bursa İl mİllİ eĞİtİm mÜdÜrlÜĞÜ ÖlÇme ve...

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME MERKEZİ

Mehmet KÖYLÜ Sabahattin DÜLGER İl Milli Eğitim Müdürü

Ekrem KOZ İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı ÖDM Ekip Sorumlusu

Soru/Etkinlik YazarlarıSevgi KARATEPE

Ahmet KARATEPEGökhan YILDIZ

Mustafa SORKUNÇiğdem ELDURAN

Fahriye AŞIKTürkan ÇAKMAK

Hülya ŞEN DEMİRELÖzge KORKMAZ

Görsel Tasarım Uzmanı

FEN BİLİMLERİ7. SINIF

Serhan SARIOĞLUBranş Koordinatörü

ELEKTRİK DEVRELERİA. AMPULLERİN BAĞLANMA ŞEKİLLERİ

FEN BİLİMLERİ

2

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

A. Aşağıdaki bilgilerin doğru ya da yanlış olmasına göre ilgili kutucuğu (X) ile işaretleyiniz.

BİLGİLER DOĞRU YANLIŞ

1. Seri bağlı devrelerde, kaynaktan sağlanan enerji tek bir hat üzerinde aktarılır.

2. Seri bağlı devrede ampul sayısı arttıkça parlaklık azalır.

3. Paralel bağlı devredeki ampul sayısının artması ampul parlaklığını arttırır.

4. Seri bağlı elektrik devresinde ampullerden herhangi biri patladığında devre-nin diğer bölümlerine elektrik geçişi devam eder.

5. Bir elektrik devresinde elektronların hareket yönü (+) kutuptan (-) kutba doğ- rudur.

6. Şehir elektriği, pil, akü ve batarya elektrik enerjisi kaynaklarıdır.

7. Seri bağlı devrelerde ampul sayısının artması pilin daha geç bitmesine nedenolur.

8. Bir elektrik devresinde elektrik akımının yönü (+) kutuptan (-) kutba doğruolduğu kabul edilir.

9. Elektrik akımı, devredeki üretecin bir ucundan diğer ucuna doğru gerçekleşenbir tür enerji aktarımıdır.

10. Paralel bağlı devrelerde ampul sayısının artması pilin daha erken bitmesineneden olur.

FEN BİLİMLERİ


3


BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

B. Aşağıdaki kutucukların içinde bazı ifadeler verilmiştir. Bu ifadelerden uygun olanları cümlelerdekiboşluklara yazınız.

1. Ampullerin art arda dizilmesiyle oluşan devre …………....................………devre olarak adlandırılır.

2. ………………….......................…………devrelerde ampuller iki veya daha fazla kol üzerinde bulunur.

3. Bir devredeki elektrik akımı ………………......................………….adı verilen araç sayesinde ölçülür.

4. Bir elektrik devresinde elektronların hareketi sonucu ……………….................……………..oluşur.

5. Bir elektrik devresinde ampermetre devreye …………….............………bağlanırsa kısa devre olur.

6. Bir elektrik devresinde ampermetre devreye ……..............…………..............….bağlanır.

7. Elektrik akımının birimi ……………................………..dir.

8. Paralel bağlı devrelerde eklenen her ampul harcanan elektrik enerjisi miktarını ……….....………..

9. Seri bağlı devrelerde eklenen her ampul, ampul parlaklığını ……………................……………

10. Bir elektrik devresinde ampule enerji sağlayan devre elemanı ………....................………dir.

Elektrik akımı

seri

azaltırpil

arttırır

amper

ampermetre

paralel bağlı

seri bağlı

paralel

FEN BİLİMLERİ

4


BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

C. Çerçeveler içinde verilen ifadeleri doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz. İfade doğru ise “D” yö-nünde, yanlış ise “Y” yönünde ilerleyerek hangi çıkışa ulaşılacağını bulunuz.

Y

Y Y Y Y

Y Y

D

D D

D D D D

1 2 3 4 5 76 8

Paralel bağlı devre-lerde ampul sayısının artması ampul parlak-lığını azaltır.

Bir elektrik devresin-de pil tarafından sağ-lanan akım, ampulle-rin üzerinden geçerek pile geri döner.

Paralel bağlı devreler-de devreye eklenen her bir ampul pilin ömrünü etkilemez.

Devreye eklenen her ampulün yeni bir akım yolu oluşturacak şekilde bağlanması-na paralel bağlanma denir.

Bir elektrik devre-sinde iletken telden birim zamanda geçen yük miktarına akım şiddeti denir.

Seri bağlı ampuller-den biri patlar ya da duydan çıkarılırsa diğer ampuller aynı parlaklıkta yanmaya devam eder.

Bir elektrik devresine elektrik enerjisi sağ-layan pil, akümülatör gibi araçlara üreteç denir.

