11

Çanakkale ve Çanakkale ve KepsutKepsut

22

“Geçmişini bilmeyenler geleceğe sahip çıkamazlar”

33

44

Tüllenen mağribi, akşamları sarsam yarana...Tüllenen mağribi, akşamları sarsam yarana...Yine bir şey yapabildim diyemem hatırana.Yine bir şey yapabildim diyemem hatırana.

55

Aziz ŞehitlerimizinAziz ŞehitlerimizinAziz HatıralarınaAziz Hatıralarına

66

SAVAŞ ÖNCESİSAVAŞ ÖNCESİ1898 yılı kayıtlarında Kepsut genelinde 1898 yılı kayıtlarında Kepsut genelinde 1 medrese1 medrese706 talebeli 34 mektep vardır.706 talebeli 34 mektep vardır.

(Hüdavendigar Vilayeti Salname-i Resmisi, 1316 (Hüdavendigar Vilayeti Salname-i Resmisi, 1316 (1898)(1898)

77

SAVAŞ ÖNCESİSAVAŞ ÖNCESİ Muhterem ordumuz için Hacı Bekirzade Muhterem ordumuz için Hacı Bekirzade

İbrahim Efendi 13 lira kıymetinde bir at, İbrahim Efendi 13 lira kıymetinde bir at, Hotaşlar’dan Halilağa oğlu Hacı Dursun, Hotaşlar’dan Halilağa oğlu Hacı Dursun, Osmaniye Köyü’nden Emrullah ve Osmaniye Köyü’nden Emrullah ve Recepköylü Osman Ağalar birer araba, Recepköylü Osman Ağalar birer araba, Mestanlardan Şaban Ağa öküzleri Mestanlardan Şaban Ağa öküzleri koşulu bir araba vermişlerdir.koşulu bir araba vermişlerdir.

(Gazete haberi, 18 Ağustos 1914)(Gazete haberi, 18 Ağustos 1914)

88

SAVAŞ ÖNCESİSAVAŞ ÖNCESİAyrıca ordumuza Kepsutlular 700 Ayrıca ordumuza Kepsutlular 700

çuval; Osmaniye, Mahmudiye, çuval; Osmaniye, Mahmudiye, Hotaşlar, Kalburcu köyleri … Hotaşlar, Kalburcu köyleri … çuval,diğer köyler 1000 İstanbul kilesi çuval,diğer köyler 1000 İstanbul kilesi bulgur getirmişlerdir. bulgur getirmişlerdir.

Bütün Kepsutlular Müdafayi Milliye için Bütün Kepsutlular Müdafayi Milliye için 1100 lira bağışlayarak, Balıkesir’de 1100 lira bağışlayarak, Balıkesir’de birinci olmuşlardır.birinci olmuşlardır.

(Gazete haberi, 18 Ağustos 1914)(Gazete haberi, 18 Ağustos 1914)

99

SAVAŞ ÖNCESİSAVAŞ ÖNCESİ

Kepsutlular bu kere ordumuza 48 Kepsutlular bu kere ordumuza 48 sığır, 34 koyun, 13 keçi ve 150 000 sığır, 34 koyun, 13 keçi ve 150 000 okka saman toplamışlardır.okka saman toplamışlardır.

(Gazete haberi, 1 Eylül 1914) (Gazete haberi, 1 Eylül 1914)

1010

İsaalan Köyü’nden Veli Dede İsaalan Köyü’nden Veli Dede cepheye hem 2 oğlunu (farklı cepheye hem 2 oğlunu (farklı zamanlarda) hem de 2 mandasını zamanlarda) hem de 2 mandasını (topları çekmek üzere) göndermiştir.(topları çekmek üzere) göndermiştir.

1111

Balıkesir, Bursa, Kütahya, Manisa, Balıkesir, Bursa, Kütahya, Manisa, Uşak, Adapazarı, İzmir, Aydın’ın yeni Uşak, Adapazarı, İzmir, Aydın’ın yeni yetme gençleri, delikanlıları koşup yetme gençleri, delikanlıları koşup geldiler. Çoğunun bıyıkları bile geldiler. Çoğunun bıyıkları bile terlememişti. Kısa bir talimden sonra terlememişti. Kısa bir talimden sonra cepheye gittiler. Çoğu burada isimsiz cepheye gittiler. Çoğu burada isimsiz kahraman olarak eriyip gittiler. kahraman olarak eriyip gittiler. Bunların askerlik kayıtları o karışık Bunların askerlik kayıtları o karışık dönemde İstanbul’a Harbiye dönemde İstanbul’a Harbiye Nezareti’ne ulaşamadığı için resmi Nezareti’ne ulaşamadığı için resmi şehit veya kayıp listesine girmediler.şehit veya kayıp listesine girmediler.

