ÇaĞdaŞ yaŞam ve ulusal Çikarlarimiz aÇisindan bergama gerÇeĞİ

ÇAĞDAŞ YAŞAM ve ULUSAL ÇIKARLARIMIZ AÇISINDANÇAĞDAŞ YAŞAM ve ULUSAL ÇIKARLARIMIZ AÇISINDAN

BERGAMA GERÇEĞİBERGAMA GERÇEĞİ

Prof. Dr. İsmail DUMANProf. Dr. İsmail DUMAN

METALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜMETALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ÜRETİM METALURJİSİ ANABİLİM DALIÜRETİM METALURJİSİ ANABİLİM DALI

İİSTANBULSTANBUL TTEKNİKEKNİK ÜÜNİVERSİTESİNİVERSİTESİ

ALTIN MADENCİLİĞİ ve ALTIN ALTIN MADENCİLİĞİ ve ALTIN ÜRETİMİ İLE İLGİLİ ÜRETİMİ İLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOKTALARÖNEMLİ NOKTALAR

I . Dünya Genelinde: • Dünya altın üretim sektörü esasen üç Musevi

ailenin elindedir (Rothschield/İngiltere, Oppenheimer/ABD, Le Crespiny/Fransa-Avustralya). Teknik ve mali kontrol çoğunluğu bu ailelere ait 15 büyük maden tröstü eliyle yapılmaktadır. Bu 15 tröstün dünyada altın madeni çıkarıp işleyen 600 kadar şirketi vardır.

• Çıkarılmış altın cevherinin işlenmesi bir Çıkarılmış altın cevherinin işlenmesi bir madencilikmadencilik faaliyeti olmayıp hidrometalurjik bir işlemdir. faaliyeti olmayıp hidrometalurjik bir işlemdir. Metalurji işletmeleri Metalurji işletmeleri Primer üretim Primer üretim endüstrileriendüstrileri olupolup kimyasal faaliyetleri denetleyen çevre yasalarına kimyasal faaliyetleri denetleyen çevre yasalarına tâbidir. Bu sektörün, kendi atıklarını depoloma tâbidir. Bu sektörün, kendi atıklarını depoloma yetkisiyetkisi yoktur. Bunların proses atıkları, önceden arıtılmış yoktur. Bunların proses atıkları, önceden arıtılmış olsun veya olmasın, kamu elindeki ve olsun veya olmasın, kamu elindeki ve denetimindekidenetimindeki nihai atık depolarında -bedel ödetilerek- saklanır. nihai atık depolarında -bedel ödetilerek- saklanır.

Açık veya kapalı maden ocağından yeryüzüne Açık veya kapalı maden ocağından yeryüzüne çıkarılançıkarılan cevher kırıldıktan sonra konveyörler yardımıyla cevher kırıldıktan sonra konveyörler yardımıyla değirmene nakledildiğinde madencilik faaliyeti değirmene nakledildiğinde madencilik faaliyeti biter.biter. Daha “yaş öğütme” aşamasında sodyum siyanür Daha “yaş öğütme” aşamasında sodyum siyanür çözeltisi kullanıldığından, ekstraksiyon işlemi çözeltisi kullanıldığından, ekstraksiyon işlemi başlamıştır. başlamıştır.

Sınai faaliyetin tümüne yanlış olarak Sınai faaliyetin tümüne yanlış olarak “altın“altın madenciliği” madenciliği” denilmesi, ilgili şirketlerin yarattığı denilmesi, ilgili şirketlerin yarattığı kasıtlıkasıtlı bir kavram kargaşasıbir kavram kargaşasından kaynaklanır. Zira ndan kaynaklanır. Zira madenmaden sektörüne, fiziksel cevher zenginleştirme işlemlerisektörüne, fiziksel cevher zenginleştirme işlemleri sırasında oluşan madensel atıkları depoloma vesırasında oluşan madensel atıkları depoloma ve barajlama hakkı tanınmıştır. Buna karşılık, primerbarajlama hakkı tanınmıştır. Buna karşılık, primer üretim yapan kimya-metalurji işletmelerinin üretim yapan kimya-metalurji işletmelerinin zararlı zararlı kimyasal proses atıklarını barajlama/depolama kimyasal proses atıklarını barajlama/depolama hakkı hakkı yoktur ve olmamalıdır. yoktur ve olmamalıdır.

Siyanürle Altın Liçinin Temel ReaksiyonlarıSiyanürle Altın Liçinin Temel Reaksiyonları

2Au + 4NaCN + ½O2Au + 4NaCN + ½O22 + H + H22O O 2Na[Au(CN) 2Na[Au(CN)22]] + +

2NaOH2NaOH

CC

[Au(CN)[Au(CN)22]]-- Au Au(ads)(ads) + 2CN + 2CN--

2Na[Au(CN)2Na[Au(CN)22] + Zn ] + Zn 2Au + [Zn(CN) 2Au + [Zn(CN)44]]2-2-

Siyanürün Atmosferdeki StabilitesiSiyanürün Atmosferdeki Stabilitesi

Yarılanma Ömrü Yarılanma Ömrü 1/21/2 = 276 = 276 GünGün

(Atkinson, 1985)(Atkinson, 1985)

Topraktaki ve Havadaki Siyanür İçin (ne ilginçtir ki !) Topraktaki ve Havadaki Siyanür İçin (ne ilginçtir ki !) Herhangi Bir Emniyet Sınırı Değeri VerilememiştirHerhangi Bir Emniyet Sınırı Değeri Verilememiştir

(CEFIC, 7(CEFIC, 7thth European HCN-Forum, 1997) European HCN-Forum, 1997)

İçme Suyundaki En Yüksek Siyanür Değeriİçme Suyundaki En Yüksek Siyanür Değeri: 50 : 50 g/g/llitritree

(European Commission, 1995)(European Commission, 1995)

Sonu gelmeyen kazalara (adeta ısmarlanmış Sonu gelmeyen kazalara (adeta ısmarlanmış çevreçevre felaketlerine) karşı son yıllarda tüm dünyada felaketlerine) karşı son yıllarda tüm dünyada yükselenyükselen itiraz, isyan ve kitlesel direnişler nedeniyle altınitiraz, isyan ve kitlesel direnişler nedeniyle altın tröstlerince global çapta reklamı yapılan “arıtmatröstlerince global çapta reklamı yapılan “arıtma tesisleri” sadece bir “ortalık yatıştırma” vetesisleri” sadece bir “ortalık yatıştırma” ve yönetimlerden yeni taviz kopartma çabası gibiyönetimlerden yeni taviz kopartma çabası gibi görünmektedir. görünmektedir.

AlkalAlkalii Klorinasyon ProsesiKlorinasyon Prosesi

CNCN¯ ¯ + Cl+ Cl22 CNCl + Cl CNCl + Cl¯̄

CNCl + 2OHCNCl + 2OH¯̄ CNO CNO¯̄ + Cl + Cl¯̄ + H + H22OO

2CNO2CNO¯̄ + 3Cl + 3Cl22 + 6OH + 6OH¯̄ 2HCO 2HCO33¯̄ + N + N22 + 6Cl + 6Cl¯ ¯ + 2H+ 2H22OO

2NaCN + 6NaOH + 4Cl2NaCN + 6NaOH + 4Cl22 + ½O + ½O22 8NaCl + 2CO 8NaCl + 2CO22 + 3H + 3H22O + NO + N22

2Na2Na22Cu(CN)Cu(CN)33 + 28NaOH + 16Cl + 28NaOH + 16Cl22 2Cu(OH) 2Cu(OH)22 + 6CO + 6CO22 + 32NaCl + + 32NaCl +

12H12H22O + 3NO + 3N22

Tiyosiyanatların ParçalanmasıTiyosiyanatların Parçalanması (al (alkkali ali ortamortam))

NaSCN + 4NaOCl +2NaOH NaSCN + 4NaOCl +2NaOH NaCNO + Na NaCNO + Na22SOSO44 + 4NaCl + H + 4NaCl + H22OO

Klor Gazı Yerine Hipoklorit ile Siyanür BozundurulmasıKlor Gazı Yerine Hipoklorit ile Siyanür Bozundurulması

NaCN + NaOCl + HNaCN + NaOCl + H22O O CNCl + 2NaOH CNCl + 2NaOH

2CN2CN¯̄ + Ca(OCl) + Ca(OCl)22 + H + H22O O 2CNCl + Ca(OH) 2CNCl + Ca(OH)22

Demir Siyanür Kompleksleri Hiç Etkilenmez !Demir Siyanür Kompleksleri Hiç Etkilenmez !

HH22OO22 ile Siyanür Bozundurmaile Siyanür Bozundurma

CNCN¯̄ + H + H22OO22 CNO CNO¯̄ + H + H22OO

asidik ortam asidik ortam ; ; CNOCNO¯̄ + 2H + 2H + H + H22O O CO CO22 + NH + NH44++

alkalialkali ortam ortam ; ; CNOCNO¯̄ + OH + OH¯̄ + H + H22O O CO CO332¯2¯ + NH + NH33

++

HH22OO22 ile Bakır Siyanürlerin Bozunmasıile Bakır Siyanürlerin Bozunması

2Cu(CN)2Cu(CN)332¯2¯ + H + H22OO22 + 2OH + 2OH¯̄ 2Cu(OH) 2Cu(OH)22 + 6CNO + 6CNO¯ ¯ + 6H+ 6H22OO

Demir Siyanür Bozunması İçin İlave Bakır İyonuna Gereksinim VardırDemir Siyanür Bozunması İçin İlave Bakır İyonuna Gereksinim Vardır

Fe(CN)Fe(CN)664¯4¯ + 2Cu + 2Cu2+2+ Cu Cu22Fe(CN)Fe(CN)66

INCOINCO// SO SO22- - Air ProsesiAir Prosesi

CNCN¯̄ + SO + SO22 + O + O2 2 + Cu + H+ Cu + H22O O CNO CNO¯̄+ Cu + H+ Cu + H22SOSO44

Tiyosiyanatın Oksidasyonu ve Siyanatın HidroliziTiyosiyanatın Oksidasyonu ve Siyanatın Hidrolizi

