Katha Bunaun BookletThe National Volunteering Award

2020

In Collaboration With

Katha Bunaun Booklet The National Volunteer Award 2020 © Canopy Nepal All rights reserved. Published on January 2, 2021Facilitated by: Angirash Karki and Roshan Bhatta Involved Personal: Angirash Karki, Monal Bhattarai, and Suraksha Joshi Partner Organization: UNV Nepal

For the avoidance of doubt, you must not adapt, edit, change, transform, publish, republish, distribute, redistribute, broadcast, rebroadcast or showor play in public this reportor the material on this report (in any form or media) without CanopyNepal's prior written permission.

Names of the firms or commercial products, if quoted, do not mean theirendorsement, and failure tomention a particular other is not a sign of disapproval. If you becomeaware of any material on the report that you believe infringes your or any other person'scopyright, please report this by email to info@canopynepal.com.

Preface

www.canopynepal.com

On the occasion of the National Volunteers Award2020, Canopy Nepal collaborated with UnitedNations Volunteer Nepal. As a part of ourcollaboration, Canopy Nepal conducted our StoryWriting Program - Katha Bunaun with the Top 26nominees of the award.

The program allowed participants to express theirfeelings and emotions in the form of stories.Through these stories, we got the opportunity toconnect with volunteers from all over Nepal andlearn from them.

From the difficulties they faced due to their abilityand identity to their proudest moments, thesevolunteers around Nepal created a family of theirown by the end of Katha Bunaun. We are sure thatwhile reading the stories, you will also equally feela part of this family.

Happy Reading!

Message from Canopy Nepal

www.canopynepal.com

Canopy Nepal has always been focusing on promoting interactive learning in classroomsacross Nepal, and we do that through personalized interactions and immersiveexperiences. When most of the things were going smoothly, and our aim to reach out toas many learners across Nepal was slowly materializing, the pandemic hit us.

The pandemic took away the personalized interaction component that we value so highly in ourorganization, but we had to look for innovative alternatives to continue our work. Ever since thebeginning of the pandemic, we have put special emphasis on the availability of food and safetymaterials to our scholars’ families, ensuring the mental health and the wellbeing of all ourscholars and students in partner schools; and continue to engage young learners from public andprivate schools in Learners’ Hub digital sessions.

It was a big challenge that lay in front of us because digitizing all our curriculum andtraining would not be easy. Yet the team persevered and continued to look forinnovational solutions. Eventually, we were successful in becoming one of the firstorganizations in Nepal to implement and run digital sessions with students, teachers, andparents. Many organizations in Nepal and from different parts of the world, and evenschools, are now slowly adopting our model and frequently approaching us for ways toimprove digital learning. More and more schools and students are requesting ourinteractive programs, and we have been trying our best to optimize the impact of ourprograms to the best of our capacity.

Katha Bunuan, one of our learners’ favorite programs, has come a long way since itsinception in 2016. The program has received lots of positive feedback from the learnersand the teachers and showed a significant change in the learners’ behavior of readingand writing stories. Despite going digital, we still saw similar results and got to read someof the most interesting stories written by these young learners. This booklet is more of aplatform to showcase learners’ passion for stories rather than merely being a collectionof texts and pages. This special booklet is a platform to inspire more volunteers from thestories of all the amazing Top 26 National Volunteers that we got an opportunity to workwith.

Everyone at Canopy truly hopes that the readers enjoy and admire these outstandingpieces created by these volunteers who attended Katha Bunuan. Enjoy your time readingthese brilliant pieces.

Mr. Mohit RauniyarChairman

Message from UNV Nepal

www.canopynepal.com

It was our first collaboration with Canopy Nepal to celebrate International Volunteer Day2020. I am inspired and glad to observe the zeal of the team to assure the impactfulimplementation of the program. Their supportive stance of ensuring inclusivity ispraiseworthy.

Katha Bunaun, the interactive storytelling workshop for the top 26 candidates of theNational Volunteering Award was another meaningful collaboration with Canopy. Theaspiring volunteers were rightly matched with this program to express their story to inspireothers. The workshop was engaging, captivating, and brought out the best in participants.

It's our pleasure to collaborate with Canopy and the young critical team members haverejuvenated the team of UNV Nepal.

Ms. Moon Gurung Country Coordinator

Canopy Nepal is a team of visionary youths working in the field ofeducation, skill and leadership development, diversity, and inclusion.We work in collaboration with like-minded individuals andorganizations to achieve our targets of empowering our beneficiarieswith the skills they need to bring about positive change in ourcommunity. Canopy Nepal aims at creating an environment whereindividuals have a choice to equip themselves with skills and abilitiesof lifetime importance. The organization intends to promoteintercultural understanding among diverse groups by the means ofvarious programs.

The role of UNV Nepal is multi-faceted. One of the key functions is todevelop a network with government, UN agencies, and non-governmental organizations – anywhere where volunteers arerequested or placed. In addition, UNV Nepal develops new volunteer-based projects and very importantly promotes volunteerism liaisingwith volunteer sending agencies and relevant civil societyinstitutions.UNV Nepal also helps to ensure that UN Volunteers'efforts are maximized. In this respect, UNV Nepal office prepares andprovides briefing and orientation for UN Volunteers as well as theirsupervisors. Establishing a close relationship with the ‘hostorganization’ and the UNV supervisor is also particularly important, asis supporting and monitoring the UNV post-development.

CONTENTS

Angirash KarkiRoshan Bhatta

Angirash KarkiMonal BhattaraiSuraksha Joshi

02

BUNEKA KATHA

VOLUNTEERING

Umesh Balal Magar

Nir Shrestha

03�कृ�त

04

12

सङ्घष�को फल

OUTCOMES

01METHODOLOGY

Birendra Bista

Sajjana Sunar

07JOURNEY OF A YOUNG GIRL

Saroj Kumar Mahato09सम�याको बेलामा साथ �दने

Kamal Bahadur Rajalwot10गुज� संगको या�ा

Facilitators Editor

14TESTIMONIALS

GLIMPSES 15

Neha Saru13कसले भनेको हाेला

Introduction (ice breaker)Genre Story OutlineParagraph BuildingLiterature SentencesHow to provide DetailsAdding DialoguesExplain it to your friendsHow to use synonymsEditingPlots

In this session, the participantslearned various aspects of storywriting. They learned theimportance of genre,techniques to write paragraphs,and catchy sentences. Thefacilitators also introduced themto various structures ofstorytelling such as PoVs,Dialogues, adding details to thestory. The participants were alsoshown ways to show theirstruggle as a volunteer in theform of a story.

Methodology

Activities Learning

Assignments

Write a draft from day 1Write your final story

01

www.canopynepal.com

Buneka KathaWoven Stories

02

www.canopynepal.com

02VOLUNTEERING

Umesh Balal Magar

Nir Shrestha

03�कृ�त

04सङ्घष�को फल

Birendra Bista

Sajjana Sunar07JOURNEY OF A YOUNG GIRL

Saroj Kumar Mahato 09सम�याको बेलामा साथ �दने

10गुज� संगको या�ा

STORY TITLE PAGE NUMBER

Kamal Bahadur Rajalwot

13कसले भनेको हाेला ?Neha Saru

For me, volunteering is a way through which I canconnect with different individuals and communitieswhile serving everyone wholeheartedly. My journeytowards volunteering was not easy. When I was ateenager, I fell behind because I couldn’t open upto other people. I was afraid of speaking in front ofthe masses and felt that I couldn’t do the thingsthat I wanted to do. My classmates made fun of myappearance and bullied me at every chance theygot. But I had hoped that one day I would grow outof that cocoon and my hopes turned into realityright after my intermediate level.

