ch3 elearning

8/8/2019 Ch3 Elearning

1/52

Chng 3 Phn tch ti chnh 61

CHNG 3

PHN TCH TI CHNH

c xong chng ny, bn s:

Hiu r mc tiu v khun kh phn tch ti chnh, cc thc o cbn v tnhhnh ti chnh ca cng ty,

C kh nng c hiu cc thng tin trn cc bo co ti chnh,

C kh nng s dng cc cng c phn tch nm bt tnh hnh ti chnh cadoanh nghip.

CHNG 3


2/52


3/52


ty. Vi h, iu bn khon ln nht l kh nng thu hi vn u t b ra, kh nng sinh liv nhng ri ro gn vi khon u t ca h. Thu nhp hin ti v thu nhp k vng cng nhkh nng n nh ca dng thu nhp l iu m h quan tm. V vy, cc nh u t thngtp trung vo kh nng sinh li v quan tm n iu kin ti chnh ca cng ty khi n nhhng n kh nng tr c tc v kh nng vt qua nguy cph sn. H mun hiu su vcc ngun lc ca cng ty, tnh hnh s dng cc ngun lc v nhng ri ro gn vi cc

ngun lc .Bn trong cng ty, cc nh qun tr cng cn phi phn tch ti chnh nhm mc tiu kim

sot ni b v cung cp nhiu thng tin hn cho nh cung cp viu kin v hiu qu tichnh ca cng ty. Vi mc tiu kim sot ni b, cc nh qun tr cn phi c kh nng phntch ti chnh lp k hoch v kim sot mt cch hiu qu. lp k hoch cho tng lai,h phi nh gi cc iu kin ti chnh hin ti ca cng ty v nh gi c cc chi linquan n v th ti chnh. Trong kim sot ni b, nh qun tr ti chnh c bit quan tm nthu nhp trn u t v hiu qu trong cng tc qun tr ti sn. Cui cng, thng lnghiu qu vi cc ngun bn ngoi, nh qun tr ti chnh cn phi iu chnh tt c cc

phng din phn tch ti chnh cc nh cung cp vn bn ngoi s dng v nh gi v

cng ty.Tm li, hnh thc v ni dung phn tch ti chnh thay i ty thuc vo mi quan tm

ca nh phn tch.

3.1.2 Khun kh phn tch ti chnh

C nhiu cch tip cn khc nhau trong phn tch ti chnh, nhng vi cng c phn tch tt,nh phn tch c th c cs kt lun v v th ti chnh ca cng ty. Vi cch tip cntrn quan im ca ngi cung cp ngun ti trcho cng ty, chng ta c th s dng mtkhun kh phn tch nh trong hnh 3.1.

Hnh 3-1. Khun kh phn tch ti chnh

Trc ht, chng ta quan tm n xu hng v yu t ma v trong nhu cu vn ca cngty. Trong tng lai, doanh nghip cn bao nhiu vn v ni dung ca cc nhu cu ny l g?C yu t ma v no trong nhu cu khng? C nhiu cng c phn tch c s dng

Xc nhnhu cu titrbnngoi

Phn tch nhu cu vn

Thng lng

vi cc nh

cung cp vn

Phn tch iu kin tichnh v kh nng sinh li

Phn tch ri ro


4/52

64

nh gi iu kin ti chnh v hiu qu bao gm cc thng s ti chnh, phn tch khi, phntch ch s.... Cc nh phn tch ti chnh s dng cc thng s ny nh mt nh vt l hc sdng cc kt qu kim nh. Theo thi gian, cc d liu ny cung cp du hiu c gi tr vsc khe cng ty, c th hn l viu kin ti chnh v kh nng sinh li ca n.

Sau khi nghin cu xong nhm hai nhn tu tin, chng ta phn tch ri ro kinh doanh, l nhng ri ro tim n trong cc hot ng ca cng ty. C nhng cng ty hot ng trong

ngnh c nhiu bin ng v h thng ch hot ng quanh im ho vn. Trong khi , cccng ty khc li hot ng trong nhng ngnh n nh hn v hot ng ca h vt xa trnim ho vn. Chng hn nh cc cng ty sn xut cc h thng my mc thit b thngthuc vo nhm ngnh th nht trong khi cc cng ty hot ng trong ngnh in thngthuc nhm th hai. Tm li, cc nh phn tch cn phi c lng mc ri ro kinh doanhca cng ty m h phn tch.

C ba nhm nhn t ny cn c s dng v kt hp li xc nh nhu cu ti chnhca cng ty. Tt nhin, nhu cu vn cng ln, tng nhu cu ti trcng nhiu, trong , nidung nhu cu vn snh hng n hnh thc ti tr. Nu c yu t ma v trong nhu cu thc th phi cn n ngun ti trngn hn, c bit l vn vay ngn hn. Ngoi ra, mc riro kinh doanh cng nh hng ln n hnh thc ti tr, ri ro kinh doanh cng cao th ti tr

bng vn vay cng t hn so vi vn ch. Ni cch khc, ti trbng vn ch an ton hn vvi hnh thc ti trny, cng ty khng c ngha v bt buc trong vic tr li v vn gc.Cng ty no c ri ro kinh doanh cao th cng thng c ri ro ti chnh cao. Mt khc, iukin ti chnh v hiu qu ca cng ty cng nh hng n hnh thc ti trm h s dng.Chng hn kh nng thanh ton cng cao th h cng c chi s dng hnh thc ti trri rohn, ngha l c th s dng nhiu vn vay hn cng nh c th s dng nhiu ngun vnngn hn hn.

Hnh trn trong hnh 3.1 cho thy vic xy dng k hoch ti trch mi ng trn quan

im ca cng ty hoc ch ginh n gin l cng ty c th vay c khi cn. Tuy nhin, khoch ti trphi c bn tho v thng lng vi cc nh cung cp vn bn ngoi. Chnghn, cng ty c th xc nh nhu cu vn l 100 triu ng ti trngn hn nhng khng c gm bo rng ngi cho vay c thp ng c ton b khon vay cng nh hnh thc titrm cc nh qun tr yu cu. V th, cng ty c th phi iu chnh k hoch cho ph hpvi iu kin ca th trng. Cng ty vi cc nh cung cp vn s thng lng quy mhp ng vay vn, cc iu khon v chi ph ca hp ng ti tr. Trong mt s tnh hung,vic thng lng vi cc nh cung cp vn bn ngoi l mt cch phn hi i vi ccnhn t khc trong hnh 3.1. R rng, qu trnh phn tch khng th tch ri hot ng thu htvn t cc nh cung cp. ng thi, cc nh cung cp vn cng nn c cch nhn rng hn

vi cch tip cn ca cng ty trong vn ti trmc d cch khc vi cch tip cn cah.

Nh vy, phn tch ti chnh c rt nhiu kha cnh. Tuy nhin, c l hu ht cc phn tchu gn vi khun kh c cu trc tng t nh khun kh trn y. Nu khng, phn tch skhng cht ch v s khng tp ng c nhng vn d tnh.

3.1.3 Phng php phn tch

Nhng con s tuyt i hay thng s dng nh s khng c ngha tr khi chng c sosnh vi nhng con s hay thng s khc. Chng hn, 60% tng ti sn u t vo nh xng


5/52


v thit b s l chuyn bnh thng i vi mt s cng ty nhng vi mt s khc th t lny li l vn thm ha. Chng ta phi c mt hng dn xc nh ngha ca ccthng s v cc cng co lng khc. Cc hot ng kinh doanh ni chung v cc hot ngti chnh ni ring din ra trong khng gian v theo thi gian. V vy, vic so snh phn tchkhng th tch ri khi khng gian v thi gian.

a - So snh theo thi gian

So snh theo thi gian nhm nghin cu bn cht s thay i viu kin v hiu sut tichnh ca mt cng ty. Nh phn tch c th so snh thng s hin ti vi thng s qu kh vthng s k vng trong tng lai ca cng mt cng ty. V d, thng s kh nng thanh tonhin thi ca nm hin ti c thc so snh vi thng s kh nng thanh ton hin thi canm trc. Khi cc thng s ti chnh c tp hp theo mt s thi k, nh phn tch c thnghin cu tp hp bin i v xc nh xem c s ci thin hay gim st no hay khng viu kin v hiu qu ti chnh theo thi gian cng nh cc khuynh hng ti chnh , angv s din ra. Tm li, con s ti mt thi im s khng th cho chng ta mt bc tranh c ngha v hiu sut ti chnh ca cng ty, v v th, chng ta phi nghin cu thng s theothi gian.

b - So snh theo khng gian v ngun cc thng s ngnh

Chiu phn tch th hai l vic so snh khng gian. Php so snh ny thng c thc hinbng cch so snh cc ch tiu tng thi im gia cc doanh nghip tng ng hay cons trung bnh ngnh. iu ny c th iu chnh cc iu kin v hiu sut ti chnh ca cngty theo h qui chiu chung, cho php xc nh lch ca cng ty so vi bnh qun ngnh.Mc d Vit Nam thng tin v ngnh cn rt hn ch nn vic so snh bn ngoi gn nh tc ngha. Tuy nhin, i vi cc nh phn tch, vic thu thp thng tin v ngnh l rt cnthit.

Cc ch tiu trung bnh ngnh c th l nhng ch dn kh quan trng hiu v tnh hnh tichnh ca cng ty. Song ng lu l khng nn xem cc thng s bnh qun ngnh nh lmc tiu, hay chun mc m nn xem n nh l h quy chiu cho cc phn tch. Hn na, nh

phn tch nn trnh p dng kinh nghim chung cho tt c cc ngnh. Chng hn nh s dngtiu chun thng s kh nng thanh ton hin thi t nht bng 1,5 cho tt c cc cng ty lkhng chun xc. Phn tch ny phi c t trong mi quan h vi loi hnh kinh doanh viu kin ca bn thn cng ty. Chng hn nh khi kim tra thc trng v kh nng tr n,hay ng hn l kh nng tr cc ha n ng hn. Nhiu cng ty ni ting bao gm cngnh in vn c kh nng tr ha n ng hn mc d cc thng s kh nng thanh tonhin thi ca h lun mc di 1,5. Do vy, yu t ny ph thuc vo bn cht hot ngkinh doanh ca cng ty. Vic dch ngha cc thng s s khng chnh xc nu khng xem xt

ni dung kinh doanh v bn thn cng ty. Nh vy, ch khi so snh cc thng s ti chnh camt cng ty vi cng ty tng t th chng ta mi c th c mt nh gi tng i hp l.

Trong chng mc no , cng cn phi tiu chun ha s liu k ton ca cc cng tykhc nhau (ngha l iu chnh cho tng thch so snh). n gin v khng them to raso vi cam. Thm ch khi s dng cc thng s tiu chun ri, nh phn tch vn cn phicn thn khi dch ngha cc thng s so snh.

tin hnh phn tch mt cng ty, ty vo mc tiu phn tch khc nhau, v v tr ca


6/52

66

ngi phn tch m mi i tng s s dng cc thng tin ti chnh khc nhau. Tuy nhin,ni dung cbn nht v tnh hnh ti chnh ca mt cng ty c th hin trong cc bo coti chnh.

3.2 BO CO TI CHNH3.2.1 Cng dng ca cc bo co ti chnh

Phn tch ti chnh da trn nn thng tin cn bn l cc bo co ti chnh. Cc bo co tichnh l cung cp thng tin ti chnh hu ch v mt doanh nghip cho cc nh u t vngi cho vay cng nh cc bn hu quan khc. Ngi c chnh ca bo co ti chnh lngi ch - ngi u t ca doanh nghip v cc ch nca n.

C nhiu loi bo co khc nhau, tuy nhin, vi nhng ngi phn tch bn ngoi nichung, mi i tng s dng khc nhau, kh nng c c cc bo co ti chnh l khcnhau. H thng bo co ti chnh c s dng cho cc i tng bn ngoi cng ty bao gm

ba bng bo co chnh:

Bng cn i k ton

Bo co kt qu hot ng kinh doanh

Bo co lu chuyn tin t

Cc bo co ti chnh ny cung cp thng tin cn thit cho nhiu i tng khc nhauquan tm n tnh hnh ti chnh ca cng ty. Cc nh phn tch bo him, cc nhn vin ngnhng, cc nh u t v cc nh qun tr nghin cu ti liu hin ti v qu khnh gi,c lng ri ro v tim nng ca cng ty trong tng lai. Ty theo mi i tng s dngm bo co ti chnh sem li cho h nhng cng dng khc nhau.

i vi cc nh qun tr, bo co ti chnh cho thy bc tranh ton cnh v tnh hnh tichnh, cc xu hng pht trin, cc u v nhc im trong cc hot ng ca cng ty. ivi cc nh u t tim nng, bo co ti chnh cung cp cc thng tin cn thit tm hiucc yu t ri ro, kh nng hon vn, kh nng bo ton v thanh ton vn, s tngtrng...C th hn, hc lng quan h gia gi tr hin ti ca khon u t v gi trtng lai m h c tht c. Hn na, h cn nghin cu thu nhp hot ng, chnh schchia li cho cng. c bit, h mun tm ra cc yu t tng trng tim nng nh:

Cng ty c ngun tim nng no?

Cc ngun ny c s dng nh th no?

Cng ty ang duy tr ccu nh th no?

Nhng ri ro v chi c th c?

Cc n by ti chnh

Thi hn, ln, s khng chc chn ca cc c on.

Trong chng ny, chng ta n li mt sim cn bn ca cc bo co ti chnh baogm bng cn i k ton, bo co kt qu hot ng kinh doanh, bo co lu chuyn tin tv bo co ngun v s dng ngn qu.


7/52


3.2.2 Thng tin trn bo co ti chnh

Bng cn i k ton tm tt ti sn, nv vn ch ca cng ty ti mt thi im, thngthng l cui nm hay cui qu. Bo co kt qu hot ng kinh doanh tm tt qu trnhkinh doanh ca doanh nghip bng cc khon thu v chi ph trong mt thi k, thng l mtnm hay mt qu. Nh vy, bng cn i k ton ging nh mt bc tranh biu th v th tichnh ti mt im thi gian cn bo co kt qu hot ng kinh doanh tm tt kh nng sinh

li ca cng ty theo thi gian. T hai bo co ny, c nhng bo co pht sinh khc c hnhthnh nh bo co li nhun sau thu cha phn phi, bo co ngun v s dng vn, bo colu chuyn tin t.

a - Bng cn i k ton

Bng 3.1 biu din bng cn i k ton tm tt ca cng ty Hi Vn vo cui nm ti chnh,ngy 31/12/20X4 v thng 31/12/20X5.