SCNSCN¯ ¯ + 4SO+ 4SO22 + 4O + 4O22 + 5H + 5H22O O CNO CNO¯̄ + 5H + 5H22SOSO44

CNOCNO¯̄ + 2H + 2H22O O OH OH¯̄ + NH+ NH33 + CO + CO22

IncoInco Prosesine Göre Prosesine Göre, , Demir Siyanür Parçalanması Ferrik Demirin Demir Siyanür Parçalanması Ferrik Demirin Ferros Demire Redüklenmesiyle BaşlarFerros Demire Redüklenmesiyle Başlar

2Fe2Fe3+3+ + SO + SO22 + 2H + 2H22O O 22FeFe2+2+ + 4H + 4H++ + SO + SO442-2-

2Fe(CN)2Fe(CN)663-3- + SO + SO22 + 2H + 2H22O O 22Fe(CN)Fe(CN)66

4-4- + 4H + 4H+ + + SO+ SO442-2-

Ferros Siyanür Kompleksi Bakır, Çinko veya Nikel ilavesiyle Ferros Siyanür Kompleksi Bakır, Çinko veya Nikel ilavesiyle ÇöktürülürÇöktürülür

2M2M++++ + + Fe(CN)Fe(CN)664-4- + H + H22O O M M22Fe(CN)Fe(CN)66xHxH22OO

(M(M2+2+ :: Cu, Ni Cu, Ni veyaveya Zn) Zn)

Katkı Metallerinin Fazlası Hidroliz Yoluyla Çözeltiden AyrılırKatkı Metallerinin Fazlası Hidroliz Yoluyla Çözeltiden Ayrılır

2Cu2Cu2 +2 + SO SO332-2- + O + O22 + H + H22O + 2OHO + 2OH¯̄ 2Cu(OH) 2Cu(OH)2 2 + SO+ SO44

2-2-

NiNi2+2+ + 2OH + 2OH¯̄ Ni(OH) Ni(OH)22

ZnZn2+2+ + 2OH + 2OH¯̄ Zn(OH) Zn(OH)22

Gereksinimler:Gereksinimler:

1 Gram Toplam Siyanürün Bozunması İçin 1 Gram Toplam Siyanürün Bozunması İçin

00,,1 gram Cu (0.25 gram CuSO1 gram Cu (0.25 gram CuSO44.5H.5H22O)O)

9 gram 9 gram KireçKireç

5 gram SO5 gram SO22 ( (çoğunluklaçoğunlukla Na Na22SOSO33 veve Na Na22SS22OO55

halinde)halinde)

Sıkça önerilen ve bazı işletmelerde uygulananSıkça önerilen ve bazı işletmelerde uygulanan arıtma prosesleri (siyanür oksidasyonuna arıtma prosesleri (siyanür oksidasyonuna dayanandayanan peroksit, hipoklorit, kükürtdioksit/hava vb.)peroksit, hipoklorit, kükürtdioksit/hava vb.) aslında sadece siyanürlü kaplama aslında sadece siyanürlü kaplama banyolarıylabanyolarıyla çalışan galvanoteknik endüstrisinin atık çalışan galvanoteknik endüstrisinin atık sularınısularını arıtmak için geliştirilmiş yöntemlerdir ve arıtmak için geliştirilmiş yöntemlerdir ve yalnız buyalnız bu amaca uygundur. Oysa altın amaca uygundur. Oysa altın ekstraksiyonununekstraksiyonunun proses atığı “atık su” değil, “atık çamur”dur.proses atığı “atık su” değil, “atık çamur”dur. Çevre teknolojisinde herhangi bir “çamur Çevre teknolojisinde herhangi bir “çamur arıtma”arıtma” yöntemi tanımlanmamıştır ve tanımlanamaz.yöntemi tanımlanmamıştır ve tanımlanamaz.

INCO – SOINCO – SO22/Air prosesi de dahil olmak üzere /Air prosesi de dahil olmak üzere anılan hiçbir siyanür bozundurma işleminin anılan hiçbir siyanür bozundurma işleminin çamur arıtma şansı yoktur. Milimetrenin % 4’ü çamur arıtma şansı yoktur. Milimetrenin % 4’ü boyutuna öğütülmüş incecik cevher çok geniş bir boyutuna öğütülmüş incecik cevher çok geniş bir yüzey alanı oluşturur ve siyanür iyonlarının yüzey alanı oluşturur ve siyanür iyonlarının önemli bir kısmını yüzeyinde tutarak bozunmaya önemli bir kısmını yüzeyinde tutarak bozunmaya karşı korur. karşı korur.

Çamurun suyundaki zehir, çamurun katısına geçtiğinde buna arıtma denir mi?

“Arıtma” denilen işlemde önce siyanür bileşiği halinde sulu fazda bulunan pekçok ağır metal, siyanür bozunduğu zaman serbest kalıp hidrolize uğrayarak çöker. Nereye? Çamurun katısına!

Metal hidroksitlerin, özellikle de arsen bileşiklerinin kararlı olarak katı halde kalabileceği tek ve ortak bir pH değeri yoktur. Bir arsen bileşiğinin katı çökelti halinde bulunduğu bir pH değerinde pekçok başka arsen bileşiği sulu fazda bulunur ve bunlar bu halleriyle tehlikeli birer zehirdir.

• Altın üretim işletmelerinde çevresel risk yaratan Altın üretim işletmelerinde çevresel risk yaratan tektek kimyasal madde siyanür değildir. Su fazındaki kimyasal madde siyanür değildir. Su fazındaki siyanürüsiyanürü okside edip atığı barajlamakla ortadanokside edip atığı barajlamakla ortadan kaldırılamayacak esas çevresel risk ve kalıcı kaldırılamayacak esas çevresel risk ve kalıcı toksiktoksik etki, siyanür tarafından mobilize edilen ağıretki, siyanür tarafından mobilize edilen ağır metallerden kaynaklanır. metallerden kaynaklanır.

A- Siyanürlü çözeltiyle temas nedeniyle cevherdençözülen sayısız ağır metal -az veya çok başarılı

bir şekilde- çamurun sulu fazından katı fazına geçirilebilir. .

B- B- Siyanürün zehirsiz karbondioksit ve azotaayrıştığı yolundaki iddialar asılsızdır. Bilimselolarak kanıtlanmıştır ki, mevcut siyanürün sadece%10’u bu şekilde parçalanabilir. Esas parçalanmaürünleri ise kendileri de birer zehir olan siyanatlarve tiyosiyanatlardır.

C- Arsen, antimon, cıva, kurşun, talyum,Arsen, antimon, cıva, kurşun, talyum,kadmiyum, bakır, nikel, krom ve diğer ağırkadmiyum, bakır, nikel, krom ve diğer ağırmetallerin hidroksitlere ve metallerin hidroksitlere ve

arsenat/antimonatlaraarsenat/antimonatlaradönüştürülmüş kompleks tuzlar halinde dönüştürülmüş kompleks tuzlar halinde

ebediyenebediyenkatı fazda tutulabilmesi; yani barajdaki katı fazda tutulabilmesi; yani barajdaki

çamurunçamurunkatı kısmı içinde sonsuza kadar çözünmezkatı kısmı içinde sonsuza kadar çözünmezkılınması teknolojik olarak mümkün değildir.kılınması teknolojik olarak mümkün değildir.Çünkü bir ağır metalin kararlı olduğu pH Çünkü bir ağır metalin kararlı olduğu pH

aralığındaaralığındabir başka metal çözünmüş duruma geçecek, bir başka metal çözünmüş duruma geçecek,

başkabaşkabir deyişle canlılar tarafından bünyeye bir deyişle canlılar tarafından bünyeye

alınabiliralınabilir(bioavailable) hale gelecektir.(bioavailable) hale gelecektir.

1. Ba(II)As(V)1. Ba(II)As(V)

2. As2. As22SS3 3

3. Fe(II)As(V)3. Fe(II)As(V)

4. Hg(I)As(V)4. Hg(I)As(V)

5. Cr(III)As(V)5. Cr(III)As(V)

6. Ca(II)P(V) / As(V)6. Ca(II)P(V) / As(V)

7. Pb(II)As(V)7. Pb(II)As(V)

8. Ti(IV)As(V)8. Ti(IV)As(V)

9. Fe(III)As(V)9. Fe(III)As(V)

10. MgNH10. MgNH44As(V)As(V)

11. Mg(II)As(V)11. Mg(II)As(V)

12. Ca(II)As(V)12. Ca(II)As(V)

Arsen Bileşiklerinin Çözünme DavranışlarıArsen Bileşiklerinin Çözünme Davranışları

(siyanürsüz ve klorürsüz ortamda)(siyanürsüz ve klorürsüz ortamda)

• Arsen bileşiklerinin yukarıda verilen çözünme davranışına ilişkin grafikler klorürsüz ve siyanürsüz bir ortam için geçerlidir. Söz konusu bileşiklerin bulunduğu ortama klor ve siyanür iyonları girdiğinde bu çözünürlük değerleri kat kat (bazı bileşikler için yüzlerce kat) artar. Yani duraylandığı iddia edilen arsen bileşikleri yeniden suda çözünür.

Normandy (Eurogold, Newmont, vs.)Şirketi tarafından 1996 yılında Çevre Bakanlığı’na verilen ek taahhütnamede“tesis içi dökülme ve siyanatlar içinhipoklorid bozundurma” maddesi hangi

aklıevveller tarafından önerilmiş ve kabuledilmiştir?

Burada en kritik nokta, arsen – klor bileşiklerinin çok yüksek buhar basıncına sahip olmalarıdır.

Örenğin; AsCl3 0°C’de 8 mbar, 50°C’de 100 mbar, 130°C’de 1000 mbar buhar basıncına

sahiptir.

Bundan çıkacak sonuç arsenklorürün atmosferik koşullarda aktif buharlaşma gösterip barajdan kilometrelerce uzağa taşınacağıdır.

Atık barajındaki arsen oranı, cevherdeki oranından daha düşük bulunursa kimse şaşmamalıdır. Hipoklorid uygulamasından bu yana önemli bir kısmının gaz olup uçmuş olması gerekir.

Arsenin akut etkisi, aşırı miktarda alındığında Arsenin akut etkisi, aşırı miktarda alındığında öldürücü olması (fare zehiri olarak da biliniyor). öldürücü olması (fare zehiri olarak da biliniyor).

