case report tumor mamae
TRANSCRIPT
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
1/28
TUMOR MAMAE SINISTRA
CASE REPORT
Diajukan untuk memenuhi persyaratan Pendidikan Dokter
Stase Ilmu Penyakit edah
Diajukan Oleh !
Re"ita Oktiana Rahma#ati$ S%&ed
NIM '()*)((*+,
-A&U.TAS &EDO&TERAN
UNI/ERSITAS MU0AMMADI1A0 SURA&ARTA
2*)(
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
2/28
LEMBAR PENGESAHAN
DIAJUKAN UNTUK MEMENUHI PERSYARATAN PENDIDIKAN DOKTER UMUM
FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH SURAKARTA
Yang Diajukan Ole
Re"ita Oktiana Rahma#ati '()*)((*+,
Tela !i"e#ujui !an !i"akan $le Bagian P%$g%a& Pen!i!ikan P%$'e"i Fakul#a"
Ke!$k#e%an Uni(e%"i#a" Mua&&a!i)a Su%aka%#a
Pe&*i&*ing +
!%, Ha%i)$n$- S.,B / 000000000 1
Di"akan Ke#ua P%$g%a& P%$'e"i +
!%, D$na De2i Ni%la2a#i / 000000000 1
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
3/28
A I
.APORAN &ASUS
)% Identitas
Pa"ien Na&a + N), S
U&u% + 34 #aun
Jeni" kela&in + 5ani#a
Ala&a# + Punukan RT,3 R5,63 Nga!ilu2i- Ma#e"i
S#a#u" .e%ka2inan + 7e%ai i!u.
Aga&a + I"la&
Suku + Ja2a
Tanggal .e&e%ik"aan + 68 Juni 4963
N$, RM + 8:6;;;
2% Anamnesis
A% &eluhan UtamaBenj$lan !i a%ea .a)u!a%a ki%i
% Ri#ayat Penyakit Sekaran3
< *ulan )ang lalu- .a"ien &en)a!a%i *enj$lan !i .a)u!a%a ki%i "e*e"a%
kele%eng, Pa"ien "e%ing &engelukan juga ga#al=ga#al !i a%ea .a)u!a%a "e*ela
ki%i, Ti!ak a!a luka le>e#- #i!ak .e%i !an #i!ak kelua% nana !i !ae%a
.a)u!a%a ki%i, Sejak 63 a%i )ang lalu Benj$lan "e&akin &e&*e"a% ki%a=ki%a
"e*e"a% *$la .ing=.$ng- .a"ien &engelukan n)e%i )ang ka!ang=ka!ang
&un>ul !i a%ea .a)u!a%a ki%i, Keluan !i%a"akan "e&akin &e&*e%a# !an
*enj$lan !i .a)u!a%a ki%i "eingga .a"ien &e&e%ik"akan !i%i ke P$liklinik
RSUD Ka%angan)a% .a!a #anggal ? Juli 4963 lalu !i*a2a &$n!$k ke *ang"al
Kan#il 6 .a!a #anggal @ Juli 4963, Ti!ak a!a keluan .a!a .a)u!a%a kanan,
Pa"ien &e&iliki ke*ia"aan &akan &akanan !aging,
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
4/28
C% Ri#ayat Penyakit Dahulu
• Ri2a)a# keluan "e%u.a + !i"angkal
• Ri2a)a# ale%gi + !iakui
• Ri2a)a# .en)aki# DM + !i"angkal
• Ri2a)a# i.e%#en"i + !i"angkal
• Ri2a)a# #%au&a + !iakui
• Ri2a)a# .e&*e!aan + !i"angkal
D% Ri#ayat Penyakit &eluar3a
• Ri2a)a# keluan "e%u.a + !i"angkal
•
Ri2a)a# .en)aki# i.e%#en"i +!i"angkal• Ri2a)a# ale%gi + !i"angkal
• Ri2a)a# .en)aki# DM + !i"angkal
• Ri2a)a# i.e%#en"i + !i"angkal
• Ri2a)a# #%au&a + !i"angkal
• Ri2a)a# .e&*e!aan + !i"angkal
E% Ri#ayat Reproduksi
• Pa"ien &ena%>e .e%#a&a u"ia 6: #aun- !u%a"i =69 a%i- #ia.
*ulan 6 kali
• Pa"ien &e&ilik 8 anak- #i!ak .e%na kegugu%an
• Anak .e%#a&a lai% "aa# .a"ien *e%u"ia 63 #aun
• Pa"ien #i!ak ai! "ejak u"ia :9 #aun
• Pa"ien &en)u"ui "e#ela anak lai%
• Pa"ien .e%na a!a %i2a)a# &e&akai .il KB
4% ANAMNESIS SISTEM
Si"#e& 7e%e*%$".inal Geli"a /=1- Le&a /=1- De&a& /=1Si"#e& 7a%!i$(a">ula% Ak%al anga# /1- Sian$"i" /=1- Ane&i" /=1- *e%!e*a%=
!e*a% /=1
Si"#e& Re".i%a#$%iu" Ba#uk /=1- Se"ak Na.a" /=1
Si"#e& Geni#$u%ina%iu" BAK lan>a%
Si"#e& Ga"#%$in#e"#inal N)e%i .e%u# /=1- &ual /=1- &un#a /=1- BAB /!*n1
Si"#e& Mu">ul$">ele#al Ba!an #e%a"a le&a" /=1- a#%$'i $#$# /=1- kele&aan
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
5/28
$#$# /=1
Si"#e& In#egu&en#u& Ga#al=ga#al .a!a .a)u!a%a ki%i- a!a *enj$lan )ang
n)e%i !i .a)u!a%a ki%i- "ika#%ik" /=1- ke%inga# !ingin
/=1
5% Pemeriksaan -isik
A% Pemeriksaan -isik
)6 Status 7eneralis
S#a#u" Gene%ali"
= Kea!aan U&u& + Ta&.ak Saki# Ringan
= Ke"a!a%an + 7$&.$" Men#i"- E:V3M<= Vi#al Sign +
• Tekanan Da%a + 649C9
• Hea%# Ra#e + ?9 C&eni#
• Na!i + ?9 C&eni#
• Re".i%a"i + 49 C&eni#
• Suu + 8
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
6/28
R$nki /=C=1
Jan#ung Ha"il .e&e%ik"aanIn".ek"i Din!ing !a!a .a!a !ae%a .a!a !ae%a .e%i>$%!iu& #i!ak
>e&*ung C >ekung- #i!ak a!a &e&a% &au.un "ian$"i"-
i>#u" >$%!i" #i!ak #a&.ak
Pal.a"i I>#u" >$%!i" #e%a*a !i SI7 V agak ke &e!ial !a%i LM7S-
i>#u" k$%!i" #i!ak kua#
Pe%ku"i Ba#a" Jan#ung +
