BS NGUYỄN BÁ HỢP

CHƯƠNG TRÌNH ONLINE

—Đối tượng :Học viên YHGD online

—Số lượng học viên :60

—Thời gian :2 tiết

—Địa điểm : Chương trình online ĐH Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH

MỤC TIÊUSau khi học xong bài này Sinh viên phải đạt :

Mục tiêu kiến thức :Hiểu được 6 nhóm đặc tính trong chuyên ngành y

học gia đìnhBiết rõ vai trò BSGĐ trong thực hành lâm sàng,

chăm sóc sức khỏe ban đầu ở tuyến cơ sở

Mục tiêu kỹ năng :Áp dụng thành thạo mô hình tâm sinh xã hội học trong tiếp cận,tư vấn,khám lâm sàng

Mục tiêu thái độ :Hiểu rõ nhiệm vụ Y học gia đình trong hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu

ĐẶT VẤN ĐỀ

Dịch vụ chăm sóc ban đầu áp dụng nhiều nước trên thế giới cải thiện tình trạng sức khỏe (tuổi thọ ,ung thư, bệnh tim mạch, đột quị, tử vong sơ sinh, sinh thiếu cân, …)

Tại Mỹ cứ thêm 1 BS chăm sóc ban đầu giảm số lượng tử vong là 1,44/10.000 dân (Barbara Starfield)

Từ năm1969 Y học gia đình được công nhận và phát triển nhằm cung cấp dịch vụ y khoa toàn diện cho dân cư từ thành thị đến nông thôn, vùng sâu, vùng xa

2

1000 người có 1 vấn đề sức khỏe trong tháng

750 cảm nhận

triệu chứng

250 khám bác sĩ

1

95

9 nhập viện

5 khám bác sĩ chuyên

khoa 1 nhập vào 1 trường viện

LỊCH SỬ THÀNH LẬP WONCA (World Organization of National Colleges Academies)

Thành lập 1972 18 thành viên

112 tổ chức tại 93 nước với 250,000 BS năm 2006

Kết hợp với các tổ chức y tế (WHO, NGO)

CÁC TỔ CHỨC THÀNH VIÊN CỦA WONCA

VAI TRÒ CỦA WONCA

WONCA

Nâng cao chất lượng cuộc sống người dân

Cổ súy, hỗ trợ và phát triển các tổ chức hàn lâm về YHGĐ

Giáo dục và duy trì chăm sóc với kỹ thuật cao trong thực hành lâm sàng

Tham gia các hoạt động về giáo dục, nghiên cứu và cung cấp dịch vụ

Tổ chức diễn đàn nhằm trao đổi kiến thức và thông tin giữa các bsgđ

Cộng tác với các tổ chức y tế khác

LOGO WONCA

Một gia đình

Bác sĩ với gia đình

3 thế hệ trong một gia đình

3 bác sĩ ôm choàng thế giới

LOGO WONCA

World Organization of National Colleges Academies

Logo mới Wonca được công nhân từ 05/2001: biểu tượng hóa sự tiến bộ của Wonca trong thập kỷ mới

Địa cầu màu xanh ký hiệu một thế giới màu xanh, kinh tế và thân thiện.

“World Family Doctors. Caring for people” (có ngụ ý: chức năng của tổ Wonca và các thành viên.)

BÁC SĨ GIA ĐÌNH LÀ AI? BS chuyên khoa được đào tạo theo nguyên lý của Y

học gia đình

BS tuyến đầu chịu trách nhiệm chăm sóc một cách toàn diện, liên tục, không phân chia tuổi tác, giới tính và loại bệnh

Chăm sóc người bệnh trong bối cảnh gia đình, cộng đồng và văn hóa của người bệnh, luôn luôn tôn trọng giá trị và sự lựa chọn của bệnh nhân

Có trách nhiệm về chuyên môn đối với cộng đồng của họ

BÁC SĨ GIA ĐÌNH LÀ AI? (tt) Trao đổi với bệnh nhân giải

quyết vấn đề dựa trên mô hình tâm lý, sinh lý,xã hội và văn hóa

Sử dụng kiến thức và lòng tin có được qua tiếp xúc lâu dài với bệnh nhân

Luôn nâng cao kiến thức và cũng cố kỹ năng, giá trị của mình để đảm bảo chăm sóc hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân

