buddhist dharmakirti

98
1 परमाण�स�रर पर: प�रचछ: रङलर ् �वध तकल�रारालगमभीररभ तू तर : णनतमभरत णनतमनभमसवर1 {अन बनधच षटन�परर् } परत: परक तणसकतभपत�ापली ा�: कर वा् �र�थतयव ण मर�रत: �भलती �वदवरषततरूात : तर�रतं � भीकरभ इत �सशनतर� रतसशभ ् * कतरभतरण�वववधूततण�ातमर� �सम 2 (0�ट0- *रतमतत:-भर0) {पररलणरर् } {1- अ�वसंवर�रनं पर् ;} परम�वणंवर�रलर� ् ; {अ�वसंवरनशबटननिकच: } अथू�कतरसमथ: {अ�वसंवरनर् ; } {शरबछ �रनछऽ�प पररमर् } शरबरऽपतामपरत�वर�रत ् 3 वकत तररभ�वरती तीऽथ� स पकरशतपररमतं तम शबरमत, �रथूत व��नध� ् 4 �तगमरन�रटं णरंव त ् , धपरमतर पव तरमतपधर�वरत ् रतीरतवम5 �वरतरकरभमरच वधतीऽवधलमरत: मरवररवरमत तदरव; {रीररंसकरचखमनर ् } मववमत मवती लत: 6 पररमतं तवरभ रम; {शरसपरनलर् } शरममं ी�वतू� ् {2- अ�रचररपकरशकं �रनं पर् } अलरतरथूपकरशी वर;

Upload: dvdmega

Post on 16-Apr-2015

151 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

1

परमाण�स�रर पर: प�रच छ:

रङलर �वधतकल�रारालगमभीररभततर �: णनतमभरतरणनतमनभमसवरर1 {अनबनधचषटन�परर }

परत: परका तणसकतभपत�ापलीरा�: कर वा

�र�थतयवरणसमर�रतत: �भलतीर�वदवरषरततरात: तर�रतर�रभीकरभरइतर�सशनतर�र रतसशभ* णकतरभतरण�वववधततण�ातमर�स�समा 2 (र0�ट0- * रतमतत:-भर0)

{परररलणरर }

{1- अ�वसवर��रन परररर ;}

परम�वणवर�रलर�र; {अ�वसवरनशबटननिकच: } अथ�कतरसमथत: {अ�वसवरनर ; }

{शरब छ �रनछऽ�प परररमर }

शरबररऽपतामपरत�वरर�रत 3 वकता तररभ�वरतीरतीऽथ�र�ससरपकरशतर

पररमतरतमरशबरमत, �रथतरव��नध� 4 ला �तगमरन�रटरणरवातर, धपरमतर

पवा तरमतपधर�वरतरर रतीरररतवमतस�5 �वरतरकरभमरररचरवधतीऽवधलमररत: मरवरररवरमतरतदरवर; {रीररसकरचखमनर } मववमतरमवतीरलत: 6 पररमतरतवरभरम;

{शरसपरनलर }

शरममरी�वत� {2- अ�रचररपकरशक �रन परररर } अलरतरथपकरशीरवर;

2

{सरररन�रनछऽपरररमर }

मववरवधलतर: भ 7 परपतरणररनत�वलर�र, अ�वलरतररमवालमर

तजलर�ातामपरतरतर; मवालम�वरभत: 8 {भवटच परररमर }

तदवतररपरमरमलवर�र; अमत�व�वा ततर

मतीसकत:; णरध�र रलररततीरतसकतररपरमतर 9 {ईशवरररवपरररमर }

{टनत छऽपरररमर } �तरपरमर�तवरसमतरपररमतरतर; वमतसणदलतर*: लरतर�तततररतमतररअ तरतर; कान�र 10 (र0�ट0-*वमतसणङलतर:-भर0) �तररस सत�वशारररर रलरतररअतीलत: कथसञन�ीकरत वरतर; {अटनत छऽपपरररमर }

अ�तरऽपतपरमतर11 {ईशवरसरनद रर }

{1- नरटकरचखमनर }

समथवररपवासत:णमथर��वशरररथ�कतर�ररस इटाण�स:; अाण�सवरररटरनतररणशतीऽथवर 12 ाणसरतररलवध�रतामरवरमरवर�सवासतत णसन�वरशर�र; तदतसकतरतमरदरतर�सततर 13 वमतसमररररपाणसमतरशबरणरगतररमर�र�: �रतसकतर�सात: रम सभतर�रव*र सतरश�र 14 (र0�ट0- *रम सभतर�रवद-भर0रएव रवरट�करतर�) अनतथररकस गमकरभरमराद�वकरभमतरकमतवत घटररर: कभमरतरराणधतरदरवलकमतर�रतका त: 15 णरधतर�र�सलरतररकरतयरणररनतर�र�रणरध�र णग�सनधमरररदरमररीसकतरीर: करतणीरत: 16 ारतनतभररपाणसमतरशबरणररनतरश�रत �रतसकतरणरध�रलीवरदरवरलरर��रर�वररवमवत 17 �ववलरभतनमवरन�*रशबरर: णसनतरकस मरवर तदरवररथाणसरतसरणव रणवमतराणधतत 18(र0�ट0- *तरमरवरद; अथ0-भर0)

3

{2- सरङरचखमनर }

एतर�रकर�ारर��रततनतर�ररवसनतत अ�तरररशरततनतरभमरतररवलीत: 19 वमतसमवव रऽाणसरऽतरनतरत: ाणसरर�वशररम अ�रधकाणसरवपतरकरशरातवदरधव�र:20 अाणसरव�रशबरमतराणसररवमतस�राणदधतत औाकतमतरतथरर�सर�ीकतर तर�रणरध� 21 तमततवरतामरभरररशबररऽपततामर�भवम रीरवतररणरध�रलरतरवमतस�ीरवमतसाण�सत:22 {ईशवरबरक परररर }

तथररततररकरभमरवमतसरतथतवरतरकरभम तरररततररकरभमरकर �रतर�रटकरभम 23 शममरधरामणग�नधरचतममतरमभीमर अणग�समतर�करमथरमी: करभमवर�रकलपततर24 मवमरवमररर�र�व�ररतररभीऽ�र�रतसजततर �तमतरततभर�कवरतररणरथत रररसभनवत 25 तररसरणणसरमवतरवरततररतरभतीऽनतमतरकल�र तसरतसवर�रणवमर रत�र�वसमथत:26 मवमरव�भमर र�र रतसभकस भान� मगतर�रमतमतरणमकरभररतद�वशररमतररश�रत 27 तथरर�वशरररमर�व�रर�वरतरसनभतण त: �ससर यतसमतथररर रन�रतमर�र�वशररत:28 ाथकरराथलशकतर�ररमवमरवरतशतरऽणत ण तरवपतणरथत रमतरतरराणसीऽतशतमतत:29 तमरतरराथलशकतररसरतररसरणगमरततररलसम: ण तर रतसतररतरररर�रशवभरररभमररत:30 {1- �रनवततवरद भवरन परररर }

{रीररसकरचखमनर }

पररमतञरभीलरथलर�रतणरध�मतर अमरवर�रर�रमत�स�र�ातरकर वतररपलतर31 लर�वर�ररागततररकसशदरतरसकतपतततर अलीररशकभमरर�वपागम�शङ�काम:32

4

तमरर�स�रतलतरलर�मतर�वरततर क�टणखतर�भलर�रतमतर�: कवीतसजततरर!33 {2- हछोपर छवछकतवर छव भवरन परररर }

रतीरररततरवमतरणरभतसरतमतरवररक: त: परमणर�वटीर�रतसरणवमतरवररक:34 रभरशततसरवररररवररतरवाटरतसरशततस परमररभरशदर रररतरला र�सरम रर!35 {3- करनरकतवर�प भवरन परररर }

{धरवररकरचटनरसनपदवरक परलोकसरनर } णरध�रकरमरभतरणरतररणर; �ससररयणातरत अाणसीऽभतरणरइतर रन�रातपतररधत:36 परमरर�रसनभतवधतरररररररवर�रकर वारत णारत�भ रलरमररानरान�भग र37 अतपणङलरतर; तदररटरपतणनधर�शकतात �करणतररतमतरतन�रसमतरशरदरतर�र�रणसनधत 38 �रणरकसशतररावथतरररभशीरतमर�रानतव: णमवररारदतररारतनतररणव र�ारकरतत:39 ततररणारत� रलरमरलरर��र*रणसदवर �भमरीरतथतकमतरमतरतररणवमतर�वशररत:40 (र0�ट0-* मवारत0—भर0)

पतरकस घरतरऽ�रर�रसनभतरमरर�ीतर: उघरतीऽसमत; मङलरऽमतरमतररररमङलशररशततर41 तमरतररसमथतरातीर�ससर�स�स रवरणरवात: कसशसन�ातलरमररतमररलरवमर�स�सत:42र तररशतरलर�कररणरऽणतररशररपतमतसरतररश तजलर�तरकरत वररसकतरकरतरवातर�:43 तदतपतलत�व�रर�स�स�रतरनत�रततरर�व�र तथरपतनतीऽऽनत रतसवरततीऽपतनतीऽनत रतसकर 44 {�व�रन�स�द:}

�रकरतररकामीरमरवीर�रपत रलरऽ�वशर�रम: करदरमवनतरध: करतरतररकनतमतर�*रशणत45 (र0�ट0-*करतमतर�0-भर0) पतलमवमतरव: व: लमीरमवरत तमतर रतसभतीर रतसरटरएवरमतसरणवरर46

5

वतरनतभमतरणनधर�ररकीर�वभीधीऽनत रतण: तदवरपततसशतणनधर�रकस तीरत 47 अाणसरथ: परमर�र�कराणसरनतीऽ�सलगततर रतीव�कलततमतच रतरर�करतररवरऽमर�ी�रत 48 तसवदरगमपरपतर�ीलर�र�रणरसनभतरत लर�ीरर�णरथतमरररन�रणकारर�49र

अ रत�वरन�नतमरद; रवमरररतररणसमथत: अलवदरवभणवदरअथदवरभरमर�व�कतर50 णतीकर�भमरतमतर�तरतर�स�नधत: णर रतस: णपतरतमररस ररर�रतरीचततर51 अमतकरभकीरवर�रकररवसचतणनततर: वह�तर�रवदरघटरर��रर�व�वासत�रतरवतर52 अ�वासतपणङलशररर ररत�तर रतण: तदरवमरवरदरवशतवरतररपरमरर�रततीर�रतत 53 परभमरकरमररवरती: पत�र�र�व�ररकस त: �हरणरतशतरसत�हरणरतशतरतररतती:54 तसलत: पणङलीऽ�रतती:; �रतसलतरवतकरभमर समथतरवरधकनतचरतत: करभमाततर55 �ररीरत�वलसमीरररीर रतसव तर�रवदरत�र ातररशका तरररीरररस�रजाव�रमवरत 56 �वा तरऽपत�ाररकर��वकरभर�व�वासतवत तमतर�वासत�भतर रन�रव�कणरपतीलत:57 अस�मरवत: �कसञदर�वकरभा��रकववत �कसञदर�वततररसग�तथररकर�णसवमती:58 आदतमतरलीऽपतण रत: पतर�रतमतसरतका त: �वकरभ: मतरतररस�मरव: तमतर रसग�रनभववत 59 रसामवरतररणरधरतसभणरधतर�कसञर��भत आतस:लतरदरवर; रीरररतसरकर वारर�रमतणरधततर60 ातरर�वरर�रण रभरतररतदशच ररतीऽ�रवर �वकरभ रती�वल ररणर�ीचचरवाणतर�करस�:61 उररर�र�वकरभरमर�ीरररतमतर�व�कतर कतस रशकतरऽ�वकरभरमरार: कस मर�र�ीरतथर62

6

अ�वका तर�रतदरवमतसरत: ररथ�र�वकरततर उररर�र�रततररतमतरतसकतरलीलवतर�रवत 63 रत:शभ�भतीभरवर, तसरती: करतान�:

णकरभरतररणमथर�सग�तरतभवववत 64 अ�रातरतररणरणती�रात: समथतकरभम णतश रररातीर�रमतर: मथरतसभततभरकत:65 ततभरकर ऽ�रतसरतसमतर�रमरवमतर�करका त अ�व�रशपणङल: णर�रश रतीतीरत�र66 तसलत: पणङलमतमर�; �करस�: समथत रतस�र आर�रशकरलरतररमथर�रततश रदरवमतसधतर67 �रशमत; णत�रधीऽणर�वतर�करसमथत रतस�र तथरराारररभरधरभरइतर रतररतसलतमर68 पतलम�व�रशरर�रमरवर�ररमरवणनततर:

तथीतर: ण रतसवरररातीऽतसकतनतथर69 मतरररधरभीराारर��ररल�पत�नधत: अलत�रर�करधरभतलसमणररनतकमर 70 एतर�रणवरतशरणवरतररकरभम तवसमथतवरारतररर�भमत�रातरत 71 भतीरमरव�रशश रतररतमतर�करसमथत रतस�र णर�व�शतरदर�व�रऽपतनततभशकतर: समथत रतव:72 समथतर�रर�रात: णव: णव�तररणरात: तमरतररणवमतरमरवमतर�र�व�रश: करर�73 मवतर�व�शवभररर रतररतमतरक: मथरक: भ मवतर�र�शवभररर रतररतमतरक: मथरक: भ:74 �स�सतररभमररर�र�हरणरतशतरव� पलरररमवतीररर�हरणरतशतर�व�र75 इररर�पमरर��ररवातर�रर�र�वदततर मतरतररततीऽ�र�वशररीऽमतर�रवतरऽ�सकर�भवम76 भरलर�रवा�स: सषतररर: कररवतररणसनरस:नार ततीशरधरतसणरगतरररभनतभथमतरणसन�धर:77 एतर�रणसन�रतररर: मा ततशररतीरलतर: �वकरभततरधभरवरहतनतभथ�वशररार78

7

शरराशीवमतरर��ररणनतर�रतशतररकववत ीररत: णगमवसनतरावमरलमतीरतथर79 तमरतररमवमततवरणमकरभर�त र�र�सवततर तन�रनतभ�तकरवततसशतणरवात 80 तथररासतर�रणमकरभ: का तश रताणर रताण करार�रतजततरऽमरररतररमतरदररर रऽ�रततीरलसम:81 {पनजरनर�स�द:}

अ�नतणरव�रतमतर��मथर��भग: आम�रवतीररस:नणसनतरलरसपतवरञतर82 रस:नरर�वतरणत: ता मरररऽऽ�नधकरभम ासन�ीरतमतरतरर�रमतीर�रणरानरवधलचत83 लतरलतर�ररटरर र�रसनभतरमररटवरत अरसटनर�रममतरत�सधरलततथर84 त�सवरनत �रतसर�कसञतररकववरशसकतत ाावतररणतवसरसग�र�ररटर�रणररवरवर85 रमतर�रकग ररणवमतरकगपरपतर�वभीवध�: एकसम�ररकमीऽतीलरतररमतरतरराथकरराण�सभनतथर86 एकमतररवातरणवमतरवा तरमतरर�रवात रशतरतरभकतररतकसम�ररभरलीऽभकतमतरवरऽलत:87 �रमतरकणसररतीऽमरर�रकवरऽ�रववत अ�वशररररमस वरचर�रलतश रन�राणधतत88 अ�वशरर:; �वाशटर�रतसनभतवतीऽ�मस: एतर�रवभमरर��रमरवशर�भरका त:89 कथरवररणत रर�राारतपतीार�ररवर रशतरर? ाथलशकतर�रलरर��ररलत: कथ 90 णतीलरच रतर; णर�ीऽमरपणङलीर रणतती: रशत: णतीलरइतर रतररकस तीऽरशतरातररलत:!91 भणवर�रतीलशरणतीलरउरभत: इटश रदर�स�समररीऽमतसरसकतर�घयतरवररकथर!92 णखतरणतीलकरररभ�रतदवतररमववत: अामाररचरमररर�रवर�ससर�रमरणतर93 शबरलर�रर�वकल र�रवमतसमररर�सणर�भमर

8

लसमर�रसववरकलपतरथयर�टरारतररसरवररतथर94 तीरतदतसरभीऽमरणरइटीरतसन��नध�: णरएवरणवमरवररसर रतस: �कर�रततररतती:95 उरभीर�रणवमरत�ररामन��वशररम सखतातरवररकस तीऽामन�ररामन�रथतरतर रतरर!96

अ�थरनतभ रतसवरऽपततरत: ाणतर�ररस णखतर�रतीवल�: शबररमतमरपतथरनतभरत�र97 लसमभतर�वशरर: मतरदरामन�ीरतरवासतमररत: मतरर�थरनतभरथ वरऽपतकरभतशबरवत 98 ततभरक�वरतचर�रणचततररमरववरवाम: णखतर�रतदवत: शबरतमतसरनतभमररक 99 ासतमतनरमसालरणीभ�रालपतरवनारभर ामन�रधावरटररतीलीऽङलसलतररइतरकववत 100 तसकतरङलसा�तरणवयरररलररदरधावरव� खतरततकरथरामधर�रऽ�रतथरर�व�तणसमथत: 101 वर�रशसकतमररर�र�रलर रमरवततर तणर�नारऽ रतसतवच ररररघटासत: 102 अतीर�रवरघटरइतरकरवधकभमररासत: मररीऽतरशीरारतणसररतरामधरत�ी: 103

वररतीरघटमतरतरतणररनतीणा�र: तचसकतमररर: खतरपतनतररवरचतीऽनतीऽ�र�रशर�तर 104 रतसवरररणमतर�र रकरङल�वकारऽ�र� पतरक�रणरथतयरतसलदर� सणगमव: 105 �र�रकवमतरतसलतवरतररपरमरर�र�तरक एकवरऽ�र� सतसकतमतसरती� तणसन�धर: 106 �र�रक रतस�भतर रन�र�वशरररतररकरर� �तकपरमरऽपत�रकरथगमरसन�तमतत: 107 एकतरऽ�रक�वलर�रर�सदधतरऽमतसरणका ररवरतत अ�वभीधरतर; क रमर�रररमतररतर�वशररत: 108 �व: लवमकर: परमररअमवारततकरााकर: तररशर रवरवतर�ररकलपततररत�ररकरभम 109 कवनत: कथरतररमतस: कवसरतस�रर�व�र

9

वमवारत रतसवरर�रमतरररदतमतरणगमव: 110 तसरतसमतररशीर�रसमतरणतरवरऽ�रकतरर सव परमर�ररामन�ररशवरतररणका जानरवधतरत: 111 तदतरककरााकीऽ�रकीऽपतरकततनतकरभम एकमतर�र�रवतकलतररमतरननरशवाणतर�ररस 112 अथर रतसतथरमरवरलर�रऽ�रमतरदर�वाशटतर �र�रततररतमतरकरत रतदरतमत*रमरररन�रामदततर 113 (र0�ट0 *-तमत-भर0)

�वलर�रशसकत�तरररक रकमतरकरभम अनतरथरणसकत�वलसमररलर�रर�रथरनतभरगरत 114 {करर�स�द:}

शभ�भरतररणका रस न�ररध: मवारतरर�तगततर भतश रतररणथमतरररमतर�वभत: कस त: 115 अ�रातरसन�वा तररमतरचभ�भरर रतण: समथत: कर वामतरतर रसचतणनतर�समथतकरभम 116 तसरतसवासतारमरतर�रङलतररत�ररलचत रतसरयरनतभीतरञरतत�त�क 117 तरङलमरव रतसव�ररधरऽ�सागम� अ�शतकभरपीकतरइसनभतरदत�रशररवत 118र रटरररशसकत:रवयररासनभतरमररमवारतरस �वकरभरश�रतरराणसभरभानर 119 शभ�भरदरत�ररतजानरपणङल: ववदरमवरत वतरच रतररततरएवरमतसरानररररनतभमतर 120 तमरन�र रतसवतकलतरतररणवयररनत रतणर अणसनधभ�रशरतर�रशररवतररणरध�रत 121 अभतरणर�र�वशरररऽ�राङघ�ीरकतरवत मवमरवरतकीरररम�रतर रद; आ�त: णर रत 122 स�त � रलरतरत�ररमतरचरसमथभरात: �वशररीर�तवरवधयतरमवमरवशर�रतररश: 123 तमीतसकतशकत�रर�वशररर�स तभर�ररपत णरध�र�रणरथतरसन�तरर�रातसमथतर: 124 �वशररमतरमवमरववरदरवासरवपतर�ती*रतरर �र रलरतरस�त �रत�ीऽनरत: मतरदर�वशररका त 125 (र0�ट0- *वपतर�तर-भर0)

10

कर�रभर ररररभगनतररर�भवर रतण: अभतरणार: पवतनतररमवभणर�रका ररत: 126 तमरतररणरतरररस न�: मवमरवीरारततररलसम: तरस तभीतभीरत�ीर�वशररमतर�वधरतक:127 तमरचरतसलतारततव�ापवासत: का र�र�ससतमतरणररणतभतरणररकस त: समथत: ! 128 �रतवराङघ�रररवराङघ�र�ात�ती: तसरवी: समथतशसकतवरलाङघ�मतरसमथतरतर129 तमतरररररवतलसमतरतररशरदवर�वाङघ� श�तत �र�रवतलसमतरर�भमतररमव�ाररसमथत:130 का ररमव�ापमवररमव�ापमवत�र रत �वलत�रधततररवतररपतरततनतणरतर 131 तथरर�राभतरण: व: व: भमतरतस का रवतभरगत�ीधरररसशतधमतररटवर132 का रकवभतरणरदरघामरवतभरगतभरलवत �न�:*रकरमीकर: भरस:नरल र�भत:*133 (र0�ट0- *�न�करमीकर भरस:नल र�भत:-भर0) {4- शरसचततवरचध भवरन परररर }

