carlos castaneda radyo roportajı 1968

8/13/2019 Carlos Castaneda Radyo Roportaj 1968

1/6


2/6

kasabalarn birinden bir Yaqui oldu)u iin# '"a annesi 'rizonadan"+# $u yzden onu e(ey"arjinal bir ada" .aline -etiren b!ln"+ bir k!keni /ar# u anda onorada bir ailesi /ara"a orada ya+a"yor# $azen orada ya+yor de"eliyi" sanr"#M :=or"al bir ya+ants /ar "@ Dayatn nasl kazanyor@CC :anr" bunu tart+a"a"# Ya da +u anda bunun zerine konu+a"a"#

M :')a kar"ak istedi)i" bir nokta /ar kitab okurken "erak etti)i" bir +ey# 3ita(, donJuann size /erdi)i bitkileri /e "antarlar kullanarak deneyi"lediklerinizin /e don Juanlauzun konu+"alarnzn kaytlarn ieriyor# Eeknik bir sorun olarak, bu kadar uzun bir sre

boyunca btn deneyi"lediklerinizi nasl kaydettiniz@CC :For -ibi -!rnyor, a"a !zetle"eyi !)ren"e sreci iinde, ya(t)nz .er +eyi.atrla"ak iin, btn basa"aklarla il-ili notlar al"ak zorundayd", -!rd)" .er +eyleil-iliG bu duru"lar boyunca olu( biten /eya bilinlili)i arttran olaylar diyeli"# *a.a sonra

bunlar yazya e/ir"ek ok zor ol"uyordu, nk onlar akl"da dzenli olarakar+i/liyordu"# *eneyi"in asl -idi+i bu +ekilde a"a bir yandan da sorduklar" /e ald)"yantlar da yazyordu"#M :=otlarnz .er za"an tutabiliyor "uydunuz "esela ###

CC :>li+ki"izin ba+lan-cnda .i not tut"ad"# ?izli sakl notlar alyordu", ceketi"inbyk cebinin iinde bir ka)t -izleyi( oraya yazyordu"# $u etno-ra5larn -izli not al"akiin kullandklar bir y!nte"dir /e !yle yazl"+ notlar nor"al yazya e/ir"ek ciddenzordur# Fa"ann /arsa .er+ey ertelenebilir '"a bunda ok .zl olun"as -erekir, yarna

braka"azsn nk .er +eyi kaybedebilirsin# 3endi"i zorlayarak al+t)" iin, olaylar-erekle+ti)i za"andan .e"en sonra yazabildi" sanr"#M :?een dialo-larn o)u son kertede byleyici bel-eler oldu)unu s!yle"eliyi"# *onJuan, -!r+lerini kaydetti)iniz !lde, kesinlikle bela-atli /e .ayal-c sa.ibi bir ki+i#CC :H/et, kesin bir +ey /arsa o da -ndelik keli"eleri kullan+ tarznn ustaca ol"asdr#3onu+"ay (ek se/"e"esine kar+n kendini bir konu+"ac olarak -!rr# 3onu+"ann onun/az-ee"edi)i tutkusu oldu)unu s!yler# $tn bil-i ada"larnn "eyil duydu)u +eyler /ardrG.areket, den-e -ibi# nunkisi ise konu+"ak# $u da beni" iyi +ans" .er.alde, beni"le ayne)ili"i -!sterecek birini bul"u+ ol"ak#M :3itabn en etkileyici !zelliklerinden biri don Juann !)ret"enli)i altnda ald)nz bykriskler# izi e+itli ki"yasallarla /e "addelerle tan+trd /e bunlar dikkatli kullanl"ad)takdirde !l"cl olan "addelerdir# 'da"n .azrlay( y( !nnze koydu)u kar+"larn.e(sini yutacak kadar kadar ona nasl -/endiniz@CC :3itabn olaylar sunu+ bii"i art arda -eli+en dra"atik olaylar biraz abartyor -ibi#radan olaylarn arasnda ok byk bo+luklar /ar, kita( bunlar ier"iyor nk (ortresiniiz"ek istedi)i" siste"e uy"uyorlar, o yzden onlar ayklad"# Ikard)" ks"lar,

bilirsiniz, ok yo)un ya+ananlarn arasnda kalan bo+luklard, /e srekli kre+endolarla inen /e

