bulgaristan izlenimleri bulgarİstan - ekovitrin.com · maların önünü almak için bulgaristan...

EKO V‹T R‹N NİSAN 2014 127EKO V‹T R‹N NİSAN 2014126

Kırk beş yıllık totaliter kominist rejimin çöküşün-

den sonra demokratikyönetimi tercih eden

Bulgaristan 2004 yılındaNATO’ya, 2007 yılında ise

Avrupa Birliği’ne üyeoldu. Ancak ülke hala‘demokrasi sürecinin’

sancılarını yaşıyor.

Son yıllarda Türkiye veBulgaristan arasında

siyasi, ekonomik, turizmve kültürel ilişkiler

gelişme gösterdi. Fakatülkede yaşayan Türk

azınlığın başta işsizlik olmak üzere eğitim vevakıf mallarının iadesi

sorunları halen çözümekavuşmadı.

Mehmet TÜRKERBulgaristan izlenimleri

DEĞİŞİM

BULGARİSTAN

DEMOKRASİ SÜRECİNDEKİ BULGARİSTANBULGARİSTAN

BULGARİSTANGENEL BİLGİLER

BBaaşşkkeenntt :: Sofya RReessmmii ddiill :: Bulgarca BBööllggeesseell ddiilllleerr :: Türkçe, Romanca EEttnniikk ggrruuppllaarr :: BBuullggaarrllaarr % 83,9 TTüürrkklleerr %8,8 RRoommaannllaarr % 4,7 ddiiğğeerr % 2YYöönneettiimm bbiiççiimmii :: Parlamenter demokrasi CCuummhhuurrbbaaşşkkaannıı :: Rosen PlevnelievBBaaşşbbaakkaann :: Plamen OreşarskiNNüüffuuss :: 7 364 570 (2011)GGSSYYMMHH : 2008 Toplam 92.894 (Milyar)KKiişşii bbaaşşıı ggeelliirr :: 12,251 DolarPPaarraa bbiirriimmii :: Lev

ÜLKE KİMLİĞİ


aynı cephede savaşa katılanBulgaristan, II. Dünya Savaşı'na daAlmanya saflarında katılarak her ikisavaştan da yenilgiyle çıktı.

II. Dünya Savaşı'nın ardındanBalkanlar'da ilerleyen Sovyet ordu-sunun da yardımıyla Georgi Dimitrovönderliğinde sosyalist rejime geçenülke, soğuk savaş yıllarında VarşovaPaktı'nın üyesi olarak kaldı.

Doğu Bloku'nun çözülmesiyle1990 yılında sosyalist rejimin yıkıldı-ğı Bulgaristan, komşusu Türkiye ileolan ilişkilerini oldukça olumlu bir te-mele oturttu. Ülke 1 Ocak 2007 yı-lında Avrupa Birliği'ne katıldı.

Çöken eski sistemin yerine, yenisistemin yerleşmesinin sancılarınıyaşayan Bulgaristan, Polonya veRusya gibi şok ekonomik paketler uy-gulamadı. Daha muhafazakâr birekonomik reform paketleri uyguladı.

2004 itibari ile NATO üyesi olan

Bulgaristan 1 Ocak 2007'de AB'nintam üyesi oldu.

BULGARİSTAN TÜRKLERİBulgaristan'da, yakın zamana de-

ğin Türkiye ve Bulgaristan arasındakiilişkileri Bulgar devletinin inkar vezorla asimilasyon politikaları dola-yısıyla geren, çok sayıda Türk asıllıBulgaristan vatandaşı yaşıyor.Bulgaristan'daki Türk azınlığın kök-leri Anadolu'ya dayanır. Rumeli'nin14. y.y.'da Osmanlılarca ele geçiril-

mesiyle Osmanlılar, Anadolu'daki di-ğer beyliklerin ve yarı göçebe aşi-retlerin gücünün kırılması amacıyla,çok sayıda Türkü bilinçli olarakBalkanlara yerleştirdiler. Tarih bo-yunca yaşanan çeşitli savaş ve çatış-malar dolayısıyla Bulgaristan'danTürkiye'ye dört büyük göç dalgasıgerçekleşti:

Bunlardan ilki Osmanlıların 93Harbinde Ruslar karşısında bozgunauğramasının ardından yaşanan 1878göçü oldu.

ugünkü nüfusumuzun üçte bi-rini Balkan kökenlilerin teşkiletmesinden dolayı Bulgaristanyıllardır Türkiye’de en sık gün-

deme gelen komşu ülkelerden biri.Türkiye’nin batısında ve Balkanlar’ıngüneydoğusunda yer alan Bulgaristanbatıda Makedonya, doğudaKaradeniz, kuzeyde Romanya ve gü-neyde Yunanistan ile çevrili. Yaklaşık111 bin kilometrekarelik yüzölçü-müyle Avrupa'nın en büyük 16. ül-

kesi. Balkan, Rodop ve Rila gibidağlar yüzey şekillerini belirler. Rilaüzerindeki Musala tepesi 2 bin 925metre yükseklikle Balkanların enyüksek noktası. Kuzeydeki TunaOvası ve güneydeki Yukarı TrakyaOvası da Bulgaristan'ın alçak ve ve-rimli bölgeleri arasında yer alır.