NĂNG LỰC CƠ BẢN CỦA BSGĐ

CHĂM SÓC HƯỚNG VỀ BỆNH NHÂN

KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

TIẾP CẬN TỔNG THỂ

QUẢN LÝ CHĂM SÓC BAN ĐẦU1

2

4

33

5 HƯỚNG VỀ CỘNG ĐỒNG

MÔ HÌNH TOÀN DIỆN6

22Chịu trách nhiệm toàn bộ về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân

33 Chăm sóc phối hợp với bác sỉ chăm sóc tuyến đầu khác và với các bác sĩ chuyên khoa

QUẢN LÝ CHĂM SÓC Y TẾ BAN ĐẦU QUẢN LÝ CHĂM SÓC Y TẾ BAN ĐẦU

11 Tiếp cận ban đầu và xử trí tất cả các vấn đề của bệnh nhân

44 Sử dụng hiệu quả, hợp lý các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và phòng

bệnh

55 Tạo sự thuận lợi cho bệnh nhân sử dụng các dịch vụ cần thiết

trong hệ thống chăm sóc sức khỏe

66 Bảo vệ quyền lợi bệnh nhân

1

LẤY BỆNH NHÂN LÀM TRUNG TÂM ĐỂ XỬ TRÍ CÁC VẤN ĐỀ CỦA HỌ TRONG BỐI CẢNH MÀ HỌ ĐANG SỐNG

QUA TƯ VẤN, KHÁM BỆNH PHÁT TRIỂN MỐI QUAN HỆ BS-BN HIỆU QUẢ, TÔN TRỌNG SỰ TỰ CHỦ CỦA HỌ

GIAO TIẾP, THIẾT LẬP QUYỀN ƯU TIÊN VÀ QUAN HỆ ĐỐI TÁC

CHĂM SÓC LIÊN TỤC, LÂU DÀI THEO NHU CẦU BỆNH NHÂN, KHI CẦN THIẾT NÊN CHUYỂN BỆNH ĐỂ ĐẢM BẢO TÍNH LIÊN TỤC VÀ PHỐI HỢP

2 3 4

1

KẾT HỢP NHỮNG QUI TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH CỤ THỂ VỀ TỈ LỆ,TẦN SUẤT MẮC BỆNH TRONG CỘNG ĐỒNG.

3

ÁP DỤNG NGUYÊN TẮC LÀM VIỆC

THÍCH HỢP

2

TẬP HỢP CÓ CHỌN LỌC VÀ PHÂN TÍCH CÁC THÔNG TIN CÓ ĐƯỢC QUA HỎI BỆNH SỬ, KHÁM THỰC THỂ, XÉT NGHIỆM VÀ ĐƯA RA KẾ HOẠCH XỬ TRÍ CỤ THỂ CÙNG VỚI BN.

KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ (1)

4 65

CAN THIỆP CẤP

CỨU KHI CẦN

THIẾT

SỬ DỤNG CÁC

CAN THIỆP

CHẨN ĐOÁN VÀ

ĐIỀU TRỊ HIỆU

QUẢ, HỢP LÝ.

XỬ TRÍ TÌNH

TRẠNG BỆNH Ở

GIAI ĐOẠN SỚM

VÀ CHƯA CHẨN

ĐOÁN PHÂN

BIỆT

KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ (2)

3311

XỬ TRÍ CÙNG

LÚC TẤT CẢ CÁC

THAN PHIỀN VÀ

BỆNH LÝ,

NHỮNG VẤN ĐỀ

SỨC KHỎE CẤP

VÀ MẠN TÍNH

CỦA BN

XỬ TRÍ VÀ PHỐI

HỢP CÁC HOẠT

ĐỘNG NÂNG

CAO SỨC KHỎE

QUA VIỆC

PHÒNG NGỪA,

ĐIỀU TRỊ, PHỤC

HỒI VÀ CHĂM

SÓC NÂNG ĐỠ

22

ÁP DỤNG CHIẾN

LƯỢC VỀ SỨC

KHỎE VÀ PHÒNG

BỆNH THÍCH

HỢP NHẰM

NÂNG CAO SỨC

KHỎE CHO BN

HƯỚNG VỀ CỘNG ĐỒNG

Dung hòa các nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người bệnh và cộng đồng nơi họ đang sống sao cho phù hợp và cân đối với những nguồn tài nguyên sẵn có