My sisters, Bhagya Shree and Nita, guided me onthe path to volunteering in 2015. That was myturning point and I lived every day with the motto“Live as if you were to die tomorrow”.

I joined the Family planning Association of Nepal(FPAN), Kailali in 2015. This organization providedme a platform of youth networking thatstrengthened personal development, advocacy forSRHR(sexual and reproductive health and rights),and CSE.

I have trained and received opportunities toparticipate in youth engagement and decisionmaking policy for accessing SRHR services tostudents and needy people.

As my volunteering passion and enthusiasmmounted up, I got captivated to initiate manyother campaigns around the school. Thisincludes awareness programs on Gender-basedviolence, safe abortion, family planning, andother components of SRHR.Due to my relentlessservices to young people for the betterment ofthe society, I was awarded the best youth awardin Dhangadhi on ‘International Youth Day, 2018’.I proudly share that I am also in association withvarious organizations such as FPAN, AYON, YAN,YUWA, and UNV.

03

VOLUNTEERINGBirendra Bista

www.canopynepal.com

काठमाड� शहरको �बचमा एउटा ४/४काे कोठा रकोठामा एउटा खाट अ�न ए�लै ब�ने भएकोले �ाय सबैसामान प�न एक जाे र। पढु�जेल बसेको यो कोठा मलाई�नकै �यारो ला�छ। कोठा छतमा भएकोले जाडोमा �नकैमजाको घाम ला�द्छ अ�न बषा�मा भने �टनको आवज रबलेनी को तप -तप गन� म�ाको पानी ला�छ।यतीबेलाको पानी र गाउँमा �ँदाको बलेनी पानी , समयफरक भएप�न मेरो सोचाइ भने उ�तै छ। �यस बेलापानी पदा� ममा �ास उ�प� ��ेयो भने आज �यहीअवाजले �ासलाई �न�पण गन�काे ला�ग उजा� �द�छ ।

प�हले , म र मेरी ब�हनी �व�ालय जादै गदा� �ईवटामु�कान दे �ख�े , मेरा आमाबुबाको अ�न डाडामा रहेको�कुलबाट दे �खने सेतो मु�कुराउने �हमालको। �यहीमु�कान मेरा ला�ग �ो�साहनको मा�यम �थयो। समय�ब�दै गयो र म प�न समय र उमेर अनुसार बढ्दै गए रबा�यकालको समयदे�ख वत�मान समयमा समाजमामेरो �भ�ै प�हचान ब�पु गेको छ।

�कृ�त र मेरो स�ब�मा ज�हले उतार चढाव �द�आएको छ। मै ले सधा �कृ�तका कारण नै क� �होनु�प रेको महसुस गरेको छु , म जहाँ गएप�न �कृ�तको�वशालताबाट उ�कन असफल भए। �व�ालय जानेबेलाहोस् या अ� कतै जाँदा होस् , क�हले भारी बषा� वाहावा�रीले त क�हले ट�टला पुण� घामले सम�या भएकोछ।

मै ले भोगेका ती सम�या जलवायु प�रवत�नको कारणलेर हेछ र �यसको स�य म आज बु� दै छु। �यो केवल मेरोमा� सम�या रहेनछ , अ�ह�ले प�न �य�तै धेरै सम�याभोगेका रहेछन्। यो सम�या आजको मा� नर�हभ�व�यको प�न रहेछ र आउने �दनमा जलवायुप�रवत�नको अव�ा झनै भयाभह �नेछ। मैले योबा रेमा पढ्ने मौका पाए र पो भुझे तर अ� धेरैमा �नसह�ले �यसको मौका पाएका छैनन् र जो�खममापरेका छन्। म उहाँह�का �न ��त आ�नो आवाजउठाउन चाह�छु र उहाँह�लाई आ�ना साथ अ�घबढाउन चाह�छु। मै ले सानो छदाँ दे �ख दे�दै आएको�यो सेतो �हमालको मु�कानलाई म जोगाउन चाह�छु।

�कृ�तउमेश बलाल मागर

04

www.canopynepal.com

आज प�न �बहान र�मला आ�नो �नय�मत समयमा नैउ�ठन्। मौसम सामा�य नै �थयो तर अ� �दनभ�दाकेही फरक उ�साह उनीमा दे �खएको छ। उनी आजजा�गरको लागी अ�तरवाता� �दन जाँदै �छन्। छपटकस�म लगातार अ�तरवाता� �द�दा प�न कतै जा�गर�ा�त नगरेकोले उनी �नकै �नराश भए�क �थइन् तरयसपटक जा�गर पाउनेमा उनी ढु�क �छन्। कारणसु�वाती चरणको छनोटमा उनको नाम �थम �ेणीमानै �न ��कएको छ। क�नीको �मुख प�न आफूलाईअ�ल समावेशी भ� �चाउने खालका भएको जानकारीउनले पाएकोले अपा�ता भएप�न जा�गर नपाउनेआशङ्का क�� प�न पलाएको छैन। क�हलेयै प�न हारनखाने र अ�लाई सध� हौसला र �ेरणा �दइरहनेर �मला �नय�मत काम सकाएर आ�नो चारपाङ्�े �कुट��इकाउँ दै पूतलीसडक��त क�नीको अ�पस�तरला�गन्। बाटामा मनभरी अनेक आशङ्का नआएकाहोइनन् तर प�न उनीमा छु �ै उ�साह र �व�ास जागेकोछ �यसैले होला सबै आशङ्काह�ले मूत� �प �लननपाउँ दै लोप �ँ दै गइरहेका छन्। अ�फसको बा�हर�कुट� पा�क�ङ गरे र आ�नो ��ल�चयर �नकालेरअ�पस�भ� �छद� गदा� अधवैशेज�तो दे �खने झु�स जा�रपालेको र बलवान् ज�तो दे �खने क�रब ५ फूट ६ इ�चउचाई भएको अ�फसको �पउनले सो�धहाले , "तपाइ�कोयहाँ के काम �थयो होला?" झ��क� दै र�मला भ��छन्"अ�तरवाता� �दन आएको" �पउन छ�क पछ� न् तर केही��तकृया जनाउन स�दैनन्। र�मला प�न उ�लाई वा�तानगरी सरसत� �रसे �सन�तर ला��छन्।

�रसे �सनमा �वेश गदा�गद� २० -२१ वष�ज�तो दे �खनेगोरी र लामो कपाल भए�क �रसे �स�न�टले अ��ारोमा�दै उ�लाई सो�धन् , "हजुरको केही काम �थयो?"

मु�कुरा उँ दै "म र�मला , आज अ�तरवाता�को लागी"

नप�याएको भावमा �रसे �स�न�टले पूनः सो��छन् ,"आ�नो डकुमे�ट �याउनु भएको छ?"

