c a alyt n i i c i a l c l f m o de ratta toraks anatomisi ... · clavicula mevcuttur. göğüs...

Journal of Clinical and Analytical Medicine 17 | Journal of Clinical and Analytical Medicine1

Journal o

f C

linic

al and Analytical Medicine

Ratta Toraks Anatomisi

Sorumlu Yazar Okan Ekim AUuml Veteriner Fakuumlltesi Anatomi AD İrfan Baştuğ Cad 06110 Dışkapı Ankara Tuumlrkiye T+90 3123170315392 F +90 3123175559 E-Mail okanekimyahoocom

Tuumlm evcil memeli hayvanlarda olduğu gibi [1] ratta da goumlğuumls boşluğunun (cavum thoracis) kemiksel sınırlarını dorsalrsquode thoracal vertebrarsquolar lateralrsquode costarsquolar ventralrsquode ise sternum verir Fakat bunlara ek olarak goumlğuumls boşluğunun cranial giridinin (apertura thoracis cranialis) oumln tarafında sternumrsquou scapularsquonın processus acromialisrsquoine bağlayan kemirgen ve tavşangillerde genellikle varolan bir ccedilift clavicula mevcuttur Goumlğuumls kafesi insandan farklı olarak oumlnden arkaya doğru genişlemiştir fakat karın boşluğuna (cavum abdominis) nazaran yine de daha kuumlccediluumlktuumlr [2] Ratta 13 adet thoracal vertebra dolayısıyla bu vertebrarsquolara bağlanan 13 ccedilift costa bulunur Thoracal vertebrarsquolar bu grup omurlara oumlzguuml anatomik farklılaşmalarını ratta da tipik olarak goumlsterirler Costarsquoların eklemleşmesine mahsus uumlccedil adet eklem yuumlzuuml (fovea costalis) ihtiva ederler Ayrıca proc spinosusrsquoları da gelişmiştir Costarsquolar os costale ve cartilago costalis olmak uumlzere kemiksel ve kıkırdaksal iki boumlluumlm halindedir Cranialrsquoden caudalrsquoe doğru ilk 7 costa sternal (sternumrsquoa direkt bağlanan) sonraki 3 costa asternal (sternumrsquoa indirekt bağlanan) en son 3 costa ise yuumlzuumlcuumlduumlr ve herhangi bir şekilde sternumrsquoa bağlantı goumlstermez Ratta sternum 6 adet ince silindirik yapılı sternebrarsquodan oluşur ve diğer memeli hayvanlarda olduğu gibi oumlnde manubrium sterni ve arkada proc xiphoideusrsquola sınırlanmıştır [3]Cavum thoracisrsquoi sınırlandıran kasların bir kısmı baş boyun ve ilgili organların ccedileşitli hareketlerine yardımcı olurken aynı zamanda torakal boumlluumlmuumln de craniodorsal cranioventral ve craniolateral sınırlarını ccedilizer Bir kısmı da dorsolateral ve ventrolateralrsquoden goumlğuumls boşluğunu sararken aynı zamanda soluma (inspirasyon veya ekspirasyon) veya oumln ekstremitenin goumlvdeye bağlanması gibi fonksiyonları da yerine getirir Bahse konu kaslardan belli başlıları origo ve intertio bağlantılarıyla birlikte Tablo1rsquode ve Şekil 1 ve 2rsquode detaylı olarak verilmiştir [1-4] Goumlğuumls boşluğunu saran seroumlz zar olan pleurarsquonın bir kısmı torakal boşluğun duvarlarını iccedilten kaplarken (pleura parietalis) bir kısmı da bu kavitede bulunan organların uumlzerini oumlrter (pleura visceralis) Ayrıca pleura (pleura mediastinalis) goumlğuumls boşluğunun median kısmında mediastinum denilen bir boşluk şekillendirir [1] Mediastinum iccedilerisinde trachea esophagus kalbin iccedilinde bulunduğu cavum pericardii genccedil hayvanlarda belirgin bir thymus aorta vena cava cranialisrsquoler ve diğer atar ve toplar damarlar bulunur Sağ ve sol tarafın pleura mediastinalisrsquoi cavum pericardiirsquonin caudoventralrsquoinde mediastinal septumrsquou oluşturmak uumlzere birbirine temas eder [4]Akciğerler oldukccedila farklı bir loblanma goumlsterir Sol akciğer sadece bir ana lobdan oluştuğu halde sağ akciğer doumlrt farklı loba ayrılır Bunlar lobus cranialis lobus medius lobus caudalis ve ventralrsquode bulunan piramit şeklinde olan lobus