Bng 3-1. Bng cn i k ton cng ty Hi Vn

n v bo co: CNG TY HI VN Mu s B01 - DNa ch:................................................... (Ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC

Ngy 20/3/2006 ca B trng BTC)BNG CN I K TON

Ti ngy 31 thng 12 nm 20x4 v 20x5n v tnh: triu ng

TI SN 20X4 20X5 NGUN VN 20X4 20X5Tin v cc khon tngng tin

105 178 Phi tr ngi bn 190 148

Cc khon phi thu ngnhn

632 678 Phi tr ngi lao ng 105 36

Hng tn kho 1.120 1.329 Vay v nngn hn 250 448Ti sn ngn hn khc 32 56 Cc khon phi tr, phi np ngn

hn khc

140 191

Ti sn ngn hn 1889 2241 Nngn hn 685 823TI SN DI H N 850 957 Ndi hn 284 520Nguyn gi TSC 1495 1544 VN CH S HU

Tr: gi tr hao mn ly k 850 857 Vn u t ca ch shu, mnhgi 10.000

421 421

Gi tr cn li 645 687 Thng d vn c phn 361 361Bt ng sn u t 0 65 Li nhun sau thu cha phn phi 987,65 1073Cc khon u t ti chnhdi hn

205 205 Tng vn ch shu 1770 1855

TNG CNG TI SN 2739 3198 TNG CNG NGUN VN 2739 3198

Trong bng cn i k ton, tng cng ti sn bng tng nphi tr cng vi vn ch shu. Tht vy, y l mt nguyn tc k ton v do vy, tng ti sn tr tng nbng vn chshu, trong , phn ln cc khon nu c thc xc nh chc chn. Hu ht cc vn k ton lin quan n bng cn i k ton u lin quan n nhng con s gn trong ccti sn.

Tuy nhin, cn lu l cc con s trong bng cn i k ton ch l nhng con s k ton,n khc vi cc don theo gi tr kinh t ca ti sn. Gi tr k ton ca ti sn di hn chl chi ph thc t trong qu kh ch khng phi l gi tr thc t thu c nu bn ti sn


8/52

68

i vo thi im hin ti. Ngoi ra, hng tn kho thng c ghi mc thp hn gi thtrng. Khon mc phi thu khch hng c xc nh vi gi thit l cng ty s thu hi cton b Phi thu khch hng. Tt c cc gi tr ny cng c thng v cng c th khngng. Do , ngi phn tch cn phi nhn vt ra ngoi nhng con s trong bo co th mic th phn tch mt cch chnh xc viu kin ti chnh ca cng ty. Ty vo loi phntch, gi tr vn ch ghi trn bn tng kt ti sn c thng v cng c th khng ng vi

gi tr thc ca cng ty.b - Bo co kt qu hot ng kinh doanh

Bo co kt qu hot ng kinh doanh (hay cn gi l bo co l li) phn nh tnh hnh hotng kinh doanh trong mt thi k, thng l mt nm hay mt chu k kinh doanh. Bng 3.2

biu din bo co kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty Hi Vn trong hai nm ti chnh20X4 v 20X5. Kh nng ca cc nh qun l trong vic to doanh s v kim sot chi ph, vt sinh li c tm tt trong bo co kt qu hot ng kinh doanh. V cbn, n c sdng o lng cc kha cnh v kh nng sinh li ca cng ty trong mt thi k. t cmt mc li nhun hp l l cha kha cho s tn ti v l i hi quan trng vi cc nhqun tr v mt ti chnh nht.

Bng 3-2. Bo co kt qu hot ng kinh doanh cng ty Hi Vn nm 20x4 v 20x5

n v bo co: CNG TY HI VN Mu s B 02 Na ch:............................ (Ban hnh theo Q s 15/2006/Q-BTC

Ngy 20/03/2006 ca B trng BTC)BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH

Nm 20x4 v 20x5 n v tnh: triu ng

20X4 20X5

Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v 3.728 3.992

- Gi vn hng bn 2.550 2.680

= Li nhun gp v BH v CCDV 1.178 1.312+ Doanh thu hot ng ti chnh 0 0

- Chi ph ti chnh 67 76

- Chi ph bn hng 310 377

- Chi ph qun l doanh nghi p 335

=Li nhun thun thot ng kinh doanh 413 372

+ Thu nh p khc 0

- Chi ph khc 0 0

Li nhun khc 0 0

= Tng li nhun k ton trc thu 413 372

- Thu TNDN 97 83= Li nhun sau thu TNDN 249 213

- Tr c tc 149 128

= Li nhun sau thu cha phn phi 100 85

Bo co kt qu hot ng kinh doanh iu chnh

Vi mc ch tm hiu su tc ng ca cc chc nng qun trn kt qu kinh doanhchung ca doanh nghip, trong phm vi gio trnh ny, chng ti c mt siu chnh trong


9/52


bo co kt qu hot ng kinh doanh v lp nn mt bo co kt qu hot ng kinh doanhiu chnh. (Bng 3.3)

Bng 3-3. Bo co kt qu hot ng kinh doanh iu chnh

n v bo co: CNG TY HI VNBO CO KT QU HOT NG KINH DOANH

Nm 20x4 v 20x5 n v tnh: triu ng

20X4 20X5

Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v 3.728 3.992

Gi vn hng bn 2.550 2.680

Li nhun gp v BH v CCDV 1.178 1.312

Hiu qu hot ngsn xut v chnh

sch nh gi v phttrin th trng

Chi ph bn hng 310 377

Chi ph qun l doanh nghi p 335 423

Khu hao 120 140

Li nhun thun thot ng kinh doanh 413 372

Hiu qu kh nng

khai thc quy m vkim sot chi ph

Thu nh p khc 0 0

Chi ph khc 0 0Li nhun khc 0 0

Li nhun k ton trc thu v li 413 372

Doanh thu t hot ng ti chnh 0 0

Chi ph ti chnh 67 76

Tng li nhun k ton trc thu 346 296

Thu TNDN 97 83

Li nhun sau thu TNDN 249 213

Hiu qu hot ngu t ti chnh, bin

php ti trv v tr thu

Tr c tc 149 128

Li nhun sau thu cha phn phi 100 85

Thnht, khu hao c tch ring ra khi chi ph hng bn. V khu hao thc cht lmt khon chi ph thi k v c tha nhn trn phng din thu, do vy, khu hao nnc tch ra khi gi vn hng bn v a vo cc chi ph hot ng, bao gm chi ph bnhng v chi ph qun l doanh nghip. Nh th, cc chi ph trong khi ny phn nh mt thct l n phn no c lp vi doanh s mi thi k.

Th hai, chi ph v doanh thu hotng ti chnh tch ra khi chi ph hotng kinhdoanh chnh ca doanh nghip. Phn tch ra ny c t sau li nhun thun t hot ngkinh doanh. Chng ta bit rng, chi ph ti chnh l phn tr cho cc ch nsau khi trangtri cc chi ph hot ng kinh doanh. Doanh thu t cc hot ng ti chnh trong chng mc

no c lp vi nhng hot ng kinh doanh ang din ra trong chnh bn thn doanhnghip, khi tch ring hot ng ny ra chng ta s c cch nhn chi tit hn v cc hot ngkinh doanh ang thc s tin hnh ti doanh nghip. Bit rng trn thc t cc hot ng tichnh lm thay i hiu sut chung ca doanh nghip, song vic tch ring phn doanh thuny ra khng lm thay i nhng kt lun cui cng v hiu sut ca n. Bo co kt qu hotng kinh doanh iu chnh s c s dng thc hin vic phn tch trong ton bchng ny cng nh chng lp k hoch ti chnh.

Tm li, cc bc iu chnh phn tch khng lm thay i ngha ca bo co kt qu


10/52

70

kinh doanh, nhng vic chi tit ha cc khon thu v chi s lm cho phn tch c th hn.

Vi nhng iu chnh ny, bo co kt qu hot ng kinh doanh nn c c theo cckha cnh sau:

Trn phng din thu, bo co kt qu kinh doanh c chia ra thnh hai b phnln: Cc khon thu chi trc thu v cc khon sau thu. iu c bit quan trng i

vi cc nh ti chnh l snh hng ca thu ln cc quyt nh ti chnh ca h. Vvy, cn phi phn bit bng bo co kt qu hot ng kinh doanh trc thu v sauthu. T v tr tnh thu tr ln l nhng khon thu trc thu v nhng khon chic chp nhn trn phng din thu. Tt c nhng khon chi khng c mt phnth nht ny u l nhng khon chi khng c chp nhn trn phng din thu.

Trn phng th hin nh hng ca cc hot ng kinh doanh, bo co kt qu hotng kinh doanh c thc chia thnh ba phn. Phn th nht t doanh thu thunn li nhun thun t hot ng kinh doanh, phn ny s thay i ty thuc vo ccchnh sch nh gi, cc hot ng th trng, v c bit l hiu sut ca hot ngsn xut. Phn k tip cho n li nhun thun t hot ng kinh doanh bao gm thm

cc khon chi ph khng hoc t nh hng trc tip n doanh s. Do , lch cahai phn ny c th phn nh hiu qu ca vic khai thc quy m. Cui cng l phnnh hng ca cc hot ng ti chnh bao gm cc hot ng u t ti chnh, cc

bin php ti trv v tr thu ca doanh nghip.

Nm vng ngha cc phn, cc khu vc ca bo co ti chnh l bc u tin rt quan trngto nn nhng hnh dung ca ngi phn tch v nhng g , ang v s din ra trong doanhnghip c th hin trn . Tuy nhin, khi s dng cc thng tin k ton phn tch cchot ng qun tr, chng ta cn nhn r mt s hn ch ca loi thng tin ny.

3.3 PHN TCH THNG S TI CHNHnh gi iu kin v hiu qu ti chnh ca mt cng ty, nh phn tch ti chnh cn kimtra nhiu phng din khc nhau trong sc khe ti chnh ca chng. Cng cc s dng

ph bin l thng s ti chnh. Thng s ti chnh l s kt ni hai d liu ti chnh bng cchchia mt s ny cho mt s khc.

Vy ti sao phi nghin cu thng s? Ti sao chng ta khng nhn n thun vo cc sliu th? Bi theo theo cch ny, chng ta c mt csso snh hu ch hn so vi s liuth. Chng hn, mt cng ty c li nhun sau thu TNDN trong nm nay l 100 triu ng.

Con s ny cho chng ta mt cm nhn l cng ty hot ng rt c li. Tuy nhin, nu s tinli kim c t 10 tng vn u t th con s ny ni ln iu g? Chia li nhun sauthu TNDN cho tng ti sn, chng ta c 100 triu/10.000 triu ng, bng 1 phn trm thunhp trn tng ti sn. Con s 1 phn trm y c ngha l mi ng ti sn u t vo cngty ch c th to ra c 1 phn trm ng li nhun. Nh vy, gi tin tit kim ngn hngc them li mt t sut sinh li trn u t cao hn trong khi ri ro li thp hn nhiu sovi t sut tu t vo cng ty ny. Trong v d ny, thng s trn cha ng rt nhiuthng tin. Tuy nhin, bn phi cn thn trong vic la chn v dch ngha cc thng s. Mts thng s s khng c ngha, chng hn nh ly hng tn kho chia cho thng d vn c


11/52


phn th bn s c mt thng s nhng bn s gp rc ri khi c gng hiu ngha ca thngs ny.

3.3.1 Cc thng s ti chnh

V cbn, c bn nhm thng s ti chnh nh sau:

Thng s kh nng thanh ton

Thng s n(thng sn by) v kh nng trang tri

Thng s kh nng sinh li

Thng s th trng

Trc ht, cn lu rng khng c mt thng s no c th cung cp y thng tin c thnh gi mt cch chnh xc viu kin v hiu qu ti chnh ca cng ty. Tht vy,ch khi phn tch mt nhm cc thng s th mi c tha ra nhng nh gi ph hp. Ngoira, phn tch cn phi tnh n yu t ma v ca doanh nghip. Cc xu hng bn trong cthc nh gi bng cch so snh cc con s th v cc thng s ti cng mt thi imtrong nm qua cc nm.

Mc d ngun d liu ti chnh ngy cng nhiu, thng s ti chnh cng ngy cng nhiuhn nhng trong chng ny chng ta ch xem xt nhng thng s quan trng. Chng ta s pdng tnh cc thng s ti chnh ca nm 20X5 cho cng ty Hi Vn.

a - Thng s kh nng thanh ton

Theo tin qun l ti chnh ngn hng, kh nng thanh ton l kh nng ca mt ti sn cth nhanh chng chuyn thnh tin1. Thng s kh nng thanh ton o lng kh nng cadoanh nghip trong vic s dng cc ti sn nhanh chuyn ha thnh tin i ph vi ccngha v ti chnh ngn hn. Vi ngha , chng ta so snh cc ngha v nngn hn vicc ngun lc ngn hn ang sn sng cho vic p ng cc ngha v ny. ng thi, chngta cng xem xt mi tng quan gia mt bn l ti sn c tnh sinh li thp, c th chuynha nhanh thnh tin v mt bn l cc khon nvi ph tn thp nhng ngi i vay phithng xuyn i ph vi vic thanh ton cc khon nn hn. Vi cc thng s ny, ngita c thnh gi kh nng thanh ton v kh nng duy tr hot ng thanh ton trong trnghp bt trc. C hai thng s cbn nh gi kh nng thanh ton l thng s kh nngthanh ton hin thi v thng s kh nng thanh ton nhanh.

Kh nng thanh ton hin thi

Mt trong nhng thng s ph bin v c s dng nhiu nht o lng kh nng thanhton l thng s kh nng thanh ton hin thi. Kh nng thanh ton hin thi bng tng ti

sn ngn hn chia cho tng nngn hn. Thng s ny cho bit kh nng ca cng ty trongvic p ng cc ngha v tr nngn hn. Thng s ny nhn mnh n kh nng chuynha thnh tin mt ca cc ti sn ngn hn trong tng quan vi cc khon nngn hn.

1Tin Qun l ti chnh ngn hng, Pierre Conso, Robert Lavaud, Bernard Colasse, Jean Louis

Fouss, Georges Nordmann, Roger Bataille, Nh xut bn ngoi vn, vin tin t tn dng, 1991, trang

240.


12/52

72

Ti sn ngn hnKh nng thanh ton hin thi =

Nngn hn

Vi cng ty Hi Vn, thng s kh nng thanh ton hin thi nm 20x5 nh sau:

2.241 triu ngKh nng thanh ton hin thi = = 2,72

823 triu ngBnh qun ngnh = 2,1

Cng ty Hi Vn hot ng trong ngnh thit bin gia dng, thng s kh nng thanhton hin thi ca cng ty cao hn so vi mc bnh qun ngnh. Mc d so snh vi bnhqun ngnh khng hn lun phn nh c im mnh hay im yu v ti chnh nhng nrt c ngha trong vic ch ra du hiu cn xem xt. Khi c lch ng k, nh phn tch s

phi xc nh nguyn nhn ca n. C th, bn thn ngnh c tc chuyn ha nhanh nnmc d thng s kh nng thanh ton hin thi ca n thp hn nhng cng ty vn rt mnh.Mt khc, cng c th cng ty c qu trnh chuyn ha qu nhanh so vi ngnh v n chpnhn b qu kh nng sinh li tng thm. Tm li, bt k khi no c mt du hiu l, nh

phn tch phi tm ra nguyn nhn ng sau .