Kronik etkileri ise şöyle: Cilt kanseri, duyu Kronik etkileri ise şöyle: Cilt kanseri, duyu bozukluğu, refleks kaybı ve depresyon, kansızlık, bozukluğu, refleks kaybı ve depresyon, kansızlık, kalp yetmezliği, kan kanseri, lenf sistemi kanseri, kalp yetmezliği, kan kanseri, lenf sistemi kanseri, karaciğer tümörü (anjiosarkom), doğuştan karaciğer tümörü (anjiosarkom), doğuştan sakatlıklar, gelişmesini tamamlamadan doğan sakatlıklar, gelişmesini tamamlamadan doğan bebekler, akciğer kanseri, böbrek yetmezliği ve bebekler, akciğer kanseri, böbrek yetmezliği ve üremi sonucu ölüm, akıl hastalıkları.üremi sonucu ölüm, akıl hastalıkları.

D- Siyanür oksidasyonunu ve ağır metalD- Siyanür oksidasyonunu ve ağır metalçöktürülmesini gerçekleştirmek üzere barajaçöktürülmesini gerçekleştirmek üzere barajagönderilen atığın içine ilaveten tonlarca gönderilen atığın içine ilaveten tonlarca kimyasalkimyasalmadde (klor, kükürt, kireç, sudkostik, bakır,madde (klor, kükürt, kireç, sudkostik, bakır,çinko, nikel vb.) verilmektedir. çinko, nikel vb.) verilmektedir.

Atık barajının muhtevasını Atık barajının muhtevasını zehirsizleştirebilecekzehirsizleştirebilecek

hiçbir arıtma (detox) yöntemi ve sistemi hiçbir arıtma (detox) yöntemi ve sistemi yoktur.yoktur.

Günümüz uygarlığının çevresel nedenlerle bile olsa hiçbir zaman vazgeçemeyeceği 5 temel metali (bakır, çinko, kurşun, aluminyum ve demir-çelik) esas alarak bir karşılaştırma yaptığımızda, çok şaşırtıcı rakamlarla karşılaşırız:

•Bir bakır cevherinden metale gidene kadar yapılan zenginleştirme 9696 kattır.•Bir çinko cevherinden metale gidene kadar yapılan zenginleştirme 10-2010-20 kattır.•Bir kurşun cevherinden metale gidene kadar yapılan zenginleştirme 5-105-10 kattır.•Bir aluminyum cevherinden metale gidene kadar yapılan zenginleştirme 22 kattır.•Bir demir cevherinden metale gidene kadar yapılan zenginleştirme 22 kattır.•Bir altınaltın cevherinden metale gidene kadar yapılan zenginleştirme 1 000 0001 000 000 kattır.

Metallerin Cevher Tenörüyle İlişkisiMetallerin Cevher Tenörüyle İlişkisi

(Cevherden Metale Kadar Zenginleştirme (Cevherden Metale Kadar Zenginleştirme Oranları)Oranları)

• Bu beş temel metalin her yıl topraktan Bu beş temel metalin her yıl topraktan üretilenüretilen 750 milyon tonluk kütlesine ve 250 milyar750 milyon tonluk kütlesine ve 250 milyar USD’lık satış bedeline karşılık üretilen USD’lık satış bedeline karşılık üretilen fizikselfiziksel zenginleştirme atıklarının toplam miktarızenginleştirme atıklarının toplam miktarı yaklaşık 200 milyon tondur. yaklaşık 200 milyon tondur.

Dünya Metal ve Atık Üretimi Dünya Metal ve Atık Üretimi [1997][1997]

Primer Primer Dünya Dünya

Üretimi Üretimi

(10(1066 ton) ton)

Cevher İçin Cevher İçin OrtalamaOrtalama

Ekonomik Ekonomik TenörTenör

Ortalama Ortalama Konsantre Konsantre

TenörüTenörü

Ortaya Çıkan Ortaya Çıkan Atık Miktarı Atık Miktarı

(10(1066 ton) ton)

BakırBakır 6,56,5 %1%1 %25%25 156156

Çinko Çinko 44 %5%5 %45%45 29,329,3

KurşunKurşun 22 %10%10 %60%60 1010

AluminyuAluminyumm

1616 %55%55 -- 55

Demir-Demir-ÇelikÇelik

730730 %55%55 -- --

AltınAltın 0,00250,0025 1-5 ppm1-5 ppm -- 500 - 2500500 - 2500

Ve ... Bilimin, Teknolojinin en Etik Dışı Kullanımlarından BiriVe ... Bilimin, Teknolojinin en Etik Dışı Kullanımlarından Biri

Yıllık toplam primer üretimi sadece 2500 Yıllık toplam primer üretimi sadece 2500 ton ve satış değeri sadece 25 milyar USD ton ve satış değeri sadece 25 milyar USD olan altın, diğer metallerin toplam üretim olan altın, diğer metallerin toplam üretim atığının ortalama 10 katını tek başına atığının ortalama 10 katını tek başına yaratmaktadır. Üstelik yaratmaktadır. Üstelik bubu atık, bir cevher atık, bir cevher zenginleştirme atığı olmayıp toksik bir zenginleştirme atığı olmayıp toksik bir kimyasal proses atığıdırkimyasal proses atığıdır..

Dünyada her yıl böyle milyarlarca ton Dünyada her yıl böyle milyarlarca ton kimyasal atık oluşturan altın üretimi -kimyasal atık oluşturan altın üretimi -getiri/götürü açısından bakıldığında- nükleer getiri/götürü açısından bakıldığında- nükleer enerji üretiminden ve nükleer atık enerji üretiminden ve nükleer atık depolamaktan daha ahlak dışıdır.depolamaktan daha ahlak dışıdır.

Altının ne kadar vazgeçilmez (!) bir metal Altının ne kadar vazgeçilmez (!) bir metal olduğu aşağıdaki grafikten görülebilir:olduğu aşağıdaki grafikten görülebilir:

Elektronik Sanayi4%

Mücevharat85%

Stok Külçesi9%

Madeni Para ve Madalyon

1%

Dişçilik ve Tıp1%

Dünya Genelinde Altının Kullanım AlanlarıDünya Genelinde Altının Kullanım Alanları

Bugüne kadar çıkarılmış ve insanoğlunun elinde bulunan Bugüne kadar çıkarılmış ve insanoğlunun elinde bulunan toplam altın miktarı :150 000 - 200 000 ton. toplam altın miktarı :150 000 - 200 000 ton.

Sadece teknik amaçlı kullanıldığında bu altın dünyaya geri Sadece teknik amaçlı kullanıldığında bu altın dünyaya geri dönüşümsüz olarak dönüşümsüz olarak 1600 yıl, 1600 yıl, geri dönüşüm uygulandığında isegeri dönüşüm uygulandığında ise

sonsuza deksonsuza dek yeter ! yeter !

Bu metalin gerçek metalurjik değeri, Bu metalin gerçek metalurjik değeri, kendisine vehmedilen değerin %4’ü kendisine vehmedilen değerin %4’ü bile değildir.bile değildir.

Dünya ekonomik konjonktürüne bağlı Dünya ekonomik konjonktürüne bağlı olarak satış fiyatı 10 kat değişebilen olarak satış fiyatı 10 kat değişebilen bu spekülasyon aracının ederi ile bu spekülasyon aracının ederi ile maliyeti arasında hiç bir gerçekçi ilişki maliyeti arasında hiç bir gerçekçi ilişki bulunmamaktadır.bulunmamaktadır.

SONU GELMEYEN KAZALAR

1984 (Ağustos) Papua-Yeni Gine’deki BHP şirketine (Normandy, Dresdner Bank,Degussa, DEG) ait Ok Tedi madenine 135 ton siyanür taşıyan iki tekne Kuinga limanında alabora oldu. Siyanür varillerinin çok azı toplanabildi. Kıyı boyunca dipte dağılmış metal variller deniz suyunda çözünüp delinmeyi bekliyor. Her biri saatli bomba gibi. Bu arada limana yakın nehrin ağzında avladıkları timsah etlerinden yiyen 14 yerli zehirlenerek öldü.

1992 (Aralık) ABD/Kolorado eyaletinde Kanada’lı Galactic Resources şirketine ait skandallar madeni Summetville kapatıldı. 1984’te faaliyete geçen

madenin taban suyuna ve Alamosa nehrine 8 yıl boyunca toksik atık sızdırdığı belirlendi. Nehrin 27 kilometresini biyolojik olarak ölü duruma getiren bu kirliliğin kısmen temizlenmesi için 120 milyon USD harcandı. Tam temizlik için 500 milyon USD daha gerekiyor (Bölgeyi terkeden şirketin sadece 4,7 milyon USD’lık teminatına el konulabildi).

1994 (Şubat) Güney Afrika’daki Harmony Madeninde atık barajı patladı; 17 kişi öldü.

1995 (Ağustos) Guyana’da bulunan Omai altın madenindeki atık barajının seddesi yarıldı. 3 milyon metreküp toksik çamur Essequibo nehrini

Atlantik’e kadar (80 km boyunca) zehirledi. Tüm ülke afet bölgesi ilan edildi. Bölge halkı halen çeşitli hastalıklara yakalanmakta.


1995 (Ekim) Filipinler’deki Surigao del Norte altın madeninde bir beton borunun kırılması sonucu 500 000 m3 zehirli atık tarım alanlarına yayıldı.

1998 (Mayıs) Kırgızistan’daki Kumtör altın madenine siyanür taşıyan bir kamyon Barskun nehrine uçtu. Zehir 8 km sonra Orta Asya’nın en büyük kaplıcalarının bulunduğu noktada Issık Göl’e ulaştı.

1998 (Temmuz) İspanya’nın Los Frailes bölgesinde Boliden-RTZ şirketine ait gümüş madeninde sedde yarıldı. Toksik çamurlar Donana Milli Parkına (Avrupa’nın en büyük kuş cennetine) büyük zarar verdi. Guadiamar nehri kitlesel fauna ve flora ölümüne sahne oldu.

1999 (Nisan) Filipinler’in Suriago del Norte altın madeninde yine boru patlamasından ikinci bir kaza meydana geldi. Bu defa çeltik tarlalarını 700 000 metreküp zehirli çamur işgal etti.

1999 (Ekim) Yeni Zelanda’da Normandy şirketine ait Martha Hill altın madeninde sedde yarıldı (Eurogold firması bu madene atık

barajında yüzen ördekleri göstermek üzere 1996 yılında bir uçak dolusu Türk gazeteciyi götürmüştü).