{शरसचततवपटनवरधनर }

रतरवर�रररस:नर�रथ स रतरवामतसजततर भीली रतसरतीमतररखतर�र�ररस कभ 134 {:खहछचपर�णर} तसकतरलरभतरर�वाश�रररस:न रतसरभ�लतर तमतर�तर�रवरररस:नमततवर�वशररमत:135 ततमतथररसमथतरर रतर�वासत�यतरशतत नामतर रतीर�रथ रतद�वलरभ�लतर136 णरधततररतद�वलीऽ�र रतीरवरव�ीधत: आरतगका त: म�र: णमकरभलीभ:137 रतस�वभीवधर�तभरगतरश�रतमतर�रधक � सशीर� सधीरतरकरार�र� स�रमतर138 लचनतभतमततमतमरलसमरीरर: पकरशतर �ससरशररटवरसरतीवरण�रत: प�ततर139

11

{पत छकबदर�ो बदस व�शर }

भरथवा तर: नङलररर�वशररीऽतररस�र: उरतरभतरणरएवरतरतररथतरचरण�रत 140 �तर: पथरमरवरसरतसरकताररदवत {5- स चतवरद भवरन परररर }

{�र स चतवर }

रती: परमरमलसमरणसलतव�:ातरत 141 रस:नमतरशमतर�तभरगतरटरश*रतससकततीऽ�*रवर स�भरवासत�भतसकतरानरीरणसदव142 (र0�ट0-*रटरमतदतसकत0-र�र0) आरश��ामतरर�ररस�भरल: तदतामन�रततररशररकारश�जवभ 143 करतवरग�स�सवतलसमतररल�कतटसतर�रवर अशररर�भतरणरद;

{सवर�बरनछ ज�रनीरचर }

उकतरररर�रणलत:144 �रतरकर ; {चतपटचवधनर }

ततभरकीऽमतरणसनरगधीरतामरतत: अलतवरररीररमरर�तवरर�सरतत:145 उरतमतर�भलर�रर�*रवरर�भकलतरत रतसवरदर�वरसमतर रतीभभतरणत: लतरत 146(र0�ट0-* �भलर�र�रत-र�र0)

रतसमवमरवलर�र�रतजलर��रणरधततर {6- चरटतवरद भवरन परररर }

तरत: मवरटरल�सकत:, वतनलतरदरवसकतर�र�ात 147 रतरास वरतररभरथञरणवरभगमरामतीलत: तमरतर* परमर; तरतीरवररतस:णतपकरश� 148(र0�ट0-* तत:-र�र0) {धचरररसतटन�परर }

{1- :खसतर }

रस:नरणणर�भम: मकनधर:; भरलररर: रटवरलमरत अभतरणरन�रतरचरतीऽ रतीान�वभीधत:149 तामरभरन�रवरतर�रध: पका तणङकभरत अरीरशरतरनतीऽ�रध: �करतमतर�रततर150

12

�रणवध: णवयरररणभरलपणङलत: वर�रवररीरश रतररतसलतरतमर�रीर� 151 आवधतर�वाशटर�ररत�ररतमर�रकमर �वशरररऽ�रररीररमर�वशरररद; अाणसतर152 �र�वकरभरदर�वकरभरमरणवयररर, �ररणवार: करभमररवध र�रररकरत र��रतसजततर153 तरर�रसवव; भरलररर�वकरभीऽ�रणसनर�रा: वतरगतार�ररस:नर�रभरलमतर�सदवीरत�र154 वरचतरकर �ीदव: णरगतरनरवा�स: मभमतत: भरलर�वररीरीऽ�ररट: णरगतरऽ�र�रभ:155 लतररणाकरससतीऽपतनतर; �तकमम�ततीरर: तर�तकमतरर�रत: मतरद, अङरलरवरदततर रत 156 �रणवयरर�रकरनतरन�ररपत�ततीरमवरत अलसमगर�मीऽ�रमतरतर; अङरलरणीऽ�रलसमग:157 त�ररणव�रलसमगर�रमतरद, रतीभ�वशररत: तरवमथीरतीरभरलर�रदवरररमतरचरतररश:158 ततीभणववरसन�तशरमर�रततर णारतवरण�रमररपत�सपवा तत:159 तमतरभरलररतमतमतर�ततरररीरर: पणङवल�: एतर�रमतध वर��रसर; �:ातमतर160 �ररधरन�रावथतर�र�:वातररधवाररत: तरस रररतरशबरशर रवथ: मवरातरमर161 अ�व�मरलवत वरदरवरररभरातीऽ�रवर रर�रशकतर�भवर रदर�व�मरल:; �रवमतस�:162 शसकतभथरनतभरवमतसर�शतरन�रवातरातर त�त�वकाररतरत, ततसलतर रन�रमररत:163 मत रत�ती:; ामन�पतमरणरव�ीधत: आ�वकरभञरकरतमतरतसलतवरमवरन�:164 वर�रवतर; �वकलमतरकत वरथ भतनमतर अ� रतरतरररकरतरवरण�र�ीधकरभम 165 लर�रमतरतररकमतवतरर�कसञतररकस तसशतररतर�र�कञ� अ�वलर�मतर�वलर�र�सररर�रचराणधतत166

13

�वलर�शसकतणग�नधर�रटर रतररणववमतस�: एततररणरखतशी: कीऽनत: णाजाीरवकतसतर167 अरटव मततरतामरगररक�भमररशत तदरवररशततररतरतरतदरवरपरङर�ररशततर168 शतधरर�वपक�मयऽ�र रतरतदर�वदततररकथ भरलरदत�तीऽवपररसमरवररपणजततर169 मतरतरऽ�तकरनत: णव�रभरलर�रर�ररत�र णव: णर�भरल: मतरदरमतरतशततीर�र रत 170 मतर�ररपरवमतरऽमरररऽपततरमररीरतररात: तसन�हरणरतशतवतररतदरवरतररतर�ररतरत 171 �र रदरमरररऽ�रभरलर�र रतसतसलतरतरलत: णवमरभरल: णरश: मतरसरतीमणरशर�:172 �र�रलीपततमतरसमतरणर�रमसव: कववत तरभतगतरावथतरररपरवमतररर�भर�रवर173 औमतमतरतरभतगतरऽ�र�र�समीऽसग�: करर� तथररतर रन�रग�रभमतरदरमरर�ररधत:174 तरभतगतर�सम�व�ीरतमतरनतमतरणतीरलसमर: तररकववतररपतनतनतररतदररररधवार�रवत 175 वर�रवन�र�तमतररररमतर�वमरलत: ततररतसलतर रन�रभरलररर: णीसतपणङलत:176 �वकलपत�वरतवरचर�वरतरर�र�तरकर: णमरल रतस�वभरदरभरलररर�तीर�रवर177 णवरररणव�सस�ररानरवरर रतसणसन�धर: {:खसतस धचररकररतवर }

कररवरस ागमरतररतर सवररीर�:ातरत 178 रस:नर रतसवशवरचर�रररर�रपतवधस�त �रकरभमवध�रतरर�तरवररकरभम*रकथ 179 (र0�ट0-*ा�क-र�र0)

तमरर�रक रकमरदरामन�करार�रारततर करतर�सररतीऽनतररसरणङलतरव�र रतसरस180 रवनतभर�सर�रमतरन�तत�रर�तररसर�वदततर

{2- धचररकरर सर सतर }

करररवकततरराणसरररस:नमतरमतरण रतसतर181

14

�तरणरवणरवरवरर रती�रहत� रलमरतर*(र0�ट0-* रतीभनतर� र0-र�र0)

{सवभरववरखमनर }

‘ततमतरर��ररतथरर�रसमतरकरभमरकमटकर�ररस182 तथरऽकरभम रततररमतरद’ इतरकर वतररपलतर णतरवरतसम�ररतजानर�वकरभररवर�र�व�कतर183 ततररतमतरकरभमरपर समततररतररर�र�वदततर मशमतरव रतसवरदररश�रऽसमतर�ाततर184 �तर�ररपतररधर�र�रशवभरररशरणगमव: अणरथतररतीर रतसमववरञर; �भग:185 तमरदरररश�वशररमतरतपरपतरशरका तीर�ामर णररमवरचरपत�रपतची: पवासत: णसनरस:नती:186 ततीऽ�रपरवम�: कर�वमवरच र ररतररतर णवमररम�रमतर रतसवरतररणगपवततर187 अणसनररणसनणलमत; तमरतररता मररमवरात: �वभकतानररटर�भतररतर: णगपलतर188 अररभरलररटरशररररदरभरलणसदव: �ातीलर�रटस ररर�रतसरवरततर189 इररतसरतससकतसनवच�रर�रधतररमवतरमवत ान�ररणमरवश रतररारतर�ररभरलरश�रत 190 णमरलारतर: परकरराण�स:; करभमवरऽ�र�ी�रत अलर�र, उकतररता मतवरणनतर�परभमरदरमवर191 आ�नततरचरकर�रणतरतसमन�णगमवरत तर�रतसनतकर रती: पत�नधर�रणगमवरत 192 {धचररकरर टनरोसतर } णणर�भवरर��लीर�रटवररपाण�सत: तरवचर�*र�रपरगमीरर�: णर�भतमतत193(र0�ट0-*तरवरर�व-र�र0) तरवदररस:वनतरभीपतर�ररमवमथीऽवत�तर ाथतरधतरभीर�रथ रत�ीऽणत�रीकत�भ194 अवमथररवतभरलरमररततररकमरऽ�रवर आालपतरऽ�व�वा तटर:; णकर�भलतररा 195 �रलरपतसभरकरमवता मर�वाङघ�र रस:नलर�रऽ�वरसमतरवणमकरभवर��196

15

वमतसधमररतीसत�रणररणरवर�सभीवध� आरनतभणरभीरदरभरलीरध यऽतररकर 197 रस:नणनतर�णमश रमरमतवररतीरत: ीशराररीररमररणररणरवग:; �व�र198 तर�रदत रतर�रदवररी, �ररीरीऽत: का ररतर �रससकत: वणमकरभलतरऽनतरपतणसनधत:199 अलमशसकत: णमकरभीरतररररत�सनतरतरऽ�घर: नरवरतररकरमरतरशर�रत�: मथर�ररर� 200 त�नतरवरभरध�ररतररररतसरतरका र णकरतरटर�वलरररदतरएवरमवीरमवरत 201 रलयर रतररणारर�र�रर�रवररमव: कस त: णसनरमवरतररस:नरवररररमवातरता तत:202 ततवरऽातरध: णतवरणारणरवरश� �रहतशतन�ातरकसशरर�रसम�हतत203 �रर�र�व�ररपरगमररणसनकरीऽामधरवत रस:नमतीरर रतसवर�नध:, �तमतरततररकस त:!204 अरस:नीरर रतसवरील:, �तमतरततररकस त: अ�तवर�रतीऽवरचत: णर रतस�र�रकमतवत 205 �नधीलरवपतवरचतरर�रतसजतरतररकथञ� �तरतर स�वदवरणीरत: मवमरवीर�र�शतत206 तकवरररहरमररसटतीऽ�त: णरउचततर {धचररकरर रररसतर }

उकतीररल:, तरभतरणरररात: �भवततर207 णरगतरऽ�ररीरमरवश रनरलवतर, �र�वमस वत: �वरतगमरध�र�वलर�मतरतथरसमतरण:208 लाहततररणीऽमतरा�कीर�वदतर�र�रतर एरररपका तभमतरमतसन�ातरनतभत: मनात 209 तरवा तरपततर रलर�रण�स�सवत पमरमवभाररवतरपका तरलनतवीरार:210 तपरलपतणथर�ररशरचसकत: कवरतनतर �रारपभी�सतनतरमतसनरनतरसग�वदरमस�व211 �रधकीसतणरथतलमयरशकतीऽ�रवमतस�

16

�रभवमतरथमवमरवमतर�वततत:212 �र�रधररत�वरवरऽ�र�ससरमतलरतत: आग तकती�वरतर, करतकरभममरवत:213 भरलपतघती�रधररमरररऽ�र�रभमभ ीर�वभीधरनत�तररर�रतनतररीर�ग:214 तनारशरार: णवय; णररणकरतरश� �वदतरतर: पतलवरचत तवर�ीासबधत215 ाथतीासबधभलर�रतसकतरशरनतरतससकतत तरखतरतीऽमर�वभीधीरत:; तद�वभीधरचरतनतत:216 �वभीध: शनततररटर: णवरीरत: पाणधतत �रलत: परवमध वरदरवर�रवराण�सत:217 णग�नधररपतलमतरतरलमतररश�रर�* �रकर��नतवरस सत: स�र�र�वभीवध�:218 (र0�ट0- *तरलणणा�रर�-र�र0) णरवर�र�रतवरतररअ�रकरनतरञरममवत त: शततरर�रतमरमतरातरशरशवत: म�र:219 म�ररतररणसनररसरता तत, ता मरररीररसमतभमकस रतर* लसमरशद �भता त�रर रतरतणरध�रनतसररतर220(र0�ट0-*रीररसमथभ�कस रतर-र�र0)

तर�रराम�वरशीरतरवतररतरवतररणरणणरभर आ�रणतरभणलर, मवभ�वमरलरतरर�भगदवरर221 अ�ती: णगपत�सर: णवयररीरर: पारतनतर �त र�र�रसम�हतमतर�तरर�र�वभजततर222 �ररमतर�र�र�रररम�ररलकरभम म�र: णरीररइतर रतररतत: �करतमतरवा� 223 अर�रतरऽमतर�वरतरर�रशकतरतमतरवा� परवम�भचरदवरररररलसमरीरर�स�सनध�:224 ततीभरसट�वरतर; �रतसर�रहतररसरत: क: �र�रम�रलसमरतररम�र: �कनवथलसमरश�रत 225 करभमरऽ�वकाररतसम�ररकरत रकर �र�वरततर कररवररणरीरतरररटररम�र रररस:नणरात:226 तथर�र�र�वभरलीऽमरमववरटरतथर� �रतत�व�रररस:न रतसभररर रतररतरऽ�रतररशर:227 �र�ररदवतपतरवरवतभरगतरन�रदवतीमतत:

17

रस:नमरव�तररमतरच रर�रटरङलर�वत 228 आत�स�सरनतरऽमरतरलीर�रतसर�वततर उमीलरातवर�रला �तरसवसनभतर�ररस229 मववध: कर �रवरतयतरवतभरगतरतमरततररकस त: पतल रवरणवमतरकर शर�ररसरकारवभरत 230 चतसतररसरणघामरर�स�सारततरऽनतररसरणमा र णवरतर�रणग�नधा�तररतमर�रमवध:231 णरतथतवरतरणरररीररटरव�र�र�ततर णवरतरदतमरवरऽ�रणवमरमतसकर�भतर232 रस:नीकरभरन�रमवररलसलतरावर रतररमवध: �रहतरकरनतर�रतदररस:नरमतणररण�वररन�वत 233 �वाशटणसनणङलरतररमतरतररतद�वरसरर�वभरवलतर �कसञतरर�भतारतररणखतर�वाशटणसनता मतर234 �तभरगतररतसरतथरारमरम�ररतररपवततर अारमररतकराणनतरररटररततलसरकरातर235 तमतरररवलाममतमतरणर�रशरकथाचतर! �वा तणवर�समवतवरभलसमरात 236 इच रतररपररकथर; परगम: पका त�र�रतररश णवथरग: म�रर�रभ�तता 237 आतम�र�ारतसरतरवमथरतवसमथत त�रऽपतरतवतभरगतरलसमारशणरातरत 238 वासतर�रपत�ध�रत, तदीरर�ररणवामीतर आनत�र�वभरलश र�ररर�रतीर�वभजततर239 तातणरतथरर�रतथरऽतीररस:नमरव�र रस:नमरव�तरऽपतररररस:न रवर�वमरवतरत 240 पतलरव �रततररतथर�र�र�वभरलवर� तदतपतरकमररीररमरतलमराातररत:241 �वभकतीर�तवरतमर�रकरवरव�तरनतभर तरजतीरररतमरररर�रणसकतत�वतकमर�व�242 णरर�ारणवणकत�ररतरतरमरणसदवर �र�र�वरत: म�रीर�र�र: णरध�र�र243 एतरवररवररालतररकवररर�रणर�वभजततर

18

णरीरतरऽ�र रतररतमत, तमरनत�रणररणर244 तमर�वभकतमतदीरररकवररर�रणर�वभजततर लसमरश�णगमतरम�रर�रवधतरीररक 245 णर रसनभतररर�रवरवर�रारररभ�रणगमवरत रीरवत�रणदरवरतररमवमरवरदरलसमवत�246 अनतमरततरतररवररतततररर�वर�त: ततरएवरर�रत�ससरभ�रलसमरलम 247 करभमर; �ततररणर�रतमरन�रलसमरश�रत अ�ररणदलसमरभी: म�ररतररतमर�ररशततर248 तमरतररतकरभमर�रधर�व�वधमतर�रधतररकथ भरभपरथ�रतीर�व�रशीरर�स�सत:249 इसनभतररराथगमतरर�रवररततरा�: तमरन�तकवरषतर�रम�र: सम�हत�रणरआ�250 उागमरनतभङलररसरपका ततवर�सभजततर पतसन�रतररतसरतीररस:नरसन�वयरीरदवररर रश:251 �रवतभरगतर; तररपतमतरम�रीऽवमथरनतभररमरत दवररमतररस:नती�वरतररणरतरवनरमणसमथत:252 तसम�रर�वा तररपका तरमवर रवरमातरर स�: औररणनतरतसरणवमरतरलीररर�र�त:253 वरणनर�कलर�ररवतभरगतर�ररकथततर णमकरभरस:नतररवररकवथतरररस:नमरव�र254 णररर�: पततीसत: णरर�तभरगतरलरात: ससकतमतसरशनततररटरमतरथर: शररमरव�र:255 अ�तरतररपररतर�तवररस:नररस:नरसन�भरतर अ�वभकतशरता मरवर�ररणवरभगमणरवात:256 णीऽसकत: कारशकभतररणणरभ�र�ररतररश: आत रवरतीर�रच रदरमीकतरपतमतर�र�वदततर257 आर�र�रतरररतमतर�कतरमीलर�रालम तमरर�र�रणनतर�तसलतारतत�साकर 258 उनरताररकस रतरणरवरसटरस सलव: आलमतरतथरमरव��नध�शततर 259 ससकतरलरमरमरवरन�र�भतीरका द

19

{रोणछ �णर�व�र�किञधतकर:}

�रार�ार�रणाणसीर�ववध: सणरान�र260 ततारभतङलरसग�रररररभ�रससकतपणङलत: परलररलसभीारघवरतररशरन�ररभमरका त 261 ररमदरलभव रवरमतर�रररलसव सतत: ाथतरलर�तरसदततरणञ रत�रवशरत 262 ��मथर�लतानरततमतसचन�रारततर ततीभरवर�रणरथत रारतरतनरममरवत:263 तरर रत�ररमवतरक यतनमरानकरभम 'लतपतती: कभमरनतरातरमतरनतरटत:264 अरट�रशररलत: तणमरकरभीर�र रत�र' ?

