bursa İli tıbbi atık yönetim sistemi performans değerlendirmesi

8/3/2019 Bursa li Tbbi Atk Ynetim Sistemi Performans Deerlendirmesi

1/20

TRKYEDE KATI ATIK YNETM SEMPOZYUMUTRKAY 2009

BLDRLER KTABI

Editrler:Prof. Dr. Ahmet DEMR

Yrd. Do. Dr. Eyp DEBKAr. Gr. Kmil B. VARINCA

15-17 Haziran 2009YT Oditoryum ve Sergi Salonu

stanbul


2/20

TRKAY 2009 Trkiyede Kat Atk Ynetimi Sempozyumu (2009:stanbul, Trkiye)TRKAY 2009 Trkiyede Kat Atk Ynetimi Sempozyum Bildiriler Kitab ,Editrler: Ahmet Demir, Eyp Debik, Kmil B. Varnca, 15-17 Haziran 2009,Yldz Teknik niversitesi, 2009.718 s.628.44

ISBN: 978-975-461-452-7

Bu yaynn tm haklar Yldz Teknik niversitesine aittir. 2009


3/20

TRKAY 2009 Trkiyede Kat Atk Ynetimi Sempozyumu, YT, 15-17 Haziran 2009, stanbul

I

Kurullar

Onur Kurulu

Prof. Dr. Veysel EROLU evre ve Orman BakanProf. Dr. Mustafa ZTRK Hatay MilletvekiliProf. Dr. smail YKSEK Yldz Teknik niversitesi RektrProf. Dr. Hasan Z. SARIKAYA evre ve Orman Bakanl MstearProf. Dr. Ltfi AKA evre ve Orman Bakanl evre Ynetimi

MdrProf. Dr. Ahmet DEMR YT naat Fakltesi DekanProf. Dr. Ferruh ERTRK YT evre Mhendislii Blm Bakan

Prof. Dr. Adem BATRK YT evre Mhendislii Blm Emekliretim yesi

Dzenleme Kurulu

Prof. Dr. Ahmet DEMR YT evre Mhendislii BlmProf. Dr. Ferruh ERTRK YT evre Mhendislii BlmDo. Dr. M. Emin BRPINAR stanbul l evre ve Orman MdrlYrd. Do. Dr. Eyp DEBK YT evre Mhendislii BlmYrd. Do. Dr. Bestami ZKAYA YT evre Mhendislii BlmYrd. Do. Dr. Yaar AVAR YT evre Mhendislii BlmYrd. Do. Dr. M. Sinan. BLGL YT evre Mhendislii Blm

Yrtme Kurulu

Ar. Gr. Gamze VARANK YT evre Mhendislii BlmAr. Gr. Kmil B. VARINCA YT evre Mhendislii BlmAr. Gr. Fatih LHAN YT evre Mhendislii BlmAr. Gr. Neslihan MANAV YT evre Mhendislii BlmAr. Gr. Levent KUZU YT evre Mhendislii BlmAr. Gr. Ebru AKKAYA YT evre Mhendislii BlmAr. Gr. Emel KOAK YT evre Mhendislii Blmlknur ANLIMEHUR stanbul l evre ve Orman Mdrl


4/20


II

Bilim Kurulu (*)

Prof. Dr. Ltfi AKA stanbul Teknik niversitesiProf. Dr. merAKGRAY Marmara niversitesiProf. Dr. Kadir ALP stanbul Teknik niversitesiProf. Dr. Cuma BAYAT Beykent niversitesiProf. Dr. Mehmet BORAT Fatih niversitesiProf. Dr. Ahmet DEMR Yldz Teknik niversitesiProf. Dr. Erturul ERDN Dokuz Eyll niversitesiProf. Dr. Ayen ERDNLER Boazii niversitesiProf. Dr. Ferruh ERTRK Yldz Teknik niversitesiProf. Dr. Aye FLBEL Dokuz Eyll niversitesiProf. Dr. M. Talha GNLL Yldz Teknik niversitesi

Prof. Dr. Mehmet KARPUZCU Gebze Yksek TeknolojiEnstitsProf. Dr. Blent KESKNLER Gebze Yksek Teknoloji EnstitsProf. Dr. Cumali KINACI stanbul Teknik niversitesiProf. Dr. Gnay KOCASOY Boazii niversitesiProf. Dr. Ayen MEZZNOLU Dokuz Eyll niversitesiProf. Dr. zzet ZTRK stanbul Teknik niversitesiProf. Dr. Ahmet Mete SAAT Marmara niversitesiProf. Dr. Dilek SANN Ortadou Teknik niversitesiProf. Dr. Mete TAYAN Marmara niversitesiProf. Dr. smail TORZ stanbul Teknik niversitesiProf. Dr. Glseven UBAY TNK Gazi niversitesiProf. Dr. Ayhan NL Frat niversitesiProf. Dr. Kahraman NL Ortadou Teknik niversitesiDo. Dr. Ali Fuat AYDIN stanbul Teknik niversitesi

Do. Dr. M. Emin BRPINAR stanbul Teknik niversitesiDo. Dr. Bar ALLI Marmara niversitesiDo. Dr. zer INAR St mam niversitesiDo. Dr. Gksel DEMR Baheehir niversitesiDo. Dr. brahim DEMR stanbul Teknik niversitesiDo. Dr. Gleda ENGN Gebze Yksek Teknoloji EnstitsDo. Dr. idem YANGIN GME stanbul Teknik niversitesiDo. Dr. Halil HASAR Frat niversitesiDo. Dr. smail KOYUNCU stanbul Teknik niversitesiDo. Dr. Mehmet KT Sleyman Demirel niversitesiDo. Dr. Sleyman VEZ stanbul Teknik niversitesiDo. Dr. Nee TFEK stanbul niversitesiDo. Dr. Vedat UYAK Pamukkale niversitesiDo. Dr. Mustafa YAZGAN stanbul Teknik niversitesi

enol YILDIZ STA A..

(*) Bilim Kurulu yeleri soyisim srasna gre sralanmtr.


5/20


III

Kurulular

Dzenleyen Kurulu

Yldz Teknik niversitesinaat Fakltesievre Mhendislii Blm

34220 Davutpaa, Esenler / stanbul

Telefon: +90 (212) 383 53 56-57Faks: +90 (212) 383 53 58nternet:http://www.cem.yildiz.edu.tr/

T.C. evre Ve Orman Bakanl stanbul levre ve Orman Mdrl

stanbul Bykehir Belediyesievre Koruma ve Atk MaddeleriDeerlendirme Sanayi ve Ticaret A..STA A..
http://www.cem.yildiz.edu.tr/http://www.cem.yildiz.edu.tr/http://www.cem.yildiz.edu.tr/http://www.cem.yildiz.edu.tr/


6/20


IV

NSZ

TRKAY 2009 Trkiyede Kat Atk Ynetimi Sempozyumu,YT evre Mhendislii Blm ve T.C. evre ve Orman Bakanltarafndan 15-17 Haziran 2009 tarihleri arasnda stanbulda Yldz

Teknik niversitesi Oditoryum ve Sergi Salonundagerekletirilmitir.