CHĂM SÓC HƯỚNG VỀ CÁ THỂ

BỆNH VIỆN CỘNG ĐỒNG GIA ĐÌNH

MÔ HÌNH TÂM SINH-XÃ HỘI HỌCMÔ HÌNH TÂM SINH-XÃ HỘI HỌC

BÁC SĨ LÂM SÀNGBÁC SĨ LÂM SÀNG

THAM VẤN THAM VẤN TƯ VẤNTƯ VẤN

GIÁO DỤCGIÁO DỤC QUẢN LÝQUẢN LÝ NGHIÊN NGHIÊN CỨUCỨU

NGOẠI NGOẠI GIAO GIAO

23

MÔ HÌNH TÂM SINH-XÃ HỘI HỌCMÔ HÌNH TÂM SINH-XÃ HỘI HỌC

LĨNH VỰC ỨNG DỤNG NĂNG LỰC BSGĐ

a. Thực hành lâm sàng

b. Giao tiếp với bệnh nhân, cộng đồng

c. Quản lý phòng khám

A. THỰC HÀNH LÂM SÀNG

─Khả năng xử trí hầu hết các than phiền, các vấn đề và các bệnh lý của BN

─Quản lý, theo dõi lâu dài

─Sử dụng kinh nghiệm ,y học chứng cớ một cách hiệu quả

B. GIAO TIẾP VỚI BỆNH NHÂNB. GIAO TIẾP VỚI BỆNH NHÂN

─Khả năng bố trí thời gian để tư vấn/tham vấn

─Cung cấp thông tin một cách dễ hiểu, giải thích các can thiệp và các xét nghiệp cho BN

─Hiểu và đối phó hợp lý với các cảm xúc khác nhau của người bệnh

KỸ NĂNG THAM VẤN─Kỹ năng phỏng vấn: Xây dựng mối quan hệ với BN. Giải thích bệnh tật bằng ngôn ngữ của họ

─Kỹ năng hỏi bệnh sử: Hỏi bệnh với mục đích thu thập thông tin cần thiết để giải quyết vấn đề

─Kỹ năng khám thực thể:Rất cần thiết

─Kỹ năng giải quyết vấn đề: cho toa hay chuyển bệnh không là kết cục của cuộc tham vấn, BS cần xem thời điểm nào cần khuyên răn, khẳng định, theo dõi, điều trị hay không

C. QUẢN LÝ PHÒNG KHÁM

─Đảm bảo sự tiếp cận hợp lý cho bệnh nhân khi cần thiết

─Tổ chức và cung cấp trang thiết bị hợp lý, ít tốn kém cho thực hành lâm sàng và cộng tác với đồng nghiệp trong nhóm

─Cộng tác với các bác sĩ chăm sóc ban đầu khác và các chuyên khoa

ĐẶC TÍNH CỦA THỰC HÀNH YHGĐ

─Liên tục: Lấy bệnh nhân làm trung tâm hơn là lấy bệnh làm

trung tâm Bệnh nhân tích cực tham giam vào việc chăm sóc

sức khỏe của mình. Dịch vụ y tế hướng tới nhu cầu của bệnh nhân.