ok dra"atik sonulara -idenler# '"a -erek .ayatta basit i+lerdi nk aralarnda aylar,yllar /ard, /e arada birok ba+ka i+le u)ra+yordu"# '/a bile -ittik# $ana nasl tuzakkurulaca)n anlattG ok eski tarzda tuzak kur"a yollar, n-rakl ylan a/la"a yollar# $anan-rakl ylan tuza)n nasl .azrlayaca)n -!sterdi aslnda# :e bunlar, -!rd)nz -ibi,ona kar+ -/ensizlik ya da korku duy"a" en-elledi#M :'nlad"# .alde bu ada"a 5azlasyla -/en"ek iin bir +ansnz oldu#CC :H/et, birlikte e(ey za"an -eirdik# ?eri bana ne ya(aca)n .i s!yle"ezdi# =eleroldu)unu anlad)"da artk -eri d!n"ek iin 5azla derinlerdeydi"#M :i"di, kitabn !znde, okuduklar"dan anlad)" kadaryla, kesinlikle en byleyiciks", sizin ola)and+ -ereklik olarak teri"ledi)iniz +eyle il-ili deneyi"ledikleriniz, ki

bunlar anlat+ bii"inizden kabul edilebilirli)i, inandrcl) ok yksekG bu da

deneyi"lediklerinizin Bdi/inationG ke.anette bulun"ak -ibi uy-ula"alarn -eerlili)ini-!ster"eye ok yakla+"+ ol"anzdan kaynaklanyor# te yandan u"ayla /e e+itli .ay/an


3/6

bii"lerine d!n+"le il-ili ya+ad)nz ola)anst canl deneyi"ler /e btn bunlarn ta"bir aydnlan"ayla sonland)n !ne sr"eniz# E" bunlara d!n( bakt)nzdaya+adklarnzdan kard)nz anla" nedir@ $unlarla il-ili -eerli olanlar nedir /e don Juandeneyi"lediklerinizi kontrol et"eyi /e sonunda olacaklar !n-!r"eyi nasl ba+aryordu@CC :H., bunlardan anla" kar"ak iin, bir antro(olo- olarak ben sanr" !yle ya(ard",

bunlar bir (roble" olu+tur"ak iin baz olarak alrd", tabii bu onlar anlad)" ya da.er.an-i bir +ekilde uy-ulad)" iin de)il# $unlar bir siste" olu+tur"ak iinkullanabilirdi" .er.alde# '"a bunlar '/ru(al ol"ayan birinin, !rne)in bir +a"an ya daYaquinin bak+ asndan ele alsayd", bu deneyi"lerin a"acnn, ortak -erekli)i"izinaslnda -erek olarak duyu"sayabilece)i"iz to(la" eri"in ok kk bir (aras oldu)u

bil-isini olu+tur"ak oldu)unu d+nrd"# H)er -erekli)i ya da uyarlar bir +a"annya(t) -ibi kodla"ay !)renebilseydik, -ereklik olarak nitelendirdikleri"izin eri"ini-eni+letebilirdik#M :=e de"ek istiyorsunuz@ *on Juan -ibi bir +a"an -erekli)i nasl kodlar@CC :rne)in bir insann -erekten crcr b!ce)ine ya da da) aslanna ya da ku+a d!n+"esid+ncesi bence, beni" /ard)" sonuca -!re, bir uyarann aln"asine ya da da) aslanna ya

da ku+a d!n+la il-ili -eerli olanlar nedir@ $ence uyaranlar burdadr, sanrlandrc bitkiler yada laboratuar reti"i ki"yasallar alan insanlar -erekli)in benzer +ekilde e)rildi)inideneyi"leyeceklerdir# $iz buna -ere)in e)ril"esi diyoruz# '"a +a"anlar, bence, binyllardr bu "addelerin kullan"ndan /e .er.alde kendi uy-ula"alarndan sonra de)i+ik bir