1212

1313

Yunan işgali üzerine işgal Yunan işgali üzerine işgal altında kalan bölgelerde altında kalan bölgelerde askerlik şubesi kayıtları, askerlik şubesi kayıtları, düşman eline geçmesin diye düşman eline geçmesin diye imha edildiğinden, imha edildiğinden, Çanakkale’de kaybettiğimiz Çanakkale’de kaybettiğimiz insanlarımızın sayılarını hiçbir insanlarımızın sayılarını hiçbir zaman kesin olarak zaman kesin olarak bilemeyiz. bilemeyiz.

(AYHAN, A., 2005, Çanakkale… Ah! (AYHAN, A., 2005, Çanakkale… Ah! Çanakkale…, s. 208)Çanakkale…, s. 208)

1414

SAVAŞ SIRASINDASAVAŞ SIRASINDA

1914 yılında yapımına 1914 yılında yapımına başlanan bugünkü başlanan bugünkü Cumhuriyet İlköğretim Cumhuriyet İlköğretim Okulu’nun binasının Okulu’nun binasının inşaatı savaş sebebi inşaatı savaş sebebi ile yarım kalmış, ile yarım kalmış, Yunan işgali sırasında Yunan işgali sırasında tahrip edilmiş, 1922 tahrip edilmiş, 1922 yılında yeniden yılında yeniden inşaate başlanmış ve inşaate başlanmış ve 1926 yılında hizmete 1926 yılında hizmete açılmıştır.açılmıştır.

1515

SAVAŞ SIRASINDASAVAŞ SIRASINDA Çarşı Cami 1897 yılında Çarşı Cami 1897 yılında

yapılmış. Balkan ve yapılmış. Balkan ve Çanakkale Savaşları Çanakkale Savaşları sırasında Kepsut'ta erkek sırasında Kepsut'ta erkek nüfus ve cemaat azaldığı nüfus ve cemaat azaldığı için cami bakımsız kalmış. için cami bakımsız kalmış. Kepsut'a gelen ünlü alim, Kepsut'a gelen ünlü alim, anne tarafından Kepsutlu anne tarafından Kepsutlu olan Hasan Basri ÇANTAY olan Hasan Basri ÇANTAY Bey ve Avni BOLAK bey Bey ve Avni BOLAK bey caminin bu durumuna caminin bu durumuna üzülmüşler, Kepsut halkı ile üzülmüşler, Kepsut halkı ile toplanıp yeni cami toplanıp yeni cami yapılmasına karar vermişler.yapılmasına karar vermişler.

1616

ŞEHİT SAYISINA GÖRE İLLERİN ŞEHİT SAYISINA GÖRE İLLERİN DURUMUDURUMU

1717

ŞEHİTLERİMİZŞEHİTLERİMİZBalıkesir en çok şehit veren iller Balıkesir en çok şehit veren iller

arasındadır. Buna paralel olarak arasındadır. Buna paralel olarak Kepsut’ta çok şehit vermiştir.Kepsut’ta çok şehit vermiştir.

Resmi kayıtlarda 242 şehidimiz Resmi kayıtlarda 242 şehidimiz vardır.vardır.

Bunlardan bazıları:Bunlardan bazıları:

1818

Ahmet oğlu AliAhmet oğlu Ali26 yaşında26 yaşındaOnbaşı Onbaşı Kalburcu Köyü’ndenKalburcu Köyü’nden

1919

Ali oğlu AbdullahAli oğlu Abdullah41 yaşında41 yaşındaPiyade erPiyade erOsmaniye Köyü’ndenOsmaniye Köyü’nden

2020

Bekir Hoca oğlu Bekir Hoca oğlu AbdurrahmanAbdurrahman

33 yaşında33 yaşındaRedif erRedif erKaraçaltı Köyü’ndenKaraçaltı Köyü’nden

2121

Aliş oğlu SalihAliş oğlu Salih30 yaşında30 yaşındaPiyade erPiyade erİsaalan Köyü’ndenİsaalan Köyü’nden

2222

Ali oğlu MehmetAli oğlu Mehmet24 yaşında24 yaşındaPiyade erPiyade erKeçidere Köyü’ndenKeçidere Köyü’nden

2323

BALIKESİR LİSESİBALIKESİR LİSESİ Balıkesir Lisesi’nin 1916-1917 yılı Balıkesir Lisesi’nin 1916-1917 yılı

kayıtlarında şöyle bir ibare bulunmaktadır:,kayıtlarında şöyle bir ibare bulunmaktadır:,

““1332-1333 ders yılı mektep mevcudu:1332-1333 ders yılı mektep mevcudu: Bu ders yılında Harb-i Umumi Bu ders yılında Harb-i Umumi

münasebetiyle mektebin 12, 11 ve 10. münasebetiyle mektebin 12, 11 ve 10. sınıflarında talebe bulunmadığından sınıflar sınıflarında talebe bulunmadığından sınıflar 9. sınıfla başlıyor.”9. sınıfla başlıyor.”

