büyük patlama bilgilerini görmek İçin tıkla kuark ş kuark ş ğ ş … · 2012. 2. 17. · 5...

Büyük Patlama Bilgilerini Görmek İçin Tıkla

Kuark temel parçacık ve maddenin temel bileşenlerinden biridir. Kuarklar bir araya gelerek hadronlar olarak bilinen bileşik parçacıkları oluştururlar. Bunların en kararlı olanları atom çekirdeğinin bileşenleri proton ve nötrondur.[1] Renk hapsi denilen bir olgu sebebiyle kuarklar asla yalnız bir şekilde bulunmazlar; onlar sadece hadronlar dahilinde bulunabilirler.[2][3] Bu sebeple kuarklar hakkında bilinenlerin çoğu hadronların gözlenmesi sonucunda elde edilmiştir.

Kuark

İki yukarı kuark ve bir alt kuarktan oluşan bir proton.

İçerik: Temel tanecik

Ailesi: Fermiyon

Kuşak : 1., 2., 3.

Etkileşim : Elektromanyetizma, Gravitasyon , Güçlü, Zayıf

Antiparçacık: Antikuark

Teori: Murray Gell-Mann (1964) George Zweig (1964)

Keşif: SLAC (~1968)

Sembol: q

Tip sayısı: 6 (yukarı, aşağı, tılsım, acayip, üst ve alt)

Elektrik yükü:

+2⁄3 e, −1⁄3 e

Renk yükü: Evet

Spin: 1⁄2

Çeşni olarak bilinen altı tip kuark bulunmaktadır: yukarı, aşağı, tılsım, acayip, üst ve alt.[4] Yukarı ve aşağı kuark bütün kuarklar içinde en düşük kütleli olanlardır. Daha ağır kuarklar parçacık bozunması yoluyla hızlıca aşağı ve yukarı kuarka dönüşürler: yüksek kütle durumundan daha düşük kütle durumuna dönüşüm. Bu sebeple yukarı ve aşağı kuarklar evrende en yaygın olanlardır, bununla birlikte tılsım, acayip, üst ve alt kuarklar sadece yüksek enerjili çarpışmalarda (kozmik ışınlar ve parçacık hızlandırıcılarda) oluşabilir.

Kuarklar elektrik yükü, renk yükü, spin ve kütle gibi çeşitli içkin özelliklere sahiptir. Kuarklar parçacık fiziğinin Standart Model'inde dört temel kuvvetin (elektromanyetizma, gravitasyon, güçlü etkileşim, zayıf etkileşim) tümüyle de etkileşen ve ayrıca elektrik yükü temel yükün tamsayı katı olmayan tek temel tanecik ailesidir. Her kuark çeşnisi için ona karşılık gelen bir tane de antiparçacık bulunur. Antikuark denilen bu parçacık kuarktan, sadece bazı özelliklerinin aynı büyüklükte fakat ters işaretli olması ile ayrılır.

Kuark modeli 1964'te Murray Gell-Mann ve George Zweig tarafından birbirlerinden bağımsız olarak ortaya atıldı.[5] Kuarklar hodronlar için oluşturulan bir düzenlenim şemasının parçaları olarak tanıtıldı ve 1968 yılına kadar onların varlığı ile ilgili çok az fiziksel kanıt bulunuyordu.[6][7] Altı kuarkın tamamı hızlandırıcı deneylerinde gözlemlendi, keşfedilen son kuark olan üst kuark ilk kez 1995'de Fermilab'da gözlendi.[5]

Konu başlıkları

[gizle]

1 Sınıflandırma 2 Tarih

o 2.1 Etimoloji 3 Yapısı

o 3.1 Elektrik yükü o 3.2 Spin o 3.3 Zayıf etkileşim o 3.4 Güçlü etkileşim ve renk yükü o 3.5 Kütle o 3.6 Özellikler tablosu

4 Etkileşen kuarklar o 4.1 Deniz kuarkları o 4.2 Kuark özdeğinin diğer evreleri

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Quark_structure_proton.svg&filetimestamp=20060316134848�http://tr.wikipedia.org/wiki/Fermiyonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Ku%C5%9Fak_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvetlerhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektromanyetizmahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gravitasyonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Antipar%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Zweig&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=SLAC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Acayip_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cst_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alt_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_par%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/wiki/Maddehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_listesi#Bile.C5.9Fik_par.C3.A7ac.C4.B1klarhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Atom_%C3%A7ekirde%C4%9Fihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Protonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6tronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-0#cite_note-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Renk_hapsihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Renk_hapsihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-HyperphysicsConfinment-1#cite_note-HyperphysicsConfinment-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-HyperphysicsBagModel-2#cite_note-HyperphysicsBagModel-2http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87e%C5%9Fni_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Acayip_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cst_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alt_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-HyperphysicsQuark-3#cite_note-HyperphysicsQuark-3http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunmas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Evrenhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kozmik_%C4%B1%C5%9F%C4%B1nhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_h%C4%B1zland%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_y%C3%BCk%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_Modelhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_Modelhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvethttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektromanyetizmahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gravitasyonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Tamsay%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Antipar%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark_modeli&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Zweig&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Carithers-4#cite_note-Carithers-4http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Breidenbach-6#cite_note-Breidenbach-6http://tr.wikipedia.org/wiki/Fermilabhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Carithers-4#cite_note-Carithers-4http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Carithers-4#cite_note-Carithers-4http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#S.C4.B1n.C4.B1fland.C4.B1rma#S.C4.B1n.C4.B1fland.C4.B1rmahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Tarih#Tarihhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Etimoloji#Etimolojihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Yap.C4.B1s.C4.B1#Yap.C4.B1s.C4.B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Elektrik_y.C3.BCk.C3.BC#Elektrik_y.C3.BCk.C3.BChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Spin#Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Zay.C4.B1f_etkile.C5.9Fim#Zay.C4.B1f_etkile.C5.9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#G.C3.BC.C3.A7l.C3.BC_etkile.C5.9Fim_ve_renk_y.C3.BCk.C3.BC#G.C3.BC.C3.A7l.C3.BC_etkile.C5.9Fim_ve_renk_y.C3.BCk.C3.BChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#K.C3.BCtle#K.C3.BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#.C3.96zellikler_tablosu#.C3.96zellikler_tablosuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Etkile.C5.9Fen_kuarklar#Etkile.C5.9Fen_kuarklarhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Deniz_kuarklar.C4.B1#Deniz_kuarklar.C4.B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Kuark_.C3.B6zde.C4.9Finin_di.C4.9Fer_evreleri#Kuark_.C3.B6zde.C4.9Finin_di.C4.9Fer_evreleri

5 Notlar 6 Kaynakça 7 İleri okuma 8 Dış bağlantılar

Sınıflandırma [değiştir]

Daha çok bilgi için: Standart Model

Standart Model'deki parçacıkların altısı kuarktır (mor ile gösteriliyor). İlk üç kolonun her biri maddenin bir neslini oluşturur.

ıkları emiş[nb 1]

Standart Model şimdiye kadar bilinen tüm temel parçacve henüz gözlemlenm Higgs bozonunu açıklayan bir kuramdır.[8] Bu model kuarkların (q), yukarı (u), aşağı (d), tılsım (c), acayip (s), üst (t) ve alt (b) isimlerindeki altı çeşnisini kapsar.[4] Kuarkların antiparçacıklarına antikuark denir ve karşılık gelen kuarkın sembolünün üzerine çizgi eklenerek

kuark için anti kuark u ile gösterilir). delerde

gösterilir (örneğin yukarıGenellikle bütün antimad olduğu gibi, antikuarklar da kendi kuarkı ile aynı kütleye, ortalama ömür süresine ve spine

yüklerisahiptir ancak elektrik yükü ve diğer ters işaretlidir.[9]

1Kuarklar spin- ⁄2 parçacıklarıdır. Yani spin-istatistik kuramına göre onlar fermiyondur. Dolayısı ile, aynı iki fermiyonun aynı anda aynı kuantum durumunda bulunamayacağını söyleyen Pauli dışlama ilkesine tabiidirler. Bu aynı kuantum durumunda çoklu sayılarda bulunabilen bozonların (tamsayı spinli parçacıklar) tersidir.[10] Leptonlardan farklı olarak kuarklar, güçlü etkileşime girmelerini sağlayan renk yüküne sahiptirler. Farklı kuarklar arasındaki etkileşim hadronlar olarak bilinen kompozit parçacıkların oluşmasını sağlar.

