Luis Espinoza _ Chamalu (Yrein Yolu and amanlarnn Bilgelik retisi) Kitaplar, uygarla yol gsteren klardr. UYARI: www.kitapsevenler.com Kitap sevenlerin yeni buluma noktasndan herkese merhabalar... Cehaletin yenildii, sevginin, iyiliin ve bilginin paylald yer olarak grdmz sitemizdeki tm e-kitaplar, 5846 sayl kanun'un ilgili maddesine istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacyla ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuan "Braille Not Speak", kabartma ekran ve benzeri yardmc aralara, uyumlu olacak ekilde, "TXT", "DOC" ve "HTML" gibi formatlarda, tarayc ve OCR (optik karakter tanma) yazlm kullanlarak, sadece grme engelliler iin, hazrlanmaktadr. Tmyle cretsiz olan sitemizdeki e-kitaplar, "engelli-engelsiz elele" dncesiyle, hibir ticari ama gzetilmeksizin, tamamen gnlllk esasna dayal olarak, engelli-engelsiz yardmsever arkadalarmzn youn emei sayesinde, grme engelli kitap sevenlerin istifadesine sunulmaktadr. Bu e-kitaplar hibir ekilde ticari amala veya kanuna aykr olarak kullanlamaz, kullandrlamaz. Aksi kullanmdan doabilecek tm yasal sorumluluklar kullanana aittir. Sitemizin amac asla eser sahiplerine zarar vermek deildir. www.kitapsevenler.com web sitesinin amac grme engellilerin kitap okuma hak ve zgrln yceltmek ve kitap okuma alkanln pekitirmektir. Ben de bir grme engelli olarak kitap okumay seviyorum. Sevginin olduu gibi, bilginin de paylaldka pekieceine inanyorum. Tm kitap dostlarna, grme engellilerin kitap okuyabilmeleri iin gsterdikleri abalardan ve yaptklar katklardan tr teekkr ediyorum. Bilgi paylamakla oalr. Yaar Mutlu

LGL KANUN: 5846 sayl kanun'un "Altnc Blm-eitli Hkmler" blmnde yeralan "EK MADDE 11" : "ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya nc bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri formatlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur."

Bu e-kitap grme engelliler iin dzenlenmitir. Kitap taramak gerekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir itir. Ne mutlu ki, bir grme engellinin, dzgn taranm ve hazrlanm bir e-kitab okuyabilmesinden duyduu sevinci paylaabilmek tm zahmete deer. Sizler de bu mutluluu paylaabilmek iin bir kitabnz tarayp, kitapsevenler@gmail.com adresine gndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katlmay dnebilirsiniz. Bu kitaplar, size gelene kadar verilen emee ve kanunlara sayg gstererek, ltfen bu aklamalar silmeyiniz. Siz de bir grme engelliye, okuyabilecei formatlarda, bir kitap armaan ediniz... Teekkrler. Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece yaayanlara. www.kitapsevenler.com Tarayann notu. Bireysel ktphanemi bilgisayar ortamna geirirken Taradm kitaplar kitapsevenlerle paylamak istedim. Bu Kitap Sadece Grme Engellilerin stifade Etmesi in www.kitapsevenler.com Web Sitesine Teslim Edilmitir. Belisa Luis Espinoza _ Chamalu (Yrein Yolu and amanlarnn Bilgelik retisi)

CHAMALU YREN YOLU

And Samanlarnn Bilgelik retisi Luis Espinoza

eviren: A. Cengiz Bker

OKYANUS

CHAMAL YREN YOLU

And Samanlarnn Bilgelik retisi

Altn hrsna kaplm beyazlarn gasp ve istila etmelerinden nce Peru'daki yksek tepelerde akn bir uygarlk yaanyordu. Onlardan bugn bize kalan bilgelik retileri ada uygarlk yaamnn iine skp kalm olan tinselliimizi ferahlatan bir kutlu esinti olacaktr...

ISBN 975 - 7200 - 16-6

Chamal, Luis Espinoza The Shamanic Way of The heart, 1995 / Pegasus Ajans

Okyanus Yaynclk ve Yapmclk Ldt. ti., 1997

*

eviren: A. Cengiz BKER Kapak : Inka Motifi

Kapak Tasanm : Nare ZTRK ISBN: 975 7200 16-6

Ofset Hazrlk Bask ve cilt: izge Tantm ve Matbaacl Ltd. ti.

Tel: (0212) 647 34 93

*

OKYANUS YAYINCILIK VE YAPIMCILIK LTD. T. Ankara Cad. Konak Han. 34410 Caalolu - stanbul

Tel: (0212) 513 42 59

*

isel bymesini sevince dndren insanlarn Samanyolu olan Arjantinli Pachamama boyu iin.

Byk usta Domingo Dias Porta\ya

NSZ .

Szcklerden te, Chamal: Yrein Yolu, bir gezgin-ci-sava olmann srecini anlatr.

And Dalan batniliinin (isel bilimlerin) ta yreinden kopup gelen bu betik, amz Batl, kentsel rencinin yaayp deneyimleyebilecei bir retiler derlemesi-dir.

yksel anlatlar yn olmaktan ok, temel bilgilerle balayp araycy Kutsal Bilgeliin vahasma ynlendiren ardk bir ders dizisidir.

Yaammzdan szlp karlm, yaammzdan uyarlanmtr. Biz dncemizi siz okurlarmz iin ylesine gelitirdik ki, bu betik yaznsal snrlar ap sizi Gne yoluna ynlendirdi; bylelikle de sizler kim olursamz olun, yanz ka olursa olsun, yaam biiminiz ne olursa olsun bu bulumann sonunda sizler de bir Gezginci yrynn admlarn kazanacaksnz.

5

Kutsal Bilgeliin szl geleneinde, dersler sesle anlatlmaz. Daha iyisi, bu retiler yle belirginletirilir ki ayaklarmz yava yava kanat olur da, bizler Evrenin kaynaklarna ynelen o akn uua kendiliinden balayveririz.

Derslerin sunulduu diziyi izleyerek tadna varlmas salk verilir. Sonular, siz onlar aramakszn, yaamnzda grlecek, yaamnz doldurur olacaktr.

te bu sizin isel gcnz ve gnencinizle birlikte yaamanz iin kktensel bir ardr. Atalarmz nka'larn bize brakt bilgelik kaltn biz de imdi sizlerle paylamak istiyoruz. Aramza ho geldiniz.

Chamal Comunidad Iniciatica Janajpcha

Cochabamba, Bolivia

6

"Sizi nasl tantmam istersiniz, Chamal?" Bu soruya And Dalan samanlk retisi olan

Pachakuty derslerine katlarak iinde birka hafta geireceimiz kente ulatktan az sonra, dzenleyicimiz sordu yumuak bir sesle.

"Ben bir gezginci aacm" diye yantladm onu. "Ama byle syleyemem ki onlara" diye kar

kt. "Sizi bekleyen bin kiiden ok insan var, birou da yayan gelmi. Bir eyler sylememiz gerek onlara."

"yleyse ben de kendimi sesizce tantrm," diye nezaketle yantladm. "Duyarl yrei olanlar beni tanyacaktr."

"Chamal, bu insanlar bizden bir ey sylememizi beklerler. Bilgi edinmek isterler karlarndaki ki-

7

siyle ilgili." "Biz insanlara istediklerini deil, gereksindikleri

ni vermek iin buradayz," dedim stne basarak, sonra da kimsenin beni durdurmasna frsat vermeden, yryverdim sahnenin nne. Gzlerim insanlarla doluvermiti. Onlarn varln, akln, istekliliini duyumsuyordum; sanki zaman durmu da o an olanakszln tohumlarn douruvermiti.

Ellerim "zamponya"m (kk pan flt) ararken beni dinleyenlere, el ele tutuup mziin akna kaplmaya kimin cesareti var, diye sordum, anlar anlar kovaladka salonu, salonla birlikte karmdaki insanlarn yreklerini doldurdu. Kanlmazlkla kenetlendi eller, bir k kurdelesine dnerek. Koltuklar gereksizleiverdi, ezgiler nlenemeyen devinim dalgalaryla dolu bedenlerin iinden akarken. Bedenler bamszd artk; krmlard gelenekselli-in, etiketin, herbir bireyi kendi kendinin baskcs yapan yapmack saygnn zincirlerini. Aka susam, zgrle susam seyretmekteydiler bir k okyanusunda imdi.

Tren balamt. Konferans diye tantlan olay devinimden, doygunluktan, cokudan yaplm tm topluluu kaplayan bir duaya dnvermiti: Tnlar ve szler iice gemi, yaamla doldurup tan-yordu bedenleri.

"Wasimasillay", dedim sonunda, "kardeim, a-

8

tmaya girmeye ya da ar ykler yklemeye gerek yok. Btn sorun her gnn tadna varmak, bu kadar basit, nk ancak tad alrsak renmemize olanak kalr, renmekle de byrz, ta a brnene dek."

Toplantnn bitiminde kimse istemiyordu ayrlmay. Vedalamalar scak ve sonsuzdu. Birok ivecen konuma arasndan gen bir kadnn szleri ile baklar dikkat ekiyordu. Her ey sona erdiinde, gzle grlr bir heyecanla bana yle dedi: "Chamal, seninle gelmek istiyorum. Seninle gelmek ve kendimi deitirmek. Artk bir gn daha dayanamam aptallma."

Onu sessizce gzlemledim. yesine kararlyd ki, ertesi gn grmemiz gerektiini duyumsadm.

Sonunda salon boald. Hala duyulabiliyordu sevecenlikle alp zgrleen yreklerin kokusu. Bu verisi iin Pachamama'ya (yer anaya) teekkrle dolu admm attm dan. Caddeye kar kmaz ayn gen kadn koarcasna geldi bir arpntyla ykl olarak bana. Derinden gzlerimin iine bakarak dedi ki, "Chamal, yarnki bulumamza gelmezsen, ldrrm ben kendimi!"

Sesizce kucakladm onu. Ayrlrken yle syledim, "imdi sen yaamnn harika bir anndasn. Bu kendini ldrme iste^sendeki deiim susuzluunu, P-^y^i^fflyor- Sedoruyoldasm tek yapman ge-j

. f-

9

reken ise daha iyi bir yntem semendir-yeniden domak iin lmelisin."

aknln yzne vuruunu grdm. Sinirli sinirli salaryla oynamaktayd, ben szlerimi srdrrken: "Ben bulumaya geleceim ama nlenemeyeni nlemek iin deil, ya da anlamsz bir yaam sonsuzlatrmak iin deil. Tersine, umarm ki yarn gelirsin bulumamza, nk senin buluacan bir insan deil; sen yaamla buluacaksn, bir de yaamn ayrlmaz arkada olan lmle. Tutacak msn szn?"

Yantn beklemeden ayrldm. Ansal bir eylerin olacan sezinlemitim.

cUoftj^V M*. a&ujueU- 3-exx.v

1?U

"nemli deil eskiden nasl olduun," dedim, yeniden keserek szn. "Sen imdi u anda naslsn?"

"Sanrm daha iyiyim, bilmem ki... ok garip." "Sana yapabileceim tek neri," diye srdrdm,

"senin btn istediklerini balatacak bir geit amaktr. Ama sen buradan kar kmaz o geidi be dakika iinde erle ple dolduracak olursan, bu hi bir ie yaramaz.

Haydi avluya kalm. Orada saman pleriyle yaparz incelememizi. Transferans (aktarm) yoluyla, bir de rzgarn yardmyla. Senin sorunlarm alp gtrecektir bunlar. Biz buraya yk tamaya gelmedik ya."

Avluya kp aktarm almasna baladk. Wayra. kardee (Rzgara)sorunlar simgeleyen saman plerini frp gtrmesini rica ettik. Gen bayan gzyalar arasnda yaamndaki btn durumlar itenlikle anlatrken, rzgar da saman plerini spr-mekteydi.

Bitirince neler hissettiini anlatmasn syledim ona. Bana aknlkla bakt, gzleri hala dolu dolu. Kaskatyd ama iinde kpklenmekte olan duygular saklayamyordu. "u anda duyduklarnz anlatmaktan kanmayn" diye srar ettim. "Korkularnz, dnceleriniz, iinizde dolanaduran her ey tkanp kalyor orada. ten geldiince davranmak da bir tr zgrlemedir."

12

Szlerim bir ezgiye dnmt. Kzlderili kaval quena ile panflt zamponya, gen kadnm i derinliklerinde ieklenen l erk dalgalarn, yaamsal olgularn denizkabuklarn, dngler tmden kapal deilken insanlarn iine kaveren gzle grlmez asalaklar yaratverdiler srayla.

Devinim onu denetimine alverdi. At evin iinde nlad. Kimileyin yerde fetus konumunu alyordu. Kaslmalarnn dans artyor, iniltileri bitip tkenmek bilmiyordu. lklar, tepinmeler, kaos iindeki devinimler mzii izliyor, uyumlu grnyordu gze. Yznn anlatm balangta deforme grnmde iken, sonradan deiik bir normallie dnmt. Gzleri zel bir parltyla dolu idi. Mzik de yava yava sesizlie katld. Derken yalnzca sessizlik, erin ve uyum kald geriye. Yreindeki bulutlar uup gitmiti, szckler ona eriebilirdi artk.

"Bu tanlar tohumdur," dedim, yeniden dnerek szcklere, artk yreindeki saban izelerinden ekin fkrsn, bysn, gn gelince ieklensin. Bizini bu dnyaya mutsuz olarak gelmediimizi bilmelisin. Hayat bir okuldur, deerli bir armaandr bize. renerek ve elenerek byyebilir, Gnee ulaabiliriz. Biz ancak a brnp geri dnebileceimiz iin; ne olursa olsun, snmemelidir kutsal ate."

"Ben kutsal ateimi nasl koruyabilirim?" diye sordu.

13

"Dolu dolu yaayarak" diye yantladm. "Dolu yaanm bir hayat sonsuzlua gitmek iin pasaporttur. Biz Kutsal Yaama Sanatn rendiimiz anda birer

| gezgin oluruz. Gezgin ise gl bir varlktr nk o, Lyaam gcn yreinden alr.