Balıkesir Lisesi 1914-1918 yılları arasında Balıkesir Lisesi 1914-1918 yılları arasında sadece 2 mezun vermiştir.sadece 2 mezun vermiştir.

2424

“Biz Çanakkale’de bir

Darülfünun kaybettik”

2525

Bir İngiliz generalinin şu sözleri konuya Bir İngiliz generalinin şu sözleri konuya ışık tutması açısından önemlidir. ışık tutması açısından önemlidir. “Çanakkale"nin İngilizler açısından “Çanakkale"nin İngilizler açısından kazancı, Türk milletinin okumuş aydın kazancı, Türk milletinin okumuş aydın kesiminin şehit edilmesi, gençliğinin kesiminin şehit edilmesi, gençliğinin ve geleceğinin elinden ve geleceğinin elinden alınmasıdıralınmasıdır.” .”

2626

CEPHEDE BULUŞANLARCEPHEDE BULUŞANLAR İsaalan Köyü’nden Halil (SALAN) ile İsaalan Köyü’nden Halil (SALAN) ile

oğlu İsmail (SALAN), Çanakkale oğlu İsmail (SALAN), Çanakkale Savaşları sırasında karşılaşırlarSavaşları sırasında karşılaşırlar

Savaştan sonra baba Halil, Savaştan sonra baba Halil, Sarıkamış’a gider bir daha da haber Sarıkamış’a gider bir daha da haber alınamaz.alınamaz.

Oğul İsmail (SALAN), Kurtuluş Savaşı Oğul İsmail (SALAN), Kurtuluş Savaşı sırasında esir düşer.sırasında esir düşer.

2727

CEPHEDE BULUŞANLARCEPHEDE BULUŞANLAR İsaalan Köyü’nden Veli oğlu Mustafa ve İsaalan Köyü’nden Veli oğlu Mustafa ve

Lütfü yine Çanakkale’de karşılaşırlar.Lütfü yine Çanakkale’de karşılaşırlar. Her ikisi de evlidir ve çocukları vardır.Her ikisi de evlidir ve çocukları vardır. Mustafa çok önce askere alınmıştır.Mustafa çok önce askere alınmıştır. Lütfü, ağabeyine parası olup olmadığını Lütfü, ağabeyine parası olup olmadığını

sorar.sorar. O’da savaşta parayı ne yapacağını söyler.O’da savaşta parayı ne yapacağını söyler. Kendi aralarında,köye kim dönerse Kendi aralarında,köye kim dönerse

diğerinin çocuklarına bakma sözü verirler.diğerinin çocuklarına bakma sözü verirler. Mustafa şehit olur, Lütfü gazi olarak döner.Mustafa şehit olur, Lütfü gazi olarak döner.

2828

GAZİLERİMİZGAZİLERİMİZ Lütfü DEDELütfü DEDE İsaalan Köyü’ndenİsaalan Köyü’nden Önce Çanakkale’de Önce Çanakkale’de

sonra Yemen’de savaşır, sonra Yemen’de savaşır, 10 yıl esir kalır.10 yıl esir kalır.

İsaalan Köyü’nün 2. İsaalan Köyü’nün 2. muhtarıdır.muhtarıdır.

1971 yılında 84 yaşında 1971 yılında 84 yaşında iken vefat eder.iken vefat eder.

2929

GAZİLERİMİZGAZİLERİMİZ

İsmail SALANİsmail SALAN İsaalan Köyü’ndenİsaalan Köyü’nden Çanakkale Savaşı'ndan sonra Çanakkale Savaşı'ndan sonra

Kurtuluş Savaşı'na katılmış, Kurtuluş Savaşı'na katılmış, Soma Kırkağaç arasında Soma Kırkağaç arasında Yunanlılara esir düşmüş, 7 yıl Yunanlılara esir düşmüş, 7 yıl gemilerde çalıştırılmış, günlük 1 gemilerde çalıştırılmış, günlük 1 ekmeği 10 kişi bölüşerek karın ekmeği 10 kişi bölüşerek karın doyurmuşlar, keten çuvallardan doyurmuşlar, keten çuvallardan yaptıkları kıyafetleri yaptıkları kıyafetleri giymişlerdir. Köye döndükten giymişlerdir. Köye döndükten sonra 15 yıl muhtarlık yapmıştır. sonra 15 yıl muhtarlık yapmıştır. 1979 yılında vefat etmiştir.1979 yılında vefat etmiştir.