Thng thng, kh nng thanh ton hin thi cng cao cho mt cm gic l kh nng trncng cao nhng thng s ny chc xem l mt cng co lng th v n khng tnhn kh nng chuyn nhng ca tng ti sn trong nhm ti sn ngn hn. Mt cng ty c tisn ngn hn ch yu gm tin mt, phi thu khch hng th cng ty s kh nhng hn sovi cng ty duy tr ch yu hng tn kho. Do vy, chng ta phi chuyn sang mt cng ckhc cht ch hn kim tra kh nng thanh ton ca cng ty, l thng s kh nng thanhton nhanh.

Kh nng thanh ton nhanh

Trong mt s trng hp, hng tn kho khng th chuyn c thnh tin, chng hn nhtrong thi k khng hong (tr khi phi bn vi gi rt r). Tnh hung ny rt hay gp trongngnh kinh doanh thi trang hoc trong nhng ngnh c nhiu kh nng lc hu v mt cngngh hoc cc th trng bo ho. Trong trng hp nh th, ch c th ci thin kh nngthanh ton da vo nhng ti sn d chuyn ha thnh tin hn ch khng th da vo cckhon d tr hay cc khon trch trc c. Ty theo ngnh m yu cu i vi thng sny l cao hay thp v ngi ta xc nh mt mc ti thiu nhm m bo l an ton chodoanh nghip.

Ti sn ngn hn + Phi thu khch hngKh nng thanh ton hin nhanh =

Nngn hn

Kh nng thanh ton nhanh ca cng ty Hi Vn:178 triu + 678 triu

= = 1,04823 triu ng

Bnh qun ngnh = 1,1

Thng s ny l mt cng c h trb sung cho thng s kh nng thanh ton hin thikhi nh gi v kh nng thanh ton. Thng s ny ging vi thng s kh nng thanh tonhin thi ngoi trc im khng c hng tn kho trn t s v hng tn kho thuc loi ti


13/52


sn c tnh kh nhng thp nht trong s cc ti sn ngn hn. Thng s ny tp trung chyu vo cc ti sn c tnh chuyn ha thnh tin cao hn nh tin mt, chng khon khnhng v phi thu khch hng. Vi ni dung nh vy, kh nng thanh ton nhanh c thcung cp mt cng co lng kh nng thanh ton mt cch cht ch hn so vi thng skh nng thanh ton hin thi.

Thng s kh nng thanh ton nhanh ca Cng ty Hi Vn thp cao hn so vi mc bnh

qun ngnh nhng khng nhiu lm. Kt hp vi thng s kh nng thanh ton hin thi, cth tm kt lun rng so vi ngnh, cng ty hin ang duy tr tng inhiu hng tn kho vcc ti sn ngn hn kh nhng thp. l nguyn nhn lm cho kh nng thanh ton nhanhca cng ty gim xung di mc bnh qun ngnh mc d mc chnh lch khng ng k.Tm li, so snh kh nng thanh ton hin thi v kh nng thanh ton nhanh ca Cng ty HiVn vi bnh qun ngnh cho thy cng ty c du hiu kh tt v kh nng thanh ton.

Tuy nhin, cc thng s ny vn khng th cho chng ta bit phi thu khch hng v hngtn kho thc t c cao qu mc hay khng. iu ny c ngha l cc thng s ny cng cha khng nh cng ty c kh nng p ng tt cc ngha v nkhi n hn hay khng.

Ni cch khc, khng th nhm ln gia kh nng thanh ton v kh nng tr nbi kh nngtr nphi th hin bng ngn qu sn sinh ti thi im tr n. V vy, cn phi nghin cusu hn xem phi thu khch hng c tht s chuyn ha thnh tin p ng cc khon nhay khng v tng t, hng tn kho c kh nng chuyn ha thnh tin tt khng. Khngnhng th, cn phi xem xt mc bc bch ca cc khon nngn hn. Nu n cao thiu ny s tc ng n nh gi ban u v kh nng thanh ton ca cng ty. V th, chngta cn phi cn nghin cu k hn nhng vn ng sau cc thng s chng hn nh kimtra quy m, t hp v cht lng ca hai ti sn ngn hn ny.

Vng quay phi thu khch hng

Thng s vng quay phi thu khch hng cung cp ngun thng tin ni b v cht lng phi

thu khch hng v mc hiu qu ca cng ty trong hot ng thu n. T l ny c xcnh bng cch chia doanh thu tn dng hng nm cho bnh qun phi thu khch hng mingy:

Doanh thu tn dngVng quay phi thu khch hng =

Phi thu khch hng bnh qun

Thng s ny cho chng ta bit s ln phi thu khch hng c chuyn ha thnh tintrong nm. S vng quay cng ln th thi gian chuyn ha t doanh s thnh tin mt cngngn. Gi s doanh s 20X5 ca Cng ty Hi Vn l doanh s tn dng, thng s ny s l:

3.992 triu ngVng quay phi thu khch hng = = 6,09 vng

(362 triu + 678 triu)/2

Bnh qun ngnh = 8,1 vng

Khi khng c thng tin v doanh thu tn dng, chng ta phi s dng tng doanh thu. Khidoanh s bin ng theo ma hoc tng mnh trong nm th vic s dng s d phi thukhch hng cui k s khng cn ph hp na. i vi loi hnh kinh doanh c s bin ngtheo ma, chng ta nn s dng s d hng thng cho ph hp hn. Trong trng hp doanhnghip c tc tng trng mnh, s d phi thu khch hng vo cui nm s cao hn so


14/52

74

vi doanh s. Lc , vng quay phi thu khch hng s b sai lch, s ln quay vng phi thukhch hng trong nm s thp hn so vi thc t. Trong trng hp ny, vic s dng gi trtrung bnh ca phi thu khch hng u nm v cui nm s thch hp hn nu doanh s tngtng i u trong c nm.

Vng quay phi thu khch hng bnh qun ca ngnh l 8,1 cho thy phi thu khch hngca Cng ty Hi Vn c tc chuyn ha chm hn nhiu so vi ngnh. iu ny c th cho

thy du hiu ca chnh sch thu hi nlng lo v nhiu khch hng vn cha thanh ton ncho cng ty. Hn na, nu phi thu khch hng lch xa so vi mc hin ti, chng ta cn phinh gi li kh nng thanh ton ca cng ty. Nu coi tt c phi thu khch hng u khnhng trong khi mt phn ln phi thu khch hng b qu hn th bn c th ri vo tnhthnh gi qu cao v kh nng thanh ton thc t ca doanh nghip. Phi thu khch hngch kh nhng khi chng c thc thu hi trong mt khong thi gian hp l. xc nhc nguyn nhn, nh phn tch c th chuyn thng s vng quay phi thu khch hng sangvng quay phi thu khch hng theo ngy hay cn gi l k thu tin bnh qun (Days of saleoutstanding - DSO).

K thu tin bnh qun

K thu tin bnh qun l khong thi gian bnh qun m phi thu khch hng ca cng ty cth chuyn thnh tin. C hai cch xc nh k thu tin bnh qun nh sau:

S ngy trong nm Khon phi thu x S ngy trong nmK thu tin bnh qun = =

Vng quay khon phi thu Doanh s tn dng hng nm

Vi Cng ty Hi Vn, vng quay phi thu khch hng bng 5,8, k thu tin bnh qun l:365 ngy

DOS = = 59,9 ngy6,09

Bnh qun ngnh = 45 ngyCon s ny cho bit s ngy bnh qun doanh s duy tr di hnh thc phi thu khch

hng cho n khi c thu hi v chuyn thnh tin. V thng s vng quay phi thu khchhng bnh qun ngnh l 8,1 nn k thu tin bnh qun ca ngnh l 45 ngy. Mt ln na,chng ta li nhn thy r s chnh lch v hiu qu thu hi phi thu khch hng gia ngnh vcng ty Hi Vn.

Tuy nhin, trc khi kt lun l cng ty c vn trong hot ng thu hi n, cn phixem li thi hn bn hng m cng ty hin ang cung cp cho khch hng. Nu k thu tin dihn thi hn bn tn dng cho php ca cng ty th c th l mt du hiu khng tt, nchng t cng ty hin c mt t l tng i nhiu khch hng tn dng tr nkhng ng

hn. Nu k thu tin bnh qun l 62 ngy v thi hn bn hng l 2/10 Net 30, iu ny cngha l mt phn ln phi thu khch hng b qu hn, vt qua ngy th 30. Mt khc, nuk hn l Net 60 th phi thu khch hng b thu hi ch chm hn hai ngy so vi k hnquy nh.

Mc d k thu tin bnh qun qu cao thng khng tt nhng k thu tin bnh qun quthp cng khng hn tt. K thu tin bnh qun thp c th l biu hin ca mt chnh schtn dng qu cht ch. Lc ny, phi thu khch hng c th c cht lng cao nhng doanh sc th b gim mnh v li nhun c th thp hn mc l ra phi t c. Trong tnh hung


15/52


ny, c l cng ty nn ni lng cc tiu chun tn dng. Ni chung, phi thu khch hng ccht lng tt ch khi n c th chuyn ha thnh tin trong mt khong thi gian h p ltrong mi quan h vi chnh sch bn hng v chnh sch qun tr phi thu khch hng.

Vng quay hng tn kho

nm c hiu qu hot ng qun tr hng tn kho ca cng ty, chng ta xem xt thng

s vng quay hng tn kho:Gi vn hng bnVng quay tn kho =

Tn kho bnh qun2.680 triu

= = 2,19(1.120 triu +1.329 triu)

Bnh qun ngnh = 3,2

Gi vn hng bn ghi trn t s l gi tr ca thi kang xem xt, thng l mt nm.Gi tr hng tn kho mu s ghi trong v d trn l gi tr cui k, tuy nhin, vn c th sdng gi tr trung bnh u k v cui k. i vi nhng cng ty c tc tng trng cao,

chng ta nn s dng gi tr trung bnh u k v cui k. Tuy nhin, cng nh vi phi thukhch hng, khi yu t ma v tc ng mnh, cn phi s dng gi tr trung bnh phc tphn, ngha l gi tr trung bnh theo n v thng hoc qu...Thng s vng quay hng tn khocho bit hng tn kho quay bao nhiu vng chuyn thnh phi thu khch hng thng quahot ng bn hng trong nm. Cng nh cc thng s khc, thng s ny phi c nh gitrong mi quan h vi cc thng s trong qu kh v don trong tng lai v trong miquan h vi cc cng ty tng t, vi bnh qun ngnh hoc c hai.

Vng quay hng tn kho ca Cng ty Hi Vn l 2,19 vng, thp hn so vi bnh qunngnh. Vic so snh ny cho thy du hiu km hiu qu trong hot ng qun tr hng tnkho v cho thy Cng ty Hi Vn ang duy tr qu nhiu hng tn kho. Mt vn cng cn

t ra l hng tn kho trong s sch c gi trng vi gi tr thc ca n hay khng. Nukhng th tnh kh nhng ca hng tn kho thc t s thp hn so vi thng tin rt ra tthng s kh nng thanh ton hin thi v kh nng thanh ton nhanh. Mt khi c du hiu btn lin quan n hng tn kho, chng ta cn phi nghin cu k hn xc nh nguyn nhnca vn .

Ngoi ra, cn c mt cng c khc tng t nh vng quay hng tn kho nhng biu dintheo n v ngy, l chu k chuyn ha hng tn kho hay cn gi l k d tr bnh qun,thng s ny xc nh s ngy d tr hng trong kho. Nu s ngy d tr di hn so vi mc

bnh qun ngnh, iu ny chng t tn kho b tn ng qu nhiu v c nguy ccng ty phi

gim gi mnh gii phng hng tn kho.S ngy trong nm Tn kho bnh qun x S ngy trong nmChu k chuyn ha hng tn kho = =

Vng quay tn kho Gi vn hng bn365 ngy

Chu k chuyn ha tn kho = = 166,7 ngy2,19

Thi gian chuyn ha hng tn kho ca Cng ty Hi Vn chm hn 67 ngy so vi bnhqun ngnh.

Vng quay phi tr cho ngi bn


16/52

76

C i lc cng ty cn n thng tin v k hn tr tin ca chnh hi vi cc nh cung cphoc k hn tr tin ca mt khch hng tn dng tim nng. Trong nhng tnh hung nhvy, cn phi c mt chng trnh kim sot khon phi tr ngi bn. Phng php phntch ny kt hp vi thng s vng quay phi tr ngi bn (chi ph mua hng tn dng hngnm chia cho khon phi tr ngi bn) cho php phn tch khon phi tr ngi bn theocch tng t p dng khi phn tch phi thu khch hng.

Tr gi hng mua tn dngVng quay phi tr ngi bn =Khon phi tr bnh qun

Ngoi ra, chng ta c th xc nh vng quay phi tr ngi bn theo n v ngy, gi lk thanh ton bnh qun:

Phi tr ngi bn x S ngy trong nmK thanh ton bnh qun =

Tr gi hng mua tn dng

Trong , phi tr ngi bn l s d cui k (hoc gi tr trung bnh) v tr gi hng muatn dng l gi tr hng mua t cc nh cung cp bn ngoi trong nm. Con s ny cho bitthi hn bnh qun ca khon phi tr ngi bn. Thng thng, cc cng ty mun duy tr v

ko di thi hn phi tr v nh th h c th s dng ngun tin ny nh l mt ngun ti trchi ph thp. Nu h s vng quay khon phi tr ngi bn thp hn so vi mc bnh qunngnh th iu ny chng t cng ty c kh nng chim dng tin ca nh cung cp nhiu hnso vi cc cng ty khc trong ngnh. Tuy nhin, iu ny phn nh nguy ccng ty c th

phi i ph vi nhiu khon nn hn.

Ngoi ra, k tr tin bnh qun l thng tin c gi trnh gi kh nng tr nng hnca mt khch hng tn dng. Nu k tr tin bnh qun l 48 ngy v thi hn tn dng cangnh l Net 30 th iu ny c ngha l mt phn ln phi tr ngi bn b qu hn. Trongtrng hp ny, chng ta phi kim tra tnh trng tn dng ca cc nh cung cp khc cakhch hng nm bt r hn v mc nghim trng ca vn .

b - Cc thng s n

Cc thng s nphn nh mc vay nhay l tnh u tin i vi vic khai thc nvay ti trcho cc ti sn ca cng ty.

