Cch trng cy nha am thu hi lNc nha am nu ng phn l da hin ang tr thnh nc gii nhit ma nng nng hiu qu v ph bin, c th thu hi l nha am thng xuyn cn lu cch trng sau.1. Chn ging v chn chu trng cy nha am min Ty Nam B thng trng cy nha am Vit Nam vi l b to c th cho mt l t gn mt k nu c chm sc tt. Nha am Vit Nam c nha mu vng sau khi ct v phn keo trong c v gin hn.Ngi min qu thng nu ch u xanh nha am thanh lc c th. Thnh ph H Ch Minh hay vng ng Nam B th thng trng ging cy nha am M, pha sau l nha am c lp phn trng, nha cy c mu , nng sut l nhiu gp hai ln nha am VN nn c trng nhiu thu hi l, thng hai b nha am M c hn mt k.Cy nha am c th trng t t nhin hay c trng trong nhng chic lu vng c ng knh ming lu khong 35-40 cm, cao 40-45 cm. Nu trng t th cng tc chm sc t ch ng v l nha am s nh hn trng chu.2. Cch trng cy nha am trong chu luChn gi th trng cy nha am t hn hp tru sng-x da- phn b hoai mc tro tru theo t l 1-0.5-2-0.3 v c vi nm trichoderma ( 2k nm vi sinh trn 100k gi th hn hp) trong thi gian 20-30 ngy mi dng.Cho gi th sau khi vo chu lu khong 2/3 chu, trng cy ging nha am cao 15-20 cm vo mt bn chu nh hng thn cy s da vo thnh chu sau ny.Dng tay nn cht gc cy v ti nc m, t chu ni nhiu nh sng hay ni c nh nng bui sng. Ti nc hng ngy, nu tri nng gt c th ti thm vo bui chiu gip mt cy.Sau mt nm khi cy nha am pht trin tt, gc bt u cao nh ra khi ming chu lu, Lc ny mi tin hnh thu l bn ra th trng.3. Cch bn phn chm sc gip l nha am mau ln bCy nha am c bit thch hp vi phn b hoai mc, hng nm cn trn gi th nh phn 2 v bi gc nhiu t b r cy n nh ( mt nm bi gc 3-4 t)Hng thng bn thm mt mung c ph phn ur ( ri xung quanh gc) vo mi chu cy nha am s gip l nha am ti bng n nang v nng k.Vic ti nc cn duy tr tt khng cy thiu nc s lm lm l cy nha am thu hoch b ng mt ngon.Cy nha am trng chu t b su bnh tn cng, nu pht hin su n l hay m en l th lp tc ct b l h v dp b chu lu tranh ly lan su bnh.4. Cch ct thu hoch l nha amSau mt nm th bt u thu hoch ct l, c hai tun th ct hai l mc i din nhau( dng dao li mng bn ct nh phn tip gip gia l v gc, trnh ct phm vo phn thn cy), thu hoch vi s lng nhiu th phi trng hng trm chu mi c th ct l lun phin hng ngy.Nu nng vi thu hi l sm cy nha am s chm ln v l cy sau ny kh ra b to nng.Sau thi gian thu hoach 3-4 nm th cu nha am bt u suy yu, l nh dn v thn mc cao hn mt chu, c th dng dao bn h phn gc v tip tc trng li h thp chiu cao cy trnh ng , nhng tt nht l phi c k hoch chun b cy con sn sng, trng li la cy nha am mi tip tc thu hoch lu di.Cy nha am c xem nh loi cy c tnh nng gii nhit v thanh lc c th con ngi, vic s dng cy nha am thng xuyn cn c th phng tr rt nhiu loi bnh v gan.Cy nha am trng chu ti nh va lm cy cnh