FEN BİLİMLERİ


5


BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Tabelada kullanılan bağlantı şeklinin özellikleri ile ilgili;

I. Devrede bulunan ampul sayısı artarsa parlaklık azalır.

II. Devrede ampul sayısı arttıkça, kullanılan pilin ömrü artar.

III. Devrede bulunan ampullerden biri patlarsa diğerleri de söner.

verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Yalnız II. B) I ve II. C) I ve III. D) I, II ve III.

Ali, sınıfa getirdiği eşit boydaki tahta blokları arka arkaya dizer. Sonra en öndeki tahtaya vurduğunda hepsi sırayla devrilir. Bu etkiye domino etkisi denir. Bunu izleyen arkadaşları bu hareketi elektrik akı-mına benzetir.

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevabını işaretleyiniz.

1.

2.

Domino etkisi ile elektrik akımı arasında yapılan aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?

A) Elektrik akımında enerjinin diğer yüklere aktarılması gibi, tahta bloklarda da enerji diğer tahtalara

aktarılır.

B) Elektik devresinde pilin yaptığı etkiyi, tahta bloklarda Ali en öndeki tahtayı iterek yapmıştır.

C) Tahta bloklar ve iletken kablodaki yükler sürekli hareket halindedir.

D) Her iki olayda da maddeler kinetik enerjiye sahip olurlar.

Seri ve paralel bağlı elektrik devreleri özelliklerine göre günlük hayatta birçok yerde kullanılmaktadır.

Aşağıda bir elektrikçiye ait reklam tabelası gösterilmiştir.

FEN BİLİMLERİ

6


BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Yakup, ampullerin bağlanma şekilleriyle ilgili bir araştırma yapmak istiyor. Bunun için özdeş malzemelerle kurduğu 1. ve 2. devrede, aşağıdaki değişiklikleri karışık bir sırayla gerçekleştiriyor.

Bu değişiklikler sonucunda devrelerdeki ampul parlaklığının değişimini, aşağıdaki grafikte gösteriyor. (Mavi renk değişimden öncesini, turuncu renk ise değişimden sonrasını ifade etmektedir.)

Yakup’un yapmış olduğu değişimlerin sırası bilinmediğine göre, bu değişimlerle ilgili aşağıdakiler-den hangisi doğrudur?

A) I. zaman aralığında K ampulünü takmış olabilir.

B) II. zaman aralığında P ampulünü takmış olabilir.

C) III. zaman aralığında şekil-2’deki anahtarı açmış olabilir.

D) II. zaman aralığında şekil-2’deki anahtarı açmış olabilir.

3.

Ampul Parlaklığı

I II IIIZaman

K

X X PXXX

Şekil 1 Şekil 2

FEN BİLİMLERİ


7


BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Elektrik sayaçları, belirli bir zaman diliminde kullanılan elektrik enerjisinin miktarını ölçmeye yarayan cihazlardır.

5.

Evimizdeki elektrik tesisatını basit bir elektrik devresiyle modelleyecek olursak elektrik sayacı kaçnumaralı bölüme bağlanmalıdır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Özdeş K, L ve M ampullerinden oluşan devre şekildeki gibidir.

Bu devrede K ampulü patlarsa, L ve M ampullerinin parlaklıkları nasıl değişir?

L M

A) Söner Azalır

B) Azalır Artar

C) Değişmez Değişmez

D) Söner Değişmez

4.

1

2

3

4

M

K L

X

XX

FEN BİLİMLERİ

8


BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Ceyhun, özdeş K, L, M ve N ampullerini kullanarak aşağıdaki deneyleri gerçekleştirmiştir.

1. Deney: Devreye önce K ampulünü bağlayıp ampul parlaklığını gözlemlemiştir. Daha sonra K ampu-lüne seri şekilde L ampulünü bağlamış ve ampul parlaklıklarını gözlemlemiştir.

2. Deney: Devreye önce M ampulünü bağlayıp ampul parlaklığını gözlemlemiştir. Daha sonra M ampu-lüne paralel şekilde N ampulünü bağlamış ve ampul parlaklıklarını gözlemlemiştir.

Gerçekleştirdiği deneyler sonucunda aşağıdaki verilere ulaşmıştır.

1. Deney: Devreye L ampulü bağlandıktan sonra K ampulünün parlaklığı azalmıştır.

2. Deney: Devreye N ampulü bağlandıktan sonra M ampulünün parlaklığı değişmemiştir.

Buna göre bu deneylerle ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

A) L ampulünün devreye bağlanması sonucunda ampullerin üzerinden geçen akım azalmıştır.

B) 1. deneyin bağımlı değişkeni ampul parlaklığı, bağımsız değişkeni ampul sayısıdır.

C) N ampulünün bağlanması sonucunda ampuller üzerinden daha uzun süre akım geçer.