• Ba#a" Ki%i Jan#ung
• A#a" + SI7 II linea .a%a"#e%nali" "ini"#%a,
• Ba2a + SI7 V agak ke &e!ial !a%i LM7S• A#a" + SI7 II linea .a%a"#e%nali" !e#%a
• Ba2a + SI7 IV linea .a%a"#e%nali" !e#%a
Au"kul#a"i BJ ICII &u%ni %egule%- *i"ing /=1- gall$. /=1
= A*!$&en
A*!$&en Ha"il .e&e%ik"aan
In".ek"i Pe%u# #i!ak *un>i#- a">i#e" /=1- !i"#en!e! /=1- "ika#%ik" /=1
Au"kul#a"i Sua%a .e%i"#al#ik /n$%&al1- "ua%a #a&*aan /=1
Pal.a"i N)e%i #ekan /=1- e.a% #i!ak #e%a*a- lien #i!ak #e%a*a- ginjal#i!ak #e%a*a- !e'an" &u"kula% /=1
Pe%ku"i Sua%a #i&.ani /1- n)e%i ke#$k >$"#$(e%#e*%ae /=1
= Ek"#%e&i#a" +
Ek"#%e&i#a" Su.e%i$% De#%a Ak%al Hanga# /1- E!e&a /=1
Ek"#%e&i#a" Su.e%i$% Sini"#%a Ak%al Hanga# /1- E!e&a /=1
Ek"#%e&i#a" In'e%i$% De#%a Ak%al Hanga# /1- E!e&a /=1
Ek"#%e&i#a" In'e%i$% Sini"#%a Ak%al Hanga# /1- E!e&a /=1
41 Status .okalis= Regi$ Ma&&ae Sini"#%a
In".ek"i+ Pa)u!a%a ki%i !an kanan a"i&e#%i", Ta&.ak *enj$lan !i
.a)u!a%a ki%i .a!a kua!%an >au!$ la#e%al- kuli# .a)u!a%a .a!a *enj$lan
ke&e%aan- #a&.ak &engkila# !an #egang- %e#%ak"i .a.illa &a&&a eke
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
7/28
a%a *enj$lan- #a&.ak ul"e%a"i- #a&.ak #an!a %a!ang, Ta&.ak
.e%!a%aan .a!a ul"e%a"i- #i!ak a!a .u"- kuli# !i "eki#a% ul"e%a"i
*e%lekuk- #a&.ak $e!e&- #i!ak a!a ga&*a%an Peau ! O%ange,
Pal.a"i+ Benj$lan !engan !ia&e#e% ki%a=ki%a 3 >& .a!a kua!%an >au!$
la#e%al, Be%*en#uk *ula#- k$n"i"#en"i ke%a"- *a#a" #i!ak jela"- &$*ile-
&eleka# #e%'ik"i% .a!a kuli# le.a" !a%i !a"a% !in!ing !a!a- #i!ak a!a
n)e%i #ekan, Dengan .e&iji#an .a!a .a.illa &a&&ae #i!ak kelua%
>ai%an,
= Regi$ Ma&&ae De#%a
In".ek"i+ #i!ak #a&.ak *enj$lan- 2a%na kuli# "a&a !engan "eki#a%n)a-
#i!ak a!a %e#%ak"i .a.illa &a&&ae- #i!ak a!a ul"e%a"i,
Pal.a"i+ #i!ak #e%a*a &a""aC*enj$lan
= Regi$ Ak"ila Sini"#%aIn".ek"i+ #i!ak #a&.ak *enj$lan !an ul"e%a"i
Pal.a"i+ #i!ak #e%a*a .e&*e"a%an kelenja% ak"ila !an #i!ak #e%a*a
*enj$lan
= Regi$ Ak"ila De#%a+
In".ek"i+ #i!ak #a&.ak *enj$lan !an ul"e%a"iPal.a"i+ #i!ak #e%a*a .e&*e"a%an kelenja% ak"ila !an #i!ak #e%a*a
*enj$lan
= Regi$ "u.%akla(ikule% !e#%a !an "ini"#%a
In".ek"i+ #i!ak #a&.ak *enj$lan !an ul"e%a"i
Pal.a"i+ #i!ak #e%a*a .e&*e"a%an !an #i!ak #e%a*a *enj$lan
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
8/28
46 Pemeriksaan Penunjan3
89+92*)(
Pe&e%ik"aan Angka Sa#uan Nilai N$%&alHe&$gl$*in 6:-9 g%C!l 64-99=6
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
9/28
S#a#u" l$kali" +
= Regi$ Ma&&ae Sini"#%a
Te%!a.a# *enj$lan "euku%an *$la .ing=.$ng- !ia&e#e% 3 >&- n)e%i= Regi$ Ma&&ae De#%a
Ti!ak #e%!a.a# *enj$lan
= Regi$ Ak"ila Sini"#%aTi!ak !i#e&ukan *enj$lan !an .e&*e"a%an kelenja% ak"ila
= Regi$ Ak"ila De#%a+
Ti!ak !i#e&ukan *enj$lan !an .e&*e"a%an kelenja% ak"ila
= Regi$ "u.%akla(ikule% !e#%a !an "ini"#%aTi!ak !i#e&ukan *enj$lan !an .e&*e"a%an
;% Dia3nosis &erja
Tu&$% Ma&&ae Sini"#%a
+% Dia3nosis andin3
A, Page#" Di"ea"e
B, Ma"#i#i" TB
7, A*"e" Ma&&ae
8% Terapi
O.e%a#i'+ Ma"#e>#$&) /&elia# a"il PA !a%i *i$.")- >u%iga &alignan"i1
,% Pro3nosis
u$ a! (i#a& + Du*ia a! *$na&
u$ a! 'ung"i$na& + Du*ia a! *$na&
)*% .aporan Operasi ul *enj$lan
!i .a)u!a%a ki%i "u!a *ulan a#au 63
a%i- !i%a"akan *enj$lan i#u ka!ang n)e%i,
MaC&i /=C=1 /.ua"a1- &ual /=1- &un#a /=1-
P=
P%e $.e%a"i
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
10/28
BAB /=1- BAK lan>a%
O=
T 689C?9
N ?9 C&eni#
S 8uku.
KS 7M /E:V3Mul *enj$lan
!i .a)u!a%a ki%i "u!a *ulan a#au 63
a%i- !i%a"akan *enj$lan i#u ka!ang n)e%i,
MaC&i /=C=1 /.ua"a1- &ual /=1- &un#a /=1-
BAB /=1- BAK lan>a%
O=
T 669C?9
N 4 C&eni#
S 8uku$
KS 7M /E:V3M
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
11/28
KCL PKGB /=C=1- 7S /=C=1, SI /=C=1
T$ P SDV /C1- 2 /=C=1- % /=C=1
7 BJ6CII %eg &u%ni
A*! NT /=1- .e%i"#al#ik /1
Ek" Ak%al anga#- e!e& /=1
S#a#u" l$kali" +
A=P%e O. Tu&$% Ma&&ae Sini"#%a
64C9C4963
S= Pa"ien &a"i &engelukan n)e%i !ia%ea $.e%a"i- !i.akai !u!uk &a"i "aki#-
!%ainage &a"i *e%2a%na &e%a,
O=
T 6:9C@9
N ?9 C&eni#
S 8uku.
