Çalışma Yaşamında Uluslararası Düzenlemeler ve Türkiye

Alp ERGÖR Dokuz Eylül Üniversitesi TF Halk Sağlığı AD

Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi

Çalışma Ortamı

Çalışma İlişkileri

Çalışma Koşulları

Yaşanan ÇevreBireysel Özellikler

Toplumsal Özellikler

SAĞLIK

fiziksel

kimyasal

biyolojik

ergonomik

psikososyal

Çalışma Ortamı

SüreÜcret

VardiyaGece

Çalışma Koşulları

Örgütlenmeİş güvencesi

İstihdam biçimi

Çalışma İlişkileri

İŞÇİ

İŞVERENDEVLET

SİYASAL SİSTEM

EKONOMİK SİSTEM

ÇALIŞMA YAŞAMI

TOPLUMSAL SİSTEM

KÜLTÜREL SİS

TEM

HUKUK SİSTEMİ

SAĞLIK SİSTEMİ

EK

OL

OJİ

K S

İST

EM

ÇALIŞMA

YAŞAMINDA SAĞLIK

A.Ergör - Y.Demiral

Uluslararası ve ulusal gelişmeler ekseninde Türkiye’de çalışma yaşamı

Türkiye’nin çalışma yaşamına ilişkin ulusal ve uluslararası düzenlemeler yönünden gelişimi

• Cumhuriyetin kuruluş yılları (ve Cumhuriyet öncesi)• İkinci Dünya Savaşına kadar gelen dönem • 1945-60 arası • Sosyal devlet kavramının geliştiği dönem• 1982 Anayasası – 2000 arası • Avrupa Birliği uyum süreci, hızlı yapısal uyum politikaları,

neoliberal uygulamalar dönemi

ILO

– http://www.ilo.int

– 1919– Etki-tepki– Üçlü yapı– Uluslararası düzenlemeler

ILO Temel Sözleşmeler

– Örgütlenme özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkı (87 ve 98)

– Zorla çalışmanın ortadan kaldırılması (29 ve 105)

– Ücret ve meslekte ayrımcılığın önlenmesi (100 ve 111)

– Çocuk emeğinin ortadan kaldırılması (138 ve 182)

Ana Başlıklarla ILO Sözleşmeleri

• Örgütlenme, toplu pazarlık ve çalışma ilişkileri• Zorla çalıştırma• Çocuk işçiliği – yaş• Eşitlikler• Üçlü yapı (devlet, işçi, işveren)• İş denetimi• İstihdam politikaları• Mesleki eğitim• İş güvencesi• Ücretler• Çalışma süreleri• İş sağlığı ve güvenliği• Sosyal güvenlik• Yüksek riskli çalışan grupları (göçmen işçiler, deniz işçileri vb)

Türkiye’nin İmzaladığı ILO Sözleşmeleri

– Toplam 56

– Temel 8 sözleşme

Örgütlenme özgülüğü ve toplu pazarlık

Zorla ve zorunlu çalışmanın yok edilmesi

İş ve meslekte arımcılığın yok edilmesi

Çocuk işçiliğinin yok edilmesi

1952-1993 1961-1998 1967-1967 1998-2001

Türkiye’nin İmzaladığı ILO Sözleşmeleri

Genel Başlık Örnekler Tarih

Genel-Kapsayıcı

81 No’lu İş Teftişi Sözleşmesi 1951

Çalışma Ortamı

42 No’lu İşçinin Tazmini (Meslek Hastalıkları) S45 No’lu Yeraltı İşleri (Kadınlar) S77 No’lu Gençlerin Tıbbi Muayenesi (Sanayi) S 115 No’lu Radyasyondan Korunma S119 No’lu Makinaların Korunma Tertibatı İle Techizi S 127 No’ıu Azami Ağırlık S159 No’lu Mesleki Rehabilitasyon ve İstihdam (Sakatlar) S155 İş Sağlığı ve Güvenliği ve 161 sayılı İş Sağlığı Hizmetleri ve

