شیوه به اسناد ثبت در آن جایگاه و الکترونیکی امضایالکترونیکی

بخش فرح مریم83406898

87 خرداد

چكيده الكترونيكي اطالعات ودريافت ارسال و الكترونيكي اسناد مديريت امروز جهان در مي رود انتظ.ار مي شود. هنوز شامل را اجرايي فعاليت هاي و تبليغات از بزرگي بخش

در ت..وجهي قابل ط..رز به جه..ان س..طح در ك..امپيوتر بر مبتني اطالعات از استفاده كه1

گردي..ده، اعتم..اد اف..زايش م..وجب كه تكنولوژيه..ايي از مي باش..د. يكي گس..ترش حال شناسي رس..ميت به ب..اعث رمزنگاري بر مبتني تكنيك مي باشد. اين ديجيتالي امضاي

آن، اطالعات جامعيت و سند پديدآورنده هويت طوريكه به شده الكترونيكي اطالعاتمي باشد. كنترل و بازبيني قابل

مى آید. شمار به سند آن در شده قبول تعهدات تایید نشان امضا، مكتوب، اسناد در همانند جایگ..اهى الكترونیكى« داراى »مدارك الكترونیكى تجارت در كه جهت آن از

ارزش هم..ان داراى على االص..ول ن..یز مدارك این در امضا لذا هستند، مكتوب اسناد در مطالعه و پیش...رفته كش...ورهاى تجربه بر تكیه با ،جا این مى باش...د. در اثب...اتى و اس..ناد الك..ترونیكى ثبت در كه می ش..ود پرداخته مس..اله این به مقررات و قوانین

تصدى براى مرجع بهترین و گرفت بهره دیجیتالى امضاى از می توان چگونه مدارك، موض..وع كجاست. بررسى الكترونیكى اسناد ثبت و الكترونیكى امضاى گواهى امور

در موجود قوانین و رویه از تخلف كه شده انجام ایده این دادن قرار مبنا با همواره و اجتم..اعى حق..وقی، حیث از ، زیانب..ارى آثار داراى امضا گواهى و اسناد ثبت زمینه

حیث، این از و بود خواهد ، اقتصادى خصوص..یتى الك..ترونیكى مدارك و امضا اساساش...........ود. آنها گ...........واهى و ثبت مرجع تغی...........یر م...........وجب كه ندارند

تج.ارت ق.انون تط.بیقی، حق.وق الك..ترونیكی، ثبت دیجیتالی، كلیدی: امضاى واژگانآمریكا. رسمى اسناد دفاتر نمونه قانون و آنسیترال نمونه قانون الكترونیكی،

مقدمه »س??رعت« آنها ب??ارز ویژگى كه ارتباط نوین وسایل گسترش و ظهور

»تج?ارت توس?عه و مع??رفى به منجر زم??انى تنها بود، »تنوع« روابط و یع??نى الك??ترونیكی، ارتب??اط ش??یوه ك??املترین كه الك??ترونیكی« شد

وی?ژگى دو هر حقیقت در گردی?د. این?ترنت مع??رفى و »اینترنت« ابداع »ارزانی« موجب دیگر سوى از و می نمود ارایه باهم را تنوع و سرعت از كم??تر م??دتى در اگرچه تح??والت می گردی??د. این نیز معامالتى روابط

در بد و خ??وب آدمهاى زندگى سنت بنابر ? اینحال با داد؛ روى قرن یك تقلب، اختالل، مع???رض در الك???ترونیكى روابط هم???واره ???? هم كن???ار

نوظه??ور، داش??ت. فن??اورى قرار دیگر خرابكارانه اعمال و كالهبردارى را خ??ود پ??ذیرش و حی??ات باید بلكه نبود، »وجود« روبرو مساله با دیگر

»اس?????????????تمرار« بخش?????????????ید جه?????????????انى دهك?????????????ده در..

این??ترنت ظه??ور ابتداى همان از اعتماد و ایمنى بحث اساس، همین بر مختلف ب??ود. روش??هاى متخصص??ان تحقیق و بحث موض??وع و مط??رح

و یافته گس??ترش و ایج??اد تفكر همین با دیجیتالی امضاى و رمزگذاری حم??ایت مورد و ارزیابى بین المللى مقررات و داخلى قوانین در بعدها

قرارگرفتن??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????د. اقتضا را دیگ??رى فن??اورى ایم??نی، بر عالوه الكترونیكی، تجارت توسعه

2

??? گردید مط??رح ایم??نى شیوه هاى از دیرتر بسیار اگرچه ? آن و می كرد ب??ود. الك??ترونیكى م??دارك و امض??اها دیجیتالی گواهى الكترونیكی ثبت ت??اكنون و مط??رح ۱۹۹۶ سال از بعد الكترونیكى گواهى و ثبت از بحث

از ب??رخى این ح??ال با اس??ت؛ نشده بین المللى رویه وارد كامل طور به آن ك??ردن ض??ابطه مند و توس??عه ب??راى مق??رراتى و ق??وانین كش??ورها

.. كرده اند تص???????????????????????????????????????????ویب پ??رداخت. خ??واهیم الك??ترونیكى ثبت و امضا پیوند به ما مقاله این در

دیجیت??الى گ??واهى و امضا جایگاه بود، خواهد مبنا بیشتر آنچه بنابراین فرایند چگونه كه گ???رفت خواهد ق???رار بررسى م???ورد امر این و است و امضا همانند حقوقى آثار داراى می توان را الكترونیكى متن و امضا

و ق???وانین مختصر بررسى از دانس???ت. بعد كاغ???ذی/ س???نتى م???دارك و امضا مش??كالت و مس??ایل تط??بیقی( به )مطالعه موج??ود مق??ررات

پ??????????رداخت خ??????????واهیم ن??????????یز دیجیت??????????الى گ??????????واهى..

بررسى زیر ش??رح به جداگانه گفتاره??اى در مقاله مب??احث بن??ابراین،می ش???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????ود.

دیجیتالی امضای از استفاده علت.1دیجیتالی امضا با دستی امضا مقایسه.2دیجیتال امضا تولید روند.3دیجیتال امضای استانداردهای انواع.4دیجیتال گواهی صدور مراجع.5دیجیتال امضا تاییدیه.6دیجیتال گواهی های کالس انواع.7گواهی وساختار شناسی معنا.8گواهی مدیریت.9دیجیتال امضای حقوقی جایگاه.10مراجع.11

الکترونیکی؟ امضا چرا تب..ادل راهه..اي ديگر به كم كم را خ..ود ج..اي مهم اطالع..ات حامل عن..وان به كاغذ

اس..ناد پرهزينه و آهس..ته انتقال قبيل از معايبي داراي كاغذ واقع مي دهد. در اطالعات و است تغيير حال در بسرعت نيز اطالعات ذخيره سازي شيوه هاي مي باشد. همچنين

3

مي ش..ود. اس..تفاده الك..ترونيكي روش..هاي از كاغذ دس..ته هاي انب..وه بايگ..اني بج..اي از اس....تفاده و الكترونيك پست وEDI مانند اطالع...ات، انتق....ال جديد فن آوريه....اي

س..اده تر، را اطالع..ات ذخيره و ارسال نگارش، كامپيوتري اسناد مديريت سيستمهاياست. ساخته ايمن تر حتي و سريعتر

س...نتي روش...هاي داده(، حامل )وس...يله واس...طه غيرف...يزيكي س...اختار بخ...اطر حق..وقي( و تج..اري مقاصد )ب..راي امض..اء يا مهر توسط واس..طه فيزيكي عالمتگذاري

مي باشند. استفاده غيرقابل س..نديت و ب..ودن اصل تش..خيص ب..راي عالم..تي بايد الكترونيكي، اسناد با كار هنگام ب..راي تنها جديد ش..يوه هاي ش..ود. بعضي اض..افه اطالع..ات به آن، محتوي به بخشيدن مي ش..وند، اس..تفاده دسترسي به مج..وزدهي جهت موجوديت يك به بخشيدن سنديت

امض.اي يك ك.امپيوتري، انگش.ت نگاري ه.ويت تش.خيص سيس.تم يك نبايد مث.ال براي يك بعن..وان راE-mail يك انته..اي در ش..خص اسم ك..ردن وارد يا ش..ده اس..كن دس..تي

دستي امضاي يك عملكردهاي همه زيرا پذيرفته دستي امضاهاي براي معتبر جايگزينداشت. نخواهد را

مشخص نويسنده بعنوان را خود هويت كننده امضا نوشته يك پاي در كردن امضا با پايبند و متعهد آن محتوي..ات به كه مي دارد بي..ان و نموده تاييد را سند جامعيت مي كند،

مي باشد.

دیجیتالی امضای با دستی امضای مقایسهاز: عبارتند دستي امضاهاي مهم خواص از برخياست. يكسان مدارك تمام براي شخص يك امضاء-1مي شوند. توليد راحتي به-2مي شوند. داده تميز راحتي به-3شوند. جعل سختي به حتي االمكان كه باشند گونه اي به بايد-4مي شوند. توليد فيزيكي طور به-5 به منجر كه مي باش..د، الك..ترونيكي بخش..يدن سنديت ابزار يك ديجيتالي امضاي يك

همگ..اني كليد با رمزنگ..اري طريق از الك..ترونيكي رك..ورد يك به بخش..يدن س..نديتمي شود.

از: عبارتند ديجيتال امضاهاي مهم ويژگي هاي است كننده امضا اختيار در بفرد منحصر طور به كه اطالعاتي از آنها توليد در-1

مي شود. استفادهمي شوند. توليد رايانه توسط و خودكار طور به-2 تغي..ير و دس..تكاري گونه هر و است پيام بيتهاي كليه به وابسته پيام هر امضاء-3

مي گردد. پيام امضاء شدن مخدوش موجب سند متن دراست. ديگر اسناد امضاء با متفاوت سندي هر امضاء-4 آن احتم....الي انك....ار و جعل از تا باشد تاييد و بررسي قابل راح....تي به بايد-5

شود. جلوگيري

4

اطالع..ات نويس..نده كه است ص..ورت ب..دين ديجيت..الي امض..اي اص..لي س..اختار مي كن..د. اين امضاء خود محرمانه رمزنگاري كليد توسط را اطالعات اين الكترونيكي

كليد توسط ش..ود. امض..اء نگهداش..ته مخفي هميشه ب..راي ك..اربر توسط بايد كليد توسط همگ..اني كليد مي باش..د. اين كن..ترل قابل س..ند كنن..ده امضا مربوطه همگ..اني

مي باشد. دسترسي و رؤيت قابل عموم

دیجیتال امضای تولید روندمي شود: ايجاد زير روند مطابق ديجيتالي امضاي يك ش..يء يك مث..ال شود. ب..راي امضاء بايد كه داده ايست واحد ايجاد اول مرحله-

از ديگ..ري ن..وع هر يا و ش..كل متن، ميتواند كه ديجيت..الي بص..ورت اطالع..اتيباشد. ديجيتالي اطالعات

Hash) درهم مقدار يك ايجاد دوم مرحله - Value)كه داده از چكي..ده معم..وال يك رياضي پردازش...هاي نتيجه عمل مي باش...د. اين مي ش...ود، نامي...ده پي...ام

مي نماي...د. در ايج...اد را فش...رده اي ديجيت...الي ش...كل كه مي باشد الگ...وريتم مربوطه درهم مق...دار كن...د، تغي...ير داده واحد از بيت يك ح...تي ص...ورتيكه با ديجيتالي امضاي ايجاد باعث تكنيك، گردد. اين مي وسيع تغييرات دستخوش

مي شود. داده قبل از پيش بيني قابل و ثابت طول رمزگذاري خود محرمانه كليد با را درهم مقدار امضاءكننده سوم مرحله در -

مق.داري كه كند مي ايج.اد را داده واحد ب.راي خ.ود ديجيت.الي امضاي و مي كندگردد. الحاق يا متصل داده واحد به مي بايست و بوده فرد به منحصر

همان درهم مقدار مجدد توليد با ديجيتالي امضاي كنترل آخر، مرحله بعنوان - ديجيت..الي امض..اي .س..پس ش..ود مي آغ..از قبلي، الگ..وريتم توسط داده واحد

در و ش..ود مي رمزگش..ايي كنن..ده امضا همگ..اني كليد توسط س..ند ض..ميمه امض..اء بود، يكسان نتيجه مي شوند. چنانچه داده مطابقت حاصل نتايج نهايت

شود. مي رد اينصورت غير در و پذيرفته يكپ..ارچگي از اطمين..ان اينج..ا، در رمزنگ..اري روش..هاي گيري كار به از هدف-

اطمين..ان ب..راي آن ك..اربرد از جدا كننده، امضاء اصالت و بودن معتبر و داده هامي باشد. داده ها محرمانگي از

دیجیتال امضا رایج استانداردهای انواع امضاء استاندارد روش سه اجمالي مقايسه و مختصر معرفي به ابتدا بخش اين در

پردازيم. مي ديجيتال

RSA بر مبتني ديجيتال الف: امضاء

5

1991 درس..ال و ب..ودهRSA همگاني كليد رمز الگوريتم بر مبتني امضاء روش اين و امض..اء توليد كلي..د، توليد ش..د. رون..دهاي پذيرفته اس..تاندارد عنوان بهANSI توسطاست. آمده زير در امضاء تصديق

: DSS ديجيتال امضاي ب: استاندارد اس..ت. اس..توار الجمال همگاني كليد رمزنگاري سيستم اساس برDSS امضاي روش

DSSآمريكا تكنول....وژي و اس....تاندارد ملي مؤسسة توسط1991 س....ال آگوست در دولت ف..درال اطالع..ات پردازش استاندارد يك عنوان به1993 سال در و شد پيشنهاد رس..ميت قانوني صورت به كه بود ديجيتالي امضاي روش اولين. گرديد پذيرفته آمريكايافت.