accessoriusrsquotur [5 6] (Şekil 3) Akciğerler caudodorsalrsquode 10 costa hizasına kadar uzanarak diaphragmarsquoya dayanır Trachea larynxrsquoi caudalrsquode sağ ve sol ana bronşlara (bronhcus principhalis dexter et sinister) bifurcatio trachearsquoyı yaparak bağlayan bir hat konumundadır Uzunluğu ergin bireylerde ortalama 33 cmrsquodir Ratta trachea 22ndash30 adet (ortalama 24 adet) ldquoCrdquo şekilli kıkırdak halkadan oluşur [5 7] Transversal kesitlerde halkaların ortalama ccedilapları ise 03 cm x 015 cm olarak goumlruumlluumlr Kıkırdak halkalar ergin ve yaşlı bireylerde sıklıkla kalsifiye olurlar [5] İnsandan farklı olarak ratların tracheobronchial sistemi monopod bir dallanma goumlsterir Trachearsquonın caudal ucunun ventral kısmında genccedil hayvanlarda thymus goumlze ccedilarpar İki lob halinde goumlzlenen thymus kalbin oumln kısmından larynxrsquoe kadar uzanabilir [2-4]Ratta kalp neredeyse median hat uumlzerinde hafifccedile sola kaykılmış durumdadır Uumlccediluumlncuuml veya 4 costa seviyesinden başlayarak caudalrsquoe doğru uzanır Kalbin apexrsquoi sola doğru youmlnelmiş halde proc xiphoideusrsquoun hemen oumlnuumlnde yer alır Ratta kalp iki akciğer arasında olmasına karşın sternumrsquoun hemen dorsalrsquoinde bulunur [2 5 9] Dolayısıyla ventralrsquoden goumlğuumls boşluğu palpe edildiği takdirde kalp atımlarının costarsquoların ventral bitimlerinin hemen iccedil tarafında sternumrsquoun dorsalrsquoinde rahatlıkla hissedilebildiği goumlruumlluumlr Atımların en yuumlksek şiddette hissedildiği intercostal aralığın sternumrsquoa yakın kısmından caudodorsal istikamette girildiği takdirde intrakardiyak manuplasyonlar iccedilin kalbe kolaylıkla ulaşılmış olacaktır Tuumlm memeli hayvanlarda olduğu gibi bir septum organı sağ ve sol iki yarıma boumller [10 11] Her bir yarım da ventriculus ve daha az muskuumller olan atriumrsquoa ayrılır Sol ventrikuumll sağdakine nazaran daha kalın duvarlı ve muskuumller bir yapıya sahiptir Sağ atrium ve ventrikuumll oksijen bakımından fakir olan kanı ihtiva ederken sol tarafta oksijen bakımından zengin yani temiz kan bulunur [11 5]İki adet vena cava cranialis ve tek vena cava caudalis ile tuumlm vuumlcudun kirli kanı atrium dextrumrsquoa ulaşır Buradan akciğere gitmek uumlzere ostium atrioventriculare dextrum isimli delikten geccedilerek ventriculus dexterrsquoe gelir Sağ atrium ve ventriculus arasındaki deliği uumlccedilluuml bir kapakccedilık sistemi (valva tricuspidalis) kapatır Ventriculus dexterrsquodeki kirli kan truncus pulmonalis aracılığı ile akciğerlere temizlenmek uumlzere pompalanır Akciğerlerde oksijen bakımından temizlenen kan ratta sayıları ortalama 4 adet olan vv pulmonales vasıtası ile atrium sinistrumrsquoa gelir Ostium atrioventriculare sinistrumrsquodan geccedilen temiz kan ventriculus sinisterrsquoe ulaşır Sol atrium ve ventriculus arasındaki deliği ikili bir kapakccedilık sistemi (valva bicuspidalis) kapatır Ventriculus sinisterrsquode toplanan temiz kan tuumlm vuumlcuda aorta vasıtasıyla pompalanır Her iki ventrikuumllden ccedilıkan damarın ağzında da uumlccedilluuml semilunar kapakccedilıklar vardır Kalpteki kapakccedilıkların istisnasız tek youmlnluuml