D) Ampul parlaklığı ampul sayısının yanı sıra, ampullerin devreye bağlanma şekline debağlıdır.

Cemre, evlerinin bahçesini aydınlatmasını yapmak için resimdeki gibi bir özdeş ampullerden oluşan bir elektrik devresi kurmuştur. Ampullerden birini çıkarttığında tüm ampullerin söndüğünü görmüştür.

6.

7.

Buna göre Cemre’nin kurduğu elektrik devresiyle ilgili;I. Kurduğu devrenin özelliği sebebiyle tüm ampuller aynı parlaklıkta yanmaktadır.II. Ampullerin sönmesinin sebebi, devredeki ampullerin birbirine paralel bağlanmasıdır.III. Devreye özdeş ampul eklenmesi, ampul parlaklığının azalmasına sebep olur. ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.

FEN BİLİMLERİ


9


BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Aşağıda sadece renkleri farklı olan özdeş ampuller kullanılarak kurulan bir elektrik devresi verilmiştir.

Ömer Öğretmen, seri bağlı ampullerin parlaklığını etkileyen faktörleri öğretmek için bir deney düze-neği hazırlıyor. Bu deney düzeneğinde aşağıdaki değişimleri yaparak, öğrencilerinden bu değişimler sonucundaki gözlemlerini tabloda verilen ifadeleri kullanarak doldurmalarını istiyor.

Tablonun doğru şekilde doldurulmuş hali aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Çok, orta, az, sönük

B) Çok, orta, çok, orta

C) Az, orta, çok, sönük

D) Az, orta, çok, orta

Bu elektrik devresinde ampullerin verdiği ışık miktarları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-lenebilir?

A) Turuncu renkli ampul, diğer tüm ampullerden daha parlak yanar.

B) Devredeki pillerden biri çıkartılırsa ampuller yine aynı miktarda ışık verir.

C) Sarı ampul, mavi ve pembe ampullerden daha fazla miktarda ışık verir.

D) Yeşil, mavi ve pembe ampuller aynı miktarda ışık verirler.

8.

9.

Devredeki seri bağlı ampul sayısı Ampul parlaklığı (sönük-az-orta-çok-değişmez)

1

2

3

3 ampul devreye bağlıyken 1 ampulün çıkarılması

FEN BİLİMLERİ

10


BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Aşağıda özdeş K, L, M ve N ampulleriyle kurulan elektrik devresi aşağıda verilmiştir.

Bu elektrik devresinde aşağıdaki işlemler ayrı ayrı uygulanmaktadır.

I. Devreye özdeş bir ampulü seri olarak eklemek.II. Devredeki R ampulünü duydan çıkarmak.

A) Azalır Artar

B) Azalır Söner

C) Artar Azalır

D) Artar Söner

Buna göre bu devre ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sadece 1 ve 3 numaralı anahtarlar kapatılırsa L ve N yanmaz.

B) Sadece 1 ve 2 numaralı anahtarlar kapatılırsa M ve N yanmaz.

C) Sadece 2, 3 ve 4 numaralı anahtarlar kapatılırsa L, M ve N yanar.

D) Sadece 1, 2 ve 4 numaralı anahtar kapatılırsa K, L ve N yanar.

Aşağıdaki görselde bir elektrik devresi görülmektedir.

10.

11.

K

N

M

L

1

2

3

4

X

XXX

Bu işlemler sonucunda P ampulünün parlaklığındaki değişim hangi seçenekte doğru verilmiştir?

FEN BİLİMLERİ


11


BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Ahmet Öğretmen, ampullerin bağlanma şekilleri ile ilgili aşağıdaki deneyi gerçekleştiriyor.

• Şekil -1 deki gibi bir ampul bağlı basit bir elektrik devresi kururulur.

• Şekil -2 deki gibi devreye 2. ampul paralel bağlanır.

• Şekil-3 deki gibi devreye 3. ampul paralel bağlanır.

• Her seferinde devredeki ampüllerin parlaklığı gözlemlenir.

Deneyde oluşturulan devrelerdeki ampul parlaklığının değişim grafiği aşağıdakilerden hangisi gibiolur?

A) B)

C) D)

12.

Ampul Parlaklığı

Şekil 1 Şekil 2 Şekil 3

Ampul Parlaklığı Ampul Parlaklığı

Ampul Parlaklığı

Şekil 1 Şekil 2 Şekil 3Devre

Şekil 1 Şekil 2 Şekil 3 Şekil 1 Şekil 2 Şekil 3DevreDevre

Devre

FEN BİLİMLERİ

12


BU

RSA İL M

İLLİ EĞİTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Cevap Anahtarı

bursa İl mİllİ eĞİtİm mÜdÜrlÜĞÜ ÖlÇme ve...

Documents