Hadronların kuantum sayısını belirleyen kuarklara değerlik kuarklar denir bundan ayrı olarak hadronlar kuantum sayıs na etki etmeyen sonsuz sayıda sanal (veya denizı ) kuark, antikuark ve gluon barındırabilir.[11] İki farklı hadron ailesi vardır: üç değerlik (valans) kuarklı baryonlar ve bir değerlik kuarklı ve bir antikuarklı mezonlar.[12] En büyük sayıdaki baryonlar atom çekirdeğini oluşturan proton ve nötrondur.[13] Hadronların büyük bir bölümü bilinmektedir (bkz. baryonlar listesi, mezonlar listesi), bunların çoğu kuark bileşenleri ve yapıtaşını oluşturan kuarkların kazandırdığı özelliklerle ayırt edilirler.[nb 2][14] Tetrakuarklar (qqqq) ve pentakuarklar (qqqqq) gibi daha fazla değerlik kuarka sahip olan "egzotik" hadronların varlığı da tahmin edilmektedir[15] ancak henüz kanıtlanamamıştır.[nb 3][15][16]

Temel fermiyonlar her biri iki lepton ve iki kuarkı kapsayan üç nesilden oluşur. Birinci nesilde yukarı ve aşağı kuark, ikinci nesilde tılsım ve acayip kuark, üçüncü nesilde üst ve alt kuark yer alır. Kuadiğer temel fermiyonların dördüncü nesli ile ilgili araştırmaların tamamı başarısızlıkla sonuçlanmışt

rkların ve ır[17]

ve üç nesilden fazlası olmadığına dair güçlü ve doğrudan olmayan kanıtlar mevcuttur.[nb 4][18] Daha yüksek nesillerde yer alan parçacıklar genellikle daha büyük kütleye ve daha az kararlılığa sahiptirler. Bu da onların zayıf etkileşimler vasıtasıyla bozunarak daha küçük nesilli parçacıklara dönüşmessebep olur. Sadece birinci nesildeki (yukarı ve aşağı) kuarklar doğada yaygın olarak bulunur. Daha ağır kuarklar sadece yüksek enerjili çarpışmalarda (kozmik ışınları içerenler gibi) yaratılabilirler ve

ine

hemen ardından çabucak bozunurlar. Yine de onların evrenin son derece sıcak ve yoğun fazda olduğu Büyük Patlama'dan sonraki bir saniyenin ilk kesirlerinde bulundukları düşünülmektedir (kuark dönemi). Ağır kuarklar üzerine çalışmalar parçacık hızlandırıcılar gibi yapay olarak yaratılmış koşullarda yürütülmektedir.[19]

Elektrik yükü, kütle, renk yükü ve çeşniye sahip olan kuarklar çağdaş fiziğin dört temel kuvvetinin tamamıyla (elektromanyetizma, gravitasyon, zayıf etkileşme ve güçlü etkileşme) etkileştiği bilinen tek

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg&filetimestamp=20111219111019�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg&filetimestamp=20111219111019�http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#.C4.B0leri_okuma#.C4.B0leri_okumahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1larhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1larhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit&section=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_Modelhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-7#cite_note-7http://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-8#cite_note-8http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Fermiyonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_durumu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Pauli_d%C4%B1%C5%9Flama_ilkesihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Bozonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-10#cite_note-10http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#deniz_kuarklar.C4.B1#deniz_kuarklar.C4.B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Baryonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Baryonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Baryonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Mezonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-12#cite_note-12http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-12#cite_note-12http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-12#cite_note-12http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesilhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-19#cite_note-19http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-20#cite_note-20http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-21#cite_note-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-21#cite_note-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-21#cite_note-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fim

parçacık ailesidir.[13] Ancak gravitasyon genellikle atomaçıklanamaz.

Tarih [

ik skalada etkisizdir ve Standart Model ile

değiştir]

Murray Gell-Mann 2007^de TED konferansındayken. Gell-Mann ve George Zweig 1964'te kuark modelini öneren kişiler olmuşlardı.

[20]Kuark modeli 1964'te Murray Gell-Mann ve George Zweig[21][22] neri Gell-tarafından birbirlerinden bağımsız olarak ortaya atıldı. Ö

Mann'ın 1961'de hazırladığı Sekiz Katlı Yol—ya da daha teknik bir ifadeyle SU(3) çeşni simetrisi—olarak bilinen bir parçacık sınıflandırma sistemi fo mülasyonundan kısa bir süre sonra geldi.r [23] Fizikçi Yuval Ne'eman aynı yıl bağımsız bir şekilde Sekiz Katlı Yol'a benzer bir şema geliştirdi.[24][25]

Kuark kuramı ortaya çıktığında, diğer parçacıklarla birlikte çok sayıda hadron da "particle zoo" dahilindeydi. Gell-Mann ve Zweig hadronların temel tanecik olmadıklarını onun yerine kuarklar ve antikuarklardan oluşan kompozit parçacıklar olduklarını ortaya attılar. Modelleri spin ve elektrik yüklerini tanımladıkları üç çeşniyi—yukarı, aşağı ve acayip kuarkı—kapsıyordu.[20][21][22]

ğu

Önermeye fizik camiasından gelen ilk tepkiler karışıktı. Kuarkların fiziksel bir varlık mı yoksa o zamaniçin tam olarak anlaşılmayan bazı kavramların açıklanabilmesi için kullanılan bir soyutlama mı oldukonusunda bir çekişme vardı.[26]

Bir yıl geçmeden Gell-Mann–Zweig modeline yeni eklemeler önerildi. Sheldon Lee Glashow ve James Bjorken tılsım (charm) adını verdikleri kuarkların dördüncü çeşnisinin varlığını tahmin ettiler. Bu ekleme önerildi çünkü dördüncü çeşni zayıf etkileşimin daha iyi açıklanabilmesine olanak sağlıyordu (bu mekanizma kuarkların bozunmasına izin verir).

1968'de Stanford Doğrusal Hızlandırıcı Merkezi (SLAC)'da yapılan derin inelastik saçılma deneyleri protonun daha küçük nokta benzeri parçacıklardan oluştuğunu böylece bir temel tanecik olmadığını gösterdi.[6][7][27] O dönemde fizikçiler bu nesneleri kuarklar ile ilişkilendirmek konusunda tereddütlüydüler bunun yerine onlara "partonlar" —Richard Feynman tarafından türetilmiş bir terim— dediler.[28][29][30] SLAC'ta gözlemlenen cisimler, diğer çeşnilerin de keşfedilmesiyle daha sonra yukarı ve aşağı kuark olarak tanımlanacaktı.[31] Buna rağmen parton, hadronların bileşenlerini (kuarklar, antikuarklar ve gluonlar) tarif eden ortak bir terim olarak kullanımda kaldı.

Acayip kuarkın varlığı SLAC'ın saçılma deneyleri ile doğrudan olmayan yöntemlerle kanıtlandı. Bu sadece Gell-Mann ve Zweig'ın üç kuark modelinin gerekli bileşeni değildi aynı zamanda 1947'de kozmik ışınlarda keşfedilen kaon (K) ve pion (π) hadronları için de açıklama getiriyordu.[32]

1970'deki bir yazılarında Glashow, John Iliopoulos ve Luciano Maiani henüz keşfedilmemiş tılsım kuarkın varlığına dair yeni kanıtlar sundular.[33][34] Varolduğu varsayılan kuark çeşnisi sayısı 1973 yılında, Makoto Kobayashi ve Toshihide Maskawa başka bir kuark çifti varsa bunun CP ihlalinin[nb 5][35] deneysel gözlemiyle açıklanabileceğine dikkati çektiklerinde, altıya yükseldi.

Tılsım kuarklar 1974'ün kasımında (bkz. Kasım Devrimi) iki takım tarafından neredeyse aynı anda üretildi—biri Burton Richter önderliğinde SLAC'ta diğeri Samuel Ting önderliğinde Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nda. Tılsım kuarklar, mezonlarda tılsım antikuarklara bağlı bir şekilde gözlendi. Gözlemi yapan iki taraf keşfedilen mezon için biri J ve diğeri ψ olmak üzere iki farklı sembol belirlediler. Böylece mezonun resmi adı J/ψ mezonu oldu. Bu keşif nihayetinde fizik camiasını kuark modelinin geçerliliği konusunda ikna etti.[30]

Takip eden yıllarda, kuark modelinin altı kuarka genişletilmesi için bir takım öneriler getirildi. Bunlardan Haim Harari 1975'teki makalesinde[36] diğer kuarklar için üst ve alt terimlerini kullanan ilk kişi oldu.[37]

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Murray_Gell-Mann.jpg&filetimestamp=20070406162215�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Murray_Gell-Mann.jpg&filetimestamp=20070406162215�http://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_h%C4%B1zland%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvethttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit&section=2http://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Zweig&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_zoo&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Acayip_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Gell-Man1964-23#cite_note-Gell-Man1964-23http://tr.wikipedia.org/wiki/Sheldon_Lee_Glashowhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanford_Do%C4%9Frusal_H%C4%B1zland%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1_Merkezi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Derin_inelastik_sa%C3%A7%C4%B1lma&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Breidenbach-6#cite_note-Breidenbach-6http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-30#cite_note-30http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Parton&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-31#cite_note-31http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-31#cite_note-31http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-32#cite_note-32http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Griffiths-33#cite_note-Griffiths-33http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaon&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Pionhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-35#cite_note-35http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-35#cite_note-35http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Iliopoulos&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Iliopoulos&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Iliopoulos&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Luciano_Maiani&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-36#cite_note-36http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-37#cite_note-37

Alt kuark 1977'de Fermilab'da Leon Lederman'ın liderliğindeki bir takım tarafından gözlemlendi.[38][39] Bu üst kuarkın varlığına dair çok güçlü bir göstergeydi: üst kuarkın yokluğunda alt kuark eşsiz kalmış olacaktı. Ancak uzun bir süre boyunca kadar bu gözlem yapılamadı. Nihayetinde üst kuark 1995'te Fermilab'daki CDF[40] DØ[41] takımlarınca gözlemlendi.[5] Bu kuarkın kütlesi daha önce öngörülenden çok daha büyüktü.[42] Üst kuark neredeyse bir altın atomu kadar büyüktür.[43]

Etimoloji [değiştir]

Gell-Mann aslında kuarkı ördeğin çıkardığı sesten türetmişti.[44] Bir süre için, James Joyce'un Finnegans Wake adlı kitabındaki bir şiirde yer alan quark sözcüğünü bulana dek kullanmayı

Finnegans Wake[45]

düşündüğü bu sesin gerçekteki yazımı konusunda kararsız kaldı.