2000 (Ocak) Romanya/Baia Mare’de Esmeralda şirketinin altın madeninde baraj seddesi yarıldı. 100 000 metreküp zehirli çamur Szamos nehri üzerinden Tissa ve Tuna nehirlerine yayıldı. Sadece Szamos nehrinde dar bir alanda 1460 ton balık öldü. Karadeniz ekosisteminin nasıl etkilendiği henüz belli değil.

2000 (Şubat) Endnonezya’nın Irian Jaya bölgesinde Freeport McMoRan adlı Amerikan şirketinin işlettiği Grasberg altın madeninde baraj taştı. Amungme yerlilerinin köyleri zehirli çamur istilasına uğradı.

2000 (Mart) Papua-Yeni Gine’de Dom Resources’a ait Tolukuma madenine siyanür taşıyan helikopterden 1 tonluk siyanür varili düştü. Auga

ve Angabanga nehirleri zehirlendi.

2001 (Ekim) Gana’da West Wasa bölgesinde G. Afrika menşeli Goldfields Ltd. Şirketine ait altın madeninin baraj seddesi yıkıldı. Asuman nehrinin büyük bir bölümünde yaşam bitti.

2001 (1 Kasım) Çin’in orta kesimlerinde meydan gelen bir trafik kazası sırasında kamyon devrilmesi sonucu 11 ton sodyum siyanür Louhe nehrine döküldü. Bölgeyi emniyete almak için binlerce asker harekete geçirildi (siyanürün hangi madene nakledilmekte olduğuna dair

bilgi henüz alınamadı).

Dünyada Altın Çıkartılan ÜlkelerDünyada Altın Çıkartılan Ülkeler

(zenginler)(zenginler)

ABD, Kanada, Avustralya, G. Afrika CumhuriyetiABD, Kanada, Avustralya, G. Afrika Cumhuriyeti

Bu dört “türev” ülkenin ortak özellikleriBu dört “türev” ülkenin ortak özellikleri : :

• BunlarBunlarıın en eskisi ancak 200 yan en eskisi ancak 200 yaşışındadndadıır.r.

• MaceracMaceracıı, göçmen, sürgün ve sömürgeciler taraf, göçmen, sürgün ve sömürgeciler tarafıından ndan

kurulmukurulmuşşlardlardıır. r.

• NüfuslarNüfuslarıına göre çok büyük topraklarna göre çok büyük topraklarıı vard vardıır. r.

• Zenginliklerini yalnZenginliklerini yalnıız yeraltz yeraltıı kaynaklar kaynaklarıına dena değğil uçsuz bucaksil uçsuz bucaksıız z

ormanlara, büyük nehirlere veormanlara, büyük nehirlere ve çok geniçok genişş ve zengin tar ve zengin tarıım m

alanlaralanlarıına borçludurlar.na borçludurlar.

• Esas geliEsas gelişşmeleri anavatanlarmeleri anavatanlarıından (sömürgeci ülkelerden) ndan (sömürgeci ülkelerden)

yaptyaptııklarklarıı bilgi ve teknoloji bilgi ve teknoloji transferiyle mümkün olmutransferiyle mümkün olmuşştur.tur.

• Ve en çarpVe en çarpııccııssıı: Bu dört ülkenin de kolayca gözden : Bu dört ülkenin de kolayca gözden

ççııkarabildikleri, insafskarabildikleri, insafsıızca katlettikleri veyazca katlettikleri veya köleleköleleşştirdikleri yerli tirdikleri yerli

etnik gruplaretnik gruplarıı vard vardıır. r.

Topraklarında Zengin Ülke Şirketleri Eliyle Altın Topraklarında Zengin Ülke Şirketleri Eliyle Altın Çıkartılan ÜlkelerÇıkartılan Ülkeler

(bir türlü zengin olamayanlar)(bir türlü zengin olamayanlar)

Papua-Yeni Gine, Guyana, Etiyopya, Gana, Gine, Mali, FildiPapua-Yeni Gine, Guyana, Etiyopya, Gana, Gine, Mali, Fildişşi i

Sahili, Mozambik, Namibya, Sudan, Zaire, Zambiya, Sahili, Mozambik, Namibya, Sudan, Zaire, Zambiya,

Zimbabve, Hindistan, Endonezya, Malezya, Filipinler, Fiji, Zimbabve, Hindistan, Endonezya, Malezya, Filipinler, Fiji,

Kostarika, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Honduras, Kostarika, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Honduras,

Nikaragua, Brezilya, Arjantin, Bolivya, Şili, Kolombiya, Nikaragua, Brezilya, Arjantin, Bolivya, Şili, Kolombiya,

EkvatorEkvator, , VenezuelaVenezuela ve Peru ve Peru !!

SSCB’nin, SSCB’nin, dağılmasından sonra Özbekistan, Kırgızistan, dağılmasından sonra Özbekistan, Kırgızistan,

Türkmenistan ve Kazakistan’da bu kervana katılmışlardır.Türkmenistan ve Kazakistan’da bu kervana katılmışlardır.

Yerkabuğundaki Ortalama Altın Konsantrasyonu : 4,8 ppbYerkabuğundaki Ortalama Altın Konsantrasyonu : 4,8 ppb

Tonda 1 gram (1 ppm) ve üzerinde altın içeren yerler Tonda 1 gram (1 ppm) ve üzerinde altın içeren yerler altın madenialtın madeni

sayılır.sayılır.

Altının nerede çıkarılacağı teknik olmaktan çok siyasi bir sorundur. Altının nerede çıkarılacağı teknik olmaktan çok siyasi bir sorundur.

Muz cumhuriyetlerindeki altın derinlere kaçınca çokuluslu altın Muz cumhuriyetlerindeki altın derinlere kaçınca çokuluslu altın

tekelleri eski kıtanın sığ katmanlarındaki altına göz diktiler.tekelleri eski kıtanın sığ katmanlarındaki altına göz diktiler.

Ve ilk olarak benim kapıma dayandılar !Ve ilk olarak benim kapıma dayandılar !

II.II. Türkiye Özelinde: Türkiye Özelinde:

Daha önce neden gelmemişlerdi ?Daha önce neden gelmemişlerdi ?

Çünkü onlara gereken kanunlar henüz yoktu :Çünkü onlara gereken kanunlar henüz yoktu :

• 3213 sayılı maden teşvik yasası (1984)3213 sayılı maden teşvik yasası (1984)

• 5260 sayılı yabancı sermayeyi teşvik yasası (1986)5260 sayılı yabancı sermayeyi teşvik yasası (1986)

• 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu’nu 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu’nu

değiştiren 32 değiştiren 32 sayılı kararname (1987)sayılı kararname (1987)

• Bir altyapı hizmeti daha : 1987 yılında dünya altın lobisi Kütahya Bir altyapı hizmeti daha : 1987 yılında dünya altın lobisi Kütahya

Gümüşköy’e bir “Truva Atı” soktu : Etibank 100. Yıl Gümüş Gümüşköy’e bir “Truva Atı” soktu : Etibank 100. Yıl Gümüş

İşletmeleri ! İşletmeleri !

Ve son olarak 26 Mayıs 2004 tarihinde yürürlüğe giren

MADEN KANUNUNDA VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN

Parlamento Komisyonlarındaki ve Kamuoyundaki büyük tepkiler nedeniyle yumuşatılmış anahatlarla çıkartılan, fakat esas kötü niyetini uygulama yönetmeliklerine saklayan bir yasa...

Bergama ile ilgili kısa hatırlatmalarBergama ile ilgili kısa hatırlatmalar

• Eurogold şirketi 1989 yılında Bergama’ya ayak Eurogold şirketi 1989 yılında Bergama’ya ayak bastıbastı

• Bergamalı köylüler 1990 yılında İzmir Bölge İdare Bergamalı köylüler 1990 yılında İzmir Bölge İdare Mahkemesi’nden “yürütmeyi durdurma” talep Mahkemesi’nden “yürütmeyi durdurma” talep ettiler. Talep ettiler. Talep reddedildi. reddedildi.

• Köylüler Danıştay’a başvurdular. 13 Mayıs 1997 Köylüler Danıştay’a başvurdular. 13 Mayıs 1997 tarihinde tarihinde Danıştay köylüleri haklı buldu.Danıştay köylüleri haklı buldu.

• T.C. Çevre Bakanlığı “tashih-i karar” istedi. T.C. Çevre Bakanlığı “tashih-i karar” istedi.

• Danıştay reddetti. (11 Kasım 1998)Danıştay reddetti. (11 Kasım 1998)

• Bölge İdara Mahkemesi bu karara uydu. Karar Bölge İdara Mahkemesi bu karara uydu. Karar “kaziye-i “kaziye-i muhkeme” muhkeme” (kesin hüküm) özelliği (kesin hüküm) özelliği kazandı. kazandı.

• 9 yıl süren hukuk mücadelesi Bergama’lı köylülerin 9 yıl süren hukuk mücadelesi Bergama’lı köylülerin zaferiyle sonuçlandı.zaferiyle sonuçlandı.

• PEKİ NE OLDU ?PEKİ NE OLDU ?

Bergama ile ilgili kısa hatırlatmalarBergama ile ilgili kısa hatırlatmalar

• Başbakanlık Türkiye Cumhuriyeti yasalarını Başbakanlık Türkiye Cumhuriyeti yasalarını çiğneyerek TÜBİTAK’a rapor sipariş etti (Eylül çiğneyerek TÜBİTAK’a rapor sipariş etti (Eylül 1999).1999).

• Başbakanlık yayınladığı genelge ile; Bergama-Başbakanlık yayınladığı genelge ile; Bergama-Ovacık, Eskişehir-Kaymaz vb. altın madeni sahaları Ovacık, Eskişehir-Kaymaz vb. altın madeni sahaları ile ilgili mahkeme kararlarının ülke ekonomisini ile ilgili mahkeme kararlarının ülke ekonomisini zarara uğrattığı yönünde görüş bildirdi (Nisan zarara uğrattığı yönünde görüş bildirdi (Nisan 2000).2000).

• Başbakanlık Çevre, Sağlık ve Orman Bakanlıkları’na Başbakanlık Çevre, Sağlık ve Orman Bakanlıkları’na talimat vererek Eurogold Madencilik A.Ş.’ye talimat vererek Eurogold Madencilik A.Ş.’ye çalışma izni verilmesini istedi (Mayıs 2000).çalışma izni verilmesini istedi (Mayıs 2000).

