Çed rehberi_ocak İşletmeciliği ve cevher hazırlama-zenginleştirme tesisleri (Çob)

7/29/2019 ED Rehberi_Ocak letmecilii ve Cevher Hazrlama-Zenginletirme Tesisleri (OB)

1/26

T.C. evre ve Orman Bakanl

e v r e s e l E t k i D e e r l e n d i r m e s i S e k t r e l R e h b e r l e r i

ED Rehberi Ocakletmecil ii ve CevherHazrlama - ZenginletirmeTesisleri

H a z i r a n 2 0 0 9


2/26

1

NDEKLER

SAYFANDEKLER 1

KISALTMALAR 2TANIMLAR 3NSZ 51. GR 61.1. Rehberin Konusu 61.2. Kapsam ve ED Ynetmelii ile likisi 61.3. Ama ve Hedef Grup 71.4. ED Sreci 71.5. ED El Kitab ile likisi 72. ED SRECNDEK ELEME KRTERLER VE ZAMANLAMA 92.1. Eleme Kriterleri

92.2. ED in Ne Zaman Bavurmal? 103. PROJENN VE HEDEFLERNN TANIMLANMASI 104. MEVZUAT 104.1. Ulusal Mevzuat 104.2. lkemizin Taraf Olduu ve ED Kapsamnda Gz nne Alnmas GerekenUluslararas Szlemeler

12

4.3. Avrupa Birlii (AB Direktifleri) 125. PROJE VE ALTERNATFLERNN DEERLENDRLMES 135.1. Yer Seimi Alternatifleri 135.2. Madencilik Metodu Alternatifleri 13

5.3. Malzeme Tanmas Alternatifleri 145.4. Su Kaynaklar ve Su Ynetimi Stratejileri 145.5. Atk Ynetimi Alternatifleri 155.6. Eylemsizlik Alternatifi 156. ETKLER 166.1.Giri 166.2. naat ve letme Aamalarndaki Olas evresel Etkiler 176.3. Faaliyetin Sona Erdirilmesinden Sonraki Olas evresel Etkiler 197. ETK AZALTICI NLEMLER 228. ZLEME 259. LETM 25


3/26

2

KISALTMALAR

AKD: Asit Kaya Drenaj

BAT (Best Available Technique): Mevcut En yi Teknik

BREF (BAT Reference Documents): Mevcut En yi Teknikler Referans DkmanlarED: evresel Etki Deerlendirmesi

OB: evre ve Orman Bakanl

Eur-lex: Avrupa Birlii yasal dkmanlar ile ilgili bilgi salayan resmi internet sitesi

IPPC (Integrated Pollution Prevention and Control): Entegre Kirlilik nleme ve Kontrol

DK: nceleme Deerlendirme Komisyonu

MGEM:Maden leri Genel Mdrl

OSB: Organize Sanayi Blgesi

PM: Partikl Madde

SKKY: Su Kirlilii ve Kontrol Ynetmelii


4/26

3

TANIMLAR

Bakanlk:evre ve Orman Bakanl.

evre: Canllarn hayatlar boyunca ilikilerini srdrdkleri ve karlkl olarak etkileim

iinde bulunduklar biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kltrel ortam,evresel etki deerlendirmesi (ED): Gerekletirilmesi planlanan projelerin evreyeolabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yndeki etkilerinnlenmesi ya da evreye zarar vermeyecek lde en aza indirilmesi iin alnacak nlemlerin,seilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek deerlendirilmesinde ve projelerinuygulanmasnn izlenmesi ve kontrolnde srdrlecek almalar,

ED Gereklidir Karar: Seme eleme kriterlerine tabi projelerin evresel etkilerinin dahadetayl incelenmesi ve evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlanmasnn gerektiini

belirten BakanlkkaraRI

ED Gerekli Deildir Karar: Seme eleme kriterlerine tabi projelerin nemli evreseletkilerinin olmad ve evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlanmasna gerek

bulunmadn belirten Bakanlk karar

ED Olumlu Karar:evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hakknda Kapsam Belirleme venceleme Deerlendirme Komisyonunca yaplan deerlendirmeler dikkate alnarak, projeninevre zerindeki olumsuz etkilerinin, alnacak nlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimselesaslara gre kabul edilebilir dzeylerde olduunun saptanmas zerine gereklemesindesaknca grlmediini belirten Bakanlk karar

ED Olumsuz Karar:evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hakknda Kapsam Belirlemeve nceleme Deerlendirme Komisyonunca yaplan deerlendirmeler dikkate alnarak,

projenin evre zerindeki olumsuz etkileri nedeniyle uygulanmasnda saknca grldnbelirten Bakanlk kararn,

ED Raporu: Bu Ynetmeliin EK-I listesinde yer alan veya Bakanlka "evresel EtkiDeerlendirmesi Gereklidir" karar verilen bir proje iin belirlenen zel formata grehazrlanacak rapor

ED Raporu zel Format: evresel Etki Deerlendirmesi Raporunun hazrlanmasnda esasalnmak zere; Kapsam belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonu tarafndan projeninnemli evresel boyutlar gz nne alnmak suretiyle bu Ynetmeliin EK-IIIndeki projetantm genel formatnda belirtilen ana balklar altnda ele alnmas gereken konular

tanmlayan format

ED Sreci: Gerekletirilmesi planlanan projenin evresel etki deerlendirmesininyaplmas iin bu Ynetmeliin 8 inci ve 16 nc maddelerinde belirtilen bavuru ile balayanve iletme sonras almalarn uygun hale geldiinin belirlenmesi ile sona eren sre

Etki: Bir projenin hazrlk, inaat ve iletme srasnda ya da iletme sonrasnda, evreunsurlarnda dorudan ya da dolayl olarak, ksa veya uzun dnemde, geici ya da kalc,olumlu ya da olumsuz ynde ortaya kmas olas deiiklikler

Etki Alan:Gerekletirilmesi planlanan bir projenin iletme ncesi, iletme sras ve iletme

sonrasnda evre unsurlar olarak olumlu veya olumsuz ynde etkiledii alan.zleme ve Kontrol: "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" veya "evresel EtkiDeerlendirmesi Olumlu" karar alndktan sonra, projenin inaat, iletme ve iletme sonras


5/26

4

aamalarnda, kararn verilmesine esas tekil eden artlar dorultusunda ve evre deerleriniolumsuz etkilemeyecek biimde yrtlmesinin salanmas iin yaplan almalarnbtnn,

Kapsam ve zel Format Belirleme Toplants: evresel Etki Deerlendirmesi srecine tabiprojeler iin Halkn Katlm Toplantsndan sonra yaplacak toplant,

KomisyonProje iin verilecek zel formatn kapsamn, kriterlerini belirlemek ve bu ilkelerdorultusunda hazrlanan evresel Etki Deerlendirmesi Raporunu inceleyip deerlendirmekzere Bakanlk tarafndan kurulan Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonu,

Proje:Gerekletirilmesi planlanan yatrm.

Proje Sahibi:Bu Ynetmelie tabi bir projenin her aamada yrtlmesini stlenen gerekya da tzel kii.

Proje Tantm Dosyas: Seme Eleme Kriterlerine tabi projelere evresel EtkiDeerlendirmesi uygulanmasnn gerekli olup olmadnn belirlenmesi amacyla hazrlanandosya,

Seme, Eleme Kriterleri: Proje Tantm Dosyasnn hazrlanmasnda esas alnacak buYnetmeliin EK-IVndeki kriterler


6/26

5

NSZ

Trkiyede evresel Etki Deerlendirmesinin (ED) uygulanmasnda yetkili Bakanlk, evreve Orman Bakanldr.