सङ्घष�को फलनीर �े�

05

www.canopynepal.com

आ�नो सबै डकुमे�ट �द� दै अनौठो भावमा �रसे �स�न�टलाईडकुमे�ट �द� दै र�मला मौन रह��छन्।

केही बेर सबै डकुमे�ट प�टाएर हेरेपछ� "एकै�छन ब�दैगनु�हो स् है , हजुरको पालो आएसी खबर गछु� " भ�दै�रसे �स�न�ट हा �कम भएको �म�तर ला��छन्।

कोठा र कम�चारीको अनौठो वातावरण देखेर झ��कएक�र�मला फेरी प�न प�हलेकै ���त दोहो �र ने पो हो �क भनेर�नराश ब� था��छन् य�पी �नराशाको भावलाई अनुहारमाआउन भने �द�न्।

क�रब ३/४ �मनेटपछ� �रसे �स�न�टसँगै �यानेजर प�नसाथमा आउँछन् र र�मलासँग कुरा गन� ला�छन्। र�मलाकोसाहस , मे हेनत र उ�को �मता र यो�यताबाट आफू �नकै�भा�वत भएको भ�दै �या नेजर उनी��त आभार �कटगद� छन्।

अझ अगाडी बढेर अपा�ता�तीको आ�नो बुझाई ,���कोण र चाहना �कट गद� �या नेजर भ�छन् , "हेनु� हो स् ,र�मला जी , तपाइ�को साहस र सङ्घष� देखेर म �नकै�भा�वत छु। तपाइ� ले समाजको अपा�ता�ती हेन�� ��कोणमा प�रवत�न �याउनु भएको छ। तपाइ�को यो�यतार �सप देखेर म �नकै �भा�वत छु र तपाइ�लाई हा�ोअ�फसमा �वागत् गन� प�न �नकै उ�सुक छु तर अ��ारोनमा�ु होला , र�मला जी , हा�ो अ�फसको भौ�तक संरचनातपाइ�को लागी उपयु� छैन। काम �वशेषले बेलाबेलामाबा �हर पनी गइरहनु पन� ��छ जसले गदा� तपाइ�लाई यहाँकाम �दएर पनी तपाइ�लाई काम गन� धेरै अ��ाराे आउनस�दछ। �यसकारण , �नकै �ःखकासाथ भ�ु पछ� क� चाहेरप�न हामीले तपाइ�लाई �नयु�� �दन सकेन�। हजुरलाईअनुकूल �ने वातावरणमा कु नै अक� पो�टमा जा�गर �दनस�कने भएछ� भने अव�य फेरी खबर गन� छु। यसपटककोलागी माफ गनु�होला।"

�यसपछ� र�मला नाजवाफ ब��छन् र कु नै सवालजवाफनगरी सबैसँग �बदावारी भएर अ�फसबाट �न�क��छन्।

फ�क� ने �ममा बाटोभरी प�न उ�को कानमा �या नेजरलेभनेका �तनै कुराह� गु ��रह�छ। आ�नो कोठामापू �नसाथ कपडा प�न नफेरी खाटमा प��टएर उनी धू�धू��न था��छन्।

र�मला एक म�यमवग�य प�रवारमा ज��मएक� �थइन्।आठ वष�को �ँदा गाडीको ठ�करले आ�नो खु�ागुमाउन पू �गन् र ��ल�चयर उ�को गमन�सलताकोमा�यम ब�यो। �न�नम�यमवग�य प�रवारमा ज��मएकोकारण सु �वधास�� �व�ालयमा त उनले पढ्न पाइनन्य�पी अनेक सङ्घष� गरे र भए प�न उनले �वे �शकाप�र�ा �व �श� �ेणीमा उ�ीण� गरे �क �थइन्। �व�ानपढ्ने रहर भए तापनी �यो पढेर उ�लाई केही फाइदा�� भनेर सबैले �न��सा �हत गरेपछ� अ��यमा उनलेक�युटर साइ�स अ�ययन गन� �नण�य ग�रन् र १२क�ामा प�न �व �श� �ेणीमा नै पास ग�रन्। �नातकतहमा प�न क�युटर साइ�स पढ्नको लागी कलेजमाभना� �न जाँदा भौ�तक संरचना उ�कालागी उपयु�नभएको भ�दै उ�लाई भना� गराउन धेरै कलेज राजीभएनन्। अ��यमा , ब�ल एउटा कलेजले उ�को भना��लयो र उनी आ�नो अ�ययनलाइ अगाडी बढाउनथा�लन्। �यसै बेला दे �ख नै उनले जा�गरको लागी�व�भ� आइट� क�नी , सङ्घसं�ा आद�मा दरखा�तगन� थालेक� �थइन् तर उ�को अपा�तालाई देखाउँ दैसबै ले उ�लाई जा�गर �दन चाहेनन्।

प�रवारको तफ� बाट उ�लाई कुनै �क�समको अवरोध रअसयोग नभए प�न समाजबाट भने धेरै �तर�कार र�वभेदको सामना गनु�पय�। उमेर बढ्दै जाँदा ��क� दैगएको जवानी र स�जलै ले मो�हत पान� सू�दरताले गदा�धे रैले उनीमाथी �ग�े नजर नलगाएका भने होइनन् तरर�मलाले �य�ता ��येक प�र���तलाई डटेर सामना गन�सफल भए�क �थइन्।

तर अ�हले खाटमा घो�टो परे र र�मला आ�नो �ज�दगी ,गु मेको खु�ा र अपा�ता र �यसमाथी म�हला भएकैकारण भो� नुपरेका सम�या र �वभेदह�लाई स��झँ दैब�ल�� आँसुको धारा बगाइरहेक� �छन्। उनी आ�नोभ�व�यमा केवल अ�कार दे ��छन् र ब� आ�मह�यागन� पाए सबैको बोझ ब�े �थइनन् भ�े सो�न था��छन्।

�यती बेला उ�को मोबाइलको घ�ट� ब�छ तर र�मलाभने फोन उठाएर कुरा गन� �यास समेत ग�द�नन्।

बार�बार फोनको घ�ट� ब�जरहेपछ� बा�य भएर फोनऊठाउँ �छन्। उताबाट उनका साथी स��दपले "हेलोर �मला" भनेको आवाज कानमा गू ���छ तर र�मलाकोमुखबाट एउटा श�द प�न उ�ारण �ँ दैन।

www.canopynepal.com

06

www.canopynepal.com

उताबाट बारमबार एउटै आवाज दोहो �रर हेपछ� र�मलाआवाज �नकालेर �न था��छन्।

ग�ीर �ँ दै स��दप भ�छ , "र�मला , ��लज , एकपटक तभन , के भयो �तमीलाई? के आज प�न अ�तरवाता�मा�रजे�ट भएको हो?"

"हो"

"म �त�ो �पडा बु�छु र�मला। स�म �ँदा �ँ दै प�नअपा�ताको कारण कतै प�न जा�गर न�म�दा �तमीलाईधे रै �नराशाले छोपेको छ तर धैय� गर , कम�को फल �मठो��छ। सङ्घष� गरेप �छ सफलता �न�य नै हात ला�छ ,केवल चाँडो �ढलोको कुरा मा� न हो।"

" मै ले केही प�न भ�व�य दे �खनँ , स��दप , ब� यी सब�ःख क� भु�न ब� म�र�दऊँ ज�तो ला�छ।"

"य�तो मन� कुरा �कन गछ� र�मला , आ�नो �वगतलाईफक� र हेर त ! क�� शङ्घष� गरे र �तमी यहाँ पुगेक� छौ।आसावाद� बन र�मला , प�कै एक�दन �त�ो �वजय �नेछ अ�न सबको अगाडी �तमीले आ�नो �मता �मा�णतगन� अवसर �ा�त गन� छौ।"

"यहाँ यो�यताभ�दा शारी �रक प�लाई बढ� �ाथ�मकता�दइँदो रहेछ , शङ्घष� गरे र के गन�? सातसात पटक�रजे�ट �नु सामा�य कुरा होइन , स��दप। मलाई ला�छ�क म अब कह� केही प�न गन� स��दनँ।"

"धत् ! य�तो कुरा नी गछ�? �तमी ज�तो अ�ह�लाई�ेरणा र हौसला �दने ��� आज सानो अवरोध आउँदाजीवनदेखी नै हार खान सुहा उँछ र? ��लज , र�मला ,आफूलाई स�हाल , धैय� गर र सकारा�म सोच राख ,अव�य सफलता �म�नेछ।"

य�तै य�तै कुरा गद� र�मला र स��दप फोनमा लामो कुराग�ररह�छन्। फोन रा �खस�दास�म र�मलाको आँसू ब�नछाडेर अनुहारमा केही उ�यालोपन दे �खन था�छ।भोलीप�ट सायद १० -११ बजे �तरको कुरा होला , उ�कोमोबाइलमा एउटा नयाँ न�बरबाट फोन आउँछ।

"हे�लो , र�मला जी बो�दै �नु ��छ?"