bii"de kodlan"+ uyaranlar sn5landr"ay !)rendiler# $izi" bunu tek kodlay+ bii"i"izsanr, delilik, bu bizi" kodla"a siste"i"iz# $irinin kar-aya d!n+"esini ka/raya"ayz!rne)in#M :$u, don Juann !)rencisi olarak deneyi"iniz "i@CC :H/et# $ir '/ru(al olarak bunun ya(labilece)ine inan"ay reddediyoru", a"a-!ryorsunuz i+te###M :'"a ya+ad)nz srada olaa)anst canl bir deneyi"di###CC :?erek oldu)unu s!yle"ek zordu, bu sadece beni" tan"lay+ +ekli"# '"a +i"di olu(

bitenden sonra tekrar d!n( bakt)"da, !z"le"e" ""kn olacak " bil"iyoru" a"asanr" ya("aya al+t) +ey bana ba+ka bir -erekli)in kodlan+n !)ret"ekti, -erekli)i

ba+ka bir yoru"a ya da terc"eye d!n+ebilen da.a uy-un bir ere/eye koy"ayaal+yordu#M :anr", don Juann /e sizin -erekli)e ili+kin y!neli"lerinizin arasndaki 5arkn banaen ak olarak -!rnd) nokta, kita(taki bir b!l"de, ya+ad)nz u"a deneyi"inin-erekli)ine dair onu sor-ulad)nz yerdi# onunda don Juana e)er bir kayaya zincirliolsanz da.i utu)unuzu duyu"say( duyu"sa"ayaca)n sordu)unuzda /erdi)i ce/a( oza"an zincirle /e kayayla birlikte uaca)nz ol"u+tu#

CC :anr" +unu i"a et"ek istiyor, birinin asla de)i+"eyece)ini# $ir '/ru(al olarakbeni" akl" /e bili+sel biri"leri" bir anla"da belirlen"i+, sabit# adece to(tan bir de)i+i"ikabul edebiliri"# $eni" iin d!n+"de, bir insan ta"a"en bir ku+ olacak bii"de "utasyon-eirir, /e bu duru"u anlayabilece)i" tek bii" bu# '"a sanr" kastetti)i +ey ba+ka,

bundan ok da.a kar"a+k bir +ey# $eni" siste"i" ok basit -!ryorsunuz, don Juann sa.i(oldu)u Bso(.istication kar"a+klk eksik# '"a aslnda ne de"ek istedi)ine i+aret edebiliri","esela ki"senin aslnda de)i+"edi)ini s!ylerken, o srete aslnda ba+ka bir i+le"in-erekle+ti)ini kastediyor#M :H/et, buna odaklan"ak zor# anr" don Juann s!yledi)ini .atrlyoru", sen bir ada"nuaca) -ibi utun# '"a utu)unuz konusunda srar etti#CC :H/et#

M :*ikkate de)er ba+ka bir s!z da.a /ar# lann -erekli)i .akknda bir tart+"annortasnda -eiyor# *iyor ki, -ereklik de zaten bundan ba+ka bir +ey de)ildir,


4/6

.issettiklerinden#CC :D .# H/et, o, don Juan -erekten so5istike bir d+nr, onunla ba+a k"ak kolayde)ildir# ?!ryorsunuz, onunla bir ka de5a entelektel anla"da ka(+"aya al+t" /e .erza"an -ali( -eldi# Iok kurnazdr# $ana bir keresinde e/renin btnnn, to(la"nn sadeceal- oldu)unu s!yledi# laylar al-lay+ bii"i"iz# l-ularn ol"ad)n, sadece

yoru"la"alarn oldu)unu# $unlar yakla+k olarak s!ylyoru", s!ylediklerini en yaknbii"de terc"e et"eye al+yoru"# :e sanr" .akl, ol-ular beyni"izin uyaranlaryoru"lay+ bii"inden ba+ka bir+ey de)il# yzden de !ne"li olan, tabii ki,duyu"sadklar"d#M :=or"alde -ereklik olarak adlandrd)"zn y!nlerinden biri /e bize -!re en !ne"lisideneyi"den deneyi"e -!sterdi)i tutarllktr# 7eyote etkisi altnda ya+ad)nz deneyi"lerin-!sterdi)i tutarllktan etkilendi)i"i s!yleyebiliri"# $ununla il-ili size sor"ak istedikleri"/ar# Kescalito diye adlandrd)nz bir i"-e /ar# ?!rn+e -!re bu i"-e tekrar tekrarkar+nza kyor, /e deneyi"in -enel .a/as, yaratt) izleni" ya da .issi olduka aynkalyor# *o)ru "u s!ylyoru"@CC :H/et, ok do)ru#