Sempozyumda 3 gn sreyle Kat Atk Ynetimi, Tbb AtkYnetimi, Kat Atk Bertarafnda Biyolojik Yntemler, AtkDeerlendirme ve Geri Kazanm, Sznt Suyu Ynetimi, Artmaamurlarnn Ynetimi, Dzenli Depolama, zel ve Tehlikeli AtkYnetimi balkl oturumlara, toplam 303 kii katlmtr.Sempozyuma 29 farkl niversite ve aratrma kurumundan 133

bilim insannn yannda, stanbul l evre ve Orman Mdrl veBBye bal ile belediyeleri ve ilgili kurumlaryla birlikte Antalya,Gaziantep, Kocaeli, Bursa, Krkkale, Konya, Karaman,Kahramanmara ve anlurfa Belediyelerinden yneticilerkatlmtr. T.C. evre ve Orman Bakanl yetkilileri, niversiteler,

TBTAK MAM ve zel sektr temsilcilerinin katldklar 17oturumda toplam 68 adet szl ve 19 adet poster bildirisunulmutur.

Sempozyum stanbul evre ve Orman Mdrl, STA A.., EziciBioelektrik, RAST Mhendislik Hizmetleri Ltd. ti., Derya

Mhendislik, Mavirlik n. Sanayi ve Tic. A.., TETRA TeknolojikSistemler Ltd. ti., evre Norm irketler Grubu, Doa SektrelYayn Grubu (dsyg) ve Enerji Dergisi tarafndan da desteklenmitir.Sempozyuma karar verici ve uygulayc kurum ve kurululardankatlmnn ykseklii, ilerde yaplacak bu tr almalarngeleneksel hale gelmesi bakmndan mit verici olmutur.

Sonu olarak, 15-17 Haziran 2009 tarihleri arasnda Yldz Teknikniversitesi Oditoryum ve Sergi Salonunda gerekletirilen TRKAY2009 Trkiyede Kat Atk Ynetimi Sempozyumuyoun ilgi grmve yksek bir katlm sonucu baaryla tamamlanmtr.

Dzenleme kurulu adna, deerli katlmlaryla sempozyumumuzadestek veren kii ve kurululara, Sempozyum Onur, Bilim,Dzenleme ve Yrtme Kuruluna teekkr ederiz.

Beikten mezara eitim ve Atklarmzn kaynakta azaltlmasdileiyle hepinize sayglar sunarz.

Prof. Dr. Ahmet DEMRSempozyum Dzenleme Kurulu Adna


7/20


V

NDEKLER

BLDR SM SayfaNo

S Z L S U N U M L A R

KATI ATIK YNETM

stanbul linde Kat Atklarn YnetimiM. Emin BRPINAR, Rahan BUKN ULUS, lknur ANLIMEHUR

1

Evsel Kat Atk Termal Bertaraf Yntemleri ve stanbula UygulanabilirliiFatih SALTABA, Yavuz SOYSAL, enol YILDIZ, Vahit BALAHORL

9

Kat Atk Toplama ve Tama Optimizasyonu: Kthanerneienol YILDIZ, Fatih SALTABA, Sedat YALINKAYA, Aynur KEMRTLEK

17

Gaziantep li Kentsel Kat Atk Ynetimi

znur AYDOAN, Gamze VARANK, M. Sinan BLGL

25

Avrupa Birlii evre Ynetmeliklerine Uyum Srecinde stanbulun Entegre KatAtk Ynetimi UygulamalarSami GREN, Ay e B. ENGL, smail ANIL, Hatice Nur ARAS MEHAN

33

Kentsel Kat Atk Ynetiminde PCR-DGGE-Dizi Analizi Temelli Molekler TekniklerleMikrobiyal Tr TayiniBestamin ZKAYA, Ahmet DEMR

41

stanbuldaki Kentsel Kat Atk Miktarnn Yapay Zek ve statistiksel TekniklerKullanlarak ModellenmesiSami GREN, Fatih CAMCI, smail ANIL, Aye B. ENGL, Hatice Nur ARASMEHAN

51

stanbul iin Kat Atk Karakterizasyonu almasenol YILDIZ, Fatih ATASELM, Esra LMEZ

61

TIBB ATIK YNETM

stanbul linde Tbbi Atklarn YnetimiM. Emin BRPINAR, Nilfer ZKOVALAK CINDIK

69

Kayseri li Tbbi Atk YnetimiOktay ZKAN, Hamdi MIHIOKUR, Taner AZGIN, zgr ZDEMR

75

Tbbi Atk Ynetiminde Bursa rneiN. Kamil SALHOLU, Gray SALHOLU

81

Gaziantep Tbbi Atk Ynetimiznur AYDOAN, Gamze VARANK, M. Sinan BLGL

87

Bursa li Tbbi Atk Ynetim Sistemi Performans DeerlendirmesiKmil B. VARINCA, Cengiz ESMEN, M. Talha GNLL

95

KATI ATIK BERTARAFINDA BYOLOJK YNTEMLER

Bykba Hayvan Atklarnn KompostlatrlmasCeren TOSUN, M. Sinan BNC, Ebru MEHMETL, Ahmet BABAN, NeslihanMANAV, Tamer CO KUN, Eyp DEBK

105

Bykba Hayvan Atklarnn Anaerobik rtlmesiTamer COKUN, Neslihan MANAV, Eyp DEBK, M. Sinan BNC, Ceren TOSUN,Ebru MEHMETL, Ahmet BABAN

113

Kark Kentsel Atk Kompostlatrma Tesisi nitelerinde Atk Profilinin ncelenmesiKadir SEZER, Osman A. ARIKAN, enol YILDIZ

121

Kompostlatrma Prosesinde Yntem Seiminin Kompost Kalitesi zerindekiEtkisinin DeerlendirilmesiAsl OBAN, Selda YT, Gksel DEMR

129

Tavuk iftlii Atklarnn Havasz amur Yatakl Reaktrde ArtlmasndaKarlalmas Muhtemel letme Problemleri ve zm nerileriKaan YETLMEZSOY, Emel KOAK, Sleyman AKAR

139


8/20


VI

Hayvansal ve Bitkisel Atklardan Anaerobik Artmla Biyogaz retimiGlad USLU, Nilfer NACAR KOER, zge HANAY, Arzu YADGAR DURSUN

147

Organik Atklardan Biyogaz retimi (Biyometanizasyon) Projesi: stanbul rneienol YILDIZ, Fatih SALTABA, Vahit BAHAHORL, Kadir SEZER, Kksal YAMUR

155

ATIK DEERLENDRME VE GER KAZANIM

stanbul linde Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii UygulamalarM. Emin BRPINAR, Pnar SARAL YILMAZ

163

stanbul linde Hafriyat ve Yknt Atklarnn YnetimiM. Emin BRPINAR, Buket AKDA SARI

167

Seramik Yer Karolarnn evresel Etkilerinin Yaam Dngs Analizi YntemiyleDeerlendirilmesiMfide BANAR, Zerrin OKAYGL

175

Geri Kazanlabilir Kat Atklarn Kaynakta Ayrlmas lemine Hane HalkYaklamnn Beikta ve skdar lelerinde Aratrlmasmer APAYDIN, Ayegl YACI, Abdulkadir CVELEK