ED uygulamasnn gelitirilmesi amac ile belirli sektrler iin ED Rehberlerihazrlanmtr.

Bu Rehber serisi toplam on iki (12) Rehberden olumaktadr ve aadaki sektrlerikapsamaktadr:

Ak Ocak Madencilii ve Cevher Hazrlama - Zenginletirme Tesisleri. Atk Bertaraf Tesisleri. Balk iftlikleri. Barajlar ve Hidroelektrik Santrallar.

imento Fabrikalar. Entegre Et Tesisleri. Ky Yaplar. Nkleer Enerji Santrallar. Otoyollar. Tekstil Fabrikalar. Termik Enerji Santrallar. Toplu Konut ve Turizm Konaklama Tesisleri.

Bu rehberlere ek olarak evre ve Orman Bakanlnn Projelerin evreselDeerlendirilmesi balkl bir ED El Kitab daha bulunmaktadr. Bu El kitab lkemizdekiED srecinin detayl aklamalarn iermektedir.


7/26

6

1 GR

1.1 Rehberin Konusu

Srdrlebilir kalknma, uluslararas evresel politikay ekillendiren bir idealdir. Temelolarak; insan ile doa arasnda denge kurarak doal kaynaklar tketmeden, gelecek nesillerinihtiyalarnn karlanmasna ve kalknmasna imkan verecek ekilde bugnn ve geleceinyaamn ve kalknmasn programlama anlamn tamaktadr. Srdrlebilir kalknma sosyal,ekolojik, ekonomik, mekansal ve kltrel boyutlar olan bir kavramdr. Bu kavram; katmadeeri yksek ve olduu yerde karlmas gereken maden kaynaklarnn yenilenemez doasgerei madencilik endstrisiiin geerli deildir ancak, kavramn tarm alanlar, doal yaamalanlar gibi doal kaynaklar iin geerli olmas ve bu doal kaynaklarn madenciliktenetkilenebilmesi nedeniyle srdrlebilir kalknma ilkeleri, madencilik faaliyetlerine rehberliketmelidir.

Bu nedenle evreye verilecek zararlar yapm ve iletme aamasnda koruyucu nlemlerle

kontrol altna alnmal ve doaya yeniden kazandrma uygulanmalaryla madenzenginliklerinden yararlanmann en uygun yollar aranmaldr. Doaya yeniden kazandrmailemleri araziyi eski durumuna getirebilir, hatta arazinin ilevini salk ve verimlilikynnden iyiletirebilir. Dolaysyla, evresel etki deerlendirmesi ve izleme sreci bu gayeyeulamada atlacak nemli admlardr.

Bu rehber EDin ak ocak maden iletmeleri ile cevher hazrlama ve zenginletirmetesislerinde uygulanmas iin hazrlanmtr.

Bu rehberin kapsamndaki faaliyetler unlar iermektedir:

- Metalik, metalik olmayan cevherler, endstriyel cevherler,- Cevher hazrlama tesisleri,- Biyolojik, kimyasal, elektrolitik ya da sl ilemler uygulanan, cevher zenginletirme

tesisleri.

1.2 Kapsam ve ED Ynetmelii ile likisi

Bu Rehber EDin ak ve kapal ocak madencilii ve Cevher Hazrlama - ZenginletirmeTesisleriprojelerinde uygulanmas iin hazrlanm rehber dokmandr. Bu yasal bir dokman olmaypED Ynetmeliine yardmc bir dokmandr.

ED ve seme eleme kriterleri uygulanacak projeler iin izin alnmas amacyla maden ruhsatsahibinin iletme ruhsat veya sertifikasn aldktan sonra izin iin valilik, Maden leri GenelMdrl (MGEM) veya ilgili kurumdan herhangi birine ay iinde mracaat etmesigerekmektedir. Maden Ruhsat sahibi ED kapsamnda olarak tanmlanan (ED YnetmeliiEk I kapsamndaki) projelere ruhsatn yrrlk tarihinden itibaren ay iinde OBamracaat ederek projeye zel format almak zorundadr. ED Raporu (rapor) iin projeye zelformat OB tarafndan halkn katlm, kapsam ve zel format belirleme toplants sonucundaverilmektedir. Formatn aln tarihinden itibaren ED raporunun OBna bir yl ierisindesunulmas gerekmektedir. ED Ynetmelii Ek II kapsamndaki projelerde ise Proje TantmDosyas hazrlanarak ruhsatn yrrle girdii tarihten itibaren ay ierisinde OB ve/veyavalilie mracaat edilmesi gerekmektedir. Dier izinlerin alnmas ile ilgili ilemler ise bu

sre iinde yrtlr. Bu Rehber ED raporu hazrlamak iin gerekli olan detaylarsunmaktadr ve bu amala kullanlmaldr.


8/26

7

1.3 Ama ve Hedef Grup

Bu rehberin amac eleme, kapsam belirleme, inceleme ve deerlendirme (ED srecinde)almalarn gelitirmek ve ortak bir uygulama haline getirmek, evresel EtkiDeerlendirmesi Raporunun ierii ile ilgili rehber tekil etmek ve ilgili tm taraflar

bilgilendirmektir. Hedef grup, bu rehberi kullanacak olan Bakanlk personeli, dier kamukurulularndan oluan nceleme ve Deerlendirme Komisyon (DK) yeleri, l evre veOrman Mdrlkleri alanlar ile ED srecinde grev alan proje sahibi kurulular ile EDalmasn yrten kii/kurum/kurululardr.

1.4 ED Sreci

lkemizdeki ED srecinin aamalar ED Ynetmelii Ek I ve Ek II listelerinde yeralan projeler iin srasyla ekil 1 ve ekil 2de verilmitir.

1.5 ED El Kitab ile likisi

Bakanlk tarafndan, ED uygulamalarnn detayl bir ekilde akland, ED El Kitabhazrlanm olup, sektrel rehberler ED srecini sektr zelinde ksa olarak aklamaktadr.Genel bilgiler iin ED El kitabndan, sektrel uygulamalar iin bu rehberden faydalanlmasBakanlka nerilmektedir.

ekil 1. EK I Projeleri iin ED Srecini Gsteren Akm emas

Proje sahibi

Dileke ekinde Ek-IIIde yer alan ED Genel Format esas alnarak hazrlanm ED BavuruDosyasnn ve CDnin iki adet hazrlanarak Bakanla bavuru yaplmas. Ek-IIIde verilen ED

Genel Formatna uygunluunun (3) ign ierisinde deerlendirilmesi, uygun bulunan EDBavuru Dosyasnn Bakanlk tarafndan bir nshasnn ilgili Valilie gnderilmesi (Madde 8)

Uygun bulunan ED Bavuru Dosyasnn belirlenen Komisyon yesi kadar oaltlarak Bakanlasunulmas. Halkn Katlm Toplants ile Kapsam ve zel Format Belirleme Toplantsnn tarihi ve

yerlerinin bildirilmesi (Madde 8)

Ulusal ve Yerel Gazetede yaymlanan ilana istinaden belirtilen tarihte Halkn Katlm Toplantsnngerekletirilmesi (Gazete ilan toplant tarihinden en az on gn nce yaymlanr) (Madde 9)

Halkn Katlm Toplantsndaki gr ve neriler de dikkate alnarak Kapsam ve zel FormatBelirleme Toplantsnn yaplarak zel Format verme ilemlerinin yaplmas ve ED Raporu

Formatnn proje sahibine verilmesi. Halkn Katlm Toplants ile zel Format verme ilemlerinin 12ign ierisinde tamamlanmas (Madde 10)

ED Raporunun hazrlanmas

ED Raporunun Bakanla sunulmas (Dileke ekinde ED Raporu ve CD iki nsha halinde)(Madde 11)

ED Raporunun zel formata uygun olarak hazrlanp hazrlanmadnn kontrol edilmesi ve uygun

olmas halinde ED Raporunun Bakanlk tarafndan bir nshasnn ilgili Valilie gnderilmesi( (3) i gn ierisinde) (Madde 11)

ED Raporu zel formata uygun olarakhazrlanmam

(Rapor bavuru sahibine iade edilir.ED Raporu formata uygun olarak hazrlanm


9/26

8

Dzeltilen ED Raporunun ay iindeBakanla sunulmamas durumunda bavuru

geersiz saylr.)