Three quarks for Muster Mark! Sure he has not got much of a bark And sure any he has it's all beside the mark.

—James Joyce,

ir:[46]Gell-Mann The Quark and the Jaguar kitabında, kuark adıyla ilgili daha ayrıntılı bilgi vermekted

1963'te çekirdeği oluşturan temel bileşenlere "kuark" (quark) adını verdiğimde, elimde yazı yok sadece "kwork" gibi bir ses vardı. Sonra arada bir dikkatle okuduğum James Joyce'un Finnegans Wake kitabında, "Three quarks for Muster Mark" cümlesinde "quark" sözcüğüyle karşılaştım. "Quark" (anlamı:bir şey için ördeğin ağlaması) "Mark" ve "bark" (havlama sesi) ile ve bunlara benzer sözcüklerle kafiyeli olduğundan, sözcüğü "kwork" şeklinde telaffuz edebilmek için bir bahane bulmalıydım. Ancak kitap Humphrey Chimpden Earwicker adlı bir politikacının rüyasını gösteriyordu. Metin bındaki kaynaşmış sözcükler gibi genel olarak aynı anda deki sözcükler, "Aynanın İçinden" kitabirkaç farklı sözcükten türetilmişti.

—

rcih tı.[47]

Zweig kuramlaştırdığı parçacığın dört türü olduğunu düşündüğünden bu parçacık için as ismini teetti, ancak kuark modeli yaygın bir şekilde kabul görünce Gell-Mann'ın terminolojisi ön plana çık

Kuark çeşnilerinin isimleri birçok nedene bağlı olarak verildi. Yukarı ve aşağı kuarklar taşıdıkları izospinin yukarı ve aşağı bileşenleri olduklarında dolayı bu isimleri aldılar.[48] Acayip kuarklar, kuark modeli ortaya çıkmadan yıllar önce kozmik ışınlarda keşfedilen acayip parçacıkların bileşenleri olarakkeşfedildiklerinde bu şekilde isimlen

dirildiler; bu parçacıklar olağandışı uzun yaşam sürelerine sahip

oldukları için "acayip" olarak anılırlar.[49] Bjorken ile tılsım kuark fikrini ortaya atan Glashow "çalışmamıza "tılsımlı kuark" (charmed quark) adını verdik çünkü onun çekirdek altı dünyaya taşıdığsimetriyle büyülenmiş ve sevinmiştik" dedi.[50]

ı Alt ve üst kuark isimleri Harari tarafından, "yukarı ve

aşağı kuarkların mantıksal eşleri" oldukları için seçildi.[36][37][49] Geçmişte üst ve alt kuarklar, sırasıyla "gerçeklik" ve "güzellik" isimleriyle de anıldı ancak bu isimler büyük ölçüde kullanımdan kalkmıştır.[51]

Yapısı [değiştir]

Elektrik yükü [değiştir]

Daha çok bilgi için: Elektrik yükü

Kuarklar kesirli elektrik yüküne sahiptir. Çeşnisine bağlı olarak yükleri temel yükün -1⁄3 veya +2⁄3 katlarını alabilirler. Yukarı, tılsım ve üst kuarkların (bunlara topluca yukarı-tip kuarklar denir) elektrik yükü +2⁄3 iken, aşağı, acayip ve alt kuarklar (aşağı-tip kuarklar) −1⁄3 elektrik yüküne sahiptir. Antikuarklar eşleriantikuarklar 1⁄3 ele

nin tersi elektrik yüküne sahiptirler; yukarı-tip antikuarklar -2⁄3 ve aşağı-tip ktrik yüküne sahiptir. Bir hadronun elektrik yükü, barındırdığı kuarkların elektrik

yükleri toplamına eşit olduğundan, bütün hadronlar tamsayı yüklere sahiptirler: üç kuarkın (baryonlar), nlar) ve bir kuark ve bir antikuarkın (mezonlar) kombinasyonu her zaman

tamsayı değerini verir.üç antikuarkın (antibaryo

[52] Örneğin atom çekirdeğinin bileşenleri nötron ve proton sırasıyla o ve +1

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kas%C4%B1m_Devrimi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Burton_Richterhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Samuel_C._C._Tinghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=J/%CF%88_mezonu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Griffiths-33#cite_note-Griffiths-33http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Griffiths-33#cite_note-Griffiths-33http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Haim_Harari&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Harari-40#cite_note-Harari-40http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-51#cite_note-51http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-51#cite_note-51http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-51#cite_note-51http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0zospin&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-sakurai-52#cite_note-sakurai-52http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Acayip_par%C3%A7ac%C4%B1k&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Acayip_par%C3%A7ac%C4%B1k&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53

elektirk yüklerine sahiptirler; nötro[13]

n iki aşağı kuark ve bir yukarı kuave bir aşağı kuarktan oluşur.

rktan ve proton da iki yukarı kuark

Spin [değiştir]

Daha çok bilgi için: Spin

Spin temel taneciklerin içkin özelliklerinden biridir ve yönelimi önemli bir serbestlik derecesidir. Bir cismin kendi ekseni etrafında dönüşü şeklinde canlandırılabilir (spin adı buradan gelir), yine de budüşünce atomaltı ölçekte kısmen yanlıştır çünkü temel taneciklerin

nokta benzeri olduklarına

inanılmaktadır.[53]

Spin büyüklüğü, indirgenmiş Planck sabiti ħ (okunuşu: "haş bar") biriminden olan bir vektörle gösterilebilir. Kuarklar için herhangi bir eksen boyunca spin vektörü bileşeninin ölçümü sadece +ħ/2 or

i verebilir; bu sebeple kuarklar spin-1⁄−ħ/2 değerlerin 2 parçacıklar olarak sınıflandırılırlar.[54] Spinin ndeki—genel kabulle z eksenindeki—bileşeni, +1⁄2 değeri için yukarı ok ↑ işareti ile ve

1 şareti ile ifade edilir. Örneğin z ekseni boyunca spini +1⁄2 olan bir yukarı kuark verilen bir ekse− ⁄2 değeri için aşağı ok iu↑ ile ifade edilir.[55]

Zayıf etkileşim [değiştir]

Daha çok bilgi için: Zayıf etkileşim

Zamanın yukarıya doğru olduğu beta bozunumunun Feynman şeması. CKM matriksi bu ve diğbozunmalarının olasılığını kodlar.

Bir çeşninin kuarkı, başka bir çeşninin kuarkına sadece, parçacık fiziğindeki dört

er kuark

temel kuvvetten biri olan zayıf etkileşim ile dönüşebilir. W bozonu yayımı veya soğurulması yoluy a l herhangi bir türden yukarı tip kuark (yukarı, tılsım ve üst

en aşağı tip kuarka (aşağı, acayip ve alt kuarklar) de geçerlidir. Bu çeşni dönüşüm mekanizması, bir

nötronun (n), bir proton (p), bir elektron

kuarklar) herhangi bir türddönüşebilir ve bunun tersi

(e-) ve bir elektron antinötrinosuna (ve) numuayrıldığı (resme bakınız) beta bozu radyoaktif sürecine sebep olur. Bu olay

ötrondaki (udd) aşağı kuarklardan birinin sanaln bir W- parçacığı yayarak bir yukarı kua ka dönüşmesi ile olur. Sonuçta nötron protona (uud) dönüşür. Sonrasında W- bozonu rda bir elektron ve bir elektron antinötrinosuna dönüşür.[56]

n → p + e + ve (Beta bozunumu, hadron notasyonu)

udd → uud + e + ve (Beta bozunumu, kuark notasyonu)

Beta bozunumu ve onun tersi olan süreç ters beta bozunumu pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi tıbbi uygulamalarda ve nötrino keşfi gibi yüksek enerji deneylerinde kullanılır.