"Ah, Chamal, ben de bir Gezgin olmak isterim" dedi.

"Kap herkese aktr" diyerek ona yol gsterdim, "ama izlenecek yol isteklinin amas gereken engellerle ve glklerle doludur. Bu kolay deildir, nk hibir ey zor deildir."

"Bu sadece deiik bir frsattr, harika bir ayrm bu, btn snrlarn decei ve senin ok boyutlu tekliin tadma varacan noktayadek iinde bulunduun alan geniletmen iin bir ardr."

"Baarmak iin gl bir isteme ve ok ok cesarete sahip olmalsn. Korkuj) paradiz^ojmak dman-

_dj, Bu dman yenmek kutsal bir grevdir." "Yaptm hatalar benim formasyonumu etkiler

mi?" diye kaygl bir sesle sordu. *

"Gemi ldr," dedim ona. "Hayat yoluna srtnda ar bir mcevher kutusu tayarak yrmeli-sin. Hatalar aslnda kt deildirler. Eer biz bilinli olursak, hatalarmz deerli bir renimin paralan-

, drlar. Sana imdi iin g verecek olgularn nektarn emmelisin. Yapabileceimiz en byk ktlk, her sabah uyandmzda bize sunulan imdinin ev-14

re alanlannda dolanp durmaktr. Gemite olanlan unut; gelecek senin imdi ekecein tohumlarn biil-mesidir. Ya da yle diyebilirim ki, doru drst bir gelecek elde etmenin en iyi yolu imdi mutlu olabilmektir."

"Ben bir Gezgin olmak isterim," diye yineledi. "Unutma ki Gezgin kendi kendini karmaaya sok

maktan vazgemi kimsedir," diye bam salladm. "Senin bunu yapmaya cesaretin varsa, yarn gene gel. Gelirsen benimle deil, kendinle buluacaksn, Pachamama araclyla."

Yanmdan ayrldnda ok heyecanlyd. Yaralan daha silinmemiti; hala erk kaa vard, ama iyileme olgusu balamt.

"Devam etmeye cesaretin var m?" dedim kafamn iinde, "yoksa burda durup yreimi kapatacak, renimi yarda brakp kendi anlamsz kk ilerine mi dneceksin? Devam edebilecek*misin?"

Dncelerime sesizlik yant verdi. Yava yava yakmmdaki bir aaca doru yryp kucakladm onu... ve titredi aa.

16

Planlanm etkinliklerim normal gidiini srdryordu ama bu beklenmedik rencinin dersleri de paralel bir etkinlik oluvermiti, stelik de bana ok ilgin geliyordu. Yeni bir gnd. Evime szletii-miz saatten de nce gelmiti. Davranlan atelilik, cokunluk, istek gsteriyordu. ok genti, ama onun zarif ve duygulu bedeninin iinde, ynn yeniden kefetmekte olan yal bir ruh bulunuyordu.

"Bu kadar ok eyi nereden rendin?" diye sordu bana.

"Akl yolundan daha aracsz bir kaynaktan gelen bir bilgi vardr," Yerde yzyze oturmaktaydk. "stek, inan, cesaret ve frsat olan herkes bu gerek tesine geebilir."

"Benim de buna frsatm olacak m?"

17

"Ola ki sen elindeki frsatn ayrdnda deilsin?" diye yantladm. "Arayp durduu eyin ta yanban-da olduunu grmeyen kimbilir ka kii vardr?"

"Benim tek korktuum deiememek," diyerek iini dkt. "Beni tedavi eden uzman baz eyleri deitirmenin olanaksz olduunu sylyor."

"Tinsel olan fizik olan, sosyal olan ve psikolojik olan iine alr. O bizim kendi gerek doal koullarmza yeniden uymamz salar," dedim stne basarak. "Pachakuty'nin retisi aydn ve derindir. Bu reti isel gcne gvenip bu zgrlk gezisine yelken aanlara yneliktir. Bu gezi karmaas olmayan bir hac yolculuudur, kayg yoktur, korku yoktur. Sen bunun sence de olanakl olduunu dnyorsan, derslere gelmeyi srdrrsn. Ama korkular ve kukular kendine hapisane yaparsan, zihninin karkln besleyen duruma geri dnersin."

"Deimek istiyorum ama birlikte yaadm insanlar beni skyorlar; ben de huysuz, aksi ve nefret dolu olup kyorum," diye anlatt yere indirerek gzlerini.

"Bir Gezgini kimse rahatsz edemez," diye yant verdim, "nk o bilir ki onun duygular kendi iinden doar. Gezgin hayat kapal dngler olarak grr. Sakn hi bir dngy ak brakma; byle yaparsan darnn plklerinin girebilecei hibir aralk brakmam olursun. stnze atlan sprn-

18

tler gnderene geri dner, bu da ciddi bir olaydr. Ne olursa olsun sorun hata ileyenindir hep de yle olacaktr.

"Sen kendini topladn, zeklendiin (santralize olduun) zaman kimse sana zarar veremez, nk o zaman koruma altmdasndr...hikimse, demek kendinden baka hikimse.

Ne zaman ki aptalln kararszln besler, o zaman aptalca eyler yapmaya sama eyler dnmeye balarsn."

"Ama, Chamal," diye kar kt, "bana saldrr-larsa, incitirler beni."

"Sen bakalarnn teberisine nem vermezsen hikimse seni incitemez. Sana saldrabilirler, saldracaklardr da, ama bu senin sorunun deildir ki! Eer sen aslnda iddetli olmayan bu tutumlara kulak asmazsan, onlar senin zerinde etkili olamazlar. Ama eer sen onlardan korkarak onlar nemsersen, zehirlerler seni. nemli olan senin dncelerinin ve davranlarnn sevgiden esinlenmi olmasdr. Ne olursa olsun, ak en gl erktir, en gl korunma yoludur."

"Eer onlar sevgime karlk vermezlerse, ben onlara ne yapabilirim?" diye sordu gen kz.

"Sen onlara onlarn sana verdiini vermemelisin," diye akladm. "Bizler iinde bulunduumuz titreim frekansma gre erk yayarz evremize, sevecen

19

bir tutum ise bakalarnn erkini yksee karmann tek yoludur.

Hep salkl ve kendinle bark olman sana yardm edecektir, dngy kapatmak ve bu duygusal dilencilik durumundan kmak iin."

"Peki yleyse ne yapmalym bana kt davrandklarnda?"

"Gne doduunda, ne yaparsn, ya da battnda?" diye sordum. "te, ayn bunun gibi. Nesnelere layk olduklanndan fazla nem verme; yoksa onlara seni ezecek g vermi olursun.

Frtnal bir gnde bile, kutsal kaya bineceksen, binmeksin. Gerekli olan kk rkek admlar atmak

, deil, byk bir srama yapmaktr. Ak ve sevincin kreklerine asl da, savur kendini rman ortasna. Basan sahili de baanszlk sahili kadar tehlikelidir. ltifat da hakaret de ayn kaynaktandr: bakalarna baml olanlarn kaynandan. Dngn ak kalm ise, sen vurulara kar dayankszsndr, umak yerine srnmeye yarglsndr".

1 "Ama Chamal," diye ivecenlikle karlk verdi, "byle yaparsam, deli derler bana!"

"ekilmez derecede aptalsn!" diye tersledim onu. "Bakalannn senin hakknda sylediklerine bu kadar ok aldnrsan, devam edersin kendini aldatmaya ve onlara yalanlar sylemeye. Ne de yalanc yaratklar u ada insanlar! Durmadan yalan sylerler

20

doal bir eymi gibi, sonunda da kendi yalanlarna inanmaya balarlar kendileri. Sen de ayn yola gitmek istiyorsan, buyur git! Ama sana bu yolun Gezgincilikle hibir ilgisi olmadn sylemeliyim."

"Pek fazla vaktim de yok zaten." "te sradan insanlann tipik davran," diye ya

nt verdim. "Yaam stne and ierim ki, gnlerini bo ilerle doldura doldura zamanlan kalmaz yaamaya." Biraz durakladktan sonra devam ettim: "Peki, maden yaamaya zamann yok, artk kendini ldrmen bile gerekmez. Sen oktan lmsn zaten."

Bana aknlkla bakt. Kara gzleri yine gzyalaryla dolmutu.

"Senin budalalndan Tanr sorumlu deil," dedim. "Kendi hapisaneni kendin yapmsn. Kendini uygarlkla tpklatrp, benimsemisin senindir diye nne srd plkleri, sonra iindeki asl benli-inse skp kalm bunca korkunun bunca kaygnm arama. te saklanyor, bir kede, ona vermeyi reddettiin frsatn gelmesini bekleyerek."

Ksa bir suskunluktan sonra, gen kadn yeniden konuarak, "Chamal," dedi "ben bir Gezgin olmak istiyorum. demem gereken fiyat ne olursa olsun, kararlym buna. Kaybedeceim bir ey olduunu sanmyorum."

"Sylediin ok doru," diye salladm bam. "Yitirecein hibir ey yok, seni bymekten ahko-

21

yan u samalktan baka. Eitimine yarn balyoruz. Gn doarken gel."

Gitiinde admlarm yeniden aaca ynlendirdim. Aaca bakarken mavi bir n yanp snmesinde glmsediini grr gibi oldum. Aa dans ediyordu durduu yerde.

Eskilerin szlerini anmsadm, hani ne derler, varlklardan biri uyanrken gnenle dolarm Pachama-ma.

22

"Bugnden sonra adn Ajlla olsun" deyip kk bir ad verme treniyle baladm yeniden bulutuumuzda. "Ajlla 'seilmi olan' demektir,'seilmijca^ din' yani. Koka bitkisinin kutsal yapraklar dn akam bana seni anlattlar. Kendini ayrcalkl sayabilirsin; ne ki, sana kazanmay hak etmediin hi bir ey verilmeyecek. Bizim iimiz yalnzca kaplan amak. Senin admlann tayacak seni uzaklara, eer gl isen, kaplmazsan deersiz ve nemsiz nesnelerin ayartmalanna, insanlar gibi, aile gibi, dostlar gibi sana grnecek olan."

"Ne yapmam gerekiyor, Chamal"? diye sordu, duyguyla ldayarak gzleri.

"Yaa, dolu dolu yaa," diye yantladm onu. "Trman yryerek dan tepesine. Durma ayaklarn ka-

23

nat olana dek. Alnca gzn greceksin srecein ayak izlerini. Ayaklarn izgisini srdrecek, sen de kendi yerinde olacaksn. Koruma altnda olacaksn. Btn Pachamama seninle olacak. Senin k nnn birletii nokta senin zn stn gerek olan Janaj-pacha ile birletirecek. Gezgin hep olduu yerdedir ama her zaman yreinde yaar. Bylece her edim aktan doar, her dnce bir k taycdr. Sizin narin bedenleriniz kutsal dngy kuracaktr. Nereye giderseniz gidiniz, varlnz, hatta tek sz bile sylemeden, bir ileti tayor olacaktr."

"Bana sylediini pek iyi anlayamadm, Chamal," dedi alakgnllce. "Birden bir kap alyor nmde, bense ne yapacam bilmiyorum. Sanrm hatalar yapmay srdreceim."

"Ajlla," dedim stne basa basa, "hatalarndan ders almasn bilen hata yapmam saylr. nemli olan hen^nligTrTBr^ln^^ gnahl olan kutsala evirmendir, yle ki k biiminde bysellik artacaktr zihnini, ite o zaman sen kutsal Pachakuty retilerinin bedenlemesine uygun bir olua dneceksin.

Frtna olmadan imek akmaz. Bulut olmadan yamur yamaz. Tata nti, Gne Baba, her akam lr; yldzlar yok olurlar afakta ama aslmda durmaktadrlar yerlerinde. renci olan Gezgini ne zebilir? Bizim lemediimiz boyutumuz ok byk-

24

tr. Biz kendimizi yalnzca grdklerimize inanmakla sinirlamamaliyiz. Senin yrein en iyi snaktr, Ajlla, yreine git!"

"Bunu nasl yapabilirim, Chamal?" "Szlerimi izle. lerinden szlp kendini onla

rn tesine yerletir. Hi durmadan izle onlar. Akln tesinde bir gezidir bu.

Ben hep aynym, hep de baka bakaym. inde yaadmz bu yeni Jatun Pachacuty'de (And dalar anda), ben neredeyse altyz yandaym; atalarm benim iimde yaarlar. Bu gerekliin iinde doru olmayan nenler var, nk bu gereklik tmyle gerek deil."

Ajlla'y akna eviren bylesi garip szler akt durdu-nce bu szler, sonra marakasn tkrtsna karan bir ark gen kzda garip duyumsamalar yaratt. ok sonra bana dedi ki: "Ben bir gzlemci olarak kalmak istiyordum, ama yapamyordum. Szler, o ezgi, o sesler iime giriyor, sonra iimde yanklanarak beni sevindiriyordu. Dansetmemek iin kendimi skyordum. Kimi anlarda iyice korkuya kaplyordum, nk senin yzn, Chamal, yok oluyordu, ve ben nmzde bararak n okuyan bir kzlderili gryordum. Baka zamanlardaysa, bir atein evresinde cangl dans yapan bir yerliler gurubu geiveri-yordu gzmn nnden. Sonra sen yeniden grnr oluverdin. Kimdi onlar, vahiler miydi?"

25

"Onlar yabanllard," diye yantladm sorusunu. "Bak ite, balad uygarszlatrma ilemi. Bu tm gerekliktir."

"Tam anlayamyorum, ama ilerlemeye istekliyim," dedi gen kadn.

"Sen btn bunlar aklnla anlamaya alrsan, kmaz bir sokaa girersin, admlarnsa donakalr kafa karklndan. Bu retiler zerine al ve onlar youn olarak yaa. Ik tnelin ucundadr. Durmadan ileri doru yrmek gerek."

"Kendini gzlemleyerek bala almaya," diye srdrdm. "Ne yaptn nemli deil, iinde olup bitenler nemli. En deiik ortamlarda gzle kendini. Kendi kendinin tan ol. Sana neler olduunu seyret, sana iltifat edildiinde, sana hakaret edildi-phde, sana ilgi gsterilmediinde. Gzle, neler du-yumsadn ktye gidince iler. Kendini tan, hkm vermeden, sululuk duymadan. Kendini ylesine seyret yalnzca, tpk bilinmeyen bir ktaya km kif gibi."