:Certificate Auturiry (CA) گواهي صدور مراجع همگ..اني كليد اينكه ف..رض با ف..وق روش ه..اي كليه در امض..اء تص..ديق رويه واقع..ا

و نمي باشد ب..ديهي اس..تنباط اين مي گيرد. اگرچه صورت است كننده امضاء به متعلق در را همگ...اني كليد ك...رده، درست كلي...دي جفت ف...ردي كه دارد وج...ود آن خطر

را الكترونيكي پيامهاي اين بنابر و داده قرار ديگري فرد نام زير در عمومي دايركتوري همگ..اني( هيچگونه و )محرمانه كليد جفت هر كن..د. بعالوه ، امض..اء ديگ..ري ن..ام تحت

مي باش...ند. ارق...ام از جفت يك تنها بلكه ندارند معين ه...ويت يك با ذاتي وابس...تگي همگاني كليد كه باشد داشته وجود بايد اطمينان اين بنابراين، م..دعي ه..ويت به واقع..ا

دارد. تعلقThird) مي ش..ود حل ثالث طرف شركتهاي بدست هويت تاييد مشكل Party)يك .

ارتباط مي كند. اين تضمين را همگاني كليد و هويت بين ارتباط وجود ثالث طرف نهاد حاصل مي كن...د، مرتبط ش...خص يك به را همگ...اني كليد كه الك...ترونيكي تاييديه در

اعتب..ار )مقام..ات گ..واهي ص..دور مراجع بعن..وان ث..الث ط..رف نهاده..اي مي ش..ود. اين ث..الث ط..رف نه..اد بعن..وان ك..اربران تم..ام توسط بايد و ش..ده ش..ناخته(CA)دهن..ده( هر از عاري بايد كليد تاييد شوند. رويه پذيرفته(TTP()Trusted Third Party) مطمئن

تاييديه يك انتش..ار نماي..د. با اح..راز را امنيت سطح باالترين و بوده اشتباه و خطا گونه همگاني كليد كه مي كند تضمين و تاييد، را كاربر هويت كننده، تاييد مقام يك ديجيتالي،

دارد. تعلق مزبور كاربر به واقعا تهيه با معم..ول )بط..ور ه..ويت تش..خيص مت..داول ابزاره..اي از استفاده با نهادها اين

س..پس و نموده مشخص را كننده امضاء هويت افراد(، مشخصات از فيزيكي اسناد اس..امي به ديجيت..الي امض..اي كلي..دهاي ارتب..اط ب..اعث كه الك..ترونيكي تايي..ديه هاي

و ب..وده بفرد منحصر تاييديه اي مي كنند. هر صادر را مي شوند موسسات يا اشخاصندارد. را كپي برداري امكان

از ک..دام هر توض..یح به که است مختلفی ه..ای بخش دارای گواهینامه صدور مرکز .پردازیم می ها آن

( :Root CA) ریشه گواهینامه صدور - مرجع1

6

آن خصوصی ه...اي کلید به کسی و باشد داش...ته ب...االیی ام...نیت باید مرکز این . کند می محولCAبه را گواهینامه اعطا وظیفه علت این به و نکند پیدا دسترسی

( :CA) گواهینامه صدور - مرجع2 ای گواهینامه دارای و دارد بعه..ده کاربران به را گواهینامه اعطا وظیفه مرجع این

. باشد می کاربران اطمینان برای ریشه گواهینامه صدور مرجع سوی از

( : RA) نام ثبت - مرجع3 اعطا وCAبه آن اعالم و ک.............اربر گواهینامه درخواست ثبت وظیفه مرجع این

. دارد بعهده کاربر بهCA از را گواهینامه متن ک..ردن امضا و رمزنگ..اری امکان ،کاربر وعمومی خصوصی کلید گرفتن از پس

. کند می پیدا را ارسالیCAنام به ليستي يك داراي ها CRLکه ه..ایی گواهینامه لیست آن در که باشند مي اطالع به پی در پی ص....ورت به را آن و دارد وج....ود رفته لو ها آن خصوصی کلید

رساند. می کاربران :CA اهداف

فرهنگ ت.رویج و الک..ترونیکی ه.ای محیط و مع.امالت انج.ام در الزم امنیت -تامین1. است الکترونیکی هویت از استفاده

)درC2B,B2B الک..ترونیکی تجارت تبادالت برای دیجیتال گواهینامه ارائه و - تولید2خدمات( و کاال حوزه

و تولید دیجیت..ال گ..واهی بر م..دیریت به مرب..وط مق..ررات و ها نامه آیین - ت..دوین3. شده عرضه

دیجیتال گواهی خدمات دفاتر ( وRA) دیجیتال گواهی ثبت دفاتر به خدمت - ارائه4. کشور سراسر در. کشور سراسر در فناوری این از استفاده برای آموزشی خدمات - ارائه5

ديجتيالي امضاي تاييديه ن..ام تاييديه، انقضاء تاريخ مالك، نام مالك، همگاني كليد شامل ديجيتالي تاييديه هاي

س..ريال شماره يك است، كرده صادر را ديجيتالي تاييديه كه كننده اي تاييد رسمي نهادمي باشد. اطالعات ساير و

است: شده تشكيل بخش چهار از تاييديه يكآن: خصوصيات و موضوع-1

شود. چنانچه تاييد است قرار كه است موضوعي با رابطه در اطالعات اين يك مثال ،E-mail آدرس و مليت ن..ام، ش..امل ميتواند اطالع..ات اين بگ..يريم، نظر در را ش..خص

7

ش..امل ميتواند باش..د. همچ..نين س..ازمان آن در وي دپارتم..ان و مربوط..ه، س..ازمان غ..يره و پاس..پورت ش..ماره ش..ده، رمز به تب..ديل انگشت اثر يك ش..خص، از تص..ويري

باشد.همگاني: كليد اطالعات-2

الحاق باعث تاييديه شده اند. اين تاييد كه است، همگاني كليد با رابطه در اطالعاتيمي گردد. نظر مورد مدرك مندرجات به همگاني كليدامضاء: كننده تاييد مقام-3

به را آن و ك..رده امض..اء س..ند هر در را ب..اال م..ورد دو(CA) كنن..ده تاييد رسمي نهاد كن..ترل را امضاء مي كند، دريافت را تاييديه كه مي كند. افرادي الحاق مربوطه تاييديه همگاني كليد كه را اطالعاتي صحت باشند داشته اطمينانCA اين به چنانچه و نموده

داشت. خواهند قبول نيز را شده الحاق آن بهتاييديه: انقضاي تاريخ-4

آن محتويات تاييديه، تاريخ انقضاء از مي باشد. پس انقضايي تاريخ داراي تاييديه هرنمي شود. تضمين مربوطه،CA طرف از ديگر چه باش....د. اگر مختلفي اش....كال داراي ميتواند ديجيت....الي امض....اي تاييديه يك

م..ورد بح..ال تا1988 از كه مي باشدX.509 تاييديه فرم است، موجود كه استانداردي اس..ت. اس..تانداردITU-OSI گ..روه اس..تانداردهاي از قس..متي و گرفته ق..رار استفاده

X.509ن..ام به كه نشانه گذاريهايي از استفاده با واضحي بطور (Notation 1 Abstract Syntax)ASN1 كه است دودويي اطالع..ات از دقيقي ان..واع كننده تعيين است معروف

وISO، IEC بين كه همكاريهايي برمبنايX.509 مي دهند. تاييديه تشكيل را تاييديه يكITU-Tپيش..نهاد اس..ت. متن ش..ده تهيه گرفت..ه، ص..ورت ITU-Tدوم نس..خه م..ورد در X.509بعن..وان همچ..نين ن..يز مش..ابهي ش..د. متن تص..ويب1993 نوام..بر شانزدهم در

درITU-T پيشنهاد سوم يافت. نسخه انتشارISO-IEC به مربوط8-9594 استانداردگرديد. تصويب1997 مارس

دیجیتال گواهی

تا گ..یرد می انج..ام خصوصی/عمومی کلید جفت از استفاده با عمومی کلید رمزنگاریبخشد. سهولت دیجیتال امضای مدیریت خدمات و دیجیتال امضای به

میده..د. ان..واع نس..بت عم..ومی کلید به را ف..رد مشخص..ات عم..ومی کلید ه..ای گواهیگواهی: مختلف

عمومی کلید های گواهی X.509

8

س...اده عم...ومی کلید زیرس...اخت ه...ای گ...واهی SPKI (Simple Public Key Infrastructure)

خوب نسبتا کردن مخفی عمومی کلید های گواهی PGP (Pretty Good Privacy) اختیاری گواهی (Attribute Certificate )

گ.واهی ن.وع یک است ممکن م.وارد، ب.رخی دارند. در متفاوتی فرمتهای ها گواهی این نمونه گون.اگونی روش.های به واحد نس.خه یک از و باش..د، داش.ته گوناگونی های نسخه

1 اس..ت. نس..خه موج..ودX.509 عمومی کلید گواهی از نسخه3 مثال شود. برای تهیه کلید یک باش...د. زی...را می3 نس...خه زیرمجموعه2 نس...خه و2 نس...خه زیرمجموعه

در تواند می ک..اربرد به بنا که است انتخ..ابی متع..دد ض..مائم ش..امل3 نس..خه عم..ومی (،SET) امن الک..ترونیکی انتق..ال های گواهی مثال، شود. برای تهیه مختلفی های نمونه ب..رای منحص..را آن ضمائم که هستندX.509 از3 نسخه عمومی کلید های گواهی همان

عم..ومی کلید گ..واهی هم..ان گ..واهی از منظ..ور اینجا ان..د. در شده تعریفSET تبادالتپردازیم. می گواهی این محتوای و ساختار به است. حالX.509 از3 نسخه

دیجیتال گواهی کالسهای انواع

الکترونیک پست رمزنگاری و الکترونیکی امضا : مخصوص1کالس گواهی الک..ترونیکی های فایل رمزنگاری و الکترونیکی امضا : مخصوص2کالس گواهی

ونرمافزارها

دیگر گواهی مراجع برای گواهی تولید : مخصوص3کالس گواهی

کالس گواهی SSLکه مراک..زی و س..ازمانها س..رورهای ام..نیت تأمین : مخصوص شکل سه در گواهی نمایند. این می ارائه وب تحت خدمات یا و دارند سایت وب

گردد. می صادر هردو و کاربر مخصوص و سرور مخصوص

گواهی ساختار و معناشناسی

X.509 عم..ومی کلید ب..رایRFC2459 عن..وان تحت اس..تانداردیIETF 1999 ژانویه درPKIXاستاندارد2002 سال است. در نموده ارائه RFC3280قبلی اس..تاندارد جایگزین

از تع..دادی اما ب..ود، ش..ده ت..دوین اینترن..تی کاربردهای منظور بهRFC3280 شد. اگرچه ش..وند. برده کار به دیگر جای هر طبع به و سازمان محیط در توانند می آن های توصیه موج..ود ده..د. فیل..دهای می نشان را3 نسخهX.509 گواهی یک کلی ساختار زیر شکل

است. آمده زیر در گواهی در9

نسخه (Versionنشاندهنده :) ( 3 یا2 ،1) است گواهی نسخهسریال شماره (Serial Numberرا ص..ادرکننده ه..ویت که یکتاست ای (: شناسه

کند. می تعیینامضا الگوریتم (Signatureنوع :) ش..ده صادر و تولید گواهی آن با که الگوریتمی

،OID یا عنصر شناسه ش..امل )که است الگ..وریتمی شناسه نماینگر است. امضا روی دیجیت.الی امض..ای محاس..به برای باشد( که می آن به مربوط پارامترهای و

شود. می برده کار به گواهی12.OID، است. عنصر یک از فرد به منحصر نمایشیOID، است ارقام از ای دنباله

کهIP اینترن..تی آدرس یک )مثل اند ش..ده جدا هم از نقطه یا اعشاری ممیز با که سلس..له ط..بیعی ط..ور به هاOIDان..د(. ش..ده ج..دا هم از نقطه با ارق..ام آن در

تا اند ش..ده ثبت س..ازمانی یا ملی، المللی، بین ه..ایRA در و هس..تند مرات..بی ش..ده داده نس..بت عنصر هر به فرد به منحصرOID یک که شود حاصل اطمینان

باش...د: می ص...ورت این بهRSA باSHA-1 ب...رایOID مت...ال اس...ت. ب...رای1.2.840.113549.1.1.5.

همیشه که است گواهی صدور مرجع ( یکDN) متمایز (: نامIssuer) کننده صادر.13باشد. شده درج باید

DNه..ای توص..یه در که است ق..راردادی مرات..بی سلسله گذاری نام یک X.500درج نامه..ای که ش..ویم مطمئن تا اند ش..ده ط..راحی این ب..رای هاDNاس..ت. ش..ده

( هس.تندRDN) وابس..ته متم.ایز ه.ای نام از تسلسلی هاDNیکتاست. ها موجودیت ,C=CA" مث..ال ان..د. ب..رای ش..ده گذازی نام نود آخرین تا ریشه یا باال سطح نود از که

O=ADGA OU=AEPOS Technologies, CN=Steve Lloydیک از ای " نمونه DN.است )RDN هر که باش..ید داش..ته دقت C=CAیک RDN،اس..ت O=ADGAیک RDNاست

10

یکتا ب..رای تض..مینی اینص..ورت غ..یر در باشد، فرد به منحصر سطح هر در و...( بایدبود. نخواهدDN بودن

اعتبار (Validityبازه :) باید آن از پس و بوده معتبر گواهی مدت آن در که زمانی است. اعتبار خاتمه و شروع تاریخ گردد. شامل باطل

موضوع (Subject) ..:DNاز اینکه باش..د. مگر خالی نباید که است گواهی دارنده کنید( مراجعه ضمائم فیلد شود. )به استفاده دیگر نام فرم

گواهی دارنده عمومی کلید اطالعات (Subject Public Key Infoکلید :) عمومی باشد. شده درج همیشه باید که موضوع به کننده( مربوط معین الگوریتم )و

IDگواهی صادرکننده یکتای (Issuer Unique IDیک :) برای یکتا اختیاری شناسه ندرت به فیلد آید. این می3 و2 های نسخه در تنها که است گواهی صادرکننده

است. نشده توصیه آن به نیزRFC3280 در و شود می استفاده عمل درIDموضوع یکتای (Subject Unique IDدارن..ده ب..رای یکتا اختیاری شناسه (: یک

عمل در ن..درت به فیلد آی..د. این می3 و2 ه..ای نس..خه در تنها که است گواهیاست. نشده توصیه آن به نیزRFC3280 در و شود می استفاده