KS 7M /E:V3M
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
12/28
3 .$"# $.e%a"i- ka!ang agak n)e%i- !u!uk
#i!ak "aki# lagi- &aC&i /C1- BAB /1-
BAK /1
O=
T 669C?9
N 4 C&eni#
S 8uku.
KS 7M /E:V3M
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
13/28
A II
TIN'AUAN PUSTA&A
)% De:inisi
Tu&$% &a&&ae &e%u.akan *enj$lan #i!ak n$%&al aki*a# .e%#u&*uan "el
"e>a%a #e%u" &ene%u", Tu&$% &a&&ae "ini"#%a &e%u.akan "ua#u *enj$lan )ang
#u&*u !i !ae%a &a&ae *agian "ini"#%a /Ku&a%-!kk, 4991,
2% Anatomi
Pa)u!a%a &e%u.akan kelenja% ak"e"$%i" kuli# )ang #e%le#ak .a!a iga !ua
"a&.ai iga ena&- !a%i .inggi% la#e%al "#e%nu& "a&.ai linea ak"ila%i" &e!ia,
Kelenja% ini !i&iliki $le .%ia !an 2ani#a, Na&un- .a!a &a"a .u*e%#a"- .a)u!a%a
2ani#a la&*a# laun akan &e&*e"a% ingga &e&*en#uk "e#enga lingka%an-
"e!angkan .a!a .%ia #i!ak, Pe&*e"a%an ini #e%u#a&a #e%ja!i aki*a# .eni&*unan
le&ak !an !i.enga%ui $le $%&$n=$%&$n $(a%iu& /Snell- 499a%a u&u&- .a)u!a%a #e%!i%i a#a" !ua jeni" ja%ingan- )ai#u ja%ingan
glan!ula% /kelenja%1 !an ja%ingan "#%$&al /.en$.ang1, Ja%ingan kelenja% &eli.u#i
kelenja% "u"u /l$*u"1 !an "alu%ann)a /ductus1, Se!angkan ja%ingan .en$.ang
&eli.u#i ja%ingan le&ak !an ja%ingan ika#, Selain i#u- .a)u!a%a juga &e&iliki
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
14/28
ali%an li&'e, Ali%an li&'e .a)u!a%a "e%ing !ikai#kan !engan #i&*uln)a kanke%
&au.un .en)e*a%an /&e#a"#a"e1 kanke% .a)u!a%a /Ha%)$n$ !kk- 49661,
Menu%u# Sa)&$% /49991 "e#ia. .a)u!a%a #e%!i%i a#a" 63=49 l$*u" )ang
#e%"u"un %a!ie% !an *e%.u"a# .a!a .a.illa &a&&a, Salu%an u#a&a #ia. l$*u"
&e&iliki a&.ulla )ang &e&*e"a% #e.a# "e*elu& ujungn)a )ang *e%&ua%a ke
.a.illa, Tia. .a.illa !ikelilingi $le !ae%a kuli# )ang *e%2a%na le*i gela. )ang
!i"e*u# a%e$la &a&&a, Pa!a a%e$la &a&&a- #e%!a.a# #$nj$lan=#$nj$lan alu"
)ang &e%u.akan #$nj$lan !a%i kelenja% a%e$la !i *a2an)a,
Jika !ilakukan .e%a*aan .a!a .a)u!a%a- akan #e%a"a .e%*e!aan !i #e&.a#
)ang *e%lainan, Pa!a *agian la#e%al a#a" /!eka# ak"ila1- >en!e%ung #e%a"a
*e%gu&.al=gu&.al *e"a%, Pa!a *agian *a2a- akan #e%a"a "e.e%#i .a"i% a#au
ke%ikil, Se!angkan *agian !i *a2a .u#ing "u"u- akan #e%a"a "e.e%#i ku&.ulan *iji
)ang *e"a%, Na&un- .e%a*aan ini !a.a# *e%*e!a .a!a $%ang )ang *e%*e!a,
/Mangunku"u&$- 499uali Je.ang,
In"i!en"i #inggi kanke% .a)u!a%a .a!a .e%e&.uan juga !ia&a#i !i A&e%ika
Sela#an- #e%u#a&a U%ugua) !an A%gen#ina, Saa# ini #e%ja!i .eningka#an in"i!en"i
kanke% .a)u!a%a !i Nega%a=nega%a "e*elu&n)a &e&iliki in"i!en"i %en!a "e.e%#i
Je.ang !an 7ina, Selain !i"e*a*kan $le .e%u*aan "igni'ikan !ala& ga)a i!u.
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
15/28
&a")a%aka# A"ia- .eningka#an ini juga #e%ja!i *e%ka# ke&ajuan #ekn$l$gi !iagn$"i"
#u&$% gana" &a&&ae /Ha%)$n$- 49691,
5% Etiolo3i
Menu%u# R$"ji!i /49991 Sa&.ai "aa# ini- .en)e*a* .a"#i #u&$% .a)u!a%a
*elu& !ike#aui, Na&un- a!a *e*e%a.a 'ak#$% %e"ik$ )ang #ela #e%i!en#i'ika"i-
)ai#u +
a, Jeni" kela&in
5ani#a le*i *e%e"ik$ &en!e%i#a #u&$% .a)u!a%a !i*an!ingkan !engan .%ia,
P%e(alen"i #u&$% .a)u!a%a .a!a .%ia an)a 6 !a%i "elu%u #u&$% .a)u!a%a,
*, Ri2a)a# kelua%ga
5ani#a )ang &e&iliki kelua%ga #ingka# "a#u .en!e%i#a #u&$% .a)u!a%a *e%e"ik$
#iga kali le*i *e"a% un#uk &en!e%i#a #u&$% .a)u!a%a,
>, Fak#$% gene#ik
Mu#a"i gen BRCA1 .a!a k%$&$"$& 6 !an BRCA2 .a!a k%$&$"$& 68 !a.a#
&eningka#kan %e"ik$ #u&$% .a)u!a%a "a&.ai ?3, Selain i#u- gen p53,
BARD1, BRCA3- !an noey2 juga !i!uga &eningka#kan %e"ik$ #e%ja!in)a
kanke% .a)u!a%a,
!, Fak#$% u"ia
Re"ik$ #u&$% .a)u!a%a &eningka# "ei%ing !engan .e%#a&*aan u"ia,
e, Fak#$% $%&$nal
Ka!a% $%&$n )ang #inggi "ela&a &a"a %e.%$!uk#i'- #e%u#a&a jika #i!ak
!i"elingi $le .e%u*aan $%&$n aki*a# kea&ilan- !a.a# &eningka#kan %e"ik$
#e%ja!in)a #u&$% .a)u!a%a,
', U"ia "aa# kea&ilan .e%#a&a
Ha&il .e%#a&a .a!a u"ia 89 #aun *e%e"ik$ !ua kali li.a# !i*an!ingkan !engan
a&il .a!a u"ia ku%ang !a%i 49 #aun,
g, Te%.a.a% %a!ia"i
, In#ake alk$$l
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
16/28
i, Pe&akaian k$n#%a"e."i $%al
Pe&akaian k$n#%a"e."i $%al !a.a# &eningka#kan %e"ik$ #u&$% .a)u!a%a,
Penggunaan .a!a u"ia ku%ang !a%i 49 #aun *e%e"ik$ le*i #inggi !i*an!ingkan