• Eurogold “Normandy Madencilik A.Ş.” olarak ismini Eurogold “Normandy Madencilik A.Ş.” olarak ismini değiştirdi ve “deneme üretimine” başladı (Mayıs değiştirdi ve “deneme üretimine” başladı (Mayıs 2001)2001)

Sn. Bülent Ecevit’in başbakanlığındaki 57. Sn. Bülent Ecevit’in başbakanlığındaki 57. hükümetin Bakanlar Kurulunca alınan “prensip hükümetin Bakanlar Kurulunca alınan “prensip kararı” gereğince Normandy firması “kararı” gereğince Normandy firması “deneme deneme üretimini”üretimini” yaklaşık 3,5 yıl sürdürdü. yaklaşık 3,5 yıl sürdürdü.

Aynı hükümetin Bursa milletvekillerinden (DSP) Sn. Aynı hükümetin Bursa milletvekillerinden (DSP) Sn. Ali ARABACI’nın 7/8167-16647 esas no’lu Yazılı Ali ARABACI’nın 7/8167-16647 esas no’lu Yazılı Soru önergesine hükümet adına Sn. Şükrü Sina Soru önergesine hükümet adına Sn. Şükrü Sina GÜREL’in verdiği 09/09/2002 tarih B.02.0.002/014 GÜREL’in verdiği 09/09/2002 tarih B.02.0.002/014 sayılı yazılı yanıtda “sayılı yazılı yanıtda “Prensip kararları, icrai Prensip kararları, icrai nitelik taşımayıp Bakanlar Kurulunun çeşitli nitelik taşımayıp Bakanlar Kurulunun çeşitli konularda kabul ettiği kimi ilkeleri konularda kabul ettiği kimi ilkeleri belirlemeleri ve sadece ilgili kamu kurum ve belirlemeleri ve sadece ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik açıklayıcı kararlar kuruluşlarına yönelik açıklayıcı kararlar olmaları nedeniyle yayınlanmamaktadır.olmaları nedeniyle yayınlanmamaktadır.” ” denmekte ise dedenmekte ise de

icraiicrai nitelik taşımayan bu karara dayanılarak nitelik taşımayan bu karara dayanılarak

Bergama’daki Bergama’daki icraaticraat hâlâ sürdürülmeye hâlâ sürdürülmeye çalışılıyor.çalışılıyor.

Yargı Kararlarının Uygulamasına Ait Bilgiler :Yargı Kararlarının Uygulamasına Ait Bilgiler :

• YargYargııtay tay İİçtihadçtihadıı Birle Birleşştirme Genel Kurulu Karartirme Genel Kurulu Kararıı 22 Ekim 1979 22 Ekim 1979 Esas: 78/7 Esas: 78/7 Karar: 79/2 “Anayasa ve yasanKarar: 79/2 “Anayasa ve yasanıın, yargn, yargıı kararlar kararlarıınnıın n kesinlikle yerine kesinlikle yerine getirilecegetirileceğği yolundaki açi yolundaki açıık emri k emri karşkarşııssıında, kararlarnda, kararlarıın uygulanmamasn uygulanmamasıı, , Anayasa ve Anayasa ve yasanyasanıın ön gördüğü kurallarn ön gördüğü kurallarıı ka kağığıt üzerinde bt üzerinde bıırakan ve onu rakan ve onu

dedeğğersiz sözcükler haline getiren bir davranersiz sözcükler haline getiren bir davranışış olur” (TCK Madde olur” (TCK Madde 146 ile ilgili 146 ile ilgili karar).karar).

• Anayasa Anayasa Madde Madde 137/2137/2:: “Konusu suç te “Konusu suç teşşkil eden emir, hiçbir kil eden emir, hiçbir suretle yerine suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz”.sorumluluktan kurtulamaz”.

Ne Düşünülerek Bunlar Göze Alındı ?Ne Düşünülerek Bunlar Göze Alındı ?

• Türkiye’nin toplam altın rezervi (çokuluslu Türkiye’nin toplam altın rezervi (çokuluslu şirketlerin şirketlerin beyanına göre) 6500 ton’dur.beyanına göre) 6500 ton’dur.

• Bu miktarın bugünkü satış bedeli 60 – 70 milyar Bu miktarın bugünkü satış bedeli 60 – 70 milyar USD’dır. USD’dır.

• Bir altın madeninin ortalama rezerv ömrü 10 yıl ve Bir altın madeninin ortalama rezerv ömrü 10 yıl ve yıllık yıllık üretimi 1 ton’dur. üretimi 1 ton’dur.

• 10 yıllık faaliyet boyunca her yıl 650 ton altın 10 yıllık faaliyet boyunca her yıl 650 ton altın üretilebilir.üretilebilir.

• Bunu gerçekleştirmek için 650 adet tesis açılması Bunu gerçekleştirmek için 650 adet tesis açılması gerekir.gerekir.

• Tesis başına ortalama 150 işçiden 10 yıl boyunca Tesis başına ortalama 150 işçiden 10 yıl boyunca 9750097500 işçiye istihdam sağlanabilir. işçiye istihdam sağlanabilir.

Hesabın Gerçeği :Hesabın Gerçeği :

•Çıkartma masrafı (şirket beyanlarına göre): Çıkartma masrafı (şirket beyanlarına göre): %76 %76

• Kâr: %24Kâr: %24

• Devlete doğrudan kalacak pay: çıkanın %5’i Devlete doğrudan kalacak pay: çıkanın %5’i = = 1,7 - 2,9 milyar USD (veya net kârın %10’u 1,7 - 2,9 milyar USD (veya net kârın %10’u =1,5 =1,5 milyar USD). milyar USD).

• Şubat 2001 Krizinden sonraki iki ayda işini Şubat 2001 Krizinden sonraki iki ayda işini kaybedenkaybeden insan sayısı: 574 000 . insan sayısı: 574 000 .

• Cumhuriyet tarihi boyunca Türkiye’de Cumhuriyet tarihi boyunca Türkiye’de üretilmişüretilmiş maden atıklarının toplamı: yaklaşık maden atıklarının toplamı: yaklaşık 26 26 milyon ton.milyon ton.

• “ “Altın Çağı”na girdiğimizde 1 yılda üretilecek Altın Çağı”na girdiğimizde 1 yılda üretilecek zararlızararlı kimyasal atık miktarı: kimyasal atık miktarı: 160 – 200 milyon 160 – 200 milyon ton.ton.

GETİRİ – GÖTÜRÜGETİRİ – GÖTÜRÜ

• TüpragTüprag Şirketi, Balıkesir-Havran’ın Şirketi, Balıkesir-Havran’ın Küçükdere Küçükdere madeninde 6 yıl boyunca madeninde 6 yıl boyunca her yıl her yıl 1.3 ton1.3 ton,,

• Eskişehir-Kaymaz’ın Sivrihisar Eskişehir-Kaymaz’ın Sivrihisar madeninde 8 yıl madeninde 8 yıl boyunca her yıl boyunca her yıl 0.7 ton0.7 ton, , • EurogoldEurogold Şirketi, Gümüşhane-Mastra Şirketi, Gümüşhane-Mastra madeninde madeninde 10 yıl boyunca her yıl 10 yıl boyunca her yıl 1.5 1.5 tonton,,• Bergama-Ovacık madeninde 8 yıl Bergama-Ovacık madeninde 8 yıl boyunca her yıl boyunca her yıl 2.8 ton2.8 ton,,• ComincoCominco Şirketi, Artvin-Cerattepe Şirketi, Artvin-Cerattepe madeninde 10 madeninde 10 yıl boyunca, her yıl yıl boyunca, her yıl 1.2 ton1.2 ton altın çıkaracaktır.altın çıkaracaktır.

Hepsi ne ediyor ?Hepsi ne ediyor ? Yılda 7.5 tonYılda 7.5 tonBugünkü değerden ne tutar ?Bugünkü değerden ne tutar ? 70 milyon Dolar70 milyon DolarŞirket beyanlarına göre üretimŞirket beyanlarına göre üretimmaliyetleri ne kadar?maliyetleri ne kadar? 53 milyon Dolar53 milyon DolarNet kârları ne ?Net kârları ne ? 17 milyon Dolar17 milyon DolarMaden kanunun 15. Maddesine göre Türkiye’ye Maden kanunun 15. Maddesine göre Türkiye’ye bırakacakları servet (!) ne tutuyor ?bırakacakları servet (!) ne tutuyor ? 1.7 milyon Dolar1.7 milyon DolarHakan’ın transfer ücreti neydi ?Hakan’ın transfer ücreti neydi ? 4.5 milyon 4.5 milyon DolarDolar

Evet, bu beş maden aynı anda faaliyete geçerse, Evet, bu beş maden aynı anda faaliyete geçerse, her yıl ulusal bütçemize yapacakları katkı ile ne her yıl ulusal bütçemize yapacakları katkı ile ne alabiliyoruz: İki bacağı ile futbol oynayan alabiliyoruz: İki bacağı ile futbol oynayan Hakan’ın sadece bir bacağının %68’ini !Hakan’ın sadece bir bacağının %68’ini !

Not: 4,5 milyon dolar Hakan Şükür’ün 1998 yılındaki Not: 4,5 milyon dolar Hakan Şükür’ün 1998 yılındaki transfer ücretiydi.transfer ücretiydi.

GETİRİ – GÖTÜRÜGETİRİ – GÖTÜRÜ

... ve başka gerçekler... ve başka gerçekler

2001 Ocak ayından itibaren birdenbire Türkiye’nin 2001 Ocak ayından itibaren birdenbire Türkiye’nin yazılıyazılı

ve görsel medyasında bir yayın sağanağı başladı. ve görsel medyasında bir yayın sağanağı başladı. Uydulara göre dünyada ikinci büyük altın rezervine Uydulara göre dünyada ikinci büyük altın rezervine

sahipsahipülkeyiz!ülkeyiz! Ancak, 400 milyar Dolar değer biçilen Ancak, 400 milyar Dolar değer biçilen

65006500ton’luk bu rezervden hiç üretim yapılmıyor!ton’luk bu rezervden hiç üretim yapılmıyor!

EkonomikEkonomikkrizden çıkmamızı sağlayacak, halkımıza özlediği krizden çıkmamızı sağlayacak, halkımıza özlediği

refahırefahıgetirecek bu milli servet neden işletilmiyor?getirecek bu milli servet neden işletilmiyor?