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Beta_Negative_Decay.svg&filetimestamp=20090913185841�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Quark_weak_interactions.svg&filetimestamp=20090731103252�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Quark_weak_interactions.svg&filetimestamp=20090731103252�http://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-56#cite_note-56http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-56#cite_note-56http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Serbestlik_derecesihttp://en.wiktionary.org/wiki/spinhttp://en.wiktionary.org/wiki/spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ndirgenmi%C5%9F_Planck_sabitihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Vekt%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vekt%C3%B6r_projeksiyonu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Spin-%C2%BD&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Beta_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Beta_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvethttp://tr.wikipedia.org/wiki/W_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektron

The strengths of the weak interactions between the six quarks. The "intensities" determined by the elements of the CKM matrix

of the lines are .

Çeşni dönüşüm süreci bütün kuarklar için aynı iken her kuark kendi neslinden bieğilimindedir. Bütün çeşni dönüşümleri için göreli eğilimler Cabibbo–Kobayashi–M

r kuarka dönüşme askawa matriksi

(CKM matriksi) olarak bilinen bir matematik tablosu ile tanımlanır. CMK matriksi şık değerleri

elemanlarının yakla;[57]

Şeklindedir. Buradaki V i çeşnili kuarkın j çeşnili kuarka (veya tamij tersi) dönüşümünün eğilimini [nb 6]gösterir.

Leptonlar (yukarıdaki beta bozunumu şemasındaki W bozonunun sağı tarafı) için de bunun eşdeğeri olan Pontecorvo–Maki–Nakagawa–Sakata matriksi (PMNS matriksi) bulunmaktadır.[58] CMK ve PMNS matriksleri birlikte bütün çeşni dönüşümlerini tanımlamaktadır, ancak ikisi arasındaki bağlantı henüz net değildir.[59]

Güçlü etkileşim ve renk yükü [değiştir]

Daha çok bilgi için: Güçlü etkileşim ve Renk yükü

Bütün hadron türleri toplam 0 renk yüküne sahiptirler.

Kuarklar renk yükü olarak bilinen bir özelliğe sahiptir. Renk yükünün mavi, yeşil ve kırmızı olmak üzere rastgele belirlenmiş üç türü bulunur.[nb 7] Bunlardan herbiri bir antirenk —antimavi, antiyeşil ve antikırmızı— ile tamamlanır. Her kuark bir renk taşırken her antikuark da bir antirenk taşır.[60]

Üç rengin farklı kombinasyonları ile yüklenmiş kuarklar arasındaki çekme ve itme sistemi güçlü etkileşim olarak bilinir. Güçlü etkileşime gluonlar denilen kuvvet taşıyıcı parçacıklar aracılık eder. Güçlü etkileşimi tanımlayan kuram kuantum renk dinamiğidir (KRD). Herhangi bir renk değeri ile

ıyan antikuarkla birlikte bir bağlı sistemyüklenmiş bir kuark, ona karşılık gelen antirengi taş şekilde bağ oluşturacaktır. İki çekici kuarkın

onucu renk nötrlüğü olacaktır: renk yükü ξ olan bir kuark ve −ξ olan bir antikuarkın bir araya şumu şeklinde sonuçlanacaktır. Temel

os

luşturabilir; üç (anti)kuark, birer (anti)renk benzer

gelmesi 0 renk yükü (veya "beyaz" renk) ve bir mezon oluoptikteki toplanır renk modeline benzer şekilde, herbiri farklı renkten olan üç kuarkın veya üç antikuarkın kombinasyonu da "beyaz" renk yükü ve bir baryon veya antibaryon oluşumu şeklinde sonuçlanacaktır.[61]

Modern parçacık fiziğinde ayar simetrileri —bir çeşit simetri grubu— parçacıklar arası etkile imlerle şilgilidir (bkz. ayar teorileri). SU(3) (genellikle SU(3)c şeklinde kısaltılır) rengi, kuarklardaki renk yüilgili ayar simetrisidir ve kuantum renk dinamiği için tanımlayıcı simetridir.

küyle [62] Fizik kurallarının uzay

hangi yönün x, y ve z olarak atandığından bağımsız olması ve koordinat eksenlerinin döndürülmesdurumunda değişmeden kalması gibi kuantum renk dinamiğinin fiziği de üç boyutlu renk uzayındahangi yönlerin mavi, kırmızı ya da yeşil olarak tanındığından bağımsızdır. SU(3)c renk dönüşümleri renk uzayındaki "dönmelere" denk gelir (matematiksel ifadeyle bir

daki i

kompleks uzay). Kuarkların renklerine göre fB, fG, fR[63] alt türleri olan her kuark çeşnisi (f) bir triplet oluşturur: SU(3)c'ün temel temsili altında dönüşen üç bileşenli bir kuantum alanı.[64] SU(3)c'ün yerel olması, güçlü etkileşimin özelliklerini, bilhassa kuvvet taşıyıcıları olarak sekiz gluon türünün varlığını belirler.[62][65]

Kütle [değiştir]

Daha çok bilgi için: Kütle

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Hadron_colors.svg&filetimestamp=20090710091733�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabibbo%E2%80%93Kobayashi%E2%80%93Maskawa_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabibbo%E2%80%93Kobayashi%E2%80%93Maskawa_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabibbo%E2%80%93Kobayashi%E2%80%93Maskawa_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pontecorvo%E2%80%93Maki%E2%80%93Nakagawa%E2%80%93Sakata_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-63#cite_note-63http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-64#cite_note-64http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-64#cite_note-64http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit&section=8http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-65#cite_note-65http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-66#cite_note-66http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuvvet_ta%C5%9F%C4%B1y%C4%B1c%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_renk_dinami%C4%9Fi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ba%C4%9Fl%C4%B1_durum&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toplan%C4%B1r_renk&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayar_simetrisi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simetri_grubu&action=edit&redlink=1

Kuarkların kütlelerini ifade etmek için iki terim kullanılır: çıplak kuark kütlesi kuarkın kendi başına olakütlesidir ve

n bileşik kuark kütlesi de kuarkın ve onu çevreleyen gluon parçacık alanının kütlesinin

toplamıdır.[66] Bu kütleler genellikle çok farklı değerlere sahiptirler. Çoğu hadronun kütlesi, kuarklarınkütlelerinden ziyade, kuarkları bir arada tutan gluonların kütlelerinden gelir. Gluonlar tabiatları gkütlesiz olurlarken, enerjiye—daha belirgin olarak

ereği

kuantum renk dinamiği bağlanma enerjisi (QCBsahiptirler, ve bu enerji hadronların kütlelerine çok büyük oranda katkı yapar. Örneğin protonun 93

E)—8

MeV/c2 olan durgun kütlesine, bileşeni oluşturan üç değerlik kuarkın katkısı sadece 11 M 2eV/c 'dir, geriye kalanın çoğu gluonların kuantum renk dinamiği bağlanma enerjisine atfedilebilir.[67][68]

Standart Model'e göre, temel parçacıklar kütlelerini henüz gözlenmemiş Higgs bozonu ile bağlantılı danolan Higgs mekanizmasın kazanır. Fizikçiler, kütlesi neredeyse bir altın çekirdeğinin kütlesine

(~171 GeV/c2)[67][69] eşit olan üst kuarkın kütlesi üzerine yapılacak olan ileriki araştırmaların kuarkların ve diğer temel taneciklerin kütlelerinin orijinine dair daha fazla bilgi vereceğini ummaktadırlar.[70][71]

Özellikler tablosu [değiştir]

Daha çok bilgi için: Çeşni (fizik)

Aşağıdaki tablo altı kuarkın başlıca yapısal özelliklerini özetlemektedir. Çeşni kuantum sayıları (izospin (I3), tılsım (C, sihir de denilir), acayiplik (S, spin ile karıştırılmamalıdır), üstlük (T) ve altlık (B′)) belli kuark çeşnilerine atanmıştır ve kuark temelli sistemlerin ve hadronların niteliklerini gösterir. Baryonlar

tum

üç kuarktan oluştuğundan, baryon sayısı (B) bütün kuarklar için +1⁄3'tür. Antikuarklar için elektrik yükü(Q) ve diğer bütün çeşni kuantum sayıları (B, I3, C, S, T, ve B′) ters işaretlidir. Kütle ve toplam kuansayısı (J; nokta parçacıklar için spine eşittir) antikuarklarda işaret değiştirmez.

Kuark çeşni özellikleri[67]

Adı Sembolü Kütlesi (MeV/c2)* J B Q I3 C S T B′ Antipaçacık Antiparçacık

sembolü Birinci nesil

Yukarı u 1.5 to 3.3 1⁄2 +1⁄3 +2⁄3 +1⁄2 0 0 0 0 Antiyukarı u

Aşağı d 3.5 to 6.0 1⁄2 +1⁄3 −1⁄3 −1⁄2 0 0 0 0 Antiaşağı d

İkinci nesil Tılsım c 1.270+70−110 1⁄2 +1⁄3 +2⁄3 0 +1 0 0 0 Antitılsım c

Acayip s 104+26−34 1⁄2 +1⁄3 −1⁄3 0 0 −1 0 0 Antiacayip s

Üçüncü nesil Üst t 17 0 1.200±2.10 1⁄2 +1⁄3 +2⁄3 0 0 0 +1 0 Antiüst t

Alt b 4.200 +170−70 1⁄2 +1⁄3 − ⁄31 0 0 0 0 −1 Antialt b J = toplam açısal momentum, B = baryon sayısı, Q = elektrik yükü, I = izospin3 , C = tılsım, S =

acayiplik, T = üstlük, ıkB′ = altl . *4. 0 g g er r m si li i b tm

Etkileşen kuarklar [değiştir

200+170−7 ibi öst imle ölçü ke nsiz ğin elir ektedir.