BULGARİSTAN’IN DÜNÜBulgaristan'ın ilk sakinleri Hint-

Avrupa kökenli bir kavim olan

Traklardır. Milatla birlikte ülke önceRoma İmparatorluğu, sonraysaBizans İmparatorluğu egemenliğinegirer. Bizans İmparatorluğu yıkılın-caya değin Bizans ile savaşıp hâki-miyet alanlarını genişleten Bulgarlar,1018-1186 yılları arasında yenidenBizans İmparatorluğu'nun egemen-liğine girdi. 14. yüzyılda TürklerinRumeli'ye çıkmasından sonra ba-ğımsızlıklarını yitirerek OsmanlıDevleti'nin egemenliğine girdiler.

Osmanlı Devleti'nin gerilemeyebaşlaması ve Çarlık Rusya'nın dadesteğiyle, Balkanların tümünde ol-duğu gibi Bulgaristan'da da ulusalkurtuluş hareketi alevlenmiş, 93Harbi'nden yenilgiyle çıkan OsmanlıDevleti, Bulgaristan'ı 1878 yılında iç-işlerinde bağımsız prenslik olarak,1908 senesinde ise tam bağımsız çar-lık olarak tanıdı.

I. Dünya Savaşı'nda Osmanlılarla

DEĞİŞİM / BULGARİSTAN

Avrupa Birliği süreci nelergetirdi, neler götürdü?

Doğu Bloku'nun çözülmesiyle 1990 yılındasosyalist rejimin yıkıldığı Bulgaristan, komşusuTürkiye ile olan ilişkilerini oldukça olumlu birtemele oturttu. Ülke 1 Ocak 2007 yılında Avrupa Birliği'ne katıldı.

B

SOFYA’DA İBADETE AÇIK TEK CAMİ

Kadı Seyfullah Efenditarafından 1567 yılında

Mimar Sinan’a inşa ettirilen cami, bugün

Sofya’da ayakta kalanibadete açık olan

tek cami.

MUSTAFA PAŞA KÖPRÜSÜTürkiye’yi Bulgaristan’a bağlayan Meriç nehri

üzerindeki 5 asırlık Mustafa Paşa Köprüsü

Filibe’de Osmanlı döneminden kalma tarihi evler. (üstte) Kuklen köyü müslümanları ile cami odasında bir sohbet. (altta)

Çöken eski sistemin yerine, yeni sistemin yerleşmesininsancılarını yaşayan Bulgaristan, Polonya ve Rusya gibişok ekonomik paketler uygulamadı. Daha muhafazakârbir ekonomik reform paketleri uyguladı.


Başbakanı ve Meclis Başkanı ile gö-rüşmeler yapıldı. Soydaşlarımızlabir araya geldiler. İki ülke arasında-ki işbirliği ve yatırım fırsatları elealındı. Ortak siyasi iradenin olduğuortaya konuldu. 1990’lı yıllarda ve2000’li yılların başlarında Türk mü-teşebbisleri buraya geldiler.Kazandıkları alt yapı ihaleleri oldu.Bunlar arasında mesela Sofya met-rosunun ikinci bölümünden bahse-debiliriz. Şimdi üçüncü kısmı geliyorve yine Türk yatırımcılarının ilgisivar. Bunların dışında diğer birçokprojede Türk yatırımcılar oldukçaönemli roller üstlendiler. Bu ilgi bi-zi memnun ediyor tabi ki. Krizleri ta-kip eden süreçte Bulgaristan daolumsuz etkilendi tabi ki, fakat bu-nu bu şekilde yatırımlarla daha dahızlı atlatacak ve daha da hızla bü-yüyecektir. Türkiye ile Bulgaristanarasında burada yaşayan vatandaş-larımızın bir köprü rolü oynadığınıbiliyoruz. Geçtiğimiz yıl Bulgaristanvatandaşların Bulgaristan dışındaen çok ziyaret ettikleri ülke Türkiye.Rakam da 1 buçuk milyon civarında.Benzer şekilde Türk vatandaşlarınında Türkiye dışında en çok seyahat et-tikleri ülke Bulgaristan oldu. Rakamda 700 bin. 7 milyon Türk vatanda-şının yüzde 10’una karşılık geliyor bu.

Bunlar halkların birbirini tanımala-rı açısından son derece önemli. Burakamların bir bölümü çifte vatan-daşlar. Son yıllarda sadeceBulgaristan’da değil fakat çok sayı-da Bulgaristan’da olmak üzere öğ-renci eğitim meselesi ortaya çıktı. Şuanda Bulgaristan’da 10 bine yakınTürk öğrencisi yüksek öğrenimleri-ne devam ediyorlar. Bu da çokönemli bir durum. Genç kuşağınbirbirini tanıması ve temaslarda bu-lunmasını sağlayan, yine insanlarınbirbirlerini tanımasında önemli birrolü olan bu durumu önemsiyoruz.Kamu diplomasisi bakımından in-sanların ve toplumların birbirlerinitanıması bakımından özellikle 21.y.y’da küreselleşen dünyada bu tipgelişmeler son derece önemli.”