Okan Ekim Ccedilağdaş Oto

Journal of Clinical and Analytical Medicine18


| Journal of Clinical and Analytical Medicine


2

ccedilalışması kanın bir sonraki segmente geriye kaccedilırma olmadan iletilebilmesi accedilısından buumlyuumlk oumlnem taşır [3 5 8] Kalbin dış yuumlzuumlnde atrium ve ventrikuumllleri birbirinden ayıran bir oluk (sulcus coronarius) iccedilerisinde koroner damarlar bulunur Fakat kalbin vaskuumllarizasyonunu sağlayan bu damarlar kalbin ventralrsquoine doğru youmlnlenirken diğer tuumlrlerden farklı olarak sağ ve sol ventrikuumlluuml birbirinden ayıran olukların (sulcus longitudinalis) belirgin olmaması sebebiyle lateral duvarlardan ventrikuumlllere doğru ilerler [5] Aorta kalpten koumlken alan vuumlcudun en buumlyuumlk arteri konumundadır Kalpten ilk ccedilıkan boumlluumlmuuml olan aorta ascendensrsquoden arteria coronaria dextra et sinistra ayrılır [11] Pericardiumrsquoun geccedililmesinden hemen sonra arcus aortaersquoyı yapar ve vuumlcuda giden dalları sırasıyla verir Arcus aortaersquodan ayrılan ilk kol ccediloğu memeli hayvanda olduğu gibi truncus brachiocephalicusrsquotur [10-12] Bu truncusrsquotan da a subclavia dextra ve a carotis communis dextra ayrılır Arcus aortaersquodan daha sonra ccedilıkan dallar sırasıyla a carotis communis sinistra ve a subclavia sinistrarsquodır Arcus aorta sonrasında aorta descendensrsquoi oluşturmak uumlzere sola (v cava cranialis sinistrarsquoya doğru) ve geriye doğru youmlnlenir Aorta descendensrsquoin oluşumundan sonra spatium intercostalersquolere gitmek uumlzere dorsalrsquode bu boumlluumlmden ayrılan aa intercostales goumlruumlluumlr [2-4 11]Arcos aortaersquodan koumlken alan ana dallar takip edilirse goumlğuumls boşluğuna boyun ve kafaya oumln bacağa ve ilgili organlara giden kollar rahatlıkla ayırt edilebilir A subclaviarsquonın ilk dalı bu damarın ventral yuumlzuumlnden ayrılıp goumlğuumls duvarına giden a thoracica internarsquodır Bu damarın yakınında uumlccedil ayrı dal yine a subclaviarsquoyı terk eder Truncus costocervicalis dorsal yuumlzden ccedilıkarak caudolateral youmlnde ilerler A vertebralis a subclaviarsquodan

cranialrsquoe doğru gidecek şekilde ayrılır ve cervical vertebrarsquoların canalis transversariusrsquouna girer A cervicalis superficialis a subclaviarsquodan ayrılır omuz ve yuumlzeysel boyun kaslarını vaskuumllarize etmek uumlzere clavicularsquonın yakınından craniolateral youmlnde ilerler Sonrasında a subclavia ilk costarsquonın oumlnuumlnden kıvrılır ve oumln bacağa gitmek uumlzere a axillaris adını alır [3 4]A carotis communisrsquoler ise arcus aortaersquodan ayrıldıktan sonra boyun ve devamında kafaya gitmek uumlzere trachearsquoya paralel olarak v jugularis interna ve nervus vagus eşliğinde cranialrsquoe doğru ilerler Tiroid bezi seviyesinde de a carotis interna ve a carotis externa olmak uumlzere ikiye ccedilatallanır [3 4]Vuumlcudun venoumlz drenajını sağlayan iki ana damar v cava cranialis ve v cava caudalis vasıtası ile venoumlz kan kalbin sağ atriumrsquouna gelir [11] Diğer memelilerden farklı olarak bilinmesi gereken ccedilok oumlnemli bir oumlzellik ratta v cava cranialisrsquoin sağlı sollu iki adet olduğudur V cava cranialis sinistra sağ atriumrsquoa ulaşabilmek iccedilin kalbin dorsal yuumlzuumlnden geccediler V cava caudalis ise diaphragma uumlzerinde bulunan for venae cavaersquodan geccedilerek karın boşluğundan goumlğuumls boşluğuna girer Sağ akciğerin lobus caudalis ve lobus accessoriusrsquou arasında cranialrsquoe doğru ilerleyerek kalbin sağ atriumrsquouna accedilılır [3 4] (Şekil 4)Apertura thoracis cranialisrsquoin oumln tarafında yuumlzeysel olarak bulunan lenf yumruları lymphonodi cervicales superficialesrsquotir Daha derinde trachearsquonın hemen lateralrsquoinde arkalı oumlnluuml iki ccedilift olarak yerleşmiş lenf yumruları ise lymphonodi cervicales profundirsquodir Apertura thoracis cranialisrsquoin girişinde trachearsquonın sonuna doğru sternumun cranialrsquoine yerleşmiş lenf yumruları ise lymphonodi sternales cranialesrsquotir Thymusrsquola hemen hemen aynı boumllgede yerleşmiş iki grup lenf yumrusu mediastinumrsquoda goumlzlenebilir Bunlar lymphonodi mediastinales ventrales ve