Raporun proje sahibi tarafndan yeterli saydaoaltlmas

DK Toplantlarna ar

(Madde 12) (proje ile ilgili DK srecininbalad ve ED Raporunun halkn grne

aldnn Bakanlk ve Valilie tarafndan halkaduyurulmas)

ED Raporunda nemli eksiklik veyanllarn grlmesi durumunda DK sreci

durdurulur, bunlarn giderilmesi projesahibinden istenir. (ED Raporunda

deiiklik en ok iki kez istenebilir. Aksihalde bavuru geersiz saylr.)

DK Toplant veya Toplantlarnn yaplmas.Komisyonca Raporun yeterli bulunup Nihai EDRaporu olarak kabul edilmesi (Bavuru sahibitarafndan Nihai ED Raporu ve CD sinin ikiadet olarak Bakanla be i gn ierisinde

sunulmas) ve Nihai ED Raporu l evre veOrman Mdrl ve Bakanlkta on i gngre alr Madde.14 )

Eksikliklerin giderilmesinden sonra raporunBakanla sunulmas

ED OlumsuzKarar

ED OlumluKarar

ekil 2. EK II Projeleri in ED Srecini Gsteren Akm emas

Proje sahibi

Proje iin ED uygulamasnn gerekli olup olmadnn aratrlmas amacyla bir dileke ekinde Ek-IVe gre hazrlanan 3 adet Proje Tantm Dosyas ile taahhtnamenin ve imza sirklerinin Proje Sahibi

tarafndan OBa yada ilgili Valilie sunulmas (Madde 16)*

Proje Tantm Dosyasnn OB yada ilgili Valilie tarafndan EK-IVdeki format kapsamnda 5 i

gn iinde incelenmesi, dosya kapsamnda eksiklik bulunmas halinde bunlarn tamamlanmasn projesahibinden ister, eksiklikleri alt ay ierisinde Bakanla yada ilgili Valilie sunulmayan Proje Tantm

Dosyalar iade edilir, bavuru geersiz saylr.(OB gerekli grld durumlarda proje alann yerinde inceleyebilir/inceletebilir)

Proje Tantm Dosyasnn deerlendirilmesi (15 i gn iinde) (Madde 17)

ED Gereklidir Karar (5 i gn iindeverilen karar Valilie, daha sonra Tara

Tekilatna ve halka duyurulur)

ED Gerekli Deildir Karar (5 i gn iindeverilen karar Valilie, daha sonra Tara

Tekilatna ve halka duyurulur)

ED prosedr uygulanr

Proje sahibi ilgili mevzuat uyarnca alddier izin ve ruhsatlar ile yatrma ait izleme

raporlarn OBa iletmekle ykmldr.

(Madde 18)*Bakanlk gerekli grd hallerde bu yetkisini Tara Tekilatlarna devredebilir.


10/26

9

2 ED SRECNDEK ELEME KRTERLER VE ZAMANLAMA

2.1 Eleme Kriterleri

Herhangi bir projenin ED Ynetmelii kapsamnda yer alp almadn belirlemek iineleme prosedr yerine getirilir. Eleme prosedr iin ncelikle Ek I listesi kontrol edilir.

Proje Ek I listesinde yer alyorsa ED Raporu hazrlanmas gerekir ve eki l 1de yer alanprosedr yerine getirilir. Projenin EK Ide yer almamas halinde EK II listesinde yer alpalmad kontrol edilir. EK II listesinde yer alan proje hakknda ED Raporu hazrlanmasnngerekli olup olmadn belirlemek zere Proje Tantm Dosyas hazrlanr.

ED raporunun hazrlanmas zorunlu olan madencilik projeleri iin snr deerler aadakigibidir (EK I):

6- Asbest kartlmas ve asbest ieren rnleri ileme veya dntrme projeleri:a) Asbest madeni iletmeleri ve zenginletirme tesisleri,

b) Son rn olarak friksiyon (srtnme) maddesi reten 50 ton/yl ve zeri kapasitelitesisler,

c) 200 ton/yl ve zeri asbest kullanan dier tesisler,) 10.000 ton/yl ve zeri kapasiteli, son rn asbestli beton olan tesisler.

28- Madencilik projeleri;Ruhsat hukuku ve aamasna baklmakszn,a) 25 hektar ve zeri alma alannda (kaz ve dkm alan toplam olarak) ak iletme

ve cevher hazrlama tesisleri,b) 150 hektar aan (kaz ve dkm alan toplam olarak) alma alannda ak iletme

yntemi ile kmr karma ve cevher hazrlama tesisleri,c) Biyolojik, kimyasal, elektrolitik ya da sl ilem yntemleri uygulanan cevher

zenginletirme tesisleri,) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her trl ileme sokulmas (krma-eleme, tme,

ykama ve benzeri) 100.000 m3/yl ve zeri kapasitede olanlar.29- 500 ton/gn ham petrol ve 500 000 m3/gn doal gazn karlmas.30- Petrol, Doalgaz ve kimyasallarn 40 kmden uzun 600 mm ve zeri apl

borularla tanmasED Raporu hazrlanmasnn gerekli olup olmad ile ilgili karar verilen Ek II listesindekimadencilik projeleri iin snr deerler aadaki gibidir (EK II):

42- Madencilik projeleriRuhsat hukuku ve aamasna baklmakszn;a) Madenlerin karlmas (Ek-Ide yer almayanlar),

b) 5.000 m3/yl ve zeri kapasiteli blok ve para mermer, dekoratif amal talarnkartlmas, ilenmesi ve yllk 250.000 m2 ve zeri kapasiteli mermer kesme, ileme ve

sayalama tesisleri,c) 1.000.000 m3/yl ve zerinde metan gaznn kartlmas ve depolanmas,) Karbondioksit ve dier gazlarn kartld, depoland veya ilendii 10.000 ton/yl

ve zeri kapasiteli tesisler,d) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her trl ileme sokulmas (krma -eleme, tme,

ykama ve benzeri) Ek-Ide yer almayanlar,e) Cevher hazrlama veya zenginletirme tesisleri (Ek-Ide yer almayanlar).43- 50.000 ton/yl ve zeri tuzun karlmas ve/veya her trl tuz ileme tesisleri.

45- Petrokok, kmr ve dier kat yaktlarn depolama, snflama ve ambalajlama tesisleri(perakende sat birimleri hari).

46- Kire fabrikalar ve/veya al fabrikalar.47- EK-Ide yer alan projeler kapsamnda bulunmakla birlikte, yeni bir metot veya rn

denemek ve gelitirmek amac ile hazrlanan ve iki yldan uzun sreli olmayan projeler.


11/26

10

2.2 ED in Ne Zaman Bavurmal?

Baka sektrlerden farkl olarak madencilik sektrnde proje sahibi, Maden leri GenelMdrlnden ruhsatn aldktan sonra Ek I ve Ek II Listesinden hangisine tabi olduunabakarak ED raporunu hazrlar. Dikkat edilecek hususlar arasnda yasakl blgede olupolmadnn kontrol de vardr.