TÜRKLER 3. KEZ HÜKÜ-MET ORTAĞI

Osmanlı’nın Balkanlar’dan çe-kilmesinden sonra dayanılmaz bas-kılara maruz kalan BulgaristanTürkleri 1944’te komünistlerin ikti-dara gelmesiyle bir nebze hürriyet-lerine kavuşmuş olsalar da dahasonraki yıllarda devletin ‘tek devlet,tek millet’ sloganı ile aldığı kararla-rından sonra asimilasyona tabi kal-mışlardır. Özellikle 1970’li yılların ba-

şında Türkçe eğitimin, basının ve ti-yatroların yasaklanmasıyla buradayaşamakta olan Türklerin yine hu-zuru kaçmıştı. Baskılar özellikle1984 yılı sonunda Türklerin isimle-rinin Bulgar ismiyle değiştirilmeyebaşlayınca halk isyan etmiş ve ayak-lanmıştı. Bu ayaklanmalarda çoksayıda Türk şehit düşmüş, yüzlerce-si tutuklanıp ceza evlerine ve yargı-sız dünyaca ünlü Belene TemerküzKampı’na atılmışlardı.

Türkler tarafından o yıllardankurulan gizli örgütler halkı isyana ha-zırlamış, 1989 yılı Mayıs ayındaDeliorman ve Dobruca’da başkaldı-ran Türk halkının isyanı Kırcaalibölgesine de sıçramıştı. Bu ayaklan-maların önünü almak için Bulgaristanhükümeti Türk milliyetçilerini sınırdışı etti, isteyen vatandaşına da ser-best seyahat hakkı verdi, bunun so-nucu 1989 yılın Haziran ve Temmuzaylarında yaklaşık 350 bin Türk ana-vatanı bildiği Türkiye’ye sığındı. Aynıyılın sonunda da totaliter komünistrejimi çöktü. Temelleri 1985 yıllarındaulusal bir parti olarak atılan Hak veÖzgürlük Hareketi, Türklerin ço-ğunluk olduğu ve bugün 240 sandal-yeli Bulgar Parlamentosu’nda ilk de-mokratik seçimlerde 24 milletvekilive geçen yıl yapılan son seçimlerde

İkinci göç dalgası BalkanHarbinde yenilgiye uğrayan OsmanlıDevletinin Rumeli'ndeki tüm top-raklarını Trakya dışında terk etmekdurumunda kalması sonucu 1912yılında gerçekleşti.

Üçüncü büyük göç 2. DünyaSavaşı sonrası sosyalist rejime geçenBulgaristan'ın tarım arazilerini dev-letleştirmesi ve Türkiye'nin KoreSavaşı'na katılması sebebiyleMoskova'dan Bulgar devletine yö-neltilen, Türkiye'ye misilleme amaç-lı Türk göçünün teşvik edilmesi ta-lebi sonucu 1950-1951 yılları arasındayaşanan göç oldu.

Dördüncü ve en son göç dalgası1989 senesinde Bulgar devletininasimilasyon politikalarına tepki ola-rak gerçekleşti.

Yaşanan tüm bu göçlere karşınBulgaristan'da kesin sayısı tam ola-rak bilinmese de halen bir milyonayakın Türk kökenlinin yaşadığı tah-min ediliyor. 1965 nüfus sayımı so-nuçlarına göre Türklerin toplam nü-

fusa oranının yüzde 10 ve üzerindeolduğu belirtiliyor. Ancak bu ista-tistik '89 göçünden önce yapıldığı içindeğerlerin güncelliği kuşkulu:

Son yıllarda Türk azınlık üze-rindeki baskı politikasına bütünüy-le son veren Bulgaristan, bu ülkedeyaşayan Türklerle kalcı bir uzlaşmakapısını aralamış görünüyor.

TÜRK-BULGAR İLİŞKİLERİTürkiye’nin NATO,

Bulgaristan’ın ise Varşova Paktı’ndabulunduğu yıllarda ikili ilişkiler za-man zaman gerilime yol açıyordu.Bugün her iki ülkenin NATO’dabulunması ve Bulgaristan’ın de-mokrasi rejimle yönetilmesi sonucuher iki ülke arasında siyasi, ekono-mik, kültürel ve turistik alanlardafevkalade gelişmeler görülüyor.Türkiye’nin Sofya BüyükelçisiSüleyman Gökçe Bulgaristan’ınTürkiye’nin komşuları arasında enönemli ülkeler arasında yer aldığını,Bulgaristan Türkiye için sadece bir

komşu değil uzun bir ortak tarihipaylaştığımız bir ülke olduğuna dik-kat çekerek şöyle söylüyor:

