕ√å°—∫ÕÕ° ‘‡®π„π SO2 ∑—Èß Õßæ—π∏–‡À¡◊Õπ°—π

∑ÿ°ª√–°“√ ‚¥¬¡’§à“§«“¡¬“«æ—π∏–·≈–§à“æ≈—ßß“πæ—π∏–Õ¬Ÿà√–À«à“ß§à“¢Õßæ—π∏–§Ÿà·≈–æ—π∏–‡¥’Ë¬« ‚§√ß √â“ß∑—Èß Õß

·∫∫π’È‡√’¬°«à“ ‚§√ß √â“ß‡√‚´·ππ å ´÷Ëß‡¢’¬π·∑π‰¥â¥—ßπ’È

S <------------> S

O O O O

‚§√ß √â“ß‡√‚´·ππ´å¡“ SO2

‡§√◊ËÕßÀ¡“¬ <----------> ‡ªìπ —≠≈—°…≥å∑’Ë¬Õ¡√—∫·≈–‡¢â“„®°—π‚¥¬∑—Ë«‰ª À¡“¬∂÷ß ‡√‚´·ππ´å ·μà‚§√ß √â“ß

∑’Ë·∑â®√‘ß¢Õß SO2 ‰¡à„™à·∫∫´â“¬À√◊Õ·∫∫¢«“ ·≈–‰¡à‰¥âÀ¡“¬§«“¡«à“„π‡«≈“Àπ÷Ëß SO2 ¡’‚§√ß √â“ß·∫∫∑“ß´â“¬

·≈–´’°‡«≈“Àπ÷Ëß‡ª≈’Ë¬π‰ª‡ªìπ·∫∫∑“ß¢«“ ‚§√ß √â“ß∑’Ë·∑â®√‘ß¢Õß SO2 ‡ªìπ‚§√ß √â“ß∑’ËÕ‘‡≈Á°μ√Õπ∑’Ë‡°‘¥æ—π∏–§Ÿà

°√–®“¬Õ¬Ÿà∑—Èß 3 Õ–μÕ¡ ¥—ß√Ÿª ·≈–‡√’¬°‚§√ß √â“ß∑’Ë·∑â®√‘ßπ’È«à“ ‡√‚´·ππ´å‰Œ∫√‘¥ (Resonance hybrid)

S

O O

‡√‚´·ππ´å‰Œ∫√‘¥¢Õß SO2

ë ëëë

ë ëë ë

ëë

ë ë

ë ëëë

ë ë

ë ëë ëë ë

ë ëë ë

ë ë

ë ëë ëë

ë

---------- ----------

480

μ—«Õ¬à“ß‚§√ß √â“ß‡√‚´·ππ å·≈–‡√‚´·ππ´å‰Œ∫√‘¥¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈·≈–‰ÕÕÕπ∫“ß™π‘¥

CO32›

‡√‚´·ππ å‰Œ∫√‘¥

SO3

‡√‚´·ππ å‰Œ∫√‘¥

NO2

‡√‚´·ππ å‰Œ∫√‘¥

--------

--

O

C

O O

2›

<------------>

O

C

O O

2›

<------------>

O

C

O O

2›

O

C

O O--------

------

----- ----

-------

----

O

S

O O

<------------> <------------>O

S

O O

O

S

O O

--------

--

--------

------

----- ----

-------

----

------

O

S

O O

N

O O<------------> N

O O

. . . .

--------

------

-----N

O O

------

481

„∫ß“π∑’Ë 18

Àπà«¬°“√‡√’¬π√Ÿâ∑’Ë 2 ‡√◊ËÕß æ—π∏–‡§¡’

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß æ≈—ßß“πæ—π∏–·≈–§«“¡¬“«æ—π∏– Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

®ÿ¥ª√– ß§å°“√‡√’¬π√Ÿâ

1. ∫Õ°§«“¡ —¡æ—π∏å√–À«à“ß™π‘¥¢Õßæ—π∏–‚§‡«‡≈πμå æ≈—ßß“πæ—π∏–·≈–§«“¡¬“«æ—π∏–‰¥â

2. §”π«≥À“§à“æ≈—ßß“πæ√âÕ¡∑—Èß√–∫ÿ°“√‡ª≈’Ë¬π·ª≈ßæ≈—ßß“π„πªØ‘°‘√‘¬“‡§¡’∑’Ë°”Àπ¥‰¥â

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π

„Àâπ—°‡√’¬π»÷°…“„®§«“¡ ”§—≠·≈–μ—«Õ¬à“ßμàÕ‰ªπ’È·≈â«μÕ∫§”∂“¡∑’Ë°”Àπ¥„Àâ

1. æ≈—ßß“πæ—π∏– §◊Õ æ≈—ßß“π∑’Ë„™â„π°“√ ≈“¬Õ–μÕ¡§ŸàÀπ÷Ëß„π ¿“«–·°ä ÕÕ°‡ªìπÕ–μÕ¡‡¥’Ë¬« æ≈—ßß“π

æ—π∏–¢ÕßÕ–μÕ¡§Ÿà‡¥’¬«°—π„π “√ª√–°Õ∫μà“ß™π‘¥°—πÕ“®¡’§à“‰¡à‡∑à“°—π ‚¥¬∑—Ë«‰ªæ≈—ßß“πæ—π∏–√–À«à“ßÕ–μÕ¡§Ÿà

Àπ÷Ëß‡ªìπ§à“‡©≈’Ë¬¢Õßæ≈—ßß“π∑’Ë„™â ≈“¬æ—π∏–™π‘¥‡¥’¬«°—π√–À«à“ßÕ–μÕ¡§Ÿàπ—Èπ„π‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß “√À≈“¬™π‘¥ §à“‡©≈’Ë¬

∑’Ë‰¥â‡√’¬°«à“ æ≈—ßß“πæ—π∏–‡©≈’Ë¬

2. §«“¡¬“«æ—π∏– §◊Õ √–¬–√–À«à“ßπ‘«‡§≈’¬ ¢ÕßÕ–μÕ¡§ŸàÀπ÷Ëß∑’Ë¡’æ—π∏–μàÕ°—π §«“¡¬“«æ—π∏–√–À«à“ß

Õ–μÕ¡§Ÿà‡¥’¬«°—π ¡’§à“μà“ß°—π‰¥â‡¡◊ËÕÕ¬Ÿà„π “√ª√–°Õ∫μà“ß™π‘¥°—π ‚¥¬‡¡◊ËÕ°≈à“«∂÷ß§«“¡¬“«æ—π∏–®–À¡“¬∂÷ß§«“¡

¬“«æ—π∏–‡©≈’Ë¬

§«“¡¬“«æ—π∏–

„Àâπ—°‡√’¬π»÷°…“μ“√“ß 6.2 ·≈– 6.3 ·≈â«μÕ∫§”∂“¡

482

μ“√“ß 6.2 §«“¡¬“«æ—π∏–√–À«à“ßÕ–μÕ¡„π‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß “√∫“ß™π‘¥

“√ Ÿμ√‚¡‡≈°ÿ≈ Ÿμ√‚§√ß √â“ß·∫∫‡ âπ §«“¡¬“«æ—π∏– (pm)

πÈ” H2O O›H 95.8 (O›H)|H

H|

‡¡∑“πÕ≈ CH3OH H›C›O›H 95.6 (O›H)|H

°√¥‰πμ√— HNO2 H›O›N=O 98.0 (O›H)

H|

¡’‡∑π CH4 H›C›H 109.1 (C›H)|H

H H| |

Õ’‡∑π C2H6 H›C›C›H 110.7 (C›H)| |H H

§”∂“¡®“°μ“√“ß √ÿª‰¥â«à“........................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................

μ“√“ß 6.3 æ≈—ßß“πæ—π∏–‡©≈’Ë¬·≈–§«“¡¬“«æ—π∏–‡©≈’Ë¬√–À«à“ßÕ–μÕ¡§àŸμà“ßÊ

æ≈—ßß“πæ—π∏– §«“¡¬“«æ—π∏– æ≈—ßß“πæ—π∏– §«“¡¬“«æ—π∏–æ—π∏– æ—π∏–

(kJ/mol) (pm) (kJ/mol) (pm)

C › H 413 108 C › C 348 154

C › Cl 339 177 C = C 614 134

C › Br 285 194 C ≡ C 839 120

C › S 272 182 C › N 305 147

H › H 436 74 C = N 615 130

H › F 567 92 C ≡ N 891 116

H › Cl 431 128 N › N 163 146

H › Br 366 141 N = N 418 125

H › I 298 160 N ≡ N 945 110

H › N 391 101 O › O 146 148

H › O 463 97 O = O 498 121

∑’Ë¡“ Aylward G.H., & T.J.V. Findlay, SI Chemical Data (2nd edition 1977) P.100-101, John Wiley & son,

Australia

483

3. °“√§”π«≥§à“æ≈—ßß“πæ—π∏–

3.1 §”π«≥„π√Ÿª¢Õßæ≈—ßß“πæ—π∏–„π “√ª√–°Õ∫

μ—«Õ¬à“ß∑’Ë 1 ®–μâÕß„™âæ≈—ßß“π‡∑à“„¥„π°“√·μ° ≈“¬ “√ª√–°Õ∫‚æ√øïπ (C3H6) ‚¥¬°”Àπ¥

æ≈—ßß“πæ—π∏–„Àâ¥—ßπ’È

C › C = 348 kJ/mol; C = C = 614 kJ/mol

C ≡ C = 839 kJ/mol; C › H = 413 kJ/mol

«‘∏’∑” 1. π—°‡√’¬π®–μâÕß‡¢’¬π Ÿμ√‚§√ß √â“ß®“° C3H6 „Àâ‰¥â‡ ’¬°àÕπ

H H H| | |

H › C = C › C › H|H

2. ®“° Ÿμ√æ∫«à“ ¡’æ—π∏–‡¥’Ë¬« C-C 1 æ—π∏–

C-H 6 æ—π∏–

¡’æ—π∏–§Ÿà C = C 1 æ—π∏–

3. §”π«≥æ≈—ßß“π∑’Ë„™â„π°“√·μ° ≈“¬ C3H6 ∑—ÈßÀ¡¥§◊Õ

C › C (1 æ—π∏–) = 348 Ó 1 = 348 kJ/mol

C › H (6 æ—π∏–) = 413 Ó 6 = 2478 é

C = C (1 æ—π∏–) = 614 Ó 1 = 614 é

∴ æ≈—ßß“π∑—ÈßÀ¡¥∑’Ë„™â·μ° ≈“¬ C3H6 §◊Õ 348 + 2478 + 614 = 3440 kJ/mol

‚®∑¬å∑’Ë 1 „π°“√ ≈“¬ “√ª√–°Õ∫‡æπ∑“¬πå (C5H8) ®–μâÕß„™âæ≈—ßß“π‡∑à“„¥ ‚¥¬°”Àπ¥æ≈—ßß“π

æ—π∏–„Àâ¥—ßπ’È

C › H = 413 kJ/mol C › C = 348 kJ/mol; C = C = 614 kJ/mol; C ≡ C = 839

kJ/mol

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

3.2 §”π«≥„π√Ÿª¢Õßæ≈—ßß“π¢ÕßªØ‘°‘√‘¬“

À≈—°§◊Õ À“§à“æ≈—ßß“πæ—π∏–√«¡¢Õß “√μ—Èßμâπ ·≈–¢Õß “√º≈‘μ¿—≥±å·≈â«π”¡“À“º≈μà“ß ‚¥¬¡’

À≈—°«à“ ∂â“æ≈—ßß“πæ—π∏–√«¡¢Õßº≈‘μ¿—≥±å¡“°°«à“®–§“¬æ≈—ßß“π ·μà∂â“πâÕ¬°«à“®–¥Ÿ¥æ≈—ßß“π ·≈–

√â“ß§“¬ ≈“¬¥Ÿ¥

484

μ—«Õ¬à“ß∑’Ë 2 ®“°§à“æ≈—ßß“πæ—π∏–„πμ“√“ß 6.3 ®“°

ªØ‘°‘√‘¬“ C4H10(g) + C4H6(g) + 2H2(g) ∂â“¡’ C4H6 ‡°‘¥¢÷Èπ 5.4 °√—¡ ®–¡’°“√

‡ª≈’Ë¬π·ª≈ß æ≈—ßß“π‡∑à“„¥

«‘∏’∑” C4H10 C4H6 + 2H2

H H H H H H| | | | | |

H › C › C › C › C › H H › C › C ≡ C › C › H + 2 (H › H)| | | | | |H H H H H H

10 (C › H) + 3(C › C) 6 (C › H) + 2 (C › C) + C ≡ C) + 2 (H › H)

10 (413) + 3(348) 6 (413) + 2 (348) + (839) + 2 (436)

5174 > 4885

≈“¬æ—π∏– (¥Ÿ¥æ≈—ßß“π) √â“ßæ—π∏– (§“¬æ≈—ßß“π)

∴ ªØ‘°‘√‘¬“π’È®–¥Ÿ¥æ≈—ßß“π = 5174 › 4885 = 289 kJ/mol

· ¥ß«à“ C4H6 ‡°‘¥¢÷Èπ 1 mol ®–¥Ÿ¥æ≈—ßß“π 289 kJ

5.4 289 Ó 5.4C4H6 ‡°‘¥¢÷Èπ ⎯⎯ mol ®–¥Ÿ¥æ≈—ßß“π ⎯⎯⎯⎯⎯ = 28.9 kJ μÕ∫

54 54

‚®∑¬å∑’Ë 2 „π ¡°“√ A2 + B2 › 2AB °”Àπ¥æ≈—ßß“πæ—π∏–„Àâ¥—ßπ’È

A › A = 436 ; B › B = 242 ; A › B = 431

®ß§”π«π§«“¡√âÕπ∑’Ë‡°‘¥¢÷Èπ„πªØ‘°‘√‘¬“

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

‚®∑¬å∑’Ë 3 ®ß§”π«≥æ≈—ßß“π¢ÕßªØ‘°‘√‘¬“ CH4 + O2 ➝ CO2 + H2O °”Àπ¥æ≈—ßß“π„Àâ¥—ßπ’È

C › C = 348 ; C ≡ C = 839 ; C › H = 413 ; O = O = 498 C = O = 745 ;

H › O = 463 kJ/mol.

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

485

‚®∑¬å∑’Ë 4 ®“°ªØ‘°‘√‘¬“ CH4 + I2 ➝ CH3I + HI ¥Ÿ¥§«“¡√âÕπ 48 kJ

°”Àπ¥æ≈—ßß“π„Àâ¥—ßπ’È C › H = 413; C › 1 = 218; H › I = 298

®ß§”π«≥æ≈—ßß“πæ—π∏–¢Õß I › I

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

‚®∑¬å∑’Ë 5 ®“°ªØ‘°‘√‘¬“ 2 NO + O2 ➝ 2NO2 √–∫∫π’È§“¬§«“¡√âÕπ 112 kJ ∂â“„™â NO ‰ª 10 mol

®–§“¬§«“¡√âÕπ‰ª‡∑à“„¥

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................