Thng s ntrn vn ch

Thng s ny c dng nh gi mc s dng vn vay ca cng ty. C nhiu thng snkhc nhau, trong , t l ntrn vn chc tnh n gin bng cch chia tng n(baogm c nngn hn) cho vn ch shu:

Tng nThng s ntrn vn ch=

Vn ch shu1.343 triu ng

= = 0,721.855 triu ng

Bnh qun ngnh = 0,8

T l ny cho bit cc ch ncung cp 0,72 ng ti trso vi mi ng vn m cngcung cp hay ni cch khc, mt ng vn chang m bo cho 0,72 ng vn vay. Thngthng, cc ch nmun thng s ny thp v t l ny cng thp th mc ti trca cng


17/52


cng cao v nh vy, lp m an ton bo v cc ch n trong trng hp gi tr ti sn bgim hay b thua l cng cao. Tuy nhin, ngi shu li nhn thy mc n by ny cao sto chi cho s tng trng t bin. T l n trn vn ch ca ngnh thit bin l 0,8nn t l ny ca Cng ty Hi Vn tng i thp hn so vi mc ca ngnh. C th ni, t lny cho cc ch nmt cm gic tng i an ton v cng ty khng s dng nhiu vn vay.

T l ntrn ti sn

Thng s ny c s dng vi cng mc ch ca thng s n trn vn ch. Thng s n(D/A) cho bit tng ti sn c ti trbng vn vay nh th no v c tnh bng cchly tng nchia cho tng ti sn.

Tng nThng s ntrn ti sn =

Tng ti sn1.343 triu ng

= = 0,423.198 triu ng

T l ny nhn mnh tm quan trng ca vn vay bng cch biu din bng t l phntrm phn ti sn c ti trbng vn vay. y, 42 phn trm ti sn ca cng ty c titrbng vn vay v 58 phn trm cn li c ti trt ngun vn ch. V mt l thuyt, nucng ty c bn i vo thi im ny th phi bn c mc ti thiu 0,42 ng trn ming ti sn khng a cc ch nvo nguy cmt vn. Mt ln na, t l ny cho thy tl ti trbng vn ch cng ln, lp m an ton cho cc ch ncng ln. Hay ni cch khc,t l ntrn tng ti sn cng cao, ri ro ti chnh cng cao v ngc li.

Cc thng s v kh nng trang tri

Sln m bo li vay

Cc thng s v kh nng trang tri dng biu din chi ph ti chnh ca mt cng ty trong

mi quan h vi kh nng p ng, trang tri ca chng. Mt trong nhng thng s truynthng o lng kh nng trang tri l s ln m bo li vay. Thng s ny n gin l tl tng li nhun k ton trc thu v li trong k bo co trn tng chi ph ti chnh trongk. S ln m bo li vay c xc nh theo cng thc nh sau:

Li nhun thun thot ng kinh doanhS ln m bo li vay =

Chi ph ti chnh372 triu ng

= = 4,8976 triu ng

Bnh qun ngnh = 4 ln

Thng s ny l mt cng co lng v kh nng ca cng ty trong vic p ng cckhon nchi ph ti chnh v kh nng trnh khi nguy cph sn. Ni cch khc, n biu thkh nng p ng cc ngha v nbng thu nhp sn sinh t hot ng kinh doanh ca cngty. Thng s ny ln hn 1 cho bit cng ty c thp ng khon chi tr tin li v to rac mt lp m an ton i vi ngi cho vay. Tht bi trong vic p ng cc ngha vthanh ton tin li c tha cng ty n nhng phn ng v lut php ca cc ch nv t, c th dn n ph sn. Ni chung, thng s ny cng cao th kh nng trang tri cckhon ntin li cng cao. So vi bnh qun ngnh l 4, kh nng ca Cng ty Hi Vn trongvic trang tri chi ph ti chnh trong nm l 4,89 ln t ngun thu nhp hot ng cho thy h


18/52

78

c mt l an ton tng i tt.

Sln trang tri tli nhun hotng trc khu hao

T lm bo Chi ph ti chnh rt hu ch khi nh gi kh nng p ng chi ph ti chnhnhng thng s ny c hai thiu st: (1) Chi ph ti chnh khng phi l khon chi ph tichnh cnh duy nht m cng ty cn phi hon tr vn gc theo k hoch, ngoi ra, cnhiu cng ty i thu ti sn nn h phi thanh ton cc khon tin thu khi n hn. Nucng ty khng c kh nng p ng cc khon chi tr ny, h th b ph sn. (2) Tng linhun k ton trc thu v li khng biu th ton b ngn qu c thc s dng trn, c bit l vi cng ty c chi ph khu hao ln. hn ch nhc im ny ca thng sS ln m bo li vay, cc ngn hng v cc t chc ti chnh xy dng cng thc t ltrang tri EBITDA trong , EBITDA l li nhun thun t hot ng kinh doanh cha trkhu hao. Cng thc nh sau:

EBITDA + Chi ph ti chnh + Chi ph thu ti snS ln m bo li vay =

Chi ph ti chnh + Vn gc/(1+t) + Chi ph thu ti sn

Lu rng v ngun ngn qu dng trang tri cc khon tr l ngun ngn qu trcthu, trong khi , vn gc phi tr li l khon nsau thu, v th, phi a vn gc v trcthu. Thng s trang tri EBITDA l thng s hu ch nht i vi nhng ngi cho vay vnh ngn hng. Trong ngn hn, qu t khu hao c thc s dng tr n. Trong dihn, cc qu phi c ti u t duy tr nh my, thit b hoc nhng th m cng tykhng th tip tc s dng. V vy, cc ngn hng cho vay thng quan tm n thng s nytrong khi cc ch ndi hn th tp trung vo S ln m bo li vay.

Tm li, khi nh gi ri ro ti chnh, nh phn tch ti chnh trc ht cn phi tnh ccthng s nnh l mt cng c th o lng ri ro ti chnh. Ty vo k hoch tr nv lisut bnh qun m thng s nc th cung cp bc tranh vi mc chnh xc khc nhau v

kh nng p ng cc ngha v ti chnh. V th, chng ta phi kt hp cc thng s nvivic phn tch cc thng s v kh nng trang tri. Hn na, chng ta cng bit rng cckhon li v vn gc khng thc p ng m khng c thu nhp, khng c ngn qu. Dovy, cn phi phn tch kh nng ngn qu dng p ng cc khon n(cng nh cc chi

ph ti chnh).

c - Cc thng s kh nng sinh li

Thng s kh nng sinh li bao gm hai nhm - mt nhm biu din kh nng sinh li trongmi quan h vi doanh thu v mt nhm biu din kh nng sinh li trong mi quan h vivn u t. Kt hp li, cc thng s ny cho bit hiu qu chung ca cng ty, n phn nh

mc n nh ca thu nhp khi so snh vi cc thng s qu kh v th hin mc hpdn ca cng ty khi so snh vi cc thng s bnh qun ngnh.

Kh nng sinh li trn doanh s

Li nhun hotng binLi nhun gp v BH v CCDV

Li nhun gp bin =Doanh thu thun v BH v CCDV

Chng ta c th tnh thng s ny mt cch n gin bng cch ly li nhun thun t


19/52


hot ng kinh doanh chia cho doanh s. Thng s ny o lng hiu qu trong hot ng snxut v Marketing. Mt cng ty c thng s ny cao hn mc bnh qun ngnh chng t hc nhiu n lc trong vic ct gim chi ph, nng cao hiu qu s dng nguyn vt liu v laong so vi cc cng ty khc. c bit, thng s ny cn phn nh tnh hp l trong chnhsch nh gi ca cng ty.

i vi Cng ty Hi Vn, li nhun hot ng bin trong nm ti chnh 20X5 l:

1.312 triu ng= = 32,9%

3.992 triu ng

Bnh qun ngnh = 32,9%

Kt qu trn cho thy cng ty hot ng tng i hiu qu hn trn phng din sn xutv tiu th sn phm. Ngoi ra, cn mt cng c khc r rng hn o lng kh nng sinhli, l thng s li nhun rng bin.

Li nhun rng bin

Li nhun thun sau thu TNDNLi nhun rng bin =

Doanh thu thun v BH v CCDV

Li nhun rng bin l cng co lng kh nng sinh li trn doanh s sau khi tnh n ttc cc chi ph v Thu TNDN. Vic so snh thng s ny vi ngnh cho thy hiu sut v hp dn ca cng ty ny so vi cc cng ty khc. i vi cng ty Hi Vn:

213 triu ngLi nhun rng bin = = 5,3 %

3.992 triu ng

Bnh qun ngnh = 4,7%

i vi Cng ty Hi Vn, nm 20x5, h thu c 0,053 ng trn mi ng doanh s. Linhun rng bin cao hn so vi bnh qun ngnh cho thy kh nng sinh li trn doanh s cacng ty tng i cao hn so vi cc cng ty khc trong ngnh.

Khi so snh cc thng s ny vi nhau, chng ta c th nhn thy r hn hiu qu hotng ca cng ty. Nu li nhun hot ng bin khng thay i qua nhiu nm nhng linhun rng bin gim trong cng thi k th chng ta bit nguyn nhn l do chi ph qunl doanh nghip, chi ph bn hng tng tng i so vi doanh s hoc l do tin li tng ln.Mt khc, nu li nhun hot ng bin gim, chng ta bit rng chi ph sn xut tng ln sovi doanh s v iu ny xy ra hoc l do gi bn thp hn hoc do hiu qu hot ng snxut gim i.

Kh nng sinh li trn vn u t

Vng quay tng ti sn

Thng s ny o lng tc chuyn ha ca tng ti sn to ra doanh thu.Doanh thu thun v BH v CCDV

Vng quay tng ti sn =Tng ti sn

3.992 triu ngLi nhun rng bin = = 1,25

3.198 triu ngBnh qun ngnh = 1,66 vng


20/52

80

Kt qu trn cho thy so vi ngnh, Cng ty Hi Vn to ra c t doanh thu hn trnmi ng u t. Thng s quay vng tng ti sn cho bit hiu qu tng i ca cng tytrong vic s dng tng ti sn to ra doanh thu. y, vng quay ti sn ca Cng ty HiVn tng i km hn so vi ngnh. T nhng phn tch trc y v hot ng phi thukhch hng v hng tn kho, chng ta c th tm kt lun rng u t qu mc vo phi thukhch hng v hng tn kho l nguyn nhn lm cho vng quay tng ti sn thp. Nu Cng

ty Hi Vn c th thu c cng mt mc doanh thu nhng gim u t vo phi thu khchhng v hng tn kho, h c th ci thin c thng s quay vng tng ti sn.

Thu nhp trn tng ti sn (ROA)

Nhm thng s kh nng sinh li th hai lin quan n li nhun trn u t. Mt trongnhng cng c ny l t sut sinh li trn u t (ROA), hay cn c gi l thu nhp trn tisn (ROA):

Li nhun thun sau thu TNDNThu nhp trn tng ti sn =

Tng ti sn

213 triu ng

Thu nhp trn ti sn = = 6,7%3.198 triu ng

Bnh qun ngnh = 7,8%

T l ny cho thy mc sinh li ca cng ty thp hn so vi bnh qun ca ngnh. Khnng sinh li trn mi ng doanh s cao hn nhng thu nhp trn u t thp hn khngnh rng so vi cc cng ty trong ngnh, Cng ty Hi Vn phi s dng nhiu ti sn hn to ra doanh s.

Thu nhp trn tng ti sn v cch tip cn Dupont

Vo nm 1919, Cng ty Dupont bt u s dng mt cch tip cn c bit trong phn tchthng snh gi hiu qu ca cng ty. Vic bin i cng thc Dupont rt ph hp nhm hiu c kh nng sinh li trn u t ca cng ty. Nh trong hnh 3.2, khi nhn linhun rng bin vi vng quay ti sn, chng ta c c thng s thu nhp trn tng ti sn.

Hnh 3-2. Phn tch ROA theo phng trnh Dupont

i vi Cng ty Hi Vn, chng ta c:

Sc sinh li trn u t = Kh nng sinh li trn doanh s x Hiu sut ca ti sn

ROA = Li nhun rng bin x Vng quay tng ti sn

7,8% = 5,3% x 1,25

Sc sinh li trn u t = Kh nng sinh li trn doanh s x Hiu sut ca ti sn

Li nhun

rng sau thu

Tng ti sn

o lng hiu qu chung v

kh nng sinh li bng ti snhin c

=Li nhun rngDoanh thu thun

o lng kh nng sinh li trn

doanh thu

=Doanh thu thun

Tng ti sn

o lng hiu qu trong vic s

dng ti sn to ra doanh thu

Thu nhptrn u t

Li nhunrng bin

Vng quayti sn =


21/52


Bn thn li nhun rng bin hay thng s vng quay ti sn u l nhng cng cpng mc tiu o lng hiu qu chung ca doanh nghip. Tuy nhin, li nhun rng bin

b qua hiu qu s dng ti sn cn vng quay tng ti sn th b qua kh nng sinh li trndoanh s. Trong khi , thng s thu nhp trn tng ti sn gii quyt c nhng thiu stny. Cng ty s ci thin c thu nhp trn tng ti sn nu vng quay ti sn tng, li nhunrng bin tng hoc c hai u tng. Vi cng thc ny, c th thy rng hai cng ty c li

nhun rng bin v vng quay tng ti sn khc nhau c th mc thu nhp trn u t nhnhau.

Thu nhp trn vn ch (ROE)

Ngoi ROA, cn mt cng c khc o lng hiu sut chung ca cng ty l thu nhp trn vnch ROE. Thng s ny cho bit hiu qu ca doanh nghip trong vic to ra thu nhp chocc cng ca h.

Li nhun thun sau thu TNDNThu nhp trn vn ch =

Tng vn ch shu

213 triu ngThu nhp trn ti sn = = 11,49%

1.855 triu ng

Bnh qun ngnh = 14,04%

y c l l thng s quan trng nht i vi cc cng nm gi c phiu, n cho thykh nng sinh li trn vn u t ca h trong cng ty. Thu nhp trn vn ch l phn cn lica li nhun sau Thu TNDN sau khi thanh ton c tc u i chia cho gi tr rng ca cng thng (vn c phn thng - vn c phn u i). Trong trng hp khng c vn vayth ROA cng chnh l ROE. Khi c vn vay, chi ph sau thu ca vn vay thp lm cho ROEln hn nhiu so vi ROA do tc ng ca n by n. ROE cn c thc biu din didng:

AD1

ROAROE

=

Nu thng s ny ln hn bnh qun ngnh th cng c li hn so vi cc cngkhc trong cng ngnh. iu ny c th l do mt trong hai yu t sau: ROE ca cng ty caohn hoc l do cng ty s dng n by n(n/ti sn) nhiu hn. Khi tng mc n by nln, ROE ca cng ty s tng, tuy nhin n mt lc no th tc ng ca n by s khngcn hiu qu na do mc tng thm ca chi ph ti chnh s ln hn khon tng thm ca

phn li nhun thu c nhtc ng n by. iu ny c ngha l nu cng ty duy tr t lncao so vi tiu chun ngnh th ROE cao c th l do cng ty chp nhn mt mc ri ro ti

chnh cao hn.Thng thng, mt t sut thu nhp trn vn ch cao phn nh cng ty ang c chi u

t ln v c kh nng qun l chi ph hiu qu. ROE hin ti ca Cng ty Hi Vn thp dimc bnh qun ngnh.