“Bulgaristan NATO’da mütte-fikimiz. Özellikle 1990’lı yılların ba-şından bu yana yükselen bir grafik iz-liyor. Bu açıdan BulgaristanTürkiye’nin Avrupa’ya açılan kapısıniteliğinde. Türkiye’de Bulgaristaniçin Asya’ya açılan kapı niteliğinde.10 yıl içinde Türkiye Bulgaristanarasındaki ticaret 12 kat artış gös-terdi. Ticaret hacmimiz yıllık 5 mil-yar dolar civarında. Bu tabii yetersiz,bunun 10 milyar dolara çıkarabilirizdiye düşünüyoruz. Türkiye’nin dı-şarıdaki yatırımlarının 31 milyar do-lara çıktığını düşünürsek bu rakam-lar çok yüksek sayılmaz.Bulgaristan’da mevcut Türk yatı-rımları var ve bunların sayılarınıarttırmaya gayret gösteriyoruz.Dışişleri bakanımız da buraya gel-diler. Sofya ve Filibe’de Deliormanbölgesinde temasları oldu.Bulgaristan Cumhurbaşkanı,


TÜRKLER 4 DEFA GÖÇE ZORLANDI1878, 1912, 1950 ve son olarak 1989 senesinde TürklerBulgaristan’dan göçe zorlandı. Bu göçler Bulgar devletininasimilasyon politikalarına tepki olarak gerçekleşti.

“BULGARİSTAN BİZİM İÇİN ÖNEMLİ”Sofya Büyükelçimiz Süleyman Gökçe,

Türkiye ile Bulgaristan ilişkilerinin son20 yılda büyük bir mesafe katettiğinibelirtiyor. Gökçe, “Bulgaristan bizim

için önemli bir komşu” diyor.

Filibe Gıda Teknolojileri Üniversitesi hocalarındanProf. Dr. Yordanka Aleksieva, Türk öğrencilerdenHafize Fidan ve Aykut Gümüşel ile birlikte.

Filibe Gıda Teknolojileri ÜniversitesiYardımcı Rektör Prof. Dr.Nikolay Menkov.

EKO V‹T R‹N NİSAN 2014 133


milletvekili sayısı 36’ya yükseldi.1990’dan buyana üç defa hükümet or-tağı olarak devletin yönetiminde bu-lunduğunu ifade eden HÖH BaşkanYardımcısı Ruşen Rıza yaptığı açık-lamada şöyle konuştu:

“Partimiz 1984-1985 yıllarındaTürklere karşı yapılan isim değiştir-me kampanyası sonrasında gizli ör-güt olarak kuruldu. Milli kurtuluş ha-rekatı adı altında kurulduk. O zaman

liderlerimizin hepsi hapse atıldı.1989 yılında demokrasinin gelişiyle4 Ocak 1990 yılında partimiz resmiolarak kuruldu. O zamandan bu za-mana kadar da Bulgaristan parla-mentosundayız. 2001 yılında hükü-met ortağı olduk. O dönemde dahaönce hiç olmayan bir şeyi gerçek-leştirdik ve 8 bin Türkü işe aldık.2009 yılında farklı bir iktidar geldi vesonrasında da kriz başladı. Son se-çimlerde de partimiz yine 36 millet-vekiliyle yine hükümet ortağı oldu.Yine Türk gençlerini işe almayabaşladık. Yatırım için bütçe ayırma-ya da başladık. Umarım Bulgaristanyeniden yükselişe geçer. BulgaristanTürkleri için yapılması gereken da-ha çok şey var. Türkçe eğitim konu-sunda çalışmalar yapılmalı. Türklerinburada polislik ve askerlik hakkınında olması lazım. Maalesef Türk-Bulgar ayrımı yapılıyor. Bu konudada bir takım yapıcı çalışmalarımız varve devam da ediyoruz. Türkler ge-nellikle kırsal kesimlerde yaşıyor. Bu

sebeple yatırım çok fazla yapılmamış.Biz bu bölgelere yatırım götüreceğiz.

Bugünkü yönetim olarak devle-tin bütçeden kırsal kesimde yaşa-makta olanlar için 500 milyon levatahsis etmesini sağlamamız büyük birbaşarıdır. Hükümet ortağı olarakHÖH’nin idaresinde bulunan bele-diyelerin birçok projesini faaliyetegeçirmesi de Türklerin yaşadığı böl-gelerde istihdamı artırmaktadır.Bunun bir örneği ise HaskovoBanyoları Belediyesi’dir.”