Biraz ara verdikten sonra, onu snayarak yle syledim: "Bir ay sonra yeniden grmeye gel."

Yz allak bullak oluverdi. Kekeliyerek sordu, "bir ay m? Ama o zaman sen neredeyse gitmi olacaksn."

"Beni yeniden grmen gerekmeyecek" diye steledim.

26

"Ama ben sanmtm ki..." O zaman sesimin tonunu deitirip elini tutarak

"Ajlla" dedim," retiyi anladn m? Kendini gzlemliyor musun? Neler oluyor iinde imdi? Bir dakika nce nasldn sen? Ya imdi naslsn? Kendi kendinin tan olmak ne demektir, anlyor musun, zellikle kt anlarnda?

tr

Gezgin hayat karmaklatrmaz. Ne olursa ol-( sun, sakin kalr o. Baklar yitirmez sevecenliini,) varl doyumludur. Her yapt iin son ii olabile-j ceini bilmektedir. O nedenle de, yapt ie tmy-j le brakr kendini. Her zaman belli bir bilin dze- j yinden hareket eder, bu da onun, ihtiraslarn gzn kretmesine izin vermeden tepkilerini semesini salar.

Tepkilerinin nasl kaynaklandm zenle izle. Her an titizce gzleyerek, tinsel durumlarnn doumuna zeklen. lk grevin kendini tanmaktr. Senin admrjjjdtuda yatarTnedlr'/ Deruiln-alfanda-ffizlenen ne? Senin bir adn olmasayd, ya da kendini bir kadn olarak bilmeseydin, kim olurdun?

"Senin kendini kefetmen dolu dolu bir yaama ulaman olanakl klacaktr, kutsal sava olarak, bir Gne Gezgini olarak. Ajlla, yarn sen doal tinselliin okyanuslarna dalm olacaksn, orada her ey dndr bayramdr. Pachamama'ya ho geldin!"

27

Ajlla gittiinde aaca baktm. lgnca dansedi-yordu. Kukusuz balamt ite o acunsal len.

28

Yeni gnn dersine yle baladm, "Atalarn tinsellii, insann yozlamas yznden, brokrasiye dnnce, ierii olmayan bir biim oluverdi. Artk erk tamayan kaba bir pandomimdi bu, onu yne-tenlerse gerel i hazrl olmayan kiilerdi. O zaman tapmaklar glerini yitirdiler, bylece de anlamsz, yzeysel, akld ve zdeksel bir insan yaratan tinsizletirme (despritalizasyon) sreci balam oldu.

Yerkrenin erki, kendi iinde gml kald, g ve by yerleri byle bir tutarszlk karsnda sakladlar klarn.

Kuku yok ki bunu uzun bir glgeler dnemi izledi; yle ki, bizim kk Pachacuty bile, beyz yl

29

sonra, onlarn igaline urad." "Gemite yaayan insanlar daha m tinseldiler?"

dedi Ajlla. "Byclk eskilerin bilimi idi," diye akladm,"

stelik de ok gelimi durumda idi. Szckler iletiimi tekeline almamt. Zamana bir geit yolu gzyle baklrd, insanlar ise fizik bedenleri olmadan harika gezinmeler yaparlard. Ortak bir dil insanlarn grnmeyen varlklarla iletiimini salard. Aalar, hayvanlar, dalar kolayca anlarlard birbirleriyle, birbirlerinin evrimine yardm ederek.

nsan karmaklatrmazsa, hibir ey karmak deildir. nsan i potansiyelini zgr brakrsa gl olur, o zaman her ey olanakl olur."

"Yine eskisi gibi olabilecek miyiz?" dedi. "Gezgin her zaman ayndr, deimez," dedim,

"nk admlar bugnden aynlmaz. Srekli k kayna ile ilikide olduu iin de, zaman tesi bilgiyi yklenerek, yalnzca her ada ayn anda varolmakla kalmayp, alar tesine geer.

And Dalarnn kutsal bilgelii zamann andm-clndan etkilenmez. Varoluun temeliyle ilintili olduundan, yitirmez geerliliini. Bu nedenle, bizim nerimiz gemie dnmek deil, kklere dnmek, varoluun temeline dnmektir. Doal tinsellik, doal

30

olarak gnlk yaantmzn iine ilemitir, ki isel-lii de dsall da denetleyerek tm eylemlerimize g verir."

"Esoterik guruplardan birine katlan bir arkadam var, kimileyin bana bir eyler anlattnda, hepsi bana yle karmak, yle bulmacal geliyor ki. Son kez korkuya bile kapldm," diyerek itirafta bulundu Ajlla.

"Bir zamanlar ktcl izlemeler yznden bilgi, nceden eitimli olmadan bu bilgiye ulamak isteyenlerin anlamayaca szcklerin iine gizlenmiti.

Baka etkenler de vard. rnein, son dnemlerde pek ok kimse tinsel yola ussal bak asndan yaklamakta oldular. Bu durumda onlarn yapt aklamalar karmak oldu; kimi konulan gereinden ok aklayp onlar bulmacal perdelerle rttler; doal, saydam, basit ve herkesin anlayabilecei tinsellii tmyle yitirdiler.

Bu tip etkileimi imdilik bir yana brak. Bu tr aklamalara kulak vermek bir tepsi dolusu plk yedikten sonra salkl bir sindirim beklemek gibidir. Pachacuty retisi dorudan doruya doal tmselli-i koyar ortaya, bu olguya yksek onur vermekten kanr, ve trensel dili yaln terimlerle kullanr. Uygun zamanda ve uygun yerde, insan ana noktay

3J

grmekten alkoyan bir artmaca olmaz o. Ar aklamalardan kanr. Her eyi yorumlamak gerekmez, zellikle de us ise kartnda. Her eyi anlamak gerekli deildir. Kutsal yolun dnemeleri vardr, sen bu dnemelerden birindeyken, yolun ilerisini gremezsin. Tek yapacan yryn srdrmektir. Bu durumda, gzn ieri evirirsin.

Biri gelir de bizden kutsal olana dn iin yardm ararsa, ilk soracamz u olmaldr: bu yaamda yapmak istediin nedir? te o anda tansklar grlmeye balar. Dm balamtr artk. Bymek insann bana gelebilecek en harika eydir.

Yaam, kuku yok ki, Tanr'nn aklna gelen en iyi fikir.

Pachamama ok renkli bir erk dansdr, gkkua ile olan bir bulumadr, dopdolu bir yaama ak ilandr. Yava yava bir Gezgin olmaya balarsn, bakalarnn yaamn kla dolduran bir kii.

Sen bir Gezgin olmak m istiyorsun? yleyse tm etkinliklerini tinselletirmelisin.

Sen Tinsel olmak m istiyorsun? Yaptn her ii sevmekle ie bala. Bylelikle her iin bir dnse-me olup, yaamn g ile dolar.

Tinsel kii, beyazlar giyinip gnde bir saat dn-seme yapan ve yalnzca sebze yiyerek dnem dnem

32

oru tutan kii deildir. Tinsel kii iki ift ayakkabs varsa, bir iftini ayakkabs olmayana verendir.J2_ karlk beklemeden paylaandr, yabancy gmeni dilenciyi karde grendir. Bu kat inaklar izleme, gl yobazlarn arkasndan koma , ya da bir gurup kafadar edinip karlkl glp iltifatlamak sorunu deildir. Biz btn bunlar iren buluruz. Kendilerini dnyadan ayranlar da tinsel olamazlar. Ya da kendilerini yaltanlar, ya da tinsel yolu bir kaba gsteriye dndrenler. Gezgin her eit gerein iinde ya-] amasn bilmelidir. Ayaklar hibir zaman yerden kesilmemelidir, ama yrei isel Janajpacha'y beslemek zere hep ge yakn olmaldr. v-i

Pachakuty zgrlkle besinlenen bir kutsal alandr, orada en gzel iekler yetiir, byr, sevgi olarak sat gzel koku Gezgin'in varlnn tml-n imler. Sonra her ey bir retme, bir okama, bir armaan verme olur. Tinsellik, Ajlla, bir dndr. Kimse demedi ki bize, git de u dnyada karmakark et yaamn, ac ek, gerilim ya da can skntsyla yaa diye. Tm rettiklerine karn, ac ekmek okul deildir bize. Bizim okulumuz hibir eyin rasgele olmadn syledii iin, biz de sevinle karlayabiliriz her eyi... bamza gelen her eyi, her eyi! nk her durum, nice kat grnrse grnsn,

33

bir retidir; bize bir ey reten hatalar da birer retidir.

Biz sevinle karlarz her eyi. Biz hep oynar ve trk syleriz. Bizim tinselliimiz sevinle srayan bir Tanr kurgular. Biz yanl yapanlar cezalandrp duran skc bir babay kavrayamayz."

"Tanr cezalandrmaz m?" diye kesti szm. "ntij nti," dedim, "Yce acunsal Erk, bize salt

zgrlkle ileyeceimiz bir Pachamama paras vermitir, evrim aacmz bytelim diye. Aa dikmek, hepimizin bildii gibi, gnl iidir, ama yemiini toplamak zorunlu. Bunlar oyunun kurallar ite; biz benimseyelim ya da benimsemeyelim, tanrsal yasalardr bunlar. inde bulunduumuz Kaypac-ha'nn (gncel gerein) drtyolazlar bizim aa yukar gitmemize, kp inmemize yol verir. Kader diye bir ey yoktur, yalnzca u yana ya da bu yana eilimler vardr. Admlarnn ynne baldr bana gelenler. Bu gereklik iinde yapp da baka gerekliklerde yansmas olmayan hibir iimiz yoktur. Sonra da o yansma artan bir gle bize geri dner.

te bu noktada cezadan sz edebilirsin. Tanr ceza vermez, Ajlla. Buna gerek yoktur, nk herkes kendi kendini cezalandracaktr. Anlyor musun? Verdiin her karar kendi sonucunu dourur.

34

te bu iyi haberdir aslmda. nk yaam bir sanat yaptna, sonsuz bir dne, harika bir uua evirme olana herkesin yetisindedir, hele imdi her zamandan ok."

"Neden byle bu, Chamal?" diye sordu. "Kutsall gncel yaama katmak iin iki temel

anahtar var. Birincisini yarn greceiz," diyip bitirdim.

Ayrlrken kucaklamamz bir dans oldu. Gzu-cuyla baktm pencereden dar. Aa dansediyordu, elence olduunu sezip de katlmaya gelen ak bir buluta sarlm.

*

35

36

"Bugn ba karl daa gideceiz," dedim Ajlla gelince. "Juan Carlos bize arabasn verdi, akama dein vaktimiz var.

Dada, ok bilge bir yal adam oturur. Gezide onunla konuacaz. Bir ey sylemek istersen, ltfen sessiz kal. Asimi sylemek gerekirse, hi soru sormayacaksn."

abucak hazrlanp yola ktk. "Ben otomobil kullanmasn sevmem ama kulla

nrken de ok zevk alrm." dedim yalnzca, yolculuumuza balarken.

Kentin iinden getik; kent, u erk tketici canavar...ne ok ev, ve ok vr zvr! Burada gereksizler gerekli klna brnm, tketip duruyor yaamlar. Sonra yava yava geride kald kent. te yine du-

37

yuyordum kularn sesini ve Topran kokusunu. Koskoca bir sevin yreimde iektendi, deiik bir sevin, yeniden gzelliklerle evrelenmenin anatl-maz duygusu.

Asfalt sona erdi. Kk kyckler arasndan geip yeillii az bir tepeye varanadek tozlu bir yolu izledik. Arabamz kk aaklardan birinin yanna brakp yayan olarak yolumuzu srdrdk. Birka dakika sonra Ajlla'nm nefesi tkanmaya balamt. Daha ileri gidemeyecek duruma gelince, "Haydi kar ayaklarn da, yalnayak yr." dedim ona.

Yzme ararak bakt, dileimi da vuran yzm grnce, abucak yalnayak oluverdi.

Hemencecik yolun sonunda kk bir kr evi grdk. Yaklatmzda yal bir adam bizi karlamaya kt; hibir ey sylemeden bizi evinin kapsndaki koca bir yal ktn stne oturttu.

"Ajlla," dedim otururken, "istersen burda kal, istersen biraz dola. Karar senin, tmyle zgrsn."

Ajlla kalmay yeledi, konumaya katlacan dnerek, ama pek az sonra anlad ki burada szckler kullanlmaz. Birka saat salt bir sessizlik iinde oturduk. Ara sra Ajlla gezintiye kp dndnde bizi brakt gibi sessizlik iinde buluyordu. Akama doru biraz bir eyler yiyip, hala sessizlik iinde, ayrldk oradan ve dn yolunu tutturduk.

Ajlla soru sormak isteini iinde tutamyordu ar-

38

tk. Gzleri merak ve heyecanla dolu doluydu. "imdi kullanabilirsin szckleri," dedim. "Bir-

ey sylemek istiyor musun?" "Szcklerle mi yant vereceksin?" dedi, kukulu. "Ksa bir sre daha szckleri kullanmay srd

receiz," diye yantladm. "Ama birgn gelecek ki onlara artk gereksinim duymayacaz, uzaklk artk bir engel olmayacak. Gerekten de, aklanacak pek az ey var; gene de, ne istersen sor."

"Yal adamla neden hi konumadn?" diye sordu hemen.

"Elbette konutuk," dedim. "Yalnzca szck kullanmadk.

"Anlamyorum." "Sana sessizlik iinde anlatmalym." "Chamal," diye steledi, "her eyi anlamak isti

yorum, ama szck kullanmazsam, korkarm hibir-ey anlamayacam."

"Ajlla," dedim, elini tutarak, "u anda szcklere bamlyz, tpk u anda bu otomobile baml olduumuz gibi. Ama daha sonra ne araba ne de szcklere gerek olmayacak."

Araba bizi kente tamaktayken bir sre daha oturduk sessiz sedasz.