486

·∫∫∑¥ Õ∫∑’Ë 15

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß æ≈—ßß“πæ—π∏– §«“¡¬“«æ—π∏–

1. ®ß‡ª√’¬∫‡∑’¬∫§«“¡¬“«æ—π∏–√–À«à“ßÕ–μÕ¡¢Õß∏“μÿ§“√å∫Õπ·≈–æ≈—ßß“πæ—π∏–√–À«à“ßÕ–μÕ¡¢Õß∏“μÿ

§“√å∫Õπ„π‚¡‡≈°ÿ≈ C2H

2 , C

2H

4 ·≈– C

2H

6

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

2. æ≈—ßß“π∑’ËμâÕß„™â‡æ◊ËÕ ≈“¬·°ä Õ’‡∑π (C2H

6) ·≈–·°ä ‡Õ∑‘≈’π (C

2H

2) Õ¬à“ß≈– 1 mol ÕÕ°‡ªìπÕ–μÕ¡Õ¬à“ß

¡∫Ÿ√≥å ¡’§à“‡ªìπ‡∑à“„¥

°”Àπ¥§à“æ≈—ßß“πæ—π∏– C›C = 348 kJ/mol; C ≡ C = 614 kJ/mol; C › H = 413 kJ/mol

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ¢âÕ„¥‡ªìπ°“√‡ª≈’Ë¬π·ª≈ßª√–‡¿∑§“¬æ≈—ßß“π

°. C(g) + 2O(g) → CO

2(g) ¢. H

2O(s) → H

2O(g)

§. F2(g) → 2F(g) ß. CH

4(g) → C(g) + 4H(g)

®. CCl4(g) → C(s) + 2Cl

2(g) ©. 2H

2(g) + O

2(g) → 2H

2O(g)

4. ®ß§”π«≥æ≈—ßß“π¢ÕßªØ‘°‘√‘¬“ CH4 + O

2 → CO

2 + H

2O ∑”„Àâæ≈—ßß“πæ—π∏–¥—ßπ’È

C › C = 348 C ≡ C = 839 C › H = 413 O = O = 498 C = O = 745 H › O = 463

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

5. §à“æ≈—ßß“π¢Õßæ—π∏–¢Õß C › Cl ‡∑à“°—∫‡∑à“„¥ ‡¡◊ËÕ°”Àπ¥„Àâ

CCl4(g) → C(g) + 2Cl

2(g) ; ΔH

1= 872 kJ

Cl2(g) → 2Cl(g) ; ΔH

2= 242 kJ

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

487

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 17

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ∑ƒ…Æ’ VSEPR Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

∑ƒ…Æ’°“√º≈—°§ŸàÕ‘‡≈Á°μ√Õπ„π«ß‡«‡≈π å (valence shell electron pair repulsion theory ; VSEPR)

VSEPR ™à«¬‡ √‘¡∑ƒ…Æ’æ—π∏–‡«‡≈π´å ÷Ëß„™â∑”π“¬√Ÿª√à“ß‚¡‡≈°ÿ≈‚§‡«‡≈πμå„π°√≥’∑’Ë¡’Õ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà‚¥¥‡¥’Ë¬«

(Õ‘‡≈Á°μ√Õπ∑’Ë‰¡à‰¥â„™â √â“ßæ—π∏–) ‡À≈◊ÕÕ¬Ÿà„π‚¡‡≈°ÿ≈ “¡“√∂‡¢’¬π Ÿμ√‰¥â‡ªìπ AXmE

n ‡¡◊ËÕ A ‡ªìπÕ–μÕ¡°≈“ß X

‡ªìπÕ–μÕ¡À√◊ÕÀ¡ŸàÕ–μÕ¡∑’Ë¬÷¥Õ¬Ÿà°—∫ A ‚¥¬„™âæ—π∏–‚§‡«‡≈πμå E ‡ªìπ —≠≈—°…≥å·∑π §ŸàÕ‘‡≈Á°μ√Õπ∑’Ë‰¡à„™â √â“ßæ—π∏–

m ‡ªìπ®”π«π§ŸàÕ‘‡≈Á°μ√Õπ∑’Ë„™â √â“ßæ—π∏– ·≈– n ‡ªìπ®”π«π§ŸàÕ‘‡≈Á°μ√Õπ∑’Ë‰¡à„™â √â“ßæ—π∏–À√◊ÕÕ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà

‚¥¥‡¥’Ë¬« √Ÿª√à“ß‚¡‡≈°ÿ≈∑’Ë‡°‘¥®“°°“√º≈—°¢ÕßÕ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà‚¥¥‡¥’Ë¬« ∑ƒ…Æ’π’È∂Ÿ° √â“ß¢÷Èπ¡“‡æ◊ËÕ∑’Ë®–æ¬“¬“¡Õ∏‘∫“¬

√Ÿª√à“ß¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈ ÷Ëß∑ƒ…Æ’π’È‰¥â√—∫°“√æ‘ Ÿ®πå¡“·≈â«®√‘ßÊ ‚¥¬Õ“»—¬‡∑§π‘§∑“ß electron-diffraction

‡¡◊ËÕ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫∑ƒ…Æ’æ—π∏–·≈â« √ÿª‰¥â¥—ß√Ÿª¿“æ¢â“ß≈à“ß

488

√ÿª√Ÿª√à“ß‚¡‡≈°ÿ≈·≈–‰ÕÕÕπ∑’Ë‰¡à¡’·≈–¡’Õ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà‚¥¥‡¥’Ë¬«‰¥â¥—ßμ“√“ß

Ÿμ√ ®”π«πæ—π∏– √Ÿª√à“ß¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈ “√μ—«Õ¬à“ß

AX2

2 ‡ âπμ√ß (linear) HgCl2, BeCl

2

AX3

3 “¡‡À≈’Ë¬¡·∫π√“∫ (trigonal planar) BCl3, BF

3, GaI

3

AX4

4 ∑√ß ’ËÀπâ“ (tetrahedral) CH4, CHCl

3, SnCl

4

AX5

5 §Ÿàæ’√–¡‘¥√à«¡∞“π “¡‡À≈’Ë¬¡ (trigonal bipyramidal) PCl5, PF

5, PF

3Cl

2

AX6

6 ∑√ß·ª¥Àπâ“ (octahedral) SF6

√ÿª√Ÿª√à“ß‚¡‡≈°ÿ≈·≈–‰ÕÕÕπ∑’Ë¡’Õ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà‚¥¥‡¥’Ë¬«‰¥â¥—ßμ“√“ß

Ÿμ√ ®”π«π§Ÿà √Ÿª∑√ß∑’Ë‰¥â®“°‰Œ∫√‘¥ÕÕ√å∫‘∑—≈ √Ÿª√à“ß¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈ “√μ—«Õ¬à“ß

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ‚¥¥‡¥’Ë¬«

AX2E 1 “¡‡À≈’Ë¬¡ √Ÿª V SnCl

2, SO

2

AX3E 1 ∑√ß ’ËÀπâ“ æ’√–¡‘¥∞“π “¡‡À≈’Ë¬¡ NH

3, PCl

3

AX4E 1 §Ÿàæ’√–¡‘¥√à«¡∞“π “¡‡À≈’Ë¬¡ °√–¥“πÀ° SF

4, TeCl

4

AX5E 1 ∑√ß·ª¥Àπâ“ æ’√–¡‘¥∞“π ’Ë‡À≈’Ë¬¡ BrF

3, IF

5

AX2E

22 ∑√ß ’ËÀπâ“ √Ÿª V H

2O, SCl

2

AX3E

22 §Ÿàæ’√–¡‘¥√à«¡∞“π “¡‡À≈’Ë¬¡ √Ÿª T BrF

3, ClF

3

AX4E

22 ∑√ß·ª¥Àπâ“ ®—μÿ√— √–π“∫ XeF

4, ICl

4

-

AX2E

33 §Ÿàæ’√–¡‘¥√à«¡∞“π “¡‡À≈’Ë¬¡ ‡ âπμ√ß I

3

-, XeF2

489

„∫ß“π∑’Ë 19

Àπà«¬°“√‡√’¬π√Ÿâ∑’Ë 2 ‡√◊ËÕß æ—π∏–‡§¡’

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4‡√◊ËÕß √Ÿª√à“ß‚¡‡≈°ÿ≈ Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

°“√∑¥≈Õß∑’Ë 2.3

°“√®—¥μ—«¢Õß≈Ÿ°‚ªÉß°—∫√Ÿª√à“ß‚¡‡≈°ÿ≈‚§‡«‡≈πμå

®ÿ¥ª√– ß§å°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π

„Àâπ—°‡√’¬π·μà≈–°≈ÿà¡»÷°…“«‘∏’°“√∑¥≈Õß∑’Ë°”Àπ¥„Àâ √à«¡°—πÕ¿‘ª√“¬μ—Èß ¡¡μ‘∞“π·∫àßÀπâ“∑’Ë√—∫º‘¥™Õ∫

¥”‡π‘π°“√∑¥≈Õß ∫—π∑÷°º≈°“√∑¥≈Õß Õ¿‘ª√“¬ √ÿªº≈°“√∑¥≈Õß√à«¡°—π ·≈â«μÕ∫§”∂“¡∑â“¬°“√∑¥≈Õß„Àâ‡√’¬∫√âÕ¬

¡¡μ‘∞“π„π°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

¿“æ· ¥ß°“√∑¥≈Õß

490

º≈°“√∑¥≈Õß

®”π«π≈Ÿ°‚ªÉß ¿“æ≈Ÿ°‚ªÉß

2

3

4

5

6

√ÿªº≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

§”∂“¡

1. ∂â“¢—È«≈Ÿ°‚ªÉß∑’ËºŸ°μ‘¥°—π‡ªìπÕ–μÕ¡°≈“ß ·≈–≈Ÿ°‚ªÉß·∑π°≈ÿà¡À¡Õ°¢ÕßÕ‘‡≈Á°μ√Õπ§Ÿà√à«¡æ—π∏– μ”·Àπàß¢Õß

Õ–μÕ¡∑’Ë √â“ßæ—π∏–°—∫Õ–μÕ¡°≈“ß§«√Õ¬Ÿà à«π„¥¢Õß≈Ÿ°‚ªÉß

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

491

2. ∂â“≈“°‡ âπ®“°ª≈“¬≈Ÿ°‚ªÉß‡™◊ËÕ¡μàÕ°—π ‡¡◊ËÕºŸ°≈Ÿ°‚ªÉß 2 3 4 5 ·≈– 6 μ“¡≈”¥—∫ ®–‰¥â√Ÿª√à“ßÕ¬à“ß‰√∫â“ß

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ∂â“≈“°‡ âπ· ¥ßæ—π∏– ®“°¢—È«≈Ÿ°‚ªÉß´÷Ëß·∑πÕ–μÕ¡°≈“ß ¡ÿ¡√–À«à“ßæ—π∏–∑’Ë‡°‘¥®“°≈Ÿ°‚ªÉßºŸ°μ‘¥ 2 3 4 5

·≈– 6 ≈Ÿ° μ“¡≈”¥—∫ ‡ªìπ‡∑à“„¥

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

492

·∫∫∑¥ Õ∫∑’Ë 16

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ‚§√ß √â“ß‚¡‡≈°ÿ≈‚§‡«‡≈πμå

1. ®ß∫Õ°®”π«πæ—π∏–‚§‡«‡≈πμå„π “√ª√–°Õ∫μàÕ‰ªπ’È

1) H2O

2) HCN

3) C6H

5OH

4) H2SO

4

5) BeCl2

6) NH4Cl

7) Al2O

3

8) (NH4)2CO

3

9) MgCl2

10) NaClO3

2. ®ß‡ª√’¬∫‡∑’¬∫¡ÿ¡¢Õßæ—π∏–¢Õß “√ª√–°Õ∫ SO2 °—∫ SCl

2 ®“°¡ÿ¡‚μ → ¡ÿ¡‡≈Á°

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ®ß‡ª√’¬∫‡∑’¬∫¡ÿ¡æ—π∏–¢Õß “√ª√–°Õ∫ H2O, H

2S, H

2Se, H

2Te ®“°¡ÿ¡‚μ → ¡ÿ¡‡≈Á°

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

4. ®ß∑”π“¬√Ÿª√à“ß‚¡‡≈°ÿ≈À√◊Õ‰ÕÕÕπμàÕ‰ªπ’È ‚¥¬‡¢’¬π Ÿμ√·∫∫‡ âπª√–°Õ∫¥â«¬

BF3 AsCl

5 SiCl

4 GeO

2 PH

4+ CH

2Cl

2 ·≈– Cl

2O

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

493

·∫∫∑¥ Õ∫∑’Ë 17

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ¿“æ¢—È«¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈

1. ‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß “√μàÕ‰ªπ’È ‚¡‡≈°ÿ≈„¥¡’¢—È«

°. CF4

¢. P4

§. CH2Cl

2ß. PCl

5

®. SF6

©. BeBr2

2. ®ß‡¢’¬π —≠≈—°…≥å · ¥ß¢—È«¢Õßæ—π∏–μàÕ‰ªπ’È

°. C›H ¢. N›H §. N›O ß. H›F

®. S›H ©. H›Cl ™. F›Cl ≠. C›Cl

3. ®ß‡¢’¬π‚§√ß √â“ß¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈μàÕ‰ªπ’È æ√âÕ¡∑—Èß· ¥ß¢—È«¢Õßæ—π∏–·≈–∑‘»∑“ß¢—È«¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈

°. ‰Œ‚¥√‡®π‚∫√‰¡§å (HBr)

¢. §“√å∫Õπ‰¥´—≈‰ø¥å (CS2)

§. ÕÕ° ‘‡®π‰¥ø≈ŸÕÕ‰√¥å (OF2)

ß. øÕ√å¡“≈¥’‰Œ¥å (HCHO)

®. ‰π‚μ√‡®π‰μ√§≈Õ‰√¥å (NCl3)

4. ®“°§à“Õ‘‡≈Á°‚∑√‡π°“μ‘«‘μ’∑’Ë°”Àπ¥„ÀâμàÕ‰ªπ’È

C = 2.5 , O = 3.5 , H = 2.20 , As = 2.0 , F = 4.0 , N = 3.0 , Cl = 3.0

®ß‡√’¬ß≈”¥—∫ ¿“æ¢—È«¢Õßæ—π∏–®“°¡“°‰ªÀ“πâÕ¬¢Õßæ—π∏–∑’Ë°”Àπ¥„ÀâμàÕ‰ªπ’È

C›O, S›O, C›H, As›F, N›Cl

494

·∫∫∑¥ Õ∫∑’Ë 18

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ·√ß¬÷¥‡Àπ’Ë¬«√–À«à“ß‚¡‡≈°ÿ≈

1. ‡æ√“–‡Àμÿ„¥ SiH4 ÷Ëß¡’¡«≈‚¡‡≈°ÿ≈ Ÿß°«à“ NH

3 ·μà¡’®ÿ¥‡¥◊Õ¥μË”°«à“ NH

3

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

2. ®ßÕ∏‘∫“¬«à“ ∑”‰¡ “√·μà–≈–§ŸàμàÕ‰ªπ’È ®÷ß¡’®ÿ¥‡¥◊Õ¥·μ°μà“ß°—π

H CH3

H H H H H H

°. H › C › C › C › H °—∫ H › C ›C ›C ›C › C ›H

H CH3

H H H H H H

(95 ÌC) (36 ÌC)

H O H H O

¢. H › C › C › O › C › H °—∫ H ›C › C › O › H

H H H

(57 ÌC) (118 ÌC)

§. SiCl4

°—∫ PCl3

(57.6 ÌC) (76 ÌC)

3. “√„¥μàÕ‰ªπ’È¡’æ—π∏–‰Œ‚¥√‡®π¬÷¥‡Àπ’Ë¬«√–À«à“ß‚¡‡≈°ÿ≈

O

°. ·Õ´’‚μπ CH3 › C › CH

3

¢. ‡¡∑‘≈ø≈ŸÕÕ‰√¥å CH3F

§. ‡¡∑“πÕ≈ CH3OH

ß. CH3COOH

495

4. ∂â“ “√ A, B ·≈– C ‡ªìπ “√‚§‡«‡≈πμå 3 ™π‘¥ μà“ß¡’ ∂“π–‡ªìπ¢Õß‡À≈« ·≈–¡’¡«≈‚¡‡≈°ÿ≈„°≈â‡§’¬ß°—π

‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß “√ A °—∫ “√ B ¡’¢—È« à«π‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß “√ C ‰¡à¡’¢—È«

°. “√„¥§«√¡’®ÿ¥‡¥◊Õ¥μË” ÿ¥

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

¢. “√„¥§«√≈–≈“¬πÈ”‰¥â

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

§. “√§Ÿà„¥‡¡◊ËÕº ¡°—π·≈â«®–≈–≈“¬°—π‰¥â A °—∫ B, B °—∫ C ·≈– A °—∫ C

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

496

·∫∫∑¥ Õ∫∑’Ë 19

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß æ—π∏–‚§‡«‡≈πμå°—∫‚§√ßº≈÷°√à“ßμ“¢à“¬

1. ®ß‡ª√’¬∫‡∑’¬∫ ¡∫—μ‘∑’Ë‡À¡◊Õπ°—π·≈–·μ°μà“ß°—π√–À«à“ßæ—π∏–‚§‡«‡≈πμå ·≈–‚§√ßº≈÷°√à“ßμ“¢à“¬

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................