trang tr va cung cp ngun dc liu qu bu m thin nhin ban tng.1. Nhn ging v t trng cy nha am1.1 Cch phn bit gingGing cy nha am hin nay gm hai loi, loi nha am M l di, b to nng k v nhiu gai nhn trn cnh l, pha sau l c lp phn trng, y l ging nha am c mi ngi a trng v c nng sut v d trng.Ngoi ra cn c loi nha am m ngi dn a phng hay trng t trc cn gi l ging nha am Vit Nam, l nh hn, b mng hn, l c t gai v mu xanh khng c lp phn trng.Nhn ging cy nha am bng cch tch chit ly cy con l nhanh nht, chn cy con cao t 15-20 cm l c th bng c gc em ra trng chu.1.2 t trng cyCy nha am i hi phi thot nc tt v c x l cho hoai b r cy d pht trin.Trn t l t trng cy gm tro tru : phn hu c ( phn b hoai hay phn trn qu) : x da : tru sng vi t l l 2:1:0,5:1. Sau khi trn u th gom thnh ng y kn li trong thi gian 15-20 ngy mi em ra trng.Trng hp c tro tru v phn hu c qua s dng c th trn thm t phn trn qu l c th dng c ngay.1.3 Chn chu trng cyC th chn chu nha hay snh c ng knh ming chu t 25-30 cm, chiu cao chu 30-40 cm cy nha am pht trin lu di cho ra l ln. Khi va bng cy con lm ging c th ni kh ro thong mt t 2-3 ngy mi em trng , mi chu trng mt cy ging. Khi trng ta lp t trng va kn b r ch khng lp c l s gy ng cho cy, nn cht t quanh r hay dng cy c nh khng lm lay gc.2. Chm sc v bn phn2.1 Ti nc cho cy nha amKhi mi trng cy con cn ti ngy mt ln r cy m cho ra r mi, khi thy cy nha am xanh tt th hai ngy ti mt ln, trng hp nng gt nn ti mi ngy vo sng sm. Nu ma ko di phi kim tra thng xuyn, k y chu khng nc, c th lm cht cy.2.2 Chm sc chu cy nha amCy nha am c th trng di bng rm hay nng gt nn v tr t chu kh thun li.2.3 Bn phn cho chu cy nha amNu trng lm cy cnh trang tr th c th bn phn hu c v phn NPK( mt thng 2 t lun phin) gip l cy nha am lun xanh tt. Nu trng vi mc ch thu hi s dng th ch bn phn hu c v tro ci hng thng bn mt ln vi liu lng phn trn qu lp mng 1-2 cm ln mt chu, tro ci th dng mt mung c ph y ri nh ln t sau ti nc y .3. Phng tr su bnhCy nha am trng trong chu t khi b su bnh tn cng, nu ma ko di lm d nc c th gy ng l thi nhn, cn ct b kp thi cc l b h bng dao sch ri cch ly ngun bnh khng ly lan.4 Thu hochCy nha am trng trong chu ti nh c th thu hoach s dng sau mt nm chm sc, thi gian cy sinh trng rt lu, sau thi gian xung quanh cy m s c nhiu cy con, c th bng ra trng thm tip tc, trng hp mun cho cy m lun cho l ln th phi ta b cy con dng sc cho cy chnh.Nu trng cy nha am ra ngoi t th cy mau ln hn ( khong 6-8 thng l thu hoch c) do cy c din tch t sinh trng.Cy Nha am hay cn gi l L hi l mt loi cy trng cn, c kh nng thch nghi vi nhiu loi t khc nhau. nc ta, cy Nha am c th trng c nhiu ni, nhng sinh trng v pht trin tt nhng khu vc c s ngy nng trong nm cao.