"Eski alarda," diye srdrdm sonunda," atalarmzn iletiim iin birbirleriyle konumalar gerek-

39

miyordu, kendileri dnda teknolojiye de gereksinimleri yoktu. Birok baka olanaklar vard o zaman. ^Doast' doann bir parasyd. Her ey baka trlyd. Tanr tapnaklara kstlanmamt, hergn-k iler de kutsal ilerden ayr tutulmuyordu. Toprakla konuuyorduk, grnen grnmeyen tm vajt_ lklarn ortak dili herkese akt. Herey yle bakayd ki."

"O alardan zlemle szediyorsun, sanki orada bulunmusun gibi" dedi Ajlla.

"Ksa bir sre nce oradaydm," diye itirafta bulundum. "Daha nce de, o unutulmaz ortamlarda yaadm ben. Her ey dngseldir, Ajlla. Yaam bu gereklerin ve baka gereklerin iinden dnglenen bir rmaktr.

Nehrin burada kesilen aknts baka bir yerde devam eder, nk baka 'buradalar' da vardr. Bunu kavramak zordur, hele gerek anlamda anlamak daha da zordur. Gr aydnlanrsa, anlama olay baka kaynaklardan gelmeye balar."

"Kimdi o yal adam, ne diyordu bize?" "O ikimizle de konutu, senden bana ok iyi sz

etti. O benim kk kardeimdir." "Kk kardein mi!" diye lk att. "Sen ka

yandasm, Chamal?" "Yllar yalnzca kronolojik izgisel ya hesapla-

40

maya yarar. ok seneler admlayp durdum bu topraklar. Yaknda buradan gideceim."

"lmekten mi sz ediyorsun, Chamal?" "Ajlla, lm yoktur," dedim yavaa. "O yeni bir

gnn douudur, yeni bir yaama domaktr. Bu ne-_ denle de, atalarmz llerini ana karnndaki bebein konumunda gmerdi, bayramlk elbisesiyle ve ba batya dnk. Herexjingjiseldir. Yaam dngseldir kularn yuvas gibi, aalarn gvdesi gibi, Tata nti'nin yz gibi."

"lnce nereye gideriz?" diye sordu Ajlla. "Yaam baka bir biimde sregider," diye doru-

ladm. "Her gece uyumamz bir kk altrmadr. Uyku ksa sre bir lmdr. Her uyan sevinle karladmz bir yeniden doutur." ,,

"Sakn uyuma," diye srdrdm, "her eyi t-myle unutmadan, kendini tmyle anndjrmadan. Bylelikle hep hazrlkl olursun lme. Yaam budur ite: lme hazrlk. Bu kanlmaz gne hazr olmann en iyi yolu iyi yaamaktr, her gn bymek ve kretmek iin bir frsat bilerek. Her iin bir sevgi ii olsun, her dncen bir k n.

Kaymzn yanbamda lmn saydam kay yzmektedir. O hep oradadr. Kimileri korkar ama o bize bugn yaamakta olduumuzu anmsatarak kayp gider yanbamzdan."

41

"Grmeye gittiimiz yal adamla ilgisi var m tilim binlarn?" diye sordu.

"Bugn, sessizliin deerini anlaman istedim senin, baka gereklere ulam salayan bir balam olarak," diye yantladm.

"Grmeye gittiimiz o yal adam yllar nce l-d.t, ama nemli olan bu deil, nemli olan sessizlik yalnzca."

"Ana... biz kimin yanndaydk? Chamal, anlamyorum."

"Ajlla, bu dersin hedefi senin usun deil. Bu gereklik balamnda doru olmayan eyler vardr. Gittiimiz yer bu gereklikte gerek deil, ama baka bj r gereklikte evet."

"Arna..." "Hayr, Ajlla," dedim, szn keserek." Sessizlik

ttjm olduunda, bizim tmyle burackta olan bir bilgiye erimemizi salar, tpk dmesini evirip atmz radyonun sesi gibi. Bize tekj^ekljjjlaiLejdi-m

i salayacak arac edinmemizdir." "Ajla," diye szm bitirdim kente vardmz

da "baka yerleri ziyarete gidersen, nemli olan dnerken kesinlikle hibir ey getirrhemendir yannda. Tek izir verilen retinin kendisidir. Ben bu dersi a n

cak b>u kadar sze dkebilirim; geri kalan senin iinde kendiliinden doacaktr gn gelince, eer

42

sen sessizlii brakrsan bilgeliin tohumlarn eksin diye. br anahtar ise yarn greceiz."

Suskun bir kucaklama sona erdiriyordu o gnk dersi.

43

"Bymek iin sendeki bu atei, bu isteklilii, bu gl arzuyu seviyorum, Ajlla" dedim yeni gnmze balarken. Gen kzn koarak geliini, her zamanki ekingenliiyle eve giriini ve her sefer ayn yerde suskunluk iinde oturuunu grmek dokunuyordu bana.

"Dn, Pahacuty retisinin szlerin tesinde olduunu grmtn," diye srdrdm konumam, "sana pek bir ey aklamadmsa da, reti kesilmeye gelmez. renmeyi brakacak olursak, lrz. Yaanan her an renmek iin bir frsattr. Ondan sonra ise geebiliriz usun tesine. O zaman kendimizi yaamsalla ve tinsel istemsellie brakma eylemimiz balayacaktr kendiliinden."

"Chamal," diye araya girdi Ajlla, "ben senin -

45

rettiklerini her an daha iyi anlyorum. Ama kimi zaman rnein, sen benim elimi tuttuunda ya da beni kucakladnda, her eyi unutuverip titremeye balyorum kk bir kz gibi."

"Sen youn bir biimde bymekte olan kk bir kzsn zaten," diye yantladm. "Batl adam kendi kendinin ina ettii lks hapisanelerde yaar; kurallarn, yasaklann, inaklarn ve zerinde hibir denetiminin bulunamad kendi z dncelerinin hapisaneleri. Bu ackl durumda doatanlk, arlk, ak ve masumluk kurban edilmitir. Batl adam gezintinin tadna varmaktansa umutsuzluk iinde komay yeler. Kiisel ilikilerde okamalar oktan unutulmutur, nk sevecenlik deersiz grld iin bastrlmtr. Sonunda varacamz nokta iten-gelmelie, arla, yaamann gzelliini yeniden anmsamaya ve ona ak olmanm nemini anlamaya bir ardan baka bir ey deil."

"Ya ben sana ak olursam?" diye sordu, ekingenlikle gzlerini indirerek.

"Hayat kefettiin zaman ona ak olman kanlmazlar," dedim sakin sakin gen kza. "Ben senin rma geip tmlk kysna varman salayan bir kprym yalnzca.

Karklksa yalnzca armlardan doar. Yaam sev ve ona sadk kal, ne olursa olsun."

"Yaama sadk kalmak ne demektir?"

46

"Yaama bal kalmann tek yolu mutlu olmaktr," diye yantladm. "Sevin bizim doal halimizdir, doru yerimizi bulmanm da ana belirtisi." ^

"Neyi seversen sev," diye srdrdm, "nice nemsiz olursa olsun. Sevdiini younlukla sev, koulsuz sev. inde tadn ak sana uyumu getirecektir.

Asl olan, kt anlarnda sevmelisin. Sevecenlikten daha iyi bir koruyucu bulamazsn. Aktan daha iyi yant yoktur. Aksz yaam benzinsiz otomobile benzer. Seven gl olur, her gn tansk olur onun yaamnda.

Ajlla, yaamak sevmek demektir, yayor olmak ak olmak demektir. Sevebilir olmak hibir karlk beklemeden sevmek anlamna gelir. Yaamaya ve sevmeye karar vermelisin. Yaptn seven sevdiini yapyordur, bu ise harika bir eydir. Akn dman korkudur. Korku bitince ak balar. Koulsuz sevebilenden daha yiit varlk yoktur. Sevmek en iyi duadr; geri kalansa anlamsz safsatadr. Seviverdik miydi ylece, gnlerimiz kla dolar."

"Kimsenin sevgimizin arasna girmemesine zen gstermeliyiz. ntij nti hep sevenlerin yanndadr..." Ajlla'nn aladn grp birden durdum.

"Alyorum," dedi, sormadm soruya yant vererek, "nk tm sylediklerin benim hayatmda yaptklarmn tam kart. Tmyle yanl yne

47

gidiyorken nasl alamam, Chamal?" "Aktan baka hibir yerde snak bulamazsn,"

diye srdrdm. "nsan hibir zaman sevdii zamandan daha gl daha kudretli olamaz, baka ne olursa olsun. Benim anlattm ak, yaamlar deitirebilen ve hastalar tedavi edebilen o gl erktir; seviyoruz deyip de korku ve gvensizlikle dolu olan o kimselerin krlgan, zayf ve baml tutumu ile bir ilgisi olmayan bir aktr benim szn ettiim. O birdenbire bitiveren ya da pimanla dnen ya da karsndakini zincire balayan hastalkl duygu ile hibir ilgisi yoktur. Benim sylediim ak zgrle-tiricidir, ifa vericidir, btnseldir.

Her__ki.innr iinde_lszce seven bir varlk yaar. Bu varlk serbest kalnca ak kendiliinden akarak kla doldurur bizi. Kendimiz ak yaratmak zorunda olmazdk, hatta ak renmek zorunda bile olmazdk, eer byle kocaman bir sevgi arpklna uram olmasaydk. ada insann artk ocuklarna ikence yapmaktan, onlar sevgiyi almaya da vermeye de yetenei olmayan yaratklara evirmekten vaz geeceini umalm. O ocuklar bu ektikleri yznden yaamlarn sevecenlikten yoksun ve sevgiye a olarak geiriyorlar; en kk bir okay karsnda kzmalar m yoksa teekkr etmeleri mi gerektiini bilemiyorlar.

yleleri var ki, onlara gre ak yalnzca iftler

48

iindir. Aslnda ak en arnm biimiyle doldur-maldr her blmn yaammzn. Kozmik ak arnmann en gerek yoludur. Bu yolda etikete ya da dnceye gerek yok; yaam kl bir ak olup youn bir zgrlk verirken, iimizde en sarslmaz dinginlii kurar.

nsanlar anlasalard eer, tek gereksinimlerinin ak olduunu, brakrlard peinden komay sahte hedeflerin, brakrlard gereksiz yklerle yklenerek karma kark etmeyi yaamlarn. Kendini ve bakalarn seven birok hastala baklk kazanmtr, gerilimden, korkudan, kararszlklardan kurtulmutur. Ak bizi en gl kozmik enerji oluklarna dntrr. Bylece yce esrinme gnlk bir olay olur da, kk gerekliin kstlayc snrlar alverir. Hayat deneyimleri anlatlamayacak denli tatllar; bylelikle de biz asl kimliimizi reniriz; biz ak idik yalnzca, fkrmay bekleyen ak yanardalar."

"Biz akla dolu isek," dedi Ajlla, "niye birok kiiden ilk kan ya irkilme oluyor ya da fke?"

"Toprak tabakasnn altnda, Yerkre scaktr, verimlidir," dedim. "Tpk bunun gibi, ada insan nyarglarla, korkularla, eitim denen plkle kaplanp rtlmtr. te bu nedenle, aykr durumlarla karlatnda, ilk davurduu ey bu pisliktir. Ama yine de, ekirdekte kalan seven bir insandr, keye

49

sktrlm, balanm, sonsuz dnce zincirleriyle kitlenmi.

Kutsal Yaama Sanat koulsuz sevgi ile dorudan iliki iindedir, en aykr durumlarda bile. Sevince kanat olur ayaklarmz, yrmemiz ise harika bir uu."

"Ya bakalar benim sevgime karlk vermezse?" diye sordu.

"Bunun nemi yok, Ajlla," diye akladm. "nemli olan senin verdiindir, bakalarnn sana verdii deil. Hibir dilencilik duygusunun nemi yoktur. Sevgi almann en iyi yolu karlnda hibir ey beklemeden sevmektir; sevmek tohum ekmek gibidir. rn hemen alamazsn. nemli olan ekmekten zevk almaktr, gelecek rnleri beklemek deil.

Kimileri de vardr ki, sevmeyi ister ama nceden sunulan koullarda. Gerek ak sel gibi akar, hibir koula bal olmadan. Bir de u var ki, kk bir ak yararszdr nk o krlgandr dalgandr rktr. Aacn kk bir daln herkes krabilir; aacn btn gldr, ya hele milyonlarca aa birarada ise... Biz byle byk boyutlu sevgi istiyoruz. Ancak koskocaman akla seven gerekten gldr.

Sevememek mutsuzlua giden yoldur. Birok akll insan vardr ki, sevemedii sevilemedii iin sefalet iinde yaar. Bu zc durumu sregenle-

50

tiren ise onlarn sevmeye yetenekli olmaylarn kabul etmemesidir, bylece srer gider, zarif szlerle ve ikiyzl glcklerle gizlenerek.

Verdii ak en iyi iletidir, en iyi sylevdir, en gerek retidir. Sevginin karl olmas ya da olmamasnn ne nemi var? nsan ancak kendinde olan verebilir?

Gerekten de, sendeki sevgi sevmeye yetenekli olmayanlar anlaman salayacaktr. Dahas, yar-glamamalsn bu insanlar; severek yardm etmelisin onlara. Ak szlerle deil, ancak daha ok sevmekle geri kazanabiliriz.

Sen ak olduun, ak da sen olduu zaman, dng kapanr. Sendeki uyumlu titreim seni koruma dzeylerine balayacaktr, sen kendi yerinde olacaksn, senin sevgi dolu varln evrendekilere en iyi armaann olacaktr.

Koulsuz sevgi de br anahtar." Ajlla gidince baheye kp yere dayadm el

lerimi. Kentin orta yerinde olsam bile, iitebiliyordum topran yrek arpntsn. Duyumsuyordum onun sevgisini, onun yaamn. Sanki kkler uzanyordu elimden, Pachamama'nn sevecen kucaklamasn duyuyordum, ocuklarnn saygyla kendine dnn bekleye duran Toprak Ana'nm.

51

52

Bugn Ajlla'y allmadk bir biimde karladm. Hibir sz sylemeden, ellerimle konutum okaylar sunarak, o da arm ve holanm olarak ses karmadan ylece durdu. Parmaklarm mark dalgalanmalarla zenli bir dzensizlik iinde tm srtn kaplayan salanyla oynamaktayd. Ellerim omuzlarnda dinlenirken okamalar masaj oldu, sonra da yava yava yayld tm bedenine.