183

stanbulda Atk Yalarn YnetimiM. Emin BRPINAR, Funda CHAN

193

Kat Atk Geri Dnm ve Geri Kazanmnda Bir Ara Olarak Depozito UygulamasMehmet BORAT

199

stanbulda Ambalaj Atklarnn YnetimiM. Emin BRPINAR, Rahan BUKN ULUS

209

Evsel Kat Atklarn imento Frnlarnda Ek Yakt Olarak KullanmnnAratrlmasenol YILDIZ, Volkan EN, Fatih SALTABA, Mustafa KARA, Esin GNAY

215

stanbulda mrn Tamamlam Lastiklerin YnetimiM. Emin BRPINAR, Funda CHAN

223

Yap Yaam Dngsnde Yapsal Atk Ynetimi Atk nleme/AzaltmaNilay COGUN, Tlay ESN

229

SIZINTI SUYU YNETM

Dzenli Depolama Sahalarnda Sznt Suyu YnetimiVahit BALAHORL, enol YILDIZ

237

Sznt Suyu Eluat likisiGnay KOCASOY, Zeynep Melda MURAT

245

Depolama Sahas Sznt Sularnn Fenton Prosesiyle Artmnda Reaksiyon Sresive Scakln Etkisi

Tuba YILMAZ, Ahmet AYGN, Ali BERKTAY, Bilgehan NAS

253

Sznt Sularnn Evsel Atksularla Birlikte Elektrokoaglasyon ProsesiyleArtlabilirliinin ncelenmesiUur KURT, Fatih LHAN, N.Cemre BRBEN, Kbra ULUCAN, M. Talha GNLL

261

Bursa Hamitler Sznt Suyu Artma Tesisinin ncelenmesiKorkut KAIKI, Bar ALLI

271

ARITMA AMURLARI YNETM

Bursa linde Oluan Artma amuru in Optimum Bertaraf YntemininAratrlmasElifSEKMAN, Gken BECEREN, Gamze VARANK, M. Sinan BLGL

279

Evsel Atksu Artma amurlarnn Havasz rtlmeleri Srasnda pHKontrolnn nemi

idem YANGIN GME , Richard E. SPEECE

287

Otomotiv Endstrisi Kimyasal Artma amurlarnn Tula retimindeKullanlabilirliinin rn Kalitesi Ynnden AratrlmasErdem USLU, Edip AVAR, smail TORZ

293

Artma amurlarndan Ar Metal Gideriminde Kullanlan Tekniklerin Kyaslanmaszge HANAY, Halil HASAR, Nilfer NACAR KOEK

301

Evsel Nitelikli Artma amurlarnn Stabilizasyonla Bertaraf Alternatifleri: stanbulrnei

enol YILDIZ, Elif YILMAZ, Esra LMEZ

309


9/20


VII

Atksu Artma amurlarnn Kapal Kurutma Yataklarnda Kurutulmasnda SnrlKirelemenin EtkisiN. Kamil SALHOLU

317

Artma amurlarnn Xenobiyotik Maddeler Asndan Tarm ToprandaKullanlabilirliinin DeerlendirilmesiLtfiye DUMLU, mmihan GNERHAN, Vedat YILMAZ, N. Altunay PERENDEC

325

DZENL DEPOLAMA

Saha i Yol ve Platform Yapm, Atklarn Hcreleme Metoduyla Doldurulmas veGnlk rt UygulamalarSuphi ALAR

333

Kat Atk Dzenli Depolama Sahalarnda Ku Kontrolenol YILDIZ, Emine LY, Aynur KEMRTLEK

341

Aerobik ve Anaerobik Biyoreaktr Depo Sahalarnn Maliyet BileenleriElif SEKMAN, Selin TOP, Remziye YAZICI, Ahmet DEMR, M. Sinan BLGL

349

anlurfa Dzenli Depolama Tesisinin Yapm Aamasnda Karlalan Sorunlar veUygulanan zmlerM. rfan YELNACAR, M. Said GLLOLU

355

Dzenli Depo Sahalarnda Aerobik ve Anaerobik Ayrma Proseslerinin ncelenmesi

Selin TOP, Elif SEKMAN, Remziye YAZICI, Ahmet DEMR, M. Sinan BLGL

363

Zonguldak Blgesi Kat Atk Dzenli Depolama Tesisi YnetimiYlmaz YILDIRIM, Meral SOYZ

369

Trkiyedeki Dzensiz p Dkm Sahalarnn Islahnda Gncel Bir rnek: Mersinavulu p Depolama Sahasnn RehabilitasyonuMurat Cem ERTRK, Erdem GRGN

379

Odayeri Kat Atk Sahas Gaz Emisyonlarnn Modellenmesi ve Emisyon TahminiFerhat KARACA, Sami GREN, Omar ALAGHA

389

Kat Atk Dzenli Depolama Sahalarnda Depo Gaz (LFG) Ynetimi ve stanbulUygulamalarAlparslan KR, Fatih SALTABA

397

Petrol ve Petrol Trevli Gemi Kaynakl Atksularn Bertaraf ve Ynetimi: stanbulrneiElif YILMAZ, Mehmet YETKN, enol YILDIZ

405

ZEL VE TEHLKEL ATIK YNETM

Trkiyede Tehlikeli Atk Ynetimi ve stanbul rneiM. Emin BRPINAR, Pnar SARAL YILMAZ, Jale ZDOAN

413

Tehlikeli Atk Envanteri Oluturulmasnn Temel Esaslarzlem KARAHAN, Ebru DLEKGRGEN, Rya TALI, Erdem GRGN

419

Atk retim Faktrleri Kullanlarak Organik Kimya Sanayinden KaynaklananTehlikeli Atk retiminin Belirlenmesizge YILMAZ, lk YET

427

Tehlikeli Atk Ynetiminde stanbul rneiAynur KEMRTLEK, Fatih SALTABA, enol YILDIZ

435

Elektrikli ve Elektronik Atklarn (E-Atk) Ynetimi, Ekonomisi ve Metal GeriKazanm Potansiyeli Bakmndan DeerlendirilmesiSeluk FTLK, smail HANDIRI, Mehmet BEYHAN, Ata Utku AKL, Murat ILGAR,

M. Talha GNLL

443

Trkiyede Tehlikeli Atk Ynetimi ve Bertaraf Seenei Olarak Yakma YntemininncelenmesiGlsm BORUCU, Hseyin ZDEMR, Gksel DEMR

451

Mart 2006'da Tuzla Orhanlda Gml Bulunan Tehlikeli Atk Varilleri BertarafalmasM. Emin BRPINAR, Rahan BUKN ULUS, Gnl SU

459

Trkiyede Otomotiv Yetkili Servislerinden Kaynaklanan Filtre Atklarnn YnetimiHlya ERTEN, Arslan SARAL

467

Petrol Endstrisi rnlerinin Ky Terminallerine letimi Srasnda Oluan AtklarnAzaltmMustafa ECE, smail TOSUN, Tamer AKSU