کلی ح..الت اس..ت. در ش..ده داده نس..بت گ..واهی ض..میمه هر به اهمیت نش..انه یک باید دارد اهمیت با نش..ان که ای باشند. ضمیمه اهمیت بی یا مهم توانند می ضمائم

بی ضمیمه یک شود. اگر استفاده گواهی از نباید اینصورت غیر در شود، کاربرده به آن..را امکان صورت در یا و نگرفت نظر در آنرا توان می باشد، شده شناخته اهمیت

نگرفت. کار به

(Managing Certificates) گواهی مدیریتانتشار و ابطال صدور، خدماتAdministrator ابزارهای ها، گواهی ذخیره بر عالوه

(Certificate Revocation LIST) CRLده..د. می ارائه را ها گواهی کردن صادر و وارد و Administratorک..اربران و خودش..ان های گواهی مدیریت برای ابزارها این از تواند می

کند. استفاده دیگرservice یک یا کامپیوتر یک دیگر،

(Issuing Certificatesگواهی) صدور

گواهی: صدور به مربوط وظایف

گواهی درخواست یک پذیرفتن گواهی درخواست یک کردن صادر

11

stand-alone یک در را گ..واهی ب..رای درخواست ک..اربر که هنگ..امی CAکن..د، می ثبت CA زمانیکه تا گ..یرد می ق..رارpending وض..عیت در او درخواس..ت Administratorآن ارائه را گواهی خدمات که وب صفحات به همچنین کند. کاربر رد یا قبول را درخواست

تنها رویه شود. این می مطلع خود های گواهی وضعیت از و داشته دسترسی کنند، میstand-alone یک برای CAدرخواست هر ش..ده تنظیم آن در ش..ود. که می برده کار به دهد. قرارpending وضعیت در را گواهی جدید

(Revoking Certificatesگواهی) ابطال

CA که ش..ود الزم است ممکن س..ازمان یک درPKI(.. integrity) تم..امیت حفظ ب..رایadministratorاگر مث..ال، کن..د. ب..رای باطل انقضاءش..ان ت..اریخ از قبل را ها گ..واهی

گردد. باطل او گواهی باید کند، ترک را سازمان شده صادر گواهی او برای که شخصی یک اعتب..ار بر امنی..تی حادثه یک یا و ش..ود، کشف گ..واهی یک خصوص..ی کلید اینکه یا

اینکه از کن..د. پس می باطلCA در را ها گ..واهیAdministratorبگ..ذارد. ت..اثیر گواهی ه..ای گواهی شود. و می منتقل شده باطل های گواهی پوشه به شد، باطل گواهی یک

گیرد. می قرار لیست درCRL انتشار بعدی نوبت در شده باطل

Publishing) ش??ده باطل ه??ای گ??واهی از لیست یک انتش??ار Certificate Revocations List)

به ک..رده، تعریفadministrator که زم..انی فواصل در راCRL خودک..ار ط..ور بهCA یک CRL از اس..تفاده با راCRL ن..یز درخواست به بنا توان کند. می می انتشار و رسانی روز

publishing wizardکرد. انتشارClientاز ک..پی یک ای( که گیرن..ده )سرویس هایی CRL رس..انی روز به بع..دی ن..وبت که زم..انی تا دارن..د، خ..ود حافظه در را قبلی ش..ده انتشار

جدی..دیCRL درخواست به بنا فاص..له این در گیرن..د. اگرچه می ک..ار به آن..را نرس..یدهباشد. شده منتشر

(Importing and Exporting Certificates) گواهی کردن صادر و وارد

مربوطه: وظایف

گواهی فایل ساختار بررسی (Examining Certificate File Formats )گواهی کردن وارد

گواهی کردن صادر

Snap-inاختیار در ابزارهایی گواهی administratorبه را ها گ..واهی بت..وان تا گذارد می از را گ..واهی توان کند. می خارج یا وارد خصوصی کلیدهای و گواهی مسیرهای همراه

در اس..تفاده برای را گواهی توان می کرد. یا وارد دیگرCA یا کامپیوتر، دیگر، کاربر یک

12

گون.اگون استاندارد فایلهای ساختار با توان می را ها نمود. گواهی صادر دیگر کامپیوترکرد. صادر یا وارد دیگر

Configuring Active Directory for) ها گواهی برایActive Directory تنظیماتCertificates)

Active در که خ..ارجی ک..اربران ص..حت س..ازمان باشد الزم است ممکن Directory Active تنظمات به مربوط که کند. وظایفی تصدیق را، ندارند حساب Directoryب..رای باشد: می ها گواهی

باشند داشته گواهی یک باید خارجی کاربران کاربری حساب یک باید خارجی کاربران (user accountداشته ) باشند

یک توسط باید خارجی کاربران های گواهی CAاعتماد مورد (trusted CAصادر ) شوند

حس..اب و خارجی کاربر گواهی بین باید Active Directoryنامها نگاشت (Name Mappingباشد. داشته ( وجود

دیجیتال امضای به مربوط حقوقی ومسائل مشکالت

»تن..وع« »س..رعت« و آنها ب..ارز ویژگى كه ارتباط نوین وسایل گسترش و ظهور كه الك..ترونیكی« شد »تج..ارت توس..عه و معرفى به منجر زمانى تنها بود، روابط

گردی..د. مع..رفى و »این..ترنت« اب..داع یع..نى الك..ترونیكی، ارتب..اط شیوه كاملترین از و می نم..ود ارایه ب..اهم را تن..وع و س..رعت وی..ژگى دو هر حقیقت در این..ترنت

اگرچه تح..والت می گردی..د. این نیز معامالتى »ارزانی« روابط موجب دیگر سوى خ.وب آدمهاى زندگى سنت بنابر، حال این با داد؛ روى قرن یك از كمتر مدتى در تقلب، اختالل، مع....رض در الك....ترونیكى روابط هم....واره ، هم كن....ار در بد و

با دیگر نوظه..ور، داش..ت. فن..اورى ق..رار دیگر خرابكارانه اعم..ال و كاله..بردارى جه..انى دهك..ده در را خ..ود پذیرش و حیات باید بلكه نبود، »وجود« روبرو مساله

.. »اس.................................تمرار« بخش.................................ید و مط..رح این..ترنت ظه..ور ابت..داى همان از اعتماد و ایمنى بحث اساس، همین بر

امض..اى و رمزگ..ذاری مختلف ب..ود. روش..هاى متخصص..ان تحقیق و بحث موضوع و داخلى ق...وانین در بع...دها و یافته گس...ترش و ایج...اد تفكر همین با دیجیت...الی

.قرارگرفتند حم.........ایت م.........ورد و ارزی.........ابى بین المللى مق.........ررات.

و می ك..رد اقتضا را دیگ..رى فن..اورى ایم..نی، بر عالوه الكترونیكی، تجارت توسعه الك..ترونیكی ثبت ، گردید مط..رح ایم..نى ش..یوه هاى از دیرتر بس..یار اگرچه ، آن

گ..واهى و ثبت از ب..ود. بحث الك..ترونیكى م..دارك و امض..اها دیجیت..الی گ..واهى رویه وارد كامل ط...ور به ت...اكنون و مط...رح ۱۹۹۶ س...ال از بعد الك...ترونیكى

13

ب.راى مق.رراتى و ق.وانین كش.ورها از ب.رخى این ح.ال با است؛ نشده بین المللىكرده ان..........د. تص..........ویب آن ك..........ردن ض..........ابطه مند و توس..........عه

م...ورد امر پ...رداخت. این خ...واهیم الك...ترونیكى ثبت و امضا پیوند به جا این در می توان را الكترونیكى متن و امضا فرایند چگونه كه گرفت خواهد قرار بررسى

بررسى از دانس..ت. بعد كاغذی/ س..نتى مدارك و امضا همانند حقوقى آثار داراى امضا مش..كالت و مسایل تطبیقی( به )مطالعه موجود مقررات و قوانین مختصر

.. پ.....رداخت خ.....واهیم ن.....یز دیجیت.....الى گ.....واهى و

كلی???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????ات اینترن..تى به ویژه . الكترونیكى معامالت ثبت براى بیشتر الكترونیكی، ثبت اگرچه

در آن از اس..تفاده امك..ان ع..دم مفه..وم به امر این وجود این با می رود؛ كار به . الك..ترونیكى روگ..رفت كاغذى مدارك از می توان نیست. بنابراین عادى معامالت

طى ن..درت به طرفین كه است بدیهى كرد. البته ثبت تشریفات رعایت با و تهیه از كه می دهند ت..رجیح سنتى شیوه به ثبت امكان با و می پذیرند را تشریفات این

مع..امالت در الك..ترونیكى ثبت ك..اربرد دلیل نماین..د. به اح..تراز نوظه..ور روشهاى ثبت و دیجیت..الى امض..اى الك..ترونیكی، تج..ارت مفه..وم تا است الزم اینترن..تی،

اس..ناد ثبت س..نتى سیستم در امضا جایگاه و شده تشریح اختصار به الكترونیكى.. گ............ردد مش............خص

. الك???????ترونیكی تج???????ارت مفه???????وم

به منجر كه نامید انقالب یك باید ارتباط..ات« را و اطالع..ات »فن..اورى پی..دایش از یكى الك..ترونیكى اس..ت. تج..ارت ش..ده اقتص..اد« در جدی..دى »ب..اب گش..ایش به آن مفه..وم و می آید شمار به آن بارز نمودهاى از و انقالب این نتایج مهمترین

از مختصر و جامع تعریفى ارایه كه می باشد گسترده و تحول حال در پویا، قدرى ۱۳۸۲ )ق.ت.ا( مص..وب الك..ترونیكى تج..ارت قانون نیست. چنانچه امكان پذیر آن به موسس..ات از ب..رخى وجود، این است. با نكرده ارایه مورد این در تعریفى نیز

تعریف ارایه در جه..انى تج..ارت پرداخته ان..د. س..ازمان زمینه این در گویایى نسبتامی كن..د: تعریف چنین را آن الكترونیكی، تجارت ۱۹۹۸ سپتامبر ۲۵ مورخ اعالمیه

وس..ایل طریق از خ..دمات و كاالها تس..لیم یا ف..روش بازاری..ابی، توزی..ع، »تولی..د، تج..ارت گس..ترش س..ازمان جهانی،(. این تجارت سازمان الكترونیكی« )گزارش

انعق...اد تس...هیل تولی...دی، و مع...امالتى پ...ایین هزینه بخش نوید را الك...ترونیكى قیمت ه..ا، ك..اهش به منجر خ..ود، به نوبه كه دانس..ته رق..ابت تش..دید و قراردادها

و تولیدات تنوع و كیفیت افزایش خواهد بیش.تر رف.اه و پیش.رفت به منجر نهایت.ا .. شد

ماده تفسیر در )آنسیترال( متحد ملل سازمان بین الملل تجارت حقوق كمیسیون ش...امل را اص...طالح این »تج...اری«، واژه تش...ریح در و(۱۹۹۶) نمونه ق...انون ۱

ك..اری، حق العمل تج..اری، نماین..دگى ك..اال، توزیع و مبادله تهیه، به راجع معامالت14

س..رمایه گذاری، پروانه، صدور مهندسی، مشاوره، معادن، از بهره بردارى اجاره، من..ابع، واگ..ذارى یا اس..تخراج موافقت نامه ه..اى بیم..ه، ب..انكی، م..الی، ام..ور

یا ك..اال نقل و حل و تجارى و صنعتى مشاركت هاى سایر و مشاركت قراردادهاىاس......ت. دانس......ته ج......اده و راه آهن دری......ا، ه......وا، طریق از مس......افر

ارتباط الكترونیكى وسایل از آن انجام در نوعى به كه حقوقى عمل هر بنابراین، را روند این اس..تقرار و توس..عه الك..ترونیكی« و »معامله باید را ش..ود اس..تفاده

توجه م..ذكور مع..امالت حجم به الك..ترونیكی« دانس..ت. وق..تى »تج..ارت به منجر و دیجیت..الى امض..اى فن..اورى معرفى لزوم و مجازى فضاى ایمنى اهمیت نماییم،

.. می گ...ردد آش...كار بیش...تر مطمئن الك...ترونیكى ثبت

. دیجیت??الی امض??اى مفه??وم ش..ناخت: اگرچه را الكترونیكى و دیجیتالى امضاى میان تفاوت باید اول وهله در و شده مسامحه بر تعبیر دیگرى جاى به اصطالحات این از كدام هر بردن كار به

می ت..وان اختصار به دو این تمایز در علمى جنبه . از نیست روبرو ایرادى با عرفا:گفت

با یا الص..اق داده، واحد یك ش..كل به كه است داده اى نمودار:دیجیتالى امضاى را آن اص..الت و سرمنشا تا می دهد اجازه گیرنده به و می شود منتقل رمزگذارى

می شود. امضا جعل از مانع منطقى ساختار دهد. این تشخیص

اس..كن دستى امضاى شامل و است عام ترى معناى داراى: الكترونیكى امضاى ن..یز می گ..ردد، قید الك..ترونیكى نامه انته..ایى قس..مت در كه شخص اسم یا شده

می شود.