"Saol, Chamal, imdi kendimi ok rahatlam duyumsuyorum." Bunlar onun ilk szleriydi.

"Bir masajn bile tadn duyamadan ne ok insan bu dnyadan geip gidiyor" dedim ben. "Eller kendini anlatrken, sevgiyle dolu, tpk koku saan iekler gibi, yle derin bir erk iletirler ki, ylesine ifa verici, uyum alayc, glendirici...szlerle

53

anlatlamaz. Seven bir insann ellerinde inanlmaz g ve ifa

vardr. Okamadan daha rahatlatc ve tad verici birey olamaz."

"imdi naslsn?" "ok iyi, herzamandan iyi, balangta biraz

arm olsam da," dedi Ajlla. "ada insanm yaamndan silinmitir fiziksel

dokunum," dedim. "ada insan iletiimini szel biimlere indirgemitir, bu da uzakl azaltamad gibi iletiimi soutmakta yzeyelletirmektedir.

Bizimki gibi toplumlarda fiziksel dokunum tanmann bir yoludur. Okamalar gnlk yaamn bir blmn oluturur, bizi yorum yapmakta yada gereksiz aklamalarda bulunmak zahmetinden kurtaran o deerli masumiyet hali iinde. Eer her birimiz kendi iimizde bir aydnlk blgesi aabilmi olsaydk, yorumlamalarla kayglanmalarla dolu karabasanlar sona ererdi. te bu da masumlua, iinde doatanln serbeste dolu dolu ve tm olarak oluturduu kutsal bir ortam kazandrr. Cennet gelecekte, ya da ok uzaklarda deildir. Masumluk ve gzellik ayrcalkl snaklardr. Orada daha youndur k. Oradan hereyi zgrlk iinde sevebiliriz; o zaman herey baka bir anlam kazanr. Aktan kalamaz, sevin ise dayanlmaz lde gzeldir."

54

I

"Sevmek gereksinimini duyuyorum iimde," diye srdrdm, "hereyi sevmek, sevgiyi paylamak, nk belki de ak dnyada verlidike artan tek eydir. Ben dnyaya akm ilan ediyorum. Biz Pachakuty bilgisini iinde tayanlarn dnyadan el etek ekmeyip kentlerden uzaklamyor olmamz buna kanttr. Gezginlerin her yerde var olmalar gereklidir. Biz yetkin ve yenilmez olmasm renirsek, daha yksek bir yaam dzeyi istemeyi zendirebiliriz, ite o zaman gezilerin en gzeli balam olacaktr.

"nsanlar bedenlerini rtmek iin mi, yoksa onlar gizlemek iin mi giyinirler?" diye soruverdim birdenbire.

Bir an durakladktan sonra devam ettim, "Elbette insann giysisini belirleyen yalnzca iklim ya da estetik duygusu deildir; bedenimizin kimi blmlerini gstermekten utanmamzdr neden, daha ok.

Biz ocukken, masumiyet normal yapmzdr. ada adamn yava yava topluma katl yasaklarla, korkutmalarla, cezalarla ona utanmay retir. Yava yava ocuk byklerin kusurlann kopya eder. Doatanlk ve saflk bask altna alnr;

' masumiyet ise artk istenmez olur. Neredeyse herey kabalas^ hesapllar, kt niyetlileir. Bedenimizden utanma duyunca, onu gizlemeye balarz. Saklamakla merak duygumuz uyanr; grlr olmak

55

yasaktr, yasak olan ise hepimizin araddr, birok durumda da bu aray saplantya dnr. Saflk durumunda plak beden cinsel ya da pornografik bir duyu tamayan en doal bireydir. O bir zgrlk ve masumluk davrandr.

zgn olarak yabanl ormanlardaki kz ve erkek kardelerimiz giysi kullanmazlard. Bu ise hasta ruhlu (katolik) din adamlarnca dayanlmaz bir irkinlik olarak grld, onlar da kt niyetli abalaryla yerlilere utanmasn, saklanmasn ve yasaklamasn rettiler. Bu durum eit eit cinsel sua yol at, yerli halklarda daha nce hi bulunmayan.

plak doduumuzu ve kutsal ntij nti'nin karsnda hep plak olduumuzu unutmamalyz.

"Giyinirken sen, Ajlla, sakn o kleletirici mo-ann etkisinde kalma; bedeninden utandn iin ya da bakalarnn houna gitmek iin giyinme. Seni rahatlatan ve sana sevin veren doal iplikten dokunmu giysileri se; giydiklerin bedenini sslesin ve korusun senin zgrln. D gzellik i gzelliin tmleyici bir parasdr. Gzellik seni olduundan baka gsteren sofistike ilerden daha ok, ak ve sevin ile ilgilidir.

Bedenini temizlemek bir dnsemedir, bir ayindir. Bedensel aracmz gl, salkl, uyumlu ve doyumlu tutmak grevimizdir. Bizler yalnzca

56

beden deiliz, bizler bedeniz de ayn zamanda. Hangi yata olursa olsun, bedenimzi devinimli ve iyi durumda tutmalyz. Bu da d ve i salk korumaya (hijyene) baldr. Fazla kaln giyinmek ve Toprakta yalnayak hi yrmemek salkl deildir. Kt alkanlklar, bamllklar ya da olumsuz dnceler tamak salkl deildir, nk dncelerimiz kafamzn iinde kalmaz. Olumsuz dnceler tm bedeninimize yaylp oraya oturur, onu kirlendirir."

"Gnmzdeki yolsuzluklarla dolu toplumlarda saf ve masum kalmak olanakl m?" diye Ajlla sordu.

"Bizim szn ettiimiz masumluun budalalkla bir ilikisi yok," dedim. "Arlk Gezgin'in zelliklerinden biridir, onun sna, onun kuvvetidir. Biz anlk derken, ayn anda heryerde olma duygusunu da iine alr bu.

Bu kllk sevgisel davrananlar olanakl klar, en yce duyarlklardan esinlenen."

"Bu yeni Pachacuty iinde," diye srdrdm, "yerli olmak yabanl olmak, yeniden ocuklamak demektir. Yeniden ocuklarsak diplomalarla ya da alklamakla ilgilenmeyiz artk, ya da d grnlerle, kran duygusuyla. Bizi tek ilgilendiren etkinlikle dolu bir yaam olur, nk o zaman herey bizim iin kutsal bir oyundur.

"Topran ocuklar masumluu doal durundan olarak grrler. Bu yzden korkmazlar okanmaktan

57

ya da doalktan. Onlar mtevazi ve naziktirler. ok bilir grnmezler, ama onlarn itengelen aklklarnda bilgeliin doalln bir paras olduu grlr, scakln Gneten gelmesi gibi. Saflk tmsel etkinlii salar. O zaman yaptmz etkinlikler dngselleir, ondan sonra da bakalarnn sizin iin ne dnd gz rzgarnda savrulan yapraklardan daha nemli olmaz.

Kendin olmalsn, Ajlla. zgrln zgr brakmalsn. ten gelmeliinin kendini tm bedeninde gstermesine izin vermelisin. Yaam temiz bir bakla gzlemelisin; ite o zaman nereye baksan gzellii grrsn."

Bu andan sonra herey suskunluklar, baklar, okamalarla belli oldu, sanki iki kk ocuk aa klna brnm birbirleriyle oyun oynuyorlar gibi, bizlerle birlikte elenen Gne Babann nee dolu baklar altnda.

58

Sabahleyin, odamdan ayrlmadan nce, evdeki genlerden birini, benim evde olmayacam sylemesi iin Ajlla'ya gnderdim.

"Ama tam bu saatte buluacaktk" diye aknlk ve kzgnlkla bard gen kadn.

ocuk da, kendisine nceden rettiim gibi: "Chamal dedi ki, bugn yapacak ii olmad iin, kra kacak, akam da ge dnecek" diye srdrd szn.

"Beni unutmu olamaz," diye kar kt Ajlla. "En az bir haftadr hep ayn saatte geliyordum."

"Benim diyebileceim bu kadar," diye souka steledi gen ocuk ayrlrken. "Eer btn gn beklemek istiyorsanz, bekleyin, ama bahede deil."

Ajlla kmldamadan kalakald, yalnzca hzl ve krk soluu duyuluyordu. Gzleri yere akl

59

kalrken kendi kendine dnyordu, "Chamal davran karsnda benim neler hissedeceime hi aldrmadan ekip gitti. Bencillik bu..."

Bylece dnceleri beyninde dnp duruyordu, karmakark, durdurulamaz, denetlenemez. Her zaman oturduu yerin kenarna iliti, kollarn kavuturup sessiz kald, yaku bir duvarda antika bir saat zamann nasl yava getiini bildiriyordu.

Birka saat sonra odaya girdim, neredeyse hi yzne bakmadan ona dedim ki, "Burada kalmakla doru yaptn, ama fkelenerek iindeki uyumu yitirmekle de yanl yaptn. Neden caydn yreini dinlemekten? Hayr, Ajlla, en deiik durumlarda bile dengeni korumazsan, fazla ilerleyemezsin. Glmece duygusu budalaln ve hastaln ilacdr; glmece duygusu aydnlanmay salayan gvencedir; glmece duygusu Gezgin'in hac yolculuunda nemli bir admdr. Glmece duygusu olmadan nereye varabiliriz ki? Nasl oluyor da bunca dersten sonra sen hala karmaklatrmaktasn hayatn? Her zaman anmsaman gereken byk bir gerek var, Ajlla: hayattaki tek ciddi ey glmecedir.

Glmece duygusunu yitirince, yenilmezliin bundan zarar grr. Yenilmezliin atlaynca ise, tmyle dirensiz kalrsn. Glmeceyi yalnzca glmece olarak anmsayabilmelisin. Yoksa uar gider glmece duygusu, sen de gklere ykselmek

60

yle dursun, yerlerde ackl ackl srnmeye dnersin yeniden.

Sonsuzluk, Ajlla, dolu dolu deneyimlenen bir andan baka birey deildir. Usuz bucakszlk Gezginin yreine yakandr. Glmece duygusuna bal kaldka biz, bizim uyumsal titreimimiz durmakszn genleecektir. Biz hibir ey yapmyor olsak da, yalnzca varlmz deerli bir katk olacaktr.

Bilge bir adam dnmeye balaymca, aptallar. Bir Gezgin fkelenirse o artk uamaz olur, srnr sefilce. A yreini, Ajlla, bala oynamaya bu oyunu. Asla, hi bir durumda, hibir yerde yitirme iindeki glmece duygusunu. Nereye gidebiliriz glmece olmadan? Harikalarla dolu olan Pachama-ma'nn paras olduumuza nasl olur da teekkr iinde olmayz; kutsal ntij nti'den geldiimizi nasl unutabiliriz? Ajlla, sevgi tohumlar ek ki, sevin toplayasn. Biz mutlu olduumuz zaman, trkler nr hcrelerimiz, derin bir bar doldurur bedenimizi. Yreimizin gzyle grrz ki, umak deildir kularn yapt, dansetmektir oynamaktr havada."

"Ajlla," diye devam ettim, "bizler yeni Pachacuty'nin yerli halk tpk yamur taneleri gibiyizdir. Verebileceimiz rnekle, gstereceimiz nezakete, ada insana btn sorunun bir akma

6

sorunu olduunu, akmanm ise JanaJpacha'ya giden yolu bulmamz olduunu anmsatmak iin indik bu dnyaya. Bu biim deitirme bizim titreimimizi ykselterek, evrimimiz iin gerekli olan nitel deiimi salar bize.

Bu ilemse glmecesiz olmaz. Ajlla! Eer sen sarslmadan ve uyum iinde tepki veremezsen, Gezgin baarl olamaz. Durumlarn en ktsnde bile, iindeki iyilik duygusuinu saklamaksn; durumlarn en ktsnde bile, iindeki iyilik duygusunu saklamaksn; ancak o zaman belli bir bilin dzeyinde hareket edebilirsin; ancak o zaman selinin askdaki yolculuun kalc olur...Kendi iindeki yolculuun.

Eer hibirey raslantsal deilse, niin yaknmak? Niin kzmak, eer hibir ey nedensiz olmuyorsa? Herey derstir. yleyse, kran duyarak ren, hereyi doallkla kabul ederek. Tek gereksinimin salkl olmandr. Gerisi kendiliinden gelir.

Yaammzda bir anlam olmaynca, tepkilerimiz saldrganlar denetimsizleir, hibir ey bize dokun-masa bile. Durmadan hakllk ararz, ya da bakalarn sularz. Ama samanlk yolumuz olduunda, herey harika ve glmeceli oluverir.

"Bizim yabanl yaratk destanmza gre, ntij nti bize yle dedi: 'Elenmek iin gidiniz dnyaya, nk elenirken reneceksiniz , renerek

62

byyecek, byyerek de evrimin kutsal amacn yerine getireceksiniz.' Neden deitirmeyelim glmececilerle hastanelerdeki doktorlar? Neden her hafta sonu glmece gruplar kurmayalm? Neden hergn bir glme an olmasn yaammzda, nerede olursak olalm? Neden sonsuzlatrmayalm bu an, neden yaammz kesintisiz bir kutsal glmece etkinlii yapmayalm?

"Ajlla, bize kendi kendine glme yetenei verilmitir, yleyse glebikriz pekala kendimize...glm-seyivermek iler istediimiz gibi olunca, zellikle de iler istediimiz gibi olmaymca. Sizbir eyi tm itenliinizle yaparak zevk alrsanz abanzdan, ne iyi! Sonunda kazandnzn nemi yok. nemli olan bu iten ne rendiinizdir.

"Kendi kendimize glme yetenei verilmitir bize, zellikle de yaptmz hatalara glelim diye. te bu salkl sevin duygusu renme iin gerekli aydnl saklamamz salar; bir baka deyile byme olgusunun ilemesini.