Thng s ROE cao thng cho thy hiu qu tt mc d iu quan trng i vi ngiu t l phi hiu c nguyn nhn ti sao ROE c xu hng tng dn hay gim dn. ROEcao hn khng nht thit l mt iu mong mun ca cng nu cng ty phi chu mt mcri ro qu cao khi h tung sn phm ra th trng hoc c mc n by nqu cao. Do vy,


22/52

82

hiu su v y hn v t sut sinh li ca cng ty, chng ta c th s dng cch tipcn Dupont bng cch chia nh t sut ROE thnh cc yu t nh sau:

Li nhun sau thu TNDN Li nhun sau thu TNDN Doanh thu thun Tng ti sn= x x

Vn ch Doanh thu thun Tng ti sn Vn ch

Li nhun rng trn vn ch = Li nhun rng bin x Vng quay ti sn x S nhn vn ch

1,2% = 5,04% x 1,23 x 1,81

Vi cch tip cn Dupont, chng ta c th l gii mt cch r rng nguyn nhn bin ngca thng s ROE. ROE cao hn cho thy li nhun rng bin, v/ hoc vng quay ti sn,v/ hoc n by ti chnh ang tng ln. S tng ln ca li nhun rng trong phm vi cngty khng lm tn thng hay hy sinh tim nng tng trng, mc bn hng, v cht lng. Stng ln v vng quay ti sn s tt trong phm vi cng ty duy tr ti sn ti u hiu quhot ng. S tng ln ca n by ti chnh c them li hiu qu tch cc trong phm vicng ty khng tch ly qu nhiu n mua ti sn n mc m h c th gp ri ro ph sn.

Trong v d trn, cch tip cn Dupont vi ROE gip gii thch v sao ROE ca Cng ty

Hi Vn nh hn ROE bnh qun ca ngnh. Mc d Cng ty Hi Vn c li nhun rng bincao hn bnh qun ngnh v s nhn vn chmc chun ca ngnh nhng vng quay tngti sn thp hn bnh qun ngnh ko ROE ca cng ty xung mc thp hn cc cng tykhc. iu ny cho thy vic Cng ty Hi Vn s dng nhiu ti sn hn to ra doanh s lnguyn nhn lm cho ROE ca h thp hn.

Vi tt c cc thng s kh nng sinh li trn y, vic so snh mt cng ty vi cccng ty tng t v vi tiu chun ngnh rt c gi tr. Vic so snh ny gip chng ta nhgi c kh nng sinh li ca mt cng ty no l tt hay xu v nguyn nhn ca n.

d - Cc thng s th trng

Nhm thng s cui cng l nhm cc thng s gi tr th trng lin quan n gi c phiuca cng ty so vi thu nhp, dng ngn qu v gi tr k ton. Cc thng s ny cung cp chocc nh qun tr thng tin v nhn nh ca ngi u t v hiu qu hot ng trong qu khv trin trng tng lai ca cng ty. Nu cc nhm thng s trc u tt th cc thng s gitr th trng s cao v gi c phiu cng c th cao nh mong i.

Li cbn trn c phiu lu hnh

Li cbn trn c phiu (EPS) m t mc li nhun sau thu TNDN m cng ty t ctrn mi c phiu c pht hnh v lu hnh. C phiu c pht hnh nhng khng cng tykhng bn ra hay c phiu m cng ty mua li khng thuc din c phiu pht hnh v luhnh. Nu cng ty pht hnh c phiu u i, chng ta xc inh li nhun rng cho c phnthng bng cch tri c tc u i khi li nhun thun sau thu TNDN.

Li nhun thun sau thu TNDN C tc u iEPS =

S c phiu lu hnh trong k

213 triu ng

= = 0,00562 triu ng42.100 c phiu

Ngi u t s dng thng s li cbn trn c phiu xc nh hiu qu ca cng ty


23/52


trong vic to nn thu nhp cho mi c phiu. Bng cch so snh li cbn trn c phiu vis liu lch s v kt qu don, chng ta c th bit c c phiu c nh gi hp lhay khng. Li cbn trn c phiu c l l thng s cn bn nht trong cc thng s linquan n c phiu. Ch s ny cho bit cng ty thu c bao nhiu li nhun cho mi c

phiu thng c pht hnh v lu hnh. Hu ht cc nh qun tru n lc t cch s EPS cao hn bi v ch s ny cho bit h thu c nhiu li nhun hn cho mi c

phiu. Tt c cc cng ty, ngoi tr nhng cng ty nh cc t chc phi chnh ph, u tmcch tng li cbn trn c phiu. EPS cao hn cho thy cng ty ang thu c nhiu thunhp hn cho mi ng tin c cng u t. iu ny c th dn n kt qu l gi c

phiu cao hn v ngi u t thng sn sng tr nhiu hn c thu nhp cao hn.

Tng li nhun sau thu TNDN c th trc tip lm tng thu nhp mi c phiu. Cng tyc tht c iu ny nu h cung cp sn phm hay dch v c nhu cu cao vi phng

php hiu qu v chi ph. Cng ty cng c th ci thin EPS bng cch mua li c phiu luhnh. Cch ny s gim lng c phiu lu hnh, v vi mc thu nhp cnh, n s lmtng thu nhp trn mi c phiu.

Gi trn thu nhp (P/E)

Thng s gi trn thu nhp (Price/Earnings - P/E) l mt thng s v cng quan trng trn thtrng chng khon. P/E cho bit mc m ngi u tnh gi mt cng ty. C th hn,P/E cho bit nh u t sn sng tr bao nhiu cho mi ng li nhun. Khi ngi u t trgi cao cho mt mc thu nh p nht nh ca cng ty, h lm tng thng s P/E. Thngthng, P/E cng cao th cng tt v vi P/E cao hn, mt ng thu nhp c chuyn thnhnhiu gi tr hn cho cng. Nhn chung, cc cng ty c thng s P/E cao hn c xu hngc tc tng trng cao hn v cung cp nhng sn phm hay dch v c th c nhu cu vomt thi im no trong tng lai. Do nhng don tch cc ny m ngi u t snsng tr mt mc gi c phiu cao hn vi hy vng tng trng v doanh s v thu nhp s

y mnh hn na s tng ln ca gi c phiu.Tuy nhin, phi rt cn thn khi s dng thng s P/E. Mt cng ty ang thua l s khng

c mt thng s P/E c ngha. Hn na, nu li nhun qu nh m li c gi th trng lnth P/E cng c th rt ln. Lc ny, P/E cng khng c ngha.

Gi tr trng ca c phiuP/E =

Thu nhp trn mi c phiu0,037 triu ng

= = 7,3

0,00562 triu ng

Bnh qun ngnh = 12,5

V thng s P/E ca Cng ty Hi Vn thp di mc bnh qun ca cc cng ty khc nncng ty c xem l ri ro hn v c trin vng tng trng thp hn hoc c hai.

Gi th trng trn gi tr s sch (M/B - Market/book value)

Cng ging nh P/E, ngi ta thng bn n MBV khi so snh gia cc c phiu. Gi thtrng mi c phiu chnh l gi ca c phiu, cn gi s sch chn gin l tng vn ch


24/52

84

chia cho tng s c phiu lu hnh.Vn ch

Gi tr s sch trn mi c phiu =Tng s c phiu lu hnh

1.855 triu ng= = 0,04406 triu ng

42.100 c phiu

By gi, chng ta chia gi tr th trng mi c phiu cho gi tr s sch xc nh tl gi tr th trng trn gi tr s sch (M/B):

Gi tr th trng mi c phiuGi th trng trn gi tr s sch =

Gi tr s sch mi c phiu

0,037 triu ng= = 0,84

0,04406 triu ngBnh qun ngnh = 0,82

Cng ty c iu kin ti chnh tt thng c gi tr th trng cao hn gi tr s sch. cbit, cc cng ty c t sut thu nhp trn vn ch tng i cao s c gi c phiu ln hngp nhiu ln gi tr s sch. i lc ngi ta gi y l mt gi tr cm nhn. Ngha l gi trny biu th s kt hp nhng nh gi k vng v nng lc to ra gi tr ca ti sn v conngi trong tng lai. Tuy nhin, ch khi MBV ln th n mi c ngha nh vy.

Nh vy, thng s gi tr th trng trn gi tr s sch biu th nhng nh gi trn thtrng v mt c phiu no . Gi tr ny nh hn 1 bo hiu mt du hiu khng tt vtng lai ca cng ty. Cng ty nh vy c gi l bn di gi s sch. T l gia gi tr thtrng so vi gi tr s sch ca c phiu cung cp cho nh u t thng tin v mc thin

v ca th trng i vi cng ty.

3.3.2 Cc vn lin quan n phn tch thng s

a - Hn ch ca phn tch thng s

Trong cc chng sau, chng ta s nghin cu su hn cc ni dung c bn ng sau ccthng s bn c mt t duy cht ch khi dch ngha v s dng thng s. Mc d vy, cnlu rng khi phn tch, tuy thng s c th cung cp nhng thng tin hu ch lin quan ncc hot ng v hiu qu ti chnh ca cng ty nhng n vn c nhng hn ch m bn cn

phi cn thn khi nh gi. Sau y l mt s vn tim n:

1. i vi nhng cng ty hot ng trong nhiu ngnh, vic xy dng cc thng s bnhqun ngnh c ngha s rt kh khn. V th, phn tch thng s thng c gi tr hni vi cc cng ty nh, hot ng tp trung trong mt ngnh hp.

2. Tt c cc cng ty u n lc t c mc cao hn bnh qun ngnh. V th, mc tiut mc bnh qun ngnh cha c tht hiu qu cao m tt nht nn tp trungvo cc thng s ca cc nh dn o trong ngnh. gc ny, cc cng ty nn sdng cc thng snh chun (benchmark) so snh.

3. Lm pht c thnh hng khng tt n cc bo co ti chnh, n lm cho gi tr s


25/52


sch lch so vi gi tr thc. Hn na, v lm pht nh hng n c chi ph khu hao vchi ph hng tn kho nn li nhun cng bnh hng. V th, phn tch thng s chomt cng ty theo thi gian hoc phn tch so snh vi nhiu cng ty qua nhng thi kkhc nhau thng em li kt qu chun xc hn.

4. Cc nhn t ngnh cng tc ng n vic phn tch thng s. Chng hn, vi mt cngty kinh doanh thc n, vng quay tn kho trc v sau ma cao im rt khc nhau.

Ngi ta c th hn ch vn ny bng cch s dng gi tr bnh qun theo thng khitnh cc thng s vng quay tn kho (v Phi thu khch hng).

5. Cc cng ty c th s dng cc k thut nh bng ci thin hnh nh cho bng cni k ton. Chng hn, cng ty xy dng CEC vay nvi k hn 2 nm, vo ngy 27thng Mi Hai nm 20X5, h gi li tin li phi tr trong vng vi ngy v sau ntrc ngy 2 thng Mt nm 20X6, h mi tr n. K thut ny gip ci thin cc thngs kh nng thanh ton hin thi v kh nng thanh ton nhanh v lm cho s d tikhon vo cui nm 20X5 ca bng tng kt cao hn thc t. Tuy nhin, y chnthun l k thut nh bng v mt tun sau , bng cn i k ton li trv tnhtrng trc.

6. Cc ch k ton khc nhau cng c thnh hng n vic so snh. Nh lu trn, vic nh gi Hng tn kho v cc phng php khu hao cng nh hng n cc

bo co ti chnh. Nu mt cng ty thu phn ln thit b sn xut th gi tr ti sn nhhn so vi doanh s v cc ti sn thu ny khng xut hin trn bng cn i k ton.V lc ny, ngn vi ngha v thu cng khng c ghi nh l mt khon n. V th,hot ng thu c th ci thin c c cc thng s vng quay v thng s n. Tuynhin, cc chuyn gia k ton c bin php hn chc vn ny.

7. Rt kh c th kt lun l mt thng s no l tt hay xu. Chng hn, thng skh nng thanh ton hin thi cao c th cho thy du hiu tt v kh nng thanh ton.

Tuy nhin, iu ny li phn nh s d tha tin mt, lc ny, y li l du hiu khngtt (v tin mt l ti sn khng sinh li). Tng t nh th, thng s quay vng Ti sndi hn cao c th cho thy cng ty s dng hiu qu ti sn nhng cng c th l docng ty khng c vn v khng kh nng mua ti sn.

8. Mt cng ty c th c vi thng s tt cn cc thng s khc th xu. iu ny gy khkhn khi a ra nh gi chung v tnh hnh ti chnh ca cng ty. Tuy nhin, ngi tac th s dng cc th tc thng k phn tch nh hng rng ca cc thng s.

Nhiu ngn hng v cc t chc cho vay s dng cc th tc ny phn tch cc thngs ti chnh v sau , phn loi chng theo xc sut i mt vi kh khn ti chnh.

9. Phn tch thng s rt hu ch nn cc nh phn tch cn phi bit nhng vn ny viu chnh khi cn thit. Phn tch thng s m thc hin theo mt khun kh chc,khng c t duy tr tu rt nguy him. Mt phn tch c t duy vi kh nng nh gi tts cung cp thng tin hu ch v hot ng ca mt cng ty. n y, cch nhn ca bntrong vic dch ngha cc thng s chc chn vn cn cha tt nhng khi bn c ht

phn cn li ca cun sch ny, kh nng ca bn sc ci thin rt nhiu.

b - Pha sau cc con s

D cc cng c phn tch c nhiu n bao nhiu, cc k thut phn tch c tt bao nhiu i


26/52

86

na, cc con s vn kh c th phn nh ht th gii kinh doanh a dng, mun mu, munv. V th, phn tch ti chnh tt khng nn ch dng li vic tnh ton cc con s m ihi phi xem xt nhiu kha cnh nh tnh trong hot ng kinh doanh ca cng ty. Bn cnc nhng kin thc, v kinh nghim nhn thy c cc yu tang n cha ng sau cc cons!

1. Bn c th thy mt mc doanh thu rt cao, song, bn cht sc mnh ca cng ty cn i

hi bn phi nhn thc c doanh thu c b l thuc vo mt khch hng ln no hay khng? Nu c, hiu qu kinh doanh ca cng ty s tim n mt mi e da c th

b suy gim ng k nu khch hng chuyn sang ni khc. Tuy nhin, mi e dany c th gim i nhiu nu cng ty c quan h tt vi khch hng.

2. Khng ch c th, s l thuc ca doanh thu vo mt sn phm ch yu cng l mt mie da khc. Khi cng ty ph thuc vo mt sn phm duy nht h c tht hiu qucao v tp trung hn, nhng ngc li, mc a dng thp li lm tng ri ro cho cng ty.

Nu doanh thu pht sinh t nhiu loi sn phm khc nhau, cng ty s khng bnhhng nhiu khi c s st gim v nhu cu mt sn phm no .

