Cặp phạm trù Khái niệm Mqh biện chứng1. cái riêng cái chung

* Cái riêng: Là một phạm trù của triết học dùng để chỉ một sự vật, hiện tượng, một quá trình riêng lẻ nhất định.* Cái chung: Là một phạm trù của triết học dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính, những mối quan hệ giống nhau ở nhiều sự vật, hiện tượng hay quá trình riêng lẻ.

Cái riêng và cái chung đều tồn tại khách quan giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ với nhau, biểu hiện ở các mặt sau:- Thứ nhất: Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông qua cái riêng mà biểu hiện sự tồn tại của mình  cái chung không tồn tại thuần tuý bên ngoài cái riêng (VD: Phương thức sản xuấtquan hệ sản xuất).- Thứ hai: Cái riêng chỉ tồn tại trong quan hệ với cái chungcái riêng nào tồn tại tuyệt dối độc lập, mà cái riêng chỉ còn tồn tại trong mối quan hệ với cái chung.- Sự vật hiện tượng nào cũng có hai mặt là cái chung và cái riêng, hai mặt này đều tồn tại khách quan.* Cái riêng là cái toàn bộ, phong phú hơn cái chung. Cái chung là các bộ phận, nhưng sâu sắc, bản chất hơn cái riêng.Cái riêng phong phú hơn cái chung bởi vì ngoài những đặc điểm gia nhập vào cái chung, cái riêng còn có những đặc điểm riêng mà chỉ riêng nó có.Cái chung là cái sâu sắc hơn cái riêng  thuộc tính, những mối liên hệ bên trong, tất nhiên ổn định phổ biến tồn tại trong cái riêng cùng loại  Cái chung là cái gắn liền với bản chất, quy định phương hướng tồn tại và phát triển của sự vật.Cái đơn nhất và cái chung có thể chuyển hoá lẫn nhau: Trong những điều kiện nhất định, cái đơn nhất thành cái chung là biểu hiện của tiến trình phát triển đi lên, cái mới ra đời thay thế cái cũ.+ Sự chuyểnhoá của cái trung thành, cái đơn nhất là biểu hiện của quá trình cái cũ, cái lỗi thời của phủ định