cesaria evora: ondjimbo yomocape verde filewa)n 0f ike 1-ga vi 0kwaaludh waedith piaf nabillie...
TRANSCRIPT
,t,,li:'i' waEOrnrfaatllyt'rnIyonnyirrl yoogi l l t (
yarnII i I O
"Tlrrn ' i l rlwa .
cnKUiteile Becker
anam itria ohaya daan i sakongowcla yaayirnbiA l ry i r r rgo l i r y l r k l r l r r rn r r -
Narr-iibia, ngaashi ombencla yoItnpactus For-rr naOsire Stars. Ihesl'tosl'rcr.rc lr r.ryarnba wom us i kayupam ith igLr I r-r lwakalo yAaneolainayi tseyika rruka.
Tsakanel<a Cesaria h,vorar, ot.r.tLr-ki intr-r omwi imbi gwokoCapeVerde, okatuntu kAfiika lyokULr-ninsinino. Kuutumba e to puldkenekewi lye, lya kola nol i na ohoni,tali tr,rrnbula omatumbulo kashonirnakashona, ihe ota l i yol i tha,Aanelago oornboka yu uvite koOshiputu. Otaya vulu wo okutya-pr-rla ehololo lyoluhodhi, enyanyLlnetegelelo lyoongowela dhaCesaria.Nenge thil<ama e to inyengithao lL r l r r lwoyc kornus iku yoml r i -nycngo gokoCape Verde, omornatayi er-rde kashona noColadeirahayi endelele.
Omusika yoCape Verde otayir-rlike uukwatya waantu yoko-ntllntu, mboka ya za kornithi-gulr"rlwakalo odhindji. O morna nocoladeira oya nwethwa mo komusikayaBrazilie, unene oomusika ndhokadha ziil i la kwAfiika. O morna hayiende kashona noya nika oluhodhioya nwethwa mo wo komaimbilo
gohole gAapl l l l r . Cesaria Evoraokwa valwa rnorrr-rntvo l9r l | .Okwa tar lekc okwi ir l t r i r c l taor r imvo I7 . Onr i rnvo oc lh inc l j iokwi i rnbi moKlaba yornoshi lonuos h a w o . .
Mornurr.rvo I98l l oalbLrma ycyotango oya l i ya ningwa r.no-Fransa, "La cliva ar-rx piecls nu"(ornwi irnbi a si lnana e l i oompaclhidhowala). Olya l i cyirnbi lo ndyokalye rnu etele esimano, "Sodade".Okr"rza rnpoka Ccsaria Evora okwakala nol<wi irrba nr i i lonso oyincl j i ,ngaashi Fransa, Ndowishi naPortu-gal. Okwa kwata r.rzo clongalcrodhindj i . Oalburna yahugunina,Cabo Verde oya li ya tseyithwapetameko nllLrmvo. Ngaashiooalbuma dhe okuza ornLnnv0l99l Mar Azul, otayi kurni thayekwatelomurlwe y r-rukwatyawewi ne i rnb i l r l l yoCesar i r r . r ro rnu-siki yornuthi gr"rl wakalo gwaCapeVerde.
Ota shi sitha oluhoclhi shooomusiki odhind.ji oombwaanawadhAfiika odha tseyika nawamiilongo yokuuninginino shi vulemiilongo yadho. Olyo ehalelolyandje andola oomusika dhaCesariaEvora dhi dhanwe momagumbcrogendji gAanarnibia.
w;}ry,
Esimano lga tokelwaPcth i rnbo l yoKoru on t i ya l i
Eg iu rc l i o l y l r ko l t i l yOon tus i l ' at l l t A l l ' i l ' r r n t l l o l ' ; 1 l 1 : r r r i r r l u l rn ruKo tobu rnoSun ( ' i t y . SouhAl l ' ica, OnrLrCapc Vcl r lc "Quccn o lMornu". Clcsar iu l tvr l r i r oyc lwi l ica l i i r nrono onr i rs inr lur . ro gt r t l tL tnronraI l ' r i g l th l rno g l yooIo l ia .
Sho h , v r l r a i r i n rb i l i l c uahonayaakolonycl ' i n t rngl i r l i onr t r ! .u-nc l jLr l ia , o l iwa l ic nu o l<r- r sh in i r r t i la l ion inta yolnul l l t i r ruoka gato; lo la auCrcole kAl t i l iganc. h,wil yp owa la l ya l i l ya p i t i l <wa okuuv iha l i aapL r l a l<en i . Sho osh i l ongosha r r ianguIu l< iL tnontr - rurvo I 975.Evora okwa l i e na ont in tvo 3r1. cl lA L lLnouir utatn nol twa l i t ra tangoha hr- rpLr owala rnokwi i r rba utor la-pr.tndaancla norloohlaba.