M :7eki, bundan nasl bir anla" karyorsunuz@CC :>ki +ekilde yoru"layabiliri"# $eni"ki, iinden -eti)i" !)retinin rn olarak, banay!ner-elerin /erildi)i o uzun tart+"alar sonucunda olu+tu#M :*on Juan size Kescalitonun nasl -!rnd)n s!yle"i+ "iydi@CC :Dayr, o dzeyde de)il# nun iin bir za"anlar akl"da bir btn olu+tur"u+tu", onun.o"ojen, ta" anla"yla koruyucu /e ok -l bir tanr oldu)unu d+n"+t"# $u, onundedi)i -ibi, bu i"-esel bile+enin belki de tanrnn bedenin d+nda /aroldu)unu d+n"e"isa)la"+ olabilir# Ea"a"en beni" d+"da, bir insan, .isseden bir /arlk olarak, /e tekya(t) da kendini ortaya koy"ak#M :Kescalitonun i"-ele"ine dair anlat"nzn ok etkileyici oldu)unu d+n"+t"#3ita(ta ba.setti)iniz !zelliklerden en belir-inini eki( bu 5i-rn size nasl -!rnd)ntan"la"ak iin kullanabilir "isiniz@CC :*edi)iniz -ibi ta" anla"yla bir antro"or5ik bile+endi# ?erek anla"da bir insande)ildi, da.a ok bir crcr b!ce)ine benziyordu, /e e(ey iriydi bir insandan da.a iri ol"al#$ir kaktsn, (eyote kaktsnn yzeyine benziyordu# Ee(esinde si/ri bir ka5a -ibi bir ya(/ard, sanki insan andran yz .atlar /ard, -!zleri de# '"a insan -ibi de de)ildi# Iokde)i+ikti, .areketleri de ok -ari(ti nk z(lyorduLM :*on Juana bu deneyi"inizi anlatt)nzda, buna ili+kin ne dedi@ ?!rd)nz do)ru"uydu@CC :Yo, .ayr# $ii"sel tari5leri"le .i il-ilen"edi, bu konuyu ta"a"en ba+ndan sa/d#$unlar deneyi"leyen ki+i olarak ok il-in oldu)unu d+nd)" iin .e(sini yaz"+t"#

adece ola)anstyd, ok +a+rtc bir deneyi"di# Der+eyi da.a sonra tekrar.atrlad)"daM '"a ona anlat"ad" nk dinle"iyordu# $unlarn !ne"siz oldu)unus!yledi# *uy"ak istedi)i tek +ey bu antro"or5ik bile+i)in ona yakla+"a"a izin /eri(/er"edi)iydi# na dokunacak kadar yakla+t)" s!yledi)i"de, sanr" bu don Juannsiste"ine -!re iyi bir d!n+ oldu# 3orku( kork"ad)" "erak etti, /e ben de okkork"u+tu"# '"a bii"iyle il-ili .i bir yoru" ya("ad .atta .i il-ilen"edi#M :ize, deneyi"lerinizin bir ks"yla il-ili soru sor"ak istiyoru"# 'yrntlara in"enize-erek yok# anr" okuyucuyu kitaba bak( ayrntlar ordan oku"aya te+/ik edebiliriz# '"adon Juanla ya+ad)nz son olay son kertede korku /ericiydi# izce, niye sizi !lesiyekorkut"aya -erek duydu@ $unun a"ac neydi@ Yazdklarnzdan, baz noktalarda kastlolarak size -addarca da/rand) anla+lyor, sizce bu +ekilde da/ranrken ne ya("aya

al+yordu@CC :on olaydan .e"en !nce, bana ok kritik duru"larda, belki de !l" za"anlarnda