Altın madenciliğine karşı çıkanlar vatan hainleridir!Altın madenciliğine karşı çıkanlar vatan hainleridir!

Bunları dile getiren medya hangi bilgi kaynağından Bunları dile getiren medya hangi bilgi kaynağından beslenmişti de böylesine katı bir üslupla kamuoyu beslenmişti de böylesine katı bir üslupla kamuoyu oluşturuyordu?oluşturuyordu?Çarpıtmalar bir yana, haberlerin ana kaynağı 1999 Çarpıtmalar bir yana, haberlerin ana kaynağı 1999 yılında “52. Türkiye Jeoloji Kurultayı”na sunulan bir yılında “52. Türkiye Jeoloji Kurultayı”na sunulan bir bildiri metni... Prof. Dr. Ayhan Erler ile Dr. Yük. bildiri metni... Prof. Dr. Ayhan Erler ile Dr. Yük. Müh. Vedat Oygür’ün bu yayını “Türkiye Altın Müh. Vedat Oygür’ün bu yayını “Türkiye Altın Potansiyelinin Tahmini” başlığını taşıyor.Potansiyelinin Tahmini” başlığını taşıyor.

Yazarlardan ilki ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü

Öğretim Üyesi olup ne yazık ki erken yitirdiğimiz bir

bilim insanıdır. Bu tartışmalar sırasında artıkyaşamıyor. Ikinci yazar Vedat Oygür de MTA’dayetişmiş ve maden jeolojisinde birikim sahibi

oluphalen Normandy firmasında müdürdür.

• Yazarlar Türkiye’nin altın potansiyelini Yazarlar Türkiye’nin altın potansiyelini tahmintahmin etmek üzere bazı önerilerde bulunuyorlar.etmek üzere bazı önerilerde bulunuyorlar.

• Türkiye’nin altın rezervini değilTürkiye’nin altın rezervini değil potansiyelini;potansiyelini; hesaplamayı değilhesaplamayı değil tahmin etmeyi tahmin etmeyi deniyorlar.deniyorlar.

• Yaptıkları, Yaptıkları, dünyada bu konuda önerilmiş 5 dünyada bu konuda önerilmiş 5

değişik modeli, Türkiye ile benzerlikler değişik modeli, Türkiye ile benzerlikler buldukları ABD Kaliforniya ve Nevada’yı buldukları ABD Kaliforniya ve Nevada’yı kıyaslayarak modellemek ve bu kıyaslayarak modellemek ve bu benzerliklere benzerliklere göre ülkemizde ne kadar altın potansiyeli göre ülkemizde ne kadar altın potansiyeli olabileceğini tahmin etmek. olabileceğini tahmin etmek.

Açık bir biçimde görülebiliyor ki spekülasyonlara Açık bir biçimde görülebiliyor ki spekülasyonlara kaynak alınan metindekaynak alınan metinde

• Rezervden söz edilmiyor. Rezervden söz edilmiyor. • Daha doğrusu söz ediliyor ve 225 ton olduğu Daha doğrusu söz ediliyor ve 225 ton olduğu söyleniyor. söyleniyor. • Yine bu yazıda, Türkiye’nin altın potansiyeliYine bu yazıda, Türkiye’nin altın potansiyeli 6500 tondur da denmiyor. 1730-6490 ton 6500 tondur da denmiyor. 1730-6490 ton arasındaarasında tahminler yapılıyor, ortalama değer 3649 ton tahminler yapılıyor, ortalama değer 3649 ton olarak belirtiliyor. olarak belirtiliyor. • Yazıda bu miktardan Yazıda bu miktardan ne kadarınınne kadarının işletilebileceğine (hatta ne kadarının işletilebileceğine (hatta ne kadarının bulunabileceğine) bulunabileceğine) ve ülkemizin bundan ne ve ülkemizin bundan ne kadarkadar yararlanabileceğine yönelik hiç bir anlatım yok. yararlanabileceğine yönelik hiç bir anlatım yok.

• Yazarların metninde, yukarıdakiYazarların metninde, yukarıdaki spekülasyonlara malzeme olabilecek hiç bir savspekülasyonlara malzeme olabilecek hiç bir sav mevcut değil. Bu konu çok açık. Yanlış mevcut değil. Bu konu çok açık. Yanlış anlamayaanlamaya neden olabilecek hiç bir bulanıklık da yok.neden olabilecek hiç bir bulanıklık da yok.

Ancak, yazıdaki yaklaşımın Normandy şirketi Ancak, yazıdaki yaklaşımın Normandy şirketi (ve bazı karanlık güçler tarafından) bu şekilde (ve bazı karanlık güçler tarafından) bu şekilde kötüye kullanılmasına ve basının yanlış kötüye kullanılmasına ve basının yanlış yönlendirilmesine sayın Vedat Oygür’ün en yönlendirilmesine sayın Vedat Oygür’ün en küçük bir tepkisi bile ne yazık ki duyulmadı!küçük bir tepkisi bile ne yazık ki duyulmadı!

PotansiyelPotansiyel değerler, değerler, rezerv rezerv olarak;olarak; tahmini tahmini değerler isedeğerler ise gerçek gerçek sonuçlar gibi sunularak sonuçlar gibi sunularak yaratılan kargaşaya ilavetenyaratılan kargaşaya ilaveten; 1730 ton ile ; 1730 ton ile 6490 ton arasında saçılmış tahmin 6490 ton arasında saçılmış tahmin değerleri de 6500 ton olarak çarpıtılıyor. değerleri de 6500 ton olarak çarpıtılıyor. Bu yetmezmiş gibi, olmayan bu altının Bu yetmezmiş gibi, olmayan bu altının pazar değeri 60pazar değeri 60 – 70 – 70 Milyar USD’dan 400 Milyar USD’dan 400 Milyar USD’a şişiriliyor.Milyar USD’a şişiriliyor.

Erler ve Oygür’ün tahmin ettikleri ortalama Erler ve Oygür’ün tahmin ettikleri ortalama altın potansiyeli (3649 ton)altın potansiyeli (3649 ton)

• aranır ve bulunursa,aranır ve bulunursa,• öngörü doğru çıkar da bu miktar, altın öngörü doğru çıkar da bu miktar, altın kaynağı kaynağı olarak belirlenirse,olarak belirlenirse,• İİşletme ve işleme maliyetleri ile dünya şletme ve işleme maliyetleri ile dünya

pazarındaki fiyatlar uygun olur da bu pazarındaki fiyatlar uygun olur da bu miktar, miktar, rezerv niteliği kazanırsarezerv niteliği kazanırsa

Türkiye’ye kalacak olan pay (3213 sayılı Türkiye’ye kalacak olan pay (3213 sayılı Maden Yasası’nın 15. Maddesi’ne göre) 768 Maden Yasası’nın 15. Maddesi’ne göre) 768 Milyon USD olup, buna çok iyi niyetle bir de Milyon USD olup, buna çok iyi niyetle bir de kurumlar vergisi eklenecektir.kurumlar vergisi eklenecektir.

Eğer aynı ön koşullar 6500 ton altın Eğer aynı ön koşullar 6500 ton altın için gerçekleşirse, için gerçekleşirse, Türkiye’ye Türkiye’ye kalacak olan pay yaklaşık 1,5 kalacak olan pay yaklaşık 1,5 Milyar USD olacaktır. Milyar USD olacaktır.

Ama ne karşılığında ?Ama ne karşılığında ?

Bu altına ulaşmak için 24 Milyar ton kaya ve Bu altına ulaşmak için 24 Milyar ton kaya ve toprak kazılacaktır. 2 Milyar ton öğütülmüş toprak kazılacaktır. 2 Milyar ton öğütülmüş malzeme zararlı kimyasal atık olarak sayıları malzeme zararlı kimyasal atık olarak sayıları 600 civarında olacak işletmelerin atık 600 civarında olacak işletmelerin atık barajlarında (saatli bomba misali) barajlarında (saatli bomba misali) stoklanacaktır. stoklanacaktır.

Şayet bu atıkları gerçekten çevresel Şayet bu atıkları gerçekten çevresel normlara uygun olarak nihai uzaklaştırma normlara uygun olarak nihai uzaklaştırma (ultimate disposal) işlemine tabi tutarsak ve (ultimate disposal) işlemine tabi tutarsak ve maden sahalarındaki asit maden drenajını maden sahalarındaki asit maden drenajını önleyip bu sahaları usulüne uygun şekilde önleyip bu sahaları usulüne uygun şekilde rehabilite edersek, yapmamız gereken rehabilite edersek, yapmamız gereken masraf masraf 1,5 Trilyon USD’ı bulacaktır.1,5 Trilyon USD’ı bulacaktır.

OOluşacak maden atıklarının boyutunu luşacak maden atıklarının boyutunu hayal edebilmek için şu örnekleme hayal edebilmek için şu örnekleme yapılabilir: yapılabilir:

Bu atıklar insan boyu yüksekliğinde bir Bu atıklar insan boyu yüksekliğinde bir katman halinde yere serilirse, ülkemin katman halinde yere serilirse, ülkemin üzerinde üzerinde 12 000 km12 000 km22 alan kaplayacaktır..!. alan kaplayacaktır..!.

Bu alan GAP Bölgesinde sulu Bu alan GAP Bölgesinde sulu tarıma açmayı hayal ettiğimiz tarıma açmayı hayal ettiğimiz

alana eşittir.alana eşittir.

• Bugüne kadar yabancı altın arayıcılarına Bugüne kadar yabancı altın arayıcılarına tahsis tahsis edilen ruhsat sahaları yaklaşık olarak 60 edilen ruhsat sahaları yaklaşık olarak 60 000 000 kmkm22 dir. Bu, alarm verici bir durumdur! dir. Bu, alarm verici bir durumdur!

• Altın madenciliğine ve işletmeciliğine izin Altın madenciliğine ve işletmeciliğine izin verebilmek için, devletin hiç bir verebilmek için, devletin hiç bir kurumunda kurumunda yeterince veri ve “denetleyici bilgi yeterince veri ve “denetleyici bilgi birikimi” ne birikimi” ne yazık ki yoktur.yazık ki yoktur.