Mclminvo le l a c lhopetaruekool<wa l i e shi onhala l rwel tyo uncnesh i vu le oku y i i c l h i dh im ik i t a .Mor-rkalamweny0 ye oy inc l l i okwal i ornr- r th igona i taa vulu ohwi i la-ndel i i noongaku. Momintvo ndhokaoompirclhi clhe oclha l i dha lcmananu ita vulr.r nokr,rl i ctknzal:r oonsakuoshoka ota dhi rnu charneke. Ewilye ota l i gancl ja oondunge nuu-yehame wa fhathanei ngashgi
gslya t(
kotolugwwotTshon
Os()ycrrronkyoyeo y i nlyop
DeyaN:nakos l-r i r-rz
WA
)n 0fike
1-
gavi
0kwaaludh
waEdith Piaf naBillie Holidav.Omathi mbo gongash i naeyi o-hafaathanithwa naHoliday. petanekolyomumvo nguka ehokolololyonkalamwenyo ye olya li lyanyanyangidhwa moFransa. pehalalyoohaputetekeli, omLrshangi okwagandja ompito kuEvoru opo ayamukule omapr"rlo gaashoka shina okupopiwa kombir-rga ye."Tango onda kala nda hala okukalanda manguluka na inaerndi hornbo_lwa. Inandi zimina ntrnclo okr-rkala
pamwe nomulumentu. Ondi naaanona yzrtatu yoohe yatatu. Aantualuhe ohaa gandja uusama uunaomuntu ho nu, to hokana nenge toteya ondjokantr. Ayihe mbika otayitilitha ndje!. Uuna ttrndi nu owhisky mombaa nomLrnru oriltameke okuhokola ohe kuthauutota r-ryali opo ncluno ya popye."
Kon ima yernweno lyomi rnr oomtr longo. Evo l l r okwl r : i rn lnaombaadhil i ltr petameko lyomimvo90. Ongalo ye yahu-gunina CaboVerdc oyo t l r rrgo rn11Ll1 uni.
gwanithwa shomwaaludhi okunawa_paleka okwaana uuthikepamwenkuka nokweeta ombili pokatikuuyuni mbuka uyali. Aayaludhioyendji yopashigwana ohayakwatele iigwanga kumwe nepangolyopambepo, onkene kashi shioshipu okr-rtya kutya yo oye nashaowala niigwanga (herbal), oompu_l i le nenge uayaludhi yopambepo.
Aaniihemba ohaya longithaiimeno niithindi mokwaaludha.Aauninginino andola otave va lukukr-rtya oyo oohomeopzrthi Aay-t r l ' r i k t r . tokupanga nomut i guuvuwomuntu). Epango lyaantu mbakakali na ombiliha okLryeleka andolanaandyoka lyepangelo. Hashongaashi aahumi yomoondoolopamboka ye lwete kutya aathigonanaantll mboka inaatyet longwa oyoowaler haya yi kuyo okr_r ka pangwa.
Kornbinga onkwawo, rnboka yiitaala ya mana mo rnepangolyopashinanena oya t inda thi lLrthi lLrepango l i i l i nenge lyopaunslr i twel<utya kali na ondjundo ya sha, tayirt i kLrtya otal i poleke owala paka_thirnbo omiki thi i taa clhi vLr lLrokwaaluka. Yamwe otaya kuma_giclha nokLrli kLrtya eyalLrclho nilikaota li pukitha aantll naavu orayitpi t i tha po ethimbo opo yaa moneepango lyomeendelelo lyopashi_nanena.
Pakonakorro lyopaengangadhopashigwana, oonganga dhopa_shinanena kaye na otseyo ya gwanakombinga yi ilonga yoongangadhoprshigwirnr. Oycndji oyc \i talirl i ikwatelela ki imenka. Ekonakonoolya li lya ningwa kuTra WatersLumpkin nekwathelo lyOshikondoshULrkalinawa nOnkalonawa nzlUNICEF momr,rmvo 1995.
l i lonea yaakiintu yaaliyo0nganga
dhopashigwanaPakonakono, epango lyopamithi _
gnlulwakalo olyo eithano limweeshona hali longwa shi thikepamwe pamuthigululwa koomemeAanamibia. Oonganga ndhoka dhapopiwa nadho, oopelesenda 55 oyal i o o l r i i - + " f \ r . , , - ^ ^ ' ^ : . ^ . , - . - , ^ r :
a olutu,,'),i'iilr i :,t.
ota tengeneke kutya konyalaoopelesenda 75 dhaakali moKatuturaotaya Iongitha epango lyopamithi_gululwakalo. Shika ota shi Lrlikekutya omiti dhoparnithigululwa,kalo natango odhi na oshilongamaakali yomoondoolopa. Omitidhopangashingeyi odha talikakaantu oyendji kutya ota dhi pangaowala iindhindhitiki (symptoms)yomukithi nopwaa na okutalamuule shoka sha pingitha.
Pamuthigululwtikalo, omukithio-ewa talika hagu etwa kokwaanauuthikepamwe pokati kuuyuni,uukwambepo nonkalathano muu-yuni. Onkene oshi li oshinaku_
lyoparnith ieululwapangashi ngeyirnuNarnibia
kuRene Lotter naAnnette Gabriellya tolokwa ku A N Amutenra
ongeshefa ota dhi ndopa,aaihol i oye l imoontamanana noondo_
kotola dhopaunamiti odha nye-ngwa okumweneka uuyehamewomela. Ndele ope na oshipothashomohofa shi I i pokunipgyTx.
Oshi uvitike ko kurya aantuoyendji sho ya sithwa uLrnyenonkalo yaa shi yopantll ,onomolayoye yehangano lyopaunamitioyini' aantu otaa igameke kepangolyopamuthigul ulwakalo.
Debbie LeBeau gwokoUni veesitiyaNamibia ngoka ta ningi omako_nakono kombinga yepango lyopa_shinanena nolyopam i thi gulwakalo