TÜRKİYE YATIRIMCILARIFİLİBE’DE

Eski bir Osmanlı şehri olanFilibe’de yabancı iş adamları ciddi ya-tırımlar yapıyor. Filibe’de 2000 yı-lında kurulan ve toplam 52 üyesinden27’nini Türk asıllı olduğu Türk-Bulgar İşadamları Derneği YönetimKurulu Üyesi, ATEK Grubu GenelMüdürü Ertan Keser, burada Türkyatırımcıların önemli ağırlığı oldu-ğunu ifade ederek şöyle konuştu:

HÖH Başkan Yardımcısı Ruşen Rıza

on belediye seçimlerinde HÖH’denHaskovo Belediye Başkanı seçilenMümün Ali İskender, yönettiği

belediyenin ülke genelinde en çok pro-jeyi faaliyete geçirdiklerini açıklarken,“Burası asırlardır bilinen önemli kaplı-calar merkezidir. Demokrasi yıllarıdöneminde sanatoryumların atıl duru-ma geçmesiyle burada tedavi görenlerinsayısı azalmıştı. Şimdi Avrupa Birliğifonlarından yararlanarak belediye sınır-ları içinde bulunan köylerin iç ve atık sukanalizasyonlarının yenilenmesine ve

yeniden inşasına hız verdik. Cami ve kilise tamir ve inşası projeleride onay aldı. Parklar için 1 milyon 200 bin leva ödenek sağlandı.Ayrıca kaplıca sularının bulunduğu mıntıkalarda iki atraksiyon veterarium merkezinin inşaatı başladı. Eğitim, spor ve köyler arasıyollarla birlikte bu yıl içinde belediyemiz toplam 25 milyon lev-alık projeyi gerçekleştirecektir. Bu da demokrasi yılları dönemindesağlanan en yüksek rakamdır”.

HASKOVO BELEDİYESİPROJE ŞAMPİYONU

SHaskovo Banyoları’nda

en büyük yatırımlara imza atan Türk iş adamıSalim Yaman, ikinci oteli

de hizmete açacak.

“Nüfusun yüzde 6.5’inin Türkolduğu ilde üç organize sanayi böl-gesinde yaklaşık 5 bin sanayi tesisifaaliyet gösteriyor. DemokrasininBulgaristan’a geldiği ilk yıllardaTürkiye’den gelen gayriciddi işa-damlarının yerini daha sonraki yıl-larda gerçek kurumsal kimliğe sahipiş adamlarının aldığı yapılan yatı-rımlardan da belli. Örneğin bugünBulgaristan’da son 20 yılda yapılanyatırımlar arasında 500 milyon do-larlık yatırımla Yeni Cuma(Tırgovişte)’da Şişe Cam, Filibe(Plovdiv)’de Aktaş Holding veKırcaali’de TEKLAS gibi dev Türkfirmalar bunun bir kanıtıdır.”

Keser, Bulgaristan’da yatırımyapmanın bazı ülkelere kıyasla dahaavantajlı olduğuna dikkat çekerek,özellikle işsizliğin çok yüksek oldu-ğu, bu bölgede işçi bulmanın kolay-lığını, limanlara kara ve demiryolu ile

ulaşımın çok rahat olduğunu belir-tiyor. Bulgaristan’ın AB üyesi olmasıhasebiyle gümrük sorunları da ol-madığını ifaden Keser, “Bu ülkedevergi oranları yüzde 15’tir. Artı kır-sal kesimde yatırım yapanlar 5 yıl ver-giden muaftır ve AB’den yatırımteşvikleri de sağlanıyor” diyor.

Dernek faaliyetlerine de değinen

Ertan Keser, “Derneğimizdeki üyeleribirbirleriyle kaynaştırmak amacıyla de-ğişik kültür etkinlikleri düzenliyoruz.Geçtiğimiz yaz burada semazenlerinkatıldığı muhteşem bir etkinlik dü-zenledik ve ziyaretçiler salona sığ-madılar. Ayrıca değişik müzik dalla-rında konserler de düzenleniyor” şek-linde açıklamalarda bulundu.

Filibe’de en önemli Türk yatırımlarından bir de ATEK Grubu’nun iki yıl önce hizmete açtığı City Hotel Plovdiv.

Haskova’nın Türkkökenli BelediyeBaşkanı Mümün Aliİskender

Türk-Bulgar İşadamlarıDerneği Yönetim Kurulu

Üyesi, ATEK Grubu GenelMüdürü Ertan Keser Üç tepeli Filibe Şehri

Balkanların yöresel yemeklerindenkapamayıFotinovluZeliha hanım,kaçamağı daSmolyanlıTayyibe Kisyofahazırlıyorlar

EKO V‹T R‹N NİSAN 2014132


fakat muhteşem doğası, zengin tari-hi, kültürü ve güzel yemeklerininyanı sıra, konaklama şartlarının damüsait olduğunu kabul ediyorlar.

Uluslararası uzmanların araştır-maları sonucu Bulgaristan’ın kayakmerkezlerine daha 65 teleferik inşaederek kapasiteyi yıllık 1 milyon

200 bin kayakçıya çıkarılabileceği ifa-de ediliyor. Turizm sezonunu tüm yı-lın dört mevsimine de yaymayı plan-lanan Bulgaristan’da istatistikleregöre sağlık turizmi sektörün içindeen düşük seviyelerde. Muhteşemkaplıca sularını rantabıl kullanama-yan Bulgaristan önümüzdeki yıllar-

da sağlık turizmini geliştiripAvrupa’daki eklem hastalarını ken-di ülkesine celp etmeyi planlıyor.2014 yılında ülkenin turizmi geliş-tirmek adına ayırdığı 26 milyon le-vanın 2030 yılında 59 milyona çıka-rılması hedefleniyor.