3 PROJENN VE HEDEFLERNN TANIMLANMASI

Proje sahibi, ulusal politikalarn ve yatrm programlarn gz nnde bulundurarak projeningerekliliini, amalarn ve projenin ulusal, blgesel ve yerel ekonomiye ve sosyal kalknmayakatklarn aklamaldr.

Gerekletirilecek faaliyetin amalarn tarif eden iki aamal bir prosedrn izlenmesi tavsiyeedilir:

Seilen teknoloji alternatiflerini belirtmek ve ierdii dier zmlerin neden

olmadn aklamak, Alternatifleri sralamak (onlarn ama/hedefi karlamalar yntemleri), Projeyi evresel etkilere sebep olabilecek btn bileenleri ile tanmlamak.

nerilen proje, evresel etki oluturabilecek tm bileenleri ile birlikte tanmlanmaldr. Bunaek olarak, proje uygulama izelgesi ve kaynak (su, personel, ekipman v.b.) ihtiyalar ile

birlikte projenin inaat ve iletme aamalarnda gerekletirilecek proje faaliyetlerinin detanmlanmas gerekmektedir.

4 MEVZUAT

4.1 Ulusal Mevzuat

ED srecinde lkemizde evre ile ilgili yrrllkte olan genel kanunlar ve ynetmeliklergz nnde bulundurulmaldr. Ayrca madencilik projeleri ile ilgili kanun ve ynetmeliklerde (mevcutsa) dikkate alnmaldr.

Mevzuat zaman iinde deitii iin ED srecinde yrrlkte olan mevzuat aratrlmal vedikkate alnmaldr. Mevcut durumda evre ile ilgili olarak aada sralanan kanun veynetmelikler dikkate alnmaldr.

Kanunlar

evre Kanunu Maden Kanunu Kanunu Su rnleri Kanunu Yeralt Sular Hakknda Kanun Umumi Hfzshha Kanunu Milli Parklar Kanunu Kltrel ve Doal Varlklarn Korunmas Kanunu Sit Alanlar Kanunu Ky Kanunu Orman Kanunu Mera Kanunu mar Kanunu


12/26

11

Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda Kanun Tarm Sigortalar Kanunu Belediye Kanunu Bykehir Belediyesi Kanunu Bayndrlk Hizmetleri Kanunu Turizme Tevik Kanunu

Ulusal Aalandrma ve Erozyon Kontrol Kanunu

Ynetmelikler

evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii Hava Kalitesinin Korunmas Ynetmelii Endstriyel Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Su rnleri Ynetmelii Kat Atklarn KontrolYnetmelii

Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii Ambalaj ve Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii Tehlikeli Kimyasallar Ynetmelii Zararl Kimyasal Madde ve rnlerin Kontrol Ynetmelii Radyoaktif Madde Kullanmndan Oluan Atklara likin Ynetmelik Hafriyat topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu Uygulama Ynetmelii

Tarm Arazilerinin Korunmas ve Kullanlmasna Dair Ynetmelik Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii Nesli Tkenmekte Olan Hayvan ve Bitki Trlerinin Uluslararas Ticaretin uygulanmas

konusundaki ynetmelikler Av ve Yaban Hayvanlarnn ve Yaam Alanlarnn Korunmas, Zararllaryla Mcadele

Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik Yaban Hayat Koruma ve Yaban Hayat Gelitirme Sahalar ile lgili Ynetmelik Otoyol Trafii Ynetmelii yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin Ynetmelik Sal ve Gvenlii Ynetmelii- evre Sal Denetimi veDenetileri Hakknda Ynetmelii

Madencilie Dair Kanunlar- Maden Kanunu

Madencilie Dair Ynetmelikler- Madencilik Faaliyetleri zin Ynetmelii- Maden ve Taoca letmelerinde ve Tnel Yapmnda Tozla Mcadeleyle lgili

Ynetmelik- Maden Kanunu Uygulama Ynetmelii- Maden Kanununun I (a) Grubu Madenleri ile lgili Uygulama Ynetmelii- Kum akl ve benzeri maddelerin alnmas, iletilmesi ve Kontrol Ynetmelii

- Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doaya Yeniden kazandirilmasi

Ynetmelii- Deniz Gl veya Nehir Altnda Bulunan Madenlerdeki almalar Hakknda

Ynetmelik.


13/26

12

- Yeralt ve Yerst Maden letmelerinde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii- Sondajla Maden karlan letmelerin ubat Dzenlemesiyle Salk ve Gvenlik

artlarnn Ynetmelii

4.2 lkemizin Taraf Olduu ve ED Kapsamnda Gz nne Alnmas GerekenUluslararas Szlemeler

Bern SzlemesiSzlemeye 1984 ylnda ye olan Trkiye szlemenin Ek liste 1deki bitki trleri ve EkListe 2deki hayvan trlerini, onlarn doal yaam alanlaryla birlikte korumak amacylagerekli kanuni ve ynetsel nlemleri almakla ykmldr.

CITES Nesli Tehlike Altnda Olan Yabani Hayvan ve Bitki Trlerinin Uluslararas Ticaretinelikin SzlemeCITES Szlemesi, nesli tehlikedeki yaban hayatnn uluslararas ticaretini kontrol edebilmekiin, bu tr alverilerde hkmetlerin iznini art koan, dnya apnda bir sistemgelitirmitir.

Paris Dnya Kltrel ve Doal Mirasnn Korunmasna Dair SzlemeSzleme, "daimi bir temel zerine ve modern bilimsel yntemlere uygun olarak, istisnaideerdeki kltrel ve doal mirasn kolektif korunmasna matuf etkin bir sistemi kuran yenihkmleri, bir szleme biiminde kabulnn zorunlu olduunu" belirtmektedir.

zellikle Su Kular Yaama Ortam Olarak Uluslararas neme Sahip Sulak AlanlarSzlemesi - Ramsar SzlemesiSzlemenin ana amac "sulak alanlarn ekonomik, kltrel, bilimsel ve rekreasyonel olarak

byk bir kaynak tekil ettii ve kaybedilmeleri halinde bir daha geri getirilmeyecei" esasnvurgulamaktr.

Biyolojik eitlilik Szlemesi (Rio Konferans)

Biyolojik eitlilik Szlemesi'nin amac: "ilgili hkmleri uyarnca takip edilecek amalar,biyolojik eitliliin korunmas; bu eitliliin unsurlarnn srdrlebilir kullanm; genetikkaynaklar ve teknoloji zerinde sahip olunan btn haklar dikkate almak kaydyla, bukaynaklara gereince eriimin ve ilgiliteknolojilerin gereince transferin salanmas ve uygunfinansmann tedariki de dahil olmak zere, genetik kaynaklarn kullanmndan doanyararlarn adil ve hakkaniyete uygun paylamdr."

4.3 Avrupa Birlii (AB) Direktifleri

Madencilik faaliyetleri ile ilgili AB Direktiflerinin dikkate alnmas tavsiye edilir.

Sz konusu Direktifler tm AB kanunlarn ieren EUR-Lex web sitesinde mevcuttur.(http://www.europa.eu.int/eur-lex/lex/en/index.htm)
http://www.europa.eu.int/eur-lex/lex/en/index.htmhttp://www.europa.eu.int/eur-lex/lex/en/index.htm


14/26

13

5 PROJE VE ALTERNATFLERNN DEERLENDRLMES

Madenler sadece cevherin bulunduu yerlerden karlabilir. Sahann konumu, zel jeolojik vefiziksel faktrlerin kombinasyonu ve ekonomik faktrlerle birlikte gz nnde tutularak

belirlenir. naat iin alternatif sahalar karlatrlr ve proje fizibilite almalar

dorultusunda deerlendirilir. Bu fizibilite almalar temel olarak jeolojik ve ekonomikfaktrleri gz nnde tutar.