ĐẶC TÍNH CỦA THỰC HÀNH YHGĐ

─Phối hợp: làm việc nhóm Kết hợp nhiều chuyên khoa Chuyển bệnh hợp lý

─Toàn diện : Hướng về người bệnh, tập trung vào chất lượng

điều trị Lồng ghép Thiết lập liên minh với các tổ chức hoặc dịch vụ

khác để hướng dẫn chăm sóc sức khỏe

ĐẶC TÍNH CỦA THỰC HÀNH Y HỌC GIA ĐÌNH

─Hướng về gia đình, cộng đồng : trong bối cảnh gia đình, tình huống, văn hóa xã hội của bệnh nhân và môi trường sống

─Cộng tác với chuyên khoa khác Cộng tác với các nhân viên y tế, công tác xã hội

khác

Chăm sóc sức khỏe không chỉ cho một cá nhân mà cần phát triển hệ thống mạng lưới y tế

SỰ KHÁC BIỆT

Y HỌC GIA ĐÌNHHướng về cộng đồngĐánh giá (assessment)Chăm sóc toàn diệnChăm sóc dự phòngNâng cao sức khỏe, dự

phòng, chữa khỏi bệnhĐơn giảnRẻ tiền Biopsychosocial approachLấy BN làm trung tâm

Y HỌC LÂM SÀNGHướng về người bệnhChẩn đoán(Diagnosis)KhôngKhôngChữa khỏi bệnh

Phức tạpĐắt tiềnBiomedical approachLấy BS làm trung tâm

Prof. Mohsen Gadallah31

CÔNG VIỆC CỦA CHĂM SÓC BAN ĐẦU─Phòng ngừa bệnh, Nâng cao và duy trì sức khỏe

─Tham vấn, giáo dục bệnh nhân

─Chẩn đoán, điều trị bệnh cấp, mạn tính và chuyển viện hợp lý

─Đảm bảo hiệu quả chi phí điều trị

─Nâng cao khả năng giao tiếp tốt với bệnh nhân

─Cỗ súy vai trò của bệnh nhân như một người đồng nghiệp.

─Cùng nhau ra quyết định đây là đặc tính quan trọng trong chăm sóc lấy bệnh nhân làm trung tâm

─BSGĐ điều hành thực hiện CSSKBĐ qua tư vấn phối hợp với chuyên khoa khác để bảo vệ quyền lợi bệnh nhân.

TÍNH CHẤT CƠ BẢN CỦA Y HỌC GIA ĐÌNH

Bối cảnhThái độ Khoa học

Ứng dụng năng lực vào giảng dạy, học tập và thực hành lâm sàng, BSGĐ cần xem xét 3 đăc tính nền tảng quan trọng:

THÁI ĐỘ─Nhận biết được tiềm năng và giá trị của từng cá thể

─Xác định lĩnh vực thực hành lâm sàng hợp lý (phòng ngừa, chẩn đoán, điều trị,yếu tố ảnh hưởng đến lối sống)

─Hiểu thái độ và cảm xúc của mỗi cá thể

─Nhận biết sự tác động lẫn nhau giữa công việc, đời sống và sự nỗ lực để cân bằng chúng

KHOA HỌC

─Biết rõ nguyên tắc, phương pháp nghiên cứu khoa học và những khái niệm dịch tễ học: (Tỉ lệ ,tần suất mắc bệnh,tỉ lệ bệnh mới mắc)

─Có kiến thức cơ bản về bệnh lý, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị, tiên đoán, dịch tễ, giả định, cách giải quyết vấn đề và chăm sóc dự phòng.

BỐI CẢNHChăm sóc người bệnh trong bối cảnh gia

đình, cộng đồng và văn hóa Có trách nhiệm về chuyên môn đối với

cộng đồng của họ

KẾT LUẬN Hệ thống chăm sóc sức khỏe thế kỷ 21

1. An toàn - tránh gây tổn thương khi chăm sóc BN

2. Hiệu quả - cung cấp dịch vụ dựa trên kiến thức khoa học để đem lại lợi ích cho người sử dụng

3. Lấy BN làm trung tâm - tôn trọng và có trách nhiệm đối với sự lựa chọn, nhu cầu và giá trị trong việc ra quyết định lâm sàng

4. Thời gian - giảm sự lãng phí và đôi khi có hại cho cả người cung cấp lẫn người nhận dịch vụ chăm sóc

5. Hợp lý - tránh lãng phí dụng cụ, nguồn lực, ý tưởng và năng lượng

6. Công bằng - bình đẳng trong chăm sóc (không phân biệt giới, chủng tộc, tín ngưỡng, nơi ở và tình trạng xã hội - kinh tế).

CÁM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA CÁC BẠN