Kasın İsmi Başlangıccedil Bağlantısı (Origo) Bitiş Bağlantısı (Intertio)

M sternothyroideus Manubrium sternirsquonin caudal yuumlzuuml ve 1 2 cartilago costales Cartilago thyroideaM sternohyoideus Manubrium sterni Os hyoideumM omohyoideus Scapularsquonın margo cranialisrsquoi Os hyoideumM sternomastoideus Manubrium sternirsquonin cranial sınırı Proc mastoideusM cleidomastoideus Clavicularsquonın orta 13rsquouuml Proc mastoideusM longus colli 1 thoracal ve son cervical vertebraların proc transversusrsquoları 1-6 cervical vertebrarsquolarM scalenus medius 2-7 cervical vertebrarsquoların proc transversusrsquoları İlk altı costaM scalenus ventralis 2-7 cervical vertebrarsquoların proc transversusrsquoları 4 ve 5 costarsquolarM trapezius pars acromialis Cervical ve 1 thoracal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou Acromion ve spina scapulaeM trapezius pars clavicularis Protuberantia occipitalis externa Clavicularsquonın lateral 13rsquouumlM trapezius pars scapularis 4 thoracal ndash 3 lumbal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou Spina scapulaeM rhomboideus capitis Os occipitale Scapularsquonın margo dorsalisrsquoiM rhomboideus cervicis İlk 3 cervical vertebrarsquonın proc spinosusrsquou Scapularsquonın margo dorsalisrsquoi spina scapularsquonın yakınıM rhomboideus thoracis 4-7 cervical vertebrarsquoların proc spinosusrsquou Scapularsquonın margo vertebralisrsquoiM latissimus dorsi 8-12 thoracal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou ve thoracolumbal fascia Humerusrsquoun proximal bitimiM acromiodeltoideus Clavicularsquonın lateral frac12rsquosi ve acromion Tuberositas deltoideaM pectoralis superficialis Manubrium sterni ve 1 2 sternebrarsquolar Humerusrsquoun tuberositas deltoidearsquosıM pectoralis profundusrsquoun pars cranialisrsquoi 2-5 sternebrarsquolar Scapularsquonın margo cranialisrsquoi proc coracoideus humerusrsquoun tuberositas deltoidearsquosıM pectoralis profundusrsquoun pars caudalisrsquoi Proc xiphoideus Scapularsquonın proc coracoideusrsquouM serratus ventralis cervicis Son 4 cervical vertebrarsquonın proc transversusrsquou Scapularsquonın margo dorsalisrsquoinin medial yuumlzuumlM serratus ventralis thoracis 1-7 costarsquolar Scapularsquonın facies costalisrsquoiM omotransversarius Ala atlantis Scapularsquonın proc metacromialisrsquoiM serratus dorsalis cranialis Lig nuchae thoracolumbal fascia 1 ve 2 thoracal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou 4-9 costarsquolarM serratus dorsalis caudalis Son 3 thoracal ve lumbal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou 9-13 costarsquolarM intercostales externi Tuumlm spatium intercostalersquoler arasında Tuumlm spatium intercostalersquoler arasındaM intercostales interni Tuumlm spatium intercostalersquoler arasında Tuumlm spatium intercostalersquoler arasındaM transversus thoracis Sternum 3 ve 4 sternebra ClaviculaM obliquus externus abdominis 4-12 costarsquolar ve fascia lumbalis Crista iliaca os pubis linea albaM obliquus internus abdominis Thoracolumbal fascia crista iliaca Asternal costarsquoların cartilago costalisrsquoleri ve linea albaM transversus abdominis Caudal costarsquoların iccedil yuumlzuuml Linea alba crista iliacaM rectus abdominis Pecten ossis pubis 1 costa clavicula ve manubrium sterniM longissimus dorsi pars thoracicae Lumbal vertebrarsquoların proc spinosus ve proc mamillarisrsquoi Costarsquolar thoracal vertebrarsquoların proc transversusrsquouM iliocostalis pars thoracicae Lumbal vertebrarsquoların proc transversusrsquoları ve costarsquolar Cranialrsquodeki costarsquolara doğru