!engan .enggunaan .a!a u"ia le*i #ua,
(% Pato3enesis
Tu&$%igene"i" kanke% .a)u!a%a &e%u.akan .%$"e" &ul#i#aa. )ang
*e%kai#an !engan "a#u &u#a"i #e%#en#u a#au le*i !i gen %egula#$% &in$% a#au
&a)$%, Te%!a.a# !ua jeni" "el u#a&a .a!a .a)u!a%a $%ang !e2a"a )ai#u "el
&i$e.i#el !an "el "ek%e#$%ik lu&en /Ha%)$n$- 49691, Se>a%a klini" !an i"#$.a#$l$gi"- #e%ja!i *e%aga& #aa. &$%'$l$gi" !ala&
.e%jalanan &enuju kegana"an, HI.e%.la"i !uk#al- !i#an!ai $le .%$li'e%a"i e.i#el
.$likl$nal )ang #e%"e*a% #i!ak %a#a )ang .$la k%$&a#in !an *en#uk in#i=in#in)a
"aling *e%#u&.ang #in!i !an lu&en !uk#u" )ang #i!ak #e%a#u%- "e%ing &enja!i
#an!a a2al ke>en!e%ungan kegana"an, Sel="el #a!i %ela#i(e &e&iliki "e!iki#
"i#$.la"&a !an *a#a" "eln)a #i!ak jela", Pe%u*aan !an ).e%.la"ia ke ).e%.la"ia
a#i.ik- )ang "i#$.la"&a "eln)a le*i jela"- in#in)a le*i jela" !an #i!ak #u&.ang
#in!i- !an lu&en !uk#u" )ang #e%a#u%- "e>a%a klini" &eningka#kan %i"ik$
#e%ja!in)a >a &a&&ae, Selanju#n)a #aa.an #i&*uln)a ka%"in$&a in "i#u- *aik
ka%"in$&a !uk#al !an l$*ula%, Pa!a ka%"in$&a in "i#u- #e%ja!i .%$li'e%a"i "el )ang
&e&iliki ga&*a%an "i#$l$gi" "e"uai !engan kegana"an- #e#a.i .%$li'e%a"i "el
#e%"e*u# *elu& &engin(a"i "#%$&a !an &ene&*u" &e&*%ane "el /Ha%)$n$-
49691,Ka%"in$&a in "i#u l$*ula% *ia"an)a &en)e*a% ke "elu%u ja%ingan .a)u!a%a
!an *ia"an)a #i!ak #e%a*a !an #i!ak #e%lia# !i .en>i#%aan, Se*alikn)a ka%"in$&a
in "i#u !uk#al &e%u.akan le"i !uk#al "eg&en#al )ang !a.a# &engala&i kal"i'ika"i,
Se#ela "el="el #u&$% &ene&*u" &e&*%ane *a"al !an e&ngin(a"i "#%$&a- #u&$%
&enja!i in(a"i(e- !a.a# &en)e*a% "e>a%a e&a#$gen !an li&'$gen "eingga
&eni&*ulkan &e#a"#a"i" /Ha%)$n$- 49691,
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
17/28
;% Mani:estasi &linis
Tan!a !an gejala &ungkin #e%&a"uk+
•Se*ua *enj$lan .a)u!a%a a#au .ene*alan )ang #e%a"a *e%*e!a !a%i ja%ingan "eki#a%n)a
• De*i# *e%!a%a !a%i .u#ing
• Pe%u*aan uku%an- *en#uk a#au .ena&.ilan .a)u!a%a
• Pe%u*aan .a!a kuli# .a)u!a%a le*i- "e.e%#i !i&.ling
• Se*ua .u#ing *a%u #e%*alik
• Peeling- "kala a#au &engelu.a" !a%i !ae%a *e%.ig&en kuli# "eki#a% .u#ing
/a%e$la1 a#au kuli# .a)u!a%a
• Ke&e%aan a#au .i##ing !a%i kuli# !i a#a" .a)u!a%a An!a- "e.e%#i kuli# je%uk
+% Dia3nosis
Diagn$"i" #u&$% &a&a&e !i#egakkan *e%!a"a%kan ana&ne"i"- .e&e%ik"aan 'i"ik
!an .e&e%ik"aan .enunjang, Se!angkan .e&e%ik"aan .a"#i &enggunakan
.e&e%ik"aan i"#$.a#$l$gi ana#$&i /Si%ega%- 49981,
a, Ana&ne"a+ %i2a)a# #i&*uln)a #u&$%- 'a>#$% %i"ik$ #u&$% &a&&ae- !an
a!an)a #an!a .en)e*a%an #u&$% *, Pe&e%ik"aan Fi"ik+ &enggunakan Pe&e%ik"aan SADARI /Pa)u!a%a Sen!i%i1,
Menu%u# Dja&al$e!!in /49931- !e#ek"i !ini #u&$% .a)u!a%a a!ala "ua#u u"aa
un#uk &ene&ukan a!an)a #u&$% )ang *elu& la&a #u&*u- &a"i ke>il- &a"i
l$kal- !an *elu& &eni&*ulkan ke%u"akan )ang *e%a%#i "eingga &a"i !a.a#
!i"e&*ukan, De#ek"i !ini *ia"an)a !ilakukan .a!a $%ang=$%ang )ang
kelia#ann)a "ea#- a"i&.#$&a#ik- a#au .a!a $%ang )ang *e%e"ik$ #inggi
&en!e%i#a #u&$%, 5ani#a u"ia 49 #aun ke a#a" "e*aikn)a &elakukan SADARI
"e*ulan "ekali- )ai#u =69 a%i "e#ela &en"#%ua"i, Pa!a "aa# i#u- .enga%u
$%&$n $(a%iu& #ela ilang "eingga k$n"i"#en"i .a)u!a%a #i!ak lagi ke%a"
"e.e%#i &enjelang &en"#%ua"i, Un#uk 2ani#a )ang #ela &en$.au"e- SADARI
"e*aikn)a !ilakukan "e#ia. #anggal 6 "e#ia. *ulan aga% le*i &u!a !iinga#,
Pe&e%ik"aan .a)u!a%a "en!i%i /SADARI1 !ilakukan !ala& #iga #aa.- )ai#u +
a,Melia# .a)u!a%a
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
18/28
*,Me&ija# .a)u!a%a
>,Me%a*a .a)u!a%a
Jika !i#e&ukan *enj$lan &aka )ang akan !ilakukan+
61 L$ka"i #u&$%
41 Di"k%i."i #u&$%
Menu%u# S$e.%ian#$ /49981 klini" jinak !an gana" &e&*e%ikan ga&*a%an "e*agai
*e%iku#+
klini" jinak &e&*e%ikan ga&*a%an
a, Ben#uk *ula#- #e%a#u% a#au l$nj$ng,
*, Pe%&ukaan %a#a
>, K$n"i"#en"i ken)al- lunak
!, Mu!a !ige%akkan #e%a!a. "eki#a%
e, Ti!ak n)e%i #ekan,
Klini" gana" &e&*e%ikan ga&*a%an
a, Pe%&ukaan #i!ak %a#a !an *e%*enj$l=*enj$l
*, Te.i #i!ak %a#a
>, Ben#uk #i!ak #e%a#u%
!, K$n"i"#en"i ke%a"- .a!a#
e, Ba#a" #i!ak #ega"
', Suli# !ige%akkan #e%a!a. ja%ingan "eki#a%
g, Ka!ang n)e%#i #ekan
8, Pe&e%ik"aan .enunjang
a, Ma&&$g%a.)