Theo ti liu dc hc Vit Nam, cy Nha am c th cha c nhiu chng bnh nh: St, Khp tim, tr, vim khp, vim gan, ri lon tuyn ty ... c bit cc bnh v da, cy Nha am c xem l mt loi thn dc. L Nha am c th cha lnh cc loi bng. Nc p t l Nha am c th cha c bnh ung th da.Hin nay, cy Nha am cn c s dng sn xut cc loi m phm bo v v dng da, cng nh dng lm nc gii kht.Ninh Thun l mt trong nhng tnh c din tch cy Nha am nhiu nht. Cydc liuny ch yu c trng trn nhng vng t ct v pha ct ven bin, canh tc cc loi cy trng khc km hiu qu. Khi trng cy Nha am, nng dn khng phi u t ban u cao, k thut chm sc n gin v trng mt ln c th thu hi lu di, mang li hiu qu rt cao.I. Lm t+ Chn t: Nha am l cy chu c kh hn, nhng khng chu c ngp ng, do phi chn vng t cao ro, thong xp, tt nht l t pha ct d thot nc.+ Lm t: t trng phi c cy ba k, mc ch lm nh t v sang phng rung trng. Sau ln lung, nh rnh trng. Thng thng lung c nh cao khong 20 cm d thot nc. nh Rnh trng theo mt hng cch hng 80 cm, cy cch cy 40 cm.+ Bn lt: S dng phn chung hoai bn lt. Mi cy bn lt khong 500 - 700 g phn chung, khong 2,5 tn phn chung/ha.II. Chn ging+ Chn ging: Hin nay, c khong 300 loi Nha am khc nhau, nhng Nha am ALOE VERAL l xanh thm, b l to l loi d trng v cho nng sut cao. Ging Nha am ALOE VERAL ang c nng dn trng i tr .(Lng y Cao Xun Quang hng dn)+ Nhn ging: Nha am c nhn ging bng phng php v tnh. Chng ta s dng l Nha am tin hnh nhn ging. tng h s nhn ging, b con c th ct b t cy m. Mt nm sau xung quanh cy m s xut hin my chc cy con. Khi cy con ln chng 10 cm, chng ta tch cy con em vo vn m, chm sc cy ln chng 15 - 20 cm chng ta ly em trng.+ Thi v trng: Cy Nha am c th trng quanh nm, nhng tt nht l trng vo ma xun v ma thu, v y l thi gian cy Nha am con c th phc hi v pht trin nhanh nht.+ Cch trng: o cy con t vn m ( lu : khi o nn cn thn, ly c cng nhiu r cng tt, nhm thu ngn thi gian hi sc ca cy con ). Sau , trng theo rnh, vi mt : Cy cch cy 40 cm, hng cch hng 80 cm, nh vy s lng cy ging khong 30 - 50.000 cy/ha.

Khi trng, b con ch :

mm cy con nh khi mt t ( nu b con lp t mt ln trn ngn cy s gy ng thi cy con khi ti nc ), gi cho cy thng ng v r ph u mi lp cht t, nu t khng m gi gc nn ti thm nc. Sau , nu tri kh hn phi thng xuyn ti nc gi m va , nu tri ma lin tc th phi ch thot nc, v Nha am con rt d b cht do ng nc. Nha am va trng xong mm l s hoc vng, nhng khi bn r mm s xanh tr li. Cy Nha am ging sau khi ly ra khi vn m, b con nn trong mt 2 - 3 ngy, sau mi em ra trng th cy con s nhanh mc mm v t l sng cao hn.III. Chm sc :Vic chm sc cy Nha am ch yu gm 3 khu k thut nh sau:a. Ti- tiu nc:+ Ti nc: Cy Nha am chu c nng hn nhng li pht trin tt khi c m trong t va phi. V vy, trong ma kh b con phi ti nc thng xuyn gi m cho t. Tt nht trong ma kh, 3 - 5 ngy b con phi ti nc 1 ln, gip cy sinh trng tt, t cht lng sn lng cao hn.