475

stanbulda Gemi Atklarnn YnetimiM. Emin BRPINAR, Gnl SU

481


10/20


VIII

P O S T E R S U N U M L A R

lkemizde Kat Atk Ynetiminde Karlalan Problemler ve zm nerileriTuba TURAN, Fatma EKMEKYAPAR

487

Kat Atklarn Tarm Alanlarnda DeerlendirilmesiGlser YALIN, Ramazan YAVUZ, Mevlt YILMAZ, Kadriye TAPINAR,zgr ATE

493

KatAtklarn Yeniden Kazanm ve nemiM. Bnyamin KARAGZOLU, Fuat ZYONAR, Ali YILMAZ, Eyp ATMACA

501

Sivasta Eski ve Yeni Kat Atk Ynetiminin KarlatrlmasEyp ATMACA, M. Bnyamin KARAGZOLU, Fuat ZYONAR

509

Kocaeli li Kat Atk KarakterizasyonuMelek KESKN YENCE, enay ETN DORUPARMAK, Ertan DURMUOLU

519

Ambalaj Atklarn Geri Kazanmnda Uygulama Stratejilerini vedi Bir ekildeHayata Geirip Trkiyede Yaygnlatrma zerine Genel Bir BakNamk AK

527

Atk Ktlarn Geri Kazanmnn Ekonomik Adan Aratrlmaszge HANAY, Nilfer NACAR KOER, Glad USLU, Arzu YADGAR DURSUN

539

Artma amurlarnn Deerlendirilmesinde Yeni GelimelerNazire MAZLUM, Sleyman MAZLUM, Emrah ZTRK545

Artma amurunda Ar Metal Giderimi: Elektrokinetik Uygulamaszge HANAY, Halil HASAR, Nilfer NACAR KOER

553

Bursadaki Atksu Artma Tesislerinde Oluan amurlarda ok Halkal AromatikHidrokarbonlarn (PAH) SeviyeleriN. Kamil SALHOLU, Gray SALHOLU, S. Sddk CNDORUK, Gizem KARACA,Didem YOLSAL, Ruken OULMU , Ycel TA DEMR

559

Odayeri Kat Atk Dzenli Depolama Sahas Depo Gvdesindeki Su MuhtevasnnDoal Potansiyel ve Elektrik zdiren Yntemleri Kullanlarak Tespitienol YILDIZ, Esra LMEZ, Fatih ATASELM

567

Sznt Sularnn KarakterizasyonuEbru AKKAYA, Ahmet DEMR

573

Sznt Sularnda Biyolojik Olarak Ayramayan (nert) KO

Ebru AKKAYA, Ahmet DEMR, Gamze VARANK

591

Odayeri Dzenli Depo Sahas Sznt Suyunun KarakterizasyonuEbru AKKAYA, Ahmet DEMR, Gamze VARANK

601

Artlm Sznt Suyunun Tekrar Kullanlabilirliinin AratrlmasEbru AKKAYA, Ahmet DEMR, Gamze VARANK

617

Sznt Sularnn Artlmasnda Ters Osmoz ile 20 Yllk TecrbeRefah ZDEMR, V. Can GRSOY

623

Srekli Sistemde Kat Atk Sznt Sularndan Zeolit Kullanlarak NH4-N GiderimininncelenmesiFulya AYDIN, Aye KULEYN

629

Biyogaz Tesislerinde Organik Kat Atklarn Enerji ve Organik Gbre Eldesi ileDeerlendirilmesi ve retim Teknolojilerine Genel Bir BakNamk AK

637

Porsuk Nehri ve Porsuk Havzasndaki Organik Kirleticilerin Kat Faz Mikro

Ekstraksiyon (SPME)/Gaz Kromatografisi/Ktle Spektrometresi (GC-MS)Yntemiyle TanmlanmasMfide BANAR, Aysun ZKAN, Hakan KOYUNCU, Recep BAKI , Glgn YILMAZ

649

anlurfa Kat Atk Depolama Alanndaki Sera Gaz Emisyonu DeerlerininMeteorolojik Verilerle ModellenmesiHalil ARI, Mustafa ASLAN, Blent ARMAAN

659

Evsel Kat Atk Ynetiminin Maliyeti: Bolu li rneiEsra TINMAZ KSE, Nusret KARAKAYA, R. Gler ASLAN

667


11/20

95

Bursa li TbbAtk Ynetim SistemiPerformans Deerlendirmesi

Kmil B. Varnca*, Cengiz Esmen**, M. Talha Gnll** Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesi evre Mhendislii Blm, Davutpaa Yerlekesi,

34220, Esenler/[email protected],[email protected]** [email protected]

zetTbb atklar, dier atklardan ayr toplanmas ve uygun ekilde bertaraf edilmesigereken zel atklardr. Bu balamda lkemizde tbb atklar, 22/07/2005 tarihve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmi olan TbbAtklarn Kontrol Ynetmelii ile ynetilmektedir.

nceleri en iyi ihtimalle kirelemek suretiyle gmlmekte olan tbb atklar,gnmzde, ynetmelik uyarnca ynetilmek ve bertaraf edilmek zorundadr.Ynetmelikten sonra Bursa linde de ynetim plan hazrlanm ve barkot sistemlievrimii (on-line) izlenebilir plastik kovalarda toplama, tbbatk tama lisanslaralarda tama ve sonradan paralamal sterilizasyon ile bertarafa dayal birynetim sistemi kurulmutur.

Kurulan bu sistem sayesinde gerek tbb atklarn miktar ve gerekse dekovalarn ierisindeki tbb atklar salkl bir ekilde denetlenebilmekte,izlenebilmekte ve kayt altna alnabilmektedir. Ynetim sisteminin ncesi vesonrasnda toplanan tbb atk miktar ile sterilizasyondan sonra dzenli deposahasna giden atk miktar ve hacimlerinin zamansal deiimi ve nfus bazlmaliyet kyaslamas ynetim sisteminin etkinliini gsterecektir.

almada Bursa ilinde toplanan ve depolanan atk miktarlarnn nfusa ve tbbatk kaynasaysna bal olarak zamansal deiimleri incelenerek, kii banaoluan tbb atk miktarlar hesaplanm ve kurulan ynetim sisteminindeerlendirmesi yaplmtr.Sonuta 2008 yl iin Bursa ilinde 1,30kg/kii-ylve 1,15 kg/yatak-gn tbb atk olutuu tespit edilmitir.

Anahtar Kelimeler:Tbb atk, Sterilizasyon, Bursa

Performance Evaluation of Bursa City (Turkey) Medical WasteManagement System

Abstract

Medical wastes are to be collected in different ways than other wastes, andeliminated with specifically designed procedures. Based on thisacknowledgement the medical wastes in our country have been managedaccording to the Regulation of Medical Wastes enacted and published in theOfficial Bulletin # 25883 on July 22, 2005.

Previously buried via calcification at best, today medical wastes are to be properly managed and eliminated as required by this Regulation. After theRegulations enactment, the City of Bursa also acted and initiated a managementplan; consequently, a management system based on sterilization and elimination
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


12/20

TRKAY 2009 TrkiyedeKatAtk Ynetimi Sempozyumu, YT, 15-17 Haziran 2009, stanbul

96

via the gathering of the wastes in plastic boxes with barcodes that allow onlinetracking has been established.