]

k b için: Daha ço ilgi Renk hapsi ve Gluon

Kuantum renk dinamiğinin tanımladığı gibi k ki güçlü etkileşimeuarklar arasında , gluonlar olarak bilinen k vekütlesiz tör ayar bozonları aracılık eder. H ir on r v bir a ükü taşırParçacık etkil şimle steminde r ında kli olarak sanal em on ve sorb ta s li g n k rk a ında taşı , hem ku ta hemdöünüşür ve eğer bir yeşil kuark bir kırmızıya dönüşür. Böylece, her kuarkın rengi süre

er b glu bir enk yükü e ntirenk y . e

abrinin standart refera

siyon yolları ile ns si edi

gluonlaluo

, kualar

rklaras

r aras sürendığındaisy ka r. Bir ua ark

de gluonda renk değişimi olur. Örneğin bir kırmızı kuark bir kırmızı-antiyeşil gluon yayarsa yeşile kırmızı-antiyeşil gluon soğurursa

kli değişirken güçlü etkileşim korunmuş olur.[72][73][74]

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simetri_grubu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayar_teorileri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayar_teorileri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=SU(3)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-PeskinSchroeder-68#cite_note-PeskinSchroeder-68http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kompleks_uzay&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kompleks_uzay&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-69#cite_note-69http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-69#cite_note-69http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-69#cite_note-69http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Temsil_kuram%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Temsil_kuram%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_alan%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_alan%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87%C4%B1plak_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bile%C5%9Fik_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bile%C5%9Fik_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bile%C5%9Fik_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_alan_kuram%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_renk_dinami%C4%9Fi_ba%C4%9Flanma_enerjisi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektronvolthttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-AmslerQuarks-73#cite_note-AmslerQuarks-73http://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87e%C5%9Fni_(fizik)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87e%C5%9Fni_(fizik)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toplam_a%C3%A7%C4%B1sal_momentum&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Baryon_say%C4%B1s%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_y%C3%BCk%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_y%C3%BCk%C3%BC

Gluonlar renk taşıdıklarından, diğer gluonları yayma ve soğurma yetisini sahiptirler. Bu da asimptotik özgürlük olarak bilinen kuarkların birbirlerine yakınlaşırken aralarındaki kromodinamik (renk dinamiği)

sebep olur.[75]bağlanma kuvvetinin zayıflaması olgusuna Diğer taraftan kuarklar arasındaki mesafe arttığında bağlanma kuvveti de güçlenir. Renk alanı, lastik bandın uzatılması gibi gerilmiş bir hale gelir ve alanı güçlendirmek için uygun renkten daha çok gluon kendiliğinden yaratılır. Belli enerji eşiğinin üzerinde kuark ve antikuark çiftleri üretilir. Çiftler ayrılmış kuarklar ile bağlanır ve yeni hadronların oluşmasına sebep olur. Kuarkların hiçbir zaman izole bir şekilde görülemeyeceğini söyleyen bu olgu renk hapsi olarak bilinir.[73][76] Bu hadronizasyon süreci, yüksek enerjili çarpışmalarda oluşan kuarklarınbir başka yolla etkileşime girmeye başlamasından önce meydana gelir. Buradaki tek istisna hadronize olmadan önce bozunuma uğrayabilen üst kuarktır.

[77]

Deniz kuarkları [değiştir]

Hadronlar, kuantum sayılarına katkıda bulunan değerlik kuarklar (qv) ile birlikte deniz kuarkları olarak bilinen sanal kuark-antikuark (qq) çiftleri içerirler.

Sanal kuark-antikuark çiftleri, hadronlardaki değerlik kuarkların çevresinde bir çeşit "bulut" veya "zırholarak nitelendirilebilecek biçimde olma eğilimindedirler. Bu bulut sanal gluonlardan oluşan dıştaki başka bir katmanla tamamlanır. Bu katmanlar çevrelediği değerlik kuarka göre bir renk alırlar. Kuantum renk dinamiği—değerlik kuarkın antirengini taşıyan—buluttaki sanal antikuarkların alanın içinde daha yakın olmalarını sağlar. Örneğin kırmızı bir kuark için, antikırmızı sanal antikuarklar, kırmızı sanal kuark eşlerinden ziyade kırmızı değerlik

"

kuarka yakınlaşma eğiliminde olacaklardır.

releri [değiştirKuark özdeğinin diğer ev ]

Daha çok bilgi için: QCD özdeği

Kuark özdeği faz diyagramının niteleyici sunumu. Şemanın kesin ayrıntıları devam eden çalışmaların bir konusudur.[78][79]

Yeterli düzeyde uç şartlar altında, kuarklar hapisten kurtularak serbest parçacık haline gelebilir. Asimptotik özgürlük boyunca, yüksek sıcaklıkta güçlü etkileşim zayıflar. Nihayetinde renk hapsi kaybolacak ve serbest hareket eden kuarklar ve gluonların son derece sıcak bir plazması oluşabilecektir. Maddenin bu kuramsal evresine kuark–gluon plazması denir.[80] Bu durum için gerekli olan kesin koşullar bilinmemektedir ve çok miktarda spekülasyonun ve deneyin konusu olmuştur. Son tahminler gerekli sıcaklığı 1.90±0.02×1012 kelvin değerine koymaktadır.[81] 1980'lerde ve 1990'larda CERN'de yapılan birçok denemeye karşın şimdiye kadar serbest kuarklar ve gluonlar için gereken koşullara hiçbir zaman erişilemedi. Ancak Göreli Ağır İyon Çarpıştırıcısı'ndaki son deneyler sonucunda "neredeyse kusursuz" akışkan hareketi yapan sıvı benzeri kuark özdeği için kanıtlar bulunmuştur.[82]

farkla fazla olması ile nitelendirilebilir. Hadronların kararlı olamayacağı kadar büyük bir sıcaklıkta Kuark–gluon plazması, ağır kuark çiftlerinin sayı bakımından yukarı ve aşağı kuark çiftlerinden büyük

Büyük Patlama'nın ardından geçen 10−6 saniye öncesindeki (kuark devri) bir dönemde evrenin kugluon plazması ile dolu olduğuna inanılmaktadır.

ark–[83]

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:QCDphasediagram.svg&filetimestamp=20090528123242�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:QCDphasediagram.svg&filetimestamp=20090528123242�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_renk_dinami%C4%9Fi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vekt%C3%B6r_bozonu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Ayar_bozonlar%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-78#cite_note-78http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Veltman-79#cite_note-Veltman-79http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Veltman-79#cite_note-Veltman-79http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Veltman-79#cite_note-Veltman-79http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Asimptotik_%C3%B6zg%C3%BCrl%C3%BCk&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-81#cite_note-81http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=De%C4%9Ferlik_kuarklar&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Asimptotik_%C3%B6zg%C3%BCrl%C3%BCk&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Plazmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1

Yeterli düzeyde yüksek baryon yoğunluklarında ve göreli düşük sıcaklıklarda—muhtemelen nötron yıldızlarında bulunanlarla karşılaştırılabilecek değerlerde—kuark özdeğinin, zayıf etkileşen kuarkların Fermi sıvısına yozlaşması beklenir. Bu sıvı renkli kuark Cooper çiftlerinin yoğun hale gelmesi ve böylece de yerel SU(3)c simetrisinin kırılması ile karakterize edilebilir. Cooper çiftleri renk yükü barındırdıklarından, buna benzer kuark özdeği evreleri renk süperiletkeni olacaklardır; yani renk yükkuark özdeğinden hiçbir dirençle karşılaşmadan geçebilecektir.

ü, [84]

Notlar [değiştir]

1. ^ Temmuz 2009 itibarıyla. 2. ^ p ile Δ+ ve n ile Δ0 gibi bazı baryonlar aynı kuark içeriğine sahiptirler. Bu durumlarda Δ

parçacıkları proton ve nötronun uyarılmış durumları olarak nitelendirilirler. 3. ^ 2000'lerin başında muhtelif araştırma grupları tetrakuarkların (qqqq) ve pentakuarkların

n (qqqqq) varlığını kanıtladıklarını iddia attiler. Tetrakuarkların durumu hala şüpheli iken bilinebütün pentakuark adaylarının aslında var olmadıkları belirlendi.

