chapter1 องค์การและการพัฒนาองค์การ

บทท 1: องคการและการพฒนาองคการ

จดทาและบรรยายโดย: นางสาววรรณวณช นงนช

OUTLINE: CHAPTER 1 l  ความหมายขององคการ

l  ประเภทขององคการ

l  สภาพแวดลอมขององคการ

l  โครงสรางองคการ

l  ความหมายของการพฒนาองคการ

l  ลกษณะสาคญของการพฒนาองคการ

ความหมายขององคการ l  องคการ(Organiza7on)หมายถง

l  การรวมกลมของคนอยางมโครงสรางเพอการดาเนนการใหบรรลวตถประสงค l  สถาบนสวนหนงของสงคม ประกอบดวยพฤตกรรมตางๆทจะทาใหบรรลเปาหมาย l  เปนวธการทบคคลจานวนมากรวมมอรวมใจกนทางานทมความสลบซบซอนอยางมระบบและมปฏสมพนธกนอยางจงใจ เพอปฏบตงานใหสาเรจตามทคาดหมายไว

Source: - การพฒนาองคการ(2553),อ.ศรจนทร เชอสวรรณ8

- การจดการองคการธรกจ(2547)}, อ. นำชย เตมสรเกยรต8

8

องคการหมายถง การรวมกลมของคนอยางมโครงสราง

การประสานกจกรรมระหวางกน

เปาหมายทกาหนด

ไว

องคการ

สงแวดลอม

ประเภทขององคการ

พจารณาจากรปแบบ •  องคการทเปนทางการ (Formal Organiza7on) •  องคการทไมเปนทางการ (Informal organiza7on)

พจารณาจากผลประโยชน •  องคการทหวงผลกาไร (For-‐profit) •  องคการทไมหวงผลกาไร (Non-‐profit) •  องคการแบบผลประโยชนตอบแทน (Mutual-‐benefit)


ประเภทขององคกร: พจารณาจากรปแบบ �� l  องคการทเปนทางการ

l  มการบงคบบญชาเปนลาดบขน l  มแผนผงโครงสรางองคกรชดเจน l  มการแบงงานอยางเปนระบบ ระเบยบ l  มการตดตอสอสารอยางเปนทางการ

l  องคการทไมเปนทางการ l  รวมกลมกนดวยความสมพนธของบคคล l  ไมมโครงสราง ระบบ ระเบยบ l  ไมมการแบงงานกนทา ทชดเจน l  มการตดตอสอสารกนอยางไมเปนทางการ


Image source: http://www.fastforwardblog.com/wp-content/uploads/2010/01/Employee_Engagement_This_is_how_it_is2.jpg 8

ตวอยางองคการ (1)

Source: http://www.vgrandtrade.com/About%20us/GTD_Organization.jpg8

��

ประเภทขององคกร: พจารณาจากผลประโยชน �� l  องคการทหวงผลกาไร

l  มเปาหมายเพอแสวงหากาไรจากการขายสนคาและใหบรการ

l  องคการทไมหวงผลกาไร l  มเปาหมายเพอใหบรการ บรรเทาความเดอด

รอน ชวยเหลอสงคม ผประสบเคราะหภยตางๆ โดยไมไดมงแสวงหาผลกาไร

l  องคการแบบผลประโยชนตอบแทน l  มเปาหมายเพอรกษาผลประโยชนของสมาชก

โดยมการเรยกเกบเงนบรจาค หรอเงนคาสมาชก


Image source: http://pics.manager.co.th/Images/555000006563201.JPEG8

ตวอยางองคการ (2) ��

Image source: http://www.princess-pa-foundation.or.th/home/legend.php 8

ตวอยางองคการ (3)

บรษทขามชาต NGOs SMEs

Images Source: -http://www.bsnnews.com/news/index.php?NewsID=2529 8

-http://cdn.learners.in.th/assets/media/files/000/233/424/original_greenpeace-logo2.JPG?1285442487 8