Thanks to this system, it has become possible to accurately monitor medicalwaste. In addition, the system can weigh/calculate the quantity of these medical

wastes, record and control them. The efficiency of the system will be measuredbased on the quantity of wastes picked up before and after the launch of this procedure, and the change over time in the volume and quantity of wastesregularly sent to landfill after sterilization.

In this study, we analyze the time-change (the change over time) of gathered andstocked amounts of wastes in the City of Bursa depending on population and thenumber of hospitals. The study has calculated amounts of medical wastes perperson which is 1,30 kg/person per year and amount of medical waste per bedwhich is 1,15 kg/bed per day, thus evaluated the above described managementsystem for 2008.

Keywords: Medical waste, Sterilization, Bursa (Turkey)

1.Giri Tbb atklar, her trl salk kuruluundan kaynaklanan patolojik ve patolojikolmayan, enfekte, kimyasal ve farmasotik atklar ile kesici-delici malzemeler olaraktanmlanmaktadr. 22/07/2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tbb Atklarn Kontrol Ynetmeliine gre tbbatk; nitelerden kaynaklanan, ynetmelik EK-2de C, D ve E gruplar altnda yeralan enfeksiyz, patolojik ve kesici-delici atklar olarak verilmektedir [1]. DnyaSalk Tekilat (WHO) tarafndan; enfeksiyz, patolojik, kesici, delici, genotoksik,farmastik, kimyasal, ar metal, basnl kap ve radyoaktif atk olmak zere eitlisnflara ayrlmaktadr [2]. Salk kurulularndan kaynaklanan bu atklar dzenlibir ekilde toplanp bertaraf edilmezse insan ve cevre sal asndan nemli birtehlike arz ederler.

Tbbatklarn ynetimi, salk birimlerinde atn oluumundan bertarafna kadargeen sreci kapsar. Tbb atk ynetiminin doru bir ekilde yaplabilmesi iin

kapsaml bir Tbb Atk Ynetim Sistemine ihtiya duyulur. lkemizde tbbatklarn ynetimi TbbAtklarn Kontrol Ynetmeliiuyarnca yaplmaktadr.

lkemizde tbb atklarn ynetimindeki uygulama, salk kurulularnnnitelerinde krmz renkli plastik torbalarda tbb atklarn biriktirilmesi ve niteii geici depolanmas, buradan da tbb atk tama lisansl toplama aralar iletbb atk alnd belgesi karl teslim alnan atklarn varsa Tbb Atk Bertaraf

Tesisine yoksa kat atk depo sahasna gtrlerek gmlmesieklindedir.

Tbb Atklarn Kontrol Ynetmeliinin 46. Maddesine gre enfeksiyz atklar ilekesici-delici atklar, sterilizasyon ilemine tabi tutularak zararsz halegetirilebilirler. Sterilizasyon, enfekte atklarn iinde belli bir zaman aralndagerekli buhar, basn ve scakla maruz braklarak iindeki enfekte atklarnzararsz hale getirilmesi ilemi olarak tanmlanr. Bu ilem otoklav veya sterilizatrdenen cihazlar ierisinde yaplr ki otoklav iinde blmelerin olduu vakum prosesli

buharl sterilizasyon/dezenfeksiyon cihazdr. Zararsz hale getirilen atklar, evselatk depolama sahalarnda depolanarak bertaraf edilebilirler. Sterilizasyonsistemleri ynetmelik uyarnca bykehirlerde bykehir belediyeleri,bykehir belediyesi olmayan yerlerde ise belediyeler veya bunlarn yetkilerinidevrettii kii veya kurulular tarafndan kurulur ve/veya iletilebilir. nitelertarafndan mnferit sterilizasyon tesisleri kurulamaz ve iletilemez.

Sterilizasyon ileminin geerlilii Ynetmelik Madde 47de ele alnmtr. Buna gresterilizasyon ilemine tabi tutulan enfeksiyz atklarn zararsz hale getirilipgetirilmedii kimyasal ve biyolojik indikatrler kullanlarak test edilir. Kimyasalindikatrler; enfeksiyz atn otoklav sterilizasyonunda kullanlr. Sterilizasyontamamlandnda, atk ile birlikte otoklava konulmu kimyasal indikatrtaycsnda renk deiiklii saptanmaldr. Biyolojik indikatrler olarak; nemliyksek scaklklara hastalk yapc mikroorganizmalardan daha dayankl, insanda


13/20

Bursa li Tbb Atk Ynetim Sistemi Performans Deerlendirmesi

97

hastalk yapc etkisi olmayan, sporlu bakteriler Bacillus stearothermophilus veyaBacillus subtilis var. nigerstandart kkenleri kullanlr [1].

Tbb Atklarn Kontrol Ynetmeliinin 46. Maddesine gre sterilizasyontesislerinde atk paralama (shredding) mekanizmasnn bulunmas zorunludur.Paralamanitesi sterilizasyon nitesininsonunda veya nnde yer alabilir. Atkparalama nitesinin sterilizasyon nitesinden nce kullanlmas durumunda,ilem sonunda bu nite de sterilizasyon ilemine tabi tutulur [1].

Paralama sisteminin nde ya da sonda olmas sterilizasyonun verimineetkilememektedir. yle ki Amerikadaki bir ok eyalette sterilize edilen tbb atklarparalamak zorunlu bile deildir. Sondan paralamal sterilizasyon sistemiatklarn ilk nce otoklav ierisinde steril edilmesini daha sonra da sterilize edilmiatklarn paralanmasn ifade etmektedir. Bu ekilde ilem gren atklar i ve isisal ynnden nden paralamal sistemlere kyasla daha gvenlidir. Ayrcasondan paralamal otoklav sistemi endstriyel anlamda dnyada en ok yaygnolarak kullanlan sterilizasyon sistemidir [3].

Bursa ili, Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi (ADNKS) Veri Taban 2008 [4]verilerine gre 2.507.963 kiilik nfusu ile nfusa gre Trkiyenin drdncbyk (Trkiye nfusunun %3,5), kilometrekareye den 241 kii ile de nfusyounluuna gre Trkiyenin beinci youn ehridir (Trkiye ortalamas 93 kii).Bursa ayrca sahip olduu tarihi ve turistik cazibenin yannda ekonomikfaaliyetlerle de nemli bir yere sahiptir. Bursa ili, Trkiyenin bykehirbelediyesine sahip 16 ilinden biridir.

Bursa ilinde tbb atklar 2008 ylna kadar kaynaklardan toplanp Hamitler KentKat Atk Depolama Sahasnda kirelenmek suretiyle depolanmaktayd. Ancak2008 ylnda Bursa Bykehir Belediyesi, Tbb Atklarn Kontrol Ynetmeliiuyarnca TbbAtk Ynetim Sistemini yap-ilet-devret modeli ile zel bir kuruluaraclyla oluturmutur. Bu sistemde toplanan tbb atklar sterilizasyontesisinde sterilize edildikten sonra kat atk depo sahasnda depolanmaktadrlar.