*, Ul#%a"$un! /USG1
>, Magne#i> Re"$nan>e I&aging /MRI1
!, Bi$."i
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
19/28
Te%*uka + !ilakukan !engan $.e%a"i "e.e%#i *ia"a !a.a# *e%u.a .engangka#an
"elu%u *enj$lann)a /ek"i"i1 a#au "e*agian "aja /in"i"i1,
Te%#u#u. + *i$."i a".i%a"i ja%u& alu" /Dja&al$e!!in- 49931,
8% Pemeriksaan Penunjan3
Bi$."i a".i%a"i ja%u& alu" &e%u.akan ala# !iagn$"#ik ja%ingan !engan >a%a
&e&e%ik"a "eju&la "el !a%i ek"#%a #u&$% a#au n$!ul )ang !ia&*il !engan
&e&.e%gunkan ja%u& !an #a*ung "un#ik /Ta&*unan 6@@41,
Penggunaan *i$."i a".i%a"i !ala& !iagn$"i" #u&$% &e&.un)ai !a&.ak )ang&engun#ungkan *aik !i#injau !a%i "egi &aneje&en #u&$%- .ela)anan $nk$l$gik
%u&a "aki# &au.un *agi .a"ien /Ta&*unan 6@@41,
6, Da&.ak !ala& &eneje&en #u&$%
Di#injau !a%i "egi &aneje&en #u&$%- *i$."i a".i%a"i &e&*e%i !a&.ak
&engun#ungkan +
a, Meneje&en #u&$% le*i "e!e%ana,
*, Penggunaan ala# >anggi le*i "elek#i',
>, Tin!akan *i$."i )ang #i!ak &engun#ungkan !a.a# !iin!a%i,
!, Al#e%na#i' .eng$*a#an !a.a# !ilakukan "ege%a,
4, Da&.ak #e%a!a. .ela)anan %u&a "aki#
Teknik !an .e%ala#an *i$."i a".i%a"i )ang "e!e%ana- &u%a !an >e.a# &e&*e%i
!a&.ak )ang &engun#ungkan *agi .engel$laan %u&a "aki#- #e%u#a&a %u&a "aki#
.e&e%in#a +
a, Pela)anan $nk$l$gik !a.a# !i#ingka#kan
*, Bia)a $.e%a"i$nal %u&a "aki# &enu%un
8, Da&.ak #e%a!a. .a"ien
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
20/28
Teknik "e!e%ana- &u%a- >e.a# !an #i!ak &eni&*ulkan e'ek "a&.ing )ang *e%a%#i-
&e&*e%i !a&.ak )ang &engun#ungkan "e*agai *e%iku# +
a, Bia)a .e&e%ik"aan le*i &u%a
*, Ha"il .e&e%ik"aan >e.a#- %a"a >e&a" !an "#%e" !i.e%"ingka#
>, Keinginan .a"ien k$n"ul#a"i .a!a !$k#e% &eningka# !an ke"e&.a#an &ene&ukan
kanke% "e!ini &ungkin le*i lua"
!, Pa"ien &en!a.a# .eng$*a#an "ege%a
,
Ha%u" !i"a!a%i *a2a jangkauan "i#$l$gi *i$."i a".i%a"i #e%*a#a"-#e%gan#ung .a!a+
a, Lua"n)a in(a"i #u&$% #i!ak !a.a# !i#en#ukan,
*, Su*#i.e kanke% #i!ak "elalu !a.a# !ii!en#i'ika"i,
>, Da.a# #e%ja!i nega#i' .al"u,
!, Ha%u" a!a ke%ja "a&a klini"i !engan .a#$l$gi",
Ha&.i% "e&ua #u&$% !a.a# !ilakukan *i$."i a".i%a"i- *aik )ang le#akn)a "u.e%'i"ial
palpable a#au.un #u&$% )ang #e%le#ak !i !ala& %$ngga #u*u unpalpable !engan
in!ika"i+
a, Me&*e!akan #u&$% ki"#ik- solid !an .e%a!angan,
*, Diagn$"i" .%a*e!a kanke% "e*agai .enggan#i !iagn$"i" .$#$ng *eku in#%a $.e%a#i'
>, Diagn$"i" .e%#a&a .a!a 2ani#a &u!a /ku%ang !a%i 89 #aun1 !an 2ani#a lanju# u"ia
!, Pa)u!a%a )ang #ela !ilakukan *e*e%a.a kali *i$."i !iagn$"#ik
e, Pen!e%i#a )ang &en$lak $.e%a"iCane"#e"i
', N$!ul=n$!ul l$kal a#au %egi$nal "e#ela $.e%a"i &a"#ek#$&i,
g, Ka"u" kanke% .a)u!a%a "#a!iu& lanju# )ang "u!a in$.e%a*el,
, Menga&*il ".e"i&en un#uk kul#u% !an .eneli#ian,
Teknik *i$."i a".i%a"i &en>aku. kegia#an &ulai !a%i .en!eka#an .a"ien-
&e&.e%"ia.kan .e%ala#an- &enga&*il a".i%a# #u&$% !an &e&*ua# "e!iaan
/Ta&*unan- 6@@41,
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
21/28
a, Pe%"ia.an ala#
Ala# )ang !i.e%gunakan #e%!i%i !a%i #a*ung "un#ik .la"#ik uku%an 69 &l- ja%u& alu"-
gagang .e&egang #a*ung "un#ik- ka>a $*jek !an !e"in'ek#an alk$$l a#au *e#a!in,
*, Pen!eka#an .a"ien
>, Dengan %a&a .a"ien !iana&ne"i" "ingka#, 5a2an>a%a "ingka# ini !i*ua#
"e!e&ikian %u.a- "eingga .a"ien #i!ak #aku# a#au "#%e" !an *e%"e!ia &enjalani *i$."i
a".i%a"i, Bi$."i !ilakukan !engan kele&*u#an a#i !an %a"a #anggung ja2a* #e%a!a.