+ Tiu nc: Cy Nha am khng chu c ngp ng qu lu. Do vy, nu tri ma di ngy b con phi khi thng cch rnh trng to iu kin thot nc tt. Nu mng rnh b tch nc s gy thi r, lm cho cy Nha am cht hng lot.b. Lm c xi xo t:Trong qu trnh chm sc cy Nha am b con phi xi xo t tr c nhiu t. Vic xi t thng xuyn s gip cho nn t c thng thong v tr c cc loic di, lm cho qu trnh chuyn ho cc cht dinh dng trong t nhanh chng v cy Nha am d hp thu, sinh trng v pht trin nhanh hn.c.Bn phn:Cy Nha am c kh nng hp th v chuyn ha nhanh cc cht dinh dng trong t. Do , ngoi vic bn lt bng phn chung ( khong 2,5tn/ha ), b con phi thng xuyn bn thc cho cy Nha am bng phn NPK. Thi gian bn thc tt nht l 1 thng/ln, vi liu lng khong 100 Kg/ha. Khi bn phn b con nn trnh lm bn l, thng bn trc khi tri c ma hoc phi ti nc sau khi bn phn. Mi ln bn phn nn kt hp vi xi xo t Nha am d hp th hn.IV. Phng tr bnh hi :Biu b l ca Nha am c bao bc bi mt lp gip cng, nn cc loi cn trng kh c th gy hi. Nhng trong iu kin trng vi mt dy, t qu m v nhit thp, l ca Nha am s b mt s loi trc khun gy hi. Trn mt l xut hin nhiu m en v s nh hng rt ln n cht lng ca cy Nha am.Bin php phng tr: m bo thng thong trong vn trng Nha am, kp thi tiu nc khng ch m ca t ph hp, lm c ng lc gip Nha am pht trin mnh, to nn kh nng khng bnh tt.Nu xut hin du hiu bnh do trc khun gy ra, b con nn nhanh chng ct b nhng l mang bnh em tiu hy, trnh ly lan cho cc l khc.Trng cy Nha am ch yu l thu hoch l, do vy trong qu trnh phng tr bnh hi, b con khng nn s dng cc loi thuc ha hc.

Cy Nha am l loi cy chu kh hn rt tt. Trong ma kh, khng c nc ti, cy Nha am vn c th sng c. n khi t c m thch hp, cy s tip tc pht trin. Sau khi trng khong 06 thng, cy Nha am c th cho thu hoch la u tin v c mi thng li thu hoch mt ln. Sau mt nm xung quanh cy m li xut hin nhiu cy con, b con c th chn nhng cy con to khe thay th cy m, th c th cho thu hoch lu di m khng phi m trng li t u./.Cch trng nha am ti nh cho cy mp mp, xanh ttCy nha am c xem nh loi cy c tnh nng gii nhit v thanh lc c th con ngi, vic s dng cy nha am thng xuyn cn c th phng tr rt nhiu loi bnh v gan. Nu ck thut trng nha amng cch di y s rt d dng trng ngay ti nh.Chn gingGing cy nha am hin nay gm hai loi, loi nha am M l di, b to nng k v nhiu gai nhn trn cnh l, pha sau l c lp phn trng, y l ging nha am c mi ngi a trng v c nng sut v d trng.Ngoi ra cn c loi nha am m ngi dn a phng hay trng t trc cn gi l ging nha am Vit Nam, l nh hn, b mng hn, l c t gai v mu xanh khng c lp phn trng.Nhn ging cy nha am bng cch chn cy nha am khe mnh mp mp, tch ra mt l t thn cy chnh.t trng cyHy chun b mt chu cy c l pha di thot nc cho cy. Trn u t mn vi phn trn qu, b vo chu, hn hp t va khng cn nhiu qu.Chn chu trng cyC th chn chu nha hay snh c ng knh ming chu t 25 - 30 cm, chiu cao chu 30 - 40 cm cy nha am pht trin lu di cho ra l ln. V cy l hi rt d b ng v rng l nu t qu m nn chu trng cn c l thot nc ln. V trnh t trng b tri ra ngoi, ly mnh gm hoc giy lc c ph lt di y chu. Sau t pha ct vo y chu (cch ming khong 2cm).Cch trngt ngang l l hi trn nn t, ri dng tay vun mt cht t che khong mt na l l hi. Tip theo, t chu cy ni c nhiu nng nhng cn lu trnh b ma ht qu nhiu. Sau ti nc cho m ht t xung quanh l hi. Hng ngy, theo di nu t qu kh th ti thm cht nc cho cy.Chm sc cy nha amNha am kh d sng nn khng cn qu lo lng vn chm sc cho cy. Ch cn thnh thong ti cho cy mt cht nc v ni c nh sng. Sau 2 thng, nha am s mc ln thnh bi.