Bu erevede salanan alternatifler:

- Tesislerin konumlar, atk depolama alan, pasa depolama alan, antiyeler, sreklikonaklama, g kayna ve ulam yollar;

- Madencilik metodu ve ileme yntemleri;- Cevher ve atk tama yntemleri;- Su kaynaklar ve su ynetimi stratejileri- Atk ynetimi seenekleri;- Alann madencilik sonras kullanm planlar ve doaya yeniden kazandrma;- Eylemsizlik alternatifi

Yer alternatifi, ta oca gibi faaliyetlerde deerlendirilebilirken yer alternatifi olmayanyerlerde teknoloji alternatifleri deerlendirilir.

5.1 Yer Seimi Alternatifleri

Ekonomik adan cevher naklinde madenden ileme tesisine ve tesisten havuzlara boruhattnn ksa tutulmas tercih edilirken; atk ynlar, maden ekipman ve cevherin madendeniletme tesisine tanmasnda baz esneklikler olabilmektedir. Cevher ileme tesisi konumununbelirlenmesinde kritik etkenler; yeterli su temini, atk havuzlarnn konumu ve ulamdr.Tasarm, topografyaya uygun olmaldr.

5.2 Madencilik Metodu Alternatifleri

Madencilik metotlar iki eittir: ak ocak ve yeralt madencilii. Bir cevher ktlesininmadencilie elverililiinin incelemesinde fizibilite almalar ve evresel fayda-maliyetanalizleri yaplr. Yaplan almalarda her iki yntemin de maliyetlerinin yakn hesaplanmasdurumunda evresel adan daha uygun olan yntem seilir. Proje sahibi yatrmcnn evreyedaha az zarar veren yntemleri semesi ve evre dostu uygulamalar tercih etmesi, EDsrecinin ksa tutulmasn salar.

Ak ocak madencilii ve yeralt madenciliinin evre, salk ve gvenlik konularnda

avantajlar ve dezavantajlar vardr. Ak ocak madenciliinde, yeralt madenciliine grerehabilitasyon ve doaya yeniden kazandrma faaliyetleri; ak ocak iin daha geni sahalarkullanldndan, daha geni alanda gerekletirilmektedir. Dier taraftan, yeraltmadenciliinde ak ocak madenciliine kyasla salk ve gvenlik risklerinin azaltlmas iindaha fazla nlem alnmas gerekmektedir.

Bu iki temel madencilik metodu arasndaki seim, byk lde jeolojiye ve madencevherinin toplamdaki derinliine; maden cevherinin tenr, cevher ktlesinin etrafndakikayacn jeoteknik zellikleri, projenin konumu ve cevher ktlesinin iletmesinin ekonomisine

baldr. Yzeye nispeten yakn yerlerde bulunan cevherler genelde ak ocak madencilikmetotlaryla karlr. Yeralt madencilii, yerin derinliinde bulunan yksek tenrl cevheryataklar iin uygundur.


15/26

14

Yeralt madenciliinin evre asndan en byk avantajlar unlardr:

- Grsel deer: Yeralt madenciliinin grsel etkisi, ak ocak maden iletmecilii ilekyaslandnda ihmal edilebilir.

- Yzeysel bozunma: Yeryznde depolanan atk kaya miktar, ak ocak

iletmeciliinde yeralt iletmeciliine gre daha fazladr. Ayrca maden cevheriileme atklarnn, yeralt almalarnda kaz alanlarnn doldurulmasnda kullanlrve yeryzndeki depolanan atk miktar azaltlm olur.

- Grlt ve patlatma: yeralt patlatmas; yzeydeki patlatmaya gre toz retimi,grlt ve titreim bakmndan byk lde daha az etki gstermektedir.

Kullanlan teknolojinin, madencilik faaliyetlerinde evreye verilen etkilere karn verimlilikve cevher kazanmnn en yksek dzeyde tutulmasn salayacak ekilde seilmesi nemlidir.

Cevher zenginletirme ilemleri, proje yer seiminde olduu gibi cevherin zelliklerine balolup ekonomik etkenler sebebiyle esneklik arz etmemektedir ve alternatifler bazen mmknolmamaktadr. ancak kimyasal kullanmnda farkl kimyasal seenekleri, ekonomik olmayan

kayann iinde mineral kaybn azaltp ekonomik kazancn olabilecek en yksek seviyelerdetutulmas iin cevherdeki mineralin azami kazancnn salanmas, benzer ekilde su ve enerjitketimini azaltan veya frnlama gibi ilemlerde aa kan gazn nlenmesi veyagiderilmesine yardmc olan konfigrasyonlar gibi dzenlemelerden faydalanlabilir.

5.3 Malzeme Tanmas Alternatifleri

Maden alan ile cevher ileme tesisleri arasnda malzeme sevkyat byk kazma ve tamaekipman filolar (kamyonlar, skraperler, kepeler, buldozerler, dner kepeli ekskavatr,dreglayn, vs.), konveyrler, boru hatlar veya raylar gerektirir. Sahada cevher ileme tesisleri;kmr ve yap malzemeleri iin hazrlama ve lavar (kmr ykama) tesisleri, hazrlamatesisleri, konsantratrler, lileme tesisleri ve finansmana bal olarak izabe tesisi verafinerileri dahil eder. Geni lekli madencilik ve/ya da cevher ileme tesisi, byk birendstriyel kompleks olup; hava sahas, karayollar, demiryollar, liman ve allagelmi yantesisler gibi altyapya ihtiya duyacak binlerce iinin alt faaliyetlerdir. Bu yntemlerdekullanlacak teknoloji ile evre zerinde etki en aza indirgenmelidir.

5.4 Su Kaynaklar ve Su Ynetimi Stratejileri

Projenin su ihtiyacn drmek ve suyun geri kazanm, suyun muhafazal kullanm yoluylasu kaynaklarna basknn azaltlmas yollardr. letme aamas ve maden kapannda madensu ihtiyacnn karlanmas ve randmanl bir ekilde kullanlmasnn yan sra, bozulmuarazilerde asit kaya drenajnn (AKD) nne geilmesi ve drenaj sistemlerinin izolasyonu iin

bir Su Ynetim Plan'nn hazrlanmas ve uygulamaya geirilmesi tavsiye edilir. Plan,kontamine suyu geri kazanm ve yeralt, yzey sularna kontamine suyun dearjn azaltmakiin nlemleri aklamaldr.


16/26

15

5.5. Atk Ynetimi Alternatifleri

Atklar, insan sal ve evreyi koruyacak ekilde bertaraf edilmelidir. Atk ynetim plan;atklarn jeoteknik ve jeokimyasal durayllklar ve uzun dnem yzey ve yeralt suyuynetimini kapsayp bunlarla snrl kalmayan kapama sonras hususlar ele almaldr.Yzeyde bertaraf sistemleri, asidik li oluturan malzemenin oksidasyon veya sznt

suyundan ayr tutulmas amac ile tasarlanmaldr. Temiz su kaynaklarna dearja;1) alternatiflerin evresel analizi ve 2) su kaynaklar ve ak ynndeki kullanclar zerindekiolumsuz etkileri kontrol etmenin yntemleri hakknda bilgi salanmad takdirde izinverilmemektedir.

Eer madencilik iletmesi bir dizi ak ocak amay dahil ediyorsa, i sahipleri terk edilecekalma alanlarnda geri doldurma yntemiyle atk bertarafnn fizibilitesinideerlendirmelidir.