"e"a&a &anu"ia,
!, Penga&*ilan a".i%a# #u&$%
6, Tu&$% !i.egang le&*u#
4, Ja%u& !iin"e%"i "ege%a ke !ala& #u&$%,
8, Pi"#$n !i !ala& #a*ung "un#ik !i#a%ik ke a%a .%$k"i&al #ekanan !i !ala& #a*ung
&enja!i nega#i' ja%u& &anu(e% &un!u%=&aju, Dengan >a%a !e&ikian "eju&la "el
&a""a #u&$% &a"uk ke !ala& lu&en ja%u& "un#ik,
:, Pi"#$n !ala& #a*ung !ike&*alikan .a!a .$"i"i "e&ula !engan >a%a &ele.a"kan
.egangan,
3, A".i%a# !ikelua%kan !an !i*ua# "e!iaan a.u"- !ike%ingkan !i u!a%a !an !iki%i&kan
ke la*$%a#$%iu& .u"a# .e&e%ik"aan kanke%
,% Dia3nosis andin3
a, Page#" Di"ea"e
*, Fi*%$a!en$&a &a&&ae>, 7a &a&&ae
)*% Tatalaksana
• O.e%a"i
O.e%a"i !igunakan un#uk &eng$*a#i &eli.u#i+
Mele.a"kan kanke% .a)u!a%a /lu&.e>#$&)1, Sela&a lu&.e>#$&)- )ang !a.a#
!i"e*u# "e*agai $.e%a"i .a)u!a%a=".a%ing a#au ek"i"i l$kal lua"- ali *e!a
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
22/28
&engilangkan #u&$% !an &a%gin ke>il !a%i ja%ingan "ea# !i "eki#a%n)a,
Lu&.ek#$&i *ia"an)a !i"e!iakan un#uk #u&$% )ang le*i ke>il,
Menga.u" "elu%u .a)u!a%a /&a"#ek#$&i1, Ma"#ek#$&i a!ala $.e%a"i un#uk
&engelua%kan "e&ua ja%ingan .a)u!a%a An!a, Ke*an)akan .%$"e!u%
&a"#ek#$&i &enga.u" "e&ua ja%ingan .a)u!a%a = l$*ulu"- "alu%an- ja%ingan
le&ak !an *e*e%a.a kuli#- #e%&a"uk .u#ing !an a%e$la /&a"#ek#$&i "e!e%ana1,
Dala& &a"#ek#$&i kuli#=e&a#- kuli# !i a#a" .a)u!a%a !i*ia%kan u#u un#uk
&eningka#kan %ek$n"#%uk"i !an .ena&.ilan, Te%gan#ung .a!a l$ka"i !an uku%an
#u&$%- .u#ing juga !a.a# #e%in!a%,
Menga.u" "eju&la kelenja% ge#a *ening /"en#inel n$!e *i$."i1, Un#uk
&enen#ukan a.aka kanke% #ela &en)e*a% ke kelenja% ge#a *ening An!a-
!$k#e% *e!a An!a akan &e&*i>a%akan !engan An!a .e%an &enga.u" kelenja%
ge#a *ening )ang .e%#a&a un#uk &ene%i&a !%aina"e ge#a *ening !a%i #u&$%
An!a,Jika #i!ak a!a kanke% !i#e&ukan .a!a &e%eka kelenja% ge#a *ening- .eluang
un#uk &ene&ukan kanke% !i "ala "a#u kelenja% ge#a *ening )ang #e%"i"a ke>il
!an #i!ak a!a n$!e lain .e%lu !ia.u",Menga.u" *e*e%a.a kelenja% ge#a *ening /ak"ila !i"ek"i kelenja% ge#a
*ening1, Jika kanke% !i#e&ukan !ala& n$!e "en#inel- !$k#e% *e!a An!a akan
&e&*i>a%akan !engan An!a .e%an &enga.u" kelenja% ge#a *ening !i ke#iak
#a&*aan An!a,
Menga.u" ke!ua .a)u!a%a, Be*e%a.a 2ani#a !engan kanke% .a!a "a#u
.a)u!a%a !a.a# &e&ili un#uk &e&iliki .a)u!a%a lainn)a /)ang "ea#1 &e%eka
!ia.u" /k$n#%ala#e%al &a"#ek#$&i .%$'ilak"i"1 jika &e%eka &e&iliki %i"ik$ )ang
"anga# &eningka# !a%i kanke% !i .a)u!a%a lain ka%ena .%e!i".$"i"i gene#ik a#au
"eja%a kelua%ga )ang kua#,
Ke*an)akan 2ani#a !engan kanke% .a)u!a%a .a!a "a#u .a)u!a%a #i!ak akan
&enge&*angkan kanke% .a!a .a)u!a%a lainn)a, Di"ku"ikan %i"ik$ kanke%
.a)u!a%a An!a !engan !$k#e% An!a- *e%"a&a !engan &an'aa# !an %i"ik$ !a%i
.%$"e!u% ini,
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
23/28
K$&.lika"i $.e%a"i kanke% .a)u!a%a #e%gan#ung .a!a .%$"e!u% )ang An!a .ili,
Be!a &e&*a2a %i"ik$ .e%!a%aan !an in'ek"i,
Be*e%a.a 2ani#a &e&ili un#uk &e&iliki %ek$n"#%uk"i .a)u!a%a "e#ela $.e%a"i,
Men!i"ku"ikan .ilian An!a !an .%e'e%en"i !engan !$k#e% *e!a An!a,
Pe%#i&*angkan %ujukan ke !$k#e% *e!a .la"#ik "e*elu& $.e%a"i kanke%
.a)u!a%a An!a, Pilian An!a &ungkin #e%&a"uk %ek$n"#%uk"i !engan i&.lan
.a)u!a%a /"ilik$n a#au ai% .enu1 a#au %ek$n"#%uk"i &enggunakan ja%ingan
"en!i%i, O.e%a"i ini !a.a# !ilakukan .a!a "aa# &a"#ek#$&i a#au !i ke&u!ian a%i,
• Te%a.i %a!ia"i
Te%a.i %a!ia"i &enggunakan "ina% *e%#enaga #inggi ene%gi- "e.e%#i "ina%=;- un#uk
&e&*unu "el="el kanke%, Te%a.i %a!ia"i *ia"an)a !ilakukan !engan
&enggunakan &e"in *e"a% )ang *e%#ujuan *al$k ene%gi .a!a #u*u An!a /%a!ia"i
"ina% ek"#e%nal1, Te#a.i %a!ia"i juga !a.a# !ilakukan !engan &ene&.a#kan *aan
%a!i$ak#i' !i !ala& #u*u An!a /*%a>)#e%a.)1,Ra!ia"i "ina% ek"#e%nal u&u&n)a !igunakan "e#ela lu&.e>#$&) un#uk kanke%