497

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 18

Àπà«¬°“√‡√’¬π√Ÿâ∑’Ë 3 ‡√◊ËÕß ¡∫—μ‘¢Õß∏“μÿ·≈– “√ª√–°Õ∫

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß Õ–‰√·¢Áß°«à“‡æ™√ Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

‡æ™√‰¥â√—∫°“√¬°¬àÕß«à“‡ªìπÕ—≠¡≥’∑’Ë¡’§à“§«√‡¡◊Õß¡“π“πÀ≈“¬æ—πªï·≈â« °…—μ√‘¬å„π ¡—¬‚∫√“≥π‘¬¡ª√–¥—∫

‡§√◊ËÕß∑√ß¥â«¬‡æ™√ ‡æ√“–∂◊Õ«à“‡æ™√‡ªìπ —≠≈—°…≥å¢Õß°“√¡’Õ”π“®·≈–«“ π“ §π¬ÿ‚√ª ¡—¬°≈“ß‡™◊ËÕ«à“‡æ™√‡ªìπ

«—μ∂ÿ¡ß§≈∑’Ë “¡“√∂¢®—¥ªí¥‡ªÉ“¿—¬Õ—πμ√“¬®“°¿Ÿ¡‘º’ªï»“®∑—ÈßÀ≈“¬∑—Èßª«ß‰¥â æ√–π“ß Mary ·Ààß °ÁÕμ·≈π¥å ∑√ß

«¡·À«π‡æ™√ ‡æ√“–æ√–π“ß∑√ß‡™◊ËÕ«à“‡æ™√®–™à«¬„Àâæ√–π“ßª≈Õ¥¿—¬®“°°“√∂Ÿ°≈Õ∫ª≈ßæ√–™π¡å (·μà·À«π‡æ™√

«ßπ—Èπ°Á¡‘‰¥â™à«¬„Àâæ√–π“ß√Õ¥æâπ®“°°“√μ—¥ ‘πª√–À“√™’«‘μ ‚¥¬æ√–π“ß Elizabeth ∑’Ë 1 ·ÀàßÕ—ß°ƒ…) ¡—¬

§√‘ μå»μ«√√…∑’Ë 14 ºŸâ§π‡§¬‡™◊ËÕ«à“ ‡æ™√¡’ 2 ‡æ» §◊Õ ‡æ»ºŸâ ·≈–‡æ»‡¡’¬ ‡æ√“–À“°‡√“π”‡æ™√¡“√«¡°—π®–¡’≈Ÿ°

‡æ™√‡°‘¥¢÷Èπ ·≈–°“√‰¥â‡ÀÁπ‡æ™√°àÕπÕÕ°‡¥‘π∑“ß ®–π”‚™§≈“¿¡“„Àâ ‡ªìπμâπ

¡“∂÷ß ¡—¬ªí®®ÿ∫—π ‡æ™√‡ªìπ —≠≈—°…≥å “°≈∑’Ë„™â„πæ‘∏’À¡—Èπ ‡ªìπ‡§√◊ËÕßÀ¡“¬· ¥ß§«“¡®√‘ß„®·≈–§«“¡

‡ ¡Õμâπ‡ ¡Õª≈“¬¢ÕßºŸâ„Àâ

‡√“ “¡“√∂æ∫‡æ™√‰¥â„π∑ÿ°Àπ∑ÿ°·Ààß·≈–∫“ß§√—Èß‡√“°Á‰¥â‡æ™√®“°Õÿ°“∫“μπÕ°‚≈° „πªï æ.». 2409 ‰¥â¡’

°“√æ∫‡æ™√∑’Ë‡¡◊Õß Kimberley „πª√–‡∑»·Õø√‘°“„μâ ·≈–π—∫·μàπ—Èπ¡“ Õÿμ “À°√√¡¢ÿ¥À“‡æ™√°Á‡®√‘≠√ÿàß‡√◊Õß¡“®π

∑ÿ°«—ππ’È

‡æ™√ ’¢“«‡ªìπ‡æ™√∑’Ë¡’ºŸâ§πμâÕß°“√„™â¡“°∑’Ë ÿ¥ §«“¡μâÕß°“√‡æ™√‰¥â‡æ‘Ë¡¡“°¢÷Èπ∑ÿ°ªï ®π‡°‘¥§«“¡ “¡“√∂

„π°“√¢ÿ¥À“‰¥â®“°∏√√¡™“μ‘ ‡™àπ ‡√“μâÕß„™â‡æ™√„π°“√‡§≈◊Õ∫Àπâ“μà“ß¥“«‡∑’¬¡ „™â„π°“√μ—¥‚≈À– „™â©“∫‡μ“

ªØ‘°√≥åª√¡“≥Ÿ œ≈œ ‡æ√“–‡æ™√¡’§«“¡ “¡“√∂„π°“√μ—¥À√◊Õ¢—¥ ’«— ¥ÿÕ◊ËπÊ ·≈– “¡“√∂π”§«“¡√âÕπ‰¥â¥’ ¡—π®÷ß

‡À¡“– ”À√—∫°“√π”¡“„™â„π™‘Èπ à«π¢Õß«ß®√Õ‘‡≈Á°∑√Õπ‘° å ‡¡◊ËÕ‡æ™√∂Ÿ°√“¥¥â«¬°√¥À√◊Õ¥à“ß ¡—π®–‰¡à· ¥ßªØ‘°‘√‘¬“

‡§¡’„¥Ê ·≈–À“°‡√“∑”„ÀâÕÿ≥À¿Ÿ¡‘¢Õß‡æ™√ Ÿß∂÷ß 700 ÌC ¡—π®–≈ÿ°‰À¡â‡ªìπ°ä“´§“√å∫Õπ‰¥ÕÕ°‰´¥å ¥—ßπ—Èπ‡√“®–„™â

‡æ™√μ—¥‡À≈Á°°≈â“‰¡à‰¥â ·μà°√≥’‡æ™√μ—¥‡æ™√π—Èπ ‡ªìπ‰ª‰¥â¥â«¬ª√–°“√∑—Èßª«ß

π—∫‡ªìπ‡«≈“À≈“¬√âÕ¬ªï¡“·≈â« ‡™◊ËÕ«à“‰¡à¡’Õ–‰√„π‚≈°®–·¢Áß‡∑à“‡æ™√ ·μà¢≥–π’È π—°«‘∑¬“»“ μ√å°”≈—ß

æ¬“¬“¡ —ß‡§√“–Àå “√™π‘¥„À¡à∑’Ë‰¡à‡ªìπ π‘¡ ∑’Ë∑π§«“¡√âÕπ‰¥â¥’ ·≈–∑’Ë ÿ¥¢Õß∑’Ë ÿ¥§◊Õ ∑’Ë·¢Áß°«à“‡æ™√ ·≈–À“°∑”

‰¥â§ÿ≥ª√–‚¬™πåπ“π—ª°“√°Á®–‡°‘¥¢÷Èπ∑—π∑’

„π ¿“æ§«“¡‡ªìπ®√‘ßπ—Èπ §«“¡·¢Áß¢Õß “√„¥Ê °Áμ“¡ πÕ°®“°®–¢÷ÈπÕ¬Ÿà°—∫§«“¡Àπ“·πàπ„π°“√‡√’¬ßμ—«

¢ÕßÕ–μÕ¡¢Õß “√π—Èπ·≈â« ¬—ß¢÷Èπ°—∫·√ß¥÷ß¥Ÿ¥√–À«à“ßÕ–μÕ¡‡À≈à“π—Èπ¥â«¬ À“°Õ–μÕ¡‡√’¬ß°—πÕ¬ŸàÕ¬à“ßÀπ“·πàπ¡—π

®–¡’·√ß¥÷ß¥Ÿ¥√–À«à“ß°—π¡“° ∑”„Àâ “√π—Èπ·¢Áß ‡æ™√∏√√¡™“μ‘¡’≈—°…≥–‚§√ß √â“ß¢ÕßÕ–μÕ¡‡ªìπ¥—ß∑’Ë«à“π’È

¥—ßπ—ÈπÀ≈—°°“√„π°“√∑” “√ Ÿ‡ªÕ√å·¢Áß§◊Õ ‡√“μâÕß®—¥„ÀâÕ–μÕ¡¢Õß “√π—ÈπÕ¬Ÿà„°≈â°—π¡“° ®π∑”„ÀâÕ–μÕ¡

‡À≈à“π—Èπ “¡“√∂„™âÕ‘‡≈Á°μ√Õπ√à«¡°—π‰¥â A. Liu ·≈– M. Cohen ·Ààß¡À“«‘∑¬“≈—¬ California ·Ààß Berkeley

À√—∞Õ‡¡√‘°“‰¥â§”π«≥æ∫«à“ “√ª√–°Õ∫¢Õß§“√å∫Õπ·≈–‰π‚μ√‡®π §◊Õ C3N4 (carbon nitride) πà“®–¡’ ¡∫—μ‘

´Ÿ‡ªÕ√å·¢Áß°«à“‡æ™√

498

‡¡◊ËÕ‡√Á«Ê π’È Y. Chung ·Ààß Northwestern University ∑’Ë Illinois ‰¥â —ß‡§√“–Àå·ºàπøî≈å¡∑’Ëª√–°Õ∫¥â«¬∏“μÿ

§“√å∫Õπ·≈–‰π‚μ√‡®π·≈–¡’§«“¡Àπ“ 0.01 ¡‘≈≈‘‡¡μ√ „π°“√∑¥ Õ∫§«“¡·¢Áß¢Õßøî≈å¡∑’Ë‰¥â ‡¢“‰¥â„™â«— ¥ÿª≈“¬

·À≈¡∑’Ëª≈“¬∑”¥â«¬‡æ™√ °¥≈ß∫πøî≈å¡ À“°øî≈å¡π—Èπ·¢ÁßπâÕ¬°«à“‡æ™√ ‡¢“πà“®–‡ÀÁπ√Õ¬∫ÿã¡ ·μà Chung ¡‘‰¥â‡ÀÁπ√‘È«

√Õ¬„¥Ê ‡¢“®÷ß —ππ‘…∞“π«à“ øî≈å¡∑’Ë‰¥â·¢Áß°«à“‡æ™√À√◊Õ‰¡àπ—Èπ ¡—π°Á‡ªìπøî≈å¡∑’Ë¬◊¥À¬ÿàπ‰¥âÕ¬à“ß«‘‡»… ‡æ√“–‡«≈“‡¢“

∂Õπª≈“¬‡¢Á¡ÕÕ° øî≈å¡‰¥âæÕßμ—«°≈—∫μ”·Àπàß‡¥‘¡∑—π∑’ ·μà Chung °—∫§≥–°Á¬—ß‰¡àª√– ∫§«“¡ ”‡√Á®„π°“√ª≈Ÿ°

º≈÷° C3N4 ¡“∑¥ Õ∫„Àâ·πà„® ∑ÿ°«—ππ’È®÷ß¬—ß‰¡à¡’„§√·πà„®«à“¡πÿ…¬å‡√“ “¡“√∂®– √â“ß “√∑’Ë·¢Áß°«à“‡æ™√‰¥âÀ√◊Õ‰¡à

·≈–À“°∑”‰¥â ‡√“°Á‰¡à¡—Ëπ„®‡À¡◊Õπ°—π«à“ º≈‘μ¿—≥±å∑’Ë‰¥â®–¡’§ππ‘¬¡„™â°—π¡“°·§à‰Àπ À√◊Õ§«“¡æ¬“¬“¡¢Õß‡√“„π

§√—Èßπ’È‡ªìπ°“√«‘®—¬‡æ◊ËÕ„Àâ√Ÿâ·μà‡æ’¬ßÕ¬à“ß‡¥’¬«‡∑à“π—Èπ ¢≥–π’Èπ—°«‘∑¬“»“ μ√å∑à“πÕ◊ËπÊ ¡’§«“¡‡ÀÁπ«à“ πÕ°®“° C3N4

·≈â« “√ª√–°Õ∫æ«° boron nitride °Á¡’ ‘∑∏‘Ï·¢Áß¬‘Ëß¬«¥‰¥â‡À¡◊Õπ°—π ·≈–‡¡◊ËÕ‡√Á«Ê π’È A. Ruoff ·Ààß¡À“«‘∑¬“≈—¬

Cornell ‰¥â§”π«≥æ∫«à“ “√ §◊Õ C60 (Buckministertuierene) À“°‰¥â√—∫§«“¡¥—π Ÿß∂÷ß 20,000 ∫√√¬“°“» ®–

μ°º≈÷°·¢Áß¬‘Ëß°«à“ C3N4 ‡ ’¬Õ’°

°Á§ß®–‡ªìπ«à“ ∑”‰ª∑”¡“§“√å∫Õπ (C) °Á®–¬—ß§ß§√Õß√“™∫—≈≈—ß°å·Ààß§«“¡·¢Áß ◊∫μàÕ‰ª‡À¡◊Õπ‡¥‘¡

499

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 19


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß Buckyball ‚¡‡≈°ÿ≈¡À—»®√√¬å Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

§“√å∫Õπ (carbon) ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ëπ—°«‘∑¬“»“ μ√å‰¥â»÷°…“Õ¬à“ß≈–‡Õ’¬¥ ·≈–≈÷°´÷Èß∑’Ë ÿ¥∏“μÿÀπ÷Ëß ‡æ√“–¡—π‡ªìπ

Õß§åª√–°Õ∫¢Õß ‘Ëß¡’™’«‘μ∑ÿ°™π‘¥„π‚≈° ‡√“∑ÿ°§π§ß‡§¬‡√’¬π·≈–√Ÿâ«à“Õ–μÕ¡¢Õß§“√å∫Õππ—Èπ¡’°“√®—¥‡√’¬ßμ—«°—π‰¥â

Õß√Ÿª·∫∫ §◊Õ ·∫∫√Ÿª 6 ‡À≈’Ë¬¡¥â“π‡∑à“°—∫·∫∫æ’√–¡‘¥ ·≈–‡√“°Á√ŸâÕ’°«à“ “√∑’Ë¡’‚§√ß √â“ß‡ªìπ√Ÿª·∫∫·√°π—Èπ

‰¥â·°à °√“‰ø∑å (graphite) à«π “√∑’Ë¡’‚§√ß √â“ß‡ªìπ√Ÿª·∫∫À≈—ßπ—Èπ‰¥â·°à ‡æ™√ (diamond)

·μà·≈â«„πªï æ.». 2528 π—°‡§¡’°Á‰¥âæ∫‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß§“√å∫Õπ∑’Ë¡’°“√®—¥‡√’¬ßμ—«¢ÕßÕ–μÕ¡§“√å∫Õπ„π≈—°…≥–

„À¡à «ß°“√«‘∑¬“°“√∑—Ë«‚≈°°”≈—ßŒ◊ÕŒ“ μ◊Ëπμ—« ·≈–«ÿàπ«‘®—¬»—°¬¿“æ·≈– ¡∫—μ‘μà“ßÊ ¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈√Ÿª·∫∫„À¡àπ’ÈÕ¬à“ß

∑ÿà¡‡∑ ÿ¥Ê

‚¡‡≈°ÿ≈∑’Ë«à“π’È¡’™◊ËÕ‡ªìπ∑“ß°“√«à“ buckminster Fullerene ·≈–¡’™◊ËÕ‡≈àπ«à“ buckyball ‡æ√“–¡—π¡’≈—°…≥–°≈¡

§≈â“¬‚¥¡ geodesic ∑’Ë ∂“ªπ‘°™“«Õ‡¡√‘°—π R. Buckminster fullerene ª√–¥‘…∞å¢÷Èπ‡¡◊ËÕªï æ.». 2497 π—°«‘∑¬“

»“ μ√å‰¥âæ∫«à“‚¡‡≈°ÿ≈π’ÈÀπ÷Ëß‚¡‡≈°ÿ≈ ¡’Õ–μÕ¡¢Õß§“√å∫Õπ‡√’¬ß√“¬∑’Ëº‘«‡ªìπ√Ÿª 6 ‡À≈’Ë¬¡∫â“ß 5 ‡À≈’Ë¬¡∫â“ß ·≈–∂â“

®”π«πÕ–μÕ¡¢Õß§“√å∫Õπ∑—ÈßÀ¡¥‡ªìπ 60 ¡—π®–¡’ Ÿμ√∑“ß‡§¡’«à“ C60 ·≈–∂â“‚¡‡≈°ÿ≈π—Èπ®–¡’§“√å∫Õπ 70 Õ–μÕ¡