عنوان به دیجیتالى امضاى از باید الكترونیكى امضاى اصالت و ایمنى تامین براى. كرد استفاده . هش تابع جمله از . رمزگذارى فناورى

ذكر باید دیجیت..الى و الك..ترونیكى امض..اى با رابطه در را مهم نكته دو بن..ابراین ك........................................................................................................رد:

مس..امحه از ناشى فوق ال..ذكر فرایند دیجیت..الی« به »امض..اى عب..ارت . اطالق1 آن مصطلح مفهوم »امضا« به و تایید از نوع این بین شباهتى هیچ زیرا می باشد؛

.. ن..................................دارد وج..................................ود در تنها می آی..د، زیر در كه تع..اریفى با و ف..وق ش..رح به الك..ترونیكى . امض..اى2

همین باش..د. به هم..راه دیجیتالى امضاى فرایند با كه است اعتبار داراى صورتى اس.ت. شده دیجیتالی« استفاده »امضاى عبارت از حاضر تحقیق عنوان در دلیل

همین بر را آن مفه..وم باید ن..یز، رود ك..ار به الكترونیكى امضاى كه جا هر در لذا . ك........................................................................................رد تحلیل مبنا

. اكتفا آنها از ب..رخى ذكر به كه ش..ده ارایه الكترونیكى امضاى از متعددى تعاریف

می شود. 15

۵ در كه الك..ترونیكی امض..اهاى درباره آنسیترال نمونه قانون ۲ ماده الف بند دراست: شده تعریف چنین الكترونیكى امضاى رسیده، تصویب به ۲۰۰۱ ژوئیه

همس..ان، ج..زء یا ض..میمه، داده پی..ام یك به كه الك..ترونیكى ش..كل در »داده اى آن كنن..ده امضا شناس..ایى ب..راى می تواند و ش..ده آن از ناپ..ذیرى ج..دا و پیوس..ته گرفته ك..ار به كنن..ده امضا س..وى از داده پیام در موجود اطالعات تایید و داده پیام

.. می ش.....................................................ود« امض..اى متح..ده، ای..االت رس..می اس..ناد دف..اتر نمونه ق..انون ۱۴ م..اده ۷ بند در

به كه است الك..ترونیكى فرایند یا عالمت ص..دا، گونه »هر مع..نى به الك..ترونیكى این و ش.ده همس.ان آن با یا ض.میمه علمى ش.رایط لح..اظ با الكترونیكى مدرك و دس..تور به یا شده زده دارد، را مدارك پذیرش قصد كه شخصى سوى از امضااست«. شده طراحى او براى

ق...انون ۲ م...اده ۸ بند كه می باشد مفه...ومى تك...رار واقع در م...ذكور، تعریف .می دهد دست به الك..ترونیكى امض..اى از الك..ترونیكی مع..امالت متحدالش..كل

. الكترونیكى امضاى ق.ت.ا،۲ )ی( ماده بند در

به ش....ده متصل منطقى نحو به یا ش....ده منضم عالمت ن....وع هر از »عب....ارت ق..رار استفاده »داده پیام« مورد كننده امضا شناسایى براى كه »داده پیام« است

می گیرد«.

س..ابقه و »امضا ب..راى ش..رایطى ن..یز م..ذكور قانون ۱۰ ماده و ۲ )ك( ماده بند .است گرفته نظر مطمئن« در الك....................................................ترونیكى

. الك..ترونیكی، امض..اى از ش..ده ذكر تع..اریف می ت..وان آنها از و مش..ابهند تقریب..ا از را زیر م..وارد بت..وان كه باشد گ..ونه اى به باید م..ذكور امضاى كه كرد استنباط

:: نم.......................ود اثب.......................ات آن طریق كنن..ده امضا ش..خص به آن محت..واى س..ند، یك الك..ترونیكى امض..اى . اسناد. با1

.است اس.............تناد قابل او علیه و له ل.............ذا و می ش.............ود منتسب.

تم..ام انج..ام از حاكى الكترونیكى سند یك دیجیتالى تشریفات. امضاى . انجام2 .است آن تنظیم ب............راى ق............انونى مق............رر تش............ریفات

. م..دارك محت..واى تایید ب..راى دیجیتالى امضاى از استفاده صورت در . تصدیق.3

.داشت خواهد كاغذى اسناد در امضا همانند كاركردى امضا نوع این الكترونیكی،.

ب..راى مق..رر حقوقى آثار تمام داراى الكترونیكى حقوقی. امضاى آثار . داشتن4 ق..انون ۳ م..اده و( ۱۹۹۶) نمونه قانون ۷ ماده در می باشد. چنانچه سنتى امضاى تاكید سنتی« م..ورد و الكترونیكى مدارك و امضا آثار اتحاد »اصل ،(۲۰۰۱) نمونه

16

.. است گرفته ق..........رار

الك????????????????????????????????ترونیكی ثبت مفه????????????????????????????????وم.

مفهومى الكترونیكى ثبت شد، گفته چنانچه می آید. براى شمار به نوظهور نسبتا زمینه این در پیش..گام كش..ورهاى رویه و حق..وق به باید عبارت این مفهوم یافتن

۳۲ و ۳۱ م..اده در الكترونیكی« گواهى صدور خدمات »دفاتر كرد. البته مراجعه ن.یز الك..ترونیكى ثبت دف.اتر ب.راى آن مالك از می ت.وان و ش.ده پیش بینى ق.ت.ا

الك..ترونیكى گ..واهى ص..دور خ..دمات دف..اتر» ۳۱ م..اده م..وجب نمود. به استفاده كش..ور در الك..ترونیكى امض..اى ص..دور خ..دمات ارایه ب..راى كه هستند واحدهایى

ابط..ال تایید، ارسال، ذخیره، صدور، تولید، شامل خدمات می شوند. این تاسیسمی باش...د«. )امض...ای( الك...ترونیكى اص...الت گواهی ه...اى نگه...دارى به روز و

درم..ورد بحث به را ۳ م..اده رس..می، اس..ناد دفاتر نمونه قانون متحده، ایاالت در از ... مفصل ط..ور به م..اده اس..ت. این داده الك..ترونیكی« اختص..اص ثبت »دفاتر و نم..وده لح..اظ را الك..ترونیكى ثبت به مرب..وط مف..اهیم تم..ام ... ۲۳ تا ۱۴ بخش

ت..وجیهى مقدمه می كن..د. در تش..ریح را جدید نه..اد این بر ح..اكم قواعد و اص..ول دف..اتر از جداى نهادهایى الكترونیكی، ثبت دفاتر كه شده تصریح ۳ )تفسیر( ماده

و مج..وز گ..رفتن با می تواند س..ردفترى هر و نمی آیند ش..مار به رس..مى اس..ناد اس..ناد ثبت دفاتر شود. البته الكترونیكی«تبدیل »سردفتر یك به الزم آموزشهاى

.ندارند ال............................زامى هیچ امر این به اق............................دام در . است: شده تعریف چنین الكترونیكى ثبت دفتر مذكور، قانون ۱۴ بخش ۲ بند در

ثبت دف..اتر ام..ور انجام قابلیت داراى صالح مرجع حكم به كه اسنادى ثبت »دفتر تنها ۱۵ بخش می ش..ود«. بن..ابر ش..ناخته مرب..وط، مقررات با مطابق الكترونیكى

را الزم آموزش..هاى كه دارند را الك..ترونیكى ثبت دف..اتر افتت..اح ص..الحیت افرادى از بحث این تفص..یل باش..ند. اگرچه ش..ده پذیرفته مربوطه امتح..ان در و دی..ده

اك..ثر در كه گفت می ت..وان اختص..ار به ولى اس..ت، خ..ارج حاضر مقاله موض..وع آن ك..ردن نظام مند ب..راى مق..رراتى و شده شروع الكترونیكى ثبت آمریكا ایاالت

قوانی.نى یوتا و كل..رادو فلوری.دا، ایالته.اى در مثال است. براى رسیده تصویب به گ..واهى به جمله از دف..اتر این كه ش..ده الك..ترونیكی« تص..ویب »ثبت تج..ویز در

الك..ترونیكى ثبت ۲۰۰۲ س..ال از نیز آریزونا می كنند. در اقدام دیجیتالى امضاهاىاس......ت. یافته ت......دوین م......ورد این در خاصى ق......انون و ش......ده آغ......از

نخست اس..ت، زیادى اهمیت داراى اسناد ثبت و تنظیم در امضا، كه جهت آن از كاركرد و مفهوم به سپس و شناخته اسناد ثبت سنتى نظام در را آن جایگاه بایدب.................................پردازیم. الك..................................ترونیكى ثبت در آن اس??????????ناد ثبت س??????????نتى نظ??????????ام در امضا جایگ??????????اه. ۱.

بر باشد س..ندى یا نوش..ته روى در كه »امضایى مدنی، قانون ۱۳۰۱ ماده مطابق

17

امض..ا، آث..ار مهمترین از یكى به ماده این در است« مقنن دلیل كننده امضا ضرر اس..ت. به نداش..ته ت..وجهى كنن..ده امضا نفع به ش..ده امضا س..ند بودن دلیل یعنى امضا كه است اس..تناد قابل ص..ورتى در اش..خاص به منتسب »نوش..ته كلى طور ناشى تعه..دهاى پ..ذیرش و سند در مندرج اعالمهاى تایید نشان باشد. امضا شده

موض...وع كه آورد حس...اب به ط...رحى باید را نوش...ته آن از پیش و است آن ازاس..ت«. نش..ده گرفته آن درب..اره نه..ایى تص..میم هن..وز و است ت..دبر و مطالعه توجه مورد اسناد، اكثر در امضا اثر مهمترین عنوان به تكلیف و حق ایجاد اگرچه

و اس..ناد ثبت ق.انون ۶۵ م.اده از می ت..وان این ح.ال با نگرفت..ه، ق.رار حقوق.دانان ك..رد. به اس..تنباط را بع..دی( آن الحاق..ات و اص..الحات با ۱۳۱۰ )مص..وب امالك

معامله ط..رفین به توسط آن ق..رائت از پس سند ثبت »امضاى ماده، این موجب می ش..ود اس..تنباط مذكور ماده بود«. از خواهد آنها رضایت بر دلیل آنها وكالى یا

متعه..د، یا و ذینفع اش..خاص یا ش..خص س..وى از ش..ده ثبت س..ند امضاى عدم كهن..دارد. س..ند آن ب..راى حق..وقى اثر گونه هر فق..دان و بی اعتب..ارى جز مفه..ومى

رس..یده ثبت به ق..وانین مط..ابق كه »س..ندى امض..ا، تشریفات طى و سند ثبت با مگر ب..ود خواهد معت..بر آن در من..درج امض..اهاى و محتویات تمام و است رسمى

كنن..ده امضا ق.ث(. بن..ابراین ۷۰ ش..ود« )م..اده اثب..ات س..ند آن مجع..ولیت اینكه و كند تردید رس..مى س..ند محت..واى درس..تى در یا انك..ار را خود امضاى نمی تواند

نماید اثب..ات را اس..ناد از دس..ته این ق..انونى بی اعتب..ارى یا جعلیت می تواند فقطق.م(. ۱۲۹۲ )م.....................................................................................اده

بر كه است وظ..ایفى جمله از اس..ناد ثبت س..نتى نظ..ام در امض..ا، صحت تصدیق اس..ناد دفاتر قانون در ق.ث( و ۴۹ ماده ۳ )بند شده نهاده دفاتر مسوولین عهده

امض..ا« گ.واهى »دف.تر ن.ام به دف..ترى دفتری.اران، و س..ردفتران كانون و رسمى كه است »دف..ترى اخ..یر، ق..انون ۲۰ م..اده بن..ابر كه ش..ده پیش بی..نى منحص..را ش..ده امضا تص..دیق نوشته و است عادى نوشته هاى ذیل امضا تصدیق مخصوص

ش...ناخته مسلم الص...دور م...دنى دادرسى ق...انون( آئین) ۳۷۵ م...اده به توجه با الك..ترونیكی« م..ذكور گ..واهى صدور خدمات »دفاتر می رسد، نظر می شود«. به

ش..باهت دف..اتر این به( ۳۲ و ۳۱ )م..واد الك..ترونیكى تج..ارت ق..انون دوم ب..اب در .ب..ود نخواهد فای..ده از خ..الى آین..ده گفتاره..اى در آنها تط..بیق و دارند زی..ادى

. الك????????ترونیكی امض????????اى جایگ????????اه تط????????بیقى مطالعه. ۲.

در الك..ترونیكى امض..اى پ..ذیرش بیانگر كه دارد ضرورت جهت آن از بررسى این می باش..د. ب..راى آن به بخش..یدن اعتبار و ایمنى توسعه، به تمایل و كشورها اكثر

كان..ادا، آمریك..ا، حق..وق بین المللی، مق..ررات و اس..ناد ت..رتیب به اختص..ار رعایت خ..وددارى كش..ورها دیگر حق..وق به پ..رداختن از و ش..ده مطالعه ایران و فرانسه

می ش..................................................................................................ود. . بین المللی مق????ررات و اس????ناد. ۲ ????? ۱

18

ق..انون ۷ م..اده در ب..ار نخس..تین بین المللی، س..طح در الك..ترونیكى امض..اى بحث این گردی..د. در مط..رح ۱۹۹۶ س..ال به الكترونیكى تجارت درباره آنسیترال نمونه ش..ناخته اثب..اتى ارزش و آثار همان داراى الكترونیكى شرایط واجد امضاى ماده، الك..ترونیكى تج..ارت ك.ارى گ.روه گ.زارش داراست. بنابر سنتى امضاى كه شده

كنن..ده امضا به آن انتس..اب و س..ند اص..الت ن..یز الك..ترونیكى امضاى با آنسیترال تج..ارت در امضا موض..وع ب..ود. اهمیت خواهد سند محتواى به متعهد وى و اثبات

ج..داگانه اى نمونه ق..انون ۲۰۰۱ س..ال در آنس..یترال تا ش..ده س..بب الك..ترونیكى .رس.....اند تص.....ویب به م.....اده ۱۲ در الك.....ترونیكى امض.....اهاى درب.....اره

. وجه هیچ به ایم..نى ش..رایط داشتن صورت در ،(۲۰۰۱) نمونه قانون ۳ ماده بنابر

معت..بر آنها تمام و شد قایل تفاوت امضا ایجاد گوناگون فناوریهاى میان نمی توان یكس..ان« در »ك..اركرد اصل ب..ود. شناس..ایى خواهند یكسان حقوقى آثار داراى و

تبعیض امك..ان ع..دم در تردیدى هیچ كه است اهمیت داراى جهت آن از ماده این شرایطى ۶ ماده نمی گذارد. در باقى الكترونیكى )مكتوب( و دستى امضاى میان دوش بر وظ..ایفى ۹ و ۸ م.واد در و ش.ده ذكر الك..ترونیكى امض.اى اعتب..ار ب.راى ق..انون ۱۲ .ماده است شده نهاده الكترونیكى گواهى صدور دفاتر و كننده امضا

و گواهی ها ش..ناختن رس..میت »به آن و می س..ازد مط..رح ج..البى نكته م..ذكور تع..یین در م..اده، این در( خارج« می باشد. مطابق )صادره الكترونیكى امضاهاى

