budowa wszechświata
DESCRIPTION
Budowa wszechświata. Adam Tomaszewski TOŚ III rok. Co to jest wszechświat?. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Budowa wszechświataAdam Tomaszewski
TOŚ III rok
Co to jest wszechświat?• Wszechświat – wszystko, co fizycznie istnieje:
cała przestrzeń, czas, wszystkie formy materii i energii oraz prawa fizyki i stałe fizyczne określające ich zachowanie. Obserwacje astronomiczne pokazują, że Wszechświat istnieje od 13,75 ± 0,11 miliarda lat. Zgodnie ze współczesną wiedzą Wszechświat powstał z osobliwości w Wielkim Wybuchu.
Wielki Wybuch
• Model ewolucji Wszechświata uznawany za najbardziej prawdopodobny. Według tego modelu ok. 13,75 (±0,11) mld lat temu dokonał się Wielki Wybuch – z bardzo gęstej i gorącej osobliwości początkowej wyłonił się Wszechświat (przestrzeń, czas, materia, energia i oddziaływania).
Potwierdzenie teorii
• Prawo Hubble'a
• Odkrycie mikrofalowego promieniowania tła
• Obserwacje oraz pomiary satelity COBE, WMAP
Z czego się składa wszechświat?
Obiekty we wszechświecie
• Galaktyki• Mgławice• Czarne dziury• Kwazary• Gwiazdy• Planety • Planety karłowate• Naturalne Satelity• Komety• Planetoidy • Meteroidy
Galaktyki
• Wyróżniamy galaktyki:
– Spiralne
– Nieregularne
– Eliptyczne
Eliptyczne
Galaktyka Panna A ( M87) Zdjęcie: HST
Spiralne
Galaktyka Bodego ( M81) Zdjęcie: HST
Nieregularne
Galaktyka Cygaro ( M82) Zdjęcie: Chandra/HST/Spitzer
Soczewkowate
Galaktyka Wrzeciono ( NGC 5866) Zdjęcie: HST
Mgławice
• Mgławice – obłoki gazu i pyłu międzygwiazdowego lub bardzo rozległe otoczki gwiazd.
• Wyróżniamy 4 typy mgławic:- ciemne - emisyjne- refleksyjne - planetarne
Refleksyjne
Mgławica Głowa czarownicy( IC 2118) Zdjęcie: HST
Emisyjne
Mgławica Ameryka Północna ( NGC 7000) Zdjęcie: HST
Ciemne
Mgławica Koński łeb( IC 434) Zdjęcie: HST
Planetarne
Mgławica Pierścień( M57) Zdjęcie: HST
Gwiazdy
• Gwiazda - kuliste ciało niebieskie stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii w stanie plazmy bądź zdegenerowanej. Przynajmniej przez część swojego życia gwiazda w sposób stabilny emituje powstającą w jej jądrze w wyniku procesów syntezy jądrowej atomów wodoru energię w postaci promieniowania elektromagnetycznego, w szczególności światło widzialne. Gwiazdy zbudowane są głównie z wodoru i helu.
Typy gwiazd
• Czerwony nadolbrzym• Czerwony olbrzym• Błękitny nadolbrzym• Błękitny olbrzym• Biały karzeł• Czerwony karzeł• Brązowy karzeł• Czarny karzeł (hipotetycznie)• Błękitny karzeł (hipotetycznie)• Gwiazda neutronowa (pulsar)
Cykl życiowy
• protogwiazda → błękitny nadolbrzym → czarna dziura
• protogwiazda → błękitny nadolbrzym → supernowa → czarna dziura
• protogwiazda → błękitny nadolbrzym → czerwony olbrzym → supernowa → gwiazda neutronowa
• protogwiazda → gwiazda ciągu głównego typu naszego Słońca → czerwony olbrzym → mgławica planetarna → biały karzeł → czarny karzeł*
• protogwiazda → czerwony karzeł → błękitny karzeł
• protogwiazda → brązowy karzeł → czarny karzeł
Planety
• Planeta - Zgodnie z definicją Międzynarodowej Unii Astronomicznej – obiekt astronomiczny okrążający gwiazdę lub pozostałości gwiezdne, w którego wnętrzu nie zachodzą reakcje termojądrowe, wystarczająco duży, aby uzyskać prawie okrągły kształt oraz osiągnąć dominację w przestrzeni wokół swojej orbity. W odróżnieniu od gwiazd świecących światłem własnym, planety świecą światłem odbitym.
Planety karłowate
• Planeta karłowata – rodzaj obiektu astronomicznego, pośredni między planetami a małymi ciałami niebieskimi.
Ceres Pluton Zdjęcie: HST Zdjęcie: HST
Komety
• Kometa – małe ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej. Ciepło tej gwiazdy powoduje, że wokół komety powstaje koma, czyli gazowa otoczka. W przestrzeń kosmiczną jądro komety wyrzuca materię, tworzącą dwa warkocze kometarne – gazowy i pyłowy, skierowane pod różnymi kątami do kierunku ruchu komety.
• Najbardziej popularne komety:• Helleya • Hale’a-Boppa• Kometa Kohoutka (jednopojawieniowa)
Kometa inna niż wszystkie
Kometa inna niż wszystkie
Planetoidy
• Planetoida ciało niebieskie o małych rozmiarach - od kilku metrów do czasem ponad 1000 km, obiegające gwiazdę centralną, posiadające stałą powierzchnię skalną lub lodową, bardzo często – przede wszystkim w przypadku planetoid o mniejszych rozmiarach i mało masywnych – o nieregularnym kształcie, często noszącym znamiona kolizji z innymi podobnymi obiektami.
Meteroidy
• Meteoroidy – okruchy skalne (mniejsze od planetoid), poruszające się po orbitach wokół gwiazdy centralnej. Meteoroidy mają zwykle masę od 10−9 kg do 103 kg (choć najczęściej nie przekracza ona 10−6 kg). Ich rozmiary wynoszą od 0,1 mm do 10 m.
Bibliografia
• Brian Greene, „Struktura kosmosu”, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2005, ISBN: 83-7459-191-3
• Praca zbiorowa, red. Przemysław Rudź, „Niebo na weekend”, wydawnictwo Pascal, Warszawa 2003, ISBN: 83-7304-195-8
• G. Sparrow: „Tajemnice Wszechświata", Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2010. ISBN: Numer ISBN: 9788311119451
• http://www.nasa.gov/