¡—π°Á®–¡’ Ÿμ√‡ªìπ C70 ‡™àππ’È‡ªìπμâπ

π—°‡§¡’‰¥â√Ÿâ«à“ ‚§√ß √â“ß‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß Benzene ´÷Ëß¡’Õ–μÕ¡¢Õß§“√å∫Õπ 6 Õ–μÕ¡μ—Èß·μàªï æ.». 2368 ·≈–

®“°‚¡‡≈°ÿ≈∑’Ë¡’¢π“¥‡≈Á°π—Èπ π—°‡§¡’ “¡“√∂ —ß‡§√“–Àå “√μà“ßÊ ‰¥â¡“°¡“¬®”π«ππ—∫‰¡à∂â«π μ—Èß·μà·Õ ‰æ√‘π®π

°√–∑—Ëß ’∑“∫â“π ¡“∫—¥π’È æ.». π’È ‡√“¡’ buckyball ´÷Ëß¡’Õ–μÕ¡¢Õß§“√å∫Õπ∂÷ß 60 Õ–μÕ¡ ‚Õ°“ °“√„™â·≈–§«“¡

‡ªìπ‰ª‰¥â∑’Ë®– —ß‡§√“–Àå “√ª√–°∫μà“ßÊ °ÁμâÕß¡’¡“°°«à“‡∫π´‘π‡ªìπ√âÕ¬‡ªìπ≈â“π‡∑à“‡ªìπ∏√√¡¥“ ·≈–¢≥–π’È buckyball

°Á°”≈—ß«“¥≈«¥≈“¬ √â“ß§“¡μ◊Ëπ‡μâπ„Àâ°—∫«ß°“√«‘™“°“√∑ÿ°«ß°“√ ‡™àπ

π—°«‘®—¬‰¥âæ∫«à“ C60 ‡ªìπ‚¡‡≈°ÿ≈∑’Ë‡ ∂’¬√ ¥—ßπ—Èπ‡«≈“‡√“‡Õ“Õ–μÕ¡¢Õß∏“μÿ∑’Ë‡ªìπ°—¡¡—πμ√—ß ’∫√√®ÿ‡¢â“∑’Ë

„®°≈“ß¢Õß‚¡‡≈°ÿ≈ ‡√“ “¡“√∂®–„™â¡—π‡ªìπ¬“∑’Ë¡’»—°¬¿“æ„π°“√μàÕ Ÿâ¡–‡√Áß√â“¬‰¥â ·≈–∂â“‡√“π” C60 ¡“‡√’¬ß

μàÕ°—π‡ªìπ “¬ √âÕ¬¬“« ‡√“°Á®–‰¥âæ≈“ μ‘°™π‘¥„À¡à∑’Ë·¢Áß·√ß ·≈–∑π∑“π°«à“æ≈“ μ‘°∏√√¡¥“Ê À≈“¬‡∑à“ ‡√“¬—ß

“¡“√∂„™â C60 „πÕÿμ “À°√√¡∑”·∫μ‡μÕ√’Ë ·≈–„™â‡ªìπ‡™◊ÈÕ‡æ≈‘ß„π®√«¥°Á¬—ß‰¥â ‡æ√“– C60 “¡“√∂„Àâæ≈—ßß“π

‰¥â¡“°°«à“‡∫π´‘π∑—Ë«‰ª π—°øî ‘° å¬—ß‰¥âæ∫«à“ À“°‡¢“≈¥Õÿ≥À¿Ÿ¡‘¢Õß buckyball „ÀâμË”®π°√–∑—Ëß∂÷ßÕÿ≥À¿Ÿ¡‘ ›250

Õß»“‡´≈‡´’¬ ·≈â« buckyabll °Á®–‡ª≈’Ë¬π ¿“æ‡ªìπ “√μ—«π”¬‘Ëß¬«¥∑’ËÕπÿ≠“μ„Àâ°√–· ‰øøÑ“‰À≈ºà“π‰¥â¥’«‘‡»…·∫∫

‰√â§«“¡μâ“π∑“π„¥Ê Õ’°¥â«¬

·≈–‡¡◊ËÕ‡√Á«Ê π’È π—°«‘∑¬“»“ μ√å¬—ß “¡“√∂ —ß‡§√“–Àå‚¡‡≈°ÿ≈¢Õß§“√å∫Õπ∑’Ë¡’¢π“¥„À≠à°«à“ C60 ‰¥âÕ’°

‡ªìπ®”π«π¡“°¡“¬ ‡™àπ C70 ∑’Ë¡’≈—°…≥–§≈â“¬≈Ÿ°√—°∫’È C240 , C540 (super fullerene) ·≈– C960 (hyper fullerene)

Õ¿‘¡À“‚¡‡≈°ÿ≈‡À≈à“π’È®–¡’∫∑∫“∑„π™’«‘μ —ß§¡ ‡∑§‚π‚≈¬’ „πÕπ“§μ‡æ’¬ß„¥ ·≈–„π ¿“æ„¥π—Èπ§ß‰¡à¡’„§√∑”π“¬

‰¥â ·μà∑’Ë¡—Ëπ„®·≈–‰¡àÀà«ß‡≈¬°Á§◊Õ«à“ ¡—π®–¡’Õ‘∑∏‘æ≈·≈–∫∑∫“∑μàÕ™’«‘μ¡πÿ…¬å¡“°Ê ¢÷Èπ μ“¡°“≈‡«≈“∑’Ëºà“π‰ª

¢≥–π’È R. Smalley ·Ààß Rice University ·≈– H. Kroto ·Ààß Sussex University °”≈—ß√—∫√“ß«—≈μà“ßÊ

¡“°¡“¬ ”À√—∫°“√§âπæ∫ buckyball ‚¡‡≈°ÿ≈¡À—»®√√¬åπ’È ·≈–„πªï æ.». 2539 √“ß«—≈∑’Ë‡ªìπ∑’Ë ÿ¥¢Õß∑’Ë ÿ¥°Á‰¥â¡“∂÷ß

‡¢“∑—Èß Õß ‡¡◊ËÕ¢‡“∑—Èß§Ÿà‰¥â‡¥‘π∑“ß‰ª Stockholm ‡æ◊ËÕ√—∫√“ß«—≈ Nobel

500

„∫ß“π∑’Ë 20


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4‡√◊ËÕß ªØ‘°‘√‘¬“¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IA ·≈– IIA Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

°“√∑¥≈Õß∑’Ë 3.1

ªØ‘°‘√‘¬“¢Õß∏“μÿ‚´‡¥’¬¡·≈–·¡°π’‡´’¬¡°—∫πÈ”

®ÿ¥ª√– ß§å°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π



¡¡μ‘∞“π„π°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

¿“æ· ¥ß°“√∑¥≈Õß

501

º≈°“√∑¥≈Õß

°“√‡ª≈’Ë¬π·ª≈ß∑’Ë —ß‡°μ‰¥â‡¡◊ËÕ∑”ªØ‘°‘√‘¬“°—∫πÈ”

™π‘¥¢Õß‚≈À–

Õÿ≥À¿Ÿ¡‘ÀâÕß 60 ÌC

‚´‡¥’¬¡

·¡°π’‡ ’¬¡

√ÿªº≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

§”∂“¡

1. “√≈–≈“¬„π∫’°‡°Õ√å∑’Ë„ à‚≈À–·μà≈–™π‘¥¡’ ¡∫—μ‘‡ªìπ°√¥À√◊Õ‡∫

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

2. ®ß‡ª√’¬∫‡∑’¬∫§«“¡«àÕß‰«„π°“√‡°‘¥ªØ‘°‘√‘¬“¢Õß‚≈À– Õß™π‘¥

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

502

3. À“°‚≈À–‚´‡¥’¬¡ (Na) ‡ªìπμ—«·∑π¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IA ‚≈À–·¡°π’‡´’¬¡ (Mg) ‡ªìπμ—«·∑π¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IIA

®ß ◊∫§âπ·≈–‡√’¬ß≈”¥—∫§«“¡«àÕß‰«„π°“√‡°‘¥ªØ‘°‘√‘¬“¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà lA ·≈–À¡Ÿà IIA

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

503

„∫ß“π∑’Ë 21


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ªØ‘°‘√‘¬“¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IA ·≈– IIA Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

°“√∑¥≈Õß∑’Ë 3.2

°“√≈–≈“¬πÈ”¢Õß “√ª√–°Õ∫¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IA ·≈–À¡Ÿà IIA

®ÿ¥ª√– ß§å°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π



¡¡μ‘∞“π„π°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

¿“æ· ¥ß°“√∑¥≈Õß

504

º≈°“√∑¥≈Õß

“√≈–≈“¬ NaCl Na2CO

3Na

2HPO

4Na

2SO

4KNO

3

MgCl2

CaCl2

√ÿªº≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

§”∂“¡

1. ‡æ√“–‡Àμÿ„¥‡¡◊ËÕº ¡ “√≈–≈“¬‡¢â“¥â«¬°—π∫“ß§Ÿà®÷ß¡’μ–°Õπ‡°‘¥¢÷Èπ

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

2. μ–°Õπ∑’Ë‡°‘¥¢÷Èπ·μà≈–™àÕß§◊Õ “√„¥ ®ß‡¢’¬π ¡°“√· ¥ßªØ‘°‘√‘¬“∑’Ë‡°‘¥¢÷Èπ

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ®ß‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°“√≈–≈“¬¢Õß “√ª√–°Õ∫¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IA °—∫À¡Ÿà IIA

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

505

4. À≈—°„π°“√æ‘®“√≥“«à“ “√ª√–°Õ∫¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IA °—∫À¡Ÿà IIA „¥ ≈–≈“¬πÈ”À√◊Õ‰¡à≈–≈“¬πÈ”‰¥â·°àÕ–‰√∫â“ß

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

¢âÕ¡Ÿ≈‡æ‘Ë¡‡μ‘¡‡°’Ë¬«°—∫ ¿“æ≈–≈“¬‰¥â¢Õß “√ª√–°Õ∫∫“ß™π‘¥¢Õß∏“μÿÀ¡Ÿà IA

¿“æ≈–≈“¬‰¥â„ππÈ” (g/πÈ” 100 g) ¢Õß “√ª√–°Õ∫∏“μÿ

§≈Õ‰√¥å §“√å∫Õ‡πμ ‰Œ‚¥√‡®πøÕ ‡øμ —≈‡øμ ‰π‡μ√¥

Li 86.2 1.5 ‰¡à¡’¢âÕ¡Ÿ≈ 34.9 34.8

Na 35.7 21.5 4.2 11.0 92.1

K 23.8 112.0 167.0 12.0 13.3

Rb 77.0 450.0 ‰¡à¡’¢âÕ¡Ÿ≈ 42.4 44.3

Cs 162.2 260.5 ‰¡à¡’¢âÕ¡Ÿ≈ 167.0 9.2

506

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 20


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ∏“μÿ·∑√π ‘´—π Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

∏“μÿ·∑√π´‘™—π

·∫ßμ“¡·π«πÕπ‡ªìπ§“∫¥—ßπ’È

1. Õπÿ°√¡·∑√π´‘™—π∑’Ë 1 (First transition series) ‰¥â·°à ∏“μÿ·∑√π´‘™—π·π«πÕπ·∂«·√° ´÷Ëß¡’

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π 3d-orbital ‰¡à§√∫ ¡’∏“μÿ Sc ∂÷ß Cu

√Ÿª · ¥ßμ”·Àπàß¢Õß°≈ÿà¡∏“μÿμà“ßÊ „πμ“√“ß∏“μÿ

2. Õπÿ°√¡·∑√π´‘™—π∑’Ë 2 (Second transition series) ‰¥â·°à ∏“μÿ·∑√π´‘™—π·π«πÕπ·∂«∑’Ë 2 ´÷Ëß¡’

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π 4d-orbital ‰¡à§√∫ ¡’∏“μÿ Y ∂÷ß Ag

3. Õπÿ°√¡·∑√π´‘™—π∑’Ë 3 (Third transition series) ‰¥â·°à ∏“μÿ·∑√π´‘™—π·π«πÕπ·∂«∑’Ë 3 ´÷Ëß

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π 5d-orbital ‰¡à§√∫ ¡’∏“μÿ La ∂÷ß Au

4. Õπÿ°√¡·≈π∑“‰π¥å (Lanthanide series) ‰¥â·°à ∏“μÿ·∑π√´‘™—π·π«πÕπ¢â“ß≈à“ß·∂«·√° ´÷Ëß¡’

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π 4f-orbital ‰¡à§√∫ ¡’∏“μÿ Ce ∂÷ß Lu

5. Õπÿ°√¡·Õ°∑‘‰π¥å (Actinide series) ‰¥â·°à ∏“μÿ·∑√π´‘™—π·π«πÕπ¢â“ß≈à“ß·∂« 2 ´÷Ëß¡’Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π

5f-orbital ‰¡à§√∫ ¡’∏“μÿ Th ∂÷ß Lu

”À√—∫∏“μÿ„πÕπÿ°√¡·≈π∑“‰π¥å ·≈–Õπÿ°√¡·Õ°∑‘‰π¥å ‡√’¬°√«¡Ê «à“ ∏“μÿ·∑√π´‘™—π™—Èπ„π (Inner

transition element)

¡∫—μ‘∑—Ë«‰ª¢Õß∏“μÿ·∑√π´‘™—π

≈—°…≥– ¡∫—μ‘‚¥¬∑—Ë«‰ª¢Õß∏“μÿ·∑√π´‘™—πæÕ √ÿª‰¥â¥—ßπ’È

1. ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ë· ¥ß‡≈¢ÕÕ° ‘‡¥™—π‰¥âÀ≈“¬§à“ ¬°‡«âπ ∏“μÿÀ¡Ÿà 3B ·≈–À¡Ÿà 2B ÷Ëß¡’‡≈¢ÕÕ°´‘‡¥™—π‡æ’¬ß§à“

‡¥’¬« ‡ªìπ +3 ·≈– +2 μ“¡≈”¥—∫ ”À√—∫∏“μÿ·∑√π´‘™—πÕ◊ËπÊ “¡“√∂· ¥ß‡≈¢ÕÕ°´‘‡¥™—π√à«¡Õ¬à“ßπâÕ¬Àπ÷Ëß§à“ §◊Õ

+2 ‡™àπ Ti ¡’‡≈¢ÕÕ° ‘‡¥™—π +1, +2, +3, +4 V ¡’‡≈¢ÕÕ°´‘‡¥™—π +1, +2, +4, +5 ·≈– Cu ¡’‡≈¢ÕÕ°´‘‡¥™—π

+1, +2, +3

2. ∏“μÿ·∑√π´‘™—π∑ÿ°∏“μÿ ‡ªìπ‚≈À–À¡¥ ¥—ßπ—Èπ‡√“Õ“®‡√’¬°∏“μÿæ«°π’È«à“ ‚≈À–·∑√π´‘™—π

IIIB IVB VB BIB VIIB VIIIB IB IIB

Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn

Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd

La Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg

Ac Unq Unp Unh Uns

Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu

Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr

507

3. ∏“μÿ·∑√π´‘™—π·≈– “√ª√–°Õ∫¢Õß∏“μÿ·∑√π´‘™—π à«π¡“° “¡“√∂∂Ÿ°·¡à‡À≈Á°¥Ÿ¥‰¥â ‡√’¬° “√æ«°π’È«à“

Paramagnetic substance πÕ°®“°π’È¬—ß¡’∏“μÿ·∑√π´‘™—πÕ‘ √–∫“ß∏“μÿ·¡à‡À≈Á°¥Ÿ¥‰¥â ·≈–∑”‡ªìπ·¡à‡À≈Á°°Á‰¥â¥â«¬ ‡™àπ

Fe Co ·≈– Ni ‡√’¬°∏“μÿæ«°π’È«à“ Ferromagnetic substance

4. “√ª√–°Õ∫·≈–‰ÕÕÕπ¢Õß¡—π à«π„À≠à¡’ ’ (¬°‡«âπ∏“μÿÀ¡Ÿà 3B ·≈– 2B ‡™àπ MnO2 „Àâ ’¥” ·≈–

Cr2O72›

‰ÕÕÕπ„Àâ ’ â¡)

5. ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ë¡’·π«‚πâ¡„π°“√‡°‘¥ “√‡™‘ß´âÕπ‰¥â¥’

6. ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ë¡’§«“¡Àπ“·πàπ§àÕπ¢â“ß Ÿß ‡¡◊ËÕ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫∏“μÿ‡√æ√’‡´π‡μμ’ø

7. ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ë¡’®ÿ¥À≈Õ¡‡À≈«·≈–®ÿ¥‡¥◊Õ¥ Ÿß ‡æ√“–¡’æ—π∏–‚≈À–∑’Ë·¢Áß·√ß ‡™àπ W ¡’®ÿ¥À≈Õ¡‡À≈« Ÿß

3400 ÌC

8. ‰ÕÕÕπ¢Õß∏“μÿ·∑√π´‘™—π¡’¢π“¥‡≈Á° ‡¡◊ËÕ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫‰ÕÕÕπ¢Õß∏“μÿÕ◊ËπÊ „π§“∫‡¥’¬«°—π

9. ∏“μÿ·∑√π´‘™—π·≈– “√ª√–°Õ∫¢Õß¡—π à«π¡“°„™â‡ªìπμ—«‡√àßªØ‘°‘√‘¬“„πªØ‘°‘√‘¬“‡§¡’ ‡™àπ Fe „™â‡ªìπ

μ—«‡√àßªØ‘°‘√‘¬“„π°“√‡μ√’¬¡°ä“´·Õ¡‚¡‡π’¬ ·≈– V2O5 „™â‡ªìπμ—«‡√àßªØ‘°‘√‘¬“„πªØ‘°‘√‘¬“¢Õß°“√‡μ√’¬¡°ä“´´—≈‡øÕ√å

‰μ√ÕÕ°‰´¥å„πÕÿμ “À°√√¡‡μ√’¬¡°√¥°”¡–∂—π

10. ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ëπ”‰øøÑ“·≈–π”§«“¡√âÕπ‰¥â¥’ ‡™àπ Ag ·≈– Cu μà“ß‡ªìπ∏“μÿ∑’Ëπ”‰øøÑ“·≈–π”§«“¡√âÕπ∑’Ë¥’

¡“°

11. ¡’∫“ß∏“μÿ∑’Ë‡ªìπ‚≈À–¡’μ√–°Ÿ≈ (noble metals) ‰¥â·°à Ag, Au, Pt, Ir ∏“μÿæ«°π’È¡’§«“¡«àÕß‰«∑“ß‡§¡’μË”

¡“° ‡°‘¥ªØ‘°‘√‘¬“¬“°°«à“‚≈À–Õ◊ËπÊ

12. ∑ÿ°∏“μÿ‡ªìπ¢Õß·¢Áß·À¡¥ ¬°‡«âπ Hg ∑’Ë¡’ ∂“π–‡ªìπ¢Õß‡À≈«

13. ∏“μÿ·∑√π´‘™—π∑’Ë¡’‡≈¢Õ–μÕ¡¡“°Ê à«π„À≠à‡ªìπ∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’ ‡™àπ 92U ·≈– 90Th

14. ∫“ß∏“μÿ‰¡àæ∫‡ªìπ∏“μÿÕ‘ √–„π∏√√¡™“μ‘ ·μà‡ªìπ∏“μÿ∑’Ë¡πÿ…¬å —ß‡§√“–Àå¢÷Èπ ‡√’¬°«à“ Man made ele-

ments ‡™àπ 93Np ∂÷ß 103Lr

15. ‡«‡≈πμåÕ‘‡≈Á°μ√Õπ¢Õß∏“μÿ·∑√π´‘™—π à«π¡“°‡ªìπ 2 ¬°‡«âπ∫“ß∏“μÿ∑’Ë¡’‡«‡≈πμåÕ‘‡≈Á°μ√Õπ‡ªìπ 1 ‡™àπ

26Fe ¡’°“√®—¥Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π√–¥—∫æ≈—ßß“πμà“ßÊ §◊Õ 2, 8, 14, 2 à«π 24Cr ¡’°“√®—¥Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π√–¥—∫μà“ßÊ §◊Õ

2, 8, 13, 1

16. °“√®—¥Õ‘‘‡≈Á°μ√Õπ„π√–¥—∫æ≈—ßß“π∑’Ë∂—¥‡¢â“¡“®“°√–¥—∫æ≈—ßß“ππÕ° ÿ¥¢ÕßÕ–μÕ¡ à«π„À≠à®–¡’

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ‰¡à‡∑à“°—π ·≈–¡’‰¡à§√∫μ“¡∑’Ë§«√®–¡’ ‡™àπ 26Fe ¡’°“√®—¥Õ‘‡≈Á°μ√Õπ„π√–¥—∫æ≈—ßß“πμà“ßÊ ‡√‘Ë¡®“°

√–¥—∫æ≈—ßß“π∑’Ë 1, 2, 3 ·≈– 4 ‡ªìπ 2, 8, 14 ·≈– 2 μ“¡≈”¥—∫ ®–‡ÀÁπ‰¥â«à“„π√–¥—∫æ≈—ßß“π∑’Ë 3 ¢Õß Fe ¡’

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ‡æ’¬ß 14 μ—«‰¡à§√∫ 18 μ—«

17. ∏“μÿ·∑√π´‘™—π¡’¢π“¥Õ–μÕ¡„°≈â‡§’¬ß°—π¡“° ‡æ√“–∏“μÿ„π§“∫‡¥’¬«°—π®“°´â“¬‰ª¢«“ ®–¡’®”π«π

ª√–®ÿ∫«°∑’Ëπ‘«‡§≈’¬ ‡æ‘Ë¡¢÷Èπ ∑”„Àâ°≈ÿà¡À¡Õ°Õ‘‡≈Á°μ√Õπ‡≈Á°≈ß°Áμ“¡ non 3d-subshell ¡’®”π«πÕ‘‡≈Á°μ√Õπ¡“°¢÷Èπ

·≈–‰ª∫¥∫—ß (shield) Õ”π“®ª√–®ÿ∫«°∑’Ë‡æ‘Ë¡¢÷Èπ∑’ËÕ‘‡≈Á°μ√Õπ™—ÈππÕ° ÿ¥®–‰¥â√—∫ ®÷ß∑”„Àâ¢π“¥Õ–μÕ¡¢Õß∏“μÿ„π

Õπÿ°√¡·∑√π´‘™—π‰¡à§àÕ¬‡ª≈’Ë¬π·ª≈ß¡“° ·≈–®–≈¥≈ßÕ¬à“ß™â“Ê

18. „Àâº ¡°—∫‚≈À–·∑√π ‘™—π‡¥’¬«°—π À√◊Õ‚≈À–Õ◊ËπÊ ‡ªìπ‚≈À–‡®◊Õ

508

„∫ß“π∑’Ë 22


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß “√ª√–°Õ∫¢Õß∏“μÿ·∑√π ‘´—π Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

°“√∑¥≈Õß∑’Ë 3.3

°“√»÷°…“ ¡∫—μ‘¢Õß “√ª√–°Õ∫¢Õß‚§√‡¡’¬¡·≈–·¡ß°“π’

®ÿ¥ª√– ß§å°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π



¡¡μ‘∞“π„π°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

¿“æ· ¥ß°“√∑¥≈Õß

509

º≈°“√∑¥≈Õß

«‘∏’°“√∑¥≈Õß °“√‡ª≈’Ë¬π·ª≈ß∑’Ë —ß‡°μ‰¥â

μÕπ∑’Ë 1

1. ‡μ‘¡ “√≈–≈“¬ H2SO4 ≈ß„π “√≈–≈“¬ ...............................................................................................................................

K2Cr2O7 ´÷Ëß¡’ ’ â¡ ...............................................................................................................................

2. ‡μ‘¡ “√≈–≈“¬ ≈–≈“¬ H2O2 ≈ß„π “√≈–≈“¬ ...............................................................................................................................

º ¡¢Õß K2Cr2O7 °—∫ H2SO4 ...............................................................................................................................

μÕπ∑’Ë 2

1. ‡º“ NaOH °—∫ MnO2 ®πÀ≈Õ¡‡À≈«·≈– ...............................................................................................................................

μ—Èß∑‘Èß‰«â„Àâ‡¬Áπ ·≈â«‡μ‘¡πÈ”≈ß‰ª ...............................................................................................................................

2. ‡μ‘¡≈–≈“¬ H2SO4 ≈ß„π “√≈–≈“¬ ’‡¢’¬« ...............................................................................................................................

3. À¬¥ “√≈–≈“¬ Na2S ≈ß„π “√≈–≈“¬ ’¡à«ß·¥ß ...............................................................................................................................

4. À¬¥ “√≈–≈“¬ NaOH ≈ß„π “√≈–≈“¬ ...............................................................................................................................

‰¡à¡’ ’∑’Ë°√Õß‰¥â ...............................................................................................................................

√ÿªº≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

μ“√“ß 3.7 ’¢Õß “√ª√–°Õ∫·≈–‰ÕÕÕπ¢Õß‚§√‡¡’¬¡·≈–·¡ß°“π’ „ππÈ”

Ÿμ√ ™◊ËÕ ’

Cr2+ ‚§√‡¡’¬¡ (II) ‰ÕÕÕπ πÈ”‡ß‘π

Cr3+ ‚§√‡¡’¬¡ (III) ‰ÕÕÕπ ‡¢’¬«

CrO42› ‚§√‡¡μ‰ÕÕÕπ ‡À≈◊Õß

Cr2O72› ‰¥‚§√‡¡μ‰ÕÕÕπ â¡

Mn2+ ·¡ß°“π’ (II) ‰ÕÕÕπ ™¡æŸÕàÕπ

Mn(OH)3* ·¡ß°“π’ (III) ‰Œ¥√Õ°‰´¥å πÈ”μ“≈

MnO2* ·¡ß°“π’ (IV) ÕÕ°‰´¥å ¥”

MnO42› ·¡ß°“‡πμ‰ÕÕÕπ ‡¢’¬«

MnO4› ‡ªÕ√å·¡ß°“‡πμ‰ÕÕÕπ ¡à«ß·¥ß

* ‰¡à≈–≈“¬πÈ”

510

§”∂“¡

1. “√∑’Ë‡°‘¥¢÷Èπ®“°°“√∑¥≈Õß„π·μà≈–μÕπ§◊Õ “√„¥∫â“ß „Àâæ‘®“√≥“‡∑’¬∫°—∫ ’¢Õß “√·≈–‰ÕÕÕπ„πμ“√“ß 3.7

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

2. ®ß‡¢’¬π ¡°“√· ¥ßªØ‘°‘√‘¬“∑’Ë‡°‘¥¢÷Èπ„π°“√∑¥≈Õß

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ‡≈¢ÕÕ°´‘‡¥™—π¢Õß·¡ß°“π’ ·≈–‚§√‡¡’¬¡„π·μà≈–ªØ‘°‘√‘¬“¡’°“√‡ª≈’Ë¬π·ª≈ßÕ¬à“ß‰√

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

4. ’¢Õß “√¡’§«“¡ —¡æ—π∏å°—∫‡≈¢ÕÕ° ‘‡¥™—πÀ√◊Õ‰¡àÕ¬à“ß‰√

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

511

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 21


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß “√ª√–°Õ∫‡™‘ß´âÕπ Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

“√ª√–°Õ∫‡™‘ß´âÕπ (Complex Compounds) ‡ªìπ “√ª√–°Õ∫∑’Ë¡’‰ÕÕÕπ‡™‘ß´âÕπ‡ªìπÕß§åª√–°Õ∫

‰ÕÕÕπ‡™‘ß âÕπ (Complex ion) ª√–°Õ∫¥â«¬ Õ–μÕ¡À√◊Õ‰ÕÕÕπ∑’ËÕ¬Ÿàμ√ß°≈“ß ‡√’¬°«à“Õ–μÕ¡°≈“ß

(Central atom) √â“ßæ—π∏–‚§ÕÕ¥‘‡πμ‚§‡«‡≈πμå°—∫Õ–μÕ¡À√◊Õ‚¡‡≈°ÿ≈À√◊Õ‰ÕÕÕπ∑’ËÕ¬Ÿà√Õ∫Ê “√∑’Ë √â“ßæ—π∏–°—∫

Õ–μÕ¡°≈“ß‡√’¬°«à“ ≈‘·°π¥å (Ligand À√◊Õ Co-ordinating group)

‰ÕÕÕπ‡™‘ß âÕπ (Complex ion) Central atom

Ligand

“√ª√–°Õ∫‡™‘ß âÕπ

‰ÕÕÕπ∫«° ‰ÕÕÕπ≈∫

› ‚≈À–À¡Ÿà IA IIA ‰ÕÕÕπ‡™‘ß´âÕπ∫«° ‰ÕÕÕπ‡™‘ß´âÕπ Õ‚≈À–À¡Ÿà VIIA

À√◊Õ NH+4

› ‚≈À–·∑√π ‘™—π Cu(NH3)4

2+ [Fe(CN)6]4› CI›

Fe2+ Co(H2O)

6

2+ MnO›4 Br›

Ag(NH3)+2 Fe(CN)

6

3› I›

F›

CNCN CN

3›

CN CNFe

CN

512

„∫ß“π∑’Ë 23


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß “√ª√–°Õ∫‡™‘ß´âÕπ¢Õß∏“μÿ·∑√π ‘´—π Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

°“√∑¥≈Õß∑’Ë 3.4

°“√‡μ√’¬¡ “√ª√–°Õ∫‡™‘ß âÕπ¢Õß∑Õß·¥ß

®ÿ¥ª√– ß§å°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π



¡¡μ‘∞“π„π°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

¿“æ· ¥ß°“√∑¥≈Õß

513

º≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

√ÿªº≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

§”∂“¡

1. ’¢Õß “√∑’Ë‡μ√’¬¡‰¥â·μ°μà“ß®“° “√μ—ÈßμâπÀ√◊Õ‰¡à Õ¬à“ß‰√

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

2. “√∑’Ë‡μ√’¬¡‰¥â‡¡◊ËÕ‡°Á∫‰«â 1 §◊π ¡’°“√‡ª≈’Ë¬π·ª≈ßÀ√◊Õ‰¡àÕ¬à“ß‰√

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

3. °“√‡ª≈’Ë¬π ’¢Õß “√ª√–°Õ∫‡™‘ß âÕπ ¢÷ÈπÕ¬Ÿà°—∫Õ–‰√

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

514

μ“√“ß 3.9 “√ª√–°Õ∫‡™‘ß´âÕπ¢Õß∏“μÿ·∑√π´‘™—π∫“ß™π‘¥·≈–‰ÕÕÕπÕß§åª√–°Õ∫

≈”¥—∫∑’Ë “√ª√–°Õ∫‡™‘ß´âÕπ ’¢Õß “√ª√–°Õ∫‡™‘ß´âÕπ ‰ÕÕÕπ≈∫ ‰ÕÕÕπ∫«°

1 KMnO4 ¡à«ß MnO4› K+

2 K2MnO4 ‡¢’¬« MnO42› K+

3 K2Cr2O7 â¡ Cr2O7

2› K+

4 K2CrO4 ‡À≈◊Õß CrO42› K+

5 PbCrO4 ‡À≈◊Õß CrO42› Pb2+

6 K3[Fe(CN)6] ‡À≈◊Õß â¡ [Fe(CN)6]3› K+

7 K4[Fe(CN)6] ‡À≈◊ÕßÕàÕπ [Fe(CN)6]4› K+

8 Cu2[Fe(CN)6] πÈ”μ“≈·¥ß [Fe(CN)6]4› Cu2+

9 [Co(NH3)6]Cl3 â¡ Cl› [Co(NH3)6]3+

10 [Co(NH3)4Cl2]Cl ¡à«ß Cl› [CoNH3)4Cl2]+

11 [Co(H2O)6]Cl2 ™¡æŸ Cl› [Co(H2O)6]2+

12 Na2CoCl4 πÈ”‡ß‘π CoCl42› Na+

13 [Ni(H2O)6]SO4 ‡¢’¬« SO42› [Ni(H2O)6]

2+

14 [Ni(NH3)6]SO4 πÈ”‡ß‘π SO42› [Ni(NH3)6]

2+

15 [Ni(NH3)4]SO4 πÈ”‡ß‘π·°¡‡¢’¬« SO42› [Ni(NH3)4]

2+

4. ‡æ√“–‡Àμÿ„¥ “√ª√–°Õ∫‡™‘ß âÕπ·μà≈–§ŸàμàÕ‰ªπ’È ¡’ ’·μ°μà“ß°—π

°. “√≈”¥—∫∑’Ë 2 °—∫ 4

....................................................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................