TEPELER ŞEHRİ FİLİBEBulgaristan'ın zengin tarihinin

önemli bir tanığı olan Filibe, ülkeninkültür başkenti, Osmanlı dönemindeDoğu Rumeli'nin merkeziydi.

Bugün 700 bine yakın nüfusuylaBulgaristan'ın 2. büyük şehri olanFilibe, Roma, Bizans ve Osmanlıkültürünün bir arada görülebildiği,modern yapılarla tarihî dokuyu iç içemuhafaza eden bir şehir. Bugün hâ-lâ şehirdeki Türkler için ismi Filibeolan şehrin resmî adı ise Plovdivolarak geçiyor.


ulgaristan’da turizmin geliş-mesi için strateji geliştirendevlet 2012’deki yıllık toplam6 milyon 500 bin turist sayısı-

nı 2030’da ikiye katlayıp 12 milyona çı-karmayı hedefliyor. HalenBulgaristan’ı ziyaret eden turistlerinortalama günlük harcamalarının 80 av-ro olduğunu gösteren verilere bakı-lırsa, gelen yabancı turistler arasındaortalama günlük 137 avro harcama-larıyla en cömert Ruslar gösteriliyor.Bulgaristan’ı oldukça ucuz bulan Türkturistlerin ortalama konaklaması 9gece olarak belirtilirken, Romenler 6gece, Yunanlılar 5 gece kalarak orta-lama harcamaları da en düşük ve ki-şi başı ortalama 53, Bulgarların har-camaları ise 19-24 avro arasında de-ğişiyor.

Bulgaristan Ekonomi Bakanlı-ğı’nın dünya turizm teşkilatlarınıntahminleri doğrultusunda yaptığı ça-lışmalar önümüzdeki yıllarda ülkeninturizm sektöründen gelirlerin artırıl-ması konusunda iyi bir potansiyel ol-duğunu gösteriyor. Yabancı ülkelerinBulgaristan’ı düşük bütçeli (low cost)

B

Son 45 yılda Kırcaali kentinde yapılan en bü-yük yatırım TEKLAS’ın temeli 2006 yılında atıl-dı. Bu tesisin maliyeti 40 milyon dolardır veGüney Bulgaristan’daki en büyük yatırımlardanbiri. Şu anda 3. bölümünün inşasına devam edil-diğine dikkat çeken Teklas Genel MüdürüMetin Deniz, fabrika hakkında bilgi verirkenşunları söylüyor:

“Fabrikamızın merkezi Gebze’de bu-lunuyor ve dünya otomobil devlerine so-ğutma-ısıtma hortumları üretiyor. Mayısayında üçüncü kısım da devreye girdiğin-de toplam 30 bin metrekare alanda üretimyapılması bekleniyor. Şu anda burada is-tihdam edilen 690 çalışan sayısı o zaman bin500 kişiyi bulacak.”

TEKLAS’ın 3. kısmının inşaatı Mars 555 inşaat firmasının sahibi

Kadir Kırcı’ya emanet

TEKLAS YATIRIMLARA DEVAM EDİYOR

Metin DenizTeklas Genel Müdürü

Bulgaristan kış turizimdehedef büyüttüUluslararası uzmanların araştırmaları sonucuna göre Bulgaristan’ınkayak merkezlerine 65 teleferik daha inşa ederek kapasiteyi yıllık 1 milyon 200 bin kayakçıya çıkarılabileceği ifade ediliyor.

Bulgaristan’ın ünlü kayak merkezi Pamporovo’ya Türkiye’denen çok turist getiren Koşukavak Turizm Şirketler Grubu

Başkanı Rifat Yakupoğlu, bu ülkede kış turizminin daha da cazip hale

geleceğini söylüyor.

SARI MEKTEPBulgaristan’ın birçok yerinde Osmanlı izleri var. Sarı Mektep de bunlardan biri.

Gayrimüslim halkın sosyal ve eğitim ihtiyaçlarına oldukça önem gösterenOsmanlı yönetimi dönemin ibadethane ve dini yapılarının yanında, mektep adı

verilen okullar inşa edildi. 19. asırda Rumeli Beylerbeyi tarafından yaptırılanSarı Mektep üzerindeki sarı boyadan dolayı Sarı Okul adıyla anılıyor.

Günümüzde konservatuar olarak kullanılan Sarı Mektep, müzik, dans ve resimderslerinin yapıldığı bir sanat okulu. Sarı Mektep, inşa edildiği dönemin

tarihî ve kültürel mimarisinden izler de taşıyor.