2.Bursa Tbb Atk Ynetim SistemiBursa Tbb Atk Ynetim Sistemi, Bursa Bykehir Belediye snrlar ierisinde

bulunan tm salk kurum ve kurulular, doktor muayenehaneleri ile talephalinde evlerden kaynaklanan tbb atklar da dhil olmak zere kentteki tm tbbatklarn, Tbb Atklarn Kontrol Ynetmelii kapsamnda insan ve evre salnazarar vermeden ayr toplanmas, tanmas ve tbb atk sterilizasyon tesisi inaedilerek, tbb atklarn sterilize edildikten sonra bertaraf edilmesi amacdorultusunda 10 yl mddetle iletilmesi ii kapsamnda kurulmu ve faaliyetegemitir. 2009 Maysay itibariyle Bursa il snr dhilindeki tm ileler ve Yalovabu sistem ierisine dhiledilmitir.

Bu sistemin en byk farkll; plastik poetlerin 70 Llik tbb atk kovalarnnierisine konulmas suretiyle kullanlmas; kovalar dolduktan sonra poetlerinaznn balanarak kovalarnzel kilitleme mekanizmasyla kilitlenmesi; bylelikle

tama ileminin gvenli bir ekilde gerekletirilmesi; tbb atklarn metal veradyoaktivite lerlerle kontrol edilerek kontrol edilmesi; on-line izleme sistemlibilgisayar program ile atklarnnitelerinde elektronik hassas terazilerle barkotlubir ekilde tartlmas; bylelikle atklarn kaynandan itibaren takip edilmesinin veatk retici, bertaraf edici, Bykehir Belediyesi ve l evre Orman Mdrl

yetkililerinin kurum ve atk bilgilerine on-line ulaabilirliinin salanmas vesonuta gvenli tutulmu kaytlar ile gelecee ynelik doru ngrlerdebulunabilme imknn salam olmasdr.

Sistemin i ak emas ekil 1de verilmitir.

Kurulu sistem admdan olumaktadr. Bu admlar;1-Tbb Atklarn Toplanmas(Biriktirilmesi), 2-Tbb Atklarn Tanmas ve 3-Tbb Atklarn Sterilizasyonu veBertarafadmlardr.


14/20


98 ekil 1. Bursa Tbb Atk Ynetim SistemiAk emas [3]


15/20


99

3.Performans Deerlendirmesi Tm atk ynetim sistemlerinin/stratejilerinin ana gayesi; oluan atklarkaynaklarndan nihai bertaraflarna kadar geen srede kayt ve kontrol altna

almakla ynetilebilir hale getirerek insan ve evre saln korumaktr. Bubakmdan kurulan bir atk ynetim sisteminin etkinliinin/performansnndeerlendirilmesi; insan ve evre salnn korunmasna ne denli katkdabulunduu ile oluan atklarn ne kadarn etkin bir ekilde ynetebildiinin bilgisiile llebilir. Bursa ili Tbb Atk Ynetim Sistemi de bu balklar altndadeerlendirilmitir.

3.1.nsan ve evre SalAtk Ynetim Sistemlerinin bir amac; oluan atklar kaynaklarndan bertaraflarnakadar kayt ve kontrol altnda tutarak insan ve evre salna zarar vermeleriniengellemektir. Tbb atklar da, sahip olduklar salk riskleri asndan insan veevre sal zerinde olumsuz etkiler tamaktadrlar. Bu sebeple tbb atkynetim sisteminin aamasna da dikkat edilmesi gerekir.Tbbatklarn salk

nitesi ierisinde tanmas srasnda kova istemi kullanlmas hasta ve ii salasndan nemlidir. Lisansl aralar ierisinde koval bir ekilde tama ileminingerekletirilmesi evre ye olabilecek potansiyel etkilerin engellenmesi iinnemlidir. Ayrca bertaraf ileminin tam olarak gereklemesi ve takip edilmesigerekmektedir. Bu srete, ilemleri gerekletiren personelin de gerekli eitimialm ve bilinli olmas gerekir. Aksi durumda Ynetmeliin ngrd bir ynetimgerekletirilememekte ve sonuta tbb atklarn insan ve evresal zerindekipotansiyel etkileri bertaraf edilememektedir.

Uygulayclarn yeterli eitimi almamalar ve bilinli olmamalar halinde,Ynetmelikte tama kapasitesi 10 kg olarak verilen tbb atk plastik poetlerinetama kapasitesinin ok zerinde atk konulabilmekte, Ynetmelie gre orannda doldurulmas gereken plastik poetler azna kadar doldurulabilmekte veyine Ynetmelie gre kesici ve delici tbbatk kabna konulmas gereken kesici vedelici tbb atklar plastik poetlere konulabilmektedir. Tama kapasite vedoldurma oranlarnn zerinde yklenen, ierlerine kesici ve delici tbb atkkonulan plastik poetler delinebilmekte, yrtlabilmekte ve patlayabilmekte,sonuta poet ierisindeki tbb atklar etrafa salarak insan ve evre salzerinde olumsuz etkiler oluturmaktadrlar.

Kurulan Tbb Atk Ynetim Sistemi ile bu sorunlara zm retmekamalanmtr. Sistemde Ynetmeliin ngrd plastik poetler tbb atkkovalarnn ierisine konulmakta ve kova dolunca kapa kapatlarak zel kilitlememekanizmasyla kilitlenerek geici depolama alanna tanmaktadr. Byleceierisindeki poetin delinmesi veya yrtlmas halinde tbb atn etrafakontrolszce dalmas, szmas ve insanlarla temas engellemekte, gvenli vesorunsuz bir toplama ve tama imkn salamaktadr. Ayrca tbb atk kovalarmetal ve radyoaktivite detektrleri ile taranarak ierisinde Ynetmeliinngrmedii atklarn olmas engellenmektedir.

nceleri toplandktan sonra depo sahasnda alan ukurlara kirelenerekgmlen tbbatklar kurulan TbbAtk Ynetim Sistemi ile sterilize edildikleri iininsan ve evre sal zerindeki muhtemel olumsuz etkileri ortadankaldrlmaktadr.Ayrca bu tesiste tbb atklar tamak iin kullanlan kovalar dazel olarak dizayn edilen ykama nitesinde klor dioksit ile muamele edilerekdezenfekte edilmekte, bylece kovalardan kaynaklanacak bir enfeksiyonun nnegeilmektedir. Dezenfekte edilmi kovalar tekrar kullanlarak kovalarn kullanmverimlilii de artrlmaktadr.

3.2.Ynetim EtkinliiAtk Ynetim Sistemlerinin bir amac da oluan atklarn tmnn ynetilmesinisalamaktr. Uygulamada bunun gerekleme oran bir baar gstergesiolacaktr.


16/20


100

Bursa ili Tbb Atk Ynetim Sisteminin etkinliini lebilmek iin sistem kurulumncesi ve sonrasna ait oluan atk miktar ile ynetilen atk miktarlarnn bilinmesigerekmektedir.

Oluan atk miktarlar tam ve kesin olarak bilinemez olsa da yaplm olanalmalar sonucunda elde edilmi atk oluum miktarlar ile hesaplamalar yaplarak geree yakn tahminlerde bulunulabilir. Literatrde kg/kii-gn,kg/hasta-gn, kg/yatak-gn ve kg/nite-gn gibi eitli birimlerde verilmi atkoluum miktarlar mevcuttur.