Journal of Clinical and Analytical Medicine 19




3

Şekil 1 Ratta torakal boumllgedeki yuumlzlek kaslar Ventralrsquoden goumlruumlnuumlm 1 M pectoralis superficialis 2 M pectoralis profundus 3 M acromiodeltoideus 4 M clavotrapezius 5 M sternomastoideus 6 M sternohyoideus 7 M rectus abdominis 8 M obliquus externus abdominis

Şekil 2 Ratta yuumlzlek kaslar Lateralrsquoden goumlruumlnuumlm 1 M latissimus dorsi 2 M spinotrapezius 3 M acromiotrapezius 4 M clavotrapezius 5 M triceps brachii 6 M obliquus externus abdominis 7 M rectus abdominis 8 M brachialis 9 M spinodeltoideus





4

biraz daha geriye yerleşmiş olan lymphonodi mediastinales dorsalesrsquotir [5]Apertura thoracis cranialisrsquoten cavum thoracisrsquoe giriş yapan bir diğer oumlnemli oluşum ise alimenter kanalın bir boumlluumlmuuml olan esophagusrsquotur Esophagus boyun boumlluumlmuumlnde trachearsquonın dorsalrsquoinde bulunurken boynun son kısmında apertura thoracis cranialisrsquoin hemen oumlnuumlnde iken 1 costa hizasında trachearsquonın soluna duumlşerek bu şekilde cavum thoracisrsquoe girer [2 11] Cavum thoracis iccedilerisinde esophagus tekrar trachearsquonın dorsalrsquoine youmlnlenir ve bifurcatio trachea oluşana kadar trachea ile birlikte bu şekilde ilerler [12] Sonrasında sağ ve sol akciğerin arasından hemen hemen median hat uumlzerinden aortarsquonın ventralrsquoinde olacak biccedilimde caudalrsquoe doğru ilerleyerek diaphragma uumlzerinde bulunan hiatus esophageus vasıtasıyla cavum abdominisrsquoe geccediler [2 11]Esophagus ile birlikte apertura thoracis cranialisrsquoten n vagus da cavum thoracisrsquoe girer Onuncu kafa ccedilifti olarak da adlandırılan n vagus mix bir sinirdir ve a carotis communisrsquoler ve v jugularis externarsquolar ile birlikte sağlı sollu seyreder Goumlğuumls boşluğu iccedilerisinde iki n vagus birleşerek esophagusrsquoun dorsalrsquoinde ve ventralrsquoinde iki truncus oluşturur ve hiatus esophageusrsquotan geccedilerek cavum abdominisrsquoe ulaşır [2-4 11]Ratta meme bezleri (glandulae mammariae) cervical boumllgeden inguinal boumllgeye kadar yayılmış durumdadır Fakat cervical ve abdominal meme bezlerinin bulunduğu boumllgede meme başı (papilla mamma) bulunmaz Hatta abdominal meme bezleri oldukccedila az gelişmiştir [5]Ratta genellikle 6 ccedilift meme bulunur ve bunlardan 3 ccedilifti oumlnde bilateral olarak torakal boumllgededir [2 5] Sternumrsquoun uumlstuumlnuuml

Şekil 3 Cavum thoracisrsquoin caudoventralrsquoden goumlruumlnuumlmuuml 1 Cor 2 Arcus aortae 3 Lobus cranialis pulmoni dextri 4 Lobus medius pulmoni dextri 5 Lobus caudalis pulmoni dextri 6 Lobus accessorius pulmoni dextri 7 Pulmo sinister 8 V cava caudalis 9 Esophagus 10 Thymus 11 Diaphragma 12 Hepar 13 N phrenicus