¢. “√≈”¥—∫∑’Ë 1 °—∫ 2 ·≈– 6 °—∫ 7

....................................................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................

§. “√≈”¥—∫∑’Ë 3 °—∫ 4 ·≈– 9 °—∫ 10

....................................................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................

ß. “√≈”¥—∫∑’Ë 13 °—∫ 14

....................................................................................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................

515

5. ªí®®—¬„¥∫â“ß∑’Ë∑”„Àâ “√ª√–°Õ∫‡™‘ß âÕπ¡’ ’·μ°μà“ß°—π

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

516

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 22

Àπà«¬°“√‡√’¬π√Ÿâ∑’Ë 3 ‡√◊ËÕß ∏“μÿ°÷Ëß‚≈À–

√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

∏“μÿ°÷Ëß‚≈À– (Õ—ß°ƒ…:metalloids) ‡ªìπ∏“μÿ„πÕπÿ°√¡‡§¡’∑’Ë¡’ ¡∫—μ‘∑—Èß∑“ß‡§¡’·≈–øî ‘° åÕ¬Ÿà°÷Ëß°≈“ß√–À«à“ß

‚≈À–·≈–Õ‚≈À–§ÿ≥ ¡∫—μ‘ ”§—≠∑’Ë„™â®”·π°ª√–‡¿∑¢Õß∏“μ‘‡À≈à“π’È§◊Õ§ÿ≥ ¡∫—μ‘°“√π”‰øøÑ“ ∏“μÿ°÷Ëß‚≈À– à«π„À≠à

®–‡ªìπ “√°÷Ëßμ—«π”(semiconductors) ∏“μÿ°÷Ëß‚≈À–„πμ“√“ß∏“μÿ¡’¥—ßπ’È

‚∫√Õπ (Boron (B)) “√ÀπŸ (Arsenic (As))

´‘≈‘°Õπ (Silicon (Si)) æ≈«ß (Antimony (Sb))

‡®Õ√å‡¡‡π’¬¡ (Germanium (Ge)) ‡∑≈≈Ÿ‡√’¬¡ (Tellurium (Te))

æÕ‚≈‡π’¬¡ (Polonium (Po))

‚∫√Õπ

‚∫√Õπ (Õ—ß°ƒ… : Boron) ‡ªìπ∏“μÿ‡§¡’„πμ“√“ß∏“μÿ∑’Ë¡’ —≠≈—°…≥å B ·≈–‡≈¢Õ–μÕ¡ 5 ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ë¡’ «“‡≈π´å

3 ·≈–‡ªìπ°÷Ëß‚≈À– ‚∫√Õπª√“°Ø¡“°„π·√à∫Õ·√°´å ‚∫√Õπ¡’ 2 Õ—≈‚≈‚∑√ª‚¥¬∑’Ë amorphous boron ‡ªìπºß ’πÈ”μ“≈

·≈– metallic boron ¡’ ’¥” √Ÿª·∫∫∑’Ë‡ªìπ‚≈À–¡’§«“¡·¢Áß¡“° (9.3 ∫π¡“μ√“¢Õß‚¡Àå ) ·μàπ”‰øøÑ“‰¡à¥’∑’ËÕÿ≥À¿Ÿ¡‘

ÀâÕß ‰¡àª√“°Ø·∫∫Õ‘ √–„π∏√√¡™“μ‘

´‘≈‘§Õπ

´‘≈‘§Õπ (Õ—ß°ƒ… : Silicon) ‡ªìπ∏“μÿ‡§¡’„πμ“√“ß∏“μÿ ∑’Ë¡’ —≠≈—°…≥å Si ·≈–‡≈¢Õ–μÕ¡ 14 ‡ªìπ°÷Ëß‚≈À–

·∫∫‡μμ√–«“‡≈πμå (§◊Õ¡’«“‡≈π´å‡ªìπ 4) ‘≈‘§Õπ∑”ªØ‘°‘√‘¬“πâÕ¬°«à“∏“μÿ∑’Ë§≈â“¬°—π§◊Õ§“√å∫Õπ ‡ªìπ∏“μÿ∑’Ë¡’¡“°∑’Ë ÿ¥

„π‡ª≈◊Õ°‚≈°‡ªìπÕ—π¥—∫ 2 ¡’ª√‘¡“μ√ 25.7% ‚¥¬πÈ”Àπ—° ª√“°Ø„π¥‘π‡Àπ’¬« ‡ø≈¥å ª“√å (feldspar) À‘π·°√π‘μ

§«Õ√åμ´å ·≈–∑√“¬ à«π„À≠à®–Õ¬Ÿà„π√Ÿª¢Õß ‘≈‘§Õπ‰¥ÕÕ°‰´¥å (À√◊Õ´‘≈‘°“) ·≈–´‘≈‘‡°μ ( “√ª√–°Õ∫∑’Ëª√–°Õ∫

®“°´‘≈‘§Õπ ÕÕ° ‘‡®π ·≈–‚≈À–) ´‘≈‘§Õπ ‡ªìπ à«πª√–°Õ∫À≈—°¢Õß·°â« ´’‡¡πμå ‡´√“¡‘°, Õÿª°√≥å “√°÷Ëßμ—«π”

à«π„À≠à ·≈–´‘≈‘‚§π ( “√æ≈“ μ‘°∑’Ë¡—°®– —∫ π°—∫´‘≈‘§Õπ) ´‘≈‘§Õπ„™â‡ªìπ “√°÷Ëßμ—«π”Õ¬à“ß·æ√àÀ≈“¬ ‡π◊ËÕß®“°

“√°÷Ëßμ—«π”‡®Õ√å‡¡‡π’¬¡¡’ªí≠À“‡°’Ë¬«°—∫°“√‰À≈¢Õß°√–· ‰À≈¬âÕπ°≈—∫ (reverse leakage current)

‡®Õ√å‡¡‡π’¬¡

‡®Õ√å‡¡‡π’¬¡ (Õ—ß°ƒ… : Germanium ) ‡ªìπ∏“μÿ∑’ËÕ¬Ÿà√–À«à“ß´‘≈‘§Õπ (Si) ·≈–¥’∫ÿ° (Sn) —≠≈—°…≥å§◊Õ Ge

„π°≈ÿà¡ IVA ¢Õßμ“√“ß∏“μÿ ‡ªìπæ«°‡¡∑—≈≈Õ¬¥å ’‡∑“‡ß‘π ¡’§ÿ≥ ¡∫—μ‘°È”°÷Ëß√–À«à“ß‚≈À–·≈–Õ‚≈À–

ª√–«—μ‘°“√§âπæ∫ ·¡â«à“‡®Õ√å‡¡‡π’¬¡‡æ‘Ëß∂Ÿ°§âπæ∫ ‡¡◊ËÕªï §.». 1886 ‚¥¬ ‡§≈‡¡π å «‘ß‡§≈Õ√å (Clemens

Winkler) π—°‡§¡’™“«‡¬Õ√¡—π ·μà¡—π°Á¡’§ÿ≥ ¡∫—μ‘·≈–μ”·Àπàß„π√–∫∫μ“√“ß∏“μÿ μ“¡°“√∑”π“¬¡“·≈â«μ—Èß·μàªï 1871

‚¥¬π—°‡§¡’™“«√— ‡´’¬ ™◊ËÕ ¥¡‘μ√’ Õ‘«“πÕ«‘™ ‡¡π‡¥≈‡≈‡¬ø (Dmitry Ivanovich Mendeleyev) ´÷Ëß‡¢“‡√’¬°∏“μÿμ“¡

¡¡ÿμ‘∞“ππ’È«à“ ‡Õ§“´‘≈‘§Õπ (ekasilicon)

517

∏“μÿ‡®Õ√å‡¡‡π’¬¡¬—ß‰¡à¡’§«“¡ ”§—≠„π∑“ß‡»√…∞°‘®®π°√–∑—ËßÀ≈—ß §.». 1945 ‡¡◊ËÕ¡’°“√√—∫√Ÿâ∂÷ß§ÿ≥ ¡∫—μ‘∑’Ë

‡ªìπ “√°÷Ëßμ—«π”¢Õß¡—π ´÷Ëß¡’§ÿ≥§à“ ”§—≠„πß“πÕ‘‡≈Á°∑√Õπ‘° å ªí®®ÿ∫—ππ’È¡’°“√„™â “√Õ◊ËπÊ ¡“°¡“¬‡æ◊ËÕº≈‘μ “√

°÷Ëßμ—«π” ·μà‡®Õ√å‡¡‡π’¬¡°Á¬—ß§ß¡’§«“¡ ”§—≠‡ªìπÕ—π¥—∫μâπÊ „π°“√º≈‘μ∑√“π ‘ ‡μÕ√å ·≈–Õÿª°√≥åÕ◊ËπÊ ‡™àπ ‡√°μ‘‰ø‡ÕÕ√å

·≈–‡´≈≈å· ßÕ“∑‘μ¬å

“√ÀπŸ

“√ÀπŸ (Õ—ß°ƒ… : Arsenic)§◊Õ∏“μÿ‡§¡’∑’Ë¡’À¡“¬‡≈¢Õ–μÕ¡ 33 ·≈– —≠≈—°…≥å§◊Õ As “√ÀπŸÕ¬Ÿà„πμ“√“ß

∏“μÿÀ¡Ÿà 33 “√ÀπŸ‡ªìπ∏“μÿ°÷ËßÕ‚≈À–∑’Ë¡’æ‘…¡’ 3 Õ—≠≠√Ÿª (allotropic forms) §◊Õ ‡À≈◊Õß ¥” ·≈–‡∑“ “√ÀπŸ·≈–

“√ª√–°Õ∫¢Õß¡—π„™â∑”¬“¶à“·¡≈ß ·≈–¬“ª√“∫»—μ√Ÿæ◊™

æ≈«ß

æ≈«ß (Õ—ß°ƒ… : Antimony) §◊Õ∏“μÿ‡§¡’∑’Ë¡’À¡“¬‡≈¢Õ–μÕ¡ 51 ·≈– —≠≈—°…≥å§◊Õ Sb (¡“®“°§”„π¿“…“

≈“μ‘π«à“ Stibium) æ≈«ß‡ªìπ∏“μÿ°÷Ëß‚≈À– (metalloid) ¡’ 4 Õ—≠≠√Ÿª ∑’Ë¡’§«“¡‡ ∂’¬√®–‡ªìπ‚≈À– ’øÑ“ æ≈«ß∑’Ë¡’ ’

‡À≈◊Õß·≈–¥”®–‡ªìπÕ‚≈À–∑’Ë‰¡à‡ ∂’¬√ æ≈«ß„™âª√–‚¬™πå„π°“√∑” ’ ‡´√“¡‘° “√‡§≈◊Õ∫º‘« ‚≈À–º ¡ Õ‘‡≈Á°‚∑√¥

·≈–¬“ß

æÕ‚≈‡π’¬¡

æÕ‚≈‡π’¬¡ (Õ—ß°ƒ… : Polonium) §◊Õ∏“μÿ‡§¡’∑’Ë¡’À¡“¬‡≈¢Õ–μÕ¡ 84 ·≈– —≠≈—°…≥å§◊Õ Po æÕ‚≈‡π’¬¡

‡ªìπ∏“μÿ°÷ËßÕ‚≈À–‡√¥‘‚Õ·Õ§μ’ø (radioactive metalloid) ¡’ ¡∫—μ‘∑“ß‡§¡’§≈â“¬‡∑≈≈Ÿ‡√’¬¡·≈–∫‘ ¡—∑ æ∫«à“¡’Õ¬Ÿà„π

·√à¬Ÿ‡√‡π’¬¡ °”≈—ß»÷°…“°“√„™âß“π‡°’Ë¬«°—∫§«“¡√âÕπ„π¬“πÕ«°“»

‡∑≈≈Ÿ‡√’¬¡

‡∑≈≈Ÿ‡√’¬¡ (Õ—ß°ƒ… : Tellurium) §◊Õ∏“μÿ‡§¡’∑’Ë¡’À¡“¬‡≈¢Õ–μÕ¡ 52 ·≈– —≠≈—°…≥å§◊Õ Te ‡∑≈≈Ÿ‡√’¬¡‡ªìπ

∏“μÿ°÷Ëß‚≈À– (metalloid) ¡’≈—°…≥– ’¢“«‡ß‘π‡À¡◊Õπ¥’∫ÿ° ‡∑≈≈Ÿ‡√’¬¡¡’ ¡∫—μ‘∑“ß‡§¡’„°≈â‡§’¬ß°—∫´’≈’‡π’¬¡·≈–

°”¡–∂—π ‡∑≈≈Ÿ‡√’¬¡„™âª√–‚¬™πå„π°“√∑”‚≈À–º ¡·≈– “√°÷Ëßμ—«π”

∑’Ë¡“ : ®“°«‘°‘æ’‡¥’¬ “√“πÿ°√¡‡ √’http://th.wikipedia.org

518

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 23


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ¡“¥“¡§Ÿ√’ Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

¡“¥“¡§Ÿ√’

Marie Sklodowska π—°«‘∑¬“»“ μ√å∑’Ë‚≈°√Ÿâ®—°¥’∑’Ë ÿ¥ ∂◊Õ°”‡π‘¥∑’Ë°√ÿß

Warsaw „πª√–‡∑»‚ª·≈π¥å ‡¡◊ËÕ«—π∑’Ë 7 æƒ»®‘°“¬π æ.». 2410 ∫‘¥“¡“√¥“

¢Õß‡∏Õ‡ªìπ§√Ÿ Õπ«‘∑¬“»“ μ√å„π‚√ß‡√’¬π¡—∏¬¡ ‡æ◊ËÕ°“√¡’™’«‘μ∑’Ë¡’§ÿ≥¿“æ

‡∏Õ‰¥â‡¥‘π∑“ßÕÕ°®“°‚ª·≈π¥å ´÷Ëß¢≥–π—Èπμ°Õ¬Ÿà¿“¬„μâ°“√ª°§√Õß¢Õß√— ‡´’¬

‰ª»÷°…“μàÕ∑’Ë¡À“«‘∑¬“≈—¬ Sorbonne „πª√–‡∑»Ω√—Ëß‡» ≥ ∑’Ëπ—Ëπ‡∏Õ‰¥âæ∫

π—°øî ‘° åÀπÿà¡™◊ËÕ Pierre Curie ·≈–‰¥â‡¢â“æ‘∏’ ¡√ ‡¡◊ËÕ Marie ¡’Õ“¬ÿ‰¥â 28 ªï

μàÕ¡“‡¡◊ËÕ Pieerre ª√– ∫Õÿ∫—μ‘‡Àμÿ∂Ÿ°√∂¡â“™π®π∂÷ß·°à™’«‘μ Marie ‰¥â√—∫

μ”·Àπàß‡ªìπ»“ μ√“®“√¬å μ√’§π·√°¢Õß Sorbonne

„πªï æ.». 2439 H. Becquerel ‰¥âæ∫ª√“°Ø°“√≥å°—¡¡—πμ¿“æ√—ß ’

„π∏“μÿ∫“ß™π‘¥ Marie ·≈– “¡’®÷ß‰¥â√à«¡°—π»÷°…“·≈–«‘®—¬º≈°“√§âπæ∫π’È ·≈–‰¥âæ∫∏“μÿ polonium „π‡¥◊Õπ°√°Æ“§¡

æ.». 2441 ·≈–∏“μÿ radium „π‡¥◊Õπ∏—π«“§¡¢Õßªï‡¥’¬«°—π „π°“√»÷°…“∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’„À¡àÊ π—Èπ‡∏Õ‰¥â¬Õ¡‡ªìπ

ÀπŸμ–‡¿“∑¥≈Õß·≈–‰¥âæ∫«à“‡√‡¥’¬¡∑’ËÀπ—° 1 °√—¡ “¡“√∂„Àâ§«“¡√âÕπ‰¥â¡“°∂÷ß 140 ·§≈Õ√’„π‡«≈“ 1 ™—Ë«‚¡ß