3. Tnh trng ph thuc vo mt nh cung cp cng l mt yu tng lo ngi. Cng tybn be da bi kh nng thiu ht ngun cung ng khng d tnh trc. y l mtli cnh bo cho nhng ngi u t v nhng ngi cho vay tim nng, d cho cng tyang c mt bc tranh p vi cc con s ti chnh.

4. Vi cc cng ty c hot ng kinh doanh nc ngoi thc t ngy cng trnn phbin- bn khng th b qua phn doanh thu tch ly c t nc ngoi. Bi cc cng tyc t l kinh doanh nc ngoi cao thng em li t l tng trng cao hn v cc tsut li nhun bin ln hn. Tuy nhin, h phi tnh n tng quan gi tr ca tin nit v ngoi t vn thng xuyn bin ng. S bin ng ca th trng ngoi hi lmtng ri ro cho cc cng ty ny.

5. Cnh tranh? Bn nhn thy n nh th no qua cc con s ti chnh? Chnh ng thicnh tranh li l yu t mnh m nht tc ng n s tng gim ca gi bn v linhun bin. V th, khi don hiu sut hot ng trong tng lai, iu quan trng l

phi nh gi hnh ng tim nng ca cc i th cnh tranh hin ti v kh nng cacc i th cnh tranh mi trong tng lai.

6. Trin vng tng lai, cng l cu hi ln cho cc nh phn tch khi h phi hon tt ccphn tch ti chnh ca mnh. Cng ty c u t mnh vo hot ng nghin cu v phttrin hay khng? Nu c, trin vng tng lai ca h ph thuc nhiu vo s thnh cngca cc sn phm mi. Chng hn, nh gi ca th trng v mt cng ty my tnh ph

thuc vo sn phm mi c a ra trong nm n. V cng khng c g l ngc nhinkhi cc nh u t trong cc cng ty dc phm thng mun bit xem cng ty cnghin cu c loi thuc em li nhiu li nhun hay khng.

7. Thay i v lut php v cc quy nh lin quan c th gy nh hng ln i vi nhiungnh. Chng hn, khi don tng lai cho cc cng ty kinh doanh thuc l, vic nhgi nh hng ca cc quy nh lut php trong tng lai l rt quan trng. Do vy, khinh gi cc ngn hng, cc cng ty vin thng v cc cng ty ngnh in, cc nh phntch cn phi don c mc thay i ca lut php trong cc ngnh ny trong tng


27/52


lai v kh nng ca tng cng ty trong vic i ph vi cc thay i ny.

Tm li, ng sau cc con s l hng lot cc mi quan h chng cht kh c th biu hinbng nh lng. L nh phn tch xut sc, bn cn lm cho bc tranh cc con s c hn hnbng cch t chng vo bi cnh sng ng ca th gii kinh doanh.

Bng 3.8 biu din cc thng s ti chnh ca cng ty Hi Vn trong thi gian t 20X3

n 20X5 cng vi cc thng s ngnh ca nm 20X5.Bng 3-4. Mt s thng s ti chnh ca Cng ty Hi Vn trong ba nm 20X3 - 20X5

20X3 20X4 20X5 BQ ngnh

Kh nng thanh ton

Kh nng thanh ton hin thi 2,49 2,76 2,72 2,10

Kh nng thanh ton nhanh 1,01 1,08 1,04 1,10

K thu tin bnh qun 66,27 61,88 61,99 45,00

Vng quay phi thu khch hng 5,51 5,90 5,89 8,10

Chu k chuyn ha tn kho 160,02 160,31 181,00 114,06

Vng quay tn kho 2,28 2,28 2,02 3,20Thng s n

Thng s n 41,6% 36,5% 43,8% 0,44

Thng s ntrn vn ch 0,71 0,58 0,78 0,8

Thng s ndi hn trn vn di hn 0,28 0,18 0,32 0,24

S ln m bo li vay 5,91 6,15 4,91 4,0

Kh nng sinh li

Li nhun g p bin 29,9% 31,6% 32,9% 23,8

Li nhun hot ng bin 10,0% 11,1% 9,3% 10,00%

Li nhun rng bin 6,0% 6,7% 5,3% 4,70%

Li nhun trn ti sn (ROA) 7,2% 9,1% 6,7% 7,80%

Li nhun trn vn ch (ROE) 12,29% 14,33% 11,88% 14,04%

Vng quay tng ti sn 1,19 1,36 1,25 1,66

Thng s th trng

EPS 0,00487 0,005916 0,00507

Thng s gi trn thu nh p (P/E) 4,9 5,1 7,3 6

Thng s gi th trng trn gi tr s sch (MBV) 0,61 0,71 0,84 0,82

Chng ta la chn im phn tch xut pht t kh nng sinh li ca vn ch. Thng sny dao ng kh mnh trong ba nm gn y, c lc vt qua con s chung ca ngnh(14.33% so vi 14.04%), t ngt xung rt thp so vi ngnh (11,88%). Kh nng sinh lica ti sn cng phn nh khuynh hng ny v cng vn thp hn so vi tnh trng chungton ngnh. Mc d vy, chng ta vn nhn ra du hiu lc quan khi li nhun rng bin tuyc dao ng cng khuynh hng vi cc thng s trn nhng lun kh cao so vi iu kinchung ca ngnh. C ly l mt trong nhng nguyn nhn khin th trng nh gi cao c

phiu ca cng ty. Tnh trng m m chung ca ngnh khin c phiu b th trng ti chnhnh gi th p. Thng s gi trn thu nhp (P/E) v gi th trng trn gi tr s sch ca cngty trong nhng nm gn y vn ang tng lin tc, b kh xa tnh trng tr tr chung ton


28/52

88

ngnh. Gi tr th trng c phiu ca cng ty vt qua ngng chung ca ngnh tingn hn n gi tr s sch.

im ni bt trong tnh hnh ti chnh ca cng ty l li nhun hot ng bin ang tnglin tc v rt nhanh, vt xa con s chung ca ngnh. D cho li nhun hot ng c daong v hi thp so vi ngnh trong nm va qua. Song, khuynh hng v lch ca haithng s ny cho chng ta hnh dung kh r rng v bc chuyn mnh ca cng ty nhcc

d n ti cu trc v u t. Hiu ng ca cc hot ng c th kh mnh m trn phngdin sn xut. V vn m cng ty ang i mt l nhng thch thc phi ci thin v v thth trng v khai thc hiu qu cc d n u t. Li nhun hot ng thp c th l du hiuca tnh trng cha khai thc kp cc d n u t mi v nhng gnh nng ca hot ngqung co, pht trin mng li.

Cc hot ng u t ca cng ty to ra nhng thay i tch cc trong cu trc ti sncnh (c th l s loi b nhanh chng cc ti sn khng hiu qu), v thay i cbn vcu trc ti chnh vn ang tr tr. Nang c huy ng nhiu hn, thng sn by tngln dn n tnh trng chung ca ngnh. iu ny c th kim chng thng qua cc phn tchkhi v phn tch ch s v cc bo co ti chnh. Tuy nhin, vic s dng nhiu hn ccngun vn di hn cng t ra nhng p lc v ph tn ti chnh ln li nhun rng bin nudoanh s khng tip tc ci thin.

Tnh trng ny c th tt hn nu cng ty quan tm hn n cc vn qun l cc ti snngn hn, kim sot kh nng thanh ton. Kh nng thanh ton hin thi c dao ng nhngvn rt cao so vi ngnh, trong khi kh nng thanh ton nhanh cng c cng khuynh hngdao ng nhng li thp so vi ngnh. lch cho thy tn kho ang c tch ly khcao. C th thng s quay vng tn kho ang gim v rt xa so vi ngnh. K thu tin bnhqun c ci thin cht t song cng cn qu cao. iu i hi cng ty phi quan tm c

bit hn n hai hot ng ny.

Tm li, cc hot ng ti cu trc ti sn v ti chnh ca cng ty ang th hin nhngdu hiu tch cc. Tuy nhin, vn cn quan tm trong tng lai l ci thin v th thtrng, tng cng khai thc hiu qu v qui m v ci thin kh nng qun tr Phi thu khchhng, tn kho.

Qua v d trn, chng ta cng thy rng phn tch xu hng cc thng s ti chnh theo thigian cng vi so snh vi bnh qun ngnh c th cho nh phn tch mt hnh nh v nhngthay i xut hin trong iu kin v hiu sut ti chnh ca cng ty. Chng ta c th nhn thyr hn hnh nh ny nu mrng phn tch thng qua vic so snh vi cc i th cnh tranhtrong ngnh.

3.4 PHN TCH KHI V CH SBn cnh vic phn tch cc thng s ti chnh theo thi gian, vic trnh by bng cn i kton v bo co kt qu hot ng kinh doanh theo t l phn trm s cung cp nhiu thngtin hu ch cho ngi phn tch. Con s phn trm c thc t trong mi lin h vi tngs, chng hn nh tng ti sn hay tng doanh thu hoc so vi nm gc. Mc d t phn tchthng s ti chnh, mt phn bc tranh ti chnh c hnh thnh nhng chng ta cn cth hiu rng hn cc xu hng ny khi mrng phn tch nhng vn b qua. Ngoi ra,


29/52


hai phng php phn tch mi ny c bit hu ch khi so snh cc cng ty c s khc nhaunhiu v quy m v mi khon mc trong cc bo co ti chnh c t trn cstng ihoc tiu chun.

3.4.1 Phn tch khi

Phn tch khi l phng php biu din cc khon mc ca bng cn i k ton theo t l

phn trm trn tng ti sn v cc khon mc trong bo co kt qu hot ng kinh doanhtheo t l phn trm trn doanh s. Vic biu din cc khon mc trong cc bo co ti chnhdi dng phn trm trn tng s gip cc nh phn tch thy c nhng xu hng thay iv mt cu trc. Phn tch khi i vi bng cn i k ton s cung cp cho bn hnh nh rtr nt v s thay i cu trc ti sn v cu trc ngun vn. Phn tch khi vi bo co thunhn bn s gip chng ta rt ra nhng kt lun chnh xc v ccu thu nhp v chi ph.

Bn c th s dng phn tch khi so snh cc xu hng v hiu qu tng i catng mc trong cc bo co theo thi gian. Chng hn, t bo co kt qu kinh doanh, bn cth cn theo di d bin ng ca chi ph hng v li nhun thun sau thu TNDN theo t l

phn trm. Hai ch s ny cho bn bit liu cc chi ph theo tng nm c unreasonable hay

khng v xu hng ca li nhun rng c nh k vng hay khng. Bng cch theo di theocc thng s theo thi gian, bn c th nhn thy xu hng tt hay xu t, c nhnghnh ng iu chnh cn thit. Bn cng c th s dng phn tch khi so snh hiu quca cng ty so vi hiu qu ca cc cng ty khc hot ng trong cng ngnh.

3.4.2 Phn tch ch s

Phn tch ch s l mt phng php phn tch cc bo co ti chnh theo cch m nh qun lso snh cc khon mc trong bo co vi cc gi tr lch s.

Ngi phn tch c th s dng phng php ny so snh xu hng theo thi gian catng khon mc trong bo co. Chng hn, cc nh qun l c th mun theo di nhng thay

i doanh thu thun v li nhun thun sau thu TNDN theo thi gian. Nu trong mt thi kbo co no , doanh thu thun tng 8% v li nhun thun tng 12% so vi nm trc,ngi phn tch c th c c nhiu thng tin t kt qu ny. Th nht, so snh hiu qu cacc khon mc vi cc thng tin don xc nh hiu qu hot ng ca cng ty. Mt scng ty s xem vic tng 8% doanh thu thun l mt tht bi thm hi trong khi mt s cngty khc li xem y l mt thnh cng vt tri, quan h v hiu qu vi don l iutrng yu. Hn na, quan h gia cc khon mc vi nhau c th cho bn nhiu thng tin bntrong v cng ty. Trong v d ny, dng nhy l mt du hiu tch cc khi li nhunthun sau thu tng vi t l cao hn nhiu (12%) so vi t l tng ca doanh s (8%).

Phn tch khi v phn tch ch s thng c kt hp vi phn tch thng s. i lc,

mt trong ba k thut ny cng bo hiu tnh nghim trng trong sc kho ti chnh cacng ty. Tuy nhin, nu c c ba cng c h trtheo nhng cch thc khc nhau th vic phntch s gip cc nh qun tra ra cc hnh ng iu chnh tt hn. Do vy, phn tch boco ti chnh y phi bao gm c phn tch thng s, ch s, phn tch khi v phn tchDupont.


30/52

90

Bng 3-5. Phn tch khi v ch s vi bng cn i k ton ca cng ty Hi Vn

Phn tch khi Phn tch ch s Phn tcTI SN 20X3 20X4 20X5 20X3 20X4 20X5 NGUN VN 20X3 20X

Tin v cc khon

tng ng tin

4,2% 3,8% 5,6% 100% 87,5% 148,3% Phi tr ngi bn 6,3% 6,9

Phi thu khch hng 21,7% 23,1% 21,2% 100% 101,9% 109,4% Phi tr ngi lao ng 3,5% 3,8

Hng tn kho 36,7% 40,9% 41,6% 100% 106,7% 126,6% Vay v nngn hn 10,5% 9,1

Ti sn ngn hn khc 1,0% 1,2% 1,8% 100% 106,7% 186,7% Cc khon phi tr, phi np

ngn hn khc

5,2% 5,1

Ti sn ngn hn 63,6% 69,0% 70,1% 100% 103,8% 123,1% Nngn hn 25,5% 25,0TI SN DI HN 36,4% 31,0% 29,9% Ndi hn 16,1% 11,5

Nguyn gi TSC 61,5% 54,6% 48,3% 100% 84,9% 87,7% VN CHSHU

Tr: gi tr hao mn

ly k

32,3% 31,0% 26,8% 100% 91,9% 92,6% Vn u t ca ch shu,

mnh gi 10.000

14,7% 15,4

Ti sn cnh 29,2% 23,5% 21,5% 100% 77,2% 82,2% Thng d vn c phn 12,6% 13,2

Bt ng sn u t 0,0% 0,0% 2,0% Li nhun sau thu cha

phn phi

31,0% 36,1

Cc khon u t ti

chnh di hn

7,2% 7,5% 6,4% 100% 100% 100% Tng vn ch shu 58,4% 63,5

TC TI SN 100% 100% 100% 100% 95,8% 111,8% TC NGUN VN 100% 100


31/52


Bng 3-6. Phn tch khi v ch s vi bo co kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty Hi

Vn

Phn tch khi Phn tch ch s

20X3 20X4 20X5 20x3 20X4 20X5

Doanh thu thun v BH v CCDV 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 109,2% 116,9%

Gi vn hng bn 70,1% 68,4% 67,1% 100,0% 106,5% 111,9%Li nhun gp v BH v CCDV 29,9% 31,6% 32,9% 100,0% 115,5% 128,6%

Chi ph bn hng 8,3% 8,3% 9,4% 100,0% 108,8% 132,3%

Chi ph qun l doanh nghi p 8,8% 9,0% 10,6% 100,0% 110,9% 140,1

Khu hao 2,6% 3,2% 3,5% 100,0% 133,3% 155,2%

Li nhun thun tHKD 10,0% 11,1% 9,3% 100,0% 120,4% 108,5%

Thu nh p khc 0,0% 0,0% 0,0%

Chi ph khc 0,0% 0,0% 0,0%

Li nhun khc 0,0% 0,0% 0,0%

Li nhun k ton trc thu v li 10,0% 11,1% 9,3% 100,0% 120,4% 108,5%

Doanh thu t hot ng ti chnh 0,0% 0,0% 0,0%

Chi ph ti chnh 1,7% 1,8% 1,9% 100,0% 115,6% 130,6%

Tng li nhun k ton trc thu 8,3% 9,3% 7,4% 100,0% 121,4% 104,0%

Thu TNDN 2,3% 2,6% 2,1% 100,0% 121,4% 104,0%

Li nhun sau thu TNDN 6,0% 6,7% 5,3% 100,0% 121,4% 104,0%

Tr c tc 3,6% 4,0% 3,2% 100,0% 121,4% 104,0%

Li nhun sau thu cha phn phi 2,4% 2,7% 2,1% 100,0% 121,4% 104,0%

3.5 BO CO NGUN V SDNGMc d bo co lun chuyn tin t rt hu ch trong vic phn tch dng tin vo v dngtin ra nhng n li b qua cc giao dch khng bng tin trong hot ng u t v ti chnhca nm hin ti. Hn na, cc dng tin ny c thc nhn nhn mt cch thu o hnkhi tp hp chng theo cch phn loi ngun ngn qu v s dng ngn qu. V th, nh phntch vn cn phi xy dng mt bo co ngun v s dng vn c th hiu mt cch y hn v dng ngn qu ca cng ty. Bo co biu din dng ngn qu theo cch ny c gil bo co ngun v s dng ngn qu. Vi bo co ny, ngi c c th nm r cc ngunngn qu c khai thc v cch thc s dng m nh qun l s dng ngun ngn quny. Qua , h s hiu c mt cch ton din hn viu kin ti chnh ca doanh nghip.