5/6

+a"anlarn uy-ulad) bir duru+ +ekli -!ster"i+ti# $u beni"sedikleri bir duru+tu# $u, insanolduklarn kantla"ak iin kullandklar, bir -eerlilik ya da i"za niteli)i ta+yan bir duru++ekliydi# l"eden !nce !l"leriyle kar+la+( bu dans ya(arlar# :e sonra !l"e .aykr(!lrler# *on Juana, naslsa .e(i"iz !l"ek zorunda oldu)u"uz iin, ba)r( a)r"ann,)lk at( ko+"ann ya da dans et"enin ne !ne"i oldu)unu sordu"# da soruyu ok sa"a

buldu, nk bir 5or"a sa.i( olarak insan /arl)n -eerli klabilir, insan oldu)unudo)rulayabilir, nk !znde, eli"izde bir tek bu /ar# ?eri kalanlar !ne"siz# :e,-!ryosunuz ya, son annda bir insann ya(abilece)i tek +ey insan oldu)unu bildir"ektir#$!ylece bana bu duru+u !)retti /e olaylarn -eli+"esinde, korkutucu ko+ullar ya dada/ran+lar kar+snda neredeyse zorla ya(t)" bu duru+ bana e(ey co+ku -etirdi# :e olayorda sona erdi, ba+arl4 bir bii"de# $a+arl ol"u+tu"# $i de .er.alde !l"den uzakdur"ak, ya da onun -ibi bir +ey# Hrtesi -n, -ece, beni all)a -!trd, /e ya(aca) +ey bana

bu 5or"u nasl "ke""el .ale -etirece)i"i -!ster"ekti, ben de iyi olur diye d+n"+t"#onra !)reti" srecinin ortasnda kendi"i ya(ayalnz buldu"# :e o srada korkun bir korku

bana ta" anla"yla saldrd# 'klndakinin bana !)retti)i bu duru+u, 5or"u uy-ulat"akoldu)unu d+nyordu"# :e beni kastl olarak korkuttu, sanr" beni sna"ak iin# $eni"

ba+arszl)" ise tabii ki, bu yolun !)rencisi olarak !l"n kar+sna dikili( onunlayzle+"e" -erekirken ta" bir '/ru(al ada"a d!n+t" /e korkuya tesli" oldu"#M :*on Juanla aranzda olu( bitenler -erekte nasl sonland@CC :Der +ey o -ece bitti sanr", bilirsiniz, korku beni" sa.i( oldu)u" kaynaklardan okda.a 5azla oldu)u iin, to(tan bir e-o !k+ ya+ad"# :e beni bu duru"dan kar"ak saatlerald# *a.a sonra bu duru", bir da.a bu bil-i zerine konu+ul"ayacak +ekilde bir k"aza-irdi# $u, yakla+k N yl !nceydi, N yldan 5azla ol"u+tur .er.alde#M :iz de, sonunda sizi ba+a kabilece)inizden da.a zor bir olaya do)ru itti)ini .issettiniz#CC :H/et, !yle# 3aynaklar" tketti" /e bundan da.a !teye -ide"edi"# $il-inin -oldu)una ili+kin '"erikan;kzlderililerinin d+ncesiyle tutarl bir duru"du# ?!ryosunuzya, bununla oyun oynan"yor# Der yeni ad" yeni bir sna"ay -etiriyor, /e bunun !tesine-idebilece)inizi -!ster"eniz -erekiyor# $u da beni" iin sonuncu oldu#M :H/et, /e 6 yldan 5azla bir srete don Juan sizi 5azlasyla zorlayc bir ok deneyi"e-!trd#CC :H/et, !yle diyebiliriz, a"a bana .i sanki beni"le i+i bit"i+ -ibi da/ran"ad nedense#$unun olaylarn akl)a ka/u+"as iin bir sre oldu)unu d+nyor#M :ize, niin bu co+kulu i+lerL iin sizi seti)ini aka s!yledi "i@CC : .areketlerini ald) yoralara, i+aretlere -!re belirler# la)and+ bir+eyler -!rrse,

beklentilerine ya da sn5landr"a tasarlarna uy"ayan bir duru", bunu bir +eyin .abercisiolarak -!rr /e bunu yora olarak kabul eder# >lk de5a kaktsten takld)"da, (eyoteden, birk!(ekle oynad" /e birbiri"izi -ayet iyi anladk# *on Juan bunu bir ke.anet olarak