णरथत रकभमीतरमरवरमरवर�सवासतत:265 रटर�ससर�ररनतमतरणसनतरतर�र�तसनतर�क धरभमपरभमलीम�भीधरश रत�रवशर:266 �रमतसमतरररणरथतयरतमतरर�लरदत�नतभ

अथर�ससरमतररमरवरन�रमतस: णनधततररात:267 �ससरमतरररणरथतयरावतीऽ�रमतसभलर: �हरणरतशतरतररसटरपतलमवलती:268 रीरर: मव�ाणनतर�ररर�ालतरऽपत�वर�भतर: �तमतर�भ रलवरतररकीसत�वरधततर269 �कतरतर�कतरतरञ �कतती: णरशर�: ऐकतञर रतसनातीत तभरकमततमतती:270 कतामीकता वर�: मतरतररणरथत रर�राणधतत अनतमभममीलर�रपणङलरशर�र�रधकर:271 अमातर:; कमतवतररतर�रहत�समतर: मातीदव: समथभरणसनररर रतर�रणततसटतर272 अमतर�रररीशरकरभर�ररआभीपतर�भता तत {नररतिषसचत ररण छ हछच:}

तमतवरतद�वरसरथतरवरकरभर�सभीवध�273 सनतरणर�सभररता मररणगतगरसट: णसमर�वतर म रती��दव: कररती: समथततीभ�274 एकरमरवरदर�व�रर�ार�रकस भमतरवरणगमव:

20

अणगमवरदर�वलमतर�रर�: कररती:275 अशकतवरचरता मरतररसमथतरतररस�रदवरत दवतलतरथ रत�रररतथ: कलतररा:276 नावतव�तरटरशरशसकतमररीऽ�सततर कमररतरणकारशरतरर�तकवरतररतत: लत:277 नारकथसञतरतजानतलरमतरन�र�वारतत अथर�रतण: शकतररशसकतणङकभणलतत:278 कारशरतररकस तसशसतरतरशररकारशारशत: तर�टभरकारशरतररततररत: कारशरएवर रत 279 ततररकनाातमरन�रशकतर: णङकभर�रक उसणसरीर�घरतरदरतरऽ�ररीर�वभीवध�:280 तजाररकवमरशकतर: मतस: का तर�: कथरमवरत रीररर�रकमी रस ट: कभीतर�र�वततरत 281 ाथतर�वकल र�र�व�रर�रामारर: णसनरर� तरतरतररतरवसमथभरशररलर�णरध� 282 �ीधरथ वरदरल र:; �रहतशतलरशतलरवधकमतत: भरथलर�घट�रतमरतररतचरण�रतत:283 रतरभरथतनमवर; ाणसरथमतर�वभरत: रततररारतरआटर; लर�रतररणतरणणरध� 284 तचरामतीलवर�ररवकतसरततमतमरतररपरमतर {7- सवरकतवरद भवरन परररर }

उररशतथरमरवमतसतमतरस ररशत:285रपरमतरवाणदधतथ र; अ�सर�रऽपतवरभमरत पतीलरश�रदरवरऽमत; ‘ततरर�कसञरसरतरक 286 �भीधधकरणव रतद’ इतरररव�रकधर अ�सर�रातीरााङल�व�रमरवालम

तरसपतपरश�रसरती: णरधतर�ीकतञरततररमनस ट 287

21

पतणनररर द�वची: प�रच छ:

{परररस दव�ववपशरनपदवरक}

च स र�वपटचपितचटनररकररर र�रद�व�वधर�वरतदवत�वधतरतर; शकतसकतत: अथ�कतरतरर; कर शर�र�रथ�ऽ�थरवधीलत:1 णरशरणरशवरचर�वरतर�वरतवत: शबरमतरनत�ातर�ररमरवररधणरणवत:*2 (र0�ट0- *ध:0णरणवत:-भर0) {सतदव�वधरर:} अथ�कतरणथ रततररतरमरभरथणत अनततररणवा तणतररपीकतर; तररमवणररनतालमर3 {सरररनचतकपनरटनररस:}

अशकतरणवातर रदर�ारररभङरकस भर�ररस रटररशसकत:; तररणरर रतररणवा तरऽमतसरतथररतथर4 {सरररन�वधरर:}

णरसमतरणवमर रदर�ससर�रनवतततभरकती: णररनतालमरऽरटर: लवर�र�स�सवत 5 एतर�रणतरमीलरदतनतभङरलर�सभीधत: घटीलरमणररनतणखतर�ररसरवधतीरलतर:6 कर शररतीर�रणररनत�थराम�वरशत: लरतवर�रगरदररीरीर�रमरवररसरपणजततर7 तररर�रतथरमरवरऽपतररधरतर; मनस टरमतर लर�वततरथ वरतर; कर शरर�तरत: स�:8 णररनत�वरतर; कर शपतमरण�थक लर�वततरथ वररणररनतरर रतररपणजततरर?9 तथरटवरररीर:; अथववर�रणर�तर णवमरणववरतररतदतरवासतणरातरत 10 �रतदरवमवामधरतवरतररणरनलतररलण तर: �रर�रव�ररवकतााीतावरचतर�स�सनध�11 अणग�सनध�र�ररररवथयरमतररपवत� णरवपतरदरतरसनततीरवासतभथयर रतररमतरन�रणवरर12

22

ररशतरसनतश, �रलर�ररतसलतस सततीरवधत: तथर�वधरतर:; अनतमरतमर�सलरदरवधत:13 �रहतरथपतमरणरतररउरतररवरऽपरमतर �वलर�तत�भकतमत; ततभरकरपाण�सत:14 णवलर�रथववरच रतररमवप�रररवनतथरलमरत अतसकतर, �ररणमकरभरन�ार�रपतमरणत:15 �ारदतपतघरतरन�; लर�रतदरतीगतररशकत : अलरतमतरमवतरलर�रतर, �ररदतरतर�रववमत 16 णतवरटरथवतरकर �रलसभर�रत: मातर अथणरथतरटरश ररनततररपरपत�थक 17 अपवासतभणग�नधरऽपतथणग�नधवदरत�र अततर�रलतरवरचतर�रमतररथय�रतलतरत 18 णररनतगमरचबरररपणङरलीरतीरत�र तन�रकर वाणररनतरगमरदरगमरऽ�रवर19 अतणर�तरतकतरतर�र�तीागम� �तवरचरत�ररतसकततकतर: पतलतररपत20 आ�रलर�ा��ररतचकतरशकत रवरतत अथरशकतरकररवच ररशकतरणवरतवरतत 21 तमतरशसकतभशसकतवररतररमवमरवर�रणसमथतर �तवरर�र�करतमतरकमतररलततसरल: !22 तचरणररनत�वलर��सरनध�रर�वमरततर �ारदतरकरभारशीरत: णरतसम�ररकर �र�ात:23 पतलपततरथ वरन�रलरमररतथतरतर रत णतवतकवरचबररररामन�रमरणररत: कस त:24 �रारतारतदरतसकतवरतर�रभरात ाणसर; ाथकरर रतररकरत वरहत रलरतामधततर25 �तरभभरध��रकरत रमव रतसत: णग�धततररकल�तरर�ककरत रकथञ�26 अनतवररतरणग�सराणसरऽतीर�:मवमरवतर ारतपणङरलीऽमरवमतर�; अ रलरमरवतमतती:27 तमररवररवरमरर�रातरमीकसलतर तद�वशरररवलररथ�ारत: शबरत: पकरशततर28

23

तमतररवरवमरणीऽतरतवर�रथमतरवररग: तरसनत: णर; अ�र�रकरा��रश�रभतरण�ातर29 अथर�ररतचरणररनतनततरवासतालम तसन��रमतरइ ररशबररर�रवरतमतर�कञ�30 णररनत�ससरणररनतर�रवरतरवलमरत अथतरसनतभतरतरणररनतरणर�; अामपावरत 31 अथवततररतवर�रमरवरचर�रव�म �:मवमरवततरऽवरचतरकस तसशदरव�रनत 32 त�ररवमतस�रवमत�रवरचतवरकथञ� �तवरवरचतस ररर�मरररदरमररीरभत:33 अततर�रलतरऽपतथयरणररनत�व��नध�र: ासततीर��वशनतररणरणस: कथरमवरतरर!34 उरभरतररत�रटर रदरवत र�घटमतरकर पतरणसतभमरवर�रतररटररर�र�वदततर35 �ससरभमनाातररवासतसखतरभी�तती: णरर ाण रररमवकर रतदवदरघीरमरपतसमतरा�कक�36 तमरवढतरऽणरथ�ऽ�रा�त: शबरीर�वराशत: णरसखतमतमरतणरगतरदरलमीऽनतमरमनादलत:37 तथररमरवरऽपतमरवरखतररतथरकल� रवरवर कस तररशकतररशकतररवररपधर�र�रासतरा�:38 शबररभतीरतररशर�स�स� टरऽ�टरऽ�ररशततर तररशतरव, णरथर�रर�ततचचीमर�र रतणर 39 णररनतरमगमरतररणररनतर रतणीदवती: तमतर�रकर वामतरपरलररगमर�व�वर�भतरर40 भमभ�वाशटर�र�वाशटरकथरमवरतरर! तथररद�ववतरतररवररतदरवमवरकरकथरमवरतरर! 41 तरभतररतरनतररवरमतरदरत�ररवरणरतती: तती�भतर�रणग�नधीरतरवासतमतसर�ररस तत42 तमरतररणर�ततवरसम�ररणररनतरऽवमतसालम करत र रतररतर�रकरमतरन�शवभरर�रतनत 43 वमतसरमर�स�सनधवरदर�व�रशमतर�र�ततर अणग�नधशरारत�रकरत वररवतर44

24

तचरवमतस�ारजलर�रारततररतर रलतर �रणकर तर�रणररनत�स�सवरतदर�वमरततर45 तरपतमररर�सलरर�स�स: करवदरवमतसदवतरलमर णकर तर�र�व�ररणरथपतरणसत��नध�र46 पतरणसत�व�ररारतररतथरटररलसभर�ररस लर�करतयरसरारतवररतथरनवरतर�वमरलत:47 कथसञर�र�वलर�ररतभ र�वमरणत: त�रर�र रसनभतरमररमतरदरभटररमरणरतरतदव स:48 वववरतर; �रारत�ररकर वार�ररश�रत तसकतग रररतचबरवररनतन�ररशततर49 लर�रमरथकभमरऽपततीगततरएवरतत तरतीगतततरऽवरतदधतवमतसरसरालम 50 तथीकत�वभ�तरततररततररमवालमाततर णररनतरम�वधर, तचरमरवरमरवीमतरातरत 51 त�ररमरवरातरलर�रमरवररमरवर�स�नधत: �ीकतीतभवरदररटवरद; अततर�ररसररनतथर52 मरवध वर�श रतररमरवगमवक तजलर�ातरीरीऽतर, रतरवरकरमवालम 53 तमररथ�कतराणसर: णरणतर�वरभमरत तमतरमवभवरभतररलतर यतदवतरत 54 {अनररन�वधरर:}

अतथराम�वरशर�रद�वततररतरसनत�भततर लतश रतररभव रमर�ररतरनतर: परमतर55 अामपरतर�वणवरररर�रतरनतर: परमतर लतभपतनतथरररटर, लशरतरका तीतभ:56 वमपर�पमतीवम�सदधतरामधरवती: ाथतरलर�र�वशरररऽ�र�वशररीऽथ�कतररपत57 तथररतथरऽतथरथ वरऽपत�सर�तररमती: अथ�कतर�सभीधर�रपरमवरतवसमथत 58 �स�सतमरथणरथतररनवतततभर�कम तमतरमवतनमरगमतीऽनतदरवमवतसनभत 59

25

तमतररटरवमतरलतरभनतीऽथरआात: तररातरमरणग�नधरत�ररमतरदरलकमतरर60 लकर�सलणररनतव रमतवरतरररलत: तमरतररणव: भीलीऽथ�र�वशरररमर�रलगततर61 तरररणग�सनध�ीरधरदरम तधावमरलरततर णर�सर�रभीलरमर रकरनतर�तवरणरध� 62 �रपतलभीलरभतरर रतमतरनतमतरणगमव: तमरतररप रतद�ववर�रपरमद�ववाततर63 �तरकणखतर�भरणीरवररप रतदवतरश�रत एक रवरप रतवररणतश रनतरर�:64 अ�रकरनतीऽप रतवरऽणदरवमतर�व�शत: तसन�शतपरमरवररद�वततर; �रलाररत:65 अमरवरऽथ�ारजारतरभथशकत� रलमर तवधर�र�रमरवरऽ�रारतरतरसनभताररत:66 अमरवरर�व�वासतश रतररपतलमततवर�शत: �वरसरणतवरवररााङरलनवतततभर�कम67 ाणसररभततनतपततर: परदवत तवरभरररपवा तरशराणसमतदरव�शत:68 परम�वणवरररतररततररकववदरतामरभत: �रशवरणरइतर रसलाङरलररसरसटभरतर�रश 69 तत: कररवतरराणसरऽमतरपततवमतस�: कववत तरवशतरततीरारतरतमवमरवीऽ�रवररमवरत 70 मव�ातरतररमवमरवरदरवरर�व�रर�रथमतरणगमव: तचरवरततीरटरतररवरनतमरालम 71 मवमरवररमव�ातररवरररशतरररश� रतसरस अनतररसरणमवरशतरररणतररवररतदवत: कथ !72 अपररमतरररणररनत�ससरमतलाीरआलत: परतमरववद; अलतमततररतरतरमरपतततर73 तचर�रसनभतशकतरररवल�ससरभणगमवरत अमरवपततरमतरदर�ससरानर�ातक 74 मवालमरररपतल�वकलततरर�व�र �वकल र�र�रणररनतगमतसममततीऽ�सर75

26

प रत�त ररवमर�ततरर�रपतततर परमनततररतद�स�स�व�ररााङरलर�रणगमवरत 76 �वशरररटररााङरलमतरणग�नधमतरपाण�सत: ततररपरमरनतभर रत� सवरदर� सतर�रवर77 परमर�र�रकमतरवा तरभरकमरवररतथर �वशरररटरभरकमणखतरीीर�रवररमवरत 78 �वरतर�तररनतप रतमतररणगमवरत?

तीा�रदरवमणररनतरर�रतररीर: पणजततर79 �रवमतसवरतमततवरतथरराणसर:*रपणरध�रत अनतमर�रनताण�सश रन�रतमततवरपाण�सत:80 र0�ट0- *ाणसर-भर0) तीर�रमरवीरतथरमतीरणरतररसगाङरल रतण: रतसमतजाररतथरमतररतमरदरवमतस�रााङवलध:81 ााङरलााङवलवधतीभरवररभगतयमरवमतस� पत�नधरतररतररमरणशनततीभपतवञ� 82 तभ रधतवणरतरचरततीमतभ शनतती: तभ रवार कवरऽ�रका तररतरसनततवसमथत:83 तमरदरवमतस�र�ीसतररतरकरतरपत रतण: �ातरतमवमरवीरवररकरभमर, तञरत�सत:84 {अनपलिब�वधरर:}

पतररधमतसरणवमरणरधततरऽ�सागमत: ाण�सरपरमतवरतरथरररवर�वततरत 85 रटरर�वरसध�सकतमतमतरतकरभममतरवर �ररधररतर�रतमततवरणरऽपरमवण �र86 अनतथतकमतरधमतरमवमरवीकतररभमतरतत �रसमतवरकर �रलगतरत; �वभीधरच रद, अणरव�87 ाणस: कर �रणमथर�र�रतर रतर, ततररकस तीरतरर! रशतमतररश�रमरवर�रतर रतर, णरऽपरमतर88 तमरतररमवशबरर�ीकतर�रणरऽमरवमतरपणरवधकर तमतरपरमरणरऽवरचतीर�ररधमतर�रणवथर89 एतर�रतद�वरसरथकरत�सकतरववमतर पतील: कर वारामन�: णवमरथ�र�रामदततर90 �वरसरतचरणीरत�वधरतर�धरतर

27

परमीसकत�ररधररतरर�रणरग�रतर�सणर�भम91 उकतररर: णव�वपरतमरवर�रपतररधवत अतसनभतरमरथर�रर�वभीधमतरपाण�सत:92 �रधत�रधकमरव: क: मतरतररतदतससकतण�वर तररशीऽ�साबधरश रद, उचततररणतवरणरध� 93 अ�शतकभरपीकतरकररकवर�सागम� तन�रतनतभीलररसरणरणतर�व�शत94 ामन�ीऽामन�ीऽ�रवररध: णर�वरस: पतसजततर* तथरऽसग�भ� ररणरधतररणतररवररान�रध�95 (र0�ट0- *पणजततर-र�र0) तथररवमवरवरवमत�ररणरध�ररणरध�रत तथररवमवरवरवमत�ररमव�वा तर�वतक 96 एतर�रकल�रनतमतीरतमरकव�रणगमवरत ध: लणलरनततभवर�रभी�रत:97 तमर�रतरकीरध�र�वा तरल कीरत: तरपतमतरमव�वासतश रतरर�भसचन�ररकथञ�98 तरपरमतरऽमरवररााङरलरतमततवरकथततर तरतनत�व�रथ र; आलीराणवातर:*99( र0�ट0- *णवा तर:-भर0रएवरवा तरव�) एतरवसन�शतनामरवरऽ�सागम� तचर रतरमवमरवररवरऽरशतरररशतततररतर100 अ�सर�रर�तरररग मरऽतरकीरत: पररमत रवर�रनतमरला �तगमरनत 101 �रनतरमतर�ततररमरवरतररव राणस: णरतसनभतरत �र�रकवीरवरचतीऽण; वरचतीरध�र�वकला:102 णररनतरातणाणसरणररनतराणस रवरतत तराणसरतथरमततवरहत�सर�रपवततर103 कववतररतर�भलर�रणरशरभणगमवरत तरनतरभशततीरमररररतरलीाकमररवत 104 तथररहतााङरलर�राणसशाटीतभीरत शत�रर�भसच�तरवरर�र�रर�राश�रा�:105 मरवमवमरवमतरतर�रशकतरनारऽरश: अ�र�नतततीरीीर�व�श रतसभरटवरत 106 तमततवर�व�वा तथ �सर�ीवम�

28

तवमतनतलमरररवरणवरकरभर�रररवधत:107 तरवा तररणवतमतसम�ररतरवासत�व��नध�र �ससतीऽथयरपवतनतरऽामन�ररामन�रातररइव108 तथरीर�रखतरशरणीऽणतरतरसनतकरभमर पतमर: पतणनधतररमवर�सवर: मवमरवत:109 ाणसीऽमरपतथवररधवणीरााङरलरर�सागम�रत परगम वररहतमव�र*रमरवीऽ�तरइतामधततर110 (र0�ट0- *हतवद-भर0)

तमतीमतरनततववधणतरणग�नधवरव� अ�ततरासतमतर�रतरवनतर�वतरकरमात111 परकररशररपतमरवश रतररणरएवर�ततरर�र�क ! रतरदततीलर�रतर रदरअनतती: णरकथरमवरतरर!112 णतररणग�नधती यतररनतरभतरर�र�वशररम अ�वशररम रवरमतररनतर रतररकरतकरभमर113 अणग�नधरन�रमरवमतरपरलमरवरणरवरञत तरस रवधणरखतर�ररतरऽपतमतरर�राणधतत:114 णतररमवकरभमरशाररकभमरतररकरभमर�का णररणतररणररणग�नधीर�तरकरत थरर�क 115 तमतरमरव: �कतरतरणर�रमरव: परलमरववर� णग�नधर�भतसलरसन�तर�वशवाररतत:116 तमरर�थरमकसनरनतीऽामन�रथरामतरव� शबरररसरवरचतमर�रनतीरततभरकरमररवधत:117 �वशररपतामलर�र�रपतलममररत: �रवरर�वशरर�वरतररटणरगतर�रतदगरत 118 �रश�रतररवरतरणररनतरगमरत�र �रश�वरतरराणसमतरपरमर�रमतर�करस�:119 �वमा वरररीरश रतररततरएवर�रश� रटररतदरवाण�सश रतररपरमरद; अनतवमतस�120 तवरभी रर�वतरणमतसणसरभपरमतर पतलरतभतीभतकतरररकाण�सदवतीभ�121 णनधतर�ररनतर�रतवणरतरमा तर�वरस: तसलाङरलर रलमरन�ीर रतररमा त�रतामरभत:122

29

{पतण�वधरर:}

{लणर�वपटचपितचटनररकररर }

पतलरकल�री�रपतलरमतवराणधतत पतरवरदत: णवयररर�वकलीर�रणात:123 णहतरणवतसशनतररसमतातर�रनतभर�र समथतीऽ�रलसरररवलतररणरलाररत:124 स��वकलत�रर�कसञररणन ररकल�ररश वरसतर रतर�रव�कतरवमथरतरासनभतरदरलत125 एकमररटीरमररीर�रकववन�रनतमररशततर �रतमरदरामन�मतनततररणररनतर�सदधतमररत:126 तमरदर�वशरर�वरतररणव�वरसनभताररत: �र�वशररररसरशबरर�ररपवा तरवसमतरणगमव:127 अ�नवतरदर�वशरररमररणङरकर तमतरपवासतत: �वरतीरतशरशबरर�ररणतीजतरतरणरएवरतत:128 अमतररातरणग�नधररतरवथयरपतमराण� ततीभरवर�रणग�नधीर�रतररसनभतलीभ:129 �वशरपतमरणमतरतररथमतर�वमरव�रद �वलर�रमरणमररी*र�*रररथर�रर�वशररक:130(र0�ट0- **0मररश-भर0) लसररऽथरवमरणरऽ�रतरभीऽमतरतरशणत णरएवरतीजततररशबरत�रनसलवसनभतलीभ:131 अतरातरसनभतमतरनतवरङर रमरमर�वमरव�रत �रर�स�रतणग�नध: मवतरलर�पणङरलत:132 �णीरतसलद-वा तर: ण�वकलर�वकलती: �व�ीराघसवा तरवररततीभतकतरतवमतत133 �वकलतवधर�र�र�वसचन�ररश�रमवरत इतर रद, ामन�ारतत�वकल रऽनतमतरवररकथ 134 अारतरसटवदरमरवलश रदर�ावर�ररत: अनतमर�रणर�रतदरवमतीवररणका चत:135 {नररचद रर }

णका तररणङरलतशबररथयसवसनभतरसवरणमव� ञामतवधर�रऽ�रमरततव�तरवरतर136 णररत�रतनतलवमकलर�ाामरत

30

�वसचन�रमरतरतसचमरतमरतररणनतसरणका �सत:137 पतमरणर�वशररशरणरनतभर�नतभररकथ शससरर�ी�वकल ररर�रकगमरमवरत 138 तीऽग: णङरलतरऽपतथयरकववररणकत रतण: णकतरनतीसतवतलसमतरचीदतरवतरतदरदवतीभ�139 शघवा तरभारतरररभनवतपतघरत� कतरसनतररलरधतरर�ररशररघट�र�रणर140 {शङ करसवर�रपभतटचरचखमनर }