5.6 Eylemsizlik Alternatifi

Eylemsizlik alternatifi, projenin gerekletirilememesi durumunda meydana gelebilecek

alternatiftir. Bu alternatif dier alternatifler iin referans erevesi oluturduundan zelliklenemlidir.


17/26

16

6 ETKLER

6.1 Giri

Btn madencilik faaliyetleri, akiferler dahil yzey ve yeralt katmanlarna etki eder. Yzey

madencilii; hektarlar veya kilometre kareleri kapsayan alanlarda ak ocak madenciliinikapsar.. Bu faaliyetler, geni ak ocaklar ve pasa ynlar ile proje alannn tamamenetkilenmesini gerektirir, ancak ou zaman madencilik faaliyeti esnasnda veya sonrasnda

pasann ocaklara geri doldurulmas mmkn olmaktadr.

Ak ocak madenciliinde evresel konular unlardr: trafik, patlatma, istihra ve sevkyatkaynakl toz; dizel aralar ve patlama kaynakl emisyon, grlt ve titreim; kontaminemaden sularnn tahliyesi, akiferlerin olumsuz etkilenmesi; toprak ve bitki rtsnnkaldrlmas; ve grsel etkiler.

Arama ve hazrlk evreleri genellikle ksa vadelidir ve unlar ierir:

- Ulam yollar, sondaj delikleri ve arazi hazrl nedeniyle araziye etkiler;- Trafik, delme, kazma ve saha temizleme kaynakl toz oluumu;- ekipman faaliyetinden grlt ve emisyon;- Toprak ve bitki rts, dereler, drenajlar, sulak alanlar, kltrel ya da tarihi kaynaklar

ve akiferlerin bozulmas;- Dier araziler ile maden alannn etkileimi .

Hazrlk ve iletme aamalarnn etkileri genellikle uzun vadeli ya da kalcdr. Bu kapsamdaaadakiler sralanabilir:

- Arazi kullanmnda, kaz malzemelerinin depolama blgelerinde ylmas;- Bozulmu sahalarda yzey aknts kaynakl sediman nakli;- Bozulmu sahalarda rzgar erozyonundan dolay toz retimi;- Yap malzemeleri ve kamyon nakliyesinden dolay grlt ve toz retimi;- almalardan kaynaklanan titreim oluumu;- Ekipmandan dolay egzoz emisyonu;- Madencilik sahasndaki foseptik ve kat atklar;- Dier kat atklar (hurda metal vb.);- Habitat ve bitki rts kaybndan kaynaklanan arazi kullanmndaki deiiklik;


18/26

17

6.2 naat ve letme Aamalarndaki Olas evresel Etkiler

naat ve iletme srasndaki potansiyel etkiler; yzey suyu, yeralt suyu, su kalitesi, toprak vearazi kullanm, flora ve fauna, sosyo-ekonomi, beeri deerler, tarihi yerler zerinde olabilir.

Hava Kalitesi

naat aamasnn hava kalitesi zerinde gze arpan en nemli etkiler aada verilmektedir:

- Hava kalitesi (patlama, trafik, rzgar erozyonu);- Rutin faaliyetlerden kaynakl emisyonlar sonucunda hava kalitesinin dmesi;- Proses emisyonlar nedeniyle hava kalitesinin dmesi;- naat srasndaki hava kalitesi zerindeki potansiyel etkiler; gaz emisyonlar, toz

kelmesi ve toz ile gaz kirliliidir.

Tozun nemli kaynaklarndan biri, maden sahas ve proses tesisleri arasnda kamyon, ekici,ray ve konveyr ile gerekletirilip depolama, harmanlama ve ykleme tesislerini dahil edencevher sevkyatdr. Boru hatlar bu eit riskleri gstermez. letmenin neden olduu

emisyonlar hava kalitesinin dmesine neden olur.

Yzey Suyu

naat faaliyetlerinin etkileri, bozulmu alanlar, pasa ynlar ve cevher ynlarndankaynaklanan toprak erozyonu, sediman birikimi nedeniyle yerel rezervuar/havuzlarnkapasitesinin d ve yzey sularnn etki grmesi (rnein dere dibi tarayarak madencilikyapma gibi) ile yzey suyunun bozulmasna neden olabilir. naat aamas srasndakiiletmede sv atklar ve havayla temasa maruz braklan alanlar gz nnde

bulundurulmaldr.

Aada belirtilen kaynaklardan gelen sv atklar gz nnde bulundurulmaldr:

- letme faaliyetleri esnasndaki yzey sular ;- Alan drenaj ve kuaklamalar, ocaktan su pompalanmas ile kaya ynlar, li yn

ve dier iletme alanlarndan yzey sular ;- Projenin iletme aamasnda kullanlan ya, yakt ve dier sv kimyasallarn sznts

veya dklmesi (ve eer mevcutsa, ynlardan sznt).

Yeralt Suyu

Yeralt sularnn, maden drenleri, ekipman bakm,shhi tesisat ve evsel kaynaklardan gelen

atk su ile kirletilmesi ile yerel akiferlerin arama sondaj delikleri ve maden kazlar tarafndanetki grmesi, inaat aamasnda beklenen etkilerdir.

Yeralt sularnn kirlenmesinin kaynaklar u ekilde sralanabilir:

- Maden sahasndan kaynaklanan yzey ak ve sznt;- Yeralt su seviyesindeki deiiklikler;- Li ynndan yzey ak ve sznt;- letmenin ve ara bakm atlyelerinden kazara dklmeler ve dearjlar.


19/26

18

Toprak veArazi Kullanm

Potansiyel etkiler u ekilde zetlenebilir:

- Mevcut toprak ktlesini ve arazi kullanmn kayba uratacak ekilde topraklarntanmas ya da zerinin rtlmesi;

- Topografyann deiime uratlmas;- Ak ocak ve yn alanlarnda mevcut arazi eklinin deitirilerek arazi kullanmkabiliyetinin drlmesi;

- Topran cevher malzemesi ve toksik maddelerden nedeniyle kirletilmesi;- Artan nfus basks ve plansz yaplama nedeniyle proje sahas etrafndaki alanlarn

bozulmas.

Flora ve Fauna

Aadaki potansiyel etkiler gz nnde bulundurulmaldr:

- Arazi kullanmnn habitata etkisi;

- Sv, gaz ve toz emisyonlar, faaliyet grm alanlardan yzey aknts ve katatklarn bertaraf sonucunda bitki ve hayvanlarn yaad habitatn kalitesinindmesi;

- Proje su ihtiyacnn karlanmas amacyla yeralt suyunun pompalanmas ile yeraltsu seviyesinin dmesiyle proje arazisi dndaki sucul habitatlarn azalmas veya

bozulmas;- Ekipman faaliyeti, patlatma, proses tesisi ve artan insan basksyla artan grltnn

hayvan trlerini rahatsz etmesi;- Bitki rtsnn deitirilip, alanda yetimeyen trlerin getirilmesi;- Habitat deiimi ve habitat kaybndan dolay retkenlik ve poplasyonda d;- Trafik ve arazinin bozulmasyla yaban hayatn olumsuz etkilenmesi.

Sosyo-ekonomi

naat faaliyetleri ile ortaya kan hizmet ve altyapda talep art, sosyal ve kltrelatmalarn halk zerinde endie verici etkileri olabilir. Potansiyel sosyo-ekonomik etkiler;inaat aamas iin hem proje hem de mevcut durumun tanmna, ED srecinde yaplacakhalkn katlm toplantlarna, sosyo-ekonomik karakteristiklere ve lkemizdeki benzer

projelerden edinilen tecrbelere dayanlarak belirlenmelidir.