"हजुर , हो। को बो�नु भयको होला?"

"म ��तप बो�दै छु , �यू �भजन �ाइभेट �ल�मटेडबाट ,हजुरले हा�ो क�नीमा आइट� अ�फसरको लागीदरखा�त गनु� भएको रहेछ। हामीले सबै ए��लकेसन�र�भउ गरेर हेदा� हजुर नै सबैभ�दा उ�कृ� पाय�।हजुरलाई हा�ो क�नीमा �वागत् छ। साथसाथै हामीलाईहजुरको अव�ाको बा रेमा प�न पूण� �ात छ। हजुरकोलागी हा�ो �ब��ङ पूण� प�ँचयु� छ। हामी हजुरकालागी चा�हने सबै आव�यक सेवा सु �वधा उपल�गराउन �य�न गन� छ�।"

ए�कासी य�तो खुसीको खबर सु�दा र�मला �व�ास नैगन� स��दनन्। खुसीको �यो �णमा क�नीलाई ध�यवाद�द� दै आफू भो�लदे �ख नै काममा आउने ��तव�ता ��ग�छ� न्।

र�मला भोलीबाट नै क�नीमा काम गन� जा��छन्।क�नी उनले सोचेब�दा �नकै रा�ो रहेको पाउँ �छन्।सहकम�ह�को �वहार र सहयोगले झन् उ�मा कामगन� जोश र जाँगर बढ्दै जा�छ।

�तन म�हनापछ� एक�दन उ�को मोबाइलकोनो �टफेकसनमा एउटा नयाँ मेलको नो �ट�फकेसनदे�ख�छ। काठमाड� ��त अ��े�लया ए�बे �सबाट �ा�तउ� मेलमा अ��े�लयामा अ�ययनका लागी पूण�छा�ावृ�ी अ��े�लया सरकारबाट ��वकृत भएको बेहोराउ�लेख गद� आव�यक �कृया अगाडी बढाउन सू �चतग�रएको ��छ। मेल प�ढस�दा नस�दै उ�को आँखाबाटहषा� �ू ब�न था�छ।

07

www.canopynepal.com

Today, I would like to share a special story about aspecial young girl who didn’t have much knowledgeabout caste and gender-based discrimination.However, she grew up up in a society where even achild like her had to face discrimination.

Due to her dad’s job, she had to leave herbirthplace, Surkhet, and move to Dailekh with herfamily. Dailekh was more rural in comparison toSurkhet where people still practiced casteuntouchability.

She completed her primary education with lots ofchallenges and difficulties. Though it isunbelievable at the moment, she never got achance to sit on the bench because of her caste.She was disregarded, bullied, and harassed notjust by the students but also by the teachers justbecause she was from the Dalit caste.Unfortunately, things didn’t stop there, her schoolreports were tampered and she was forcefullyfailed when she was in 4th grade. Such incidentsdampened her spirits that led her to becomeanxious and developed low self-esteem. only thenher parents realized that it was no place for raisingchildren. They moved back to Surkhet and she gotenrolled in a school with a proper learningenvironment and reliable support of her oldersister.

But alas, the good days didn’t last too long and shewas faced with adversity yet again. Preference forsons, caused her parents to give birth many timesdespite already having five daughters.

Her father got married again and abandonedthe rest of the family. Afterward, she had towork at construction sites and sell wood alongwith her sister at the age of 12 to provide for herfamily and her education. They were treated wellonly after her mother gave birth to a son. Thisincident made her realize the cleardiscrimination between men and women insociety. This motivated her to take action andbecome a volunteer to fight againstdiscrimination and inequality.

In 2013, she joined ‘Samvat Center’ whichtranslates to ‘Dialogue Center’ along with 25other girls which was organized by Kirdarc Nepal(Karnali Integrated Rural Development AndResearch Center) with the support of STROMMEFOUNDATION NEPAL, an INGO from Norway.There, she learned everything that she neededto learn. When she graduated from Samvad,she became an animator and started runningthe Samvat group with a new set of 25 girls in2015. During this period, they took actionagainst caste discrimination, genderdiscrimination, alcoholism, domestic violence,and raised awareness in the society. Herwillingness to work for society made herpresident of AASA network in 2016. She workedwith more than 3000 youth and in 2017 shebecame a VSO volunteer (Voluntary ServiceOverseas) in Lamjung. Her volunteer work wasrecognized by UNV and she got an InternationalVolunteer Nepal Award which made her morepassionate about volunteering and social work.

JOURNEY OF A YOUNG GIRLSajana Sunar

08

www.canopynepal.com

In Nepal, every day six girls become victims ofrape and sexual harassment which is why shestarted to work in a new youth team as avolunteer. She designed the campaign to raisegirl's voice against sexual harassment and rape in2018. Now, she is the coordinator of ‘Save GirlsCampaign’ and she works for girl's safety andsecurity. She is raising awareness about sexualharassment, parent's role, justice, and girl’s rightsand is providing self-defense training in threedifferent districts in Karnali province. Duringcovid-19 and lockdown, she ran an online talk andradio broadcast campaign to raise awareness andminimize the risk and impact of covid-19. Not onlythis, she is also providing motivational andmusical therapy campaigns in quarantine campsin Surkhet with a volunteer team.

Her contributions were recognized and shereceived the National Youth Talent Award 2077from the Ministry of Youth and Sport andNational Volunteer Award 2020 from UNV. Duringher journey, she faced lots of obstacles but shewas able to defeat them and stood tall as a rolemodel for her society. Her endearing anddetermined personality is an inspiration to all.She dreams of a better society where there is nodiscrimination, violence, sexual harassment andrape cases, and a safe zone for girls in every partof the society.

It is with great pride that I disclose that thespecial character is myself, Sajana Sunar.My message to all the girls and womenaround the world is that it's okay to feelweak and afraid but it's not okay to staysilent when we are bullied, harassed, ormentally and/or sexually tortured. There isalways a way to fight back with injustice,inequality, and any form of discriminationso never give up, keep your head held highand raise your voice. Thank you.