Şekil 4 Cavum thoracisrsquoin thymus ccedilıkarıldıktan sonraki goumlruumlnuumlmuuml (10 formaldehit soluumlsyonu) 1 Arcus aortae 2 A brachiocephalica 3 A carotis communis sinistra 4 V cava caudalis 5 V cava cranialis sinistra 6 V cava cranialis dextra 7 Cor 8 Auricula sinistra 9 Pulmo dexter 10 Pulmo sinister 11 Trachea 12 Esophagus





5

oumlrtmeden tamamen aksillar boumllgeyi doldurmuş ve hemen gerisindeki costarsquoların uumlzerine yayılmıştır Diğer 3 ccedilift meme ise inguinal boumllgeye yerleşmiştir ve hafifccedile abdomenrsquoe doğru yayılmıştır [5]Rata bir dış bakı yapıldığında torakal boumllgersquonin ventralrsquoindeki kıl yapısının ccedileşitli burgaccedillar oluşturduğu goumlruumlluumlr İlki hemen oumln bacak ekleminin oumlnuumlnde boyun ve goumlğuumls boumllgeleri sınırında olanıdır ve vortices pilorum divergentes olarak isimlendirilir İkincisi ise axillar boumllgede bulunur ve flumen pilorum divergens axillaris adını alır Torakal meme başlarından bir kısmı bu burgaccedil yuumlzuumlnden hemen fark edilemeyebilir [5] Kaynaklar1 Dursun N Veteriner Anatomi I Ankara Medisan Yayınevi 20082 Popesko P Rajtova V Horak J A color atlas of anatomy of small laboratory animals A high-resolution anatomical rat atlas Volume II Bratislava Wolf Publishing 19903 Chiasson RB Laboratory anatomy of the white rat 5th ed WCB McGraw-Hill Boston 19944 Walker WF Homberger DG Anatomy and dissection of the rat 3rd ed WH Freeman and Company New York 19975 Komarek VP Gross anatomy In Krinke GJ editor Handbook of the experimental animals The laboratory rat London Academic Press 2000 p 244-51 6 Green EC Anatomy of the rat Hafner Publishing New York 19637 Kafa B Bazı Deney Hayvanlarının Anatomik Fizyolojik ve Biyokimyasal Oumlzellikleri [Erişim tarihi 07122010] Erişim adresi httpwwwbornovavetgovtrPDFdhegitimdhanatomipdf 8 Hunt HR A laboratory manual of the anatomy of the rat The Macmillan Company New York 1924 9 Bai X Yu L Liu Q Zhang J Li A Han D et al A high-resolution anatomical rat atlas J Anat 20062095707-70810 Ekim O Yeni Zelanda Tavşanırsquonda (Oryctolagus cuniculus l) arcus aortae ve oumln ekstremite atardamarları uumlzerinde makroanatomik ccedilalışmalar (Doktora tezi) Ankara Ankara Uumlniversitesi 200811 Dursun N Veteriner Anatomi II Ankara Medisan Yayınevi 2008 12 Wang-Fischer Y Prado R Koetzner L In Anatomy and Cerebral Circulation of the Rat Wang-Fisher Y editor Manual of Stroke Models in Rats Boca Raton CRC Press Taylor and Francis Group 2009