Beeri Deerler

Proje alanna yakn ikamet eden insanlarn yaam kalitesi veya deerlerini etkileyebilecek

olas etkiler; toz,grlt, titreim ve trafiktir. Aralarn almasndan kaynaklanan grlt,patlatmadan kaynaklanan grlt ve sarsnt yre halkn rahatsz edebilir. Ayrca,

patlatmadan kaynakl sarsntlar yaplara da zarar verebilir.


20/26

19

Arkeolojik Alanlar

Sz konusu alanlara ulamn maden faaliyetleri sayesinde kolaylat veya mmkn klnddurumda kltrel kaynaklar ve tarihi yaplar zarar grebilmektedir. Patlatma ve vibrasyonuntarihi yaplar zerine etkileri deerlendirilmelidir. Sit alanlar iinde madencilik faaliyetlerigerekletirilmemektedir.

Grsel

Sondaj aletleri, madencilik kazlar ve tehizatlar ile tesisler, yre halkna grsel sknt tekiledebilir.

6.3 Faaliyetin Sona Erdirilmesinden Sonraki Olas evresel Etkiler

Kapanma sonras ve esnasndaki potansiyel etkiler; yzey suyu, yeralt suyu, hava kalitesi,topraklar, arazi kullanm, flora ve fauna, arkeoloji, peyzaj ve grsellik zerinde etkilidir.

Bu etkilerin yan sra madencilik faaliyeti srasnda oluan etkilerin giderilmesi iin doayayeniden kazandrma faaliyetleri gerekletirilmelidir. Doaya yeniden kazandrma,madencilik faaliyetleri neticesinde etkilenen alanlarn eski ekonomik ve evresel durumlarnayakn bir duruma getirilmesini salamay, hatta kimi durumlarda yre halknn kalknmasnakatkda bulunacak ekilde daha iyi ekonomik zelliklere (rnein sahann madencilikalmalar sonrasnda golf sahasna veya rekreasyon amal kullanlabilecek bir gledntrlmesi) ulamay hedeflemelidir.

Hava Kalitesi

Madenlerin kapanmas srasnda, dizel ya da elektrik gl madencilik ekipmanlarna, tamaekibine ve vasfl igcne ihtiya vardr. Hava kalitesi zerindeki potansiyel etkiler; bu

ekipmanlardan ve alanlardan kaynakl gaz emisyonlar, partikl madde dalm (toz), tozkelmesi ve doaya yeniden kazandrma esnasnda meydana gelen toz olarak sralanabilir.

Projenin kapan stratejisi, bozulmu alanlardaki rehabilitasyon ve atk depolama koullarniermelidir. Rehabilitasyon, toz retim potansiyeline cevap vermelidir ve rzgar erozyonu ileuzun vadeli toz sorununun nne geilmesi iin duraylln salanmas ve yeniden

bitkilendirme koullarn sunmaldr.

Yzey Suyu

Kirletilmi blgelerdeki toprak erozyonu; atk ynlar ve stoklanm ynlar yzey sularnkirletmeye devam edebilir.

Sv atklar aada belirtilen etkenlerden kaynaklanmaktadr:

- Saha drenaj ve kuaklamalar, ak ocaktan suyun pompalanmas ve kaya dkmalanlar ve li ynndan yzey ak;

- Ya, yakt ve kullanlan dier kimyasal madde szntlar (ve mevcut ise ynlardanolabilecek sznt).


21/26

20

Yeralt Suyu

Yeralt suyunun kalc olarak kirletilmesi; kaya ynlar zerinden yzey ak veszntlardan, li alanndaki szntlardan ve yzey ak ile ak ocak szntlarndankaynaklanabilir.

Toprak ve Arazi Kullanm

Kapanma aamas srasnda binalarn yklmas ve yollarn kaldrlmas bir takm olumsuzetkiler yaratabilir.

Flora ve Fauna

Flora ve fauna ekipmanlarn almasndan kaynakl grltye maruz kalabilir.

Sosyo-ekonomi

Hizmetlerdeki azalan talep; blgedeki igcnn cret, ticaret ve yaam standartlarnda

de neden olabilir. Kapanmaya dair sosyo-ekonomik sonular, projeyi ve sosyo-ekonomikartlar tanmlayan bir temel zerinde gzetilmelidir.

Beeri Deerler

Proje alan civarnda yaayan insanlarn yaam kalitesi veya deerlerini etkileyebilecek olasetkiler; toz, grlt, titreim ve trafiktir. Blge halk; yollarda hasar, kaza ve artan kamyontrafii kaynakl trafik gecikmeleri nedeniyle sorun yaayabilir.


22/26

21

Yukarda bahsedilenlere ek olarak, ED Raporunda gz nnde bulundurulmas gerekenhususlarn bir arada sunulduu etkileim matrisi ekil 3te sunulmaktadr.

ekil 3. evresel Etki Etkileim Matrisi

Sosyo-ekonomik evre

Proje Faaliyetleri ve

Etki Bileenleri

Bileenler

Arazikayb

Depremsellik

Toprakkaymas

Erozyonvekelme

klim

Havakalitesi

Grlt

Sukullanmvekalitesi

Arazikullanm

Bitkirts

Endemikfloratrleri

Faunaelemanlar(memeliler,kular,vb.)

zelkorumaalanlar

Suculyaam

Nfus

Hassasgruplar

stihdam

Eitim

Peyzaj

Kltrvarlklar

Ulusalveyerelekonomi

naat AamasKaz dolgu

Kat atk oluumu

Atk su oluumu

Tesisin igal ettii alan

Hava emisyonlar

Grlt

olanaklarGrsel etkiler

letme AamasHava emisyonlar

Sv atklarSu kaynaklarna etki

Kat atklar

Grlt

Toz

Trafik

Kapan AamasSu kirlilii

Grsel etkiler

Arazi kayb

Fiziksel evre Biyolojik evre


23/26

22

7 ETK AZALTICI NLEMLER,

Genel olarak etki azaltc nlemler; duyarl kaynaklarn bulunduu arazilerden kanlarak,faaliyetlerin zamanlamasn snrlandrmak, yaplarn konumlandrlmasnda alternatifdeerlendirme ya da yarar/ulam koridorlar aarak kaynaksal atmalardan kanmak,inaatn hzn kontrol etmek ya da inaatn aamalandrlmasyla sosyo-ekonomik etkileriazaltmak, sonraki nlemlere temel oluturacak zel kaynak ya da topluluk almalargerekletirmeyi ierir.

Yzey Suyu

Bozulmu arazilerin yeniden bitkilendirilmesi; derelerin, drenajlarn, havuzlarn, sulakalanlarn bozulmasnn nlenmesi; bozulmann nlenemeyecei yerlerde sediman kontrolyaplar ve uygulamalar ile takn kontrol salanabilir.

Yzey suyunun kirlenmesine kar alnacak nlemler aada sunulmaktadr:

- Proje plannn, drenaj desenlerine etki ve kirlenme potansiyelini azaltlmasna gretasarlanmas;

- Kuaklama kanallarnda ve su tutmada uygun nlemler salamak;- Su ynetim plan, uygun grlm nlemlerden en iyi ekilde fayda salamak iin

tasarlayp uygulamak.

Yukarda bahsedilen su ynetim plan aadaki ekliyle uygulanmaldr:

- Temiz suyu, kontamine sudan ayrp muhafaza etmek;- Kontrolsz dearjlar nlemek;- Kontamine suyun yeniden kullanmn en yksek seviyede tutmak ;- Su kullanmnda verimlilii arttrmak.