3.5.1 Xy dng bo co ngun v sdng

a - Quy trnh xy dng

Bo co ngun v s dng c xy dng theo trnh t nh sau:

(1) xc nh s tin v chiu ca nhng thay i rng trong bng cn i k ton xy ragia hai thi im bo co,

(2) phn loi nhng thay i rng theo ngun v s dng ngn qu,


32/52

92

(3) tp h p thng tin theo hnh thc bo co ngun v s dng vn. Trong bc u,chng ta t hai bng cn i k ton cnh nhau, tnh nhng thay i ca cc ti khon, ch n chiu thay i - tng (+) hay gim (-) v lng.

Bng 3.11 trnh by hai bc u tin cn thit xy dng mt bo co ngun v sdng cho cng ty Hi Vn. S tin v hng thay i ca nhng thay i trong bng cn ik ton c xc nh trong bng ny. Cn lu rng tng ngun ngn qu (263 triu ng)

bng vi tng s dng ngn qu. V tng ngun phi lun bng vi tng s dng nn n gipchng ta kim tra c kt qu tnh ton.

Bng 3-7. Xy dng bo co ngun v sdng cho Cng ty Hi Vn vt: triu ng

TI SN 31/12/20X4 31/12/20X5 Hng thayi

Ngun Sdng

Phi thu khch hng 632 678 + 46

Hng tn kho 1120 1329 + 209

Ti sn ngn hn khc 32 56 + 24

Ti sn ngn hn 1889 2241

TI SN DI H N 850Nguyn gi TSC 1495 1544 +

Tr: gi tr hao mn ly k 850 857

Ti sn cnh 645 687 + 42

Bt ng sn u t 0 65 + 65

Cc khon u t ti chnh di hn 205 205

TNG CNG TI SN 2739 3198

NGUN VN

Phi tr ngi bn 190 148 - 42

Phi tr ngi lao ng 105 36 - 69

Vay v nngn hn 250 448 + 198

Cc khon phi tr, phi np ngnhn khc

140 191 + 51

Nngn hn 685 823

Ndi hn 284 520 + 236

VN CH S HU

Vn u t ca ch shu, mnhgi 10.000

421 421

Thng d vn c phn 361 361

Li nhun sau thu cha phn phi 988 1073 + 85

Tng vn ch shu 1770 1855

TNG CNG NGUN VN 2739 3198 570 497

Mt khi tnh ton b ngun v s dng ngn qu, chng ta c th sp xp chng theohnh thc bo co d phn tch hn. Bng 3.12 trnh by mt bo co ngun v s dngngn qu ca Cng ty Hi Vn cho nm ti chnh kt thc ngy 31 thng 3 nm 20X5.

Bng 3-8. Bo co ngun v sdng ngn qu Cng ty Hi Vn vt: triu ng

NGUN SDNG


33/52


Tng li nhun sau thu cha phn phi 85

Tng ti sn cnh rng 42

Tng vay v nngn hn 198 Tng phi thu khch hng 46

Tng cc khon phi tr, phi n p khc 51 Tng hng tn kho 209

Tng ti sn ngn hn khc 24

Gim phi tr ngi bn 42Gim phi tr ngi lao ng 69

Tng ndi hn 236 Tng bt ng sn u t 65

Tng ngun 570 Tng sdng 497

Phng trnh cn i bo co ngun v s dng l:

Thay i ngn qu = Tng ngun - Tng sdng

Vi Cng ty Hi Vn, thay i ngn qu = 570 triu ng - 496 triu ng = 73 triung, khong chnh lch ny bng ng vi mc tng tin mt ca nm 20X5.

b - Cc iu chnhMc d chng ta c th bt u phn tch bo co ngun v s dng ngn qu cbn ngay

nhng vn cn mt siu chnh c mt bo co hu ch hn. Chng ta cn gii thch khn s thay i ca thu nhp gi li v ti sn cnh rng.

Li nhun v c tc. Trn gc no , bo co ngun v s dng ch phn nh thayi rng v thu nhp gi li. Ly li nhun thu c tri c tc tr cho cng, ta c cons ny. Tuy nhin, tng yu t ring l li rt quan trng nn cn c biu din ring bit. c th s dng bo co thu nhp v c c nhng thng s cn thit, chng ta ch cnn gin xa i phn thay i rng v thu nhp gi li v thay th bng hai cu thnh ca nvo bo co ngun v s dng ngn qu, c th l li nhun rng l ngun ngn qu v tr c

tc tin mt l s dng ngn qu.Ngun: Li nhun rng 213

Tr S dng: C tc tin mt (128)

Ngun (rng): Li nhun sau thu TNDN cha phn phi 85

Vic xc nh c li nhun rng v tr c tc cung cp thng tin chi tit quan trng vngun vn m khng mt nhiu cng sc.

Xc nh khu hao v thay i gp v ti sn cnh

Khu hao l mt cch ghi s s phn b chi ph ti sn vo trong thu nhp nhng khng

lin quan n s dch chuyn vn. Chi ph khng bng tin ny thc s lm n i ton bngn qu hot ng. Trong khi , iu chng ta thc s mun bit chnh l ngn qu t hotng - l thng tin thng khng c biu din trc tip trn bo co thu nhp. tm ngnqu t hot ng, chng ta phi cng ngc li khu hao vo li nhun rng. Cng nn nhrng khu hao thc t khng to ra ngn qu m ngn qu thu c l t hot ng, tuynhin, cn phi cng li khu hao vo li nhun rng m bo nh hng ca vic ghi sk ton vn tr khu hao ra khi doanh thu. V vy, mc d lit k khu hao nh l ngunngn qu sau thu nh p rng nhng n xut hin nh l mt thng tin s sch hn l mtngun ngn qu thc s nhng bn cht ca n.


34/52

94

Ngoi vic gip chng ta rt ngn qu ra t hot ng, vic cng ngc khu hao vo nhl mt ngun ngn qu gip gii thch khon tng (hay gim) gp v ti sn cnh, khc vis thay i rng v ti sn cnh. Trc ht, chng ta cn xc nh mc thay i rng v tisn cnh rng t bo co ngun v s dng ngn qu (Bng 3.12). Sau , cng vi gi trkhu hao trong bo co thu nhp. T d liu ny, chng ta tnh khon tng (hay gim) gp vti sn cnh nh sau:

Tng gp v ti sn cnh = Tng (gim) v Ti sn cnh rng + Khu hao trong k

= Gi tr ti sn cnh cui k - Gi tr ti sn cnh u k + Khu hao trong k

V th, i vi Cng ty Hi Vn, chng ta c:

Tng gp v ti sn cnh = - (42 + 140) = - 182 triu ng

V vy, c th kt lun:

Ngun : Khu hao 140

Tr s dng : Tng ti sn cnh 182

Ngun (rng) : tng ti sn cnh 42Mt khi khu hao c cng vo bo co ngun v s dng ngn qu nh l mt

ngun ngn qu v tng ti sn cnh c biu din nh l mt khon s dng ngn qu,chng ta c th b thay i rng ti sn v n khng cn cn thit. Gim Ti sn cnh rng8 triu ng c gii thch y hn nh l kt qu rng ca tng 104 triu ti sn mi vthay i khu hao 112 triu ng.

Bng 3.13 biu din mt bo co ngun v s dng ngn qu cui cng ca cng ty HiVn. Khi so snh bng ny vi bng 3.12, bo co ngun v s dng ngn qu da trn nhngthay i ca bng cn i k ton, chng ta thy rng nhng thay i ca cc khon mctrong bng cn i k ton bao gm thu nhp gi li v ti sn cnh rng c thay th

bng cc thng tin t bo co thu nhp. V kt qu cui cng l tng ngun v s dng tngln n 510 triu ng.

Bng 3-9. Bng bo co ngun v sdng ngn quiu chnh ca Cng ty Hi Vn

NGUN SDNGNgn qu t hot ng

Li nhun thun sau thuTNDN 213 Tr c tc 128Khu hao 140 Tng ti sn cnh g p 182Tng vay v nngn hn 198 Tng phi thu khch hng 46Tng cc khon phi tr, phi n p khc 51 Tng hng tn kho 209

Tng ti sn ngn hn khc 24Gim phi tr ngi bn 42Gim phi tr ngi lao ng 69

Tng ndi hn 236 Tng bt ng sn u t 65Tng ngun 838 Tng sdng 765

3.5.2 Phn tch bo co ngun v sdng ngn qu

Trong bng 3.13, chng ta thy rng ngn qu t hot ng kinh doanh trong nm ti chnh20X5 v cbn p ng nhu cu u t vo ti sn cnh, bt ng sn v thanh ton c


35/52


tc. Phn nhu cu ngn qu ngn hn ch yu do vic tng tn kho v khon phi thu, tnglu gi tin mt. Cc nhu cu ngn hn cbn xp x vi cc khon vay nngn hn v ccti tr t pht sinh. Khon tng ndi hn c th xem tng ng vi nhu cu thanh toncc khon nngn hn. y c l l cch m doanh nghip ang hon i i n mt ccu ngun mi.

Trong phn tch ngun v s dng ngn qu, c mt yu t rt quan trng v hu ch l

chng ta phi t khon mc tr c tc tin mt i din vi khon mc li nhun thun sauthu TNDN v tng ti sn cnh i din vi khu hao. Cch sp xp nh vy cho phpnh phn tch d dng nh gi c vic tr c tc v tng hay gim ti sn cnh.

Trong trng hp ca Cng ty Hi Vn, ngun ngn qu dng tr c tc l t linhun rng ch khng phi l t ngun tng nhay gim ti sn cnh v iu ny cho thymt du hiu tt v tnh hnh s dng ngn qu ca cng ty. Tuy nhin, phn ti sn ca cngty b khu hao nn em so vi ti sn c thay th (qua tng ti sn) thy r hn cch mdoanh nghip ti sn xut cc ti sn cnh.

3.6 PHN TCH N BYu t lun gn doanh nghip vo cc cam kt di hn v cc bin php ti trdi hn. Trongngn hn, cc quyt nh ny lm xut hin cc chi ph cnh bao gm chi ph cnh, ccchi ph ny khng ph thuc vo quy m kinh doanh ca doanh nghip. Do s tn ti ca ccloi chi ph ny, cc thay i ca mi trng nhiu kin kinh t, th trng, hnh vi cangi tiu dng, s khuch i ln hiu sut ti chnh ca doanh nghip. C th mn nguyntc n by m t hin tng ny, bi khi c mt im ta cnh, lc tc ng u nysc khuch i ln pha bn kia.

Xt v bn cht, cc chi ph cnh c th xp thnh hai loi:

1. Chi ph hot ng cnh pht sinh do cc quyt nh u t

2. Chi ph ti trcnh pht sinh do cc quyt nh v bin php ti tr

Vi hai loi chi ph ny, c hai loi n by c hnh thnh l n by hot ng v nby ti chnh. C hai loi n by ny u nh hng n ln v mc bin ng ca linhun sau thu ca cng ty v v th snh hng n ri ro v thu nhp chung ca cng tyv t snh hng n thu nhp cho cng.

3.6.1 n by hot ng

Cc cng ty kinh doanh khi ra quyt nh u t mi u hng n mc tiu lm tng hiu

qu kinh doanh. Vi quyt nh u t, nu khng v mc tiu thay i sn phm th hcng hng n mc tiu gim thp chi ph. Chng ta hy xt trng hp ca hai cng ty Av B cng kinh doanh m bo him loi cht lng cao dnh cho tr em. Cng ty A vi quytnh u t nhiu hn vo h thng my mc hin i nn c chi ph cnh l 250 triung, tuy nhin, nh m h c chi ct gim chi ph nn chi ph bin i chmc 30nghn ng mt n v. Trong khi , cng ty B u t t hn vo h thng my mc nn cmc chi ph cnh 200 triu ng li phi chp nhn chi ph bin i li cao hn, 40 nghnng mt n v.


36/52

96

Thot u, s khc bit v chi ph cnh v chi ph bin i gi cho chng ta v vicphn tch im ho vn. Gi s gi bn mi n v l 90.000 ng, chng ta phn tch liim ha vn ca hai cng ty A v B bc u nh gi v tnh trng ca mi cng ty.

a - im ha vn

im ho vn l im ti , lng bn phi c duy tr tng doanh thu bng vi tng chi

ph hot ng hoc l im m li nhun hot ng bng 0. Ti im ny, tng doanh thubng tng chi ph, do , im giao nhau gia ng tng chi ph vi ng tng doanh thul im ha vn.

Trn phng din ton hc, chng ta xc nh im ny bng cch cho li nhun hotng bng tng doanh thu tri tng chi ph bin i v chi ph cnh.