محل جغرافی..ایى ح..وزه به نباید الك..ترونیكى امض..اى یا گواهى براى حقوقى آثار صورت در امضایى هر و شود توجه كننده امضا تجارى امور مركز یا امضا صدور

.. ب....ود خواهد معت....بر علی االص....ول ش....رایط، داش....تن تص..ویب توس..عه و الك..ترونیكى تج..ارت درب..اره متحد ملل س..ازمان گ..زارش در

و انج.ام ش.رط الك..ترونیكی، امض.اى درباره جمله از مناسب، مقررات و قوانین الك..ترونیكى امض..اى اس..ت. پ..ذیرش ش..ده محسوب الكترونیكى معامالت اعتبار به اطمین..ان اف..زایش و الك..ترونیكى تج..ارت به تج..ار تمایل مهم فای..ده دو داراى فواید همین ب..ود. و خواهد الك..ترونیكى مع..امالت انج..ام ب..راى الزم شرط عنوان

س..اخته وادار الك..ترونیكى امض..اى ب..راى نمونه ق..انون تص..ویب به را آنس..یترال.. است

دس..تورالعمل و الك..ترونیكی امض..اهاى اروپ..ایى دس..تورالعمل اروپ..ا، اتحادیه در دانس..ت. الك..ترونیكى امض..اهاى اعتب..ار قانونى مبناى باید را الكترونیكى تجارت

اجب...ارى آنها به اروپا اتحادیه عضو دولته...اى پیوس...تن و آم...ره مق...ررات، این قید با آن، تعریف ض..من الك..ترونیكى امض..اهاى دس..تورالعمل ۲ می باش..د. م..اده

طریق از وى ه..ویت تش..خیص امكان كننده، امضا به قطعى انتساب شرط چهار »امض..اى )داده پی..ام(، متن و امضا همس..انى و آن بر كنن..ده امضا كن..ترل امض..ا،

تج...ارت دس...تورالعمل اس...ت. در دانس...ته محقق پیش...رفته« را الك...ترونیكى تش..ریح كامل ط..ور به »امض..ا« را »مكتوب« و واژه هاى( ۱۹) ماده الكترونیكی، انعق..اد كه نمایند تض..مین باید عضو »دولت ه..اى بن..د، این م..وجب نمی كن..د. به

باید به وی..ژه عضو باشد. دولته..اى مجاز آنها حقوقى نظام در الكترونیكى قرارداد قرارداده..اى از اس..تفاده در قرارداده..ا، بر مج..رى مق..ررات كه دهند تض..مین

19

این حق..وقى اعتب..ار یا اثر فق..دان به منجر و نك..رده ایج..اد منعى الك..ترونیكىنش......ود«. الك......ترونیكى وس......ایل با آنها تش......كیل مبن......اى بر قراردادها

عضو دولته.اى كه می ش..ود استنباط چنین دستورالعمل ۹ ماده از ضمنى طور به قراردادها تش..كیل ب..راى را كاغ..ذى و قلم نوش..ته از اس..تفاده تا نیس..تند مج..از

اس..ت. ش..ده وارد اصل این بر اس..تثنائاتى شد، گفته چنانچه نمایند. البته اجبارى به خاص فنى و علمى الزامات تحمیل از را عضو دولتهاى كه نظر این از ۹ ماده

بعید می باش..د. بن..ابراین اش..كال داراى نمی كن..د، منع امضا شكلى شرایط عنوان نوع از الكترونیكى امضاهاى فقط اروپا اتحادیه عضو دولتهاى از برخى كه نیست

از تبعیت به دیگر كشورهاى كه است حالى در این بدانند؛ قبول قابل را مشخص داش..ت. اتخ..اذ خواهند مورد این در موسعى دیدگاه آنسیترال نمونه قانون و یوتا

و محتمل زمینه این در اروپ..ایى كش..ورهاى در گون..اگون ت..دابیر از م..انع نتیجت..ا .ب....ود خواهد غ....ایى ه....دف عن....وان به كش....ورها این حق....وق هم....اهنگى

.. آمریكا حق????????وق. ۲ ????????? ۲

ال..زام آور س..نتى امض..اى همانند الك..ترونیكى امض..اى متح..ده، ای..االت در اخ..یرا یا نك..رده اش..اره آن تحقق چگ..ونگى به ق..انون این ح..ال اس..ت. با ش..ده ش..ناخته به دقت می باش..د، الزم امضا فرایند ایم..نى و اعتب..ار ب..راى كه احتیاط..اتى حداقل

س..ال به دیجیت..الى امض..اى درباره قانون اولین تاریخی، بعد نشده اند. از بررسى امضاهاى قانون فدرال، سطح رسید. در تصویب به آمریكا یوتاى ایالت در ۱۹۹۶

از و ش..ده تص..ویب ۲۰۰۰ ژوئن ۳۰ در بین المللی و داخلى تجارت در الكترونیكى امض..اى به راه..بردى ق..انون ی..افت. این اج..رایى ق..ابلیت س..ال هم..ان اكت..بر اول

ای..الت ۵۰ قض..ایى رویه و حق..وق م..ذكور می بخش..د. ق..انون اعتب..ار الك..ترونیكى امض..اى قب..ول به آم..ره قاع..ده عن..وان به مكت..وب امض..اى پ..ذیرش از را آمریكا

نم..وده تع..دیل مح..اكم و دع..اوى كلیه در آن ش..ناختن به رس..میت و الك..ترونیكى .. است مرب..وط دیگ..رى م..درك هر یا قرارداد امضا، می دارد، مقرر ۱۰۱الف( ( )۱) ماده

قاع..ده یا رویه ق..انون، هیچ به اس..تناد با نمی ت..وان را الك..ترونیكى مع..امالت به متحدالش..كل دانس..ت. ق..انون بی اعتب..ار آن الك..ترونیكى ش..كل صرف به حقوقى

قانون، طبق بر اگر كه دارد تصریح نیز ۱۹۹۹ )یوتا( مصوب الكترونیكى معامالت الك..ترونیكى وسایل با می تواند شكلى شرط این باشد، الزامى قراردادى امضاى

قصد اینكه بر مش..روط ش..ود؛ محقق هس..تند، امضا تولید فن..اورى به مجهز كه قرارداده.اى و وص..یت نامه دیجیت.الى امض..اى امك..ان یوتا باشد. البته محرز امضا دانس..ته ممكن غ..یر و خ..ارج عم..وم این از ۳ )ب( (۱) بخش م..وجب به را امانى

خارج در شده انجام الكترونیكى امضاهاى براى اعتبار شدن قایل حیث است. از .می دهد مثبت پاسخ امر این به ۱۰۱)ح( بخش درE-Sign متح....ده، ای....االت از.

آن، اعتب..ار ش..رط عن..وان امض..ا« به »قصد بحث ط..رح با یوتا م..اهوی، لحاظ به امضاهاى دستورالعمل الكترونیكی، تجارت دستورالعمل با مقایسه در بلند گامى

تفس..یر امر این اس..ت. دلیل برداشته آنسیترال نمونه قوانین و اروپا الكترونیكى

20

كه گ..ونه اى به می باش..د؛ امضا مفه..وم از تج..اری متحدالش..كل ق..انون موسع امضاهاى اندازه به دارد امكان كه را عالمت گذارى شیوه و ماشینى حروف چینى

كه است این یوتا در دیگر مهم می گ..یرد. نكته بر در نباش..د، اعتم..اد قابل دس..تى ثبت یا تصدیق احوال، و اوضاع به توجه با تا ساخته مجاز را موسسات و شركتها

از به وی..ژه اختی..ار این بدانن..د. اعط..اى آن پذیرش شرط را الكترونیكى امضاهاى .می باشد فوق الع....اده اى اهمیت داراى تج....ارى مخ....اطرات ك....اهش لح....اظ

. . كان??????ادا حق??????وق. ۲ ??????? ۳

كنف..رانس الك..ترونیكی، ش..یوه به تج..ارت جه..انى س..اختار به پیوس..تن جهت در) نمونه ق..انون از تقلید به ،۱۹۹۹ س..پتامبر ۳۰ در كان..ادا قوانین سازى یكنواخت

ك.رد. ق..انون تص..ویب )یوك.ا( را الك..ترونیكى تج..ارت متحدالش..كل ق..انون( ۱۹۹۶ اس..ت. گرفته ق..رار پذیرش مورد اندكى اصالحات با كانادا ایاالت اكثر در مذكور

ب..راى حق..وقى چهارچوب پایه ریزى در »قانونى عنوان با قانونى كبك، ایالت البته .می باشد یوكا از ك....املتر بس....یار كه ك....رده تص....ویب اطالع....ات« فن....اورى

. امضاى شرایط از را بودن ایمن و مطمئن بی نظیر، مقنن، كه جهت آن از اگرچه به را خاصى بند و قید نباید علی االص.ول لح..اظ، این از و نیاورده شمار به دستى

از ب..رخى در كه دارد تص..ریح یوكا وجود این كرد. با تحمیل الكترونیكى امضاهاى امض..اهاى كه ش..ود تص..ریح است ممكن مق..ررات، م..وجب به جمله از م..وارد،

ب ش..وند. بند ش..ناخته معت..بر تا باشند داشته خاصى قابلیت هاى باید الكترونیكى .می س........ازد نش........ان خ........اطر را قید این به ن........وعى یوكا ۸ م........اده

. مق..رر الكترونیكى تجارت به راجع خاص قوانین از برخى كانادا در یوكا، خالف بر

یا ایج..اد خ..اص فناوریه..اى با كه ص..ورتى در تنها دیجیت..الى امضاهاى كه می دارند كه م....داركى و داده پیامها اغلب و معتبرند باش....ند، مشخصى اوص....اف داراى

می دانن..د. اس..تناد قابل باش..ند، داش..ته امضا حیث از را خاصى اس..تانداردهاى و شخصى اطالع..ات از حمایت »قانون در می توان را تفكر طرز این از چهره اى »امض..اى از اس..تفاده كه نم..ود مش..اهده۲۰۰۰ مص..وب الك..ترونیكی«، م..دارك

ش..رایطى م..ذكور ق..انون ۴۸ بخش می دان..د. در ال.زامى مطمئن« را الكترونیكى موج..ود اس..ناد اكثر همانند مع االسف، است. یوكا، شده بیان مذكور امضاى براى

حم..ایت الك..ترونیكی، امض..اهاى صحت اثبات چگونگى و ادله از جهانى سطح در امض...اى به كنن...ده اعتم...اد و حس...ن نیت داراى ش...خص از قض...ایى و حق...وقى

نمی آورد. می..ان به سخنى الكترونیكی، مدرك و امضا گواهى نحوه و الكترونیكى خ..ویش الك..ترونیكى تج..ارى روابط در تا داد حق ط..رفین به بتوان شاید بنابراین

اطالق به را آن و كرده پیش بینى الكترونیكى امضاى پذیرش براى بندهایى و قیدنكنن...............................................د. قب...............................................ول

. فرانسه حق???وق. ۲ ???? ۴ امض...اى پ...ذیرش ب...راى را ق...انونی فرانس...ه، پارلم...ان ،۲۰۰۰ م...ارس ۱۳ در

21

ق..انون وارد را الك..ترونیكى امض..اى مفه..وم آن طریق از و تص..ویب الك..ترونیكى ی..افت. عالوه اج..رایى قابلیت به سرعت قانون )ق.م.ف( كرد. این فرانسه مدنى

رس..یده تص..ویب به فرانسه در اروپا الك..ترونیكى امض..اهاى دس..تورالعمل آن، بر م..اهوى قواعد به بیش..تر م..ذكور اص..الحات موجب به ق.م.ف ۱۳۱۶ است. ماده

امضا صدور اثبات ».. با ماده این ۳ بند موجب می پردازد. به الكترونیكى امضاى مع..ادل با مس..اوى اعتبار و ارزش )توافق( داراى قرارداد معین، شخص سوى از

كنن..ده، امضا ه..ویت تش..خیص بر عالوه( ۱۳۱۶ ماده ۳ بود«)بند خواهد آن كاغذى ارادى دخ..الت اثب..ات گر و اخ..یر شخص سوى از مدرك تنفیذ بیانگر معتبر امضاى

كه دارد تص..ریح اخ..یر بند( ۱۳۱۶ م..اده ۴ )بند است س..ند محت..واى تنظیم در اومی آی.....د. به ش.....مار ق.....رارداد به ال.....تزام بر ش.....خص قصد اعالم امض.....ا،

هنگ..ام به كنن..ده امضا ارادى فعل و ش..خص به امضا انتس..اب امك..ان مهم نكته ف..رض چ..نین ق.م.ف ۱۳۱۶ م..اده ۴ بند لح..اظ با بن..ابراین اس..ت، تعهد قب..ول

و ب..وده دارا را خ..اص مق..ررات در مقرر قانونى و فنى شرایط امضا كه می شود می ش..ود. )مدعی( نه..اده كننده امضا دوش بر علی االصول امر، این خالف اثبات

پ..اره اى در الك..ترونیكى امض..اى پ..ذیرش هن..وز فرانسه در كه نم..ود یادآورى باید ازدواج و رس..مى اس..ناد ثبت دف..اتر مثال روبروست. براى محدودیتهایى با موارد

در الك..ترونیكى امض..اى وج.ود این كنن.د. با اس..تفاده امضا ن.وع این از نمی توانند .ب.........ود خواهد اس.........تفاده قابل هم.........واره خصوصى قرارداده.........اى

. . ای????????????ران حق????????????وق

ق..انون و مدنى قانون امالك، و اسناد قانون مقررات از می توان ایران حقوق در دیجیت..الی« اس..تفاده »امض..اى به مربوط احكام استنباط در مدنى دادرسى آئین

امض..اها، این آیا كه ش..ود بررسى امر این باید چیز هر از قبل نمود. البته اساس..ا با كه مق..رراتى اعم..ال ن..ه. زی..را، یا گرفته اند ق..رار ایرانى قانونگذار قبول مورد و م..دارك به اش..اره اى هیچ آنه..ا، ذیل امض..اى و م..دارك و اسناد به ارتباط وجود

اس..ت. دلیل نیازمند الك..ترونیكى مدارك و امضا بر نكرده اند، الكترونیكى امضاى آن از الك..ترونیكى م..دارك و امضا درب..اره را قواع..دى می ت..وان كه مهمى قانون