yoru"lad, o tanrnn, Kescalitonun beni"le oynad)n, /e bu onun .ayat boyunca tanklket"edi)i kayda de)er bir duru"du# $ana da.a !nce de, onun bil-isi kabilinde, ki"senin otanryla oynad)nn -!rl"edi)ini s!yle"i+ti# $unun da onun bil-isini aktar"ak iin do)ruinsan buldu)u sonucuna -!tren bir do)rula"a, ya da .er neyse i+te, oldu)unu d+n"+t#M :7eki, don Juanla alt yl boyunca !"ezi olarak -eirdi)iniz bu byk "acera ki+iselolarak sizin iin nasl bir de)i+iklik yaratt@CC :Dayata bak+ a" kesin olarak de)i+tirdi, bu-nn, +i"dinin aslnda ne kadar !ne"lioldu)unu anla"a" sa)lad, sanr"# Dayat" boyunca, to(lu"salla+"a"n sonucunda, di)er

batl insanlar -ibi, da.a ok yarn d+nerek ya+ad"# 3endi"i "u.te+e" bir -elecek iinsaklyordu" sanki, onun -ibi bir+ey# *on Juann !)retilerinin en +iddetli etkisi +u an burdaol"ann ne kadar !ne"li oldu)unu 5arket"e" oldu# $u, ola)and+ -ereklik dedi)i"iz

duru"lara -ir"eyi sa)lyor, ola)an -erekli)in bozuldu)u duru"lara de)il# ?erekten anla"lbir -ei+ sa)lyor# u an olu( bitenlere ili+kin bir yanlsa"a iinde de)ili", bunlarn bir


6/6

sa"alk oldu)unu da d+n"yoru"# 'slnda, !nceden bunlarn sa"alk oldu)unud+nd)" ol"u+tu, bende sanki bir sanaty"+" da, bir +eylerin yanl+ ya da eksikoldu)unu d+nd)"M '"a +i"di -!rd)" kadaryla yanl+ olan bir +ey yok# 'rtk neyinyanl+ oldu)unu ka/raya"yoru", ilk ba+ta belirsizdi zaten, ta" olarak neyin yanl+ oldu)unu.i d+n"e"i+ti"#

M :'nlyoru"# *on JuanO tekrar aray( bul"a -ibi (lanlarnz /ar "@CC :Dayr, onu arkada+" -ibi -!ryoru", de/a"l -!ryoru"#M :., o za"an onu .ala -!ryosunuz@CC :H/et, -!ryoru"# nunlay", kita(ta yazan o son olaydan sonra birok de5a -!r+tk#'"a !)retileriyle il-ili bir aray+tan ba.sediyorsanz, sanr" artk ya("a"# ?erekten o"ekaniz"aya sa.i( ol"ad)" d+nyoru"#M :on bir soru2 don Juann dnyaya bak+ndan anla" kar"ak iin kita(ta inanl"az abasar5ettiniz# *on Juan sizin dnyanza, '/ru(al ada"n dnyas dedi)inize kar+ .er.an-i biril-i -!steriyor "uydu@CC :H., .ayr, don Juan bizi" dnya"zda yeterince deneyi"li, biz '/ru(allarn te"siletti)i +eylerle il-ili# en-elli 5ilan de)il, bu anla"da, o bir sa/a+ /e istedi)i .er+eyi istedi)i

-ibi kullanabilir# $eni" onun dnyasn anla"aya al+"a", bana yaratt) bu inanl"az5rsattan !tr ona borcu"u !de"ek diyebiliri"# *+nce"e -!re, e)er onun dnyasn tutarl/e ola)anst olarak al-la"a abasn -!ster"ezse", yz yldr de/a" etti)i -ibi -ider#a"a i+lere -elince, sa"a ol"azlarsa dz"ece ol"azlar# %zun sreli aba -erektiren biru)ra+#M :H/et# *on Juanla deneyi"lerinizin sonucu olan bu byleyici kitab okudu" /e 7asi5ikokuyucu kitlesine kesinlikle ta/siye ediyoru"# radan dnya"zdan ok 5arkl bir dnyada-een bir ser/en# iz te+ekkr ederi" ayn Castaneda, bu za"an kita(la /e ba+nzdan-eenlerle il-ili konu+"ak iin ayrd)nz iin# $en E.eodore Posack#CC :Ee+ekkr ederi"#

eviri ve Redaksiyon: Nagual Erkek, Nagual Kadn, Ryac...

carlos castaneda radyo roportajı 1968

Documents