28 Eylül 2004 günü Çanakkale’de “MTA-İTÜ Biga Yarımadası ve Dolayının Ekonomik ve Çevre Jeolojisi Projesi” nin tanıtımı amacıyla gerçekleştirilmiş sempozyumda Prof. Dr. Atasever GEDİKOĞLU tarafından yapılan “Biga Metalik Maden Yatakları” konulu sunuda aşağıdaki bilgiler verilmektedir :

BİGAYARIMADASI ZUHURLARIBİGAYARIMADASI ZUHURLARIAu

Cu,Pb,Zn,Ag

Sb

Hg

Mo, W

Fe

Mn

Kubaşlar

Kırantepe

Madendağ

Papazlık

Kızılkeçili

ALTIN ZUHURLARI(9 adet)

ALTIN ZUHURLARI(9 adet)

Au

(GÖRÜNÜR) 338 Ton metal Au

BİGA YARIMADASINDA VOLKANOJENİK EPİTERMAL YATAKLARA BAĞLI ÇOK ÖNEMLİ ALTIN

POTANSİYELİ MEVCUTTUR

PLÜTOJENİK HİPOTERMALÖRNEK : ÇANAKKALE MADENDAĞ

PLÜTOJENİK HİDROTERMAL-SKARN

ÖRNEK : ALTINOLUK KIZILKEÇİLİ

VOLKANOJENİK EPİTERMAL YATAKLAR(ARAMALAR DEVAM EDİYOR)ÖRNEKLER : AYVACIK KIRAN TEPE

GÖMEÇ KUBAŞLAR

(GÖRÜNÜR+MUHTEMEL) 1.697.204 Ton metal Cu

GÖR.+MUH. : 20.625 TON METAL

Cu

PLÜTOJENİK HİDROTERMAL YATAKLAR

ÖRNEK : YENİCE ARAPUÇAN

GÖR.+MUH. : 2.362 TON

METALCu

VOLKANOJENİK HİDROTERMAL YATAKLAR

ÖRNEK : ÇANAKKALE KORU MADEN

SKARN - HORNFELS YATAKLAR

ÖRNEK : KALKIM BAĞIRKAÇ DERE

GÖRÜNÜR : 4 437 TON METAL CuGÖRÜNÜR+MUHTEMEL : 22 987 TON METAL Cu

BİGA YARIMADASINDA BAKIR POTANSİYELİ ÇOK ÖNEMLİ DEĞİLDİR. ANCAK KURŞUN-ÇİNKO YATAKLARINDA BULUNAN BAKIR CEVHERİ

DEĞERLENDİRİLEBİLİR. BİRLİKTE BULUNAN KIYMETLİ METALLER POTANSİYELİ BELİRLENMELİDİR

(DERİNDE YÜKSEK TENÖR ?)


(GÖRÜNÜR+MUHTEMEL) 860.387 Ton metal Pb


Pb




Pb

GÖR: 25.428 TON METAL

Pb





BİGA YARIMADASINDA ÇOK ÖNEMLİ KURŞUN POTANSİYELİ MEVCUTTUR. BİRLİKTE BULUNAN

KIYMETLİ METALLER POTANSİYELİ BELİRLENMELİDİR

GÖRÜNÜR : 40.250 TON METAL Pb

GÖRÜNÜR+MUHTEMEL : 155.553 TON METAL Pb

(GÖRÜNÜR+MUHTEMEL) 2.294.479 Ton metal Zn


Zn




Zn

GÖR: 33.903 TON METAL

Zn





BİGA YARIMADASINDA ÖNEMLİ ÇİNKO POTANSİYELİ MEVCUTTUR. BİRLİKTE BULUNAN KIYMETLİ METALLER

POTANSİYELİ BELİRLENMELİDİR

GÖRÜNÜR : 46.716 TON METAL Zn

GÖRÜNÜR+MUHTEMEL : 92.966 TON METAL Zn

(% 4 YÜKSEK TENÖR)


(GÖRÜNÜR+MUHTEMEL) 6.062 Ton metal Ag

GÖR.+MUH. : 165 TON METAL

Ag



GÖR.+MUH. : 27 TON METAL

Ag

GÖR: 57 TON METAL

Ag





BİGA YARIMADASINDA ÇOK ÖNEMLİ, KURŞUN CEVHERİNE BAĞLI GÜMÜŞ POTANSİYELİ MEVCUTTUR

GÖRÜNÜR : 97 TON METAL Ag

GÖRÜNÜR+MUHTEMEL : 249 TON METAL Ag

Görünen o ki, çok uluslu altın tekelleri kendi başlarına veya kollarına yerli ortaklar takarak, Biga yarımadasının “altını üstüne getirme” girişimlerini sürdürmek isteyecekler.

Özellikle Kuzey Ege’de yoğunlaşacak madencilik talepleri karşısında bölge insanları, ekonomik yapının tarım, zeytincilik, turizm, hayvancılık, kara balıkçılığı ve termalcilikten madenciliğe doğru değişim göstermesini göğüsleyebilecek mi?

Şu anki ekonomik yapının yarattığı istihdamı, tüm bunları feda ederek, madenciliğin yaratmasını beklemek akılcı mıdır?

Elbette değildir !

Madencilik az sayıda insan çalıştırıp çok miktarda kazanç sağlamak üzere yapılacaktır. Yaratılan değer ise, birkaç altın zenginini daha da zengin etmeye yarayacaktır.

Başka bir deyişle; kazançkazanç özelleştirilecek,

riskrisk kamulaştırılacaktır.

Altın madenciliğinin tekno-ekonomisi Altın madenciliğinin tekno-ekonomisi hakkında bir kaç söz :hakkında bir kaç söz :

•Dünyada işletilen altın madenlerinin hangi Dünyada işletilen altın madenlerinin hangi zenginlikteki zenginlikteki cevherden çalışacağını genellikle altın fiyatları cevherden çalışacağını genellikle altın fiyatları belirler belirler (1975-1985 arasında 1 ons altın 840-860 USD (1975-1985 arasında 1 ons altın 840-860 USD ederken ederken 2000 yılında 260-270 USD’ye düşmüş2000 yılında 260-270 USD’ye düşmüş ve 2004 ve 2004 yılında ise yılında ise 400 USD’nin üzerinde seyretmeye başlamıştır 400 USD’nin üzerinde seyretmeye başlamıştır). ).

•Birinci durumBirinci durum söz konusu iken tonda 1 gram altın söz konusu iken tonda 1 gram altın içeren içeren damarlardamarlar yüksek kârlarla işletilebiliyordu. yüksek kârlarla işletilebiliyordu. Günümüzde Günümüzde aynı aynı yyüksek kârları 3 gram/ton altın içeren üksek kârları 3 gram/ton altın içeren cevherlerdencevherlerden elde etmek mümkün. Ekonomiklik elde etmek mümkün. Ekonomiklik sınırı sınırı ise halenise halen 1 g/ton değeridir. 1 g/ton değeridir.

ÖrneğinÖrneğin;;

Bergama’da nedense Bergama’da nedense 110 gram/ton 0 gram/ton cevher işletilmesi planlanmış. Böyle bircevher işletilmesi planlanmış. Böyle bir proje şirketin lehine, fakat ülkemizin proje şirketin lehine, fakat ülkemizin aleyhinedir.aleyhinedir. Zengin cevherle birlikte Zengin cevherle birlikte daha fakir cevherler çıkarılıpdaha fakir cevherler çıkarılıp işletilmezse hem toplam metal miktarı işletilmezse hem toplam metal miktarı (dolayısı ile(dolayısı ile alınacak vergi) küçülür alınacak vergi) küçülür hem de geriye kalan fakirleşmişhem de geriye kalan fakirleşmiş y yatağı atağı değerlendirme olanağı ortadan kalkardeğerlendirme olanağı ortadan kalkar

Benzer bir girişim, 1995 yılında Benzer bir girişim, 1995 yılında Artvin/Cerattepe’deki altın madeninin Artvin/Cerattepe’deki altın madeninin altında yatan bakır madeni için altında yatan bakır madeni için planlamıştı. Türkiye’de ortalama %1 planlamıştı. Türkiye’de ortalama %1 bakırlı cevherler işletilirken, Kanada’lı bakırlı cevherler işletilirken, Kanada’lı Cominco şirketi %9,4 bakırlı cevher Cominco şirketi %9,4 bakırlı cevher sökmeyi -yani pastanın kremasını sökmeyi -yani pastanın kremasını götürmeyi- projelendiriyordu.götürmeyi- projelendiriyordu.

Ne ilginçtir ki, bu şirketin o zamanki genel müdürü de şimdiki Bergama/Normandy şirketinin genel müdürü olan sayın Sabri Karahan idi.

Ne acıklıdır ki, şirketin Artvin Belediyesi Düğün Salonunda kamuoyuna açıkladığı bu projeye, orada bulunan ve altı ayrı üniversiteden gelmiş yirmi maden profesörünün hiç itirazı olmamıştı.

Ne gariptir ki bu bağlamda isimleri doğrudan yada dolaylı olarak zikredilen jeolog ve madencilerimiz, halen DPT’nin Madencilik İhtisas Komisyonları’nda görev alıp ülkemizin yüce menfaatleri doğrultusunda maden politikaları belirlemekteler..!

Bir önemli nokta daha: Bir önemli nokta daha:

Dünyada kalan toplam altın rezervi 1999 verilerine göre 45 000 ton olup, 10 yıl sonra tükenecektir. Bu durum gerçekleştiğinde altın fiyatlarının ne olacağı henüz bilinmemektedir.

Topraklarımızda bulunması muhtemel altının yabancı şirket kasalarında ucuz maliyetle depolanmasına izin vermek yerine, onu değerli bir doğal kaynak olarak korumak “zengin zengin madenlerin fakir bekçisi olmakmadenlerin fakir bekçisi olmak” değildir.

Bu arada, ulusal söylemle yapılan muhalafeti boşa çıkartmak için, yabancı şirketlerin yerli şirketler üzerinden “hülle” yapma olasılığı karşısında karar mekanizmalarının çok titiz ve dikkatli olması gerekir.