कर व�रसनभतावररर�राधवरकल�र आ स�रार�वकल ररर रतसरणकर तनरतर 141 तररररपतल रवरमतरदर�रार�र�वकल�रत णकर तीरत�वलरतररशरर�रमवरन�रण:142 �ीरतसन�णकर तसमतरतर�रणर रनत: एवासनभतारऽ�रमतरदरशररवच रररश 143 तररवरणरध�र�राररतररवरमर�रकथततर णरगतररलवधतरसकत�र�र�समवर�रक 144 {सरररनटनररकररर }

�वशररमर�वशरतञरणग�नधरा�कक�रसमथत ला �वररणङरकाकततततररतथररपतरतर�रनतथर145 तथरररसम�रारतररर�ववरकर �र�वमरत तदवतररतीा�रर�रसमतरकल�रपतमर�रमतत:146 तरपतनवतर�वलर�रशबरतकतवमराणरतत वमरका तलभरकरभशनतरलीवर�रवमततर147 णर�वरऽ�रतमततवर�रलमर�रमलीभर पतमरणदवतरमरवरतरर�ससरमयरशररसाम:148 णवरतरगररलत: णग�नधररश�रसमथत {अव�वटनररकररर }

टमतनतससव रतर�रशबररश र ररमवतरका तर:149 शाङरलरलवतराीकर रमतरतररशाङरलररल�भता�कक लवरखत�भाशटरङरल�वच ररर�सागम�रत 150 ततमतनतसाम�भतरशरट�तसतभरकरत सचततर तनतसणमकरभणगमतर�तककरारकथार �151

31

करभमरभीत: कसशदरएकरीसरभतीऽ�रवर तनवरखतररवततरतररकरतयररशत�रर�रातरासतर:152 उकरत�कर�भवर�वच रररदररसटभरवरवर सखतरतरमनाजलर�र�रणकर तलीभ:153 {अनररनचो न जरटच�स�द:}

अ�सर�ररारतरररवमतस�ीर�रसमतरमर�र� णवमरतररशीर�ररमरररभ�रणरवातरत 154 वमतसपरणरररार�रशबररशरनतर� रालम: लरीरतदत�रणतीलमतनरारर�कन�स*रतदरमवरत 155( र0�ट0-*�कनतस- भर0रएवरवा तरव�) ारतश रदरलररएकीऽ�ररारतसचतरतरवालवत रार� सवररतचबर: कथरारतरभारतत:156 राररररवर�र�भटीरतशर�भक: सखतर�वाशट�वलर�गरहतवरन�र�भक:157 अ�नत रतसतररतसलतररणररसखतरामतरव� ररथशबर: कर रतसनतररषरणस*रणलतर158 (र0�ट0-*रटक-भर0) तीरतथररव��त:*राणसमतणरगतरदरतमतथीचततर सखती**रलमशरमरवरवपतमरवमतीरभत:159( र0�ट0- *व��त:-भर0र** तम-भर0) णकर तरनवत�रव��वकतस�भचरनवतररण: �कततररतवरभरथ रनर:शबररश�रवतर*160 ( र0�ट0- *शबररङरल:-र�र0) वमतसधतततवरथरमतररसगवलर�करभम मरररऽ�रतमरतजलर�*रतरमतथररपतदततर161 ( र0�ट0-*तजलर�रत -भर0) लर�रनत�रतथररमरररऽमररपतवश�र इततकरत�वशाररमतरनवतीर�तकवमतस�:162 वमत�रर�वदततररतमरतररतसन��ररवमतस�रासत: {अनरपोह�वधरर:}

�रहतशसकततवच रर��रमरवरऽ�रतचत:163 �वकलपत�ग�ररसरतसन��ररसर��धततर ततीऽनतरी��वररसकतरनतरीका तररासत:164 ततभरक�वरतजलर�ररमरतथपत�ग�क शबररतररतर�र�रथरररतरसनत: णररवरण�ीदवर*165( र0�ट0-*-वरण�रत-र�र0) तमतरामधर�ररासतामभथयरक�ऽशीऽवलगततर

32

तमतरलतररणकर त�कतररतथररतरवथकर166 शबरीऽथर श*रकर रत*रतमरनतरीरउचततर आकरभ: णरर�रथयऽसमतरतरवरन�थमरकररकथ 167( र0�ट0- **शबरीऽथर शकर रत-भर0) शबरमतरनवत�: करत थय�रनवत�ररणर अ�नवतरवधतीऽमरररदररश�रभतरण�ात:168 तभ रभीलतरनततरवा तरवधलतर: स�: शबररथ�ऽथ:*रणरएवरतरव�रर�र�वरधततर169 (र0�ट0- *शबररथरथ:-भर0) ाथतरवमराण�ीरवततररपततर: शबर�ातर: अ�सतरनतथर शातररीका तररासत:170 तमरतररणकर तकरारऽ�; ��रटरथय�रणतसत: मवपततनार�रनतरी: णग�धततररासत171 अनतमररषतवरतररकववतदाषत रलमरत ासतरणग�धततरऽीीर�ततदरवमतस�रतसजततर172 तमरदरारतर�रतदतीलरर�रथयरतररसरर�रासत: णतसजततरऽनततरवा त *शबरर�र रवरतीा�रत 173 (र.�ट.- *णाीजततर-भर.णग�धततर-र�र.) {पतणछ शबकपनरटनररकररर }

णकर तमभमीरतररटणका�रक वरभभरशशनतररतचरलसरररकथ 174 अनतमलतवतीऽ�रलसरररवलतर तणकर तरगमतमरमटमतजारररकल�र175 ारतनतररकल�रमतमरतमरशबरीर�वराशत: तर�रचरत: पवतयभ�रर�रलरभ�रर�रहतलार:176 वरवातलरतरत�सतर�कातलतर असमतरर�समवमतमतर: णीऽ�वकल: कथरमवरत 177 तततवर�समवरररटर�र�वकलदवतरणका त एतर�रतसलतकरारनत�वलर�र�समवीरलत:178 मा तमवररततरररणरऽला �तररकथरमवरत मतरचरनतध�भच रररामन�वररमव�स�सध:179 अततरटरनतााङरलार रथवरर� ाणसरतकर �रतसम�रर�र�रपतलर�रातङवलक 180 तमववरवमराणनतरर�सदधतर�नतभतररत�र वर�र�भवरलाहतरत; �रमतरतररतवधग:181

33

णीऽ�वकल: मव�वरतीर�वलर�र�समवीरतथर अशकतणतरतदवरनतरपत�वकलक 182 णररनतवरव�: शबररमतररकरथरररकल�र अमरवरर��वकलमतर�वशरररवधल: कथ 183 असमतर रसन��वकलरर�कसञतररततसलत रतसक णव रतथतवर रती�रमरररदरमरर: नार�र 184 अ� रालत�रहतरथररतीा�ररणतमातर: तथर� रतरणतरवमतसशकततवर�रमध:185 णकर तमभमर रलरवरतदतल रताण अ� रतर�र रचकतरमतरतररमातरवरवराालवत 186 तमतरमतणलीतरभलध: मतरतररमातर�रवर तत: करारनतभरऽ�रमतरतररकववदरतरलरणगमवरत 187 क रमीमत रतसश रतररपरलरवरमतररमररत: अनतीऽल�स�स रतसश रतररमा तमतमरपत�वथकर188 तथरणाताणदधतथाततररणतमा त: मररशरणातीरगरहत: मा तमतमर�कवथकरर! 189 णररनतरमगमररमररर रलरर�रतसजततर तमरचलसशरवररपततीररतर�रमध:190 णरलरच*रलर�ा��रररणथ�र�वरतीऽलवत (र0�ट0-*-णरलरच रत -भर0) {पतणभछर:}

{इिनपतणर }

अथरकमरदरदवतरध�ानरततररतर�र�ीचततर191 णतरलकवर�रतररशरर�तसजततर* (र0�ट0- *�रलाहततर-भर0) तचरलतररशरऽसमतरतसशर�तीजततर 192 ततीराालमवमरवीऽमरतररशरर�तीजततर �वततररतरकमतरमवमरवमतर�वासतत:193 णसञत: णसररत: णरणररनतरतमररलध: णररनत�स�सशरवशतर�वकल र�र�स�धततर?194 अथरनतभरामणग�नधरजारतनतररतरऽमवीऽभर उकतरमतररणसञतरमतरर�र�ातरलर�ान�:195 अम�ररणर�वशररशर�रनतभरमरभर�म� तररकर�तरजलर�सकतरणररनतलीभ 196

34

अथतकरतत�वरऽ�र�र�रकररशततररणका त णका दगरवमरण: �कर�वतसकतररसरतार�ररस197 पतसकतरारघवञरमरतरवरवरकरतरस �कर�रकगमतसलतकरार: णवरशर�ससत:198 करसशतररतरमवकरमरणर: कवतीऽभरशर�क णवरथगमररतमररकीऽतरपणजततर199 �तकरवमतलर�ररवरवरररशततररकथ वमरतररकातर र�रररवमतभरतत:200 �तकरमवमरवरवमर�रवमवरतथतवरतत �ार�रपतमरणशरतसलतसशमटर�ररस201 तमरवतववर रतररकर वाररशततररतथर �ारर��र�भमतरनतसचमरवमरतर�लणर202 तसलतरथरकरभकरावर�ीाालततीदवती: �र�रथररकवतरकरर�क रकरथरऽकरभर203 वतशववपतरदरवधतर रवरमरवर�रर�वशववतर तच रर�ङरलरकर �रतराणसररमररतवसमथत:!204 �वारत�र�रभगमरररारखतररर�रवमध: अववरन�रणतीलसशमीरमकतरशर�रात:205 पतरक�ववमवरदरला �तररसरक रमर �रवमधणङरका��रकमततकतरऽगरत 206 �र�रथ�कररमवरतररतमरतरराणसरऽतीऽपत�वकसलकर �वकलतन�रकथ *रततीऽनतर�रशतत207 ( र0�ट0- *�वकलन�रतरकरथ -भर0र�वकलतन�पतरकरथ -र�र0) {�धकतव�वधरर:}

वमरवमरणरवथयरसरतदतरकवर�रतसजततर णतवरतरवतररकथर�स�सभरकररवमरवमराण�208 इररवमतस�ारतरतरतदरवरसनतर�वसशत: तथररतथरथरसशनतनतरर�वशतनतर*रतथररतथर209( र0�ट0- *�व�वचतनतर-र�र0) �करमतरतररणररवमततकमतरर; �रमतरतररतमतररतरव� तर�ररमवतथर�ररभीतररतमरकर रवत 210 तमरन�रथयरसर�रलर�ररमथारमरणमतरर�: एकमरपत�रसवरदर� सव�र�रणगमव:211

35

�भच ररीऽनतभनतीऽतरमरलीर���भवरसमथत: लर�मतरमर�र�रामन�रपतमरणीरहतसपाव:212 तमतकमतरपतमरवर�रदवतपतव�ततर तमरतररतररवरतमतर�रतवरतररदवतशनततर213 तदरररातमर रतरमरवर�ररमररणसमथत: तरस पावमरवरररतररररमररीऽपतसपाव:214 �रगरहतगरकरकरभ�रहतसमतररालम अतीरालमशनतवरसन�:मवमरवर: पकराशतर:215 तररभीरवधकरणव रमकनधरर��रर�वशररत: ालमरणररतवर�रतर�रपतरतरर�वालमर:216 तथरमवगपततर रलरर�वदतीपासतर�र �वलसपत�वतथरकरभररारततररताभर�रवत 217 अण�व�रततवरररणररणवरभरश�त: अणगमवरदर�व�ररतररररगरहतगरक�वपावत:218 तरस रालततवरथ�: का वररला�ा� कर वाराीक�सदधततवर�रहतवनतररपतनततर219 �ार�रसशम�वलर�ररलर�ीरवधभ�नतमरक अशकतरश�:; तर�रततथयर�ववरत� 220 तदरतथररमरणतररलर�रततररतथतवरपकरशतर इतर�रतकमरव: मतरसचमरकरभमतर रताण*221 ( र0�ट0-* रतण:- र�र0) टर�रवमततकवररतथररमतरर�ववर�कतर �ववरक��र�भमतरनतररर�ववर�करर�रलतर*222 (र0�ट0- *�रततर-र�र0) कीरवरर�वभीधीर�व: णञारतरतशतर: ाथकर* मवरतस: करभमर�ससरत�रर�र र�भतर�रवत 223 ( र0�ट0-*णका द-र�र0) रतसमरवरदर तरर�रनतररगरहततरर�ररकर� तमर�स�सतररकरभररतमतरमतदरगरहतसचततर224 कथरवरऽवतवरगरहत: णका तररमवरवतवत: ण �र�रलीपततीररट: णरम�रर��ररश�र225 लसमपधर�रवधल: णरपतामतीरत�र णगमरङरलीर�रलाहतरतरणका न�र�रलसमर�रर� 226 �ववलरभतनमवरदर�वशररम�वशरतती: तरङरलमरवर�ीरतरततररतर�तवर�रलाहततर227

36

मवतीरवमवनतभरमरररदरलसमरररमयरकमतर अगरररक�स�स: मतरतररशततीऽ�रभरभ 228 लसमर�रमररगमरन�र�रवपतदरत�र अमतसर�ररतथरपतररररमवरतररणग�सनधणङरकभ:229 शबररर��र�रकवरतरराणसीऽ�रकग: णका त णसन�वरशगरतीलररग ररणसन�वराश�र 230 णवतीर�व�वा तमतर�व�वासतततीरतत: तदररीन�तमररररणररधामीऽ�रकवतर231 तररकसलतररवमरररदर��वकलमतर रतण: �र�ववममतरवमरमर: करररवकमतरलीभ:232 तदतपतसमतराणतवर�ररतररवलसनभतलीभ: �रणीऽामधततररशबरतलर�तीरवमररत:233 एकरथ वरऽ�र�सस�रर�र�रातततररणर रतर ाीमर�रवतर�रर�रामन�रथर�तरततररकस त:234 ारतीर�ररातीऽनतीऽनत: रतणररतमतरवमतस�: एकमततवरकस तीरवरामन�रकरभरवमराणरतत 235 वा तररशतभरशय�रामधर��वकलती: रश�रतररपतामलर�रलवरर��रर�वर�भत 236 अनवतरचर�सर�रतरामधर��वकलती: रशतररलवरररारतरररमतरपतरतर�रर�रत 237 रश�रनतरवरामन�रनतपतरकररकस वसनतरकल�र पतामलर�णखतरतररमवमरवर�रतरववमत 238 {2- ररनसपतणर }

वर�समतगमररर�णमतरपरमतर अरटगमरऽनधरररभ�रमतररथरश� 239 लवमकवररततमतररश�मत*र�रणगमव: (र0�ट0-*रश�रर-भर0) वरचतलवमकवररमतरलालमरण�वशररम 240 �र�रत�कतररकसञद*र�वशररणररधत कमततसनभतनतदरवररणरध�र�कातततर241 ( र0�ट0-*�कसञर-भर0) णका दरमरवशरणवरणररवधतररतदरवान�र अनततभकरतमररमतरतर रलर�वभीधत:242 तमर�रसनभत�वलर�र�नतभपततीदव

37

�ीऽनत रवरलाहमरतर�वरतर�रनतरकररतत:243 मवरथरनवतरथर रलतवर रतस�भसनभताररत: ततीऽनतगमरऽपतमतर�ततगरहततररतर244 तरतसलत�कतरकरा: कथरमवलर�करााक: णकरभ�रमवररथरइतर ररल रतण: ?245 अणत: परलणरथतरतररशरचर�सतीलत: परगमरव: णव रत�रर�रतीऽथ: मववधतररण246 ामन�करारकथरगरहतातर रदरगरहततरर�वरस: रतसव रवरतससकतलररलर�रकरभरमल 247 करत रहत�रक रतसवरऽपत�सकस वरसररतरतत ततररतर�रपतम*रतभ *रला �तातरीचततर248 ( र0�ट0- **तर�र�ततभ -र�र0)

{3- सवसवछनपतणर }

अशकतणतीरहतरररभरलरर��र�नतमरक तरररत: मवण�वसतन�रामालर�सरङवलम249 अवररकर: भमतर�रतररमववरकथर�वरस: एकरथरातमररवरदतरर�वलर�र�रतरकर �250 तरतभ�मीरमरवरमतरतभ रतसार: तणसनर�रर�कलर�र�वलर�रामन� रतसा 251 णरथयरणतसनभतररतीगतररतथरमव�र रताण रटरानरणसनरर��ररततररतसलतर�णर�252 अणणसरणणसरततररसर�रानरानरवररकववत रटरणसनररर�ससरवररततररततीर�रनततशरतर253 णसनरस:नर�रमररशरतररर रवर�वशररत: तमतररएवरतथरर�ससररनदतरटवणातर:254 तमतरथमतर�रतर�रतररारतररधणसनररत: सकवररतरपतदतरतरणसनरर��रवरणररकथ !255 अ�वसचन�र*र�*रमरणरतरतण�वसत: कग र तलारघवरच रतररततसलतातणवरर�र�र�करर!256 (र0�ट0-*अ�वसचन�रथ-भर0) �रतकतररदवतलर�र�तररल रतण: णसनरदतमरवरऽपतथरचरारतरमतचकताण�सत:257 ाथकरराथकरररणरथतयरदवती�दार�रवतररणसन लाहतरतरकर वार; तमतरतसरवथ लाररमत:258

38

�र�रणवरर�रतसकतर, अथय�तवरणरग र �करणरथत रणसनरर��रर�रटररधततररतरसदवर259 �व�रथय�रणसनरर��ररवरर�ररलसभर�राम: वर�र: म�तर�रमररीऽमरर�रलाहतरतरकरर�260 �र�रणतनतभङरलरऽथयरशकतररध�रहतरश� अथग ररणसनरर��ररतजार�ररमतररवरर� 261 वधतीतसलरस तरततद�वरतणगमवरत णसनरस:न�वररमतरतररणका रथमतरणगमवर262 णतरनतभरऽपतसररर�ररलर�रररस:नर�रणगमव: �ीररर�र�वरसमतरतचतकातर रनत 263 तरलर�मतर�वलर�रकर �ीररर�करभम आवधतरतसरकस वदतरतद�वरसरऽ�ररशततर264 अमीतथतकरआाीकीर�कतञभतरनतती: वरश�वतलसमतरवतलसमतररकस रतररणका त 265 तमरतररणसनररतीऽथर�ररमवणकरनतरवमराण�र वररकर: मवर�शतररथयभतीरानरकर वा 266 अथरररमवरमतीर�रतररररततभ�समततर तर�रथर�समरवखतरतभराग�मतसरतररमतर267 {च सरङ रचटनररकररर }

कसशदर��:समथतर�रवरणसनरर��प रत�र� गरहतर�र, �रतमतर�रणका दरतसकतीरदवतग:268 णसनरदतामन�ववरन�ारररश रतररणका दरग: ामन�रवमराण�ीगरहतर रतणीमतरमर�रर�क 269 तमतर�वशरररर�रहतमतरमरव�रतरभतगतत: तरभतगतञर�ससरमतरन�रपत�भतरती:270 णसनरदतरततरर�ससरभ�रतदत�वभीवधतर णरइरर�रकथर�रहत: णसनरदतर रतरलगततरर?271 अगरहतगरकवरच रदरामन�ारततती: सर� अगरक: मतरतररणवमतरततीर�तरतररमीकतातर272 करतकरभमतर�र�रपतसकतरऽकरतकरभमर गरहतगरकतरमरवरदरमरवरऽनतमर�रणररमवरत 273 तमरतरतरआनतभररएव, णवरदतवरचर रत�र:

39

णवरर�र�रतदरवर�र�रततररतमतरवरर� 274 अतमवमरवीऽ�समवीर�सरमतर�ररणन�वततर रत सकवरधतलमातरकरभररण�वसतर�स�सभमरकर 275 तरमतर�थर�सरररतरणसनरस:नर�रवरर� एकर�वमवदररटर�ररटरवनतरनतभर276 णणलरर�वमरलश ररतीलीाीकवसह�वत मरररमररतवमथतवससचन�ररणववमतसरस277 अामन�वरर�मततकतरतन�तवरतदर�वमररवत ाणधतररणरध�वरऽमतर�राणसरमररणरध� 278 ामन�रम: ाणतरस:नर�रभामन�ीर�स�सवरर�र अामन�रमरर�वामन�रर रतररमरररमररर�करात!279 तभमका तर�ररटस�रपतरकररऽमरररश�रत पवर रर�वसतमररर�रराणसररमररतवसमथत:280 {4- ो��रनपतणर}

परलसकतरतीवल�ररलर�रतररररतदरमरव�रत �वधतकल�रारारमट रवरवमरणतर281 करशीकमतीनररभमवप�रदतसपासतर: अमतर��रशतसनतरसभतीऽवसमथतर�व282 �र�वकलर�स�समतरसमतरमनस टरथरवमराणतर मवप�रऽ�रमततररमरत र�ररततररतररलथवत 283 अशसमररावथवका म�रदतमत�रवमततर मटरमर��वकलचरमरव�र�ा�ात 284 तमरदरमतमतरवररतदरतररवरत*रमरततर* मरव�र�भ�तरततररमनस टरकलधना 285 ( र0�ट0-*तररवराममरततर-भर0) तमरपरमरणवर�ररततररपरङरर�मदतवमतसवत तदरमरव�रारपतलाटररशररररउपावर:286 शबररथगर�रतदरतमरतजलर�रतमरकल�र मववरर�रशबररथमतमरधतलतीऽवना 287 {पतणरभरस�वधरर:}