Roma döneminden kalanAntik Tiyatro

Yıllara göre turizm sektörünün gelirlerinin dağılımı (Milyar lv):2012 -10.586 2013-10.787 2023-13.075 (tahmini)Kıyaslamalı tablo

BBuullggaarriissttaann AAvvuussttuurryyaaKayak turizm bölgeleri 36 254Lift sayısı 110 3028Kayakçı sayısı 1 (milyon) 52 (milyon)Nüfusu 7 (milyon) 8 (milyon)Dünya klasmanında 36 12Yabancı kayakçıların oranı % 25 % 66Bulgaristan’ı ziyaret eden ve etmesi beklenen yabancı turist sayısı:YIL TURİST SAYISI2012 6 540 8392020 9 900 0002023 12 000 000 (tahmini)


çeşitli sektörlerde yatırım yapmakta-dırlar. Ayrıca Filibe’de 1500 kayıtlıTürk öğrencisi eğitim görmektedir.Buradaki üniversitelerin de yineTürkiye’deki birçok üniversiteyle iş-birliği protokolleri var. Akademik de-ğişim programları var. Başkonsoloslu-ğumuzun resmi görev bölgesinde res-mi rakamlara göre 300 bin civarındasoydaş kitle yaşıyor. Soydaş dernek-lerimizle ve soydaşlarımızla çok yakınilişkiler içerisindeyiz” diyor.

1390'da Osmanlı topraklarınakatılan ve bu dönemde tam bir Türkşehri karakterine bürünen Filibe'desayısız Osmanlı eseri bulunuyor. 15.yüzyılın ilk yarısında, Anadolu'dan ge-tirilen Türk ailelerin kente yerleşmesiile Filibe, Rumeli Beylerbeyi'ninmerkezi olmuştu.

Bugün şehrin ana meydanını süs-leyen ve ayakta kalan önemli mima-ri eserlerin başında gelen CumaCamii 500 yıldır Müslümanlara sec-de mahalli olmaya devam ediyor.Şehir merkezinde bulunan MuratHüdâvendigâr Camii, halk arasındaCuma Camii olarak biliniyor ve çev-resindeki meydan da aynı adı taşıyor.Şehrin simgelerinden olan cami, kül-tür bakanlığı ve İstanbul Büyükşehir

Belediye başkanlığının desteğiylerestore edildi ve 2008'de yenidenibadete açıldı.

Aynı zamanda tepeler şehri ola-rak da biliniyor. Şehir gezisindensonra kenti bir de kuşbakışı seyret-mek isteyenlerin uğrağı olan tepelerhâlâ Türkçe isimler taşıyor. 17. yüz-yılda Filibe'ye gelen Evliya Çelebi;"Şehir 9 adet kayalık tepe üzerine vedereler arasına kurulmuş. Filibe'de17. yüzyılda 53 cami, 70 okul, 9 med-rese, 7 darül-kurra, 11 tekke, 8 ha-mam, 9 han ve sayısız kervansaray varidi. Şehrin içinde bir tepe var, bu te-penin adı ‘Saat tepe’. Minare gibiyüksek kulesinde bir saat buluyor. Busaat öğlede iki kere çalıyor. Kule gör-meye değer" sözleri ile anlatıyor.

Roma döneminde gözetlemenoktası olarak kullanılan “Nöbet te-pesi”, su dağıtımının yapıldığı“Taksim tepesi”, şenliklerde sert ka-yalar üzerinde cambazların gösteriyaptığı “Canbaz tepesi”, şehri sim-geleyen tepeler arasında.

10 BİN TÜRK ÖĞRENCİNİNBİN 500’Ü FİLİBE’DE

Filibe’deki Türkiye konsolosluğuBalkanlar’daki en eski başkonsolos-luktur. 1924 yılında faaliyete geçti.Görev bölgesinde Orta Bulgaristan’dayer alan 10 vilayet bulunuyor. FilibeBulgaristan’ın kültür başkenti olarakda adlandırılır. Osmanlı tarihindençok derin izler taşıyan bir şehirdir.Filibe Başkonsolosu Şener Cebeci buşehirden bahsederken, “Özellikle es-ki Filibe olarak adlandırılan bölgeTürkiye’de de benzerlerini görebile-ceğiniz mimari özellikler taşıyor. Buitibarla Filibe çok sayıda turist ağır-lıyor. Filibe merkezde de Osmanlı’dankalmış bir takım tarihi değerler var.Muradiye Camii var mesela. İmaretCamii, eski hamam gibi tarihi eserlerde yine Osmanlı’dan bugüne geldi.Filibe’nin coğrafi konumu da çokönemli. Avrupa ülkelerine karayo-luyla ulaşım güzergahında konum-lanmış bir şehir. Bulgaristan’ın ikin-ci büyük şehri olmasından kaynakla-nan sebeplerle de Filibe ve etrafındaciddi sayılabilecek Türk iş adamımevcudiyeti var. İş adamlarımız çok

Mart ayı başında Bulgaristan’ı zi-yaret eden Türkiye Dışişleri BakanıAhmet Davutoğlu, 500’ün üzerindeMüslümanla Cuma namazını kıldık-tan sonra Filibe halkını saldırıyauğrayan Cuma Camii’nden selam-ladı ve halkla kucaklaştı.Davutoğlu’nu Filibe’de SofyaBüyükelçisi Süleyman Gökçe, FilibeBaşkonsolosu Şener Cebeci,Başmüftü Mustafa Aliş Hacı, FilibeBölge Müftüsü Ersin Ahmet ve siviltoplum kuruluşları karşıladı. Dışişleri

Bakanı Davutoğlu, Filibe ValisiVentsislav Kaymakov’u da ziyaret et-ti. Bakan Davutoğlu, Cuma Camii’ndebir hafta önceki saldırı izleriylekarşılaştı.