-http://web.stagram.com/location/4206485 8

8

8

ระบบกบสภาพแวดลอม l ดาเนยล แคทซ และ โรเบรต แอล คาหน ใหคานยามวา

องคการณคอ “ระบบเปด ทมการเคลอนไหวเปลยนแปลงอยางเปนกระบวนการตอเนอง ระบบนประกอบดวย ปจจยนาเขา(Input) กระบวนการแปรสภาพ(Transforma7on) และผลผลต(Output)”


ความสมพนธระหวางระบบกบสภาพแวดลอม

•  คน •  เงน •  วสดอปกรณ •  อนๆ

ปจจยนาเขา

•  โครงสราง •  เปาหมาย •  ระบบรางวล •  การตดตอสอสาร •  การตดสนใจ •  อนๆ

กระบวนการ •  สนคา •  บรการ

ผลผลต

สงแวดลอมภายนอก (เศรษฐกจ, เทคโนโลย, อนๆ)

กลไกในการปอนกลบจากภายใน

Source: - http://elearning.aru.ac.th 8

- การพฒนาองคการ(2553),อ.ศรจนทร เชอสวรรณ8

8

ผใช กลไกในการปอนกลบจากภายนอก

ระบบประกอบดวย l  ระบบประกอบดวยสวนประกอบยอยๆททางานรวมกน ประกอบดวยระบบยอยตางๆ 6 ระบบ คอ l  ระบบยอยดานเปาหมาย l  ระบบยอยดานเทคโนโลย l  ระบบยอยดานงาน l  ระบบยอยดานโครงสราง l  ระบบยอยดานคน l  ระบบยอยดานการประสานกบสง

แวดลอมภายนอก


Image source: http://images.brighthub.com/aa/d/aad1f866893820046b8a694087d1831b5eb3b67f_large.jpg 8

สภาพแวดลอมขององคการ

สภาพแวดลอมทวไป •  เทคโนโลย Technology •  นโยบายของรฐ poli7cs •  กฎหมาย Law •  สงคม Social •  เศรษฐกจ Economy

สภาพแวดลอมดาเนนงาน •  คแขงทางการคา •  หนวยงานสนบสนน •  ผจาหนายวตถดบ •  ลกคา •  พนธมตรธรกจ องคการ


โครงสรางองคการ (Organiza7on Structure) •  หมายถง แบบแผนทกาหนดไวอยางเปนทางการ เพอบงบอกถง

•  งานทกาหนดใหหนวยงานและพนกงานแตละคน •  ความสมพนธในเชงบงคบบญญชา ไดแก อานาจหนาท ความรบผดชอบ ขนาดของการควบคม ระดบการบงคบบญชา

•  ระบบการประสานงานระหวางหนวยงานตางๆ

•  ตวอยางแผนผงองคการ (Organiza7on Chart)

ประธานบรษท

ฝายผลต ฝายตลาด ฝายบญชการเงน ฝายบคคล

ทปรกษาทางกฎหมาย


งาน,ตาแหนงงาน

สายการบงคบบญชา, การสงงาน

อานาจในการบงคบบญชา l  แบบรวมอานาจ การตดสนใจเรองสาคญๆทงหมดทาโดยผบรหารระดบสง เหมาะกบองคกรขนาดเลก

l  แบบกระจายอานาจ ผบรหารระดบสงมอบอานาจการตดสนใจแกผบรหารระดบกลาง และระดบตน

การรวมอานาจ การกระจายอานาจ


Image source: http://www.12manage.com/images/picture_centralization_decentralization.gif8

ลกษณะโครงสรางองคการ โครงสรางองคการแบบสง

(Tall organization structure) องคการขนาดใหญ

สายบงคบบญชาหลายชน

ชวงการตวบคมแคบ

ขาดความยดหยน

การสอสารทาไดยาก

ตาแหนงงานทสงขนมมาก

โครงรางองคการแบบแบนราบ (Flat Organiza7on structure)

องคกาารชนาดเลก

มระดบชนตามสายบงคบบญชานอย ตาแหนงงานไมซบซอน

ชวงการควบคมกวาง

มความยดหยนสง

การประสานงานทาไดรวดเรว

ตาหนงงานทสงขนมนอย


ตวอยางผงโครงสรางองคการแบบสง สมาชก 31 คน

!