Örgütlenmesi S1

82 No’lu Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler S

194619381984196819671975200020052001

Türkiye’nin İmzaladığı ILO Sözleşmeleri

Genel Başlık Örnekler Tarih

Çalışma Koşulları

2 No’lu İşsizlik S

26 No’lu Asgari Ücret Belirleme Yöntemi S

29 No’lu Zorla Çalıştırma S

14 No’lu Haftalık Dinlenme (Sanayi) S

105 No’lu Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması S

100 No’lu Eşit Ücret S

111 No’lu Ayırımcılık (İş Ve Meslek) S

1950

1975

1998

1946

1961

1967

1967

Türkiye’nin İmzaladığı ILO Sözleşmeleri

Genel Başlık Örnekler Tarih

Çalışma İlişkileri

11 No’lu Örgütlenme Özgürlüğü (Tarım) S

34 No’lu Ücretli İş Bulma Büroları S

87 No’lu Sendika Özgürlüğü ve Sendikalaşma Hakkının Korunması S

88 No’lu İş Ve İşçi Bulma Servisi Kurulması S

94 No’lu Çalışma Şartları (Kamu Sözleşmeleri) S

95 No’lu Ücretlerin Korunması S

96 No’lu Ücretli İş Bulma Büroları S

98 No’lu Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı S

102 No’lu Sosyal Güvenlik (Asgari Standartlar) S

118 No’lu Muamele Eşitliği (Sosyal Güvenlik) S

122 No’lu İstihdam Politikası S

135 No’lu İşçi Temsilcileri S

138 No’lu Asgari Yaş S

142 No’lu İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi S

144 No’lu Üçlü Danışma (Uluslararası Çalışma Standartları) S

151 No’lu Çalışma İlişkileri (Kamu Hizmeti) S

1961

1946

1993

1950

1961

1961

1952

1952

1975

1974

1977

1993

1998

1993

1993

1993

8032 45 0023 60 03 07

%7

%1

7

%2

5

%1

7

%3

3

Türkiye açısından uluslararası düzenlemelerin dönemsel dağılımı

8032 45 0023 60 03 07

%7

%1

7

%2

5

%1

7

%3

3

Türkiye uluslararası düzenlemeler ve etkileşim

Türkiye’nin BM, dolayısıyla UÇÖ üyeliği

Sosyalizm

Enternasyonel

Batılılaşma

UHSY İY

ÇB

8032 45 0023 60 03 07

%7

%1

7

%2

5

%1

7

%3

3

Türkiye uluslararası düzenlemeler ve etkileşim

Devletçi politikalar

Sosyal devlet – Sendikal güç

Darbe ve dönüşüm

süreci

Neoliberal politikalar

AB Uyum süreci

00 03 07

Türkiye uluslararası düzenlemeler ve etkileşim

Neoliberal politikalar

AB Uyum süreci

ILO C155, 161

Yeni İş Yasası

AB Sosyal Şartı

33 yeni ulusal düzenleme

AB Direktifleri

04

Uluslararası Düzenlemeler ve Etkinlikleri

– ILO - WTO– Zayıftır-zayıflıyor– İzlenmesi gerekiyor

– Kuralsızlaşma sürecinin etkileri – piyasa araçları

KÜRESELLEŞME

Sosyal korumanın çöküşü:

Düzenlemeler

Sendikalar

İş denetimi

İzlem

Hizmetler

...

KuralsızlaştırmaÖzelleştirme

Taşeronlaşma

Küçülme

Çalışma yaşamında sağlığın bozulması

Derinleşen eşitsizlikler

Öneriler

– Üçlü yapı– Sendikal ve siyasi güçlenme– İzlem araçları– …

D Sevindik, Fişek Vakfı – Çalışan Ç Fotoğraf Yarışması

TEŞEKKÜRLER