3030

GAZİLERİMİZGAZİLERİMİZ Halil ASLANHalil ASLAN Darıçukuru KöyüDarıçukuru Köyü 7 yıl esir kalmış7 yıl esir kalmış 1968 yılında 78 1968 yılında 78

yaşında vefat yaşında vefat etmiş.etmiş.

3131

GAZİLERİMİZGAZİLERİMİZTekke-Işıklar Köyü’nden Necip Dede Tekke-Işıklar Köyü’nden Necip Dede

Çanakkale Savaşlarında esir Çanakkale Savaşlarında esir düşmüş,18 yıl sonra dönmüştür.düşmüş,18 yıl sonra dönmüştür.

B.Katrancı Köyü’nden Halil KANLI, B.Katrancı Köyü’nden Halil KANLI, Çanakkale Savaşlarında esir düşmüş, Çanakkale Savaşlarında esir düşmüş, 15 yıl sonra köye dönmüştür.15 yıl sonra köye dönmüştür.

3232

GAZİLERİMİZGAZİLERİMİZ

Darıçukuru Köyü’nden Süleyman Darıçukuru Köyü’nden Süleyman SEREN 9 yıl sonra dönmüştür.SEREN 9 yıl sonra dönmüştür.

3333

GAZİLERİMİZGAZİLERİMİZOsmaniye’den Salih SU, 8 yıl sonra Osmaniye’den Salih SU, 8 yıl sonra

dönmüştür.dönmüştür.

Nusret’ten Veli DENİZALP ve Nusret’ten Veli DENİZALP ve arkadaşları 9 yıl sonra gözleri kör arkadaşları 9 yıl sonra gözleri kör olarak dönmüştür. olarak dönmüştür.

3434

KEPSUT’TAKİ SANCAKKEPSUT’TAKİ SANCAK

Çanakkale Savaşı sonunda dinlendirilmek üzere Çanakkale Savaşı sonunda dinlendirilmek üzere Kepsut’a getirilen alayımızın, 1918’de lav edilmesi Kepsut’a getirilen alayımızın, 1918’de lav edilmesi üzerine Kepsut’a bıraktıkları sancak. Bu sancak üzerine Kepsut’a bıraktıkları sancak. Bu sancak yakın zamanda Balıkesir Kuvayi Milliye Müzesi’ne yakın zamanda Balıkesir Kuvayi Milliye Müzesi’ne teslim edilmiştir.Orada sergilenmektedir.teslim edilmiştir.Orada sergilenmektedir.

3535

SERVETLİ GEZEK OĞLU SERVETLİ GEZEK OĞLU OSMANOSMAN

Kepsut’un Servet Köyü’nden Gezek Oğlu Ali Osman, Kepsut’un Servet Köyü’nden Gezek Oğlu Ali Osman, Balkan Savaşı’ndan önce askere alınmış, savaş Balkan Savaşı’ndan önce askere alınmış, savaş bitince terhis olmuş, köyüne gelmişti. Askere bitince terhis olmuş, köyüne gelmişti. Askere gitmeden önce doğan oğlu büyümüş, beş yaşına gitmeden önce doğan oğlu büyümüş, beş yaşına girmişti.girmişti.Yıllardır hasreti ile yanıp kavrulduğu oğlunu dizinden Yıllardır hasreti ile yanıp kavrulduğu oğlunu dizinden hiç indirmez, severken imkanı olsa onu içine almak hiç indirmez, severken imkanı olsa onu içine almak isterdi.isterdi.Çok geçmedi, “Seferberlik” dediler. Yeniden askere Çok geçmedi, “Seferberlik” dediler. Yeniden askere çağrıldı.çağrıldı.Köyden gidecek kafile hazırlanmış, Ali Osman’ı Köyden gidecek kafile hazırlanmış, Ali Osman’ı bekliyorlardı. İçlerinde tecrübeli asker sadece o vardı.bekliyorlardı. İçlerinde tecrübeli asker sadece o vardı.