Kısa vadede, diğer endüstri alanlarına Kısa vadede, diğer endüstri alanlarına yabancı yatırımcı çekme çabalarımız yabancı yatırımcı çekme çabalarımız karşısında (IMF, Dünya Bankası, DTÖ vb) karşısında (IMF, Dünya Bankası, DTÖ vb) uluslararası kurumlardan ya da şirketlerden uluslararası kurumlardan ya da şirketlerden “önce yeraltı zenginliklerinizi “önce yeraltı zenginliklerinizi görelimgörelim” ” şeklinde tavsiye veya talepler gelşeklinde tavsiye veya talepler geldiğinde ve diğinde ve bu doğrultudabu doğrultuda yeni maden yasalarıyeni maden yasaları dikte dikte edildiğinde bunlara edildiğinde bunlara karşı karşı bilimsel, bilimsel, ekonomik ekonomik ve ekolojik temellere oturtulmuş sağlam ve ekolojik temellere oturtulmuş sağlam tezlerle direnmek,tezlerle direnmek,

bu ülkeyi seven herkesin bu ülkeyi seven herkesin görevidir.görevidir.

Soru : Altın madeni nedir?Soru : Altın madeni nedir?

YanıtYanıt : Yeryüzünde açılmış ve : Yeryüzünde açılmış ve sahibi sahibi birbir yalancı olan oyuktur. yalancı olan oyuktur.

Mark TWAINMark TWAIN

ÇAĞDAŞ YAŞAM ve ULUSAL ÇIKARLARIMIZ AÇISINDANÇAĞDAŞ YAŞAM ve ULUSAL ÇIKARLARIMIZ AÇISINDAN

BERGAMA GERÇEĞİBERGAMA GERÇEĞİ

Prof. Dr. İsmail DUMANProf. Dr. İsmail DUMAN

METALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜMETALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ÜRETİM METALURJİSİ ANABİLİM DALIÜRETİM METALURJİSİ ANABİLİM DALI

İİSTANBULSTANBUL TTEKNİKEKNİK ÜÜNİVERSİTESİNİVERSİTESİ

Yargı Kararlarının Uygulamasına Ait Bilgiler :Yargı Kararlarının Uygulamasına Ait Bilgiler :

• Anayasa Madde 138/4: Anayasa Madde 138/4: “Yasama ve Yürütme Organları ile İdare, “Yasama ve Yürütme Organları ile İdare, mahkeme mahkeme kararlarkararlarıına uymak zorundadna uymak zorundadıır. Bu organlar ve idarer. Bu organlar ve idare,, mahkeme kararlarmahkeme kararlarıınnıı hiçbir suretle dehiçbir suretle değişğiştiremez ve bunlartiremez ve bunlarıın yerine n yerine getirilmesini geciktiremez”getirilmesini geciktiremez”

• YargYargııtay Ceza Kurulu Karartay Ceza Kurulu Kararıı 25 Eylül 1978 Esas: 78/230 25 Eylül 1978 Esas: 78/230 Karar:78/303Karar:78/303 : :

““... Yürütme Organlar... Yürütme Organlarıı ile İdare’nin mahkeme kararlar ile İdare’nin mahkeme kararlarıına uymak na uymak zorunda zorunda bulunmasbulunmasıına dair olan Anayasa hükmü, yürütme na dair olan Anayasa hükmü, yürütme organlarorganlarıı ile idareye ile idareye takdir hakktakdir hakkı ı tantanıımamaksızınksızın uyulmasuyulmasıı zorunlu bir görev zorunlu bir görev yyüklemektedir. Buüklemektedir. Bu görevin görevin yerineyerine getirilmesinde ihmal gösterilmesi veya getirilmesinde ihmal gösterilmesi veya ıısrarla yerine srarla yerine

getirilmekten kaçgetirilmekten kaçıınnıılmaslması ı derece derece görevi savsaklama (TCK derece derece görevi savsaklama (TCK Madde Madde 228)228) veya kötüye kullanma (TCK Madde 230)veya kötüye kullanma (TCK Madde 230) suçunun olusuçunun oluşşmasmasıına yol açar”na yol açar”

Kullandıkları terimler dürüst ve açık. Kullandıkları terimler dürüst ve açık. Kasıtlarını Kasıtlarını aşacak şekilde anlaşılmaya yatkın hiç bir aşacak şekilde anlaşılmaya yatkın hiç bir şey şey söylemiyorlar. 9 ayrı yaklaşımla, söylemiyorlar. 9 ayrı yaklaşımla, potansiyel potansiyel tahmini yapıyor ve 1730 ton ile 6490 ton tahmini yapıyor ve 1730 ton ile 6490 ton arasında değişen 9 ayrı tahmin arasında değişen 9 ayrı tahmin getiriyorlar. getiriyorlar. “Altın potansiyeli değerlerinin ortalaması “Altın potansiyeli değerlerinin ortalaması 3649 3649 ton, standart sapması ise 1451 tondur” ton, standart sapması ise 1451 tondur” diyorlar.diyorlar.

Kasti kavram kargaşalarını, bilimin Kasti kavram kargaşalarını, bilimin kötüye kullanımını ve geniş kötüye kullanımını ve geniş boyutlu/medya destekli boyutlu/medya destekli dezenformasyonu önlemek için bazı dezenformasyonu önlemek için bazı temel tanımları yapmakta yarar var:temel tanımları yapmakta yarar var:

1- 1- Uluslararası literatürde “tahminUluslararası literatürde “tahminedilmiş potansiyel”e denk edilmiş potansiyel”e denk

düşen birdüşen birterim yokturterim yoktur..

2- 2- Altın yataklarına değer biçmek Altın yataklarına değer biçmek içiniçin

kullanılan terimler, “kaynak”kullanılan terimler, “kaynak”(resource) ve (resource) ve

“rezerv”(reserve)’dir.“rezerv”(reserve)’dir.

a- a- Kaynak, bir cevher mineralinin, bir yatağa Kaynak, bir cevher mineralinin, bir yatağa ekonomikekonomik değer kazandırabilecek şekilde yoğunlaştığı, değer kazandırabilecek şekilde yoğunlaştığı, nicelik,nicelik, tenör, biçim, yoğunluk ve fiziksel özellikleri tenör, biçim, yoğunluk ve fiziksel özellikleri yeterliyeterli arama ve değerlendirme yöntem ve teknikleri ilearama ve değerlendirme yöntem ve teknikleri ile belirlenmiş ve ekonomik ve teknik belirlenmiş ve ekonomik ve teknik parametrelerinparametrelerin uygulanabileceği olgulara verilen uygulanabileceği olgulara verilen isimdir.Kaynağın,isimdir.Kaynağın, bütünü ile ortaya çıkarılmış ve özellikleri bütünü ile ortaya çıkarılmış ve özellikleri belirlenmişbelirlenmiş kesimine “görünür kaynak” (measured kesimine “görünür kaynak” (measured resource);resource); yayılım ve özellikleri genel olarak belirlenmişyayılım ve özellikleri genel olarak belirlenmiş kesimine “olası kaynak” (Indicated resource); ve kesimine “olası kaynak” (Indicated resource); ve

aaz-çok ortaya çıkarılanlara da “olabilir kaynak”z-çok ortaya çıkarılanlara da “olabilir kaynak” (Inferred resource) denmektedir.(Inferred resource) denmektedir.

b-b- Rezerv ise, cevher kaynağının işletme koşulları Rezerv ise, cevher kaynağının işletme koşulları ve o günün pazar koşulları açısından ekonomik ve o günün pazar koşulları açısından ekonomik olarak işletilebilir kesimine verilen isimdir. olarak işletilebilir kesimine verilen isimdir. Rezerv’in de “kanıtlanmış” (proven) ve “olası” Rezerv’in de “kanıtlanmış” (proven) ve “olası” (probable) terimleri ile anlatılan iki sınıfı var. İlki, (probable) terimleri ile anlatılan iki sınıfı var. İlki, bütününün varolan fiyat ve maloluş koşullarında bütününün varolan fiyat ve maloluş koşullarında ekonomik olarak işletilebileceği kanıtlanmış olan ekonomik olarak işletilebileceği kanıtlanmış olan rezervler için; ikincisi de, bütünü ya da bir rezervler için; ikincisi de, bütünü ya da bir bölümünün bu şekilde ekonomik olarak bölümünün bu şekilde ekonomik olarak işletilebileceği umudu olan rezervler için işletilebileceği umudu olan rezervler için kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

210 tona karşılık 6500 ton ! Birbirleriyle 210 tona karşılık 6500 ton ! Birbirleriyle mertebe olarak bile uyuşmayan bu iki mertebe olarak bile uyuşmayan bu iki veriden hangisinin doğru olduğu ortadadır. veriden hangisinin doğru olduğu ortadadır.

Mevcut 210 tonMevcut 210 ton rezervin daha ne kadar rezervin daha ne kadar artabileceğini görmek için en az 5 artabileceğini görmek için en az 5 Milyar USD’lık arama yatırımı ve 10 yıl Milyar USD’lık arama yatırımı ve 10 yıl süre gerekebilir.süre gerekebilir.

Türkiye’de ne Devletin ne de ÖzelSektörün böyle uzun vadeli yatırımagirmeyeceği uluslararası altın tekelleritarafından gayet iyi bilinmektedir.

Ülkemizin altın rezervi ile ilgili rakamsal verileri Ülkemizin altın rezervi ile ilgili rakamsal verileri tartışırken bazı noktaları da gözden kaçırmamak tartışırken bazı noktaları da gözden kaçırmamak gerekir. gerekir.

a- a- Devlet bünyesinde görevli bazı mühendislerinDevlet bünyesinde görevli bazı mühendislerin (jeoloji-maden) devlet parasıyla elde ettikleri (jeoloji-maden) devlet parasıyla elde ettikleri bilgileribilgileri devlete değil de yabancı özel şirketlere iletmiş devlete değil de yabancı özel şirketlere iletmiş olmaolma olasılığı vardır (Artvin-Cerattepe altın madeni buolasılığı vardır (Artvin-Cerattepe altın madeni bu olasılığın gerçekleştiği yerdir).olasılığın gerçekleştiği yerdir).

b-b- Çokuluslu yabancı şirketler; halkın, Çokuluslu yabancı şirketler; halkın, siyasetçilerin vesiyasetçilerin ve bürokratların gözünü kamaştırmak ve bürokratların gözünü kamaştırmak ve kendi küçükkendi küçük çıkarları (1-2 milyar USD !) peşinde çıkarları (1-2 milyar USD !) peşinde rahatsızrahatsız edilmeden koşabilmek için abartılmış yalan edilmeden koşabilmek için abartılmış yalan verilereverilere sarılıyor olabilirler.sarılıyor olabilirler.

ÇaĞdaŞ yaŞam ve ulusal Çikarlarimiz aÇisindan bergama gerÇeĞİ

Documents