.a)u!a%a "#a!iu& a2al, D$k#e% juga !a.a# &e%ek$&en!a"ikan #e%a.i %a!ia"i
un#uk !in!ing !a!a "e#ela &a"#ek#$&i un#uk kanke% .a)u!a%a )ang le*i *e"a%
a#au kanke% )ang #ela &en)e*a% ke kelenja% ge#a *ening,E'ek "a&.ing !a%i #e%a.i %a!ia"i #e%&a"uk kelelaan !an &e%a- kuli# #e%*aka%
"e.e%#i %ua& !i &ana %a!ia"i !i#ujukan, Ja%ingan .a)u!a%a juga !a.a# &un>ul
.e%u"aaan *engkak a#au le*i, Ja%ang- &a"ala )ang le*i "e%iu" !a.a# #e%ja!i-
"e.e%#i ke%u"akan .a!a jan#ung a#au .a%u=.a%u a#au- "anga# ja%ang- kanke% ke!ua
!i !ae%a )ang !i%a2a#,
• Ke&$#e%a.i
Ke&$#e%a.i &enggunakan $*a# un#uk &engan>u%kan "el="el kanke%, Jika
kanke% An!a &e&iliki %i"ik$ #inggi ke&*ali a#au &en)e*a% ke *agian lain !a%i
#u*u An!a- !$k#e% an!a !a.a# &e%ek$&en!a"ikan ke&$#e%a.i un#uk
&engu%angi ke&ungkinan kanke% akan ka&*u, Hal ini !ikenal "e*agai
ke&$#e%a.i "i"#e&ik a!ju(an#,
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
24/28
Ke&$#e%a.i ka!ang=ka!ang !i*e%ikan "e*elu& $.e%a"i .a!a 2ani#a !engan
#u&$% .a)u!a%a )ang le*i *e"a%, Tujuann)a a!ala un#uk &enge>ilkan #u&$%
!engan uku%an )ang &e&*ua#n)a le*i &u!a un#uk &enga.u" !engan
$.e%a"i,
Ke&$#e%a.i juga !igunakan .a!a 2ani#a )ang kanke% #ela &en)e*a% ke *agian
lain !a%i #u*u, Ke&$#e%a.i &ungkin !i"a%ankan un#uk &en>$*a un#uk
&eng$n#%$l kanke% !an &engu%angi gejala kanke% )ang &en)e*a*kan,E'ek "a&.ing ke&$#e%a.i #e%gan#ung .a!a $*a# )ang An!a #e%i&a, E'ek "a&.ing
)ang u&u& #e%&a"uk %a&*u# %$n#$k- &ual- &un#a- kelelaan !an .eningka#an
%i"ik$ &enge&*angkan in'ek"i, E'ek "a&.ing )ang ja%ang !a.a# &en>aku.
&en$.au"e !ini- in'e%#ili#a" /jika .%e&en$.au"e1- ke%u"akan jan#ung !an ginjal-
ke%u"akan "a%a'- !an- "anga# ja%ang- kanke% "el !a%a,
• Te%a.i $%&$n
Te%a.i $%&$n = &ungkin le*i *aik !i"e*u# #e%a.i $%&$n=*l$>king = "e%ing
!igunakan un#uk &eng$*a#i kanke% .a)u!a%a )ang "en"i#i' #e%a!a. $%&$n,
D$k#e% ka!ang=ka!ang &en)e*u# kanke% ini "e*agai %e"e.#$% e"#%$gen .$"i#i'
/ER .$"i#i'1 !an .%$ge"#e%$n %e"e.#$% .$"i#i' /PR .$"i#i'1 kanke%,
Te%a.i $%&$n !a.a# !igunakan "e#ela $.e%a"i a#au .e%a2a#an lain un#uk &engu%angi ke&ungkinan kanke% An!a ke&*ali, Jika kanke% #ela &en)e*a%-
#e%a.i $%&$n !a.a# &en)u"u# !an &engen!alikann)a,
Pe%a2a#an )ang !a.a# !igunakan !ala& #e%a.i $%&$n &eli.u#i+O*a#=$*a#an )ang &e&*l$ki% $%&$n !a%i &eleka# "el="el kanke%, Selek#i'
&$!ula#$% %e"e.#$% e"#%$gen /SERM1 $*a# *e%#in!ak !engan &e&*l$ki% e"#%$gen
!a%i &eleka# .a!a %e"e.#$% e"#%$gen .a!a "el="el kanke%- &e&.e%la&*a#
.e%#u&*uan #u&$% !an &e&*unu "el="el #u&$%,
SERM" #e%&a"uk #a&$i'en- %al$i'ene /E(i"#a1 !an #$%e&i'ene /Fa%e"#$n1,
Ke&ungkinan e'ek "a&.ing #e%&a"uk $# 'la"e"- *e%ke%inga# !i &ala& a%i !an
keke%ingan (agina, Ri"ik$ le*i "igni'ikan #e%&a"uk .e&*ekuan !a%a- "#%$ke-
kanke% %ai& !an ka#a%ak,O*a# )ang &engen#ikan #u*u !a%i .e&*ua#an e"#%$gen "e#ela &en$.au"e,
Ini*i#$% a%$&a#a"e !i"e*u#- $*a# ini &e&*l$ki% ak"i eni& )ang &engu*a
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
25/28
an!%$gen !ala& #u*u &enja!i e"#%$gen, O*a# ini e'ek#i' an)a .a!a 2ani#a
.a">a&en$.au"e,
Ini*i#$% a%$&a#a"e #e%&a"uk ana"#%$$le /A%i&i!e1- le#%$$le /Fe&a%a1 !an
ee&e"#ane /A%$&a"in1,
E'ek "a&.ing #e%&a"uk $# 'la"e"- *e%ke%inga# !i &ala& a%i- keke%ingan
(agina- n)e%i "en!i !an $#$#- "e%#a .eningka#an %i"ik$ #ulang &eni.i"
/$"#e$.$%$"i"1,
Se*ua $*a# )ang &ena%ge#kan %e"e.#$% e"#%$gen un#uk kean>u%an, Bl$k
'ul(e"#%an# $*a# /Fa"l$!e1 %e"e.#$% e"#%$gen .a!a "el kanke% !an "in)al ke "el
un#uk &engan>u%kan %e"e.#$%, Ful(e"#%an# !igunakan .a!a 2ani#a
.a">a&en$.au"e, E'ek "a&.ing )ang &ungkin #e%ja!i a!ala &ual- $# 'la"e"
!an n)e%i "en!i,O.e%a"i a#au $*a# un#uk &engen#ikan .%$!uk"i $%&$n !ala& $(a%iu&, Pa!a