4. ^ The main evidence is based on the resonance width of the [[W and Z bosons|Şablon:SubatomicParticle boson]], which constrains the 4th generation neutrinohave a mass greater than ~45 GeV/c2. This would be highly contrasting with the other three generations' neutrinos, whose masses cannot exceed 2 Me 2

to

V/c . 5. ^ CP violation is a phenomenon which causes weak interactions to behave differently when

ight are swapped (P symmetryleft and r ) and particles are replaced with their corresponding antiparti s (C symmetrycle ).

6. ^ The actual probability of decay of one quark to another is a complicated function of (amongst other variables) the decaying quark's mass, the masses of the decay products, and the corresponding element of the CKM matrix. This probability is directly proportional (but not equal) to the magnitude squared of the corresponding CKM entry.

7. ^ Adına rağmen renk yükünün görünür ışığın renk spektrumu ile hiçbir ilişkisi yoktur.

Kaynakça [değiştir]

1. ^ "Quark (subatomic particle)". Encyclopedia Britannica. 2008-06-29 tarihinde erişilmiştir. 2. ^ R. Nave. "Confinement of Quarks". HyperPhysics. Georgia State University, Department of

Physics and Astronomy. 2008-06-29 tarihinde erişilmiştir. 3. ^ R. Nave. "Bag Model of Quark Confinement". HyperPhysics. Georgia State University,

Department of Physics and Astronomy. 2008-06-29 tarihinde erişilmiştir. 4. ^ a b R. Nave. "Quarks". HyperPhysics. Georgia State University, Department of Physi

Astronomy. 2008-06-29 tarihinde erişilmiştir. 5. ^

cs and

a b c B. Carithers, P. Grannis (1995). "Discovery of the Top Quark". Beam Line 25 (3): 4–16..2008-09-23 tarihinde erişildi.

6. ^ a b E.D. Bloom (1969). "High-Energy Inelastic e–p Scattering at 6° and 10°". Physical Review Letters 23 (16): 930–934. DOI:10.1103/PhysRevLett.23.930.

7. ^ a b M. BreidScattering". Phys

enbach (1969). "Observed Behavior of Highly Inelastic Electron–Proton ical Review Letters 23 (16): 935–939. DOI:10.1103/PhysRevLett.23.935.

8. ^ C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Higgs Bosons: Theory and Searches". Physics Letters B 667 (1): 1–1340. DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018.

9. ^ S.S.M. Wong (1998). Introductory Nuclear Physics, 2nd, 30, Wiley Interscience. ISBN 0-471-23973-9.

10. ^ K.A. Peacock (2008). The Quantum Revolution, 125, Greenwood Publishing Group. ISBN 031333448X.

11. ^ B. Povh, C. Scholz, K. Rith, F. Zetsche (2008). Particles and Nuclei, 98, Springer. ISBN 3540793674.

12. ^ Section 6.1. in P.C.W. Davies (1979). The Forces of Nature. Cambridge University Press. ISBN 052122523X.

13. ^ a b c M. Munowitz (2005). Knowing, 35, Oxford University Press. ISBN 0195167376. 14. ^ Serway, Raymond A.; Jewett, John W. (2005). Finding Patterns in the Particles, 1067,

Cengage Learning. ISBN 053449143X. a15. ^ b W.-M. Yao et al. (Particle Data Group) (2006). "Review of Particle Physics: Pentaquark

Update". Journal of Physics G 33 (1): 1–1232. DOI:10.1088/0954-3899/33/1/001. 16. ^ C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Review of Particle Physics: Pentaquarks".

Physics Letters B 667 (1): 1–1340. DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018.

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-86#cite_note-86http://tr.wikipedia.org/wiki/Kelvinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-87#cite_note-87http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-87#cite_note-87http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-87#cite_note-87http://tr.wikipedia.org/wiki/CERNhttp://tr.wikipedia.org/wiki/CERNhttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark_devri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6tron_y%C4%B1ld%C4%B1zlar%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fermi_s%C4%B1v%C4%B1s%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cooper_%C3%A7iftleri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-7#cite_ref-7http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-14#cite_ref-14http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-17#cite_ref-17http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-20#cite_ref-20http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Resonance_width&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:SubatomicParticle&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:SubatomicParticle&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-38#cite_ref-38http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=P_symmetry&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=C_symmetry&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-62#cite_ref-62http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-65#cite_ref-65http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-65#cite_ref-65http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit&section=15http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-0#cite_ref-0http://www.britannica.com/EBchecked/topic/486323/quarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_Britannicahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsConfinment_1-0#cite_ref-HyperphysicsConfinment_1-0http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Particles/quark.html#c6http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=HyperPhysics&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=HyperPhysics&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Georgia_State_University&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Particles/qbag.html#c1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=HyperPhysics&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-1#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-1http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Particles/quark.htmlhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-0#cite_ref-Carithers_4-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-0#cite_ref-Carithers_4-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-1#cite_ref-Carithers_4-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-2#cite_ref-Carithers_4-2http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Bloom_5-0#cite_ref-Bloom_5-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Bloom_5-0#cite_ref-Bloom_5-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Bloom_5-1#cite_ref-Bloom_5-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.23.930http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Breidenbach_6-0#cite_ref-Breidenbach_6-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Breidenbach_6-1#cite_ref-Breidenbach_6-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://pdg.lbl.gov/2009/reviews/rpp2009-rev-higgs-boson.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/j.physletb.2008.07.018http://dx.doi.org/10.1016/j.physletb.2008.07.018

C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Review of Particle Physics: New Charmonium-Like States". Physics Letters B 667 (1): 1–1340. DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018. E.V. Shuryak (2004). The QCD Vacuum, Hadrons and Superdense Matter, 59, World Scientific. ISBN 9812385746.

17. ^ C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Review of Particle Physics: b′ (4th Generation) Quarks, Searches for". Physics Letters B 667 (1): 1–1340. DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018. C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Review of Particle Physics: t′ (4th Generation) Quarks, Searches for". Physics Letters B 667 (1): 1–1340. DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018.

18. ^ D. Decamp (1989). "Determination of the number of light neutrino species". Physics Letters B 231 (4): 519. DOI:10.1016/0370-2693(89)90704-1. A. Fisher (1991). "Searching for the Beginning of Time: Cosmic Connection". Popular Science

he Universe, 238 (4): 70. J.D. Barrow (1997). “The Singularity and Other Problems”, The Origin of tReprint, Basic Books. ISBN 978-0465053148.

19. ^ D.H. Perkins (2003). Particle Astrophysics, 4, Oxford University Press. ISBN 0198509529. 20. ^ a b M. Gell-Mann (1964). "A Schematic Model of Baryons and Mesons". Physics Letters 8

(3): 214–215. DOI:10.1016/S0031-9163(64)92001-3. 21. ^ a b G. Zweig (1964). "An SU(3) Model for Strong Interaction Symmetry and its Brea

CERN Report No.8181/Th 8419. 22. ^

king".

a b G. Zweig (1964). "An SU(3) ModeCERN Report No.8419/Th 8412.

23.

l for Strong Interaction Symmetry and its Breaking: II".

^ M. Gell-Mann (2000). “The Eightfold Way: A theory of stroManm, Y. Ne'emann The Eightfold Wa

ng interaction symmetry”, M. Gell-y, 11, Westview Press. ISBN 0-7382-0299-1.

Orijinal: M. Gell-Mann (1961), "The Eightfold Way: A theory of strong interaction symmetry", Synchroton Laboratory Report CTSL-20 (California Institute of Technology)

24. ^ Y. Ne'emann (2000). “Derivation of strong interactions from gauge invariance”, M. Gell-Manm, Y. Ne'emann The Eightfold Way. Westview Press. ISBN 0-7382-0299-1. Orijinal Y. Ne'emann (1961). "Derivation of strong interactions from gauge invariance". Nuclear Physics 26: 222. DOI:10.1016/0029-5582(61)90134-1.

25. ^ (1996) Companion to the History of Modern Science, 673, Taylor & Francis. ISBN 0415145783.

26. ^ A. Pickering (1984). Constructing Quarks, 114–125, University of Chicago Press. ISBN 0226667995.

27. ^ J.I. Friedman. "The Road to the Nobel Prize". Hue University. 2008-09-29 tarihinde erişilmiştir.

28. ^ R.P. Feynman (1969). "Very High-Energy Collisions of Hadrons". Physical Review Letters 23 (24): 1415–1417. DOI:10.1103/PhysRevLett.23.1415.

29. ^ S. Kretzer et al. (2004). "CTEQ6 Parton Distributions with Heavy Quark Mass Effects". Physical Review D 69 (11): 114005. DOI:10.1103/PhysRevD.69.114005. arΧiv:hep-ph/0307022.

30. ^ a b D.J. Griffiths (1987). Introduction to Elementary Particles, 42, John Wiley & Sons. ISBN 0-471-60386-4.

31. ^ M.E. Peskin, D.V. Schroeder (1995). An introduction to quantum field theory, 556, Addison–Wesley. ISBN 0-201-50397-2.