∫ÿ§§≈∑—Èß Õß‰¥âªØ‘‡ ∏‰¡à¬Õ¡√—∫√“¬‰¥âÀ√◊Õº≈ª√–‚¬™πå„¥Ê ®“°º≈ß“π°“√§âπæ∫¢Õß‡¢“∑—Èß Õß

‚¥¬ à«πμ—« Marie ‡ªìπ§π‡ß’¬∫ ¢√÷¡ ”√«¡ ‡¥Á¥‡¥’Ë¬« ·≈–‡ ’¬ ≈– ‡∏Õ√—°«‘™“‡§¡’Õ¬à“ß‡ªìπ™’«‘μ·≈–

«‘≠≠“≥ μ”√“ ”§—≠∑’Ë‡∏Õ·μàß™◊ËÕ Traite de Radioactivite „πªï æ.». 2446 ‡∏Õ·≈– “¡’‰¥â√—∫√“ß«—≈‚π‡∫≈ “¢“

øî ‘° å√à«¡°—∫ Becquerel ®“°º≈ß“π‡√◊ËÕß°—¡¡—πμ¿“æ√—ß ’ ·≈–Õ’° 2 ªïμàÕ¡“ ‡∏Õ‰¥â√—∫√“ß«—≈‚π‡∫≈ “¢“‡§¡’ ®“°

°“√§âπæ∫∏“μÿ°—¡¡—πμ¿“æ√—ß ’‡√‡¥’¬¡

‚≈°«‘∑¬“»“ μ√å√Ÿâ ÷°°Æ§Ÿ√’ Õÿ≥À¿Ÿ¡‘§Ÿ√’ Àπà«¬«—¥°—¡¡—πμ√—ß ’∑’Ë«—¥‡ªìπ§Ÿ√’ ·≈–∏“μÿ Curium ‡∏Õ‡ ’¬™’«‘μ≈ß

¥â«¬‚√§¡–‡√Áß„π‡¡Á¥‡≈◊Õ¥ ·≈–‡¡◊ËÕ„°≈â®–∂÷ß«“√– ÿ¥∑â“¬¢Õß™’«‘μ μ“∑—Èß Õß¢â“ß¢Õß‡∏Õ∫Õ¥ π‘∑

—ß§¡Ω√—Ëß‡» „π ¡—¬π—Èπ‰¡à¬Õ¡√—∫ μ√’∑’Ë¡’§«“¡∑–‡¬Õ∑–¬“π μ√’∑’Ë¡’§«“¡§‘¥Õ‘ √– °“√æ‘™‘μ√“ß«—≈‚π‡∫≈

∂÷ß Õß√“ß«—≈∑”„Àâ‡∏Õ‡ªìπ«’√ μ√’ ·μà∂÷ß°√–π—Èπ°Áμ“¡„π°“√ ¡—§√‡¢â“‡ªìπ ¡“™‘°¢Õß French Academy of Sciences

Õ—π¡’™◊ËÕ‡ ’¬ß¢ÕßΩ√—Ëß‡» ∑’Ë‰¡à¡’ºŸâÀ≠‘ß‡ªìπ ¡“™‘°‡≈¬ ‡∏Õ‰¥â√—∫°“√μàÕμâ“π®“°∫√√¥“ ¡“™‘°ºŸâ™“¬∑’Ëæ“°—π§—¥§â“π‰¡à„Àâ

‡∏Õ‡¢â“√à«¡ ¡“§¡ ¥â«¬„∫ ¡—§√‡ªìπ ¡“™‘°¢Õß‡∏Õ∂Ÿ°ªØ‘‡ ∏‡æ√“–‡∏Õ∂Ÿ°æ∫«à“ ¡’§«“¡ —¡æ—π∏å©—π™Ÿâ °—∫ P. Langevin

ºŸâ‡ªìππ—°øî ‘° å∑’Ë¡’§√Õ∫§√—«·≈â« ®¥À¡“¬√—°¢Õß‡∏Õ∂Ÿ°‡º¬·æ√à‰ª∑—Ë«ª√–‡∑» ‡¡◊ËÕ Royal Swedish Academy

ª√–°“»¡Õ∫√“ß«—≈‚π‡∫≈ “¢“‡§¡’„Àâ·°à‡∏Õ ¡“™‘°¢Õß ∂“∫—π‚π‡∫≈∑à“πÀπ÷Ëß‰¥â¢Õ√âÕß„Àâ‡∏Õ ≈– ‘∑∏‘Ï°“√√—∫√“ß«—≈

‡æ◊ËÕ¡‘„Àâ√“ß«—≈¡’¡≈∑‘π„¥Ê ·μà¡“¥“¡ Curie ‰¡à π·≈–‰¡à ≈– ‘∑∏‘Ï ‡∏Õ·≈–∫ÿμ√ “«‰¥â‡¥‘π∑“ß‰ª√—∫√“ß«—≈∑’Ë Stockholm

‰¥âÕâ“ß«à“§«“¡ “¡“√∂∑“ß«‘™“°“√°—∫«‘∂’™’«‘μ à«πμ—«‡ªìπ§π≈–‡√◊ËÕß°—π

519

¥—ßπ—Èπ∂÷ß·¡â‡∏Õ®–‡ªìππ—°«‘∑¬“»“ μ√å√–¥—∫Õ—®©√‘¬– ·μà„π¥â“π°“√¥”√ß™’«‘μ¢Õß‡∏Õ¡’ªí≠À“¡“° ‚≈°«‘∑¬“

»“ μ√å¬ÿ§π—Èπ¡’™’«‘μ™’«“‡æ√“–‡∏Õ‡ªìπ μ√’§π‡¥’¬«„π∑’Ëª√–™ÿ¡μà“ßÊ ¢Õßπ—°«‘∑¬“»“ μ√å ∫ÿμ√ “«∑’Ë™◊ËÕ Irene ¢Õß‡∏Õ

“¡“√∂æ‘™‘μ√“ß«—≈‚π‡∫≈ “¢“øî ‘° å„Àâ·°àμ√–°Ÿ≈ Curie ‡ªìπ√“ß«—≈∑’Ë “¡„πÕ’°À≈“¬ªïμàÕ¡“

‡¡◊ËÕ‡¥◊Õπ¡’π“§¡∑’Ëºà“π¡“π’È ª√–∏“π“∏‘∫¥’ Francois Mitterand ¢ÕßΩ√—Ëß‡» ‰¥âª√–°“»„Àâ¬â“¬»æ¢Õßπ“ß

·≈– “¡’‰ªΩíß∑’Ë Pantheon ´÷Ëß‡ªìπ ÿ “π‡©æ“– ”À√—∫™“«Ω√—Ëß‡» ºŸâ∑”™◊ËÕ‡ ’¬ß Ÿß ÿ¥„Àâ·°àª√–‡∑» ‡∏Õ‡ªìπ μ√’§π

·√°∑’Ë∂Ÿ°Ωíß∑’Ëπ—Ëπ·≈–‡ªìππ—°«‘∑¬“»“ μ√å§π∑’Ë Õßπ—∫μàÕ®“° Bertelot π—°‡§¡’√–¥—∫‚π‡∫≈Õ’°∑à“πÀπ÷Ëß

∂÷ß·¡â«à“„π¢≥–∑’Ë¡’™’«‘μÕ¬Ÿà ‡∏Õ∂Ÿ°ªØ‘‡ ∏¡‘„Àâ‡ªìπ ¡“™‘°¢Õß French Academy of Sciences ·μà¢≥–π’È‡∏Õ

‡ªìπ ¡“™‘°¢Õß Pantheon ·≈â«

520

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 24


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’ Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’ (Radioactive elements)

∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’ §◊Õ ∏“μÿ∑’Ë¡’ ¡∫—μ‘„π°“√·ºà√—ß ’ ∏“μÿæ«°π’È·ºà√—ß ’·≈â«°≈“¬‡ªìπ∏“μÿÕ◊Ëπ‰¥â ‚¥¬‡ª≈’Ë¬π

Õπÿ¿“§„ππ‘«‡§≈’¬ ‡™àπ ®”π«π‚ª√μÕπ ·≈–π‘«μ√Õπ ‚¥¬∑—Ë«‰ª∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’ ‰¥â·°à ∏“μÿ∑’Ëπ‘«‡§≈’¬ ‰¡à‡ ∂’¬√

‚¥¬¡’®”π«π‚ª√μÕπ (p+) ·μ°μà“ß®“°®”π«ππ‘«μÕπ (n) ¡“° ‡™àπ

238

92U ¡’ p+ = 92 ¡’ n = 238 › 92 = 146

μ“√“ß· ¥ß™π‘¥¢Õß√—ß ’∑—Ë«‰ª·≈– ¡∫—μ‘∫“ßª√–°“√¢Õß√—ß ’‡À≈à“π—Èπ

™π‘¥·≈– —≠≈—°…≥å ™π‘¥·≈– —≠≈—°…≥å‡À¡◊ÕπÕπÿ¿“§ ª√–®ÿ ‡À¡◊ÕπÕπÿ¿“§ ª√–®ÿ

¢Õß√—ß ’ ¢Õß√—ß ’

∫’μ“ (β, 0

›1e) Õ‘‡≈Á°μ√Õπ -1 π‘«μ√Õπ ( 1

0n) π‘«μ√Õπ 0

‚æ ‘μ√Õπ (β+ , 0

+1e) ∫’μ“ +1 ·°¡¡“ (γ, 0

0γ) §≈◊Ëπ·¡à‡À≈Á°‰øøÑ“ 0

‡À¡◊Õπ√—ß ’‡Õ°´å

·Õ≈ø“ (α , 4

2He) π‘«‡§≈’¬ Œ’‡≈’¬¡ +2 ‚ª√μÕπ (P, 1

1H) ‚ª√μÕπ π‘«‡§≈’¬ +1

‰Œ‚¥√‡®π

521

°“√·ºà√—ß ’¢Õß∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’

°. °“√·ºà√—ß ’·Õ≈ø“ (α , 4

2He) π‘«‡§≈’¬ ¢Õß

∏“μÿ∑’Ë¡’Õ–μÕ¡ Ÿß°«à“ 82 ∑’Ëπ‘«‡§≈’¬ ¡’®”π«π‚ª√μÕπ

·≈–π‘«μ√Õπ‰¡à‡À¡“– ¡ ∑”„Àâ‡°‘¥·√ßº≈—°°—π„π

π‘«‡§≈’¬ ¡“°°«à“·√ß¬÷¥‡Àπ’Ë¬« π‘«‡§≈’¬ ®÷ßæ¬“¬“¡≈¥

®”π«πÕπÿ¿“§≈ß‡æ◊ËÕª√—∫„Àâ‡ ∂’¬√ ®÷ß¡’°“√·ºà√—ß ’·Õ≈ø“

π‘«‡§≈’¬ „À¡à∑’Ë‡°‘¥¢÷Èπ¡’‡≈¢Õ–μÕ¡∑’Ë≈¥≈ß ‡™àπ

¢. °“√·ºà√—ß ’∫’μ“ (β, 0

›1e) π‘«‡§≈’¬ ¢Õß∏“μÿ

∑’Ë¡’ —¥ à«π¢Õß®”π«ππ‘«μ√Õπ¡“°°«à“®”π«π‚ª√μÕπ

π‘«μ√Õπ„ππ‘«‡§≈’¬ ®–‡ª≈’Ë¬π‰ª‡ªìπ‚ª√μÕπ·≈–

Õ‘‡≈Á°μ√Õπ Õ–μÕ¡¢Õß∏“μÿ®–¡’‡≈¢¡«≈§ß‡¥‘¡ ·μà‡≈¢

Õ–μÕ¡‡æ‘Ë¡¢÷Èπ 1 Àπà«¬ ‡™àπ

§. °“√·ºà√—ß ’·°¡¡“ (γ) ‰Õ‚´‚∑ª¢Õß∏“μÿ

°—¡¡—πμ√—ß ’∫“ß™π‘¥ ≈“¬μ—«„Àâ√—ß ’·Õ≈ø“À√◊Õ√—ß ’∫’μ“

·μàπ‘«‡§≈’¬ „À¡à¬—ß¡’æ≈—ßß“π ŸßÕ¬Ÿà„π ¿“æ°√–μÿâπ‡æ◊ËÕ

„Àâπ‘«‡§≈’¬ °≈—∫ ¿“«–ª°μ‘ ®÷ßª≈àÕ¬æ≈—ßß“π à«π‡°‘π

ÕÕ°¡“„π√Ÿª√—ß ’·°¡¡“ °“√·ºà√—ß ’·°¡¡“ ‰¡à∑”„Àâ

‡≈¢¡«≈·≈–‡≈¢Õ–μÕ¡‡ª≈’Ë¬π·ª≈ß‡™àπ

522

„∫ß“π∑’Ë 24


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4‡√◊ËÕß §√÷Ëß™’«‘μ Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

®ÿ¥ª√– ß§å°“√‡√’¬π√Ÿâ

1. Õ∏‘∫“¬§«“¡À¡“¬¢Õß§√÷Ëß™’«‘μ ·≈–°“√„™â§√÷Ëß™’«‘μ∑”π“¬°“√ ≈“¬μ—«¢Õß∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’‰¥â

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π

„Àâπ—°‡√’¬π»÷°…“∫∑‡√’¬πÀ—«¢âÕ 7.6.2 §√÷Ëß™’«‘μ¢Õß∏“μÿ„πÀπ—ß ◊Õ·∫∫‡√’¬πÀπâ“ 36 - 37 ·≈–»÷°…“¢âÕ¡Ÿ≈∑’Ë

°”Àπ¥„ÀâμàÕ‰ªπ’È ·≈â«μÕ∫§”∂“¡μ“¡≈”¥—∫

‡π◊ÈÕÀ“

› §√÷Ëß™’«‘μ¢Õß∏“μÿ‡°‘¥®“°π‘«‡§≈’¬ ¢Õß‰Õ‚´‚∑ª°—¡¡—πμ√—ß ’‰¡à‡ ∂’¬√ ®– ≈“¬μ—«·≈–·ºà√—ß ’‰¥â‡Õßμ≈Õ¥

‡«≈“ „¥‰¡à¢÷ÈπÕ¬Ÿà°—∫Õÿ≥À¿Ÿ¡‘·≈–§«“¡¥—π

› ª√‘¡“≥°“√ ≈“¬μ—«¢Õß∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’®–∫Õ°§√÷Ëß™’«‘μ

› §√÷Ëß™’«‘μ¢Õß∏“μÿ·∑π¥â«¬ —≠≈—°…≥å t1

› t ⎯ À¡“¬∂÷ß √–¬–‡«≈“∑’Ëπ‘«‡§≈’¬ °—¡¡—πμ√—ß ’ ≈“¬μ—«‡À≈◊Õ§√÷ËßÀπ÷Ëß¢Õßª√‘¡“≥‡¥‘¡2

› Ÿμ√À“°“√À“§√÷Ëß™’«‘μ¢Õß∏“μÿ

N0 N0N = ⎯⎯ À√◊Õ N = ⎯⎯2n T

2 ⎯t

1‡¡◊ËÕ t = nt ⎯

2N = °—¡¡—πμ√—ß ’∑’Ë‡À≈◊Õ (¡«≈∑’Ë‡À≈◊Õ)

T = ‡«≈“∑’Ë∏“μÿ ≈“¬μ—«

N0 = °—¡¡—πμ√—ß ’‡√‘Ë¡μâπ (¡«≈‡√‘Ë¡μâπ)

n = ®”π«π§√—Èß„π°“√ ≈“¬μ—«¢Õß§√÷Ëß™’«‘μ =

§”∂“¡

1. ∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’™π‘¥Àπ÷Ëß¡’§√÷Ëß™’«‘μ 3 «—π ®–μâÕß∑‘Èß∏“μÿ¥—ß°≈à“«®”π«π 100 °√—¡ ‰«âπ“π°’Ë«—π ®÷ß®–‡À≈◊Õ

10 °√—¡

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

Tt

523

12. ‡√‘Ë¡μâπ¡’ I-131 3 mg (t ⎯ = 8 «—π) ®–¡’ I-131 ‡À≈◊ÕÕ¬Ÿà‡∑à“„¥ ∂â“‡«≈“ºà“π‰ª 6 §√÷Ëß™’«‘μ

2

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ∂â“∑‘Èß‰Õ‚´‚∑ª°—¡¡—πμ√—ß ’™π‘¥Àπ÷Ëß 20 g ‰«â‡ªìπ‡«≈“ 2 ™—Ë«‚¡ß ª√“°Ø«à“¡’‰Õ‚´‚∑ªπ—Èπ‡À≈◊ÕÕ¬Ÿà 125 g

§√÷Ëß™’«‘μ¢Õß‰Õ‚´‚∑ªπ’È¡’§à“‡∑à“„¥

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

4. ∏“μÿ°—¡¡—πμ√—ß ’™π‘¥Àπ÷Ëß¡’§√÷Ëß™’«‘μ 30 «—π ®–„™â‡«≈“π“π‡∑à“„¥ ”À√—∫°“√ ≈“¬‰ª√âÕ¬≈– 75 ¢Õßª√‘¡“≥

μÕπ‡√‘Ë¡μâπ

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

524

„∫ß“π∑’Ë 25


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß ¡°“√π‘«‡§≈’¬√å Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

®ÿ¥ª√– ß§å°“√‡√’¬π√Ÿâ

1. ‡¢’¬π ¡°“√· ¥ßªØ‘°‘√‘¬“π‘«‡§≈’¬√å∑’Ë°”Àπ¥„Àâ

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π

„Àâπ—°‡√’¬π»÷°…“¢âÕ¡Ÿ≈∑’Ë°”Àπ¥„ÀâμàÕ‰ªπ’È ·≈â«μÕ∫§”∂“¡μ“¡≈”¥—∫

‡π◊ÈÕÀ“

¡°“√π‘«‡§≈’¬√å

¡°“√π‘«‡§≈’¬√å §◊Õ ¡°“√∑’Ë· ¥ßªØ‘°‘√‘¬“π‘«‡§≈’¬√å

°“√¥ÿ≈ ¡°“√π‘«‡§≈’¬√å §◊Õ °“√¥ÿ≈„Àâº≈√«¡¢Õß‡≈¢¡«≈·≈–‡≈¢Õ–μÕ¡¢Õß “√μ—Èßμâπ·≈– “√º≈‘μ¿—≥±å„Àâ

‡∑à“°—π ‡™àπ

210 210 0Bi Po + e83 84 ›1

9 4 12 1Be + He C + n4 2 6 0

§”∂“¡

®ß‡μ‘¡ —≠≈—°…≥åπ‘«‡§≈’¬√åÀ√◊ÕÕπÿ¿“§„π™àÕß«à“ß‡æ◊ËÕ∑”„Àâ ¡°“√ ¡∫Ÿ√≥å

2221. X Rn

86

195 02.