"Ajlla," dedim, kucaklayarak onu, "yrein glmsyorsa eer, ne olursa olsun kararmayacaktr yzn. Sen k olacaksn gece geldiinde. Ve de en kt anlarda glmece duygusu varsa, biimlenmeye balayacaktr Gezgin; bu demek ki kesindir sevinmek, nk her eylem bir sevinme olaydr aslnda."

Nee iinde vedalatk. Aasa biliyordu zaten

63

glmece olmasa neler geleceini bamza.

\

64

< 1 0

"Biz de talar kadar nemliyiz," diye baladm yeni gnn retisine. "Eski alarda, tannlar bize deerli bir armaan verdiler: yaam. te bu kutsal topraa ekebiliriz en gzel iekleri, en etkileyici aalan. Tannlar bize ayn hediyeyi baka baka ambalajlar iinde sundular; bizim bu gezegenden geiyor olmamzn akn nedenlerini duyumsayanlar iin Pachamama krntlan var bunun iinde. Herey canl, herey evrim okulunda ders gryor. Herey birer insan, farkl giysilere brnm. Bir gn hepsi yeniden birer yldz olacak.

Bir insan, daha uykudaysa, gururlu davranr, kibir onun kartdr, etiketidir. Ne ok zlr Pachamama ocuklannn yanl yola sapmasna! Ne sk kapanr Evrensel kap alakgnlllk pasaportu tamayanlann yzne! Kibirli insanlar, Ajlla, kendi

65

budalalklarnn tutsadrlar. Kendilerini durmadan aldatan dncelerden gelen acayip laflar syleyip dururlar. ounlukla kendilerini "iyi insan" sayarlar. Kendilerini baka insanlardan stn klan bir dolu erdemler, yetenekler, bilgelikler yklemeye eilimleri vardr kendilerine. Tm bunlar gerek bir hapisane hcresi oluturur gze grnmeyen, ama onlan aptalca konuturan. Bir ly drt kibirli insan gtrse mezarla gerekte betir l says.

Byle burnu byk davranlardan gelen baka byk sorun da, bu tip bir kiinin, irkin tutumlarn srdrrken, yalnzca bu gerein iinde yaamak zorunda kalmasdr, bylece ortaya kan ksr dng kendi budalaln besler durur.

Kibirli insanlarn aptal olmas kanlmazdr, nk onlar hereyi kendi standartlaryla deerlendirirler. Herey onlara grndne gre iyidir ya da ktdr. Hayatlar biteviyedir, nk durmadan kendilerini bakalaryla karlatrrlar. Kararlarn evreden edindikleri arpk imgelere bakarak verirler. Kibirli olanlar ac iinde yaarlar, nk onlar i gelimelerinin yerine bakalaryla girdikleri gln yans koymulardr; bylece hep gerilimli hep telaldrlar. Bu acelecilik, bu saplant sahip olduklarnm tadna varmaktan alakoyar onlan. Mutlu olmadklarndan hastalanrlar. Bu nedenle soluklan hep sdr: zdekidirler, yzeyseldirler, anlamszdrlar; hatta

66

tinsellik evrenine bile girseler byledir bu. Btn sprntlerini birlikte getirdikleri iin, ayn yanlglar srdrrler, bunun sonucunda da hibir eyi anlayamazlar. Tinsel uygulama onlar iin gln bir alay etmeye dnr; en bata da kendileri glnle-

irler. nsanda alakgnlllk olmazsa, Pachama-

ma'nn kutsal dinine girmek olanakszdr. Gurur ve kibir Gezginin Yolu'nun tm kartdr. Alakgnlllk olmadan bilgiye ulalamaz, alakgnlllkle biz tm gereklere, tm boyutlara girebiliriz. Alakgnlllk, Ajlla," diye srdrdm, "bizim iin niteliksel olarak farkl bir titreimdir. Alakgnll olan yava yava gl kudretli olur. Kendilerini korkulardan arndranlar ancak gerekten alakgnll olabilirler. Alakgnlllk temelde bir cesaret davrandr."

"Alakgnll olmak neden bu denli gtr, Chamal?" diye sordu Ajlla, apak bir ilgi ile.

"Ka kez ayn eyi sordun bana?" dedim. "ada insan iin zellikle zordur bu. Sannm aileden ve okuldan alnan eitim ile ilgisi vardr. Orada insanlar bireyci olarak, bencil olarak yetitirilirler. Bakalarna kar sorumluluk tamasn renmezler. ada insan paylamaktan ok yarmay renir, bir kalp krizi onu bu cehennem yarndan karanadek koup gemeye urar bakalarm.

67

Alakgnll olmay ruhun gzlerini rten bir ba gibidir. Kibirli olan pekok eyin ayrmnda olmadan geer bu dnyadan."

"Ajlla," dedim, birden ses tonumu deitirerek, "sen benim en kt rencilerimden birisin."

"Chamal," diye bardu aknlkla " niin byle sylyorsun?"

"Sana gurur bulamasn, kibir seni rtmesin diye, dedim," "Alakgnlllk Gezgin'in anahtardr." "Bana alakgnlll biraz daha anlat," dedi, konu ile gittike daha ok ilgilenerek," ikiyzl biriyle karlarsam ne yapmalym? Alakgnl-lmle onu onaylam olmayacak mym?"

"Ajlla," diye yantladm yavaa, "sana daha nce sylemitim alakgnllln budalalk olmadn. Onun aptalca bir korkaklkla ilgisi yoktur. Tersine, o en cesurca davrantr, nk ancak cesaretle dolu olanlar gerekten alakgnll olabilirler.

Alakgnll olmak yreiyle yrmek demektir. Hata yapan birini grrsen, onu aalamak iin frsattan yararlanmamalsn, ya da sapmamalsn, ikiyzlle. Alakgnlllk gerek ise, ak durumunu brakmayz elden; ayrca her durumda gerekli olan yapman salayan byk bir ballk duygusu vardr.

Alakgnll olmak sevgi dolu olmak demektir,

68

anmsamak demektir tanrsal kkenimizi, inanl olmaktr dolu bir yaama. Alakgnll olmak yldz gibi, aala da gibi, ocukla byk gibi... duyumsamaktr Toprakla Gnein ocuu, tm yaptklarn kardei gibi duyumsamaktr kendini.

Alakgnll olmak hep yreinde bir r tamaktr, bu yzden de her durumda dorusal olan yalnzca sevecenliktir.

Gnein yolunu Gezgin, Ajlla, onun davranlarn belirleyen alakgnlllkle tanr."

"Chamal, her dakika alakgnll olamazsam ne olur?" diye sordu Ajlla.

"Alakgnll olmak iin aba gstermen gerekmez", dedim ona. "Kendi iinde salkl olman yeter. Sen salkl isen, alakgnlllk kendiliinden akacaktr sana. O hapis olanlar kendi hapisanelerini kendileri yapar; her biri kendisinin gardiyandr. Sana btn yreimle sylyorum, Ajlla, insann basma gelebilecek en kt ey hapisanede yaamaktr. indeki zgn varl bul; iindeki o deerli doal koulu bul. O zaman bedenin gzlerle dolacaktr, gzellik grecektir sonra bu gzler nereye baksa."

Sonuna doru elimize ne gese kucaklamaya balamtk: talar, aalar, esenyel, karncalar, bir de grnmeden bize elik eden bymz. Ayrlrken ona dedim ki: "Yarn afakta, dou tepesinde

69

olacam, gneye dnk, o koca tan bitiiinde. Hazrlkl gelmen nemli."

"Hazrlk m?" diye sordu. "Neye hazrlkl, Chamal?"

"Gezgin hereye hazrlkl olmaldr her zaman. Ancak o zaman layk olur yaamaya," dedim uzaklarken.

70

Gnein And dalarna zg selamlam bir sayg trenidir, grnmeyen Tanr'nn grn olan kla, Tata nti ile bir ballk trenidir. Bu konuda youn biimde altm; anamz olan Toprakla ve atalarmzdan bize kalan gelecein koruyucularyla. Treni bitirdiimde, Ajlla grnd.

"Tam zamannda geldin," dedim. "Koruyucu ta selamladn m?"

"Sanmam," dedi yz kzararak. "Herey senin bir paran, herey canl," diye

srdrdm konumam. "Uyandmzdaki ilk niyetlerimiz ve ilk etkinliklerimiz gnn ana eilimlerini izer, perspektiflerini belirler, olaylar ynlendirir. Hibir ey geridnl olmadndan, eilimleri deitirip yeniden ynlendirmek gtr. Gnn ilk

71

anlarna daha ok zenmek yedir; nk o anlarda gnn geri kalan izgilerini belirleriz, geceki birikimler bize yeni afa kotaranadek.

zin aldktan sonra, kayann tepesine trmanmaksn. Tam ortasndan, yldrmn arpt yerden krldn greceksin. Bu atlak ierideki kovua ulaan bir tnel oluturur. Uzun sre buras tren yeri olarak kullanld."

"Btn bunlar nasl biliyorsun, Chamal?" dedi Ajlla.

"O kadm anlatt bana." "Hangi kadn?" diye yeniden sordu. "Ad Ruba" dedim, koca kayay elimle gstere

rek. "Kayalar konuur mu?" dedi. "Ajlla," dedim ona babaca sarlarak, "eyalar her

gereklikte baka trl davranrlar. Bir gereklikte yanl gzken, bir bakasnda doru olabilir. Birinde geerli olan terimler ve aklamalar bir bakasmda geerli olmayabilir. Atalarmzn dev boyda kayalar byle koca koca uzaklklara nasl tadklarn sanyorsun?" .

"Bu iin nasl yapldn anlatabilir misin bana?" dedi Ajlla.

"Konuuyorlard onlarla," diye yantladm. "O zaman farklyd arlk kavram. Nesneler yalnz bu

72

gereklikte var deiller ya." "Trman kayaya ve krsal kovua gir." Ajlla hzla kayaya ynelip trmanmaya abalad,

yeniden yeniden srayarak. Baaramaynca, yanma dnp yle syledi, "Trmanmak olanaksz, Chamal. Sanki eskiden burda bir merdiven varm da yklm gibi. Trmanmann olana yok. Sen bu kovua girdin mi, Chamal?"

"Hayr ama tanyorum oray." "Anlamyorum. Oraya girmeden, oray nasl

tanyabilirsin?" diye sordu. "nk Ruba saydamdr," dedim. "Saydam m?" dedi, inanamayarak, bakarken

kayaya doru. "Hayr, Ajlla, bu gzler iin deil tabii." "Hangi gzler iin saydam yleyse? "Sen yanlz gzlerinle mi grebileceini sanyor

sun?" diye sordum. "Chamal," dedi sinirli sinirli, "her geen gn

daha az anlyorum." "Sen doru yoldasn," dedim uzaklarken.

"Oraya ktnda ara beni." "Ama, trmanmak olanaksz." "Hibir ey olanaksz deildir." Bir sre getikten sonra, Ajlla bana geldi, oturup

yle syledi, "Yapamyorum, Chamal, uratm

73

ama olanaksz." "Senin gszln besleyen bu szckten

vazge," dedim. "Tepeye kabilmek iin yardm istedin mi kayadan?

"Hayr ... hi aklma gelmedi." "Ajlla," dedim yavaa. "Sayg ve dua byk bir

erki yerinden oynatr. Tek yapacan yreinle bakalarnn yrei arasnda bir k kprs kurmaktr; sonra senin aka dnen dilein doa yasalarn kullanacaktr deiik bir biimde. Hem sen, pek abuk brakyorsun kendini. Gezgin, kayann isteminin bedenlenmesidir. Yenilmezdir, sarslmazdr; hep ilerlemeye, korkularnn ynnde daha teye gitmeye isteklidir, her yerde kendini evinde duyumsar, nk onun yaamas yrektedir.

stemsiz bir kii motorsuz otomobil gibidir. Ta gibi bir istem her kartl bir baarya, her sorunu bir retiye, her frtnay yelkenleri dolduran bir rzgara dndrecek yetidedir; nk bilir ki karanlktan sonra gene k vardr."

"Kendimi nasl dntrebilirim, Chamal?" "Kendini dntrmenin tek yolu... kendini

dntrmektir. Yaadm her eyi yorum yapmadan ren. Pachakuty bilgisinde renmek renmemek demektir. Hibir eyin olanaksz olmadn duyum-sadmda, kendin yaptm ey olduunda, yaamm birliinde odaklatnda, yeni bir gne domu ola-

74

aksn." "Ama bu iinde yaadnz gibi byk bir kentte

otururken, yapabilir miyim bu dediklerini?" diye sordu.

"Kendini yetersiz ksr grlerden kurtardnda, anlayacaksn basma gelen hereyden kendinin sorumlu olduunu."

"Gnein yolu", diye srdrdm szm, "geni alanl ve ok eitlidir. Tm uzanm dolu dolu yaamaktr Gezgin'in grevi."

"Girecek miyiz kovua?" dedi Ajlla. "Sen hazr deilsin daha." "Ne yapmalym?" "Brak dnmeyi. Yapman gereken, Ajlla,

dnmeyi brakmaktr." "Dnmeyi nasl brakabilirim, Chamal?" "Mutlu olduun zaman daha az dnrsn," diye

aklama yaptm. "Mzik ve dans da deerli suskunluk alanlar yaratr."

"yleyse durmadan dansetmem ya da mzik dinlemem gerekiyor, yle mi?"

"ok doru bir ey syledin," diye kafam salladm. "Hepimizin iinde mzik vardr. Tek yapacamz onu kendi akna brakmak. Dansetmeden yaayabileceimizi mi sanyorsun? Elbette ki hayr, Ajlla, dans ok nemlidir. Dans yarda kesilemez,

75

kesilmemelidir. Biz bir i yapyorken bile, kutsal dans srmelidir. Bylelikle bitmez tkenmez dncelere yer kalmaz, sevin de kanlmazlar."

Daha sonra, sayg ve ilgi ile yrme sanat zerinde ders yaptk. Ben braktmda yalnz bana oru tutuyor, da ile koca kaya retileri zerinde dnseme yapyordu.

"Gne batnca eve dnersin. Gece olunca bir de yldz doacak senin iinde."

76

< 12

Bir gn daha balad. Bir kez daha yeni evin bahesinde bulutuk. Ajlla her gn daha derin bir bakla, daha uyumlu bir yz ifadesiyle geliyordu.