09

www.canopynepal.com

रा�तको १:३० बजेको �थयो। म सु�नेतरखरमा �थए र �यही बेलाएकजनालाई आपतका�लन ‘�बपो�ज�टभ’ रगतको आव�यकतापरेको �यासेज देखेर �यँु�झए।

�वगत चार वष�दे�ख रगत�व�ापनमा �वयंसेवकको �पमाकाम गद� आइरहेको �नाले रा�तकोसमयमा रगत �व�ापन गा�ो ��छभ�े कुरा मलाई रा�री थाहा �थयो ।

वा�त�वक कुरा बु�दै जाँदा, �बरामीउप�यका बा�हरबाट आउदै गरेको रआफ�तसँग स�क� �न नसकेकालेत�कालै रगतको आव�यकता परेकोरहेछ। रगतमा �लेटलेट�को गणना११,००० मा�ै रहेछ र �च�क�सकलेथप चेकगन� नमा�ु भएको रहेछ।

एक वष�अ�घ नेपाल रेड�ससोसाइट�को के���य र�स�चार�वभागको ता�लममा संगै काम गरेकोएकजना ब�हनी कै आफ�त �बरामीरहेछन्। मैले �चने जानेकोमा�छेह�सँग स�क� गरेर सोधपुछगद� �थए। �बरामीको अव�ा भने झनैग�ीर �ँदै �थयो र सकेस�म �छटोरगतको ब�दोब�त गन� आव�यक�थयो।

यहा ँ �लेटलेट्स पाइयो, र�दान गनु� परेन"भ� ेखबर सुनेप�छ मा�ै आरामले सास फेन�सके। �यसप�छ म �नध��क भएर सुते।

�बरामीको उपचार सफल भएर उहाँअ�तालबाट �ड�चाज� प�नभइस�नुभएको छ। य�ता घटनाको�व�ापनका ला�ग म �नर�तर �पमाकाम ग�ररहेको छु।

रा�तको समय भएका कारण र�स�चारके��मा फोन समेत लागेन र क�तपयकोफोन उठेन। आँफैलाई प�न उहाँह�को�न��ा भ� गन� अ��ारो महसुस भयो।ताप�न '�ब पो�ज�टभ' र�दाताह�लाईफोन गर� तर ��त��या भने नकारा�मक नैर�ो। रा�तको समयमा सवारीसाधनको�व�ा नभएकाले प�न र�दाताह�लाईआवतजावत गन� गा�ो परेको �थयो।

फे�र �बरामीको आफ�तले रगत समूह कोमा�छेको �व�ा ग�रएको तर अ�तालमाभएको र�स�चार �वभागले रगत �नका�ननमानेको कुरा बताए। अ�तालकोर�स�चार �वभागसँग धेरै अनुरोध गदा�प�न अ�वीकार गनु�भयो र आव�यककम�चारी नभएको कुरा जनाउनुभयो।

�यसै �ममा नेपाल रेड�स सोसाइट�कोर�स�चार �वभागमा �लेटलेट्स छ �कभनेर बु�नका ला�ग ब�हनीसँग �बरामीकाआफ�तलाई �ा�सीमा पठाए। लगभग ४बजे�तर, "दाइ, तपाइंलाई धेरै-धेरै ध�यबादछ।

सम�याको बेलामा साथ �दनेसरोज कुमार महतो

10

www.canopynepal.com

क�रब २० वष� अ�घ म �वरो लागेर जँचाउनअ�ताल जादा जले�र अ�ा�ालका�बरामीह� “डा�टर साप मलाई �वरोआयो”, “डा�टर साप मेरो पेट ��यो”,“मलाई �या��क भयो”, को�ह के भ�दै�थएत को�ह के भ�दै�थए । डा�टर सापले प�नकसैलाई �सटामोल तथा कसैलाईखानेकुराको सु�च रोग �प�ैको औषधीले�दै �थए र मलाई प�न �यसरी नै ले�नुभयो। केही समयप�छ अ�ययनको�शल�शलामा म काठमा�ड� आए र सरकारीजागीरे �न पुगे। म आफुलाई काठमा�डौकाअ��ालह�मा �नय�मत �वा� जाँचगराउन जाँदा प�हलाको ज�तो �य�ह �मदेख� । औषधी पसलेह� प�न �यसरी नै�बरामीह�लाई �ची �द�दै �थए।�बरामीह�को �यो �भड अ�न ड�टर तथाऔषधी पसलह�ले �दने गरेको रोग�प�ैको फरक फरक औषधीले मेरो मनमाए�कासी एउटा नया ँसोच आयो, “�य�तोकुनै औषधी छैन जुन एउटैले सबै रोग �नकोपारोस्”।

म कुनै आयुव�द डा�टर होईन, रा�यकोला�ग कर संकलन गनु�पन� सरकारीकम�चारी तर �ची आयुव�दको प�न छ। धेरैपटक यसै �वषयमा �वचार प�न गद��थए।सो�दा सो�दै ए�कासी धेरै वष� प�हलेटे�ल�भजनमा �ह�द� धारावा�हक चल�च�रामायणको �यो ��य स�झना आयो जसमाल�मण मुछा� पदा� हनुमानले ज�डबुट�कोपहाडै �याएर बैधलाई �ददा उनलेआव�यकतानुसारको सं�जवनी बुट�को�योगबाट ल�मणलाई बचाईयो। �य�हहनुमान सु� अनुसार सबै ज�डबुट� जसमागुज� स�हत भा�सामा �योग �ने मसलाका�कारह�� ज�तैः �वानो, मेथी, दाल�चनीआ�द, गाई गो�ले खाने �ायः सबै�कारह� ज�तैः तुलसी, बोझो, अ�ग�ा, ,

लकडाउनको बेला, धुलो बनाउन नरदेवी��त आयुव�द औषधी बनाउने �मलमापुरयाउनु पन� क�रव ६० बोरा । �सराहा,स�तरी, उदयपूर ��त सरकारीकाया�लयका �मुखह�लाई अनुरोध गनु�पन�कुन ै गाडी काठमा�डौ गए अ�लक�त भएप�न ज�डबुट�का बोरा ल�ग�दनको ला�ग ।क�रव १ म�हना ज�त लगाएर लाहानबाटऔषधी बनाउने साम�ी काठमा�डौपुया�एप�छ भा� म�हनामा ३ �दन लगाएर�पध े प�छ ब�ल तयार भयो औषधी रगुज�को �चया ।सेवा गन� हात अ�घ बढ�बढ्दै गदा� २०७६ चै�मा Covid १९ कोह�लाले म काय�रत आ�त�रक राज�वकाया�लय, लहान प�न लकडाउन मा ब�दभयो । मेरो प�रवार उतै �थए । गुज�/�गलोयको उपयो�गता र मह�व प�हले दे�खनै थाहा �थयो जसको सेवनल े रोग��तरोधा�मक �मता बढाउछ, श�ररमा बल�दान गछ� , श�ररका �वकारह�लाई �व�भ�मा�यमबाट बा�हर �नकाली �व� बनाई�दने�नाले हालको Covid १९ लगायत �घाखोक�, �वरो, गा��क, �लड�ेसर, सुगर,�कडनी, �लभर आ�द ज�ता रोगह�माब�गुणकारी र ब�उपयोगी रहेको छ ।साथीह�को ला�ग भनेर शु�मा ५६००गुज�को बेना� काया�लयको खाली �ानमातयार पाद� मा� के �थए, अक� नयाँ सोचआयो �क साथीह�मा� �कन, हरेकनेपालीको घर घरमा, पाट� पौवा, बगैचामागुज� पु�नु पछ� ता�क हामी �हडदा, दगुदा�प�न गुज�को पात र डाठले ठो�कयोस रहामी �नरोगी �न सकौ । यसरी नयाँसोचका साथ गुज�को बेना�को उ�पादन तथा�नःशु�क �वतरणको सेवालाई �ापकबनाउन था�लयो २०७७ साथ �ये�म�हनाको दो�ो ह�ता दे�ख ।

�ल�च, आँप आ�दका पात, हामीले �योगमान�याउने फलफुलका बो�ा ज�तैः सु�तलामेवा, कागती, अनारका बो�ा आ�द समेत१५० भ�दा बढ� ज�डबुट� �न्। ती सबैलाइ�मसाएर अ�लक�त आयुव�दको अ�ययनकासाथ गुज� स�हतको धुलो औषधी तयारग�रयो र गुज�को �चया प�न। �यस भ�दाअ�घ क�रव ६७ वष� अ�घदे�ख नै य�तोऔषधी बनाएर हामी सबैले सेवन ग�य� ।