म�वधरकल�रलर�रातीपावीदव अ�वकलक रकररपतलरमरतस�वध 288 अ�लावाणदधतथ सकतररदवररतरसनतरश�रत

40

ाणसर�सर�रव�रणरध�रततवरवती:289 णकर तणातरनतरथणरभी�वकल�र �रपतलर�सवासतवरतररकररवदरतरसनतकरभम 290 तथतवरतरभीलरथकल�ररमभमरसकर णतर रालमर�रथ रपतलधतवमतत291 तथर�समतमभमनतभरमरघटर�ररस �रपततीऽ�सतमतचरपतलरतरर�भ�ततर292 अवररशतसथ�ऽमरतर�ीकतस घरता कर वारतमरताभस घरतीालम 293 र�णरतरतरकर रतररररगनथीर�वरधततर �ाद�वनभर�रवधतरर रतसभलरमततत 294 रभगतयमर रतसश र�रसनभतलर�लीभर �वरत रमररपमतरवीरर�णमतररक�रश:! 295 �करवतसनभतरतरलरमररमरवरमरवर�सभीवधर रत ततररतसलतर�व�कतरवच रतररणतवरतर�कर��रधततर!296 णर�रतरसनतवचरमतर: मतररल�वका तरव� �वासत�र�वतयतर�वा तरऽपतल�वपावर297 कररवरनतणनतर�ररतथतवरपतयतरवरकत : रटमा त रलरतर�रमरणरतर�भमनस ट 298 णसपतमतरारगतीरवर�रततवरध: मनस टमराण� णरर��वकलीमतथरपतनतथतवर�वकसलकर299 तमरतररतमतर�वकल रऽ�रपररमतरपत�रधततर �वणवरररतररतरथ ररपतलरमरद�वधी�रत 300 {परररल�वधरर:}

�कतरणरध�ातरवरणव रणवमतरकम: णरध�र�र�रततररतमतरणरध�रतरर�कतररतत:301 तमर�समवरमरमरलर�मतरणरशर�: मरतरतर�र�ररतर�रपतकर�वमजततर302 अ�रमतीरमररीऽमतर�वदतर�ीऽ�र रतसरस ामन�ररकमतामन�मतर�रमररर�र�तरक:303 तमरदरततीऽमतरमररररमतरवधलत�भतत �कतरतर: क �त: ाणसररणररतपणरध�र304

41

अथय�रघटततर�रर�र�रसकवरथवतर अनत: मवमरररजलर�मतरमररकीऽ�रकथञ�305 तमरतररप रतरवधलतर: णरध�र रतवतर णरध�रऽनतमरतकरतणग�नधीर�रपाणधतत306 णरररतमतरमतरवरतर�र�रथरनतभरना रधर�रतचरतररनथरवधल�र�र307 णतररभावरमरतरतररभरमरमवकवम तदवशरतररतदतवमथर�ररकरभक�रमवत 308 तथररनामतर रत�ररणरशरततीदवरत रतसवगीराीकर ऽ�कतरववरऽ�रकथततर309 आाी�रलणग�नध�वशररमवधतरत: �रटरपररमत रतररररतवधर�रतरर�कतररपत310 णवयररस तीलरऽ�रकरभकरमरर�कतररपत तरनतरमररकरतमतरमततररणरधकतरत 311 णवणररनत रतसवररलरमरसमतर�ररश तदरररऽ�रहततभ मतरमतररातरततररकस त:!312 एतर�रशरररतरखतरतर�वशररमवधतरर स�: अतरभपतरर�रमररीऽ�रतदवरनतवधतीऽ�रवर313 �रटीर�वरतमररीऽ�र�कतरणरध�तीदवती: एकरथ वररदवतरतथ र�ररमतरतररकमर�वतर314 णरधतणरध�तरमरव: णका दरवर; वधत�ऽशती: तदतवमथरातवर�रणरधतणरध�णसमथत:315 णवर�र�रणग�सरकत सशररवरवलगततर ध�: णर�तीरर�रमतरतररणग�नधमतर�वशररत:316 तरमरररऽ�रमररीऽतरतमरतररतमतरपरमतर णमकरभरच ररतरभपतरर�रतमतरपततवसमथतर:317 �कतरकरभमतीभतकत�वभीधरइतर रद, अणत धमरररभतसलरद; वमवामन�ातततर318 एवगपकरभररणव�वर�कतरकरभकणसमथत: मरवमतरामन�रामतरवपतरभी रमरवासतत:319 {�व�िपचररचर�वधरर:}

{अ�सवछनर }

42

करऽथण�वदर? तररवरररपतलरपतवरर� तरथवरर�रकर �रतरभपतरदरतामर�भरतत 320 अथरणीऽ�समव: कवरमतर? तररवररर�वरततर णवतसनतरततररकर �रमथारमरणररतरऽमव:321 तन�रथवतररतमतरणतरथरतामर�भम तणवरर�मरवमतर�रणथररपणरध�र322 तणरवपततरस तरत�ररणवरदतालम णवरदतरमतरतररणर�रथ र�वलर�रण�नतभ 323 ‘इरररटरासतरवररर’ इतरतमरवणरतध: �रतमतर�समव: णतवरपतरणसत�व रततर324 रशतरश�तीतय�रतमतरतदररश�रत तती: णग�नधरवातरभटस भररर�व�शत:325 आररणरतमतर�समव: णरर�रनतमतरकमतवत पतलपतवरदतव�रतमतरतररतर326 �रनतीऽ�समरतमतर�रसमतरतमतर�र�समवीऽभ: तमतर�रतसलतीदतवरतररमवतरणतवरपकरशतर327 �ार�रवमतमतरणरमवमरवीऽ�समवशरण: �ारदत�समवरतररखतरत: मववर�समवीऽ�रण� 328 पकरशर�मतरररगतरतररमववमतरपकरशक: तथररपकरशीऽामतमतथररधभरवर�र�329 तमतरशरथरनतभरररवरदतरररसघटरवरदतवररक अवरदतवररकरकरभर; तथररतरनतत�भ�ततर330 �वमकतालमगरहतगरकरकरभ�वपावर तथररका ततवमथरतरकर शर�रलर�मररवत 331 तरररतररर�रणचीदतगरहतगरकालमर तररनतण�वरीऽमरवरतररमवण�वतररनााततर332 त�रर�रहतीऽ�समतरतरकीररीरीर�तवरकश� इर रवर�कसकतरमतरतररणर�रहतीऽथ�ऽ�समततर333 त�रर�स�समतररकरभररणरऽमतरकरभ�वशर�रम णरर�रहतररनततीरवरतर�वरभारत334 रश�ीरवधभ�तमतरगरतररतदग ररगरद रश�र�ा�मरणर; �रथ�र�रहतीऽसमतरकर वा 335

43

कमतवतरर�कसचररवरनतवरण�रतर: प�ीधक ततीरवधतरर�व�तीर�र�रहतरथ त रलतर336 तमरदरद�ववमतरकरतररव�समततर मततररीमतरकरभमतरमतरणवरर�रना 337 तररर�न�तदरवरइटीऽ�टीऽ�रवररभ: �वलसपत रतस�वरतमतमतरशर�समवमतथर338 तरररण�वरतरलर�रलर�रशरऽथ तवसमथतर: तरररतरआर�समव: णरएवरथ�व�शत:339 तर�टरकरभरआररमतररनतथररवर�समततर इटीऽ�टीऽ�रवररतर�रमवतथ: पवर�रत:340 �वदतर�रऽ�र�रहतरऽथयरतथर�समव रवरण: �सशतरररमवव रमर�र�रकरवरीरत:341 त�रर�रहतर�र�वदतरतरकमतरणवरर�रमवरत तदतलतररमववमतर�रहतमततवर�र�करत 342 अभतसरतरऽ�रमररर�र�रमतरर�समवीरदवती: अरटरवभमरतररमतरतरर रन�र�ररथवशररलत:343 त�रकरकरमरव रकरवर�ररशतत तररटरकथर�ररमवररथमतररशक 344 इटर�टरवमराणनत: कल�रर�रलधत�र अ�टरररवणनधर�ररटरतमर�र रतणर 345 तमरतररप रतरर�रहतरऽ�रतसकतरमवर�समव: ना तत: मवमरवीऽमतरतथररतथतवरथ�व�शत:346 तरथरमरणततवरमतरपरमर�रतसरणन�� गरकररऽभरथ वरदरदरहतरवथयव रलतर347 तमरदरतथरर��वटीऽणरवथरररपततररतथर �शततरर��वटीऽणरवरवातरण�वर:348 इतथण�वतररणतवरटररततीऽथररर�ररशततर तमरदर�स�स�वरशतरथ: णरध�रतमतरणरर�कतर349 तथरर��वशतररणीऽथ�रतत: णररपथतररतथर अथसमथतरमतररवरतररमव�वरपतथ�वनतर350 तमरदर�वरतमररीऽ�र�; मवणवरर�रना उकतरमवमरववनतरतररतरररगतररथण�वर:351

44

तथरवमरणर�मतरतररशीऽनतररशीऽ�रवर लर�मतर रतसभथ�ऽतथमतरटररप रततर352 तथरकथसञतररतमतरथवरसकवरवमराण�: अथग: कथरर? णतर�रार�रऽरश 353 अ�वमरलीऽ�र�सदधतर�वतराणतरश�त: गरहतगरकण�वसतमररवर�वराततर354 नमरदतसपासतरलरमररतथरराचकाररत: अनतथतवरवमरणनतररतभ भ�तररअ�355 तथतवररश�रतररतररर�सपासतलसरर* रभररतथररवररररसरर�लीऽ�ररशततर356 ( र0�ट0- *0�सपासतलसरर -भर0) तथर�सरश�र रतर रतर�नासमथत: �कततरऽ�वदतर�र�रगरहतगरकण�वरर 357 अनतथतकमतरमरवमतर�र�रवरवमराण�: णतरकथरमतसभरकरभरमतररकवमतरर�त:358 अनतमतरनतवर�रश; �रमररीरवरश�रत वरमरर*र*रशतनतरधभमरररतवमतत359 (र0�ट0-**वरमरररऽ�-भर0)

मरवररतर�र�वपतनतररतभ र�रसमतरतवत: तमरररक�रकररवरतरररर�र�वदततर360 णरधगतरश�रलाीकर रतरसनत�रीारततर अतरर�रतरररगततवणरतर�र�ररतत 361 अरश�रजालतसमन�रकमतर�रतरर�: अमतत�रतररवनतरपावणसदवर362 रीरीदवररपका तररणरर�वतथपतमराण� अ� रालतणरधगतरलर�रमतताभर�रवत 363 तमर�ससर: �भच ररीरगरकरकरभणगत: तरररगतररर�वतररतमतरणरतमतरणरध�रतत:364 तमर�वरतररर�ररतथरभरलर�ररवरर� इतरणवमरणतीजतररर� रतनासमथत:365 तमरपत�समवरवरतररतररतीगतररमवरण�व�र इतरणररतीगततररर�ररर रत: नारमव�वत 366 गरकरकरभणखतरतरर�भच रररतर� णररतीगततरतररपीकतरपरमरमवरवरर� 367

45

णव रर�*र�वलर�र�वरतरभत: णसदवद तरनतमतर�**र रतसवररकथसञदर�वरतरका त368 (र0�ट0- *तस-र�र0र**तरथमतर�-र�र0) तथतवररभकराररर यतसवरऽतान� �मीमतररकमतरकरभरधतरर�रनतमतरकमतवत 369 तसरतसवर�रतसलतरऽ�रतरनतत�वरतररत �वरतवरतरशर�रतरमरवरर�रतदरमवरत 370 अ�थरकरभशङरकररमतररपतथवतर रताण अततरथग रराणसररद�वववरवरर�र371 �ारदतरमरणमर�रवरन�रथ�रारततदवत णररर�तर* �रारत: मतरसन�तररवररा�कररकथ 372र(र0�ट0-*वरर�तर—भर0) �रर�रकर��रसरपरङर�रतथवतररक: इचररमर�सभीवधवररथशसकत�राणधतत373 {सरतटच�वधरर:} मा तश ररसगवधरलर�रतमतरशर�समवरदरमव: णररथरकरभभ�त: णररर�रतदवतरकथ!374 �रथरदरमरवमतररमरवरतरमतरतथर�समवरऽ�रण: आकरभ: णरर�रथमतरमटरकरभ�ववरकत:375 तत�भकतरतररकरभरपततररभमतरर �तर�रणग�नधररपततरतरकवथतरर�376 एकत कर �रामणग�नधररपतणसनध�रतसजततर एकरथराम�वरशरररपवकतााीता रतणी:377 तररकतवरभश रतरणररशतररतररमती: ामन�ररथ: कथरगरहतमतरररमतरसभ�वथकर378 तचर�समव�वलर�र�ीमतरशरवासग��र एकरकरभ�वशरररमरतजलर�र�र�स�धततर379 अनतथररहततथरव* कथरलर�रऽवधभीतर(*हततथरकरभ—र�र0 एकरकरभीतभरलर�रतथररहतसतभस तभ 380 तमतरथव रमरकरभरवररकरभशरकश� द�वततमतरताततर�रलर�र�र�र�व�वचततर381 अथकरतततररलर�मातरवथमातरत�र तरनतररणङका�; जतीत�मकरभरररणररमवरत 382 णवयरर�रकरतरमररकरभमत: मतरतरतथररग:

46

कस ारार�र�ववरकर �र�रमतयतरघटमतत:383 तमररतशतरारलर�थणणलमरा� णरवपतरततर�कनततरमतरदररटरशरतार�ररस384 आदतर�समतववररहतरकव र* तवसमथत द�वततरतत�भचतरतर�रभरश रतणर385 अथणका�रशाररररधद�वततरवाग�तरर(र0�ट0-*अथणका�रशाररर—भर0) �ार�रव रमरवधतरमरणर�रर सभमतत:386रअनतथररहतरदत रवतकरणतीजतरतरथणगमवरत लर�र�ररटणग�नधरवरथय�ीतभीतभ 387 णका तरणवरदतर�मतर�त र�रवधतररण �वरतमतरततीऽनतवरकर �रकरभरमराणधतत388 मररशरतरनत�वलर�तरशतरतरनरर�ववरदवतर ण�वसत�तीर�रसमतरामन�ती�दातती:389 �रथ�ऽणवरर�: कसशर�थ रवर�रवरर� रटरणवरदतर�रततरतती�रसमतर�ववर�कतर390 तमररथमतररसवरभरलर�करारवमराण�: लर�ररततभर�कव; रतसमररर�सररमवरत 391 अमरवररल�सस�ररणमवपतनतररसर रतसरस �तरत�रर�रदतरदरपततरतरण�नतभरत 392 �ाररकस भानरग�रध रतराण�स�भतरश �रहतरथरातमरतर�रकरभमलरकसमथत:393 णर�रतभ �मरणररतथरर�ततणङलर: �ससभरवातरकलपतरतरत�रर�करवरर�वरधततर394 अ�सग�ानतीरध: मतरतरतकरतरतरकरभमरऽलत: �रमतरतरकरभमतरतररवररकस तरएकरनततीरलत:395 तमर�रधरमरणररध: प�ीधटसवरण�र लतररसग��मरणररवधत रवर�ररवक 396 तदतीगतवरण�रलमरएवरधरवमराण� त�सकतरवतणनतर�ीरवधतरधीऽसग�तमतत:397 {�रनस दव�पसरनर} अमतररर�वरसरररवररीर�रहतरवरवातरवमततर दवतवपतरणण�वसत�तरतरतञराणधतत398र

47

लर�ासनभतमररर�ररटसनरर�वार�रकर पतमरणामररथयर�तररकमररशततर399रअथमतरामन�ववरररकवरमवरन�: णव रतरथ थरच रतरतमतर�रसमतरतररमतर400 अथरातरमीदवमतभ �कस वत: तमतरकर �वरशर�रभतीऽ�रामरररमवरत 401 तथररहतरवातर�तभरतभ ीऽ�* णसत: �तस: मरररकर �वरशर�रकस तसशरवाग�तर402 (र0�ट0-*तभ ीर�—भर0)

तभनभकरकरभर�ााी�तमरमवभ णगशतसनतरपर�रररमारनरलसर:403 तमतरतद�रहतववररकररपणन�रलमरऽलर मतरशतशरतदशदरकथरीतरसनभत:404 शीवधतरताभरमरमतभरतकतरलसभतसनभत शततीऽनतरलरशतरऽथयरतरतकतरकथरस�:405 आाीकरल�मकरभररनतमततकमतरलगततर शसकत यतसमततीर�रनतीऽ रतसशर�वरत: कथ!406 णरएवरत�ररध रतस: �करपर� रलतर र�रमरमरधमरवररसमतर�र�रकरभम 407 रभरणन�र�रमररर�रतकतरतकतर�रतसजततर ततरमतररराीकमरररच रतरतसधर�र�धर�ती:408 तसलतरररसटभरसटवररण �ऽशमतमतरकश� आाीकर �ररनरर�ररशततरऽतीरामरररत�र409 एकवरऽथमतर�रहतमतररशतररशतामरररकस त: अ�रकवरऽमसशीरामन�रररशतररशतामरररकस त:410 रनदतरटवमररर�रमरणीर�स�सामरररत�र ामन�रऽनतसमन�ामन�मतरकस तीरमररर�रमरण� 411 नररतर�रतरा: �करवातर�भरणरर�र�क त�सवरतराणीऽपतरतरमतनतमरपततर�व 412 अतरणन�रररणस तकतरतरामततरमतररतमनस ट तमरपतरटरवातरमवरदरवरनतभरत�रर? 413 अनतीनतरवभमरतरतररररमतरतरतराी�वतमतत: तमतक रवररशतरतरतमतर�रवभमररणका त 414

48

शतरतरमनस टरमनस टरव रकीऽरटर�रवरभमर अथर�थर�रतर�रमतमतररटरकभीतर�क 415र

तमरतरण�वदररतथर रतसरारतर�रथणातरत पतमरणामरररधतर, शररर: कस तरस�तर:416 लर�शबरपर�र�ररपतलमतरतभमतरवर ा�कवर�रवयरररलवमकर�रर�व�रशत:417 तसकत: कस तीऽणतररलर�रद; अनतमतर�सकर�भम: तकतरतजतरतरणव�ऽथमतसरती�तीरत�र418 �तरर�रकल�ररलर�ररलर�रवथरवमरणत: तरत�कततरकथतरतरतरमरवरऽ�रतका त 419 �रकरभततररनतीऽथ�ऽ�सकरभरतरणी�रत: *तकतीऽ�रकरभत�रलर�रमवरकरभरमरकथरमवरतर! 420र(*�रकरभतजलर�—भर0) {अणरकवकचछरसभवतवर}

वजीार�रभपतथ: समथभ: णीऽनतर� रलमरत णका तरणवमत* ा�तरजलर�र�रालत: ण 1421र(*मवत—र�र0) करदरमवसनतरतरनतमतरणकरतस करतत: आ स: पतलमरमरररणररीरीऽमर�रववत 422 {सवसवछन�वधरर:}

णवरर�मतरतरररगतरर�र�ववररीऽसमतरकमतवत तमतरथवतरऽाणसररणर�राणधततरणमातर:423 मररर�र��समतरऽसमन��वमकतररमवलीभत: एव रतन�रनलवरवातरणररमतरन�रमर�र�424 �रर�समवरमरमरकसशतरमररर�ववरक: �ववर�क�र�ररमटमररररधत ार�रवत 425 दवतवपतणरध�रर�रपरत: ाणसरमववरर� मववमतरमरणमतरतरररणवरर�रलमरत 426रवधतरऽतभ तररलर�रर�रसरऽ�समव: *कथ र(र0�ट0-*कस त:—र�र0) मवररवर�रणरर*वरततसणन�ीऽ�समवीऽवना:427र(र0�ट0-*0ऽवथ�:—र�र0) �� सनररतजलर�रमरतथपतमरणवत �ससरशरगर�करर�वसत� तनतसनर�428 तीरतमतर�वरतरमरणमतरवरसतर�रत�रत� परपतररकररण�वरनतरसमतरतरभपतर�रतर रनत 429