32. ^ V.V. Ezhela (1996). Particle physics, 2, Springer. ISBN 1563966425. 33. ^ S.L. Glashow, J. Iliopoulos, L. Maiani (1970). "Weak Interactions with Lepton–Hadron

Symmetry". Physical Review D 2 (7): 1285–1292. DOI:10.1103/PhysRevD.2.1285. 34. ^ D.J. Griffiths (1987). Introduction to Elementary Particles, 44, John Wiley & Sons. ISBN 0-

471-60386-4. 35. ^ M. Kobayashi, T. Maskawa (1973). "CP-Violation in the Renormalizable Theory of Weak

Interaction". Progress of Theoretical Physics 49 (2): 652–657. DOI:10.1143/PTP.49.652. 36. ^ a b H. Harari (1975). "A new quark model for hadrons". Physics Letters B 57B.

DOI:10.1016/0370-2693(75)90072-6. 37. ^ a b K.W. Staley (2004). The Evidence for the Top Quark, 31–33, Cambridge University

Press. ISBN 9780521827102. 38. ^ S.W. Herb et al. (1997). "Observation of a Dimuon Resonance at 9.5 GeV in 400-GeV

Proton-Nucleus Collisions". Physical Review Letters 39: 252. DOI:10.1103/PhysRevLett.39.252.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-9#cite_ref-9http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiley_Interscience&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiley_Interscience&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0471239739http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-10#cite_ref-10http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-10#cite_ref-10http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Greenwood_Publishing_Group&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-11#cite_ref-11http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Springer_Science%2BBusiness_Media&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/3540793674http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/3540793674http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-12#cite_ref-12http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Knowing_13-0#cite_ref-Knowing_13-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Knowing_13-1#cite_ref-Knowing_13-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-15#cite_ref-15http://books.google.com.tr/books?id=1DZz341Pp50C&pg=PA1067&lpg=PA1067&dq=%22bottomness%22+quark&source=bl&ots=RjB6hCGRpm&sig=mG00q0MNz4VDcV1Mb_eNARDKej8&hl=tr&ei=cLqmS5HJOJyL_AaQi6zpCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CDUQ6AEwCTgU#v=onepage&q=%22bottomness%22%20quark&f=falsehttp://books.google.com.tr/books?id=1DZz341Pp50C&pg=PA1067&lpg=PA1067&dq=%22bottomness%22+quark&source=bl&ots=RjB6hCGRpm&sig=mG00q0MNz4VDcV1Mb_eNARDKej8&hl=tr&ei=cLqmS5HJOJyL_AaQi6zpCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CDUQ6AEwCTgU#v=onepage&q=%22bottomness%22%20quark&f=falsehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cengage_Learning&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PDGTetraquarks_16-0#cite_ref-PDGTetraquarks_16-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PDGTetraquarks_16-1#cite_ref-PDGTetraquarks_16-1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2006/reviews/theta_b152.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-18#cite_ref-18http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/reviews/pentaquarks_b801.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/j.physletb.2008.07.018http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/reviews/rpp2008-rev-new-charmonium-like-states.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-19#cite_ref-19http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/listings/q008.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-21#cite_ref-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/0370-2693(89)90704-1http://books.google.com/books?id=eyPfgGGTfGgC&pg=PA70&dq=quarks+no+more+than+three+generations&lr=&as_brr=3&ei=BZjvSeDyKo7skwTFrPnvAwhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-22#cite_ref-22http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Oxford_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0198509529http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Gell-Man1964_23-0#cite_ref-Gell-Man1964_23-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Gell-Man1964_23-0#cite_ref-Gell-Man1964_23-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Gell-Man1964_23-1#cite_ref-Gell-Man1964_23-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964a_24-0#cite_ref-Zweig1964a_24-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964a_24-0#cite_ref-Zweig1964a_24-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964a_24-1#cite_ref-Zweig1964a_24-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964b_25-0#cite_ref-Zweig1964b_25-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-26#cite_ref-26http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Westview_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0738202991http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Synchroton_Laboratory&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/California_Institute_of_Technologyhttp://tr.wikipedia.org/wiki/California_Institute_of_Technologyhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-27#cite_ref-27http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Westview_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0738202991http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nuclear_Physics_(journal)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nuclear_Physics_(journal)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/0029-5582(61)90134-1http://dx.doi.org/10.1016/0029-5582(61)90134-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-28#cite_ref-28http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Taylor_%26_Francis&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0415145783http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0415145783http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-29#cite_ref-29http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=University_of_Chicago_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0226667995http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0226667995http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-30#cite_ref-30http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-30#cite_ref-30http://www.hueuni.edu.vn/hueuni/en/news_detail.php?NewsID=1606&PHPSESSID=909807ffc5b9c0288cc8d137ff063c72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-31#cite_ref-31http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.23.1415http://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.23.1415http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-32#cite_ref-32http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Physical_Review_D&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Physical_Review_D&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevD.69.114005http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ArXiv&action=edit&redlink=1http://arxiv.org/abs/hep-ph/0307022http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Griffiths_33-0#cite_ref-Griffiths_33-0

39. ^ M. Bartusiak (1994). A Positron named Priscilla, 245, National Academies Press. ISBN 0309048931.

40. ^ F. Abe et al. (CDF Collaboration) (1995). "Observation of Top Quark Production in pp Collisions with the Collider Detector at Fermilab". Physical Review Letters 74: 2626–2631. DOI:10.1103/PhysRevLett.74.2626.

41. ^ S. Abachi et al. (DØ Collaboration) (1995). "Search for High Mass Top Quark Production inpp Collisions at

Şablon:Radical = 1.8 TeV". Physical Review Letters 74.

DOI:10.1103/PhysRevLett.74.2422. 42. ^ K.W. Staley (2004). The Evidence for the Top Quark, 144, Cambridge University Press.

ISBN 0521827108. 43. ^ "New Precision Measurement of Top Quark Mass". Brookhaven National Laboratory News.

2008-09-24 tarihinde erişilmiştir. 44. ^ J. Gribbin, M. Gribbin (1997). Richard Feynman: A Life in Science, 194, Penguin Books.

ISBN 0-452-27631-4. 45. ^ J. Joyce (1982). Finnegans Wake, 383, Penguin Books. LCCN 59-354. ISBN 0-14-00-6286-

6. 46. ^ M. Gell-Mann (1995). The Quark and the Jaguar: Adventures in the Simple and the

Complex, 180, Henry Holt and Co. ISBN 978-0805072532. 47. ^ J. Gleick (1992). Genius: Richard Feynman and modern physics. Little Brown and

Company. ISBN 0-316-903167. 48. ^ J.J. Sakurai (1994). S.F Tuan Modern Quantum Mechanics, Revised, 376, Addison–Wesley.

ISBN 0-201-53929-2. 49. ^ a b D.H. Perkins (2000). Introduction to high energy physics, 8, Cambridge University Press.

ISBN 0521621968. 50. ^ M. Riordan (1987). The Hunting of the Quark: A True Story of Modern Physics, 210, Simon

& Schuster. ISBN 9780671504663. 51. ^ F. Close (2006). The New Cosmic Onion, 133, CRC Press. ISBN 1584887982. 52. ^ G. Fraser (2006). The New Physics for the Twenty-First Century, 91, Cambridge University

Press. ISBN 0521816009. 53. ^ "The Standard Model of Particle Physics". BBC (2002). 2009-04-19 tarihinde erişilmiştir. 54. ^ F. Close (2006). The New Cosmic Onion, 80–90, CRC Press. ISBN 1584887982. 55. ^ D. Lincoln (2004). Understanding the Universe, 116, World Scientific. ISBN 9812387056. 56. ^ "Weak Interactions". Virtual Visitor Center. Stanford Linear Accelerator Center (2008

09-28 tarihinde erişilmiştir. ). 2008-

57. ^ C. Amsler et al. (2008). "Review of Particles Physics: The CKM Quark-Mixing Matrix". Physics Letters B667 (1): 1–1340.

58. ^ Z. Maki, M. Nakagawa, S. Sakata (1962). "Remarks on the Unified Model of Elementary Particles". Progress of Theoretical Physics 28 (5): 870. DOI:10.1143/PTP.28.870.

59. ^ B.C. Chauhan, M. Picariello, J. Pulido, E. Torrente-Lujan. "Quark–lepton complementarity, neutrino and standard model data predict Şablon:PhysicsParticle = 9+1−2 °". European Physical Journal C50 (3): 573–578. DOI:10.1140/epjc/s10052-007-0212-z. arΧiv:hep-ph/0605032.

60. ^ R. Nave. "The Color Force". HyperPhysics. Georgia State University, Department of Physics and Astronomy. 2009-04-26 tarihinde erişilmiştir.

61. ^ B.A. Schumm (2004). Deep Down Things, 131–132, Johns Hopkins University Press. ISBN 080187971X. OCLC 55229065.

62. ^ a b Part III of M.E. Peskin, D.V. Schroeder (1995). An Introduction to Quantum Field Theory. Addison–Wesley. ISBN 0-201-50397-2.

63. ^ V. Icke (1995). The force of symmetry, 216, Cambridge University Press. ISBN 052145591X.