ขนการบงคบบญชา 5 ระดบ

ผบรหารระดบสง

ผบรหารระดบกลาง


ผบรหารระดบกตา

พนกงานระดบปฏบตการ

ขนาดการควบคม 2

!

ตวอยางผงโครงสรางองคการแบบกวาง สมาชก 31 คน

ขนการบงคบบญชา 3 ระดบ

ผบรหารระดบสง


พนกงานระดบปฏบตการ

ขนาดการควบคม 5

การจดโครงสรางองคกร โครงสรางอยางงาย (Simple Structure)

โครงสรางองคกรตามหนาท (Func7onal Structure)

โครงสรางแบบสวนงาน (Divisional Structure)

โครงสรางแบบผสม (Hybrid structure)

โครงสรางแบบทมงาน (Team-‐based structure)

โครงสรางแบบเมทรกส (Matrix structure)

โครงสรางแบบเครอขาย (Networks structure)


โครงสรางอยางงาย (Simple Structure) l  กจการขนาดเลก, เจาของคนเดยว

l  ลาดบขนการบงคบบญชา 1 ระดบ

เจาของกจการ

พนกงาน

Source: Image source: http://media.photobucket.com 8Source: - การพฒนาองคการ(2553),อ.ศรจนทร เชอสวรรณ8

โครงสรางองคการตามหนาท (Func7onal Structure) l  แบงเปนแผนกงานตามหนาท และความชานาญเฉพาะดาน

l  เหมาะกบองคกรขนาดไมใหญมาก

!Source: - การพฒนาองคการ(2553),อ.ศรจนทร เชอสวรรณ8

Chart Source:หลกการจดการ, อาจารยสวทย แยมเผอน8

8

8

โครงสรางแบบสวนงาน (Divisional Structure) l  อาจแบงเปนกลมผลตภณฑ, ตามลกคา, ตามภมศาสตร

!

!



8

8

โครงสรางแบบผสม (Hybrid structure)

!

•  รวมโครงสรางตามหนาท และแบบโครงสรางอนเขาดวยกน



8

8

โครงสรางแบบทมงาน (Team-‐based structure) l  ผสมผสานระหวางโครงสรางตามหนาทและทมงาน

l  อาจเปนแบบชวคราวหรอถาวร CEO โรงแรมขนาด 2 ดาว

ผจดการฝายอาหารและเครองดม

พนกงาน พนกงาน พนกงาน

ผจดการฝายตอนรบสวนหนา


ผจดการฝายแมบาน


ผจดการฝายซอมบารง

พนกงาน พนกงาน

ผจดการฝายรกษาความปลอดภย


ทมจดงานฉลอง

โครงสรางแบบเมทรกส (Matrix structure) l  มสายบงคบบญชา 2 สาย ทาใหมผบงคบบญชา 2 คน

l  เหมาะกบองคกรขนาดใหญทมงานซบซอน

ProductiongroupTwo-bossmanager

EngineeringgroupTwo-bossmanager

PersonnelgroupTwo-bossmanager

AccountinggroupTwo-bossmanager













Accounting

ProjectManager

A

ProjectManager

B

Projectmanagement Production

ChairmanCEO

Engineering PersonnelFunctionalmanagers

Accounting

ProjectManager

A

ProjectManager

B


ChairmanCEO

Engineering PersonnelFunctionalmanagers

ProjectManager

A

ProjectManager

B


ChairmanCEO

Engineering PersonnelFunctionalmanagersFunctionalmanagers

!Source: - การพฒนาองคการ(2553),อ.ศรจนทร เชอสวรรณ8

Chart Source:หลกการจดการ chapter 8, ผ.ศ.ประไพทพย ลอพงษ8

8

8

โครงสรางแบบเครอขาย (Networks structure) l  โยงศนยกลางขององคการเขากบบรษทอสระนอกองคการ (ใชคองพวเตอรและเทคโนโลยสาระสนเทศเปนตวกลาง)

l  องคกรจะมขนาดเลก ประหยดตนทนการจางงาน

l  เรยกอกอยางวา บรษทเสมอนจรง (Virtual corpora7ons) ศนยกลางบรษทคอมพวเตอร

(USA)