Dnya Salk Tekilat (WHO), tbb atk oluum birim miktarn kg/kii-yl birimiile milli gelirin orta seviyede olduu lkeler iin 0,8-6,0, kg/yatak-gn birimi ile deDou Akdeniz lkeleri iin 1,3-3,0 olarak vermektedir [5].

Tbb atklar nfus ile balantl olarak deimektedir. Bursa Bykehir Belediyesihizmet snrlar ierisindeki nfus ve toplanan tbb atk miktarlar arasndaki iliki yllara gre ekil 2de verilmitir. ekil 2de verilen nfus deerleri, Trkiyestatistik Kurumundan (TK) temin edilmi olup 2000 yl deerleri 2000 yl GenelNfus Saym Sonularndan [7], 2007 ve 2008 yl deerleri ise Adrese DayalNfus Kayt Sistemi (ADNKS) veritabanndan [4] alnm, dier deerler llerBankasnn Nfus Tahmin Metoduna gre hesaplanarak bulunmutur. NfusDeeri 1 erisi 2007 yl ADNKS nfus verisi, Nfus Deeri 2 erisi ise 2008 ylADNKS nfus verisi dikkate alnarak hesaplanmtr.

ekil2. Nfus ve tbb atk miktarnn yllara gre deiimi

ekil 2den grld zere nfus ile tbbi atk miktar arasnda doru orantmevcuttur.

Kurulan Tbb Atk Ynetim Sistemi ile tbb atklarn teslimi esnasnda atkreticisi tarafndan hangi niteden alndn gsterir etiketlerle iaretlenmi tbbatk kovalar elektronik olarak tartlmakta ve on-line olarak o barkot numaral tbbatk kovasnnarl kayt altna alnmaktadr. Bylece her bir niteden ne kadaratk kt on-line olarak atk reticisinin ve belediyenin ulaabilecei ekildesistemde muhafaza edilebilmektedir. nceleri atklarn doru tartlmad ve hattahi tartlmadan gz karar ile arlk tayini yapld iddialar ve makbuzlarnokunamamas/kaybolmas gibi durumlardan dolay toplanan atk miktar ile ilgilisalkl olmayan bilgilerin yerine bu sistem ile kaytlar salkl bir ekildetutulabilmekte ve takip edilebilmektedir.


17/20


101

Sistemin kurulduu Mays 2008 tarihinden itibaren tbb atk kaynaklarndantoplanan atk miktarnn aylara gre deiimi ekil 3te verilmitir.

ekil 3. Toplanan tbb atk miktarnn atk kaynana gre zamansal deiimi [3]

ekil 3den grld zere Bursa ilinde 378 tbb atk kaynandan tbb atktoplanmaktadr. Bu kaynaklardan en fazla atk reten ilk drt kaynak olan 19resmi hastane, 1 niversite hastanesi, 11 zel hastane ve 10 diyaliz merkezindentoplanan atklar tm atklarn %90n oluturmaktadr. Geri kalan %10luk ksm

ise 112 salk oca, 60 salk merkezi, 26 diyaliz hastas, 20 tp merkezi, 56 iyerisalk birimi, 4 veteriner klinii, 49 poliklinik ve 10 tp laboratuvarndantoplanmaktadr.

Oluan ve toplanan atk miktarlarnn kyaslamasizelge 1de verilmitir.izelge1de Dnya Salk Tekiltnn (WHO) vermi olduu deer aralklarndan 1,5kg/kii- yl ile 1,3 kg/yatak-gn deerleri kullanlarak hesaplamalar yaplm,Bursa ili nfusu olarak da sadece hizmet verilen alann nfusu alnmtr.

izelge 1. Oluan ve toplanan atk miktarlarnn kyaslamas

Tbb Atk Birim OluumMiktar

Nfus Oluan/Toplanan Tbb AtkMiktar

kg/kii-yl Kii ton/yl Tahmin edilen (2008) 1,50(1) 1.589.530 (2) 2.384

Gerekleen (2008) 1,30 1.589.530 (2) 2.067 (4)

Tahmin edilen (2000) 0,8(1)

1.301.282(2)

1.041Gerekleen (2000) 0,62 1. 301.282 (2) 810 (3)Tbb Atk Birim Oluum

MiktarYatak Says Oluan/Toplanan Tbb Atk

Miktarkg/yatak-gn adet ton/yl

Tahmin edilen (2008) 1,30(1) 4.929 (3) 2.339

Gerekleen (2008) 1,15 4.929 (3) 2.067 (4) Tahmin edilen (2000) 1,30(1) 4.500) 2.135Gerekleen (2000) 0,49 4.500) 810 (6)

Kaynaklar: (1): [5]; (2): [4]; (3): [6], (4): [3]

izelge 1den grld zere Bursa ilinde tbb atk birim oluum miktar 2000yl iin 0,62 kg/kii-yl ve 0,49 kg/yatak-gn iken 2008 yl iin 1,30 kg/kii-yl ve1,15 kg/yatak-yl olmutur.

Toplanan tbb atklar Austos 2008de resmi al yaplan sterilizasyon tesisindensterilize edildikten sonra dzenli depo sahasna gnderilmektedir. Sterilizasyon


18/20


102

ileminin gerekleip gereklemedii biyolojik ve kimyasal indikatrler ile herilemde test edilmektedir. Bylelikle tesise gelen tm tbb atklar sterilizeedildikten sonra sterilize edilmi atklar evsel atklarla birlikte depolama alannagnderilmektedir.

Sterilize edilen tbb atklarn zamansal deiimi ve zellikleri izelge 2deverilmitir.

izelge2. Sterilize edilen tbb atklarn zamansal deiimi ve zellikleri [3]

Aylar

AtkMiktar

AylkOtoklav

SeferSays

OtoklavHacmi

Atnlk

Hacmi

Atn lkYounluu

HacimAzalmas

AtnSon

Hacmi

Atn SonYounluu

OrtalamaOtoklav

Yklemesi(45 dk)

kg sefer m3 m3 kg/m3 m3 m3 kg/m3 kg

Austos 2008 167.295 171 8,1 1.385 121 970 416 403 978Eyll 2008 162.330 178 8,1 1.442 113 1.009 433 375 912Ekim 2008 171.107 187 8,1 1.515 113 1.060 454 377 915Kasm 2008 170.031 196 8,1 1.588 107 1.111 476 357 868Aralk 2008 164.403 189 8,1 1.531 107 1.072 459 358 870Ocak 2009 184.624 214 8,1 1.733 107 1.213 520 355 863ubat 2009 172.015 191 8,1 1.547 111 1.083 464 371 901Mart 2009 184.766 206 8,1 1.669 111 1.168 501 369 897Nisan 2009 186.633 205 8,1 1.661 112 1.162 498 375 911

Toplam 1.563.204 1.737 8,1 14.070 111 9.849 4.221 370 8.114

izelge 2ye gre Austos 2008den Nisan 2009a kadar olan 9 aylk dnemde1.563.204 kg tbb atk sterilize edilmitir. Bu atn ortalama younluu 111kg/m3 olarak belirlenmitir. Kurulan otoklav sisteminin ortalama kapasitesi 901kg/45 dk, saatlik kapasitesi ise 1.201 kg/sa olduu hesaplanmtr. Toplam14.070 m3hacmindeki bu atk, sterilizasyon ve paralama ileminden sonra 9.849m3lk (yani %70lik) bir hacim azalmas ile 4.221 m3 hacme inmitir. Byleceatn son younluu da 370 kg/m3 olmutur. Sterilizasyon ve paralama ilemisayesinde ayda ortalama 1.094 m3, ylda ise 13.132 m3lk bir hacim azalmassalanmaktadr. Bu ise, dzenli depo sahasnda ortalama atk depo ykseklii 20m olarak kabul edildiinde her yl ortalama 657 m2lik (0,064 ha, 0,66 dnm) biralandan tasarruf edilmesi anlamna gelir ki bu durum sistemin bir baka faydasolarak kaydedilebilir.