2

ccedilalışması kanın bir sonraki segmente geriye kaccedilırma olmadan iletilebilmesi accedilısından buumlyuumlk oumlnem taşır [3 5 8] Kalbin dış yuumlzuumlnde atrium ve ventrikuumllleri birbirinden ayıran bir oluk (sulcus coronarius) iccedilerisinde koroner damarlar bulunur Fakat kalbin vaskuumllarizasyonunu sağlayan bu damarlar kalbin ventralrsquoine doğru youmlnlenirken diğer tuumlrlerden farklı olarak sağ ve sol ventrikuumlluuml birbirinden ayıran olukların (sulcus longitudinalis) belirgin olmaması sebebiyle lateral duvarlardan ventrikuumlllere doğru ilerler [5] Aorta kalpten koumlken alan vuumlcudun en buumlyuumlk arteri konumundadır Kalpten ilk ccedilıkan boumlluumlmuuml olan aorta ascendensrsquoden arteria coronaria dextra et sinistra ayrılır [11] Pericardiumrsquoun geccedililmesinden hemen sonra arcus aortaersquoyı yapar ve vuumlcuda giden dalları sırasıyla verir Arcus aortaersquodan ayrılan ilk kol ccediloğu memeli hayvanda olduğu gibi truncus brachiocephalicusrsquotur [10-12] Bu truncusrsquotan da a subclavia dextra ve a carotis communis dextra ayrılır Arcus aortaersquodan daha sonra ccedilıkan dallar sırasıyla a carotis communis sinistra ve a subclavia sinistrarsquodır Arcus aorta sonrasında aorta descendensrsquoi oluşturmak uumlzere sola (v cava cranialis sinistrarsquoya doğru) ve geriye doğru youmlnlenir Aorta descendensrsquoin oluşumundan sonra spatium intercostalersquolere gitmek uumlzere dorsalrsquode bu boumlluumlmden ayrılan aa intercostales goumlruumlluumlr [2-4 11]Arcos aortaersquodan koumlken alan ana dallar takip edilirse goumlğuumls boşluğuna boyun ve kafaya oumln bacağa ve ilgili organlara giden kollar rahatlıkla ayırt edilebilir A subclaviarsquonın ilk dalı bu damarın ventral yuumlzuumlnden ayrılıp goumlğuumls duvarına giden a thoracica internarsquodır Bu damarın yakınında uumlccedil ayrı dal yine a subclaviarsquoyı terk eder Truncus costocervicalis dorsal yuumlzden ccedilıkarak caudolateral youmlnde ilerler A vertebralis a subclaviarsquodan

cranialrsquoe doğru gidecek şekilde ayrılır ve cervical vertebrarsquoların canalis transversariusrsquouna girer A cervicalis superficialis a subclaviarsquodan ayrılır omuz ve yuumlzeysel boyun kaslarını vaskuumllarize etmek uumlzere clavicularsquonın yakınından craniolateral youmlnde ilerler Sonrasında a subclavia ilk costarsquonın oumlnuumlnden kıvrılır ve oumln bacağa gitmek uumlzere a axillaris adını alır [3 4]A carotis communisrsquoler ise arcus aortaersquodan ayrıldıktan sonra boyun ve devamında kafaya gitmek uumlzere trachearsquoya paralel olarak v jugularis interna ve nervus vagus eşliğinde cranialrsquoe doğru ilerler Tiroid bezi seviyesinde de a carotis interna ve a carotis externa olmak uumlzere ikiye ccedilatallanır [3 4]Vuumlcudun venoumlz drenajını sağlayan iki ana damar v cava cranialis ve v cava caudalis vasıtası ile venoumlz kan kalbin sağ atriumrsquouna gelir [11] Diğer memelilerden farklı olarak bilinmesi gereken ccedilok oumlnemli bir oumlzellik ratta v cava cranialisrsquoin sağlı sollu iki adet olduğudur V cava cranialis sinistra sağ atriumrsquoa ulaşabilmek iccedilin kalbin dorsal yuumlzuumlnden geccediler V cava caudalis ise diaphragma uumlzerinde bulunan for venae cavaersquodan geccedilerek karın boşluğundan goumlğuumls boşluğuna girer Sağ akciğerin lobus caudalis ve lobus accessoriusrsquou arasında cranialrsquoe doğru ilerleyerek kalbin sağ atriumrsquouna accedilılır [3 4] (Şekil 4)Apertura thoracis cranialisrsquoin oumln tarafında yuumlzeysel olarak bulunan lenf yumruları lymphonodi cervicales superficialesrsquotir Daha derinde trachearsquonın hemen lateralrsquoinde arkalı oumlnluuml iki ccedilift olarak yerleşmiş lenf yumruları ise lymphonodi cervicales profundirsquodir Apertura thoracis cranialisrsquoin girişinde trachearsquonın sonuna doğru sternumun cranialrsquoine yerleşmiş lenf yumruları ise lymphonodi sternales cranialesrsquotir Thymusrsquola hemen hemen aynı boumllgede yerleşmiş iki grup lenf yumrusu mediastinumrsquoda goumlzlenebilir Bunlar lymphonodi mediastinales ventrales ve