.. می باشد الك..ترونیكى تجارت قانون نمود، استنباط تا ... دارد ارتب..اط الك..ترونیكى امض..اى به كه قس..مت آن در به وی..ژه ... قانون این

تص..ویب به( ۲۰۰۱ و ۱۹۹۶) آنس..یترال نمونه ق..انون دو از تقلید با زی..ادى ح..دود الك..ترونیكى »امض..اى و ۲ )ی( م..اده بند در الك..ترونیكى اس..ت. امض..اى رس..یده

این بررسى به اول گفت..ار در كه ش..ده، تعریف م..اده )ك( همان بند مطمئن« در امض..اى همانند ... دیجیت..الى امض..اى كه جهت این پ..رداخته ایم. از تع..اریف و بند

اثر گونه هر فاقد آن ب..دون و می س..ازد متب..ادر را م..داركى و سند وجود . دستى م..دارك روى بر می توان تنها را دیجیتالى امضاى كه دلیل این به و است حقوقى

»م..دارك مفه..وم كه دارد ض..رورت داد، انج..ام ... كاغ..ذى نه و ... الك..ترونیكىش.....................................ود. الك.....................................ترونیكی« بررسى

)ال..ف( بند در تنها و نمی دهد دست الك..ترونیكی« به »م..درك از تع..ریفى ق.ت.ا واقع..ه، از نم..ادى می دارد: »هر مق..رر »داده پی..ام« چ..نین تعریف در ۲ م..اده

22

جدید فن..اورى یا و ن..ورى الك..ترونیكی، وس..ایل با كه است مفه..وم یا اطالع..ات آنكه می ش..ود«. ب..دون پ..ردازش یا ذخ..یره دری..افت، ارس..ال، تولی..د، اطالع..ات

از هم.واره ق.ت.ا كه اف.زود باید ش.ویم، الك..ترونیكى م.درك بحث وارد بخواهیم می آورد. این می..ان به س..خن رای..انه اى و اطالعاتى سیستم هاى اطمینان و ایمنى

و داده پی..ام اطمین..ان، و ایم..نى بدون . زیرا است اهمیت داراى فی نفسه تصریح ق..انون چنانچه ب..ود. بن..ابراین، خواهد اعتب..ار فاقد نظر هر از الك..ترونیكى امضاى آن تبع به و الك..ترونیكى م..دارك پ..ذیرش ق..ابلیت دارد، تصریح حق به نیز مذكور ایم..نی« می باش..د. به و »اطمین..ان اساسى ركن وج..ود نیازمند دیجیتالى امضاى مفه..وم به داده پیام تغییر بدون و كامل موجودیت از ق.ت.ا كه است دلیل همین ارسال، قبیل از سیستم تصدى اعمال جریان در داده پیام تمامیت به خدشه عدم

بن..دهاى در یا( ۲ م..اده ه. )بند می آورد میان به سخن اطالعات، نمایش یا ذخیره تعریف ایمن« را »رویه و ایمن« اطالع..اتى »سیس..تم هاى )ط( به ت..رتیب )ح( و

رف بحث از مهم مف.اهیم این كه ب.ود آن شایس.ته تر اگرچ.ه، می كن.د؛ تعریف ص... می گردید بررسى م...اهوى ط...ور به و خ...ارج در مطمئن« م..ذكور الك..ترونیكى س..ابقه و »امضا داش..تن ش..د، گفته آنچه بن..ابر می باش..د. فوق ال..ذكر ارك..ان و ش..رایط تم..ام وجود نیازمند ق.ت.ا ۱۱ و ۱۰ مواد

می دارد: مقرر چنین مطمئن الكترونیكى امضاى شرایط بیان در ق.ت.ا

.باشد ف........رد به منحصر كنن........ده امضا به »..ال........ف. نس........بت .

.نماید معل............وم را داده پی............ام كنن............ده امضا ب. ه............ویت.

.باشد ش...ده ص...ادر وى انحص...ارى اراده تحت یا و كنن...ده امضا وس...یله ج. به.

قابل داده پی..ام آن در تغی..یرى هر كه ش..ود متصل داده پی..ام یك به نح..وى د. به .. باش.......................د« كشف و تش.......................خیص

در ۱۲...۱۶ م..واد در الك..ترونیكى تج..ارت قانون دید، خواهیم بعد گفتار در چنانچه مطمئن« الك..ترونیكى امض..اى و س..ابقه آث..ار و اثباتى ارزش »پذیرش بیان مقام قایل اثباتى ارزش موارد این براى می بود، باید فی الواقع كه آنچه از فراتر بسیار

اس..ناد دف..اتر ملى انجمن نظر مط.ابق كه ش..ده اف.راطى و اشتباه همان دچار و این ای..االت اك..ثر دیجیت..الى امض..اى به راجع ق..وانین در متح..ده، ای..االت رس..میمی شود. دیده متعدد مصادیق كشور،

امضا دیجیت??الى سیس??تم ظهور از ناشى عملى و حقوقى مشكالت. ۳.. بحث ط??????????رح. ۳ ??????????? ۱ در آن جایگ..اه و دیجیت..الى امض..اى مفه..وم تبیین براى تالش واقع در قبل، گفتار رد

حق..وق وارد را مفه..وم این دنیا كش..ورهاى اك..ثر چگونه كه بود. دیدیم مدرن حقوق باید جا همین نموده ان..د. در تصویب آن درباره را خاصى قوانین و كرده خود داخلى امض..اى از اس..تفاده عملى و حق..وقى مش..كل اساس..ی ترین متاس..فانه، كه گفت

23

و مع..امالت مختلف ان..واع به مرب..وط الك..ترونیكى م..دارك تص..دیق ب..راى دیجیت..الى به راجع ق..وانین كنن..دگان اس..ت. ت..دوین مق..ررات و ق..وانین همین از ناشى وق..ایع،

كه كرده اند فرام..وش را مهم اصل این دیجیت..الی، امض..اى و الك..ترونیكى تج..ارت پ..ذیرش مفه..وم به آن تایید كه »تص..دیق« امض..ایى »گ..واهی« و ن..وع هر ص..دور ثبت به راجع تخصصى نهاده..اى یا سازمان با مشاوره نیازمند است، اسناد محتواى

می باش..........د. م..........دارك تص..........دیق و امضا گ..........واهى اس..........ناد، نگ..اه بدون الكترونیكى تجارت فنى و علمى ابعاد به توجه و خودسرانه قانونگذارى

اساسى اش..كال این با دع..وى اثب..ات ادله م..اهوى قواعد و ش..كلى جنبه ه..اى به سیس..تم هاى ایمن س..ازى و علمى ض..وابط كلیه پیش بینى با نمی توان كه روبروست

تضمین الكترونیكى مدارك و امضا نفوذناپذیرى و خدشه عدم اطالعاتی، و رایانه اى بسا چه و می ش..ود پدی..دار رایانه و الكترونیك دانش در نوی..نى روش روز نم.ود: هر

س..ارقان هكره..ا، قانون نویس..ان، توسط آن نم..ودن ض..ابطه مند و احاطه از قبل مهم..ترین كه »بی اعتمادی« را بساط و یافته دست اینترنتى كالهبردارى و حرفه اى

بگس....ترند. می آی....د، ش....مار به الك....ترونیكى تج....ارت گس....ترش راه در م....انع س..ابقه و امضا زمینه در ح..داقل ... تخصصى غ..یر قانونگ..ذارى دیگر مهم اش..كال

متن..وعى و عمده مسایل اثبات سنگین بار نیست معلوم كه است این . الكترونیكى و امضا از سوءاس..تفاده و اس..تفاده و افشا دری..افت، ارس..ال، تولی..د، جریان در كه

تج..ارت می نه..د. ق..انون كسى چه دوش بر را می ش..ود ناشى الك..ترنیكى س..ابقه محس..وب كش..ورها س..طح در موج..ود مق..ررات س..رآمد حیث این از الك..ترونیكى

س..وابق و مطمئن داده پی..ام به نس..بت تردید و انك..ار امك..ان ع.دم می شود. ادع.اى جعلیت« یا »ادع....اى منحصر راه حل ارایه و ۱۵ م.....اده در مطمئن الك.....ترونیكى تك..رار و رس..مى اس..ناد با م..دارك این مقایسه واقع در ق..انونی« آنها »بی اعتب..ارى

و اص..ول تمام نقض . دارد رسمى اسناد به اختصاص كه . ق.م ۱۲۹۲ ماده محتواى رس..مى مرجع هیچ زی..را می آی..د؛ ش..مار به رسمى اسناد خصوص در موجود قواعد

نگرفته عه..ده بر را خ..دمات از دس..ته این كن...ترل و بازرسى ارای..ه، مس..وولیت نمی تواند نیز الكترونیكى گواهى صدور خدمات دفاتر باب در ق.ت.ا ۳۱ است.ماده

آن از حكایت ماده صراحتكه، چرا باشد، بزرگ اشتباه این توجیه براى مستمسكى تاس..یس الك..ترونیكى امض..اى ص..دور خ..دمات ارایه ب..راى تنها م..ذكور دف..اتر كه دارد

م..اده اینكه و ق..انون تصریح عدم دلیل به دفاتر، این خدمات از استفاده می شوندعدم پ..ذیرش از م..انع اس..ت، آم..ده ج..داگانه اى باب در و ق.ت.ا ۱۶ .۱۲ مواد از بعد مذكور ب.ود. نخواهد می دارن..د، مقرر اخیر مواد كه وسعت آن به الكترونیكى امضاى و مدارك

به نی.از ع.دم تص.ور از ناشى منفى آث.ار مفه.وم به منتظ.ره، غ.یر بح.ران بن.ابراین تصدیق و گواهى براى قانونى ذیصالح مقام هر یا رسمى اسناد سردفتر به مراجعه آمریكا رس..مى اس..ناد دف..اتر ملى انجمن م..دنظر كه گونه آن ... الكترونیكى مدارك

اندیش..ید. چاره اى سریعتر چه هر باید و است وقوع حال در نیز ما كشور در . بوده امض...اى پی...دایش از ناشى چالش ه...اى و مش..كالت تب...یین با گفت...ار این ادامه در

.پ......رداخت خ......واهیم ن......یز زمینه این در راهك......ار ارایه به الك......ترونیكی،. ف?????????????????????نی و علمى مس?????????????????????ایل. ۳ ?????????????????????? ۲

24

. علمى مب..انى از م..درن الكترونیكى دستاوردهاى از یكى عنوان به دیجیتالى امضاى م..ورد علمى نوشته هاى در مذكور امضاى از جنبه این می كند. اگرچه پیروى خاصى

این اس..ت. اهمیت نش..ده تحلیل به دقت آن حق..وقى آث..ار ولى گرفت..ه، ق..رار توجه م..ورد آن دادن ق..رار مبنا با را دیگر جنبه ه..اى می توان كه می باشد حدى به مسایلداد. ق..........................................................................................رار بررسى

ایمن عم...ومی كلید رمزگ...ذارى به مع...روف رمزگ...ذارى با دیجیت...الى امض...اهاى ن..وع دو طریق از كه است مبت..نى الگوریتمى بر عمومى كلید می شوند. رمزگذارى

و رمزگ..ذارى ب..راى م..ذكور كلی..دهاى و شده ایجاد »كلید« به معروف متفاوت رمز »كلید به رمزگ..ذارى می گ..یرد. كلید ق..رار اس..تفاده م..ورد داده پی..ام رمزگش..ایى

و حفظ به مل..زم امضا ص.احب عن..وان به كلید دارن.ده و ب.وده خصوصی« مع.روف امض..اى درس..تى از باید اف..راد همه كه جهت آن از می باش..د. اما آن افش..اى ع..دم

امض..اى باش..د. هر همگ..ان دس..ترس در باید عم..ومى كلید یابن..د، اطمین..ان ش..خص از اس...تفاده و بی همتاست آن دارن...ده به نس...بت می ش...ود، ایج...اد كه دیجیت...الى

اف..راد امضاى تمایز موجب متفاوت امضاهاى رمزگذارى براى مختلف الگوریتمهاى .. می ش...........ود هم...........دیگر از

م..ورد حسب بر . را می كنند، مداخله دیجیتالى امضاى ایمنى و ایجاد در كه افرادىبرش..................مرد. زیر ش..................رح به می ت..................وان ...................