2ani#a .%e&en$.au"e- .e&*e!aan un#uk &engangka# $(a%iu& a#au $*a# un#uk
&engen#ikan $(a%iu& !a%i &e&*ua# e"#%$gen !a.a# &enja!i .eng$*a#an
$%&$nal )ang e'ek#i',
• O*a# )ang !i#a%ge#kan
Te%a.i $*a# )ang !i#a%ge#kan &en)e%ang kelainan #e%#en#u !ala& "el kanke%,
O*a# )ang !i#a%ge#kan !igunakan un#uk &eng$*a#i kanke% .a)u!a%a &eli.u#i+T%a"#uu&a* /He%>e.#in1, Be*e%a.a kanke% .a)u!a%a &e&*ua# ju&la
*e%le*ian !a%i .%$#ein )ang !i"e*u# &anu"ia 'ak#$% .e%#u&*uan %e"e.#$% 4
/HER41- )ang &e&*an#u "el="el kanke% .a)u!a%a #u&*u !an *e%#aan i!u.,
Jika "el="el kanke% .a)u!a%a An!a &e&*ua# #e%lalu *an)ak HER4- #%a"#uu&a*
!a.a# &e&*an#u &e&*l$ki% .%$#ein i#u !an &en)e*a*kan "el kanke% &a#i, E'ek
"a&.ing &ungkin #e%&a"uk "aki# ke.ala- !ia%e !an &a"ala jan#ung,
Pe%#uu&a* /Pe%je#a1, Pe%#uu&a* &ena%ge#kan HER4 !an #ela !i"e#ujui un#uk
!igunakan .a!a kanke% .a)u!a%a &e#a"#a#ik !ala& k$&*ina"i !engan
#%a"#uu&a* !an ke&$#e%a.i, K$&*ina"i .e%a2a#an !i>a!angkan un#uk 2ani#a
)ang *elu& &ene%i&a .e%a2a#an $*a# lain un#uk kanke% &e%eka, E'ek "a&.ing
!a%i .e%#uu&a* &ungkin #e%&a"uk !ia%e- %a&*u# %$n#$k !an &a"ala jan#ung,
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
26/28
A!$=#%a"#uu&a* /Ka!>)la1, O*a# ini &engga*ungkan #%a"#uu&a* !engan $*a#
&e&*unu "el=, Ke#ika $*a# k$&*ina"i &e&a"uki #u*u- #%a"#uu&a*
&e&*an#u i#u &ene&ukan "el="el kanke% ka%ena #e%#a%ik HER4, O*a#="el
&e&*unu ke&u!ian !ile.a"kan ke !ala& "el="el kanke%, A!$=#%a"#uu&a*
!a.a# &enja!i .ilian *agi 2ani#a !engan kanke% .a)u!a%a &e#a"#a#ik )ang
"u!a &en>$*a #%a"#uu&a* !an ke&$#e%a.i,
La.a#ini* /T)ke%*1, La.a#ini* &ena%ge#kan HER4 !an #ela !i"e#ujui un#uk
!igunakan .a!a kanke% .a)u!a%a "#a!iu& lanju# a#au &e#a"#a"i", La.a#ini* !a.a#
!igunakan !ala& k$&*ina"i !engan ke&$#e%a.i a#au #e%a.i $%&$n, P$#en"i e'ek
"a&.ing #e%&a"uk !ia%e- #angan !an kaki )ang &en)aki#kan- &ual- !angangguan jan#ung,
Be(a>iu&a* /A(a"#in1, Be(a>iu&a* #i!ak lagi !i"e#ujui un#uk .eng$*a#an
kanke% .a)u!a%a !i A&e%ika Se%ika#, Peneli#ian &enunjukkan *a2a &e"ki.un
$*a# ini !a.a# &e&*an#u &e&.e%la&*a# .e%#u&*uan kanke% .a)u!a%a- #i!ak
&un>ul un#uk &eningka#kan kelang"ungan i!u. kali,
))% &omplikasi
•
In'ek"i- #e%&a"uk ke&e%aan !an C a#au .e&*engkakan .a!a "a)a#an!engan nana a#au *e%*au *u"uk !%aina"e- &ungkin !engan !e&a&
an#i*i$#ik !a.a# !igunakan un#uk &eng$*a#i in'ek"i .a">a *e!a,
• L)&.e!e&a- .e&*engkakan lengan !an C a#au #angan !i "i"i $.e%a"i
ka%ena .enga.u"an kelenja% ge#a *ening !i *a2a lengan l)&.e!e&a
"e%ing ilang "en!i%i- #a.i ka!ang=ka!ang &e&*u#ukan .e%a2a#an,
Peng$*a#an ini *ia"an)a !i*e%ikan $le #e%a.i" 'i"ik a#au ke%ja !an
&en>aku. "e.e%#i &anual &engu%a" >ai%an- &e%a2a# kuli#- Be%$la%aga-
&e&akai .e%*an k$&.%e"i un#uk &enjaga .e&*engkakan *e%ulang,• Se%$&a- aku&ula"i >ai%an !i l$ka"i $.e%a"i "e*agian *e"a% 2ak#u >ai%an
)ang !i"e%a. $le #u*u, Na&un- !ae%a !a.a# !ike%ingkan- &enggunakan
ja%u&- jika #i!ak .e%gi "en!i%i,
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
27/28
K$&.lika"i lain &ungkin #e%&a"uk kekakuan *au !an &ungkin &a#i %a"a a#au
"en"a"i !iu*a !i lengan a#a" a#au ke#iak,
)2% Pro3nosis
P%$gn$"i" #e%gan#ung !a%i+a, Be"a%n)a #u&$% .%i&e%
*, Be"a%n)a kelenja% ailla )ang .$"i#i'
>, Fik"a"i ke !a"a% !a%i #u&$% .%i&e% !, Ti.e i"#$l$gi"# #u&$%Cin(a"i ke .e&*ulu !a%a
e, Tingka#an #u&$% ana.la"#ik
', U&u%Ckea!aan &en"#%ua"ig, Kea&ilan
-
8/16/2019 Case report Tumor Mamae
28/28
DAFTAR PUSTAKA
Dja&al$e!!in,- 4993, Kelainan .a!a Ma&&a /Pa)u!a%a1, Dala&+ 5iknj$"a"#%$- H,
A,- Sai'u!!in- !an T%ija#&$- R,/e!"1, Il&u Kan!ungan, Jaka%#a+ Ya)a"an Bina
Pu"#aka Sa%2$n$ P%a2i%$a%!j$- :?$n!i#i$n"C*%ea"#=>an>e%
M$((a- Sujana, 496:, 7$&.li>a#i$n $' B%ea"# 7an>e% Su%ge%), UK+ eb!D
Si%ega%- 7,J,P- 4998, Fa%&a"i Ru&a Saki# Te$%i Pene%a.an, Jaka%#a + EG
Snell-Ri>a%! S- , 499