3636

Evinin önünde amcasının elini öptü, Evinin önünde amcasının elini öptü, sarıldı. Diz çöküp oğluna sarıldı. Öptü… sarıldı. Diz çöküp oğluna sarıldı. Öptü… öptü… öptü… Kokladı başını öptü. öptü… öptü… Kokladı başını öptü. Kalktı ağlayarak hızla yürüdü. Avlu Kalktı ağlayarak hızla yürüdü. Avlu kapısında durdu, geri döndü, geldi. Diz kapısında durdu, geri döndü, geldi. Diz çöktü sarıldı oğluna…kokladı…çöktü sarıldı oğluna…kokladı…kokladı…öptü…kalktı gene, yürüdü kokladı…öptü…kalktı gene, yürüdü gitti. Daha avlu kapısına varmadan gitti. Daha avlu kapısına varmadan gene döndü…sarıldı oğluna…öptü.gene döndü…sarıldı oğluna…öptü.

3737

Anası dayanamadı..ağlayarak:Anası dayanamadı..ağlayarak:- Oğlum Ali Osman, bize fazla eziyet etme. - Oğlum Ali Osman, bize fazla eziyet etme. Haydi git artık! İnşallah döndüğünde oğlunu Haydi git artık! İnşallah döndüğünde oğlunu daha büyümüş olarak bulursun.daha büyümüş olarak bulursun.

- Ana, ben harbin ne olduğunu bilirim. Bu - Ana, ben harbin ne olduğunu bilirim. Bu hiçbir harbe benzemiyor. Bir afettir geliyor. hiçbir harbe benzemiyor. Bir afettir geliyor. Hiçbir şeye yanmıyorum. Canıma Hiçbir şeye yanmıyorum. Canıma acımıyorum. Ama… Ama oğluma doyamadım. acımıyorum. Ama… Ama oğluma doyamadım. Yavruma doyamadım. Ona yanıyorum ana!Yavruma doyamadım. Ona yanıyorum ana!

3838

Kalkar gider Ali Osman.Kalkar gider Ali Osman.

Servet Köyü’nden Çanakkale’ye 22 kişi Servet Köyü’nden Çanakkale’ye 22 kişi gitmiş, sadece ikisi geri dönebilmiştir. gitmiş, sadece ikisi geri dönebilmiştir.

İkisi de sıhhiye eri olan dönenlerden İkisi de sıhhiye eri olan dönenlerden biri, amcasına Ali Osman’ı şöyle biri, amcasına Ali Osman’ı şöyle anlatmıştı:anlatmıştı:

3939

“ “Ağır bir düşman bombardımanı sonunda Ağır bir düşman bombardımanı sonunda süngü hücumuna geçtik. Korkunç bir boğuşma süngü hücumuna geçtik. Korkunç bir boğuşma idi. Bir ara yaralı taşırken bir ağaca dayanmış idi. Bir ara yaralı taşırken bir ağaca dayanmış halde Ali Osman’ı gördüm. Bağırsakları halde Ali Osman’ı gördüm. Bağırsakları parçalanmış, bir kolu kopmuştu.parçalanmış, bir kolu kopmuştu.

Hemşerim bir şey ister misin, dedim.Hemşerim bir şey ister misin, dedim.

Benden artık hayır yok. Sen öteki arkadaşlara Benden artık hayır yok. Sen öteki arkadaşlara bak. Yalnız mataranı ağzıma dayayıver… dedi.bak. Yalnız mataranı ağzıma dayayıver… dedi.

4040

Matarayı sağlam eliyle ağzına dayadım, Matarayı sağlam eliyle ağzına dayadım, koşarak muharebe sahasına girdim, yaralıları koşarak muharebe sahasına girdim, yaralıları taşımaya devam ettim. Tekrar önünden taşımaya devam ettim. Tekrar önünden geçerken gördüm ki, Ali Osman şehit olmuş. geçerken gördüm ki, Ali Osman şehit olmuş. Ağzı açık… Dudağının çukurunda halâ su Ağzı açık… Dudağının çukurunda halâ su vardı. Demek suyu yutamamıştı.vardı. Demek suyu yutamamıştı.

Onu orada Anafartalar’da çam ağaçlarının Onu orada Anafartalar’da çam ağaçlarının altına kazdığımız toplu mezarlara gömdüm…altına kazdığımız toplu mezarlara gömdüm…""

4141

Başta Mustafa Kemal ATATÜRK olmak Başta Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere bu ülke için can veren, kanlarını üzere bu ülke için can veren, kanlarını akıtan bütün atalarımızı saygı ile anıyoruz.akıtan bütün atalarımızı saygı ile anıyoruz.

4242

TEŞEKKÜR EDERİZTEŞEKKÜR EDERİZ