Ayrca, unutulmamaldr ki, kirlenmenin nlenmesi, sonradan iyiletirme abalarna mecburkalmaktan daha iyidir ve dearj edilecek su, ynetmeliklerde (SKKY,vb.) belirtilen su kalitesistandartlarna uymaldr.

Yeralt Suyu

Maden drenaj suyu, evsel atk su ve ya akntsnn artlmas art getirilmeli, szma ya dadklmenin (ya, kayganlatrc ve temizleme zeltileri) olduu alanlarda temizlemeyaplmal, dearj edilecek sularn su kalitesi standartlar belirlenmeli ve istihracn devam ettiitabakannaltndaki akiferlerin zarar grmesi engellenmeli veya minimize edilmelidir.

Yeralt suyunun kirlenmesine kar alnacak nlemler aada sunulmaktadr:

- Astar, sznt izleme ve ak kontrol dahil olmak zere atk ynlarnn inaat veynetiminin dzgn olarak gerekletirilmesi iin artlarn salanmas,

- Ak ocaklarda asit kaya drenaj (AKD) oluum potansiyelinin deerlendirmesi veuygun olduka ynetim veya artma prosedrlerinin uygulanmas,

- Kaya depolama alan iin; sznt potansiyelini minimize etme amacyla temelhazrl ve itinal kaya yerletirme dahil uygun inaata ek olarak ak ocakta devameden AKDnin deerlendirilmesi.


24/26

23

Hava Kalitesi

Hava kalitesinin korunmas iin alnacak nlemler aada sunulmaktadr:

- Patlatmalarn ynetmeliklere ve kurallara uygun ekilde gerekletirilmesi;- Toz bastrc nlemlerin alnmas;- Dizel/benzinle alan ekipmanlara uygun bakmn yaplmas, hz snrlamas

getirilmesi;

Gazlarnpotansiyel emisyonlar dikkate alndnda; aracn/makinenin egzoz emisyonununazaltlmas, kullanl ekipman bakm programnn uygulanmasyla mmkndr. Prosestesislerinde gaz ve duman retimi, irket politikas ve gvenli alma ortam salamazorunluluuna uygun olarak benimsenecek salk ve gvenlik prosedrleri altndadetaylandrlmaldr.

Toz oluumu, madencilik iletmelerinde evresel ynetimin en nemli konularndan biriolarak deerlendirilmektedir. Bu kapsamda alnmas gereken toz bastrc nlemler:

-

Biriktirilen ynlarda, kazlarda ve ynlarn ilenmesi ve nakliyesi esnasndaspreyleme yaplmas;- Delme tabancalar zerindeki toz tutma sisteminin kullanlmas ve bu sondaj tozunun

uzaklatrlmas;- Topran yeniden bitkilendirilmesi ve bu ilemlerin uygun bir ekilde yaplmasdr.

Toprak ve Arazi Kullanm

Toprak ve arazi kullanmndaki etkileri azaltc nlemlerle ilgili aada belirtildii gibi aamal yaklam vardr:

- Proje oluturulurken, izdmnn kk tutulmas;

- Projenin iletilmesinde topran olas kirliliinin en aza indirilmesi;- Proje sahas kapatlrken, toprak kaynaklar ve arazi kullanm zerinde uzun-dnemlietkilerin en aza indirilmesi.

Flora ve Fauna

Flora ve fauna zerindeki etkileri azaltc nlemlerde habitat bozulmas ve kayb, bitkirtsnn zarar grmesi zerinde durulmaldr. Doal yaamn kayb ve zarar grmesiaadaki nlemlerle azaltlmaldr:

- Toz emisyonuna kar etki azaltc nlemler;- Yzey drenaj kontrol;

- Proses suyunun dearjnn nlenmesi;- Pasann uygun bir ekilde depolanmas;- Ynlarn su aklarna kar koruyucu bir destekle uygun bir ekilde hazrlanmas;- Kazayla olan dklmelerden ve dearjlardan kanma veya bunlar temizleme

yntemleri.

Ek olarak, yaban hayvanlarnn getii yollara iaret koymak, srcleri bilgilendirmek,uyarmak ve yol alt geitleri ina etmek gibi nlemler alnabilir.


25/26

24

Sosyo-ekonomi

Etkilenmesi muhtemel topluluklar zerinde sosyo-ekonomik almalar yaplmal, hizmetler,ve altyap sistemleri zerindeki olas etkiler tanmlanmaldr.

Yerel halk ile ibirlii projenin en bandan gelitirilip sonuna kadar srdrlmelidir. Proje

alanlar topluluun faaliyetlerine katlmaya tevik edilmeli, srdrlebilir kalknma, salkve gvenlik planlar ile ilgili olarak halk bilgilendirilmelidir.

Beeri Deerler

Yerleimcilerin grltden rahatsz olmas, uygun patlatma ilemleriyle, optimum miktardapatlayc kullanlarak, geceleri ya da sabah erken saatlerde patlatmalardan kanlarak en azaindirgenebilir.

Arkeolojik Alanlar

Maden sahas civarndaki antlar ve tarihi eserler aratrlmaldr. Maden sahasna gerekli

olmayan giriler kstlanmaldr.

Grsel

Grsel kirlilik, toprak seddi, bitki perdesi kullanmyla azaltlabilir. Faaliyetin kapanmasaamasnda doaya yeniden kazandrma faaliyetleri gerekletirilmelidir.


26/26

8 ZLEME

Ak Ocaklar

Ak ocaklarda, hava kalitesi (partikl madde ve ekipman emisyonlar), yeralt sular (su

tablasnn dmesi), sismik (patlayc) titreimler, maden oca duvarnn eimi ve durayll,yzey suyu ak ve kalitesi (zellikle sediman bakmndan), maden drenajlar, shhi atklar,madencilikte karlalan ekonomik deeri olmayan atklarn tanmlanp ayrlmas, toksikatklarn bertaraf ve ynetimi, proje snrlar iindeki radyoaktif madde miktarlar dikkatealnmaldr.

Cevher leme Faaliyetleri

Cevher ileme sahalarnda, atk ynlarnn ya da havuzlarnn balca sorunlar:a)ok kirli suyun ynlardan sznt yaparak yzey veya yeralt suyunu kirletmesi;b) Ynlarn kenarlarndan anp kayan atklarn topra ve bitki rtsn kirletmesi;c) Atklarn ieriinin yeniden yaplandrlan bitki rtsne zarar vermesi;

d) Rzgar erozyonundan doan partikllerin hava kirliliine neden olmas;olup,bu sonular engelleyici izleme ynetim planlar oluturulmaldr.

Doaya Yeniden Kazandrma almalar

zlemenin ve iyiletirmenin ihtiya duyduu hususlar arazi yzeyinin restorasyonu (drenaj,eim, sreklilik), bitki rtsn yeniden kazandrma, (rt ve eidi), yeralt suyu(iyiletirilmesi, nitelik), yzey suyu kalitesi kontroln kapsayacaktr.

Yukarda bahsi geenlere ek olarak Dnya Bankas standartlarnda bir izleme programhazrlanmaldr. Bu program ierisinde:

zlenecek parametre zlenecek parametrenin yeri Parametrenin nasl izlenecei/ izleme ekipmannn tipi Parametrenin ne zaman izlenecei- izleme skl ve toplam izleme sresi Parametrenin izlenme nedeni zleme metodolojisi zleme maliyeti zlemeden kimin sorumlu olduu yer almaldr

9 LETM

lgili Kii:Sn. M. Ouz GNERT.C. evre ve Orman BakanlED ve Planlama Genel MdrlPetrol ve Madencilik ube MdrTel: +90 (312) 207 64 [email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]