Geldiinde salar slakt, altn bukleleri lgnca savruluyordu. "Bugn sudan bana kar o kadar souk olmamasn rica ettim, o da duydu beni. Duta harika bir zaman geirdim," dedi gelir gelmez.

"Byle sevin dolu bir kiiyle bulumak ne gzel," diye ona yant verdim. "Dn gece kutsal koka yapraklarndan seni sorduumda, bana senin seilmi bir kadn olduunu sylediler, senin daha nce bizimle kutsal atein korunmas zerinde nemli ilevleri paylam olduunu anlattlar, bu nedenle de, herey daha kolay olacak senin iin. Kklerine dnmenin tam zaman. u andaki durum

77

da baya acil, daha ok sayda Gezginlere gereksinim var, kla doldurmak iin yolu."

"Ben gerekten bir Gezgin olacak mym?" diye sordu.

"En kt anlarda bile saklayabilirsen iindeki sevinci, elbette olursun," dedim. "Yaam kutsal bir oyundur, yce bir needir, yetkinlikle bir bulumadr, esrime ile harika bir karlamadr."

"Ya iler kt giderse?" "Yaplan yanllklar bir parasdr renmenin"

diyerek onu rahatlatmaya altm." "lk anda kt gibi grnen sonunda ok deerli bir ders olabilir. Ne ki, her zaman uyank, aydn ve tmyle o ann iinde olunmaldr.

En kt anlarda gl olmak hayat okulunun kesintisizliini salar. Bu balamda, herey kutsallar, yceleir. te bunlar bu Dnyada bizim niin var olduumuzu duyumsayabileceimiz anlardr.

Oynuyorsak, Ajlla, tm bunlar bir oyunsa eer, o zaman sen yaamn lsz gzel bir srece evirerek ok ykseklere uabilirsin, ta Gne'in yreine ulaanadek. Olan biten her eyden youn zevk alabilirsin. Her eyden tad aldmz zaman, renmesini reniriz, ayn zamanda da renmemesini. te o anda i ve d bir olur ve tadabiliriz kaderimiz olan deerli teksellii. Oynuyoruz, Ajlla! Ancak oyun oynayarak ulaabilirsin a. Oynamaktan kaanlar

78

yargl olurlar karanlkta yaamaya. Oyun oynamak ktr; oyun oynamak gndouudur. Oyun oynamak dikmektir Tata nti'nin sunduu her an kl ipliklerle.

Batda nice insanlar grdm 'tinsel taklan' tmyle ciddi suratlaryla, oysa doal tinsellik zgrlktr...bir needir o. Bizim topluluklarmzda her gn bir sevintir. Nasl sevinmeyelim her gn, Tata nti'nin en iyi bir grnmesiyken yaam? Nasl olur da gstermeyebiliriz teekkrmz r ile, dansla, susmayla, sevinle? Nasl olur da bakalar iin birer armaan olmaktan kanabiliriz, her gn yeniden sunulan bir armaan? Hepsi de bir oyundur, Ajlla. Tata nti oyun oynuyorken, oyunu oynayacaklardr elbet Gnein ocuklar da. Tm uyank varlklar oyun oynarlar durmadan; uyuyanlarsa cid-dileir karmaklar, yk yklenirler srtlarna, ksknleirler, doyumsuzlarlar, intihar ederler. Kimi zaman da bir araya toplanrlar, yaknmalar yapmak ve yapmack vgler yadrmak iin birbirlerine.

Ama insanlar yapyalndrlar, bir anlamda. Vazgeemezler hi ocuk olmaktan bu nedenlerle oyuna birakverirler kendilerini, mdr de olsalar ii de, retmen de renci de, gen de yal da. yi oluverirse birden bir ey, baar kazanverirlerse, bunun bir oyun olduunu anmsayp uzak dururlar

79

acunsallk kart kibirden. Yok, eer, iler kt giderse, yine anmsayp bunun bir oyun olduunu, sevinci saklarlar ilerinde, srdrrler cokunluklarm, ilerindeki kesintisiz ezgi besler tkenmeyen danslarn."

"Ajlla," dedim ayaa kalkarak, "artk daha fazla szn gereksiz olduu noktaya geldik. Artk youn bir oyun oynamaktr bize kalan. Unutma ne yaparsan yap, oyun oynamaktayz yalnzca. Ve bu oyunda yer almaktadr Pachamama'nn tm."

80

"Her eyi hemen renmek istiyorum" dedi Ajlla birlikte yeni gne balarken.

"stekli olman ne iyi," dedim, "ama her eyin izlemesi gereken doal bir yolu vardr. Uyanmak nce yava yava olur, hani afam skmesi gibi, imekler ve gk grltleriyle dolu frtnal sabahlar gibi, k parlamalar, aydnlanmalar, hani bir yamaca trmanan kvrml kei yolu gibi.

Gezgin, uzun bir geziye hazrlkl olmaldr, uzun soluklu bir maratona. Biz yle tabana kuvvet koamayz yz metre gibi, bakalarndan nce hedefe ulamak iin; birka belli nesne iin yapamayz hazrlmz. Her eye hazr olmak gerekir, terslikleri retmenimiz gibi grerek... Nerede olurduk eer sorunlarmz olmasayd?

81

En ktsne hazrlamalsn kendini, Ajlla. Ancak byle yaparsan hazrln tamam olur; ancak byle kaplanrsn dayankllkla gle."

"En kts ne olabilir, Chamal?" diye sordu, ilgilenerek.

"Gezgin alklanmaya da hakarete de hazrlkldr," diye srdrdm konumam, "hazrdr okanmaya da talanmaya da. Gezgin pofpoflanmakla ya da parayla batan karlamaz, teekkr ya da tazminat beklemez. O kapal dnglerle i gren bir kimsedir; duygu, anlay ya da beenilme beklemez. Ajlla, senin istekliliin harcanmamaldr telallkla. Bu dnyann tesine gitmek gerek bir gndouudur; unutmamalsn ki afak yava yava ykselir, n gelii ise geri dndrlemez."

"Kimi yerde tkanp kalmm gibi geliyor bana," diye anlatt. "Sanki ilerleyiim duruveriyor."

"Kendine ve Pachamama'ya gvenmeli, geirdiin deiimin tadna varmalsn," dedim ar ar. "Bymeni dikkatle gzlemek nemlidir, gerekten de aalar gibi byye durmakta olduumuzu unutmadan. Balangta gl ve derin kkler gelitirmemiz gerekir, bizi o i itiden teye bytmesi iin. Bymemizi dmzdan ilerletmemize olanak yoktur; i ritmimizi zorlayamayz. Pachacuty bilgisine gre, varlmz daima doal srelerle iler."

"Bu sylediklerin hergnk dilimizden ayrml,"

82

dedi Ajlla. "Benim arkadalarm devrim szcn ok baka kullanyorlar."

"Pekok kimse kendi yaamlarnda devrim yapmaya yrekleri yokken devrimden szederler, bylece de yoz yoz kalrlar," dedim stne basa basa. "imizdeki kirlilikleri boaltmakla balamayan devrim, ucuz bir grntyle sona erer.

Tek gerek devrimci kendini deitirebilendir. Devrime katk yapmann en iyi yolu khne rm yaplar deitirmektir. te o zaman, toplumda devrim yapmaktan ok, toplumun iinde yaarken toplumun dna karabiliriz kendimizi. Bylelikle szlerimiz n, admlarmz dans olur, bylece balarz tm gerekliklerde bilinle yaamaya."

"Ajlla," dedim bir sre sustuktan sonra, "Gezgin'in hazrl bir len hazrldr temelde, hergn yinelenen kutsal ok boyutlu bir dn alaydr. te bymenin tm kapsamdr bu. afak kesinlikle skecektir; tek yapmamz gereken uyank ve istekli olmamzdr. Gece srmektedir uyuyup kalanlar iin."

83

"Yalnz uysal olan eriir dan tepesine", dedim, o gnk derse balarken. "Kimileri yrekleri korku doluyken trmanmak isterler, kimileri de gurura, kibire yapm hantal ayaklarm srkleyip durur. Tm bunlar apak saygszlktr. Saygsz olan Janajpacha'ya ulaamaz.

Chejpacha'da -acunsal dzeyde- seyre kmamza ve Pachamama'da yerleip oturmamza izin verilirse, her eyin kutsal olduu bildirilir bize, sevginin ise ite ve dta tek anlatm yolu budur. Yrek, yaama bakmak iin tek penceredir. Bir yldz gsterir bize yolumuzu, ntij nti olduka gittiimiz yn.

Kendini bir doal tapnakta bulursan, kar ayakkablarn, selamla temsilcilerini madenlerin, bitkilerin, hayvanlarn. Sonra gir derin bir sessizlie.

85

Kendiliinden katlacaksn okrenkli bir dansa. Bu dansta herbir devinim, herbir renk, herbir olay imek akmalaryla sana gelen birer ders olacaktr."

"Kutsal nedir?" dedi. "Nerde biter?" "Her ey kutsaldr; her ey byk tanrsal

tapnan bir parasdr," dedim. "Eer yreinden* bakarsan, her yanda gzellik grrsn; en umulmayan yerler ok boyutlu gzellik ve renk kaynaklan olup sana harika retiler verebilirler.

Sayg bizi aalarn, dalarn ve grnmeyenlerin diline ulatrr; yalnzca saygl olan Janajpacha'ya varabilir."

"BakalarndaJci ktle bile deer vermeli miyiz?" diye sordu.

"Biri hata yaptnda," diye yantladm, "biz az ya da ok uykuda olan ve bizim yardmmz gereksinen biriyle kar kar siyayz demektir. Bakalarnn yapt yanllar bizim iin deerli retilerdir, bize yapmamz gerekeni gsterirler. Kurban ya da ezilen olma alkanl yoksa sende, kimse incitemez seni; hibir ey seni zemez, nk herkes elinden geldiince pln temizlemek hakkna sahiptir. Gezgin'in seimli geirgenlii vardr; akm olana, yce olana tmyle duyarldr ama anlamsz ya da budalaca olana hepten duyarszdr.

Yaam bir sava alandr. Her gn bir bulumamz vardr yce olanlai, davranlanmz ise snavdr bizim

86

iin. Szkonusu olan kazanmak ya da hatadan kanmak deildir; dolu dolu yaamaktr sz konusu olan. Kullandmz silahlar savan gidiini belirler; ak ve gzellik, sayg ve glmece silahlardr Gezgin-Sava'nn. Gnlk hayat sava yeridir, tm zamanlar imdiki andr, dmansa dmzda deildir."

"Anlyor musun?" diye srdrdm. "Bu beden-lenmenin anlam normal almann ve allmn tesindedir. Snrlarn amak iin geniletmelisin onlar; bylelikle de birer Gezgin oluruz biz."

"Gezginler toplumda sizlerle birlikte oturmak zorunda mdrlar?" diye sordu.

"Elbette hayr," dedim kesin bir sesle. "Janajpacha topluluk okullar hazrlk yerleridir ama orada kalmaya oturmaya uygun deillerdir. Drt bir yreden gelen insanlar orada birleirler; renirler ve byrler, sonra kendi lkelerine evlerine dner, kutsal greve devam ederler. Nerede domu olduumuz raslant deildir. Doduumuz yerlerde ve ortamlarda yaplacak grevler vardr ve sen ancak grevini bitirdikten sonra ayrlabilirsin."

"nsan her eyin kt olduu bir ortamda nasl iyi kalabilir, Chamal?"

"Gezgin her trl yerde bulunabilir, zellikle de en kt yerlerde. Hazrl ona en olumsuz ortamlarda bile sarslmadan kalma gcn verir. Tutarllksa

87

sorun, g kanlmazdr ve ykselii bastmlamaz. Her dzeyde tutarllk bizi g ile dolduran dur

gun i potansiyelin ieklenmesini salar. Orada en karanlk gecenin iinden geeriz, nk biz birer k olduuyuzdr.

Kt yerlerde bulunmak nemlidir, nk ila arayan hastalar oradadr. Tutarlln ileten Gezgin, koulsuz akla karsz hizmete adamtr kendini . Bunun olabilmesi iin, iyice pekitirilmi olunmaldr nk ancak o zaman duyumsuzluk (hsran) hastalandrmaz ruhumuzu. Ajlla, senin davrann sayg olmal, tutarllk ise varolma durumun." "Chamal," diye cokuyla bard Ajlla, "dn

evde byk bir tartma varken gzlemledim kendimi, grdm ki sabrm gerekten oalm, daha gl olmuum eskiye gre, denetleyebiliyorum tepkilerimi."

"eri girerken selam verdin mi ieklere?" diye aldrmazlkla sordum.

"ey, unuttum," diye yantlad, ararak. "Duydun mu rn kularn evin nnde?" "Hayr, Chamal, bala." "Teekkr ettin mi, uyandnda, sana armaan

olarak sunulan yeni gne? Yoksa teekkr etmemeyi, kuun nsm duymamay, iekleri grmemeyi mi yeledin?"

Ajlla gzlerini indirerek sustu. Hafif bir titreme dolat bedenini.

89.

"Hazrlnn erei bir Gezgin olmaktr," diye akladm. "Bir Gezgin ise hibir zaman yaptklarnn sonucuna taklp kalmaz, nk bu sonular deikendir ve bir tek kiiye baml deillerdir.

Ben bir de senin elde edilen kazanlara ok nem vermemek gerektiini anlaman istiyorum nk bu yol kibirlilie gtrr insan, bu da Gezginin doum evresini kesintiye uratp her eyin dkle sona ermesine yol aar. J

Bizler ok nemliyiz, ama kibirin tinselliimize hastahk bulatrmasna kap brakacak kadar deil. Bu hastalktan kurtulursak, alakgnlll sindirebiliriz iimize. Bu da bizi kendimizi bakalaryla karlatrmak, kskanmak, bakalarn kmsemek gibi patolojik eilimlerden koruyacaktr.

Gezgin, en deiik en ters durumlarda bile, hep ayn gvenlilikle ayn alakgnlllkle davranr. Karmaklatrmaz yaam. Bizim grmz aydn ise hibir ey karmak deildir zaten. Etkinliklerini hep dngsel tutmalsn, dng btn olmal, teekkr ya da alk olmamal. Ajlla, olabildiince dolu dolu olmal yaptklarn. Atn her dngy kapat, yle ki kullanlan erk dalmadan dolansn onun iinde. Bu senin gcn arttracaktr."