64. ^ M.Y. Han (2004). A story of light, 78, World Scientific. ISBN 9812560343. 65. ^ C. Sutton. "Quantum chromodynamics (physics)". Encyclopedia Britannica Online. 2009-05-

12 tarihinde erişilmiştir. 66. ^ A. Watson (2004). The Quantum Quark, 285–286, Cambridge University Press. ISBN

0521829070. 67. ^ a b c C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Review of Particle Physics: Quarks".

Physics Letters B 667 (1): 1–1340. DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018. 68. ^ W. Weise, A.M. Green (1984). Quarks and Nuclei, 65–66, World Scientific. ISBN

9971966611.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-34#cite_ref-34http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0201503972http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0201503972http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-35#cite_ref-35http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Springer_Science%2BBusiness_Media&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-36#cite_ref-36http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Physical_Review_D&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-37#cite_ref-37http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Wiley_%26_Sons&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-KM_39-0#cite_ref-KM_39-0http://ptp.ipap.jp/link?PTP/49/652/pdfhttp://ptp.ipap.jp/link?PTP/49/652/pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Progress_of_Theoretical_Physicshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1143/PTP.49.652http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Harari_40-0#cite_ref-Harari_40-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Harari_40-0#cite_ref-Harari_40-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Harari_40-1#cite_ref-Harari_40-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-StaleyTopBottomNames_41-0#cite_ref-StaleyTopBottomNames_41-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-42#cite_ref-42http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-42#cite_ref-42http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.39.252http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-43#cite_ref-43http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-CDF-1995_44-0#cite_ref-CDF-1995_44-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CDF_Collaboration&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CDF_Collaboration&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-D0-1995_45-0#cite_ref-D0-1995_45-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-D0-1995_45-0#cite_ref-D0-1995_45-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C3%98_Collaboration&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Radical&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-46#cite_ref-46http://books.google.ca/books?id=K7z2oUBzB_wC&source=gbs_navlinks_shttp://books.google.ca/books?id=K7z2oUBzB_wC&source=gbs_navlinks_shttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-BNLTop_47-0#cite_ref-BNLTop_47-0http://www.bnl.gov/bnlweb/pubaf/pr/PR_display.asp?prID=04-66http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_National_Laboratory&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_National_Laboratory&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-48#cite_ref-48http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Penguin_Books&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Penguin_Books&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0452276314http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-49#cite_ref-49http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Penguin_Books&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1&action=edit&redlink=1http://lccn.loc.gov/59000354http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Murray_50-0#cite_ref-Murray_50-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Henry_Holt_and_Co.&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9780805072532http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-51#cite_ref-51http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Little_Brown_and_Company&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0316903167http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-sakurai_52-0#cite_ref-sakurai_52-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0201539292http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-DHPerkins_53-0#cite_ref-DHPerkins_53-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-54#cite_ref-54http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simon_%26_Schuster&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9780671504663http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9780671504663http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-55#cite_ref-55http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CRC_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/1584887982http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-56#cite_ref-56http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-57#cite_ref-57http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A666173http://tr.wikipedia.org/wiki/BBChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-58#cite_ref-58http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CRC_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-59#cite_ref-59http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=World_Scientific&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-SLAC_60-0#cite_ref-SLAC_60-0http://www2.slac.stanford.edu/vvc/theory/weakinteract.htmlhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanford_Linear_Accelerator_Center&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanford_Linear_Accelerator_Center&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PDG2008_61-0#cite_ref-PDG2008_61-0http://pdg.lbl.gov/2008/reviews/kmmixrpp.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-63#cite_ref-63http://ptp.ipap.jp/link?PTP/28/870/pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Progress_of_Theoretical_Physicshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-64#cite_ref-64http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-64#cite_ref-64http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:PhysicsParticle&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=European_Physical_Journal&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1140/epjc/s10052-007-0212-zhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ArXiv&action=edit&redlink=1http://arxiv.org/abs/hep-ph/0605032http://arxiv.org/abs/hep-ph/0605032http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-66#cite_ref-66

69. ^ D. McMahon (2008). Quantum Field Theory Demystified, 17, McGraw–Hill. ISBN 0071543821.

70. ^ S.G. Roth (2007). Precision electroweak physics at electron–positron colliders, VI, Springer. ISBN 3540351647.

71. ^ Yıldız, Hatice Turan (Geliş Tarihi: 13/11/2007 Kabul Tarihi: 01/04/2008). "CERN, LHC Deneyinde Top Kuark Üretimi" (PDF). C.B.U. Journal of Science 4 (2): 187 – 194. ISSN 1305-1385.. 12 Mart 2010 tarihinde erişildi.

72. ^ R.P. Feynman (1985). QED: The Strange Theory of Light and Matter, 1st, 136–137, Princeton University Press. ISBN 0-691-08388-6.

73. ^ a b M. Veltman (2003). Facts and Mysteries in Elementary Particle Physics, 45–47, World Scientific. ISBN 981238149X.

74. ^ F. Wilczek, B. Devine (2006). Fantastic Realities, 85, World Scientific. ISBN 981256649X. 75. ^ F. Wilczek, B. Devine (2006). Fantastic Realities, 400ff, World Scientific. ISBN 981256649X. 76. ^ T. Yulsman (2002). Origin, 55, CRC Press. ISBN 075030765X. 77. ^ F. Garberson (2008). "Top Quark Mass and Cross Section Results from the Tevatron".

arΧiv:0808.0273. 78. ^ S.B. Rüester, V. Werth, M. Buballa, I.A. Shovkovy, D.H. Rischke (2005). "The phase

diagram of neutral quark matter: Self-consistent treatment of quark masses". Physical Review D 72: 034003. DOI:10.1103/PhysRevD.72.034004. arXiv:hep-ph/0503184.

79. ^ M.G. Alford, K. Rajagopal, T. Schaefer, A. Schmitt (2008). "Color superconductivity in dquark matter".

ense Reviews of Modern Physics 80: 1455–1515.

DOI:10.1103/RevModPhys.80.1455. arXiv:0709.4635. 80. ^ S. Mrowczynski (1998). "Quark–Gluon Plasma". Acta Physica Polonica B 29: 3711.

arXiv:nucl-th/9905005. 81. ^ Z. Fodor, S.D. Katz (2004). "Critical point of QCD at finite T and μ, lattice results for physical

quark masses". Journal of High Energy Physics 2004. DOI:10.1088/1126-6708/2004/04/050. arXiv:hep-lat/0402006.

82. ^ "RHIC Scientists Serve Up "Perfect" Liquid". Brookhaven National Laboratory News (2005). 2009-05-22 tarihinde erişilmiştir.

83. ^ T. Yulsman (2002). Origins: The Quest for Our Cosmic Roots, 75, CRC Press. ISBN 075030765X.

84. ^ A. Sedrakian, J.W. Clark, M.G. Alford (2007). Pairing in fermionic systems, 2–3, World Scientific. ISBN 9812569073.

İleri okuma [değiştir]

D.J. Griffiths (2008). Introduction to Elementary Particles (İngilizce). Wiley–VCH. ISBN 3527406018.

I.S. Hughes (1985). Elementary particles (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 0-521-26092-2.

R. Oerter (2005). The Theory of Almost Everything: The Standard Model, the Unsung Triumph of Modern Physics (İngilizce). Pi Press. ISBN 0132366789.

A. Pickering (1984). Constructing Quarks: A Sociological History of Particle Physics (İngilizce). The University of Chicago Press. ISBN 0-226-66799-5.

B. Povh (1995). Particles and Nuclei: An Introduction to the Physical Concepts (İngilizce). Springer–Verlag. ISBN 0-387-59439-6.

B.A. Schumm (2004). Deep Down Things: The Breathtaking Beauty of Particle Physics (İngilizce). Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-7971-X.

tirDış bağlantılar [değiş ]

Wikimedia Commons'ta Kuark ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Gell-Mann'ın 1969 Nobel Fizik Ödülü konuşması

http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Commons-logo.svg&filetimestamp=20070916014329�http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-67#cite_ref-67http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Johns_Hopkins_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/080187971Xhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/080187971Xhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PeskinSchroeder_68-0#cite_ref-PeskinSchroeder_68-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PeskinSchroeder_68-1#cite_ref-PeskinSchroeder_68-1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-69#cite_ref-69http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-71#cite_ref-71http://www.britannica.com/EBchecked/topic/486191/quantum-chromodynamics#ref=ref892183http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Encyclopedia_Britannica_Online&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-72#cite_ref-72http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0521829070http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0521829070http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-0#cite_ref-AmslerQuarks_73-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-1#cite_ref-AmslerQuarks_73-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-2#cite_ref-AmslerQuarks_73-2http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-2#cite_ref-AmslerQuarks_73-2http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/tables/rpp2008-sum-quarks.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-74#cite_ref-74http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=World_Scientific&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9971966611http://tr.wik

büyük patlama bilgilerini görmek İçin tıkla kuark ş kuark ş ğ ş … · 2012. 2. 17. · 5...

Documents