49

परपतरणवरर�रणवणरशर�ररभमभ �स�स: णवररतद�वच रतर�ररर�र�वतरणव�कर430 मवतरणीऽ�समवमतमतरर�रणरणरवपतकरभम: �कतरक तवमथरतरमतलाीकर रमतरसन��नध� 431 मवमरवमततभ ण�वररभी�वपावरत �ारररभ�समतरखतरर�र�समतर: भर�:432 वधतीर�ार�रववरर�रहतीऽथ: �कगपरमक: वधतीऽ�ार�रववररणरतमतर�समव: कथ!433 तरररणवरर�रवर�रणरवपत��नध� ाणसरततरमवतरएवरमतर�कथय�ी�ततर!434 �रर*णवर�ररणरगतलर�वपणङलत: �ररकर �वरशर�रणव रणवमतरवरर� 435 (*र0�ट0-"णवर�रर�रणरवपतररलर�लर�तररारतरणरगतररकर �वरशर�रमतरतरणवयरणववरर� " —र�र0) तथरर�ार�रववरन�ारदत�समवीरत: तथर�समवववरतरतमतरपत�समवीरमवरत 436 �र�समतीऽ�समवरइतथव�सर�व�शत: तमरररीररइतर रतर�रथयऽपतमतरररणवरर437 कमरदरवर�समवरर�रसमतरणतरणतर��नध�र अ�र रररतररमरतररशतर�रराणतर�रकर 438 सण: ाणतरदतामतसकतवणवरर�रमनस ट ततर�कराणतरदतामतकतर: भवथर�:439 भव रऽपकरशरतररतकतरतकतरकथराणत लर�रतसकत�रणररतकतरततकतवनारालत 440 तकतरतकतनतभतकतरव�ररीरपणङलत: रषतररवरलरतणग�नधर�वाश�सटरततररकथ!441 तमरदरदवतीभरकलतर�रद�वततमतररश� दवती: णणा टतीरटरमतरदररटातर�शत:442 णवररश�रतमतररशततरऽनतर�र रतणर रटरखतर* तमर रत; ाणसरणरवपतरऽमतरमववरर� 443र(र0�ट0-*रटरखतरतर�—भर0) अथरवर�ीरवरसतरभवमतरवतरकथ णरवपतरदरवरर�रखतरररपरलरवरपतववमतर444

50

रटतीभरवरणरवपरतगीऽथरर�ररटवर� परकरकथररश�र�रमतरणरवपतरणीऽधतवमतत445 णरवपत�र�रच रदरतमतमतर�ीमतरश� तररथ�रलर�ातररलरतरर रतरलतररकथर446 अथरमवव, णररत�रमवत रवरपकरशतर ततरतमतरपकरशरतरथ: मतररपकराशत:447 एतर�र�र�वलररणवरथररश�र�रतर अपतलररवधतरपर समतरऽ�र�ववमतीतभर:448 आातराग��रभतरणमरररदरामसन�पवा तत: णसनरस:नरामाररर�रमरररर�ससतरएवरतर:449 पतलर:, तद�व�वकतरर�रनततर�कसञद�वमरततर ततजलर�रभीऽपतरतर�रमसञातरनतर�र�वदरत�र450 तजाररतपतमरणररवररत�ररधवयसतर�रभर आाग�र�मतरनतमतरपतमतवशताररदवत 451 अथर�ीदततररतमरन�ररतपतमराण� णररध��वरतररपरपतर; णररनतररतरग र452 �रलाहततरइतरपीकत; �ररतदवमतसर�कञ� तमररथरवमरणीऽणर�रनतमतमतररवधतमतत:453 ाणसररपतलमरवर�वर; लाहमरतरतर�* स�:र(*र0�ट0-तत—भर0) �रधतलातर रररररकस तीरमरर: णरथती:454 अरटतकरथतीलररर: ण�वरीर�तीरत�र णवथरनतीर�रलाहमतरतरण�वदररीऽपती�रत:455 तरररररतीवल�ीऽनतमतरपतलरमरणसनर�रक �वरसनतरतसलतर�समवरमतदवतरतरऽ�रमतसभरतसभर:456 �वरतरसनभतणगरतरमरवरतरतररररतरसदव �ीररतररस:नातर रतर? �रवतररस:नणसदव:457 रसनमतरवरर�र�कनतसर*रस:नलर�णसदव:र

�र�ररस:नरदतणवरदतरर�सगकरभम 458 (*र0�ट0-रस:नरणवरर�—र�र0) मरणर�रमवव रमररररस:नरमवतरतरर �रतरराग��रलर�र�रतरतवरपतसजततर*459 (र0�ट0-*पणजततर—र�र0)

ामन�ररलर�मतरणवमतरतर�राग��वरर�र अथणरवपतराग�रआरर�वसत: मवतरमनस टर460

51

अ�ररधतलतरऽमरवररवधत: मतरसलाङलतीरलत: तचरलथ�रध: व�र�मकरभीऽ�रवररमवरत 461 करतकरभमणरमतरमतररणग�सनधर�रभ* णरथतररश�रतरतमर�रसनभतरतामरभत:462(*र0�ट0-�रभर—भर0) तथरथ�रध�मकरभरलर�रतरर�राणधतत: �रपाणसमतरााङलवरतसकतभथमतर रनतर463 ााङल; णतवर��सरलर�रतकतीऽथ�ऽ�र�रववमत: तकतरव��समतरतररतदतकतवर�व�शतरत 464 अथरथमततवरकसशतरणर�वशररीरतसकत�भततर �र�सररततवतीर�वशररीऽथमतरकश�465 त�रटरवरररपतलर�रलममङल: पणजततर णररारतीऽथरवरऽलरतीरमवरजलरतमतरााङलतर466 त�ररलर�रऽ�भसचन�ररलरतीऽणर�वतरततरकस त: लरतवर�र�भसचन��रतदरलकरकथ 467 अरटरटतीऽनतर�रभरररटरर�र�रकववत �वशरर: णीऽनतरटरवपतमततरमतरतरमवधलत:468 तमरर�सात�ससर: मवध �भ रालम: कर वारन�रथधरतरक: मवध: मववधतीरभ:469 पतलरवधलतीर रतस: तसलतकरभमान�: तमतरमरर: कस तीर�ससरतामरतनरताशरण:470

वरर��रञ�वरतर�सनभतरमतसागम� सकवरर�रकरत भरतमतर: णस ाभततर471 तमरतलरदवतरञमवथयवरकीऽ�र�रततर वरश�तीरारतीरतीऽनतथररतमतणगमव:472 तररवपततरतसलाङलातता�कक �वदतर�रऽ�रााङलररतररतर�रणरध शतत:473 कथरपततााङलर�र�ररटमतरपकरशक ततरएवरमतरााङलरतरपरकरपाणसररवम�र474 रटरनतरनतभणरधतवरतमतरत�वसमथत: इतथमतरवधत: ाण�स: �रथरतरतमतर: कथञ�475 तरपाणसरवथमतरमवत रवरपाण�सत: पतलरररवधतररषवररतमतरश रटरामधर�रक 476

52

भवतर�सर�रर�रमतरररनतरश�रत ण�नधमत, �ी�ससरवथााङरलरपाण�सत:477 पकराशतररकथरवररमतरतर�स�स�सदधतनतभरमरव: अपकरशर�ी: णरगतरदरतङगततञाकतररकस त:478 �वरतमतरकथरतसकत: ? पकरशररवणकरत णररपकरशमतभ : मवत रवरपकरशतर479 तथरगतसल रर�ससर�ससर�स�स: मववर�रकर ाणसरनतथररतसलतधरर�वरतीऽ�रवधतररण480 इतरपकरशवरर�: मवतरध: णगपकरशतर अनतीऽमतररवणकरनतररपकरश: ण�रपकरशतर481 णररशतरऽ�र�रधभनतररपकरशतरर�रततररतर मवतरपकरशर�रऽथमतभ रम* पकरशतर482र(र0�ट0-*पकरश�रद—र�र0) तथररपर�तीरोघटतीशरतररात: तगततञाकमररर�रतवरभ: पतनततर483र�वरतरसनभतरमरमर�ररटातर�शत: तमरदरततीऽतरतमतर�रवरचतनतमतररश� 484 {सवस�वितच�स�द:} मातरभपतर�वतराणसररलर�मतर; ऽनतर�रवरर�र र�घर�रगमर�रमतरदर� सरमर�वसमथतर:485 अवसमथतरवकरतररणका ररमरण�रनत वम: मतररकीऽर�घ:; कवर�कररकथ 486 उकस तररणसशात�रवममरल: भमभ आनतरवसमथतररधवरवध र�ीरधव�मवरत र487 अक रमरगररनतररकवसशर�ीरमवरत वधत: मवतरर�रमथर�रतरधव�वरतरसमथतर:488 मथर�ररमवतर�र�शतरतरणररशररपत�वशररत: रीरीऽतरणका रस न�रकवमसमथतरव�489 णका दत�ीदवरदरतथ: मतरदरत�शीतभीतभ: तकतरवपतरररवमर�रररीर: ण�सरजततर490 अ�रकतररतदगमररतरनतररध: णर�समततर �रर�घगर�कररणरररतन�रमतरदरर�घधमा त:491 ाथकराथकरर�सस�ररण�वतरतदधव�ासतर:*र(र0�ट-*तदधव�र: ासती: —भर0)

53

अ�वसचन�रमतरर�रमतरदरघट�रर�भरका त 492 �वसचन�राामवतीऽपतमतरतदत�वसचन��वत: हमवदवतीचरभमरऽ�ररमतरर�वसचन��वत:493 �वसचन�रररश�रररलरर�वसचन�रवधभीम �रलरत, णवरल�सस�रर�वतथवपणङलत:494 णवरनतीऽ�र�रवमररर� ररतसाातसमथत: णररकरर�रकरमसणग�नधर�र�त�त495 एकरमवततकराशरकराीऽलतर�रलमीरत: �स�सशरलवमकररतमरतरकरदरवमर�रपदततर496 इतरवमयऽ�रवरररव�वसचन�रवमराण� �वसचन�रपतनततरर�स�स: णवररमतरदर�वतथरवथकर497 घट�रतचरमरवर�रनतमरसनभत�वतरत मरररालम�वतरनतरमभमरतदर�वकलक 498 तमतरमटरवमराणवरालणणवलम: कस त: �रलगरहतरऽसमतरशबरर�ररतीा�रतर�ववरवत 499 �वसचन�रशततीऽपतलतघटतरदरत�ररकल�र अथमतरतण�वतरशरणततरमरणर�ती:500 �रधकर ऽणतरणननतरतरर�वसचन�रइतरततरकस त: �सस�ररशसकत�तर�रतर रतरणरकस तीरत:!501 तसलदर�सदधतरटरश रतर? तररवररर�वरततर तरणररणर�ारततररणरथत �तीरमवरत 502 तथरर�रणगतलरातनतरर�वकलर: कमर�व�: {पत�भ�र�वधरर:}

एतर�रत: णलरऽथयरपरतामलर�कल�र 503

मटरवमरणररपतलररकलतरतरणीऽ�रवर�भत: कर शलीाकर�रररव�रमटरवमरण�रत 504 पततमरररऽपतधतलररध: कथरतररशरमवरत तमरन�रपतामलर�रदरवमरदतरकव�शत:505 वर�समतमभमरतरतसरभीमरदर�व�र णरएवरतातरलर�र�रसमतरतचरलाररकस त:506 �ररथलर�ण�वतीतसलतरणगमवीरतत: ातरतर* पतमरणरदवर�रथरथलर�ती: ाथक507र(र0�ट0-*ाततर—भर0)

54

�रहतथरमराणररलर�थ�र�रहतशरकर वा: एकरकरभतगरहतररमरररमरवपणङलत:508 ण ालरमरमररर�रतरण�वतर�राालत अथरथपततरशरतरमतयतररतराथकरकथ 509 क रमर�समवीरररऽपतथरथ �णीभत पतमरणमतर�र�रवीदतरीरीररसरसभ:510 अथणवरर�रतरवतरततीऽथरमरणवरर� �र�रणवरर�रशससरमवररथमतरवरर� 511र

तथरर�र�ारदतरकरभरएकरएकररवरर� ाततरर�रतसर�ारमररवरर�ररवरर�रभ 512 लर�रनतभरमर�समवीरमवरतरतमर�र�* मा त:र(र0�ट0-*—भर0) रटर; तदवरर�रकर �रतमतरपतनतर�र रदर? इर 513 राररलर��वरररकीऽतरा�तत�स�सनध� वररध: णतवर रन�रमतरतरणञरभीर�वरतरनतभरर514 ररररर

तररगरहतालमपरपतररणन�ररा�कररवधत अला �वीतभरलर�रलाहमतररभरकथ 515 आ�रलर�ा��ररमवमरवरर�ततरररतर कीर�ररनतरर�व�ध�तरदर��भलरऽनतभङवलकर 516 �रहत: णसन��तीऽपतथमतरर�व�ध�क�र�र�रपमस: वधतर�र�समवरतरकसशरनतथरथमतरणसन�ध517 �ररणसन��तरथरसमतररशररकरवरतीरवधत: उनरताररमा तभपतसणन�रतसजजवारत 518 अततर�र�वकलर�ररतरररर�रथमतरणसन�वध: णञरभकभमरमरवरदरउणरररथवनत� 519 आ�वलर�ा��ररशसकतणलतत: श�त: �वरतरनतभणञरभीरत�रर? णतवरथध: कस त: !520 शसकतलतररववधतीर�र�रध: परसगधतरर�व�र अनतरथरशसकत�वलसमररलर�ररलर�ीरतरलतर:521 णका द�वारततारतरवपतरकर �रट�तणर वतर�र�तवतलसमतरररातरन�रनतणगमव:522 �र रलरतरनतथररणरगतर�ीवा तर�ीऽनतभ �ीलर�कीसतभपत रलररपणरध�523

55

एकवरन�णीऽनतसम�रणकतमतरनतरलतरत�र लर�रनतभमतर�सरतीर�रकररवतरणीरतरत 524 णवा तररतसलतवरतरणवररनतरलतमवरत ानरवर�ीतीलरमार�र* णका दरमवरत 525र(र0�ट0-*रथ�ी0—भर0) एकत वर रतर�कततक: मतरतर�करर�ीऽ�रकरश�: क रमर�र�रशकतरमतरतरशररपत�वशररत:526 अ�र�रररसरररवसकतरणमकरभतीरत�र �त: णरकस त: शरतर�ससरश ररमतसरणगत 527 �रगरहततरनतररा��रजा��रगरहतालम अगरहतर�र�रतराीऽसमत; �ररणगतरदत�शकर 528 गरहततरशसकतर�: मतरतर�रनतमतरा��र�: गरहततरतरर�रनलवनतजा��रगरहतालमर529 णरलरन�रहतनतथरर�ससररवर�ररकरभक: गरहततरालमररनतमतदरव�तीऽमतरक:530 �ससरभ�रतरमततरणर�रणवररतवसमथतर गरहतीररर�ण�वतर रतणीरगरहतालम 531र{ो�नर �रनर}

वरररश रतणशतव�वशससवधतरपत गरहतालमवनतरतवनतररतीवल�ररलत:532 तमरण र�रमरवर�रगरहतगरहततररारत वर�रर�ससर: �करारतरशरदरततरपरङर�र�वदततर533 णतरमवधग ररतमरदरततवर�नतभ रतसतर*र

रतणीरगरहततररणतवरततीर�रथरनतभररलत:534(र0�ट0- *णतवर�नतभ0-भर0) �र�रकशकतमवरऽ�रमरवीर�र�रककरतका त पका ततवरतरल�रत, �र�रकमरन�र रदरमवरत 535र{हछचसरर�र: सवरसभवतवर}

�र�कसञररक रकमरत. णरमतर: णवणगमव: एकरमतरर�रणरमती�भतसकतरतर�रकका त 536 अथ रवञर�वलर�रलाहमतरदरत�ररध: भर अामारदवतर�तरमतरदररटकक 537 वरभरथमराणवरसचनतरररवरक रताण द�वद�वभरकररमरणरतरमरण�रररत�सती:538

56

{आतररनभदच पतणर} �वरतरनतभणञरभररतदतनतर�र�समततर भर�समतवतरणवर��सम त: पणजततर539रआर�समतरपतलर�र�समतरभत: त�र आर�सम त: णरराणसररकस तीरतर�तवसचततर540 तसकत रवपाण�स: मतरतर�रतकतरतकताचत: तकताणसरव�रतकतरत�ररतकताररालत 541

57

सवरररनररननररर चतची: प�रच छ:

{हछच�वधरर:}

{हछचलणरर }

लधमतरशर�रतरपतीर रतस:; {चित�पतवर}

मधतवरण: अ�व�रमरव�तरतर; {हछतवरभरसर:} रवरमरणरमततीऽभर1 करत रमवमरवततरवदभ�व�रमर�वरकरभमर रतस: मवमरवररमरवीऽ�रमरवरमर�सभीवध�2

{अनपलिब�वधरर:}

अपवासत: परमर�रररअपवासतनारऽणतरअणजलर�नार, करवदर रतसमररत रलतर3

�वरसकरतती: ाण�सभाण�स यतसमरवती: रशतर�ीभमरवरथर�सासबधशतस�वधर4 तद�वरस�ातमतरतीासबध: पतसजततर �ातती�वरसवरमरवर*रणररतामर�भम**5(र0�ट0- **मरवीर�रतामरभवर� -भर0) इटर�वरसकरतयऽ�रररशकरारदत रलम अनतथररतामर�भ*रमतरतररमम रवरशतणरध�र6(र0�ट0 - *तामरभ�-भर0 रतस�ररत: णगरमरकरत�ररीऽ�सततर अथरनतभर� रलवरतररणरमवमरवीऽ�सववमत:7 णरगनाशकत�रर�भमरर�स�सनध� अ�तकरसनतकतररकरतयरपत�नधमतरणगमवरत 8 एकणरमतध�मतरवररररभणतीरलत: रतसधर�सर�र�रध रनध��वकरभवत 9 शसकतपवा रतरर�र�व�ररभण: णतवरनतकरभम इततततककरार�ररलतमतकरतााङलार*10 रतस�ररतीऽणगरम*रकरत�ररीऽ�सततर

तच ररवरणरथतरदररररदरभरलर�सर�वत 11

58

(र0�ट0-*ारततररकरतााङलत:-भर0; वणगरम-क0) �वलरऽरसटरमरमरकरतणररनतरश�रत रतसलर�*रपरमरम*रव�रदरभरवलतर�रवत 12 (र0�ट0-* रतसलर�परमरम-भर0) �रररश�रमरमर�वलरऽतामर�भतर णगमरततामर�भवरतर*रमथरा�तम सारकवत 13 (र0�ट0- *0तामरभवरत -क0 {शछवनररनटनररसनर }

तमतररश�रमरमरततभरक: परशततर तमतरणशत रतसवरच ररवतररतरसररहत 14 रतीसममव�रव ररसर�शतमतर�रववमत: अाणस�वभ�तरथ तामर�भ�वलत:15 {वरिपच�वधरर:}

तामर�भ�वलरमरवतधगतव�ररतत तदतरसटनारतचरतर�सकतरऽ�रलगततर16 �रर�रमततरव�रतररतन�रमतरवरतथररत�र �रसमतरणरखतरपततररनतरतमतरर*र�रमततरलगततर**17 (र0�ट0-*रतसकतर�रतरलतमतरर-भर0 ** तदतथातरशरर:) तदतरटर�वासत:*रमतरच ररवदरतामर�भर�क ततभरकत�र रतस: मतरन�रवरचतरऽाण�सतीा�र18(र0�ट0-*तदतरषतर-क0)

�वशररमतरतवच रर रतसतररमतरररश�रत परमरनतभ�रधरर रन�ररर�र�रसमततरऽरश:19 तथरनतमर�रणगमरतरपरमरनतभ�रध� रटरऽतससकतभरटरशरमतरतररमशमतर�वभीवध�20 ररशर�रमरररदररशतनतररामन�ररभतररसरशकतत: तमतकरषतरर�रनतमरतसकतमतदरव�शत:21 आाच रत�रर��ररतीऽमरवमतरपणरधक: णरएवर�सागम: �कर रवमरवमतरणरधक:22 तमरतररतनरमणग�स:*रमवमरवीरमरव रवरवर �वततरतर, करभमरवररकरत तामरभत:23 (र0�ट0 - *0णग�नध:-भर0)

अनतथतक�वा तरनत�व�वासत: कथरमवरत �रशववर�तरतय�*र�रमरतरलीतर�र�क 24(र0�ट0-*णनरर रर�कर�रवररशसणशत:भर0) णसन�धर�रतररतथतकमतरकथनतमतरणसन�वध:

लीर�तरवरतय�रमरतशववतर�र�क 25

59

तमरदरवतधगतरटरनतरर�रटीऽवशतारात: तरमरवरररतनर�रतरव�रर�रतदलत: *26 (र0�ट0- *तदलतर:-क0) तदरव रतसमरवर�ररटरनतररतरवर�र�: खतरपतरतर, �वरसरररवरचतीर रतसभरवर�रकर वा:27 तर�तवरलरतणग�नधररदवतीभनततभीसकतत: अथररतररद�वततरऽ�रमा त: णस ारततर28 रतसमवमरवरमरवीऽत: पतररधरररकमतवत रतस:, तसकतीागममतरतमतरर�सागम� 29 इततरम�वधीकतरपत�सासबधभ�रकधर* ततद�वरसरदतलतलतमररपतीलत:30 (र0�ट0- *म�वधरपतसकतर�स0-क0) करतकरभममरवरदरवररमवमरवरदरवरर�तरकरत अ�व�रमरव�तीऽरश�रन�र�ररश�रत 31 अवशतमरव�त:*रक: भमतरनतथर*रभत: (र0र�ट0- *0�तीऽनतथररभमतरक:-भर0) अथरनतभ�ातररवररध यरवरणाणरभरलवत 32 अथरनतभ�ातीर�रध: मतररनतरएवरण: शरदरमरवरन�र रतसवरनारऽपतरकरनततररकस त:33 करत रधीर सतमसा: करतधर�सवासतत: तमतरमरवर*रतसरणरमव�र*र रतसतरर�वाङघतरत 34 (र0�ट0-* णरमवमतरमरवर�-क0)