Ajlla alamaya balad, ban daha da indirerek, rterek gzn gr salaryla.

Uzun bir duraklamadan sonra srdrdm konu-

90

mam. "Ajlla, sen daha ok gensin! Sendeki hazr oluu, sendeki isteklilii, sendeki cokunluu, sendeki bymeyi beeniyorum. Senin ayaklarn kanat olana dek bymeni hibir ey durdurmasm, sen iinde bulunduumuz bu gerekliin dar snrlarn aanadek.

Ben senin en ktye hazrlandn grmek istiyorum. Sen her durumda iyi olabildiinde, Gezgin artk dnyaya gelmi olacaktr. Unutma ki iyi olmak demek alamamak demek deildir, iyi olmak glmeni de alaman da, glln de zayfln da ayn bir kk kutu iinde saklayabilmen demektir."

"Yaptm sana anlatmam yanl myd?" diye sordu kurularken yanaklarn.

"Neyi unuttuunu unutman yanlt. Buraya geldiinde hala artk gemi olan yayor olman yanlt, byle davranmakla imdiye ihanet etmi oluyordun nk.

Gezgin imdiye sadktr, Ajlla, imdiyi yaar tm younluuyla, nk bilir ki "u an" okuludur onun, sonsuzlua gitmek iin pasaportudur."

"Demek yanlt benim yaptm", diye steledi. "Davrann harika, doru olmayansa yaptn

davrana nem vermen," diye akladm, "Etkinliklerimizin sonularna gereinden ok deer verirsek, baml oluruz onlara, bu bamllksa bizim yaptklarmzdan tad almamz engeller, nk

91

o zaman sonularla ok urayor durumda oluruz. Anlatabildim mi? Temelde, senin zgrln korumandan sz ediyorum. Bir avu vgye deiemezsin bu zgrln, nk vg alkanlk yaratr,

f sonunda vgye baml olur da hep bakalarnn houna gidecek eyler yapmaya balarsn."

"Nasl zgr olabilirim, Chamal?" "zgrlk bize verilen en gzel armaandr,"

diye yant verdim, "bu gibi durumlarda, zgr olmak daha az daha daha az gereksinimi olmak demektir; gereksinimlerin ne denli az olursa hayatn bir avu para iin satmaya o denli az zorlamrsm. zgr olmak demek korkulardan kurtulmu olmak demektir, gerekten de gereksiz olan korkulardan. zgr olmak demek kendini aldatmaktan, yobazlktan, hogrszlkten vazgemek demektir. Bir Gezginin yaknnda zincir akrtlar bulunmaz, Ajlla. Hibir hapisaneye girmez Gezgin, ii ne denli rahat olursa olsun.

Bilgisi olmayan insan durmadan satn alr, durmadan tketir, durmadan oradan oraya koar. Oysa ne zaman ki Kutsal Bilgelik bedenlenir yaammzda, lmllk gsterisizlik tok gzllk kendiliinden hayatmzn bir paras oluverir, bylece kurtulmu oluruz bir ok st kamuflajl zincirlerden. te o zaman duyulmaz bir ses retecektir bize, ille de bir eye taklmann gerekli olmadn, her

92

trl balln bir hapisane olduunu, bir kafes iinde uu yapmann olanakl olmadn.

Ajlla, neye mal olursa olsun sakla zgrlk mchevherini. Ba emez bir sava kesil, zgrlne el koymak istedikleri zaman. Akn olan al, budalal yacl alk hakareti saldrganl alma. Sen zgr dodun, bu dnyadan ayrlrken de zgr olmaktr senin grevin."

93

94

Bugnk dersin balangcnda, yle syledim: "Bizler temelde erksel varlklarz. ler olmak iin erk gereksiniriz, yrrken Toprak'tan erk alrz, solunurken havadan, yemek yerken besinlerden, dn-seme yaparken Tata nti'den, kucaklarken aalardan, dansederken de ateten."

"Beslenmemizin trl trl yollar m var?" diye sordu Ajlla. "Ben bunun yalnz yemek yiyerek ve solunarak olduunu sanyordum."

"Bizler yalnz oksijenle ve besinle yaamyoruz ki, " diye anlattm. "Baka gzle grnmez besin kaynaklarna da gereksinimimiz var, onlar da eitli elerle deiime girerek alrz. Kentte oturanlar iin olabildiince sk sk krlara kmak nemlidir, okasn diye cildinizi afaktan geceyedek Tata nti.

95

Toprakla ve talarla iletimek iin en uygunu lenlerdir, ister dorudan doruya, isterse doal liflerden yaplm ince giysilerle. Bu yolla doyar erke olan itahmz. Mzik, suskunluk, yamur, yldz, tm bunlar erk menusunun deiik yiyecekleridir."

"Bir zamanlar," diye srdrdm anlatm, "halkmz igale urarken, yal bir yerli, esir alnarak gnlerce bir aaca bal tutuldu, askeri barakalarn avlusunda. Kartlar, bile bile unuttular yemek vermeyi ona, nk onun ac ekmesini ve alktan lmesini istiyorlard, yiyecek dilene dilene. Ama yle olmad. Gnler haftalar geti, yal adamda bir deiiklik olmad, gittike daha salkl daha ltl bir grn kazanyordu. Sindirecek besin alamyordu ama bir ok kaynaktan beslenmekteydi o. Anlyor musun? O durmadan beslenmekteydi, onu tutsak edenler aynmnda bile deilken olanlarn.

Sindirecek besinlere gence, ben derim ki bir yemi ya da bir tahl biyokimyann syledii kadar besleyici deildir, gze grnmeyen proteinler asmdan; ksal vitaminlerse bol bulunur, kimyasal rnlerde deil de sayg ve sevgi ile yetitirilmi besinlerde. Ayn biimde bitkisel ilalar ince bir dzeyde laboratuvarda kefedilen elerden daha fazla yardmc olurlar salmza. Gerek bir ifac, kadn ya da erkek, bitkilerdeki grp herbirinin

96

titreimini duyumsar. Bylelikle de bitki evreni ile erksel bir kpr kurar."

"yleyse yemek yemek bizim dleyebildiimiz-den nemli," diye onaylad.

"Teekkrle ve saygyla yemek yiyenleri grmek ne gzeldir. Herbir yemi paras ok boyutlu bir toplu almann rndr, stne eklenen insan emei ile birlikte. Bir Gezgin iin yemek yemek bir dnsemedir. Yemek srasnda bitkiler evreni ile ksal bir kpr kurar; ondan sonra da ortam uygun ise, by akar. nce dzeyde de tm bedenlerinde birden beslenir.

Yiyecekleri akla hazrlamak, onlara sayg ve kranla davranmak, yemeden nce onlar erklendirmek nemlidir. Bilinli beslenme nemlidir... yiyeceklere her bir eidin tinselliine seslenir gibi ilgi gstermelidir. Besinleri sevecenlikle yetitirmek temel nem tar, Toprakla karlkl konumal onu sevmelidir. Kimi yerli iftiler, ekin ekerken, kzgn ya da zgn olan birinin tarlaya girmesine izin vermezler; derler ki byle biri 'topra rtr.' Bu ifiler, tam tersine, tarlay ekmeden nce ocuklar getirip orada oyun oynatrlar; nk masumluk gl bir erktir, arlk ise deerli bir gbre... Toprak iin de, bitkiler iin de, insanlar iin de."

"Chamal, neler yemeliyim, nelerden kanmalym?"

97

"Kendi bedeninin sesini iitmek iin dnseme yapmalsn," dedim. "Her bir paranla konu srekli olarak, ite o zaman bilirsin korkusuzca ve yanlmadan neyin gerekli olduunu. Dnyada alk varken bakalarnn da gnlk yiyeceini bulaca bir diyeti yelemek nemlidir... tutumlu bir vejetaryen diyet demek istiyorum.

Beslenmemiz de bizimle ayn evrim dzeyinde olmal, biz inceletike o incelemeli. Byme kiinin tmn iine alr. te bedenimize sayg ve teekkr balamnda konumamzn nemli olma nedeni budur. Geri kalann gelecek gnler retecektir bize zaman gelince.

Herbir besin bir lendir, bir tadalma ve coma dansdr. Gezgin yedii her eyin tadna varr younlukla, nk bilir ki kutsal' trenin bir blmdr bize yola devam iin gerekli yakt salayan."

"Her n Pachamama ile bir bulumadr, Ajlla."

98

"Gnlerdir sana sormay istediim, ama cesaret edemediim bir ey var," dedi Ajlla, allm sabah selamlamamzdan sonra. "Nasl syleyeceimi bilmiyorum, hani u az ya da ok iftleri ilgilendiren konuda. Ben hibir olanla birlikte olmadm, elime pek ok frsat getii halde., belki anababamn etkisidir, bilmiyorum. renmek istediim u: imdi aldm eitim uyarnca, yalnz bama kalmak durumundaym, yoksa... bilmem ki. Anlyor musun?"

"Gezgin-Savann yetimesi, gerek bilge bir insann btnlemi ve a brnm olarak doup gelimesi demektir. Gezgin bir rahip, bir amauta (bir bilge), bir if ac, ya da bir retmen olabilir; her dnemde farkl formllerle karlarsn ama z ayndr.

99

Yalnzl duymadan yalnz olmak iyidir, Ajlla, -yanndaki sana uygun deilse, ya da engelliyorsa seni. Bir ein eliinden tad almak, ancak birlikte zgrce olgunlama olana varsa deerlidir."

"Benim bymeme hibir eyin karmasn istemiyorum, Chamalu," diye kat bir dille yant verdi, "Kimi ksa sreli arkadalklarm oldu ama o denli yzeyseldiler ki yalnz olmadma skldm ou kez."

"Bir gezgin btn eylemlerini kendi belirler," diye srdrdm dersimi. "Hep yreinle i yap, ite o zaman bakalarnn sylediine baml olmaz yaptklarn. Senin iindeki arlk eylemlerinin gvencesidir. Evet dediinde, tm bedenin bu onay-layla dolu olduundan evet diyeceksin. Reddettiinde ise, bu kar k kesin ve sevgi dolu olacaktr... ne kurban olmalsn ne de kurbana.

Atalarmz olan nka'lar, tantanacuy (evlilik ncesi deneme) uygularlard, bylece cifler bir karar vermeden nce tanrlard birbirlerini. Birbirini tanmann tek yolu ise skntlarn paylalmasdr. Kt gnler iyi bir okuldur; geri kalansa ou kez bir yalandr."

"Tek bana olgunlamak m daha iyidir, yoksa bir ele mi?"

"Bymek her zaman kiiseldir," diye yantladm, "Ama iyi bir ele pek ok ilgin iler yapabilirsin.

100

Tmyle sama sapan olansa srtnda bir tabut tayarak daa trmanmaya almaktr. yi seim yapmak temeldir; yoksa, aslnda yalnzlk her bakmdan daha iyidir.

Olas eini tanmann bir yolu her durumda zgrlnn sakl kalacan grmektir. zgrlnden verecein her dn denemesi kt bir im saylr, bu da szkonusu kiinin e olmaya uygun olmadn gsterir. Elbette, nceden konuulmaldr btn bunlar, ak ve esnek bir uzlama salanmal, her iki kiinin de gerekli bulduu snrlar saptandktan sonra, bo kalan alanda sevgiyle ve tm zgrlkle dolalabilmelidir. O zaman gerekleebilir byme, gerek bir gven doar, ayrmllklarsa varsllatrr birliktelii. Acma hogr sayg, sevecenlik bahesine ekilen ieklerdir. zgrlk gz kamatran bir aa oluverir, dallarnda kularn en zel trklerini rd.

"Ajlla, her durum zamannda ve ortamnda ortaya kar. Sreleri zorlamak iyi olmaz, ya da aramak onlar. Gezgin olan hibir eyi aramaz, karszca ilgi gsterir yalnzca. O kendinin ve evresinin kaifidir. Sezgisi sanki koku duyusu gibidir. Her an duyumsar neyin gerektiini."

"yleyse ne yapmam gerek u anda?" "Yrmesini renmelisin, Ajlla," dedim, "yk

seklere uabilirsin, kanat olunca ayaklarn. Gr

gcn artar o zaman, daha derinleri grmeye balarsn; doru seim yap ve uman srdr. u anda yapman gereken, Ajlla," dedim, "tm younluuyla tadma varmandr yann, kaynaklarm oaltp gnlerini akla doldurmak, tmyle a brnenedek. te o zaman zlverir nndeki karanlk, senin varlnsa bir armaan olur bakalarna.

Yaam ok gzeldir, Ajlla, yitirilmeyecek kadar gzel yanl kararlarla. zgrlmz olmazsa tutsazdr biz. Neye yarar hapisanemizi konfora hediyelere bomalar, kapalysa kap? Seni zincirleyip oynamaz yapan sevgi neye yarar? Tata nti zgr grmek ister tm ocuklarm, grmek ister a kotuklarm.

102

"Ajlla, sen bu gece leceksin." diyerek onu arttm geldiinde. Sarslm ve kafas karm bakt yzme, sonra yere indirdi ya dolan gzlerini, elbette ki beklemiyordu bunu.

Uzun bir suskunluk oldu ben yeniden balamadan sze.

"Gezgin her eye hazr olmaldr, yakalamasn diye lm, zellikle yanl bir durumda yanl yerde.

lm yanmzda yrr, Ajlla, nereye gidersek gidelim. O bizim srekli yoldamzdr, ama gerekmez bizi zmesi ya da korkutmas. lm yanmzda yrr, anmsatmak iin bize yaamay."

"lm korkusundan kanlabilir mi?" "lm korkusu ancak yerinde olmayanlara yak

r. Dolu dolu gnlnce yaayan iin lm gerekten

103

bir armaandr, yeni bir gnn masdr, yeni bir hayatn douudur."

"Peki, lnce duyduum acya ne diyorsun, Chamal?" diye sordu Ajlla. "lmek ok strapl olmal."

"Ola ki birok durum