“Leading from the Heart” (जे गनु��दयबाटै गनु�)” को प�रणाम ज�हले नी रा�ै��छ । 'जहा इ�ा �यहाँ उपाय' भ�नएज�तै रा��य योजना आयोगका सहस�चव�ी �कशोर जोशी �यू, जीवन �व�ानका��श�क �ी राम �साद प�ी �यूको साथर सहयोगबाट औषधी तथा गुज�को�चयाको स-साना �याकेट बनाई कोरोनापो�ज�टभ भएका ��� तथा प�रवारकोघर घरमै पुरयाउने काम गन� था�लयो ।यसलाई आफु प�न सेवन गरे, प�रवार,आफ�त, साथीह� सबैलाई सेवन गराए ।के�ह अव�ध प�छ प�रणम प�न आउनथा�यो, मेरो �या��क, �वरो, हाडजोन��नको भयो, �लड�ेसर, सुगर �नय��णभयो, मेरो श�ररमा फू�त� आयो, तागतआयो, थकाई नै ला�न छो�ो। सेवा तथा�लयो, उ��ेरणा प�न उ�� नै छ तर �योधुलो औष�धको ला�ग आव�यक पन�साम�ीह� जुटाउनु भनेको कडा च�ानफुटाएर मु�त�को सही �व�प �दनु हो । गाउँ-गाउँ, ज�ल-ज�ल चहानु� पन�, साथीह�आफ�तह�लाई अनुरोध गनु�पन� अ�नसाम�ीह�को सरसफाईमा प�न उ��कै�यान �दनुपन�। असार, �ावण म�हना,एकै�छनमा पानी पछ� झरर्, ह�प� उठाउनर छो� दगनु�पन�, फे�र घाम ला�छ, सुकाउनजानुपन�। अक��तर आ�नो काया�लयकोकाय�भार प�न �थयो।

गुज� संगको या�ाकमल बहा�र राजलवोट

11

www.canopynepal.com

गुज�को बेना� मा� होइन, गुज� स�हतको धुलो औषधी अ�नगुज�को �चया �याकेट समेत �लएर घर घरमा, टोल टोलमा,वडा वडामा, काठमा�डौ उप�यका �भ� महानगरपा�लको�े�, नगरपा�लका �े�ह�, पाक� , बगैचा लगायत पूव�मा मेचीदे�ख महाकाली स�म क�रब ५० �ज�लाह� भ�दा बढ��ानह�मा �नःशु�क सेवा �दान गद� �ह�डयो । यसै �ममाधुलो औषधी र गुज�को �चयाको सेवनले ५००० भ�दा बढ�Covid १९ ��� तथा प�रवार लाभा��वत भए।१,५०,००० भ�दा बढ� गुज�को बेना� �नःशु�क �वतरणको सेवातथा गुज�रोपन अ�तर��या र सचेतना स�हत ग�रयो।उ�पादन र �वतरण अ�न उपभो�ाको चासो र अनुहारमाहासोले थप हौसला त �दइनै रहेको छ तर यी ६ म�हनाको�दन र रात कसरी �ब�यो प�ै भएन। उ�पादनको �ममाघरप�रवार, कम�चारी, साथीह�को साथ त �थयो नै । प�छप�छ प�रवारका सद�यह� वा�क, कम�चारीह� �द�क,काया�लयको काय�भारको चाप एका�तर अक��तर बेना� र धुलोऔषधीको �यापक मांग भयो। तर प�न सेवा गन� हात ल��कनै रहयो, धैय�ता र सेवाभावको साम�ज�यताले होला उ��ेरणाजारी नै र�ो।

हाल आ�त�रक राज�व काया�लय धु�लखेलमा �मुख करअ�धकृतको पदमा काय�रत र�ह आएताप�न 'सव� स�तुः�नरामया' भ�े सं�कृत वचनलाई आ�मसात गद� अझैप�नगुज�को वेना�, गुज� स�हतको धुलो औषधी, गुज�को �चया�नःशु�क �वतरणको सेवा सचेतना स�हतको अ�भयान जारीनै छ र सबैको घरघरमा, पाट� पौवामा, बगैचामा गुज�को बेना�नपु�न स�म जारी नै रहनेछ। सबैको जय होस्, सबैको म�लहोस् ।

12

www.canopynepal.com

13

रे�डयोमा चार बजेका े नेपाली समाचार ब�दै �थयाे। मकाेठामा बसेर ले�खरहेक� �थए। गेटबाटमा बाबाआइरहनुभएको आवाज आउदै �थयो। उहाँ सँगसँगै मःमःकाेबा�ना प�न न�ज�कदै �थयो। पुसको �चसो म�हना अ�नता�ातो म:म:; म हता�रदै भा�सा तफ� लागे अ�न आमालाईप�न बोलऐ। खाजा खाने तरखरमा के �थय� �ा�कै आमाकोफोन ब�यो।

एक हातले मःमः खाँदै र अक� हातले फोन समातेर आमाग�ीर �ँदै कुरा गन� था�नुभयो।

आमाका ला�ग सुनसानमा कु�ररहेका बेलामा ए�कासी"कसरी?" भनेर आ��एको �वरमा बो�नुभयो।

�यस ��त��या प�छ मौनतामा ढा�कएको भा�साकोवातावरणलाई आमाको मधुरो आवाज र उहाँको आँखाबाटतप-तप खसेका आँसुले भ� पाय�, "का�छा दाईले प�नसंसार छाेडेर जानुभयो।"

"काे का�छा दाई?", भ�दै बुबा अ�घ बढ्नु भयो।

आमा �नकै �पर र शाेकमा �नु���यो र केही बाे�न स�नुभएन। अ�ल समय �बते प�छ थाहा भयो �क का�छा दाइअथा�त् मेरा मामा �ब�नुभएकाे रहेछ। थाहापाएप�छ मलाई योस�य हो �क कसैकाे मजाक भनेर छु�ाउनै गा�ो भयो। साराप�रवार शाेकमा �थयोे । आमाकाे आँसु हेदा�, मेरो मनमा पल�यआए जसरी मेरो प�न आँसु झ�या�। झन् पुराना कुराह�स�झदा आँखाकाे भेल राे�कएन। पुराना कुराह� स�झदा�मलनकाे याद आयाे, छ म�हना अगा�ड आमा अ�न अ�हलेबुबा प�न गुमाउँदा उसलाई क�तो भएको हाेला। अब उ�काे�ज�मेवारी क�ले �ल�छ? न दाइभाइ न त �दद�ब�हनी। केवलचार क�ामा अ�ययनरत सानो भाई, दैव प�न �कन य�त�न�ुरी भएकना हाेलान।्

के�ह�दन प�छ एका �बहानै बाबाले फाेनमा कुरा गद� भ�ुभयो,"��छ, हामी आज �हड्छा�", अ�न ब�ल हामी राे�पा जानलागेका रहेछ� भ�े थाहा पाए ँ। जानेका ेखुसीले एक�छन प�ननसाे�च म हताँ�रदै आ�नो लुगा �या�कङ गन� थाले। पसलबाटलुकेर �मलनलाई मनपन� �च� बनाउने कापी, केही कलर अ�न�ई �याकेट �व�कुट �कने अ�न सुटु�क झाेलामा राखे।