Kasın İsmi Başlangıccedil Bağlantısı (Origo) Bitiş Bağlantısı (Intertio)

M sternothyroideus Manubrium sternirsquonin caudal yuumlzuuml ve 1 2 cartilago costales Cartilago thyroideaM sternohyoideus Manubrium sterni Os hyoideumM omohyoideus Scapularsquonın margo cranialisrsquoi Os hyoideumM sternomastoideus Manubrium sternirsquonin cranial sınırı Proc mastoideusM cleidomastoideus Clavicularsquonın orta 13rsquouuml Proc mastoideusM longus colli 1 thoracal ve son cervical vertebraların proc transversusrsquoları 1-6 cervical vertebrarsquolarM scalenus medius 2-7 cervical vertebrarsquoların proc transversusrsquoları İlk altı costaM scalenus ventralis 2-7 cervical vertebrarsquoların proc transversusrsquoları 4 ve 5 costarsquolarM trapezius pars acromialis Cervical ve 1 thoracal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou Acromion ve spina scapulaeM trapezius pars clavicularis Protuberantia occipitalis externa Clavicularsquonın lateral 13rsquouumlM trapezius pars scapularis 4 thoracal ndash 3 lumbal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou Spina scapulaeM rhomboideus capitis Os occipitale Scapularsquonın margo dorsalisrsquoiM rhomboideus cervicis İlk 3 cervical vertebrarsquonın proc spinosusrsquou Scapularsquonın margo dorsalisrsquoi spina scapularsquonın yakınıM rhomboideus thoracis 4-7 cervical vertebrarsquoların proc spinosusrsquou Scapularsquonın margo vertebralisrsquoiM latissimus dorsi 8-12 thoracal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou ve thoracolumbal fascia Humerusrsquoun proximal bitimiM acromiodeltoideus Clavicularsquonın lateral frac12rsquosi ve acromion Tuberositas deltoideaM pectoralis superficialis Manubrium sterni ve 1 2 sternebrarsquolar Humerusrsquoun tuberositas deltoidearsquosıM pectoralis profundusrsquoun pars cranialisrsquoi 2-5 sternebrarsquolar Scapularsquonın margo cranialisrsquoi proc coracoideus humerusrsquoun tuberositas deltoidearsquosıM pectoralis profundusrsquoun pars caudalisrsquoi Proc xiphoideus Scapularsquonın proc coracoideusrsquouM serratus ventralis cervicis Son 4 cervical vertebrarsquonın proc transversusrsquou Scapularsquonın margo dorsalisrsquoinin medial yuumlzuumlM serratus ventralis thoracis 1-7 costarsquolar Scapularsquonın facies costalisrsquoiM omotransversarius Ala atlantis Scapularsquonın proc metacromialisrsquoiM serratus dorsalis cranialis Lig nuchae thoracolumbal fascia 1 ve 2 thoracal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou 4-9 costarsquolarM serratus dorsalis caudalis Son 3 thoracal ve lumbal vertebrarsquoların proc spinosusrsquou 9-13 costarsquolarM intercostales externi Tuumlm spatium intercostalersquoler arasında Tuumlm spatium intercostalersquoler arasındaM intercostales interni Tuumlm spatium intercostalersquoler arasında Tuumlm spatium intercostalersquoler arasındaM transversus thoracis Sternum 3 ve 4 sternebra ClaviculaM obliquus externus abdominis 4-12 costarsquolar ve fascia lumbalis Crista iliaca os pubis linea albaM obliquus internus abdominis Thoracolumbal fascia crista iliaca Asternal costarsquoların cartilago costalisrsquoleri ve linea albaM transversus abdominis Caudal costarsquoların iccedil yuumlzuuml Linea alba crista iliacaM rectus abdominis Pecten ossis pubis 1 costa clavicula ve manubrium sterniM longissimus dorsi pars thoracicae Lumbal vertebrarsquoların proc spinosus ve proc mamillarisrsquoi Costarsquolar thoracal vertebrarsquoların proc transversusrsquouM iliocostalis pars thoracicae Lumbal vertebrarsquoların proc transversusrsquoları ve costarsquolar Cranialrsquodeki costarsquolara doğru





3







4








5






3







4








5






4








5






5


c a alyt n i i c i a l c l f m o de ratta toraks anatomisi ... · clavicula mevcuttur. göğüs...

Documents