Au +

e ......................................

79 ›1

39 36 43. K + ...................................... Ar + He

19 18 2

23 1 44. Na + H He + ......................................

11 1 2

4 2255. ...................................... He + Rn

2 86

116 1166. In S + ......................................

49 50

62 627. Cu Ni + ......................................

29 28

525

35 35 18. Cl + ...................................... S + H

17 16 1

62 09. Cu + e ......................................

29 ›1

27 010. Si ...................................... + e

14 +1

66 6611. Cu Zn + ......................................

29 30

16 1612. C*Ì C + ......................................

6 6

226 22213. Ac Fr + ......................................

89 87

14814. Gd ≈“¬μ—«„Àâ α ÕÕ°‰ª

64

10115. Te ≈“¬μ—«„Àâ√—ß ’ β›

43

16. °√–∫«π°“√∑’Ë X ≈“¬μ—«‰ª‡ªìπ∏“μÿ Y ∑’Ë¡’‡≈¢Õ–μÕ¡‡æ‘Ë¡¢÷Èπ ·μà‡≈¢¡«≈§ß‡¥‘¡ · ¥ß«à“ X §«√®–·ºà√—ß ’„¥

ÕÕ°¡“

526

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 25


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

∑Õß·¥ß„π√à“ß°“¬

¥√. ™ÿ≈’√—μπå ∫√√®ß≈‘¢‘μ°ÿ≈

∑Õß·¥ß (copper, Cu) ‡ªìπ·√à∏“μÿ∑’Ë¡’§«“¡®”‡ªìπμàÕ√à“ß°“¬™π‘¥Àπ÷Ëß ‚¥¬ª°μ‘√à“ß°“¬¡’§«“¡μâÕß°“√ª√–¡“≥

2›5 ¡‘≈≈‘°√—¡μàÕ«—π √à“ß°“¬®–¡’∑Õß·¥ßª√–¡“≥ 100 ¡‘≈≈‘°√—¡ ‚¥¬æ∫Õ¬Ÿà„π°≈â“¡‡π◊ÈÕª√–¡“≥ 50 ¡‘≈≈‘°√—¡ ∑’Ë

‡À≈◊Õ®–æ∫Õ¬Ÿà„π‡π◊ÈÕ‡¬◊ËÕÕ◊ËπÊ ·≈–„π‡¡Á¥‡≈◊Õ¥·¥ß ∑Õß·¥ß®–æ∫‰¥â„π “√Õ“À“√æ«°μ—∫ ‰μ ‰¢à·¥ß ÀÕ¬π“ß√¡

∂—Ë« ·ªÑß °≈â«¬ ·≈–æ∫‡ªìπª√‘¡“≥πâÕ¬„π πÈ”π¡

°“√¥Ÿ¥´÷¡·≈–°“√¢—∫∂à“¬

‡¡◊ËÕ√—∫ª√–∑“π “√Õ“À“√π’È‡¢â“‰ª√à“ß°“¬®–¥Ÿ¥´÷¡ ∑Õß·¥ß∑’Ë∫√‘‡«≥≈”‰ â‡≈Á°‡¢â“ Ÿà°√–· ‡≈◊Õ¥‰¥â‡≈Á°πâÕ¬

∑’Ë‡À≈◊Õ°Á®–∂Ÿ°¢—∫∂à“¬‰ª°—∫Õÿ®®“√–·≈–∑Õß·¥ß∫“ß à«π®–‰ª – ¡Õ¬Ÿà∑’Ë‡¡Á¥‡≈◊Õ¥·¥ß ¡Õß ·≈–μ—∫

¿“«–∑’Ë´’√—¡ (Serum) ¡’∑Õß·¥ßμË”

®–æ∫‰¥â„πºŸâªÉ«¬∑’Ëª√‘¡“≥‚ª√μ’π„π‡≈◊Õ¥μË” (hypoproteinemia) ‡π◊ËÕß®“°‡ªìπ‚√§¢“¥Õ“À“√ (malnutri-

tion) À√◊Õ‡ªìπ‚√§‰μæ‘°“√ (nephrotic syndrome)

¿“«–∑’Ë´’√—¡¡’∑Õß·¥ß Ÿß

®–æ∫„πºŸâªÉ«¬‚√§¡–‡√Áß ‡™àπ ≈Ÿ§’‡¡’¬ (leukemia) ‰∑√Õ¬¥å‡ªìπæ‘… (thyrotoxicosis) ·≈–‚√§μ‘¥‡™◊ÈÕÀ≈“¬

™π‘¥ ”À√—∫¿“«–´’√—¡∑’Ë¡’∑Õß·¥ß Ÿß·∫∫ª°μ‘®–æ∫‰¥â„π§π∑’Ë‰¥â√—∫ŒÕ√å‚¡π‡Õ ‚μ√‡®π (estrogen) À√◊Õ°‘π¬“§ÿ¡

°”‡π‘¥„ππÈ”‡≈◊Õ¥ (plasma) ∂â“¢“¥∑Õß·¥ß®–¡’º≈μàÕ§«“¡‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ ·≈–°√–∫«π°“√ √â“ß·≈– ≈“¬ (metabo-

lism) ¢Õß√à“ß°“¬Õ¬à“ß√ÿπ·√ß ·≈–∑’Ë ”§—≠§◊Õ®–æ∫§«“¡º‘¥ª°μ‘¢Õß°“√ √â“ß‡¡Á¥‡≈◊Õ¥·¥ß ∑”„Àâ‡°‘¥‚√§‚≈À‘μ®“ß

·≈–‡Õπ‰´¡å∑’Ë¡’∑Õß·¥ß‡ªìπÕß§åª√–°Õ∫°Á®–∑”ß“π‰¥â‰¡à¥’

°“√«‘π‘®©—¬‚√§

μ√«® Õ∫‰¥â®“°°“√π”´’√—¡ ·≈–ªí “«–¢ÕßºŸâªÉ«¬¡“À“ª√‘¡“≥∑Õß·¥ß‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫§à“ª°μ‘

∂“∫—π«‘®—¬«‘∑¬“»“ μ√å·≈–‡∑§‚π‚≈¬’·Ààßª√–‡∑»‰∑¬

‡∑§‚π∏“π’ ∂.‡≈’¬∫§≈ÕßÀâ“ μ.§≈ÕßÀ≈«ß ®.ª∑ÿ¡∏“π’ 12120 ª√–‡∑»‰∑¬

527

„∫§«“¡√Ÿâ∑’Ë 26


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

—ß°– ’„π√à“ß°“¬

¥√. ™ÿ≈’√—μπå ∫√√®ß≈‘¢‘μ°ÿ≈

ª°μ‘√à“ß°“¬¢Õß§π‡√“®–¡’∏“μÿ —ß°– ’ (Zinc, Zn) Õ¬Ÿàª√–¡“≥ 2›3 °√—¡ à«π

„À≠à®–Õ¬Ÿà¿“¬„π‡´≈≈å Õ«—¬«–∑’Ë¡’ —ß°– ’ „π§«“¡‡¢â¡¢âπ Ÿß‰¥â·°à μàÕ¡≈Ÿ°À¡“° πÈ”

Õ ÿ®‘ ·≈– à«πμà“ßÊ ¢Õßπ—¬πåμ“ ·≈–„π‡¡Á¥‡≈◊Õ¥·¥ß ®–æ∫ —ß°– ’„π —μ«å‰¥â¡“°„π

μ—∫ μ—∫ÕàÕπ ‰¢à ·≈–‡π◊ÈÕ —μ«å ”À√—∫„πæ◊™®–æ∫„π∂—Ë« °√–∂‘π ‚°‚°â·≈–¢â“«‚æ¥

œ≈œ ·μà —ß°– ’„πæ◊™®–Õ¬Ÿà„π√Ÿª∑’Ë√à“ß°“¬‰¡à “¡“√∂¥Ÿ¥´÷¡‰ª„™â‰¥â

°“√¥Ÿ¥´÷¡·≈–°“√¢—∫∂à“¬

„πÕ“À“√ª√–®”«—πª°μ‘®–¡’ —ß°– ’ 10›15 ¡‘≈≈‘°√—¡ √à“ß°“¬®–¥Ÿ¥´÷¡ —ß°– ’ª√–¡“≥√âÕ¬ 40 ∑’Ë∫√‘‡«≥

≈”‰ â‡≈Á° à«πμâπ (duodenum) Õ¬à“ß‰√°Áμ“¡Õ“À“√∑’Ë¡’·§≈‡ ’¬¡ À√◊ÕøÕ øÕ√— “¡“√∂¢—¥¢«“ß°“√¥Ÿ¥´÷¡¢Õß —ß°– ’

‰¥â√à“ß°“¬®–¢—∫ —ß°– ’ à«π∑’Ë‰¡à∂Ÿ°¥Ÿ¥´÷¡ÕÕ°¡“∑“ßÕÿ®®“√– à«π —ß°– ’∑’Ë∂Ÿ°¥Ÿ¥´÷¡®–¢—∫ÕÕ°¡“∑“ßπÈ”ª√–¡“≥ 5

¡‘≈≈‘°√—¡μàÕ«—π ·≈–∑“ßªí “«–ª√–¡“≥ 0.5 ¡‘≈≈‘°√—¡μàÕ«—π

°“√¢“¥ —ß°– ’

®“°°“√ ”√«®æ∫ºŸâªÉ«¬∑’Ë¡’Õ“°“√¢“¥ —ß°– ’°—π¡“°¢÷Èπ Õ“°“√¥—ß°≈à“« §◊Õ ¡’

§«“¡√Ÿâ ÷°‡∫◊ËÕÕ“À“√ °“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μÀ¬ÿ¥™–ß—° ‚≈À‘μ®“ß °“√æ—≤π“≈—°…≥–∑“ß‡æ»

™â“°«à“ª°μ‘ ·º≈À“¬™â“®π°≈“¬‡ªìπ·º≈‡√◊ÈÕ√—ß Õ“°“√‡À≈à“π’È®–· ¥ßÕÕ°¡“∑—π∑’‡¡◊ËÕ

√à“ß°“¬¢“¥ —ß°– ’ Õπ÷Ëß®“°°“√ ”√«®æ∫«à“ºŸâªÉ«¬‚√§μ—∫Õ—π‡π◊ËÕß¡“®“°æ‘… ÿ√“‡√◊ÈÕ√—ß®–¡’

ª√‘¡“≥ —ß°– ’„π√à“ß°“¬μË”°«à“ª°μ‘

æ‘…¢Õß —ß°– ’

‡°‘¥®“°√à“ß°“¬‰¥â√—∫ —ß°– ’¡“°‡°‘π‰ª ‚¥¬‰¥â√—∫ —ß°– ’®“°‡§√◊ËÕß¥◊Ë¡À√◊ÕÕ“À“√∑’Ë„ à¿“™π– —ß°– ’ À√◊Õ

‚≈À–Õ“∫ —ß°– ’ ´÷Ëß∑”„Àâ —ß°– ’≈–≈“¬ÕÕ°¡“ª–ªπ ·≈–‡¡◊ËÕ∂Ÿ°°—∫°√¥°Á®–≈–≈“¬‰¥â¡“°¢÷Èπ Õ“°“√∑’Ëæ∫§◊Õ ª«¥

∑âÕß Õ“‡®’¬π ·≈–∑âÕß‡¥‘π

”À√—∫§πß“π„π‡À¡◊Õß·√à∑’Ë¡’ —ß°– ’ÕÕ°‰´¥åÕ¬Ÿà„πÕ“°“»¡“° À√◊Õ Ÿ¥§«—π∑’Ë‡°‘¥®“°°“√‡º“ —ß°– ’ÕÕ°‰´¥å

(ZnO) ‡¢â“‰ª®–¡’Õ“°“√º‘¥ª°μ‘‡°‘¥¢÷Èπ‰¥â¿“¬„π 2›3 ™—Ë«‚¡ß §◊Õ ¡’Õ“°“√Àπ“« —Ëπ ¡’‰¢â ‰Õ ª«¥»’√…– ÕàÕπ‡æ≈’¬

·≈–¡’πÈ”≈“¬‰À≈ ∑—Èßπ’ÈμâÕß√’∫π” àß‚√ßæ¬“∫“≈∑—π∑’

∂“∫—π«‘®—¬«‘∑¬“»“ μ√å·≈–‡∑§‚π‚≈¬’·Ààßª√–‡∑»‰∑¬

‡∑§‚π∏“π’ ∂.‡≈’¬∫§≈ÕßÀâ“ μ.§≈ÕßÀ≈«ß ®.ª∑ÿ¡∏“π’ 12120 ª√–‡∑»‰∑¬

528

„∫ß“π∑’Ë 29


√“¬«‘™“ ‡§¡’ √À— «‘™“ «30221 ™—Èπ¡—∏¬¡»÷°…“ªï∑’Ë 4

‡√◊ËÕß °“√∑“¬μ”·Àπàß·≈– ¡∫—μ‘¢Õß∏“μÿ„πμ“√“ß∏“μÿ Õπ‚¥¬ §√Ÿ ÿ√æß»å π“¡π—¬

°“√∑¥≈Õß∑’Ë 3.5

°“√»÷°…“ ¡∫—μ‘‡æ◊ËÕÀ“μ”·Àπàß„πμ“√“ß∏“μÿ

®ÿ¥ª√– ß§å°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

°“√ªØ‘∫—μ‘ß“π



¡¡μ‘∞“π„π°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

¿“æ· ¥ß°“√∑¥≈Õß

529

º≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

√ÿªº≈°“√∑¥≈Õß

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................

§”∂“¡

∏“μÿμ—«Õ¬à“ß¥—ß°≈à“«§«√Õ¬Ÿà„πμ”·Àπàß„¥¢Õßμ“√“ß∏“μÿ ‡æ√“–‡Àμÿ„¥®÷ß®—¥‰«â„πμ”·Àπàßπ—Èπ

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................................

chem m4 lesson plan matter

Documents