�ई बजेको �टकट रहेछ, या�ा भर ठ�कर खाँदै भाईलाईकसरी हौसला �दने भ�े सो�दा ७ घ�टा �बतेको प�ै भएन।मामाघर बाटोका े छेउमा नै भएकाले शाेकमा आउने जानेकाेक�म �थएन। सबैका ेअनुहार म�लन �थयो। आमा र बाबाहामीले �याएको सामान रा�दै �नु���यो। मेरो मन र आँखा�वैले �मलनलाई खाे�जरहेका �थए। घर अगा�ड, घर पछा�ड,काेठा �भ� सबै ठाउँ हे�रसक� , क�ह� छैन त! हैन, कहाँ गयोभनी �नराश भई बब�राउँदै के �थए,ँ तल खाेला तफ� बाट �मलनआउदै�थयाे। उसँग अ� मा�छे प�न �थए। �कन गएको हाेला,कहा ँ गएको हाेला भनेर प�न साे�धन र साे�न प�न ज�रीठा�नन।

हतारमा मैल ेउसलाई बाेलाए,ँ उसल ेम तफ� हेया� अ�न थाेरैहाँसेर आदरका ेसङ्केत गया�। तर उसको आँखामा प�हलाको�यो खुसी �थएन। �यहा ँ पुगेको अक� �दन, पुसकाे १३ गते,मामाकाे शु�शा��तका े �दन। सबै नातेदार र इ��म�शु�शा��तका ेकाममा ��त �थए। म सानै �नाले खासै कामचाँ�ह केही �थएन। �मलन भने गाईलाई पराल हा�नु छ भनेरबा�हर �न�कँदै �थयो े अ�न मैले आफू प�न जाने भनेरभनेप�छ, एक�छन अ�डयो। हामी पराल �लएर सँगै गय�।जाँदा खे�र मेरा े मनमा कुराह� अटसमटस भएर बसेका�थए। कहाँबाट सु� ग�ँ कुनै मेसाे नेै पाइन तर भ�छु भनेरराखेका कुरा धेरै लुकाउन प�न स�कन अ�न साे�धहाले,"�मलन, �त�मलाई मामाकाे याद आउँछ हाेला, ह�ग?"

उ एक�छन चुप र�ो अ�न मेराे मनमा अन�ग�ती कुराह�खे�न थाले। कतै �यो �� सोधेर ग��त त ग�रन भनेर अ�लआ��न प�न थाले। के�हबेरको माैनता ताेड्दै उसले ��चे�वरमा भ�यो, "आउँछ। तर म केही गन� स��दन्। मलाई मा��कन य�तो भएको हाेला?" य�त सुनेर म �त� भए ँ ।�मलनका ेया ेप��ले मलाई साेचम�न बनायो।

य��कैमा मैले �च� बनाउने का�प र कलरह� स�झे अ�नअ�ल उ�सुकताका साथ दाैडेर घर�तर गए ँ। झाेलाबाट कापी रकलरह� �नकालेर �मलन भएको ठाउँमा गए ँ।

"�मलन, �तमी �च�कला गछा�, है?"

�मलनले मुसु�क हाँ�दै भ�यो, "हजुर, गछु�।"

फे�र साे�धहाले, "मेरो ला�ग प�न �च� बनाइ�द�छौ?"

www.canopynepal.com

कसले भनेको होला? नेहा सा�

14

याे सुनेर आमाले मलाई हेद� के काे �च� भनेर साे�नथा�नुभयो। एकदमै गा�ा े �च� बनाउनुपन� पाेज��टकाे ला�गभनेर झुठो बाेल� । आमाले अ��एर ��छ भ�ुभयो। मैले�मलनलाई ५ वटा �च� बनाउन पठाए ँ। २ �दनप�छ �मलनलेआफूले बनाएको �च� �लएर आयो । मैले हेरे अ�न हेरेको हेय�भए । �च�ह� साधारण �थए तर सबैले कथा बाेकेका �थए।�ढला नगरी �मलनलाई ध�यवाद �दए।ँ य��कैमा बाबाकाे �वरसु�नयो, "नानी, भाे�ल फक� �छा�, आ�नो सामान तयार राखहै।" यो सुनेर अ�ल �ख� भए ँअ�न ��छ भने।

"अब के गन� �वचार छ भाइ?" मैले �मलनलाई साेध�।

"केही छैन, अब पढ्छु…"

"दाङ् आँउछाै?"

ऊ आ�य�मा �थयोे अ�न सु�त �वरमा भ�यो, "�दद� नहँसाउनुन।" �मलनले मेरो कुरालाई ग�ह�रएर न�लएप�न, उसलाई दाङजाने मन छ भ�े कुरा चा�ह� बँुझे। म काेठा�तर दाै�डदै गए अ�न बाबालाई साेध�, "बाबा, बाबा,�मलनलाई हामीसँगै लगम् न।" बाबा हाँ�नुभयाे। अ�न धेर ैबेरसाेचेर भ�ुभयो, "��छ, छाेरी। तर उसले मा�याे भने।"

�बहानकाे ९ बजेको �थयो। घर जानका ला�ग सबै तयार�थय�। बाटो न�जकै मामाकाे घर भएकोले बस कुन� टाढा जानुप�न परेन। घर न�जकै बसका ेपखा�इमा हामी खाना खाएरब�य�। हामी केवल बेलुक� ७ बजे दाङ पु�य� र घर पु�दा७:३० ब�जसकेका े �थयो। सबै थ�कत नै �थय� र �चया मा�खाएर सु�ने �नधाे गया� अ�न सबै आ�नो काेठामा प�या� । धेरैबेरस�म प�न म �नदाएक� �थईन। प��टरहेकाे ओ�ानबाटजु��क उठे अ�न आ�नो माेबाइल �झके। �मलनले बनाएकाे�च�ह�का फाेटा े �ख�न थाले। अ� केही नसाे�च अनुरागसरलाई उहाँको प��कामा छपाउनका ला�ग पठाए।ँ

एक�दन �बहानै म र �मलन अ�लक �छटो उठेर बाबासँगैबग�चामा बसेर �चया �पउन था�य�। �ई हातमा प��काभएकाले बाबाको �चया सेलाइसकेकाे �थयो। मैले �चया खानआ�ह गर� अ�न प�ीका आफूले मागेर �मलनले बनाएको �च�खाे�दै �थए।ँ प��काकाे ते�ो पृ�मा ले�खएको �थयो, "बालक�मलनका कला" अ�न �यसको तल ५ वटा �च�ह� �थए। ममु�कुराए ँअ�न झ�प� बाबा र आमालाई देखाए।ँ आमा रबाबा �वैले �मलनकाे कलाकाे खुब ता�रफ गनु�भयो। �मलनखुसी �थयो तर अच��मत प�न। मैले प�न बधाई �द�दै अझरा�ो गन� भन�। य��कैमा चाज�मा राखेको माेबाइल �टङ�टङ

ब�याे। फोन हेदा� अनुराग सरकाे �यासेज रहेछ, "नेहा, ती�च�ह� अ�त नै रा�ा भएकाले मैले �च�कला के��लाईपठाएको छु। बधाई छ।" मु�कुराउँदै ध�यवाद सर भनेर�र�लाई प�न �दए।ँ �ठक एक ह�ता प�छ एक �दन �दउँसोको समयमा घरमानाैलाे मा�छे देखापर।े उनी सरकारी काया�लयबाट आएकाअर।े ती मा�नस केही समय ब�स �चया खाएर फ�क�ए। उनीगए लग�ै बुबाले �मलन र मलाई बाेलाउनु भयाे। बाबाले �कनबाेलाउनु भएको हाेला भनेर मनमा अनेक तक� �वतक� सु�भए। कतै बाबाले प�र�ाकाे माक� स् पाे साे�नु��छ �क, कतै�मलनलाई घर पठाउने पाे हो �क भनेर मनमा तक� ह�एकआपसमा लड्न थाल।े