�तरणरवणरवरवरऽ रतीभनतर� रलमरत अ रलरतश*रमरवर�ररकरररवकमतरणगमव:35 (र0�ट0-*अ रलतरर�-क0) असग�मवमरव: शकमतरधररतदतसग�भरवरण: अथर�सग�मवमरवीऽणरधमतमरकथरमवरत !36 ध रतसमवमरवीर�रवसह�मतचसकतमररवर� अध रतीध मतरमरवररणरमतरर रतसक:37 अनवतततभरकरदरतीरतमतररटीऽ�सवतक: मवमरवमतमतरतसरतसभतीरामन�रन�रणगमव:38 {सरररन�वधरर:}

मवमरवरऽपत�व�रमरवीरमरवररमर�सभीवध� तरमरवररमवतगमरवमतरमरव: मतररमररत:39 णवयरमरवर: मवमरवर�रमवमवमरवतवसमथतर: मवमरवभमरवरभतररतमरद*रतरवासतमरवल�:**40 (र0�ट0-* **तवासतमरवल�ीरतत:भर0)

60

तमरदरतती*रततीऽथर�ररतरवासतमतसन��नध�र:** ारतमररर: पकलपतनतररतद�वशरररवलर��:41 (र0�ट0-* **तमरदरतरवासतभथर�ररततशरतसन��नध�र:-भर0

तमरदर�वशररी*रतीरतर�रध यम**रणगपतततर

�रणरशकतमततीऽनतर�रतर�रामन�ररतवसमथत:42

(र0�ट0- * **तीरतर�रध यमर�वशरर: र�र0) एकमतरथमवमरवमतरपतलमतरणत: मवत कीऽनतीरमरली*र�ररट:**रमतरदरत: परमत: भ�ततर43

(र0�ट0-* **�ररटीरमरलर:-र�र0) �ीर रदरतरसनत�ातर�रणतीजतरतरलसमरनतभ शसकतरवररभातरकरभीरवणरधगतरश�रत 44 तमरदररटमतरमरवमतररटरएवरवनाीरलसम: तरनतर�शततर*र�रत**रणरध�रणगपवततर45 (र0�ट0- * **तरनतर�र�शतरइत-भर0) वमतसग रऽ�सर�रचरधमततकमतर�शतर णवगी* हती ररतस**र�रतररीर: पणजततर46

(र0�ट0-* **णवधगीऽी र-र�र0प0वर0 : 18) तमररी�वरतात*रााङल*रपक�तत

अनतथररधाम: ाणसरवाणस**र�कत: **रभ 47 (र0�ट0 -*�वरतरााङलात-भर0 ** ‘‘�त�ीरवध�वसशटमतरमर�र�ीथमतरगर�कर उकरभरङलशसकतभतीऽामन�र�शतग र’’-भर0) कववतररणररनत�वरतररटररलर�ााङला कथनतरी�वरतरर? तनरमरीलीभ 48 �शतरभी�णी�रधत�रधकमरवत: णरभी�ववरकर ऽमतरपवासत�भतरलगततर49 तरवनत�ऽशणरभीरमतसन�भरणर*र�व�शतर:* (र0�ट0-*�शतरमतसन�भरणत:-भर0) तरवनतरएवरशबररश*रतर�रतररामन�लीभर:*50(र0�ट0-*शबररामतवच ररलीभर:-भर0)

अनतथतकर �रशबरर�रतरपतरएकमरवमतस� �सदधतररवरर�रनत�वरतरइतरतरततररमवरत 51 तमतर�र�र�ीरधरधदगर�करथमतरमर�र�: �र�ीरधतसकरभरङलशकतामन�र�ीरग र*52 (र0�ट0 - * ‘�र�ीरवध�वाशटमतरमर�र�ीऽथमतरगर�कर उकरभरङलशसकतभतीऽामन�र�शतग र’’-भर0) णवर�ीकरतमत*रकीरमरर: मतरर�सशत:

61

ततीभर�रणग�नधरररकलर�ररदवतग:53(र0�ट0 -*णवर�ररका तररगर र-भर0) ध�करभशकत�ररमररररतरमतमतर�करत�र �ीकरभमततमतरणररतरररमतरर�वसमथत:54 एकीकरभकर रगरहतरर�ीकरभरमततीऽभर* रटररतसमन�रटरशरतदग ररणकाग:*55 (र0�ट0- *ऽरटर: तसमन�रणसनतरतर;रणव�करभरहतरक—भर0) {नररीररसररचटनररकररर }

त�ररतरसनत�वा रतथ रला �तरऽपतनत�रततर तदतवच रर�वरतराणसरतदवतररततीऽभ 56 अणरभी�वरतर*रवासतभर�र*र�शतत:

तन�र�शततररवरततररतरररर�वरत: कथ 57(र0�ट0- *तद�वलणरभी�वरतररत�र-भर0) पतलरमरला �तरऽ�र�वशरर�ऽश�ववसातर तद�वशरररवणरतरऽसमतरपतत: णरपतततर58 तमर�ररनततरवासतभनततरवा तरइत� शबररशर�शतरशतवर�ात�सरनधतर59 दवतीभरकरामधर�रऽ�र�वमसकतत तभर�कम ामन�थावरनवरतरवरचतारश�वशररत:*60 (र0�ट0 -* वरचततररणर�वशररत:-भर0) मरररनतभपतलररपतलररततीदवती: ररणकर तमररमतरलरतावरञर�सभीवध�:61 मररीऽत रवरणवमरभतमरवरामधरत�ी: शबरती�रततीवरचतरर�वशररमतर�रकश�62 सालरतरसभथ रतरत�सतर�रका तर�रवर अनतर�रवररत�ररदतरतररमररीर�रसमतरतत: भ:63 तर�रनतरी�वरतररतदवलीवम�र* पतरखतरतराथकवरर�रमतरदररीरीरारततदवती:64(र0�ट0-* तदीरीवम� -भर0) तररररवमतसवशररवरीर�र�ववलरभरातर: र�ठव�मररर�ररीदतरतर�ररपतरतसकतत 65 तदरतथररवरकवर�रवकतााम�व �तगततर अ� रालत�रहतरथ रततररतथररवरकरव:66 ररभर: रममलभ�तरररमरररमररतवसमथतर: नमतरमवमरव: नवर रतमरवरर�कर��नध� 67 भवरमवव रमरततररण�ततररवधतर

62

एकरथपतमराणनतररमरवर�रवातरमर�र�:*68 (र0�ट0-*कर�भकर तरभर0रणमकभमररइथररशततर-‘‘एकरथपतमराणनतररमरवर�रवातरमर�र�र:रवरभररररतरवा तरणररध: णवा तरचततर” इत)

ततररणवात�र�रवर: णवा तररमर�र�: मवत अमर�र�रइवरमरसनतरमरवर*रव रमरकर �वत 69 (र0�ट0-*मररर-भर0) तमतररअामपरतवशरतररणररनतरणतररपक�तत तरणतररभरथय�रतथररणङकसलतरततर*70 (र0�ट0-*तथररततीकसलतरतरणतररभरथत:-भर0) तकततीर�र�सतनतनतर�सतरतर�रमरणतर लर�ररतत�भकतरवररकथथरनतभरारत 71 तमरसनथतर�वकलीऽतथयवरकरतरग: इतभरतभमररीऽमतर�ारणलररतरवथकर72 एकपतवशरथलर�रदतरकरथणरध�र मरररऽ�र�ततर: कर वतररमवमरवर�रसनभतर�रवत 73 जवभर�रश�ररकरसशतररणरपतरक रवरवर रटररतथररवरधतीर�र�रवरऽ�र�ररभर:74 अ�वशरररन�रणररनत�वशररपणङलत: तरणररलरमर�रमरररऽ�र तरचर�सकरभत:75 तमवमरवगरद*रतर*रधमतरथयवरपत�वथकर (र0�ट0- *तवमव�वकलर-भर0) �वकसलकरऽतकरतरथमरर��ररपारततर76 तमतररतभ रमरतर�रहत रकावरनतत: तरवा तावर�मतरवरभ�लर�ङलमरवत:77 अथररलर���वटरमतरएवरतरवा तवकर: अामन�र*रइवररमरसनत*रतरवा तर: स�भनतत:78 (र0�ट0- *तर�रामन�रइवरमरसनत-र�र0) तरएवरतररररणररनतणर�रधरभलीभत: लर�रामधर�ताथतरथ�*रतवरभ:*रपतनततर79 (र0�ट0- *�ततवरभीराथतरथ:-भर0) णररणव: ररथर�रनतीनतरमरवणात: तर�रनतरी�वरतीरवमतसारममत*ररात:*80 (र0�ट0- *तरकरतकर�भमर -भर0) तमरसमत*रवमतसणग�नधी*रतथरकतर�सातरतथर �रनतमरतरसनतणरगतरऽ�रर�तराीरमरतथर81 (र0�ट0-*वमतसारमरातीरतम-भर0) तमतककरत�ऽ�रकीऽ�*रतरकरतरनततरातत: (र0�ट0- *तमर�रकीऽ�रकरतयकरर�रतकरत भरातत:) एकवर�रामधरलर�त:*रतवरभ: पतरततर82(र0�ट0- *लर�रामधर�तभरकवरत -भर0)

63

ततीऽ�रकका ररकीऽ�रतदरव�भर��र* (र0�ट0- *ततशतकीऽपत�रकका तररतदरव�भर��रतर) अतकरतरथमररर�र�र�रधर*रपतततर83(र0�ट0- *�र�रध:-भर0रएवरवा तरव�) तथरपततरकवथत: शबररथ�ऽणरवणन�� णरर�रवधकभमतररवमतसनतमतर�रणगमव:84 धधा तवमथर�रमररीऽमररशरतररश: अणालततरवरथ�रतथरराीकर रपतततर85 तरतथतवरणरवातरणरधतणरध�णसमथत: भरथरवतरभरतर�वदवदभवकलपततर86 णणाजतनतरर�रामदतनतररमवतीऽथर: रभरवथकर: व रक�रकररतररसर�ससररपाव:87 मररमततीत*र�सरऽथयरणररनतरमरररइत�

तमततवररनततरवा रतररधमरर: पकलपततर88 (र0�ट0- *तती�-भर0) णरधतणरध�णकल ररवमतसरश�र�त: मरर: णररनतणणा टीरगरहतीर�रमरमवालम 89 णर�ामन�रदतरकरभत�रतदरगरहतरकथञ� मररर�रर� समररर�ररतमतकसमन�तीलत:90 तभ रणवतीरामन�रतथररतपतर�रकर �रासत: कल�ररवरसमतरणररनतर�तवरवासतत:91 शबरर: णकर ततरपर सतवरभरतरणरमात: तरररमवालमर�रसमतरणकर तमतर�रतमर�92 अ�रपवतयतरसर�रर�वलरतरथ�कतरलर� तणरध�रतरतथयरसरणतीजतनतरऽामधर�कतर: *93 (र0�ट0- *ामधतकर:-र�र0) तमर�थतर�कतरतीगतररारतमतदवर�ा*रणर णरलरन�रतीजततररकमररर�नतरच र�रररण 94 (र0�ट0- *अमर�थ�कतरतीगतरर�रसमतरतदवर�ा-भर0) तकर�भमरतकर�भमररणरगतरर�र�करका त: तदवदीरमतरणरगतरच ररमतसरारतभारभर95 तरनत�भरभरमरपवतयतरतररधव�: उचततररतर�रतरभतीऽमतरऽतवच ररर*रकथररण:96 (र0�ट0-*तर�रतरभतीऽतवच रररपवतयत-भर0) तवच ररीऽसमतर ररमतर�नवरतरवतररपतीा� शबरर�रातर�करतमरणररनतर�रभरमरव:97

64

लर�रदतथ�कतररतरमतरररषरवररमरररऽ�रकस वत: अथर मतरनत�वशारर�वरततधव �ाम: ण98 णतीजतरपतामलर�रकस तररपतनतरश�र* भमतर�र�रणरर�स�स: णररनतरररवरकर वारत 99(र0�ट0-*वरटरनतरश�र-भर0) �तरतनरम�वलर�ररतकतलर�पणङलत: तरररकररवतररणग�समतरला �तमतरतदवत:100 तदवरत�शतीर�रमतरदरतवरभमतत: कथरर? एकवमतसणरतरश रदरतकततीरलर�करभम 101 तररकरवमतसर�करतरणरर�र�रवरणीत �र�रवरचतक�वलर� रतसतररतरणसर�रततर102 अ�रक�रतदतरक रतरामन��स�सका त तराम�व�र�रपतरकर�कतररमररवधतरपत103 तर�तकर �र�रणरथत *रतरणरर�रतगीरवधतर (र0�ट0- *णररनतरत -भर0) �ाररर�यम�वलर�रराथकररणरथतरश�रत 104र शसकताण�स: ण रऽ�र�तवरतकतर: कथञ� तरणरनततर रतरतच रचकतर�रकर वा 105 तररकस कस तसमतर: कथ रकररवधतरर� करतञ*रतरणररपरपतीऽणरा��रतरस �कतर106 (र0�ट0- *करतञ-णवम) अामन�पतमरणररध�रामन�रसवतर रनत पतमरणीरवधतररामन�: णर�ररइतरतदगरत 107 कथरतररामन�धगरहतर: णरश रररककरततर णररशतर��सरध: करत रतरणररणररर�वामदततर108 एकपतवशमतर रतसवरदरधभमर�र� एकध रतसमरवर�रतकत�रपतामन�तर109 णरररतकरत�वशाररमतरनतमतर�सवत�: अरटर: पतररधरचरणकर तमतद�वरवथक:110 अतकर�भ�ववरकर �रपवा रतथततररासत: अकरतका ततकर�भतसलतवरवमराण� 111 वधतरवमतसाथगमरवरम�ार�वथकर ा�तनतपततकर�भ�भरभरङलमरवत:112 वमतसमरररातरचरथयर�र�वणवर�रकररतर ततीऽनतरी�वरतररतकमरवातमरवत:113

65

अवालततभरकर मरवालरथगमररदवत अनतीनतरातातरकगरमरवररदवतरग:114 णङकर तरणगमवमतमर�रतरकर वतररपलतर तरररवालरमणकर तररतवसचन�रर�रवर; त�र115 तवसचन�र:, कथरलरतर: परगवालगमररतर अ�भरकभमररतररररणकर तररतवर�भमर 116 �रमतरतररत�भरभरमरपवासतवालमररवत अ�वधरतर��रधतरनततररपरशत�करसभ: समथत 117 वालीऽतातरणकर त: �कततररततररपदततर तवरभरऽ�रतर�रतरीररइतर रतर; तर:118 अतपतत रवरतरपणङलीर�र�वततर एकपतवशरखतररलर�र; एकमर�रसमथत:119 पतर*रतरतसरत�थर�रर�वमातररमवत: तद�स�सवत�ीरमरवर�ररमरती**र रतसततररवधत:120 (र0�ट0-*पततर-र�र0 **मरवी-र�र0)

अ रतसव�वकार�रकवर�वरमवत मररर�रपतदतरतरतससकतमयररर�तसजततर121 तरतमतर: पततत*रध:*रतरनततकरवसमववरलतर कववसन�वरश�रतरथयर�व�वतरकस तश� 122 (र0�ट0- * **ध�वकसलकर-भर0) �ससर: पतसजततररशबरमतरथमतरवधरभमरत तथ�ऽनतथररपतील: मतरतर; तजलरतर�रररव�123 तवरभी�तररसरतवच रदतीऽसमतरकश� �वरश�ररतीरतमरदरामदततरर�व�वत*रतर**124(र0�ट0-* ** तसन�वत�रत -भर0) तदररररामदतर�र�ररणर�रकरभमराण� णररतनततरवा रतररलगततररतमतरवमतस�:125 कसशदरमरलरइतरपीकतीरवर�रमतर�र�कञ� तदलतरवरवरशबररभतीरलगततरऽनत�वत� 126 �रतमरलगततररकसशदर�वाशट:*रकर �वतर*रभ: �रर�रशबरीरदवतका रनतीनतरमरवरइतण127 (र0�ट0- *कर �वदरमररवर� -भर0) अवीरववरवर�ररश�र�स�स�वपाव: तर�तवरभरथ�ऽणरवनतथरर�र�रवमतस�:128 तरवासतवमतसरमवतरमररीऽमतरमर�रतभमरत एकरथशारर�वच रररएकीरतर�पततररधव�:129

66

ााङलरवररतमर�वसचन�रवरचतरवमतसर�र�कञ� तमतरामधर�तीरवमतसणरथतररवनाररलत:130 मवरन�र�रना: शबररएकरधरभीरमवतत: �वच र ररण तन�रकपतालपतरवततर131 तररनततर*; तर�रणरतरपतरएकवर�ररमरणतर णरर�रवधकभमतरमतरतररतररर�सदधत�सभीधत:132 (र0�ट0-*तररनत-र�र0) वमतसधमतरणमश�र�वच ररकभमररधव�र: मतरतररणतरण*र�रतमरत*र�तकवमवामधरत�133 (र0�ट0- *णतरतवरर�-भर0) �ससरवमरणर�मतररशतमतरमरव�शतरत तर�रनतरी�वरतर: पीकतर: णररनतलीभर:134 शबररशर�ससतशतवरवमतसनतरररणगमवरत एकवरदरवमतसवमतरामन�वररत: कस त:135 अनवतततभरकरवरर�तकमततकरथलीभ अमररतवरभशरमररररमतसभ��नध�र:136 णवमरमरवरदरतरवा तर��तरररीरर: पणवल�: एककरतयरसरमरवररस*रतकरत �भीर�र137 (र0�ट0-*मररररस-र�र0) लभवरशसकतवतनलतरदरमरररखतरतर: णररासत: का तररवासतभतकरत तरवासत�व��नध�र138 �रमरवररणवमरवर�ररमवमवमरवतवसमथतर: तदरवरशर�ारतमतर�र सारतमतर�रसमतरतत 139 अतकरत भरवासतदवतीभ�रर�वदततर अथरमररर�रर�व�ररशबररमररीर�रतसजततर140 तमरतरतकरततरटरऽतकरतरररवरामन�तर लसभरर*रतथररव�वलर�तकनार*रकववत 141 (र0�ट0-*लसभरररव�रकमरव�वलर�कर भर0) अ�वशरररमरतकरत ीर�रणगमवररणत णका तररणवपततथ रकसशतररणरकर तक�रासत 142 कस तरदर तरऽ�रतभ णररनतरदरततभर�कम: एकवा तरभ�रकीऽ�रतदतरकासतर�ररमवरत 143 वासतभरधरततररतसकत�भतरतसमन�रतसजततर �तमतर�सकरत वरतरर�रधरभ:; प�वणत:144 शसकतमतदरशा��रकस मररर�रभर�ररस

67

�रणगमवतरणरपतमरतरमरवरऽपतवसमथतर:145 �रसमथत: णरपततसकततवरमरररमरर�ववर�र �वलर�ीसततीगतवरतरनतनतर�सभीवधरतत 146 तदरतङततरतीगततरतरशरकरभमरकरभकरत परलरवरमतररतीगतवररतर रलरर�रतसजततर147 णररनतमतर�वकरतमतरतणररनतवत: कस त: अञा�ररर�भवरतकतर: णमकरभीर�रसनभतमत* *148(र0�ट0- *ऽलमतर�रमवरत -भर0) पततरभामन�वरतर*रतदरवरमरवकराती: तञाकमतररारत�ररारततररतर�ततर149 (र0�ट0-*तपततर0-भर0) परपतीरलीवर�र�ररतदवर�ररपर�र�र: पकरशक: तकतरभनतरथरवर�नतररतररररारतमतसर�वदततर150 तररररतसकतववरणसरकथरणररनत�ससत: एकमरतणतीऽनतम*ररश�रणगमवरतररणत:151(र0�ट0- *रटमतरनतम-भर0) अ�नतवरऽनवतरमरवररनतवरऽपत�रातरत �रतरतर�ररतमरणरसमतरशरन�ररशवत 152 ारतरव र�रधरभीरतण�णनतत: अनतमरवत र�मतरततीऽनतमथर�ान�153 मवमररात: *रमथर�रदरवासत�भतततससकततर* तरमरणरवततररमरवमतर�रणग�धततरऽ�रत154 (र0�ट0- *मवमथर�ररातीऽनतमरवासतभतससकतत -भर0) तरदराश�ञरतरप�ीतर�कपतरतनरदसत ! तकततवतकम*रणर**रतकतरऽमरररतररणवमलररत�र**155 (र0�ट0- *तकतरवतकम-र�र0र**तकतरथरणवलररारत�भततर-भर0) णवमररशतरतरमरररतररणर�र�*रतकतत रालम (र0�ट0- *ारतरशतरतरणवमर�ररणर-र�र0)

तञाकमतरपततर�रतङगतरणगतकररपतततर*156

(र0�ट0- *तञाकरपततर�र�रतङगतरणगपतततर-र�र0) �वतत: स�: कमर�रट: णररनततदवती: रकर�रवामन�र�र�व�रपतथय�रवरक:157 मरररन�र रतस: करमतर�रारत: कणातरत ासतनतभ�ातवरतररसमथतमरवरच*रकम:*158 (र0�ट0- *कमरर�र�ाततर-भर0) अणग�नधन�रणररनतर�रतसकतरशबरकरभमरतर* अतपणलरतर; कर�र�रणतर, लर�रामधर�ती:159 (र0�ट0- *शबरकरभम -र�र0)