اس..تفاده ب..راى را دیجیتالى امضاى كه شخصى مفهوم اصلی. به كننده . امضا الفمی كن......................د. ایج......................اد م......................دركى تایید در آن از ف..راهم امضا اطمین..ان و ایم..نى ب..راى را الزم گ..واهی. مكانیسم خدمات . دفتر ب

ش..ده گ..واهى مدارك به استناد به مجاز كننده امضا مرجع، این گواهى می سازد. با دیگ..رى ش..خص به و شده ذخیره او نام به او به یافته اختصاص كلیدهاى و می شود

.. نمی گ..................................یرد تعلق تامین فنى جنبه از را امضا اطمینان و ایمنى كه قبل مورد خالف ثبت. بر . دفاتر ج

تایید و م..دارك تص..دیق به اعتم..اد قابل ث..الث ش..خص عن..وان به س..ردفتر می كن..د، دف..اتر توسط ش..ده تهیه اطالع..ات كلی، ط..ور می كن..د. به اقدام كننده امضا هویت

ایجاد امضاى به را سردفتر اعتماد زمینه كه است عواملى جمله از گواهى خدمات عمل به را متعارف بررسیهاى تا است موظف نیز او اگرچه می سازد، فراهم شده

دفاتر این عملی، رویه و قانون در پیش بینى عدم دلیل به كه دارد امكان آورد. البته بررسى بع..دها را آن منفى آث..ار كه باش..ند نش..ده تش..كیل كش..ورها از ب..رخى در

.. ك.....................رد خ.....................واهیم و اص..الت به عم..ومى كلید بررسى با كه است كنن..ده. شخصى اعتم..اد د. ط..رف

تعهد تنفیذ ب..راى معی..ارى عن..وان به را آن و ك..رده اعتم..اد دیجیت..الى امضاى صحت امضا ام..نیت و ایجاد فرایند در اگرچه فرد می پذیرد. این خود قبال در امضا صاحب عملى اعب...ار دیجیت...الى امض...اى به كه جهت آن از وى قب...ول ولى ن...دارد، نقشى

زیرا می شود، محسوب ارزشمند بسیار می بخشد، به راجع ق..وانین تم..ام در تقریب..ا م..دارك و امضا پ..ذیرش از كه ش..ده داده اختی..ار این اف..راد به دیجیت..الى امض..اى

و دستى امضاى و نموده امتناع دیگران با خود مالى و تجارى روابط در الكترونیكى

25

ض..عف چ..ون متع..ددى مس..ایل به توجه با امر این كه كنند مطالبه كاغ..ذى م..دارك .است توجیه قابل مج...........ازى فض...........اى در اعتم...........اد و ام...........نیت

. نش..ان ش..ده، ذكر دیجیتالى امضاهاى فنى و علمى جنبه هاى درباره اختصار به آنچه

گونه این تصدیق و ایمنى شكل گیری، ساختار از اسناد ثبت دفاتر حذف كه می دهد ن.وع دو هر »امض..ا« ب..راى ن.ام باش..د: اگرچه زیانب..ار می تواند حد چه تا امض..اها از

تردید نباید دو این م..اهوى تف..اوت در اما می رود، ك..ار به دیجیتالى و دستى امضاى آنكه ح..ال نم..وده، تنفیذ را س..ند آن ش..خص كه می دهد نش..ان دس..تى كرد. امضاى

ف..رد به متعلق خصوصى كلید ك..ارگیرى به بر داللت معین م..درك دیجیت..الى امضاى نش..انگر محض..رى تص..دیق فق..دان ص..ورت در كه دارد، آن رمزگ..ذارى ب..راى معین وج..ود ب..دون دیگر عب..ارت نیس..ت. به ان ایجاد از بعد داده پیام تغییر عدم جز چیزى ف..رد یك دخ..الت بر داللتى هیچ دیجیتالى امضاى علمی، دقیق مدارك و ثبتى سابقه

.ن.......دارد ش.......ده، گرفته ك.......ار به آن در امضا كه س.......ندى محت.......واى در.

اس..ناد ثبت سنتى اصول به كه دیگر ارگان هر یا . رسمى اسناد دفاتر دخالت بدون و ب..دتر م..راتب به آن آث..ار كه می كند ب..روز ن..یز دیگ..رى اش..كاالت ... بگذارد احترام

گ..واهى وج..ود م..دارك، مطمئن بایگ..انى و سابقه باالست: فقدان موارد از وسیع تر دلیل به دیگر ف..رد به ش..خص یك خصوصى كلید اختص..اص امك..ان همیش..ه، ب..راى

آن، استانداردهاى بی اعتبارى یا رمزگذارى افشاى اشتباه، یا امر این از بی اطالعى تفص..یلى بررسى كه می باشد علمى و ف..نى مشكالت و.. از رمز مشروع غیر تغییر به بع..دى فرازه..اى اس..ت. در خ..ارج نویس..نده تخصص و مقاله این موض..وع از آنها

امضاهاى ایمنى و ایجاد جریان در ثبتى مرجع دخالت عدم از ناشى حقوقى مسایل ... می ش..ود ناشى ف..نى و علمى ابع..اد از بیش..تر شد، گفته چنانچه كه . الكترونیكى

.. پ...................رداخت خ...................واهیم

دیجیت???????الی امض???????اى از ناشى حق???????وقى مس???????ایل.

اس..ت. فق..دان دش..وار بس..یار آنها روزاف..زونى و تعدد دلیل به مسایل این شمارش شرح به حقوقى مسایل به منجر جمله از دیجیتالى امضاى بر نظارت و ثبت مرجع

.. می باشد زیر

گمن????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????امی جمله از الك..ترونیكی(، امض..اى به )راجع كش..ورها داخلى قوانین در كه جهت آن از

امضا ثبت منظ..ور به ش..رایط واجد س..ردفتر ن..زد كنن..ده امضا حض..ور كش..ورمان، ب..راى ثبت ق..انون در مق..رر تش..ریفات طى به نی..ازى بن..ابراین نش..ده، پیش بی..نى

س..وى از امضا ص.دور امك..ان امر همین و ن.دارد وج.ود كننده امضا هویت تشخیص این می ده..د. نتیجه خی..الی( اف..زایش )اف..راد ندارد وجود فی الواقع كه را اشخاصى

خویش براى تعهداتى و حقوق طریق این از می تواند كننده است: امضا آشكار امر شخص..یت فق..دان دلیل به وى تعه..دات آنكه حال نماید، ایجاد دیگران با قرارداد در

26

با متح..ده ایاالت حقوق در وضعیت این می باشد. اگرچه گریز قابل او براى حقیقى تج..ارت ق..انون اما اس..ت؛ تغی..یر ح..ال در رس..مى اسناد دفاتر نمونه قانون تصویب

این از و ننم..وده را رس..مى اس..ناد دفاتر مداخله پیش بینى مورد این در الكترونیكى.. می باشد اساسى ای...................راد داراى لح...................اظ

آمریكا حق..وق و مقررات این و طرف یك از داخلى مقررات میان تطبیق، لحاظ به ثبت تقاضاى كه صورتى »در ق.ث، ۸۶ ماده موجب به كه افزود باید دیگر سوى از

عه..ده به ك..رده تعهد كه طرفى یا متعاملین هویت از اطمینان تحصیل بشود سندى مش.ارالیه اگر و است دف..تر ص.احب این م.واد طبق بر باید نشناسد را آنها شخص..ا

ب..ود«. خواهد ق..انون این ۱۰۲ م..اده مش..مول تخلف صورت در و نماید رفتار قانون از ادارى مج..ازات متخلف ب..راى آن در كه می باشد ۱۰۱ماده به ناظر نیز ۱۰۲ ماده

۵۰ م..اده بنابر است. همچنین، شده تعیین دولتى خدمت از انفصال سال سه تا یك تردید می كند تعهد كه ط.رفى یا متع.املین ه.ویت در دف.تر مس.وول »هرگاه ق.ث، معتمد و مع.روف اش..خاص از نفر دو هر باید باش..د، داشته را آن..ان ه..ویت حض..ورا

و رسانیده شهود امضاى به و ثبت دفتر در را مراتب دفتر مسوول و نموده تصدیق.. نمای........د« قید اس........ناد خ........ود در را نكته این

كه نمی كند معل..وم مطمئن، الك..ترونیكى امض..اى ش..رایط بیان در ق.ت.ا، ۱۰ ماده به نس..بت می توان..د، فی نفسه امضا است: اگرچه مرجعى چه با شرایط این احراز انحص..ارى اراده تحت یا و كنن..ده امضا وسیله به و بوده فرد به منحصر كننده امضا

هوی..تى اینكه ب..راى تض..مینى هیچ اما ؛( ۱۰م..اده ج و الف )بند باشد شده صادر وى باش..د، او واقعى هویت همان می كند، معلوم كننده امضا براى دیجیتالى امضاى كه

.س.....پرد ص.....الح م.....رجعى به را امر این تش.....خیص باید و ن.....دارد وج.....ود.

الك..ترونیكى ثبت در رس..مى اسناد دفاتر نقش به یوتا تصریح عدم آمریكا حقوق در به نی..ازى آن م..وجب به كه آمریكا ای..االت در خاصى ق..وانین تص..ویب نتیجه در و

انتق..اد م..ورد به ش..دت نداش..ت، وج..ود اس..ناد دفاتر در دیجیتالى كننده امضا حضور ملى انجمن كه گ.ونه اى به . گ.رفت ق..رار اس..ناد ثبت دست اندركاران و حقوقدانان

خ..ود ك..ارى ح..وزه به رس..مى غ..یر دستبرد نوعى را آن آمریكا رسمى اسناد دفاتر و قض..یه ابع..اد تبیین در متعددى نشست هاى و سمینارها نتیجه داشت. در محسوب

شكل غلط به كه روندى تبیین در گردید. مخالفان برگزار مساله براى چاره اندیشى مق..ررات و ق..وانین و ف..درال ق..انون عن..وان بهE-Sign اینكه معتقدن..د، ب..ود گرفته می دهند اج..ازه ... ضمنى طور به یا به صراحت . اشخاص به ایاالت از برخى داخلى

براى آن از و كرده اخذ گواهى صدور براى مجاز مرجع یك از را دیجیتالى گواهى تا از گ..رفتن به..ره ب..دون و مح..دودیتى بی هیچ ش..ده، ثبت دیجیت..الى امض..اهاى ایج..اد

اس..تفاده س..وء امك..ان نماین..د، اس..تفاده رسمی، اسناد دفاتر گواهى صدور خدمات ف..راهم گمن..امى ه..ویت( و )سرقت دیگران هویت از استفاده طریق از را اشخاص

.. می س...................................................................ازد كه نشس..ت. چ..را ثمر به حدودی، تا سرانجام شده، انجام فردى و جمعى تالشهاى

مقرر گمنامى از جلوگیرى براى رسمی، اسناد دفاتر نمونه قانون ۳ ماده ۱۶ .۳ بند: : می دارد

27

كه ص..ورتى در نمای..د، الك..ترونیكى ثبت به اق..دام نباید الك..ترونیكى ثبت »دفترخانهالك........................ترونیكی: م........................درك كنن........................ده امضا

.باشد نش.....ده حاضر رس.....مى اس.....ناد س.....ردفتر ن.....زد ثبت، هنگ.....ام به. ۱. ه..ویت احراز براى متقنى دالیل و بوده نامعلوم سردفتر شخص براى وى هویت. ۲نباش.................د. موج.................ود س.................ردفتر س.................وى از او حق..وقى آث.ار به كنن.ده امضا آیا اینكه در س..ردفتر آن اساس بر كه باشد قراینى. ۳

.نماید تردید ن...............ه، یا است آگ...............اه دارد، را آن ثبت درخواست آنچه. .نش........ود« كنن........ده( اح........راز )امضا او آزاد اراده س........ردفتر، نظر از. ۴.

اختیار الكترونیكی، تجارت قانون در مذكور الكترونیكى گواهى صدور خدمات دفاتر جز مفهومى امر نمی باشند. این دارا را فوق موارد از هیچكدام بررسى صالحیت و

ن..دارد. آث..ار الكترونیكى روابط در هویت سرقت و بی هویتى گمنامی، به زدن دامن و ام..انت در خی..انت كاله..برداری، جع..ل، امك..ان از، عب..ارت م..ذكور روند نامطلوب

و الك..ترونیكى ثبت به تمسك با آنكه ح..ال اس..ت، مج..ازى فض..اى در ج..رایم س..ایركاست. مشكالت از بسیارى از می توان گردید، ذكر آن از بخشى كه تشریفاتى

. الك.......ترونیكی ثبت و دیجیت.......الى امض.......اى شناس..ایى داخلى قانون در الكترونیكى ثبت و دیجیتالى امضاى اعتبار كه جهت آن از

به الك..ترونیكى م..دارك و اس..ناد در كه می ش..ود امض..اهایى شامل جمله از كه شده، عن..وان به امالك و اس..ناد ثبت ادارات و رس..مى اس..ناد دف..اتر باید ل..ذا می رود، ك..ار

آم..اده ثبت از ش..یوه این اعم..ال و تش..ریفات طى ب..راى كش..ورمان در صالح مراجع وج..ود می دارد: » هرگ..اه مق..رر الكترونیكى مدارك پذیرش در ق.ت.ا، ۶شوند. ماده

..« . م..اده است نوش..ته حكم »داده پی..ام« در باش..د، الزم ق..انون نظر از نوش..ته یك ق..انون »هرگ..اه ش..ده، ت..دوین چ..نین الك..ترونیكى امض..اى پذیرش جهت در نیز بعدى

.اس.......ت« مكفى الك.......ترونیكى امض.......اى بدان.......د، الزم را امضا وج.......ود.

م..دارك و امضا پ..ذیرش ض..وابط و ش..رایط دقیق بررسى به ف..وق ق..انون متاس..فانه در امر این ب...راى الزم رویه و مق...ررات باید دلیل همین به و نپرداخته الك...ترونیكى

هس..تند مراجعى جمله از نیز رسمى اسناد گیرد. دفاتر شكل و شده وضع كشورمان امض..اى و اسناد ثبت روند در خود قدیمى وظایف و قابلیت و كاركرد دلیل به باید كه

طى ق..انون، تص..ویب نیازمند موضوع این كه است نمایند. بدیهى مداخله الكترونیكى نا دلیل به اگرچه مقاله، این می باشد. در نیاز مورد زیرساختارهاى ایجاد و تشریفات

الك..ترونیكی، ثبت و گ..واهى دیجیت..الی، امض..اى مف..اهیم با كش..ورمان حقوق آشنایى الك..ترونیكى ثبت نح..وه این ح.ال با ش..د، پرداخته موض..وع نظ.رى جنبه ه.اى به بیشتر نكته این ذكر می گ..یرد. البته ق..رار بررسى م..ورد اختص..ار به نیز عمل مقام در امضا

الك..ترونیكی« »ثبت مساله به پرداختن نیازمند موضوع تفصیلى بحث كه دارد اهمیتمی باش...د. خ...ارج مقاله این چه...ارچوب از آن بررسى كه است ع...ام مفه...وم به

28

. ح...............اكم اص...............ول ق..رار م..دنظر باید را مهم اصل سه اول، وهله در الك..ترونیكی، امضاى ثبت زمینه در:: داد دف..اتر در گرفته ش..كل عملى رویه و كش..ورها س..ایر ارزشمند تجربه از . استفاده1

ام..رى الك..ترونیكی، ثبت اج..رایى و مطالع..اتى هزینه ك..اهش جهت از آنها اسناد ثبت . كشور ثبتى سیستم خاص اوصاف و معیارها ضوابط، رعایت با البته . باید كه است

ترجمه و است نی..از م..ورد عمیق پ..ژوهش و بررسى راس..تا، این پ..ذیرفت. در را آن كه ب..ود خواهد مش..كالتى همان عامل كشورها دیگر داخلى مقررات و قوانین صرف

می ش...................ود. مالحظه داخلى ق...................وانین از ب...................رخى در كه گ...ونه اى به می باش...د، جدید بس...یار اگرچه الك...ترونیكی، ثبت از . بحث2 عمال

نباید وجه هیچ به این ح..ال با نمود؛ تصور آن براى سال ۵ از بیش سابقه اى نمی توان دانس..ت. در مختلف س..الهاى ط..ول در ش..ده ایج..اد ثبتى قواعد و اصول ناقض را آن

»اگرچه ك..ه، ش..ده تاكید ن..یز آمریكا رسمى اسناد دفاتر نمونه قانون توجیهى مقدمه به را آن كه انس..انهایى م..اهیت متاس..فانه اما اس..ت، تكامل و تح..ول حال در فناورى

اس..ناد ثبت ب..راى . الكترونیكى یا كاغذى خواه . آئینى نیست. هر چنین می گیرند، كار واجد رس..مى اس..ناد دفترخانه یك در كنن..ده امضا ف..یزیكى حض..ور مس..تلزم امضا، و

عامل عن..وان به نباید الك..ترونیكى ثبت عموم، تصور خالف است. بر صالح و شرایط همین گ..ردد«. بر الك..ترونیكی( محس..وب تجارت حوزه )در رسمى »ریشه كنی« ثبت

در مق.رر اص.طالحات و تع.اریف تم.امى كه ش..ده تص..ریح م.ذكور مقدمه در اس..اس ش..امل كه شد خواهد گرفته ك..ار به الك..ترونیكى و كاغ..ذى ثبت ن..وع دو هر در قانون

.می باشد مرب..وط تخصصى مف..اهیم تم..ام و ش..هادت امض..ا، گ..واهی، و تص..دیق.