บรษทประกอบชนสวน (THA)

บรษทออกแบบ (SWE)

บรษทวศวกรรม (JAP)

บรษทกระจายสนคา (CAN)

บรษทบญชการเงน (USA) 8


8

8

ความหมายของการพฒนาองคการ l  การพฒนาองคการ (Organiza7on Development: OD)

l  เปนกระบวนการดาเนนกจกรรมทกอใหเกดการเปลยนแปลงททาใหองคการเจรญขน ปรบปรงใหงานมประสทธภาพสงขน และแกไขปญหาทมอยในองคการ โดยมการวางแผนปรบกลยทธ โครงสราง กระบวนการของระบบ โดยนาความรดานพฤตกรรมศาสตรมาประยกตใช


http://shiningsunsolutions.com/images/corporate-world.jpg 8

8

ลกษณะสาคญของการพฒนาองคการ 1. เปนการเปลยนแปลงอยางมแผน มจดมงหมาย

2. เปนการเปลยนแปลงเชงระบบ (ทงระบบยอยและระบบใหญอนจะมความเกยวเนองกน)

3. เปนกระบวนการในลกษณะทมปฏสมพนธทตอเนองและใชระยะเวลานาน

4. ตองการใหผนาการเปลยนแปลงใหคนในองคการไดมสวนรวมในการเปลยนแปลง

• ทกสวนงานตองมงวตถประสงคขององคกร •  จดโครงสรางโดยพจารณาจากหนาท • การตดสนใจจะใชขอมลประกอบ โดยใหบคคลทเกยวขอกบการตดสนใจเขามามสวนรวม • การใหรางวลหรอลงโทษตองเปนหลกเกณฑแนนอน • การสอสารตองเปนไปอยางเปดเผย •  ระวงไมใหเกดความขดแยง • การแสดงความคดเหนตองเปนเรองเกยวกบงานเทานน •  รบรคสนยมรวมกน เพอรกษาความเปนเอกภาพ

5. เนนการเพมสมรรถนะขององคการใหมประสทธภาพ และประสทธผล


ลกษณะสาคญของการพฒนาองคการ (ตอ)

6. เปนการเปลยนแปลงคานยม พฤตกรรมและการปฏบตงานของคนทงกลม

7. ผบรหารระดบสงตองสนบสนนการพฒนาองคการอยางแทจรง

8. ใชความรดานพฤตกรรมศาสตรในและวธวจยเชงปฏบตการในกระบวนการตางๆขององคกร

9. การตดสนใจตองขอมลจากอาศยฐานขอมล

10. เปดโอกาสใหบคคลไดเรยนรดวยการกระทา


ลกษณะสาคญของการพฒนาองคการ (ตอ)

11. ตองมการกาหนดเปาหมายในทกระบดบ วางแผน และใชกลยทธเพอบรรลเปาหมาย

12. รวมอรวมใจกนทางานเปนกลมหรอเปนทม

13. ใชวธการหลากหลาย

14. มงหมายเพมเพมประสทธภาพและประสทธผลโดยรวมใหกบองคการ


ทบทวน l  ความหมายขององคการ

l  ประเภทขององคการ

l  สภาพแวดลอมขององคการ

l  โครงสรางองคการ

l  ความหมายของการพฒนาองคการ

l  ลกษณะสาคญของการพฒนาองคการ


Image source: http://www.lmisandiego.com/images/istock_000009027655small_3o1a.jpg8

8

Main References l  ศรจนทร เชอสวรรณ, (2553). การพฒนาองคการ (organization development). เชยงใหม: มหาวทยาลยราชภฏ.

l  ผศ.วรรณวมล อมรทรนเคราะห. (2547). Organization development. กรงเทพมหานคร: สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง.

l  นาชย เตมศรเกยรต. (2547). การจดการองคการธรกจ (business organization). เชยงใหม: สานกพมพมหาวทยาลยเชยงใหม.

l  ผศ.ประไพทพย ลอพงษ. (2012, June 5). Chapter8, organization structure (โครงสราง องคการ). Retrieved from www.ru-tot4.com/webboard/index.

chapter1 องค์การและการพัฒนาองค์การ

Business