Davutoğlu, Başmüftülük’ün vakıfmalları davası ile ilgili yorum yap-maktan kaçındı ve Türkiye’nin butartışmanın muhatabı olmadığını,fakat en yakın zamanda çözüle-ceğinden ümitli olduğunu ifade etti.

Filibeliler, Davutoğlu’nu coşkulualkışlarlar eşliğinde uğurladı.

Filibe Başkonsolosu Şener Cebeci

Osmanlı Padişahı I. Murat tarafındanFilibe’de yaptırılan

Hüdavendigar Camii

Cebeci sözlerine şöyle devam ediyor, “Komünizmdöneminde Bulgaristan Müslümanları’nın manevi hayatıyok gibiydi. Yeni cami inşaatı yasak, genç ve komünistüyelerinin ibadet etmesi de yasaktı. Oğlan çocukları sün-net ettirmek yasak ve imam hatip okulu da yoktu.Demokrasi yıllarında bütün bu yasaklar kalktı. Bugünülkede üç imam hatip okulu ve bir Sofya’da eğitim verenYüksek İslâm Enstitüsü mevcut. Bulgaristan MüslümanlarıBaşmüftüsü Mustafa Aliş Hacı, Osmanlı’nın kendilerinebıraktığı mirası devam ettirdiklerine dikkat çekerek,“Bulgaristan Müslümanları yıllarca komünist idaresi al-tında kalmalarına rağmen komünistliğin çökmesinden son-ra kimseden intikam almaya çalışmadılar. Bugün deherkes herkese iyi davranıyor, herkes herkesi seviyor.Çünkü inanıyoruz ki insanlığın geleceği budur, yarın davar olmak istiyorsak bugün herkesi sevmemiz lazım.Müslüman ya da değil herkese aynı şeyi söylüyoruz, bir-birinizi sevin, ancak böyle mutlu olursunuz. BugünBulgaristan topraklarında 2 milyona yakın Müslüman yaşıy-or. 1582 cami ve mescidimiz var. 150 civarında harabe du-rumunda camimiz var. Bazı yerlerde imam kurslarımız varve iç hizmet kurslarımız var. Türkiye’ye öğrenci gönder-meye de çalışıyoruz. Türkiye’de din anlayışı neyse,Bulgaristan’da yaşayan Müslümanlar için de din anlayışıaynıdır. Dolayısıyla hiçbir yabancılığımız yok” diyor.

Türklerin en yoğunolduğu Kırcaali BölgeMüftüsü Beyhan Mehmet deşu andaki durumu şöyledeğerlendiriyor:

“Kırcaali merkez camisiolarak bilinen camii 1812yılında inşa edilmiş. 2000 yılı-na kadar cami ahşap ağırlık-lıyken o dönemde Kırcaali’demüftü olarak çalışankardeşimiz camiyi restoreetme maksatlı günümüzdekihaline taşımış. Bugün camimiz Bulgaristan’daki camilerarasındaki yerini almıştır. Türkiye Cumhuriyeti BaşbakanıRecep Tayyip Erdoğan’ın hediye ettiği kuran-ı kerim bu-rada korunmaktadır. Yine peygamber efendimizin sakal-ı şerif’i bu camide korunur. Kadir gecesi sonrasında baş-ta Kırcaali olmak üzere ziyarete açılır. Kırcaali merkezdebir camimiz var ama 3 km mesafede 10 tane camimiz var.Müftülük olarak hizmet sahamızda yönetimimizde 282 ca-mi ve mescit var. Bu yönüyle müftülüğümüz en fazla ca-mi ve mescide sahip olan müftülüktür.”

İBADET SERBEST, SORUN VAKIF MALLARIDemokrasi yıllarında

yapılan en büyük cami Madan şehrinde

Halen davalık olan Kırcaali Medresesi

MESTANLILI FOLKLORCULARMestanlı Kültür Merkezi’ndeki 15 kişilik ‘Lira Grubu’ Yönetmeni Fahri

Nur ve Türk Kültür, Sanat ve Etkileşim Derneği Başkanı NurayYusuf’un folklor ekibi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, HüdavendigarCamii ziyaretinde Bulgaristan Müslümanları BaşMüftüsü Mustafa Aliş Hacı tarafından karşılandı.

Davutoğlu’nun Filibe ziyareti

Kırcaali Bölge Müftüsü Beyhan Mehmet, müslüman Türk nüfusunun yoğun olduğu Kırcaali bölgesinde 282 cami vemescid bulunduğunu belirtiyor. Bölge müftülüğü müslümangençlere Kur’an eğitimi veriyor.


bulgaristan izlenimleri bulgarİstan - ekovitrin.com · maların önünü almak için bulgaristan...

Documents