FC-V)-Q(PFCV(Q)P(Q)EBIT ==

Trong , EBIT = Tng li nhun k ton trc thu v li

P = gi bn mi n v

V = chi ph bin i n v

Q = lng bn

FC = tng chi ph cnh

Ti im ha vn (QBE), EBIT bng 0. V th,

FCV)(PQ0 BE =

VP

FCQBE

=

Vy im ha vn bng chi ph cnh chia cho s dm ph (P-V). Trong v d ny,vi n v tnh 1.000 ng, im ho vn ca hai cng ty A v B nh sau:

.v4.167)30(90250.000QBEA =

=

.v.4.000)04(90

200.000QBEB =

=

Trong hnh 3.3, c th thy im ho vn ca cng ty A cao hn cng ty B. im ha vnca cng ty A l 4.167 n v cn im ha vn ca cng ty B l 4.000 n v. iu ny l docng ty A c chi ph cnh cao hn, do , h phi t c mt mc sn lng cao hn sovi cng ty B trnh khi tnh trng b l. Ni cch khc, cng ty A c sc chu ng kmhn so vi cng ty B trong iu kin kinh doanh khng tt, tuy nhin, trong iu kin thun

li, cng ty A to ra c nhiu li nhun hn do c chi ph bin i thp hn.Khi lng bn tng vt trn im ha vn, li nhun s tng v khon tng ny nhanh

hn, biu th bi phn bn phi im ho vn. Ngc li, khi lng bn di mc im havn, thua l s cng tng v phn lc biu th bng phn bn tri ca th.


37/52


Hnh 3-3. Biu im ha vn cng ty A v B

Mt cch tng qut, vi phng n c chi ph cnh ln, cng xa im ha vn v phatay phi, li nhun cng tng ln, v hai ng chi ph v doanh thu tch ri nhau hn na vngc li cng xung di im ha vn, l cng tng ln. Qua hnh nh ny, thy rngdng nh vi phng n c chi ph cnh cao th s bin ng ca mt n v sn lng slm cho li nhun bin i mnh hn so vi phng n c chi ph cnh thp.

Vic phn tch im ho vn l v cng quan trng. Song i vi nh qun tr, ngoi ln ca thu nhp, h cn c bit quan tm n mc bin ng ca n. Bi chnh lyu t phn nh ri ro v kh nng sinh li ca cng ty trong bi cnh ca vic trang tri ccchi ph hot ng cnh vn l h qu ca cc quyt nh Bt ng sn u tca h.

b - Phn tch n by hot ng

Xt hai cng ty A v B khi c s bin ng ca sn lng ti im bn 5.500 n v. Chng tas nghin cu t l thay i ca li nhun hot ng nh th no khi sn lng thay i.

Ta c:0

01

EBIT

EBITEBITEBIT%

= v

0

01

Q

QQQ%

=

Trong , Q0,Q1, l sn lng hin ti v sn lng bin i.EBIT0 ,EBIT1 l li nhun hot ng hin ti v li nhun hot ng sau khi sn lng

bn bin i. Gi s sn lng tng 10% t mc 5.500 n v, ta c bng tnh bin ngca thu nhp hot ng khi sn lng thay i 1 phn trm nh trong bng 3.14.

Bng 3-10. Bng tnh nhy ca li nhun hot ng khi sn lng tng 10%

vt: nghn ng Cng ty A Cng ty B

Sn lng 5.500 6.050 5.500 6.050

DOANHT

HU

VC

HIPH

550

500

450

350

400

300

250

200

150

100

Doanh thu

TCA

FCA

FCB

SN LNG HAY LNG BN

QBEA

6000 700050004000300020001000

TCB

QBEB


38/52

98

Doanh thu (PxQ) 495.000 544.500 495.000 544.500

Tng chi ph 415.000 431.500 420.000 442.000

- Chi ph bin i 165.000 181.500 220.000 242.000

- Chi ph cnh 250.000 250.000 200.000 200.000

Li nhun hot ng 80.000 113.000 75.000 102.500

Thay i ca li nhun hot ng 33.000 27.500

%EBIT 41,3% 36,7%

%/% QEBIT 4,13 3,67

i vi cng ty A: 4,1310%

100%80.000

80.000113.000

Q%

EBIT%=

=

i vi cng ty B: 3,6710%

100%75.000

75.000102.500

Q%

EBIT%=

=

Qua thc nghim trn, chng ta c th thy ti mc sn lng Q0=5500, khi sn lngthay i, li nhun hot ng bin ng vi nhng mc khc nhau gia hai cng ty c chi

ph cnh khc nhau. ng vi s thay i sn lng 1 phn trm, li nhun hot ng cacng ty A s thay i 4,13% cn cng ty B ch thay i 3,67%, ni cch khc, li nhun hotng ca cng ty A c v nhy cm vi nhng bin thin sn lng hn so vi cng ty B. Rrng, s khc bit v chi ph cnh gy ra nhy cm ny, cng ty A ang c nhiu chi

ph cnh hn vi cng ty B. y chnh l biu hin ca hiu ng n by

Hiu ng n by ti mt mc sn lng l t l phn trm thay i v li nhun hotng khi c mt phn trm thay i v sn lng. Vi nh ngha , ta c:

% thay i li nhun thun thkHiu ng n by hot ng ti sn lng Q =

% thay i sn lng

DOL = =

=

0

01

0

01

Q

QQEBIT

EBITEBIT

Q%

EBIT%

[ ]

FCV)(PQ

V)(PQ

Q

QQFCV)(PQ

V))(PQ(Q

Q

QQFCV)(PQ

FCV)(PQFCV)(PQ

0

0

0

01

0

01

0

01

0

01

=

=

=

Nh vy, ti mc sn lng Q hoc ti mc doanh thu S, ta c cng thc tnh n byhot ng nh sau:

BEQ QQ

Q

FCV)Q(P

V)Q(PDOL

=

= (1)


39/52


EBIT

FCEBIT

FCVCS

VCSDOLS

+=

= (2)

Phng trnh (1) ph hp khi tnh hiu ng n by cho mt sn phm hoc cho cng tyc mt sn phm vi hai thng tin l Q v QBE, u tnh theo n v sn phm. Cng thc th2 khi li thch hp khi tnh hiu ng n by ca cng ty c nhiu sn phm v cng cn haithng tin l EBIT v FC tnh theo n vng.

Gi s chng ta cn xc nh n by hot ng ca cng ty A v B ti mc sn lng5.500 n v. p dng cng thc th nht vi n v tnh nghn ng, ta c:

4,13250.00030)-5.500(90

30)-5.500(90DOL v05.50 =

=

3,67200.000-40)-5.500(90

40)-5.500(90DOL v5.500 ==

Hiu ng n by hot ng ch nhy ca li nhun hot ng i vi s bin ngca sn lng. n by hot ng khuch i nhng bin i ca sn lng ln s bin i

ca li nhun hot ng.c - n by hot ng v ri ro kinh doanh

iu quan trng l phi nhn thc c rng hiu ng n by hot ng ch l mt yu ttrong ton b ri ro kinh doanh ca cng ty. Ngoi yu t ny cn c nhng nhn t khc lmtng ri ro kinh doanh nh bin ng v ri ro ca doanh thu v chi ph sn xut. Hiu ngn by hot ng khuch i tc ng ca cc nhn t ny ln bin ng ca li nhunhot ng. V th, DOL s khng cn ngha nu cng ty duy tr cu trc doanh thu v chi

ph khng i. Hn na, cng s rt sai lm nu xem hiu ng n by hot ng ng nghavi ri ro kinh doanh. V kh nng bin ng ca doanh thu v chi ph sn xut rt ln nnhiu ng n by hot ng s khuch i nhng thay i ca chng ln li nhun hot ngv v th s khuch i ri ro kinh doanh. Hiu ng n by hot ng c xem l cng co lng ri ro tim nng khi c kch hot bi s bin ng ca doanh thu v chi ph snxut. Ngun gc su xa ca hiu ng n by hot ng l cc quyt nh u t ca nhqun tr.

3.6.2 n by ti chnh

a - nh hng ca ph tn vn vay ln thu nhp cho cng

Mc chi ph hot ng cnh thng do nhng i hi vt l cho hot ng ca cng ty.Chng hn nh nh my thp vn cn nhiu u t vo nh my thit b chc chn s c chi

ph hot ng cnh bao gm khu hao. Trong khi , mt khi cc hot ng u t qui mln tt yu dn n nhu cu ti tr. Cc bin php ti trcng gy ra nhng chi ph c tnhcht cnh, nh tin chi ph ti chnh di hn, chi ph thu mua, thm ch theo quan im cacc cng thng th k c c tc tr cho c phiu u i. Ging nh chi ph cnh hotng cc khon chi ph cnh ny cng gy nh hng n hiu sut ca cng ty.

Trc ht, chng ta xem xt tc ng ca tin li ln thu nhp cho vn ch. Chng ta stip tc th nghim trn vi cng ty A (bn c th th vi cng ty B), qua bn phng n titrtrn trong hai tnh hung li sut l 12% v 18%.


40/52

100

Bng 3-11. nh hng ca ph tn vn vay ln li cbn trn c phiu, vt: nghn ng

Chi ph ti chnh: 12% Cc phng n ti tr

Vay/Tng vn 0% 25% 50% 75%

Vn vay 0 125.000 250.000 375.000

Vn u t ca ch shu 500.000 375.000 250.000 125.000

S c phiu 50.000 37.500 25.000 12.500Chi ph ti chnh (12%) 0 15.000 30.000 45.000

Tng li nhun k ton trc thu 80.000 65.000 50.000 35.000

Thu TNDN 22.400 18.200 14.000 9.800

Li nhun sau thu TNDN 57.600 46.800 36.000 25.200

EPS0 1,2 1,2 1,4 2,0

Chi ph ti chnh: 18%

Vay/Tng vn 0% 25% 50% 75%

Vn vay 0 125.000 250.000 375.000Vn u t ca ch shu 500.000 375.000 250.000 125.000

S c phiu 50.000 37.500 25.000 12.500

Chi ph ti chnh 0 22.500 45.000 67.500

Tng li nhun k ton trc thu 80.000 57.500 35.000 12.500

Thu TNDN 22.400 16.100 9.800 3.500

Li nhun sau thu TNDN 57.600 41.400 25.200 9.000

EPS 1,2 1,1 1,0 0,7

V thu nhp ca d n l 16% (80 triu/500 triu) nn c th thy qua bng kt qu 3.15,khi ph tn vn vay nh hn mc thu nhp d n (12%), vic s dng vn vay cng nhiu ththu nhp cho cng cng cao. Ngc li, khi ph tn vn vay ln hn mc sinh li ca dn, vic s dng vn vay cng nhiu, thu nhp cho cng cng thp. iu ny c th giithch rng phn thu nhp tng thm ca nhng ng vn vay sau khi tri tin li ang nggp vo kh nng sinh li ca vn ch.

Nh vy, s bin ng ca ph tn vn vay r rng c nh hng n thu nhp cho cng v n l yu t khuch i thu nhp ca cng. Tuy nhin, y ch mi l yu t thnht lin quan n ri ro ti chnh. Bi chng ta chang xt mc Tng li nhun k tontrc thu v li cnh, vi kh nng sinh li trc thu v ca d n l 16%, v c th l

ang t mc 80 triu ng. Tuy nhin, nh phn tch trn kh nng sinh li ny c thbin ng, v c bit l di tc ng ca n by hot ng. Chng ta t hi, iu g xy ravi mi phng n khi c s bin ng ca tng li nhun k ton trc thu v li? Nhvy, yu t th hai quan trng hn l yu t pht sinh khi c s bin ng ca tng li nhunk ton trc thu v li..

Khi Tng li nhun k ton trc thu v li bin ng, vic s dng chi ph ti trcnh cng nhiu s cng tc ng n thu nhp cho cng..


41/52


b - Hiu ng ca n by ti chnh

Trli vi v d ca cng ty A trn vi bn phng n ti trtrong iu kin li sut 12%.Chng ta cho Tng li nhun k ton trc thu v li tng 10% v tnh t l thay i caEPS tng ng vi 4 phng n, kt quc trnh by trong bng bng 3.16.

Cng thc tnh t l phn trm thay i ca li cbn trn c phiu:

0

01% EPSEPSEPSEPS

=

Bng 3-12. Phn tch thay i ca EPS vi sthay i ca EBIT, vt: nghn ng

Vn vay/Tng vn 0% 25% 50% 75%

Vn vay 0 125.000 250.000 375.000

Vn u t ca ch shu 500.000 375.000 250.000 125.000

Delta EBIT%= 10,0% 8.000 8.000 8.000 8.000

EBIT 88.000 88.000 88.000 88.000

Tng li nhun k ton trc thu 88.000 73.000 58.000 43.000Thu 24640 20440 16240 12.040

Li nhun rong 63.360 52.560 41.760 30.960

EPS1 1,3 1,4 1,7 2,5

Delta EPS% 10,0% 12,3% 16,0% 22,9%

Delta EPS%/Delta EBIT% 1,00 1,23 1,60 2,29

Vi th nghim trn, chng ta thy rng khi EBIT bin ng, thu nhp trn vn ch s binng cng mnh hn khi cng ty s dng cng nhiu vn vay. Anh hng khuch i ny ldo yu t Chi ph ti chnh tng ln khi doanh nghip tng t l vn vay. Do vy, chi ph ti

chnh cnh chnh l yu t khuch i dao ng ca EBIT ln thu nhp trn vn ch.n by ti chnh lin quan n chi ph ti trcnh m cng ty ang duy tr. Vi ni

dung , n by ti chnh hnh thnh l do s la chn ca nh qun tr cn n by hotng th khng. Ni cch khc, n by ti chnh lun l mt vn chn la. Khng c cngty no b bt buc phi c ti trbng ndi hn hoc c phiu u i. Thay v th, cng tyc th ti trcho hot ng bng cch s dng ngun vn t bn trong v t vic pht hnhchng khon. Tuy nhin, trn thc t, him c cng ty no khng c n by ti chnh. Vyti sao chng ta li phi chp nhn ph thuc vo n by ti chnh?

n by ti chnh c s dng vi mong mun lm tng thu nhp trn vn ch. n bythun li v dng xy ra khi cng ty s dng ngun vn vi mt chi ph cnh thu li

c nhiu hn so vi chi ph ti trcnh m h phi tr. Bt k khon li nhun no cnli sau khi p ng cc chi ph ti trcnh s thuc v cc cng. n by m s xyra khi cng ty khng kim c mc thu nhp bng vi chi ph ti trcnh. S thun lica n by ti chnh hay kinh doanh trn vn ch nhi lc ngi ta vn gi c nhgi da trn hiu ng ca n ln li cbn trn c phiu tr cho cng thng.

c - o lng hiu ng n by ti chnh

Vic o lng nhy ca li cbn trn c phiu di s bin ng ca li nhun hot


42/52

102

ng gi l hiu ng n by ti chnh. Chng ta c th hiu hiu ng n by ti chnh timt m

ch3 elearning

Documents