ارزش امض..ا، ثبت تش..ریفات به مرب..وط قواعد و اص..ول تم..ام كشورمان، حقوق در آئین رس..می، اس..ناد دفاتر قانون امالك، و اسناد ثبت قوانین در و.. مذكور آن اثباتى

اج.را ن..یز الك..ترونیكى امضاى مورد در مقررات سایر و مدنى قانون مدنی، دادرسى ق..رار مبنا با باید آین..ده در الك..ترونیكى ثبت براى رویه اى و قانون هر شد. لذا خواهد.. گ............یرد ش............كل اصل این دادن

لحاظ بدون امضا، ایجاد فناوریهاى از یك هر ترجیح الكترونیكی، امضاى مورد . در3 در باید الك..ترونیكى ثبت است: دفاتر بی اعتبار نظر هر از آن، اطمینان و ایمنى جنبه

و ثبت به نس..بت متقاضی، نام به خصوصى كلید و امضا ایجاد و صدور احراز صورت به خ.اص فن..اورى توص..یف با نمی توان نمایند. علی االصول اقدام الزم تشریفات طى

آن مالك ش..خص یا ش..ركت نفع به خ.اص، رمزگذارى و ایجاد در مقبول شیوه عنوان لح..اظ را فنى و علمى ضوابط و كیفیت امضا رد یا پذیرش مقام در باید و نمود تبلیغ

.. ك......................................................رد. الك...........ترونیكی امض...........اى ثبت تش...........ریفات

دف..اتر اس..تقرار نیازمند الك..ترونیكى امض..اى ثبت تشریفات اعمال شد، گفته چنانچه را ض..وابطى الك..ترونیكى امض..اى ثبت در باید دف..اتر می باش..د. این الك..ترونیكى ثبت

می ش....................ود. ذكر اختص....................ار به كه نمایند رع....................ایت م..ورد این س..ردفتر. در س..وى از او ه..ویت تش..خیص و كننده امضا شخص حضور. ۱

29

صدور امكان ركن عنوان به شرط این به مستقیم تصریح شد. عدم داده توضیح قبال به ش..رط این قانونگ..ذار نظر از گ..ویى كه است آن از ناشى بیش..تر امضا تص..دیق

كنن..ده امضا شخص حضور )عدم آن فقدان و الزم غیر آن ذكر كه بوده بدیهى قدرى اس..ت. فقط بوده تصدیقى چنین بی اعتبارى امضا( موجب تصدیق براى سردفتر نزد الك..ترونیكى م..دارك و اس..ناد امض..اى ب..راى وى حض..ور كه اف..زود را نكته این باید

»دف.تر در او توسط یك ب.ار م.ذكور امض..اى كه می باشد این بر فرض كه چرا نیست، كه است این ب..راى كنن..ده امضا است. حضور شده الكترونیكی« ایجاد امضاى صدور

این از ثبت كنن..ده درخواست س..وى از آن ص..دور ص..حت و شده ثبت مذكور امضاى.. باشد اثب.........................................ات قابل طریق

ن...یز آن پاسخ به ط...رح ض...من كه است تص...ور قابل ای...راد دو بن...د، این م...ورد در: : می پ.............................................................................ردازیم

كنن..ده امضا حض..ور به نیازى كه باشد پیشرفته اندازه اى تا ارتباط فناورى . اگر الف به نم.ود؟ حض..ور به اجب..ار را او هم ب.از می توان آیا باشد، نداشته وجود سردفتر نزد

ن........ه؟ یا می باشد تخص........یص قابل م........ذكور اصل دیگ........ر، عب........ارت در اما نیس..ت؛ موج..ود هم اكن..ون فن..اورى از ن..وع این اگرچه كه گفت باید پاسخ در

و ب..ود نخواهد الكترونیكى ثبت دفتر در كننده امضا حضور به نیازى آن تحقق صورت را او هویت الكترونیكی، كننده امضا با زنده شنیدارى . دیدارى ارتباط ضمن سردفتر

.. داد خواهد تش...........................................خیص الك..ترونیكی« امض..اى ثبت »مرجع دیجیت..الی« و امض..اى ایج..اد »مرجع ب. دوگانگى

ساخت. در متمركز سازمان یك در را دو این راحتى به می توان و است جدید بدعتى لح..اظ از ف..وق كاركرد دو كه داد توضیح باید تدبیر، این ندانستن منتفى ضمن پاسخ،

امضاى رسانى به روز و نگهدارى ایجاد، كه گونه اى به دارند؛ بسیار تفاوت هم با فنى به ... آن ثبت آنكه ح..ال رایان..ه، و الكترونیك علم به متعلق است بح..ثى الك..ترونیكى

حق..وقى جنبه ... ثب..تى رویه و حق..وق مقب..ول قواعد و اص..ول رع..ایت ضرورت لحاظ هم كن..ار در الكترونیكى ثبت و الكترونیكى امضاى صدور دفاتر كردن دایر دارد. البته

وج..ود نیز نهاد دو این ادغام امكان بود. حتى خواهد مشكل این حل براى آسانى راه می..ان از دفتری..ار و ب..وده حقوق..دان س..ردفتر مث..ال ب..راى كه ص..ورت ب..دین دارد،

.گ...یرد انج...ام دف...تر یك در ك...ار دو هر و ش...ود انتخ...اب نرم اف...زار متخصص...ین. داده كه اعتم..ادى م..ورد و ث..الث امض..ا. ش..خص ص..دور مرجع ص..الحیت بررسى. ۲

آین..ده در است ممكن دارد، اختی..ار در را اف..راد ب..راى ش..ده ایج..اد امضاى به مربوط امك..ان مربوطه داده همانند امضا تصدیق براى الزم اطالعات یا و نبوده اعتماد قابل احتی..اط باید الك..ترونیكى ثبت دف..تر نباش..د. بن..ابراین دس..ترس در آین..ده در كه دارد

ایج..اد ب..راى اس..تفاده م..ورد نرم اف..زار كه یابد اطمین..ان و آورده عمل به را متعارف س..وى از امضا / ثبت تص..دیق تقاض..اى هنگ..ام به و ب..وده به روز دیجیت..الى امض..اى رس..مى اس..ناد دف..اتر نمونه ق..انون ۱۶ ... ۲ )بند باشد نیفت..اده اعتب..ار از متقاضى

:نماید بررسى را مهم نكته دو باید زمینه این در الك..ترونیكى ثبت دف..تر آمریكا( . لذا:

م.دت ب.راى تنها باید می رون.د، ك.ار به امضا ایج..اد ب.راى كه . كلی..دها/ رمزه.ایى2.1

30

و زم..ان گذشت دلیل به آنها افشاى از طریق این از تا باشند اعتبار داراى مشخصى در معم..ول ش..ود. رویه جلوگ..یرى خط..رات س..ایر یا رمزگ..ذارى اس..تانداردهاى تغییر

Bit] بیت ۱۰۲۴ بر مبتنى و دوساله حداكثر یا یك عمر طول تعیین امضا، ایجاد مراكزمی باشد. آر.اس.اى كلید نوع از [ داده

باش..د: دف..تر موج..ود فی الواقع باید )ایج..اد( می كن..د، صادر را امضا كه . مرجعى2.2 بت..وان كه می رسد نظر به و ب..ود نخواهد مراكز ن..وع این از بی نی..از الكترونیكی، ثبت

حیث از ش..فافیت و تع..دیل مق..دارى با الكترونیكی« را گواهى صدور خدمات »دفاتر ص..الحیت تش..خیص منظ..ور ك..رد. به مهیا ام..ور این انجام براى مسوولیتها و وظایف

و ق..انون م..وجب به . امر این براى )دفاتر( مشخصى مراجع باید امضا، صدور مرجع و ق..وانین و علمى اص..ول رعایت حیث از و تاسیس . مشخص سازمان نظارت تحت

جهت آن از ق.ت.ا، ۱۳ م..اده گیرن..د. تع..دیل ق..رار نظ..ارت و بازرسى مورد مقررات بس..یار را الك..ترونیكى گ..واهى ص..دور خ..دمات دف..اتر عملك..رد ح..وزه كه ضروریست

از عم..ده اى مش..كالت به منجر ش..د، بررسى چنانچه امر این كه ك..رده تع..یین موسع دارد. ق..رار رس..مى اس..ناد دف..اتر ص..الحیت در كه می ش..ود ام..ورى در مداخله جمله

امضا ص..دور دف..اتر عنوان به باید را الكترونیكى گواهى صدور خدمات دفاتر بنابراین ارسال، ذخیره، صدور، »تولید، در فقط را، آنها وظایف اساس این بر و كرد معرفى منحصر داش..ته، بی..ان ن..یز ق.ت.ا الكترونیكی« كه امضاهاى نگهدارى به روز و ابطال

.. نم......................................................................ود ندارند را خ..ود سوى از صادره گواهی هاى تایید حق فوق، شرح به امضا صدور دفاتر

ق..رار رس..مى اس..ناد دف..اتر صالحیت حوزه در كه است مسایلى جمله از مورد این و افش.اى جمله ) از ف.نى ص.الحدید صورت در باید امضا صدور دفتر می گیرد. همچنین

ایج..اد دیجیت..الى امض..اى ابط..ال به و..( اق..دام امضا دارن..ده تقاضاى خصوصی، كلید از قبل باید س..ردفتر اخیر، مرجع سوى از امضا ابطال امكان به توجه نمایند. با شده ص..ورت به )كه امضا ص..دور دف..تر نزدیك..ترین از الك..ترونیكی، امضاى تصدیق و ثبت

می باش..د(، ارتب..اط در به روز اطالع..ات حیث از امضا ص..دور دف..اتر سایر با شبكه اى به آن ابط..ال عدم یا ابطال و متقاضى به امضا تعلق حیث از الزم استعالم به نسبتآورد. عمل

امض...ا. ثبت متقاضى اراده آزادى و س...مت داش...تن عقالنی، س...المت بررسى. ۳ ش..رح به ش..ده ایج..اد امض..اى از تا می خواهد واقع در )تصدیق( امض..ا، ثبت متقاضى

امر نمای..د: این استفاده الكترونیكى مدرك محتواى پذیرش براى فوق، بند در مذكور كاغ..ذى اس..ناد همانند باید ل..ذا و است سند آن محتواى به وى شدن متعهد مفهوم به

از ثبت، ق..انون ۱۰۲ م..اده ش..ود. در احراز متقاضى فرد در حقوقى عمل انجام قصد تا یك از ادارى معامله« مج..ازات اصحاب »هویت احراز از قبل سند ثبت براى جمله

ثبت م..ورد در آن اعم..ال كه ش..ده پیش بی..نى دول..تى خ..دمات از انفص..ال س..ال سه. بود نخواهد منتفى نیز الكترونیكى امضاى

: نتیجه گیری شروع نقطه ، آن در نواقص و ایرادات وجود علی رغم ، الكترونیكى تجارت قانون

می دهد نشان دیگر کشورهای . تجربهشود می محسوب الکترونیک تجارت پیشرفت31

ساختن مدلل و سو یك از ایمنى بحث الكترونیكی، تجارت تحقق صورت در كه دیجیتالى امضاى ثبت و ایجاد اول بخش بود. در خواهد مطرح دیگر سوى از دعاوى

از بسیارى راهگشاى الكترونیكى مدارك و اسناد الكترونیكى ثبت دوم سوى در ومی باشد. عرصه این در تصور قابل مشكالت

مورد در كه می كند تبعیت اصولى و قواعد همان از الكترونیكى مدارك و امضا ثبت تصویب با باید چیز هر از دستی( جاریست. قبل و )كاغذى امضاها و اسناد سایر

اسناد دفاتر از تعدادى و شناخت رسمیت به الكترونیكی« را »ثبت مناسب قانون هر به ثبت داد. امكان اختصاص امر این به الزم آموزشهاى از بعد را موجود رسمى

و اصول از عدول عدم براى دلیل بهترین دفاتر این در كاغذى و الكترونیكى شیوه دو امضاى می تواند اینكه عین در الكترونیكى ثبت می باشد. دفتر موجود قواعد

به كه بود خواهد قادر كند؛ تهیه الكترونیكى پشتوانه ثبتى سند از و ثبت را دیجیتالى .نماید ثبت نیز را ملكى معامالت مثال براى و پرداخته نیز خود عادى و روزمره امور

. بهترین آن اطمینان و ایمنى و الكترونیكى تجارت گسترش فلسفه میان تعادل ایجاد دست بدان می توان به راحتى مدارك و امضا الكترونیكى ثبت با كه است گزینه. . یافت

مراجع1. www.mydocument.ir 2. www.mocca.ir 3. www.ictworld.blogsky.com 4. www.ictnews.ir 5. www.atalebi.com 6. www.sgnec.net 7. www.fa.wikipedia/wiki/

32