य��कैमा बाबाले भ�ुभयो, "�मलन बधाई छ। �याबास, �त�ा�च�ह�ले प��कामा मा� हाेइन, देशको �भ�ामा प�न ठाउँपाउनुपछ�। अ�घ आएका मा�नस �ज�ला काया�लयबाटआएका �थए। उनले अब �नलागेको रा��य �च�कलाप�त�याे�गतामा �मलनका ेनाम दाङबाट �सफा�रस गन� रे।"

यो खबर खबरमा� �थएन, सायद �मलनकाे ला�गअ�हलेस�मकै ठूला ेकुरा �थयो। आँखाबाट हष�का आँशु मा�खसेनन् हाेला तर मनमा �नकै हाैषला बढेको �थयो।��तयाे�गता माघका े २५ गतेका �दन �थयोे र काठमाड�जानुपन� �थयो। मैले �मलनलाई �दनँ� आ�नो प�त�याे�गतामा�यान �दन सुझाव �द�े। �दनह� �ब�दै गए र ��तयाे�गताकाे�दन प�न न�ज�कयो। �यसमा �मलनले ते�ो �ान हा�सलगया�। ऊ पथ�म नभएनका कारण सायद ऊ अ�ल अस�तु�दे�ख��यो।

केही �दन प�छ �मलनले मकहाँ आएर भ�यो, "�दद� म पथ�मभएको भए क�त रा�ो ���यो हाेला, ह�ग? जाबाे ते�ो रे! म तभाग न�लएका ेभए प�न �ने रहेछ।" म चुपचाप भए अ�नएक�छन प�छ उसलाई ग�ीरताका साथ साेध�, "�त�मलाई�य�तो ला�छ र?"

"�यही त हाे �न! पथ�म भनेकाे पथ�म नै ��छ । ते�ो काे केवा�ता।" म �ख�का छाेडेर हाँसे अ�न भन�, "�मलन हामीलाई ज�लमा�दनभर �ह�डरहेकाे बेला �तखा� ला�न स�छ। पानी खाे�न�नकै गा�ाे हाेला र अ��यमा भे�ाइहाले प�छ फे�र केही खानमन ला�ला। अ�न �तमी फे�र �शकार गन� जाउला। हाे! याेचाहना रा�नु रा�ो हाे तर फे�र "�कन पानी खाएको हाेला"भनेर साे�नु �त�ो मूख�ता हो।"

www.canopynepal.com

15

उसले मेरो कुरा कान ठाडा बनाएर सु�नरहेकाे �थयो। मैले फे�रभन�, "�त�ो मनमा धेरै चाहना �नु रा�ो हाे तर �यो भ�दैमापुराना कुरालाई आ�नो वत�मानमा �याएर �च�ता �लनुकाे मकुनै अथ� दे��दन।ँ"

�मलनले बुझ े ज�तो टाउको ह�लायाे। य�त भनेर म चु�पलागे।

"�दद� मैले हजुरले भनेका कुरालाई रा�री गहन गन� छु।" मैले हाँसेर ��छ भ�े ��तकृया �दए।ँ

"अँ, साँ�ी! �दद�, �ज�ला काया�लयकाे मा�छेलाई मेरो�च�ह�काे बारेमा कसरी थाहा भएको हाेला? हैन, कसलेभ�यो हाेला? जे भएप�न उसलाई ध�यवाद।" य�त भ�दै �मलनढोका खाेलेर बा�हर गयो।

�मलन र बाबाकाे प��, प�� नै र�ो। "कसले भनेको हाेला?"म खु�स र स�तु��का साथ मु�कुराए। �मलनमा प�हले भ�दाधेरै प�रवत�न भएकोमा म ह�ष�त् �थए।ँ उसले रा��य �तरकाेप�त�याे�गतामा भाग �लनु चानचुने कुरा �थएन। म प�नआफू��त गव� महसुस ग�ररहेक� �थए।ँ जे भएप�न उसलाई�ःखमा साथ �दएर उसको �वकासका ला�ग मैले ज�त झुठबाेलेप�न �यसको प�रणाम भने रा�ै �थयो। य�ता कुरा सो�दासो�दै क�तबेला �न�दाए, मलाई थाहै भएन।

www.canopynepal.com

16

www.canopynepal.com

OUTCOMES

This unique edition of Katha Bunaun was designedto use storytelling as a medium to help volunteersto show their journey to inspire others. For thesame, the facilitators assessed the participant'slearning before and after the session by usingdifferent metrics. This helped us understand howmuch the participants have grown and learned asthe program progressed.

1 1 4 5

10

7.5

5

2.5

0

Rate the activities conducted duringthe session on a scale of 1 to 5, 1being not informational and 5 beinghelpful.

1 2 3 4 5

15

10

5

0

How inspired were you to write yourstory?

Yes100%

Were you satisfied with thefacil itators?

Yes100%

Would you recommend this program toyour friends?

OUTCOMES

17

www.canopynepal.com

KNOWLEDGE ON STORY STRUCTURE

5

4

3

2

1

0

PRE ASSESSMENT

POST ASSESSMENT

USE OF DIALOGES INSTORIES

5

4

3

2

1

0

PRE ASSESSMENT

POST ASSESSMENT

CRITICAL AND CREATIVE THINKING

5

4

3

2

1

0

PRE ASSESSMENT

POST ASSESSMENT

EVIDENCE AND EXAMPLE BASED IDEAS

5

4

3

2

1

0

PRE ASSESSMENT

POST ASSESSMENT

IDEA LINKAGE

5

4

3

2

1

0

INTERACTION IN SESSIONS

5

4

3

2

1

0

PRE ASSESSMENT

POST ASSESSMENT

PRE ASSESSMENT

POST ASSESSMENT

18

www.canopynepal.com

- I l o v e d h o w f r i e n d l y a n d h e l p f u l t h e f a c i l i t a t o r s w e r et o w a r d s a l l o f u s . I a s k e d t h e m m u l t i p l e q u e s t i o n s a n dt h e y a l w a y s h e l p e d m e .

- I t w a s a n a m a z i n g e x p e r i e n c e f o r m e a s I g o t t h ep l a t f o r m t o t e l l m y s t r u g g l e t o t h e w o r l d .

- M a k i n g a n i n t e r a c t i v e s e s s i o n i s e x t r e m e l y d i f f i c u l td u r i n g o n l i n e s e s s i o n s , b u t C a n o p y N e p a l s u r p a s s e d m ye x p e c t a t i o n w i t h t h e i r a m a z i n g e x p e r i e n c e .

- I l o v e d h o w w e w r o t e o u r s t o r i e s d u r i n g t h e s e s s i o n a n dt h e f a c i l i t a t o r s l i s t e n e d t o t h e m a n d p r o v i d e d u s t h ef e e d b a c k . I w i s h n e x t t i m e w e w i l l h a v e m o r ep a r t i c i p a n t s , n o t j u s t t h e T o p 2 6 a n d m o r e d a y s o f t h i ss e s s i o n .

- I w o u l d l o v e t o i n v i t e y o u r t e a m t o o u r p l a c e a n d w o u l dl o v e t o p a r t i c i p a t e a g a i n .

TESTIMONIALS

19

www.canopynepal.com

GLIMPSES

20

www.canopynepal.com

5662 121 542

148 133

STUDENTS SCHOOLS SESSIONS

TEACHERS TUTORS

CANOPY NEPAL IN NUMBERS

CANOPYNEPALWWW.CANOPYNEPAL.COMCANOPYNEPAL CANOPYNEPALCANOPY_NEPAL

FOR MORE DETAILS