3.3.Mali SrdrlebilirlikYnetim sisteminin etkinlik gstergelerinden birisi de finans kaynannsrekliliini salam olmasdr. Tbb atklarn ynetiminde de sisteminsrekliliinin salanmasnn mali kayna atk reticileridir. reticiler rettikleriatk miktarna gre bedel demektedirler.

Ynetim sistemi, salk kurulularnn tbb atklarn kaynandan itibarentakibini yapabilmesine imkn vermekte, tbb atk kovalarnn ierisine farklatklarn atlmasnn engellenmesi iin eitim almalarn mikro lekteyapabilmektedir. Bu eitim almalar yklenici firma, Bykehir Belediyesi ile levre ve Orman Mdrl tarafndan desteklenmektedir. Sonuta tbb atkolmayan atklarn tbb atk kovalarnn ierisine atlmasnn engellenmesiyle atkazaltm sayesinde denmesi gereken atk bedelinde azalma salanmaktadr. Bursa

l Mahalli evre Kurulunca [8] belirlenen 2009 yl tbb atk bertaraf bedeliBykehir Belediye snrlar iinde KDV hari 1,30 TL/kg, Bykehir Belediyesnrlar dnda KDV hari 1,50 TL/kg, muayenehanelerde ise KDV hari 30 TL/ayolarak belirlenmitir.

4.Sonulkemizde tbb atklarn ynetimindeki uygulama, salk kurulularnnnitelerinde krmz renkli plastik torbalarda tbb atklarn biriktirilmesi ve niteii geici depolanmas, buradan da tbb atk tama lisansl toplama aralar iletbb atk alnd belgesi karl teslim alnan atklarn varsa Tbb Atk Bertaraf

Tesisine yoksa kat atk depo sahasna gtrlerek gmlmesieklindedir.


19/20


103

Bu sistemin en byk farkll; plastik poetlerin 70 Llik tbb atk kovalarnnierisine konulmas suretiyle kullanlmas; kovalar dolduktan sonra poetlerinaznn balanarak kovalarnzel kilitleme mekanizmasyla kilitlenmesi; bylelikletama ileminin gvenli bir ekilde gerekletirilmesi; tbb atklarn metal ve

radyoaktivite lerlerle kontrol edilerek kontrol edilmesi; on-line izleme sistemlibilgisayar program ile atklarnnitelerinde elektronik hassas terazilerle barkotlubir ekilde tartlmas; bylelikle atklarn kaynandan itibaren takip edilmesinin veatk retici, bertaraf edici, Bykehir Belediyesi ve l evre Orman Mdrl

yetkililerinin kurum ve atk bilgilerine on-line ulaabilirliinin salanmas vesonuta gvenli tutulmu kaytlar ile gelecee ynelik doru ngrlerdebulunabilme imknn salam olmasdr.

Kurulan yeni sistemle tbb atklarn daha gvenli bir ekilde insan ve evresalna zararl etkileri asgari seviyeye indirilerek ynetim sistemin azamiverimlilikte almas salanmolmasdr.

Sistem kaytlarndan elde edilen bilgilere nda Bursa ili iin tbb atk oluumhz 1,30 kg/kii-yl ve 1,15 kg/yatak- yl olarak hesaplanmtr. Bunun yan sraatk ortalama younluu 111 kg/m3 ve buna bal olarak da sterilizasyon tesisi

saatlik kapasitesi 1.201 kg/sa olduu sonucuna varlmtr. Be veriler ndasterilizasyon tesisinin tek vardiyadaki (8 saat) kapasitesi ortalama 9.608 kg olduugrlmtr. Ayrca sterilizasyondan sonraki paralama ilemi sayesinde aydaortalama 1.094 m3, ylda ise 13.132 m3lk birhacim azalmas salanmaktadr.

Kaynaklar

[1]. T.C. evre ve Orman Bakanl, Tbb Atklarn Kontrol Ynetmelii, ResmiGazete, Tarih: 22/07/2005, Say: 25883.

[2]. Dnya Salk Tekilat (World Health Organization - WHO),http://www.who.int/topics/medical_waste/, [Eriim: 02/04/2009].

[3]. ERA Medikal ve evre Teknolojileri San. Tic. Ltd. ti.,http://www.eracevre.com.

[4]. Trkiye statistik Kurumu (TK), Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi (ADNKS)Veritaban,http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul, [Eriim:16/04/2009].

[5]. Dnya Salk Tekilat, Safe management of wastes from healthcareactivities, Editrler: A. Prss, E. Giroult ve P. Rushbrook,http://www.who.int/water_sanitation_health/medicalwaste/wastemanag/en/index.html, World Health Organization-WHO, 1999.

[6]. Bursa Bykehir Belediyesi (BBB), evre Koruma ve Kontrol DaireBakanl.

[7]. Trkiye statistik Kurumu (TK), 2000 Yl Genel Nfus Saym Sonular,http://tuikapp.tuik.gov.tr/nufusapp/idari.zul, [Eriim: 16/04/2009].

[8]. Bursa l Mahalli evre Kurul Karar, Tbb Atk 2009 Yl cret Tarifesi, Tarih:28/01/2009, Say: 27.
http://www.who.int/topics/medical_waste/http://www.who.int/topics/medical_waste/http://www.eracevre.com/http://www.eracevre.com/http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zulhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zulhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zulhttp://www.who.int/water_sanitation_health/medicalwaste/wastemanag/en/index.htmlhttp://www.who.int/water_sanitation_health/medicalwaste/wastemanag/en/index.htmlhttp://www.who.int/water_sanitation_health/medicalwaste/wastemanag/en/index.htmlhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/nufusapp/idari.zulhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/nufusapp/idari.zulhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/nufusapp/idari.zulhttp://www.who.int/water_sanitation_health/medicalwaste/wastemanag/en/index.htmlhttp://www.who.int/water_sanitation_health/medicalwaste/wastemanag/en/index.htmlhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zulhttp://www.eracevre.com/http://www.who.int/topics/medical_waste/


20/20


104

bursa İli tıbbi atık yönetim sistemi performans değerlendirmesi

Documents