68

अ�तासतकतरतर:; �ररशसकतभ�नवतरत णररनतररकवर�ररत�ररपरलरवरतदरमवरत 160 तकतरणतर�रवन�ीर रन�रशरर�वशररत: �कतीकरभर रलमतरतञाकवरऽ�वकर�भम:161 �र रलरतशतरऽपतमत*रलवमकवरतरर�कतररकस त: तसलतररमररररततररारत: पतरणरतररपण त162(र0�ट0- *अतशतररवररपतमत-भर0) कववन�रनतमरणतवरमतसरशबरलर���नध� {सरङरचटनररकररर }

� �वासतर�वरतरसमतरत�ररमरवरनवतीऽभ:163 एकमतरकरत नतमतर�रमतररतनतमररत:? तदतरकरततर�रक: करतमततकमतरकरभक:164 आतकमर�रवरमततरतथर: मतस: णकर�भम: �रततामन�रतदरवर�वशररर: नलवरत�:165 एकररतररनारमरवरदर�वशरररभतमतरसदव: णररभरवथकीरमरवीरतरएवरथ�कतरल:166 णरर�रनवरत, तीऽनवरतर�रतमरतररकरतणगमव: तर�र�र�*रमरररर�र रतस:*रकसशन�ररभ:167(र0�ट0- *तर�र�रराम�-र�र0) मवमरवीऽतर, अमररररतसरमतरतरर�रशीदवरणका त मररीऽ�रतर�र�तवर रदरतरएकसम�रर�व�शतत168 त�तररर�रततरतीर�रमतरतररणररनतमररध: �वा तर �:मवमरववरतरर�रमथर�रमथर�कल�र169 उपावशरणररनतवधतमतर�रपतररमर ततररतमतरा�करवरततीऽनतीरा�क: कथ 170 ामन�रर�वशररररा�कर:; अमतमररी�*रतररसर रत

तर�रतरऽा�कर: पीकतर:; पतमरणीऽ�रमररक:171 (र0�ट0 -* अपतमररीऽ�-भर0) अ�नतमरकररणरएवरथमतमतरतरवा ततीऽभर ततररकरत रकरभमरीकतरततररमवालमाततर172 तरतरलरसपतनार: णवर: सरररमररपवा तत: तथरऽमररर�वशरररऽ�र�रणव रणवणरध� 173 तथरमररर�वशरररऽ�*र�रणव रणवणरध�

मरररर�रकरभकर�कसञररवमतसधततररमवरत 174(र0�ट0 -* तथरऽमररर�वशरररऽ�-भर0) अमररररतसर�वरधतरतररतमततकमतर�कतर�कतर

69

मररीऽपतमत�कतरतश रतर*र�रकस तस: णकर�भम:175(र0�ट0-* मरररश रर�कतर रतस:-क0) तरतरमरथरकता वरणर�करतमततवरवमतस�: अतनतमरररमरररतस*रमतरतररतदवतरवमतस�176 (र0�ट0 - *�-र�0) अनतीनतरवररततीमयर: णरशरणरशर�ी: ततीभ�रमवरदरमररीरत�ररतर�र�ररतती:177 मरर: णररनतातरतदरत�ररमररमतरर�र मरररएव; तथरररमतरसन�:णररनत�वशररतर178 मररणररनततीतदवदरघटरर��ररभमभ तरर�रसभमका तरसररीऽतरपवततर179 तणरधतनावरञरवर�ररमरररमरररतरराती वनतरतररमवर�ररमरर:; तरवा रतरररणर�तर180 अमतरवरवमतसर�रनवरतरपवा रतर�रपणङलत: {जनरचटनररकररर }

एतर�तवरतरह�कर:*र�कपतशा�ारकस ार*181(र0�ट0-*तररह�कर:-भर0; *पततसकतर0-भर0) पासनतरपतालपतरतरपतरकरनतणगमवरत णवमतीमतववररतद�वशरर�भरका तर:182 ी�रतीररवधरनरररतर�कस टर�रामधरवत अथरमततशत: कसशदरतर�रमररर�रवततर183 णरएवररवध*रणीऽनतम*र�रमतत�समतरभ णवरवरररणवयरररामन�रमतरतरर�रधधव�184 (र0�ट0- *�वशररीनतम-भर0) मररण रभवररमतरतरमररररणगमव:* (र0�ट0 -* तरमरवरणगमव:-र�र0) {शब�वधरर:}

वरमरवररमरवमत*रशबरररवरामधरत�:185 (र0�ट0-* भतरमवर0-भर0 �रशकतररएवराणसरमतरऽतीरतवच ररवरकर: उरवधमररर रलीरवररमवमरव: कर वाीऽथरवर 186 उचततररणरधताणदधतथ र�रशररकरत वणरववत णतरमवमरवीर रतसश रतररणर*रणतररणरधततररकथ 187 (र0�ट0-* �-र�र0) अ�नवती*र�रमररर�र*रतरतीर रतसणरधतती:? मरवीररर�रमररतसरणरधतररणररनतधावम 188(र0�ट0- *मररर�र�तरतररणीऽत-भर0) �रकसशरथ: ाणस: मतरर��रसररतररश उरतमररररणरधतरऽसम�ररमवरसरतसभ�नवत: 189 णतरतररतर�रणरधतरतरर�वशरर: णरवधतीरमवरत

70

अभरा टतदररररवमतसरमररतसरणरध�र190 तनरमतर��: णरधतमतरनवतीर�र�वनततर �राणसररमरवध�ऽसमतरतामरतसमतरात:191 ध�र�वरसीऽमरवमतरणररणतररणरधततररकथ ! ाणस: मवमरवीरलकीरतरकमतमत*र�सशत:*192 (र0�ट0- *ऽतीरलगतमतमतरतरक:-भर0) लगत:*रमवमरवमतमतरत*रमव�वा त*र�वतक: (र0�ट0 - *ाणस: मवमरव�तत:-भर0; *�वा तरवर-र�र0) {अहछचक�वनरश:} अ�तवररतथररकरत करत रवरऽ�व�राश�193 अ रतसवरदर�व�रशमतरमवमरवरर�स�सनधतर णर रलरमरर�रमरवर�रर�रवशतगमर�वतरततर194 �र सलतरऽत*र रतर*रतमतर रती: कववरणगमव: एतर�रतामर�भवसकतरकरतरतवसमथतर:195 (र0�ट0-*�र सलतरऽ�र�-र�र0) णवयररर�रश रत�रर रतसन�रशवर�र�र अणरथतरचरतसरतीमवतरवरमवमरवत:196 तमर�ररमवतमररनतमर�रमवमरवत: तररकरवदरमरव�वरतरऽ�सातद�व�वधतव*रणर*197(र0�ट0 - *द�वधतवर�सातमतत:-र�र0) मवणरधतररकरतमरवरभतररणग�नध�तरतररतती: {अनपलिब�धनचर}

पवा तर�स�सव वरतररतदरवर�सागम�र198 पवसतततर�रतसकतरऽ�साबधर: परमतर

शरममरवधकरभरऽणग�सर*र�वीऽथररअतसनभतर:199(र0�ट0*शरममरवधकरभरणग�सर-भर0) अााङलरशरकथरतरररमरवीऽ�सासबधत: णरणसन�शतनारर�रतरमतरदरवरऽपरमतर200 परम�रकरवतररमतरदरााङलरतशतमर�व� मवमरवलरकरलर�मतरतरनतरतरउररहत:201 करतयरतसरकरभकरलर�मरवमततवरणरधक मवमरवर�सागमशरमवमरवरऽथमतरााङवल�202 तरमरव: पततरतर रतस�ररत�ररकर �वत रशतमतररश�रमरवकरभमरऽणगमवररणत203 मरवमतर�साबधमत*रमरवरमरव: पतततर

71

�वरसमतररमरवमतरमरवररतदरव�रध�रत 204(र0�ट0- *�सागममत-भर0)

तद�वरसीाबधरमतररणतरतरर�व�शत: अ�र�रवरण�ीदत�वकल�भ�स�त:205 शबररथसमम�वधीरधदरमरवरमरवीमतरात तसम�ररमरवर�सररर�ररणरधतरऽमतर�सागम� 206 तथरर रतस�रतमततवरमरव: शबरपतीलत:

भरथ�कतर�वररशबरर�र��नध�र207 �रमतरतररपवासतभथयरसररश�रनतभमर�ररस अततरारततीवर�र�ररमतरर�ातरथतर208 वर: कमतरसश�रतरररर�सरथ�वरतररतर शबररथरह�वररणरधतररधरधरभ�भरका तर:209 �रणरधत: णसररत: मतरतरराणसीरधशरकर वा: णरणलमररर�रशबररथर�वर�राम:210 वमवरवरवनततररहतमरपत�स: नाीरत: अथ�कतरऽणथमतर�वरभत: �करभ�लतर211 रम�मतरव र*रवतवपतर*रकरानतर: �करभ�लतर शबररथ: कल�रलर��वरतवर�रकसलत:212 (र0�ट0-*ववतवपतर-र�र0) ध�रवमवरातराण�सभमतीकतर*रनतरतवर�र�र (र0�ट0- *भमतकती-र�र0) {आर�वधरर:}

�रनतभ�तकतरऽमरवरचबरर�ररवमतसाममण213 �रथाण�समततमतरर�रवकमामपरतण कर: आपतवररर�वणवररणररनतरर�सर�तर* ?214 (र0�ट0-*कर�भकरशीऽतर217रकर�भकरतरपतलभशीररशततर) णग�सर�सलसमीरतरर सरररथरामधरतक भ�लरवधका तरवरकततीऽ�वधका तरभ 215 पतलरमर�सर�र�रद�व�वधर�रपत�रध� रटररटरथतीभमतर�वणवररमतरथती:216 आपतवररर�वणवररणररनतरर�सर�तर �ससरभलतराम�तरर��रसरपतमतरलीभर217 रतीरररततरवमतरणीरतमतरपाण�सत: पधर�रथर�वणवररर�सर�रभमरवर218 सरररतशतर रलरतथरथ भरर�वरस:

72

इटीऽतथ: पतरतसरशकत: णीऽतशतीरत�र219 {पौनछतव�वधरर:}

अत रवर�रवरतनतरीररर�र�रतर�रवर रसामवरतररपरमर�रररस��धरतभरर�वरस:220 णवयरररण�वलवरसन�हरणरतशतवातरर* णरमरवरतररतरभतरणरदर�तरभन�रसवर: कववत 221 (र0�ट0-*तशतरवात:-भर0) �रभवमतरथमवमरवमतर�वततत: �र�रधररत�ववरऽ�र�ससरमतलरतत:222 णवरणरररीरारत�ररारत: णकरतरश�रत णरऽ�वदतररतमरतम�रमतमरदरदवररर�रणगमव:223 ीीर�रर�ररीररमरतरएवरामधततर णकरतरसटभनतम; तपरमररपरमत:224 {अपौनछतव�वधरर:}

{वछपरररमटनररकररर }

वलभरराथतरव रत�रररीररमरर सरररातरत अरररतरणतरथातरकर वतररपलतर225 वलभररणतव रत�ररलसमर�ररसरररातरत अरररतराथतरथ र�कर�रतनतररपलतर226 अथलर� रतस�रणकर त: सरररात: वलभररररतवरऽपततीराथतरवणगमव:227 णग�नधररररतवररमतरतररपततभण�वर: णकर तरतररतरामतकतरवणथरनतकल�र228 वलभर रकरथ �त रर�रमतररथरनतभररलत: अ�रकरथरामणग�नधरर�वरसतसकतणगमव:229 अरररततरतरश*रतथररमतरतरर�भकल�र (र0�ट0- *अरररततरतरच-भर0) वरचतशर र रतसामन�र�ररणग�नधमतरतवसमथतर:230 अणमकरतततररससगम: णवथररमतरसन�भथतर णमकरभील ररसखतरलाम�र�ार*रमवरत 231 (र0�ट0-*लाम�र��म-भर0)

{सबन�वधरर:}

णग�सनध�र�तवरन�रणग�नधरऽसमतर�ततर �तमतर�सकरत वररकस वरमशर�रात:232 अथ�भत: णरशबरर�ररणमकरत: सररतवधतर

73

अथ�भरवरणीरररर�रमवमरव�वतत:233 शबरररसरतसकत:; णग�नधरर�रतररीरीर�वकसलतर �तवरररातररतरऽपत�रशीरत�ररारतवतर*234 (र0�ट0- *णगत:-भर0) �तरवरातणरथत र�करतर�रट: णररात: लर�ीरर� रत�र*रणग�नधरतररणकर�भमर 235 (र0�ट0-*लर�ीररर�र रत�र-भर0रएवरवा तरव�) तरस रर�तीगतवर�ीसततसकत�भततर घटर�ररव�रतससकतलत:; अ�वशरररऽ�वकर�भमर 236 तञाकत : मवत: का त:*रकीऽथ�रतकतरमततमतररततीरतर: णग�नधमतररवमतसवररमतरदरमरररदर�स�सवमतर237(र0�ट0-*कस त:-भर0 एवरवा तरव�)

तरभतरमररररतरवरवर�रतीऽनतररवमतस�ीरलत: ामन�वरदरवमतसवमतरणग�नध: कल�रका त:238 णदरभतरमतरतररभरध�रणग�नधीऽनतमतरवररकथ वमरर�भथकर: णनत: रर�र�भकसलत 239 अवमतस�रकथरवासत: णग�नधमतरमतरवमतस�: अरररततरटररकतमरमातर: �का240 णनतमतरपत�सवकतरभरइतरवधलररतरकरत: {करर�रलरचखमनर }

तथरतनततीऽासवरर�ररवम रक 241 वकतसरणथ: सररमतथरनतीऽतरकश� अनतीरवररभवतीरगनथ: णगपररतरदर तररभत:242 रट: कीऽाम�तीरतर�रणीऽपतरवर�र�सततर तजारततीरतत: ाणस: णीऽ�वाशटीऽसग�कर�वतर*243 (र0�ट0-*णरतमररसग�कर�वत -र�र0)

अरट रतसभपतनतमतदव: णगपतततर तमरपरशतरतररमरररकरतणररनतरश�रत 244 रतव: प�वतनतनतररणवयरतररतामर�भम: णवथरऽ�र�रतरराणधतरररवर�र सरररात:245 तमरररररतवररमतररनतीपत�भरात: गारचर�रतवरभरमरर�रसमतकतवणर�246 अ�र�रवरदरतथरमरव:; वणमकरभणनततर: तररशरऽरररतवररक: ाणसरऽ�रलसमीरमवरत 247

74

अथणमकरभमररर�रररश�रतररणशत: स�: अनतर�वशरररदरवमर�ररणरध�रर�करनारमवरत 248 वरकतरामन�र�रवमयभतीर�वदततरऽ�सागमत: अ�रकरवतवरवरराथकररतरररर�भथतर249 अतभ रररतरभपतरकसलतराण तर�रवत पतरकरणरथकवरऽ�राथतर�रकवकल�र250 एकरवतवलतरररवरकतरथपतदरमवरत णका च स तररणवयरररकरामररीर�रतसजततर251 {सोषटनरसनर} एकवरऽ�रहतामन�मतरकशीरलतणगमवरत अ�तरत�णगमतररररतरकथर�रतत !252 �तीासबध� तवरऽपत�रवभमणगमवरत अासत�वकावरच रतररकमतवतररणकर�भम:253 करनतपतलरऽमतस*, �तमतसर�वरधततर (र0�ट0- *करनतपतली:-भर0) णवमर�सागम: मतरतररतरररतर�तररत�र254 णवयररस ागम: मतरतररतसलदरतर�तररत�र णमका तमतीागमरररक: णमकतरऽ�वकर�भम:255 इसनभतमत*रमतरतर*रणमकरभ: ाामसतरसन�वनाररतत (र0�ट0- *इसनभतररमतर�स-र�र0)

णमकरभमररामन�वरररकरथ �ती*रत�र256(र0�ट0-*णमकरभमरररदरामन�-भर0) अ�रकशबरणघरतररासत: काकाररकथर? धव�त: कर वारतमरातनतरर रन�रवरकर:257 धव�भतीरामन�मततरासरतत*र�सहवरर* (र0�ट0- *0�ववालत -भर0) समथतरवनतररसरशबरररसराततररवरक: कथ 258 कथरवररशसकत�तरदरामन�धव�लतमवरत धव�त: गतररततमतरररीरत: कत भपतवरकर:259 धव�ामतजतर�रऽसम�ररवरकर ऽ�रकथर�रतर! वमर�सवदरवरकतर रन�रवमर�रमररत:260 तररररर�रतवमथर�रकरनतभ�वभीधत: ररशकराकरमरवीरतरसपत�तववम�रत 261 अ�तरतर�तरतररररीर: परलरवरक�सतत: तसकतकीऽ�रवरकतर�र�ततसकत�भरका तर:262 तररभरररवरतसणसर: कभमर�रररकरततर

75

मवलर�र�रनतध रतस: ाणसरऽथयरतञाकीरत:263 तथररर�ीऽनतथररवर�रकीर�वशररीऽमतरकरभकरत कभमर�ररणगरमररतररभररस ासबधत:264 �त र�ररकरत वरतञाकर रतरणगमवरत तभ रवभमर�रररतसकतमतरर�वलीरत�र265 अमरवररकभमगरणरथत र�कर�स*रतदवरत (र0�ट0- *�-र�र0) शबरर�वशररररनतररर�रतसकत: पणजततर266 तथरभतसल ररणवकरभकरमर*र�भथतर (र0�ट0-*करभमर�र-र�र0) णरध�रपतामलर�रणपतीलर�ररतनत 267 अ�सररभमरणवमरवर�ररलममङलत: र त: कस रतसभनतीऽ�; �ससरभसरररातर268 �रधरभतस रतपतलपततर�सातत: ण आ�सतरशरवमयभतीरमरर: मनीटर�रवसनतत:269 कल�रभी�तररणररमतरतररकथरवरऽसरररातर णतररमर�स�सनधवरतरर�रशमतर�ततररधव�र:270 अग�रभथरनतभीतरमवरतररकर�मतररश� अ�व�रशरतररण, एवरमतर�व�रशरइतर रतर, कथ 271 अनतीनतमत*र�व�रशीऽमतस*रकर�रकमरन�ररशततर (र0�ट0-*अनतीऽथ�ऽनतमतर�रशीमतस-भर0) त�भगतश रन�रतर�र�रवभमरतत:272 �व�रशमतर�व�राशवर; मतररस तरमतत: स�: कर�मतररश�र; नताघरतररतमरस�मव:273 तथरमरपतरवातर रतररनतस�रभमवत: अ�नतवरर�व�रशमतरमतरन�रश: कर� रवरतस274 तमत*रणरवरर रतसव*र�रतीऽनतरर�वदततररलत: (र0�ट0-*तमतरणवर0-भर0) अ रतसवरऽ�र�रशमतर�तवरदरमरव�रशती:275 णमरवपणङलश ररणतीर�ततररकस त:! अणरवरऽमरव�राशवपणङलीऽ�र�रतसजततर276 �रशर�रतमरदरमरवमतर�र�व�रश�ाततर �शत�ररमरवीऽभर रल*रइत*रतजलर�रतरणर277(र.�ट.-*मव: भर रलीर�रतमतरलर.-भर0)

अवमथरऽ रतसरकतरमतररमरररभीपतर रतणर मवतीऽ�रमरवरऽमरवमतर�वकलश ररतरण:278

76

�रतमतर�कसञदरमवतर�रमवतरवरकर वा मरवररहतररर�वकल: मतरदर�वधरवमव�सभीधत:279 �रमरवीरमवततसकतमरवीरमवतत*र�* अ रतरत**रभ: करत रत�रर�वदतरतर�कञ�280(र0�ट0- *मकतत�-र�र0 **अ रलरत-भर0) तर�कसञकभरवमतसर�करकर �वर रततर एतर�र रतसकवरऽ�रहतम वरर�रशमरवत:281 णतर�राशवरीरमतरपतरखतरतरपणञा� तथररकर ररसञररवरट: पतघीरासन�ररतथर282 �रश: मवमरवीरमरवर�रर�र�ससततररत�र मवमरव�तरसरती: मवमरव�त: नार283 �र�तररवमररीऽसमतरमररकर�रमरवत: पतरखतरतरऽतरएवतरररणग�नधमतर�र�ततर284 णग�नधरीरत: परलसकतत: शबरशसकतशरर�रतर {भरटरचटनररकररर }

�रऽरररतातरवरतथरथलर�णरध� 285 रटीऽनतथर�रवहनतर�रभरस ट: सरररलणर �रलर� रतसततवरमतरतररतसमन�का तकर रतर286 �तरभतीरवमतसणरथतरतरर�र�*रानरसमतरकमतवत (र0�ट0-*0-भर0) �वकलवरण�ीदतर: णरभी�तलीभर:287 ारतनतरर�ससतमतमरकर वार�रथलीभर: ाथतरवरका तकर वरवररटातका तरव:288 णतरथ रततभरकमतर�वभीवधतर�रदरत�र रतरवणगमवरऽ�सकतर*रमरवमतमतर�*रशङतरतर289

(र0�ट0- * रतरवणगमवररमरवमततमतर�-भर0) �वरसर�ररररथर�र�रतरकरश�रत �रणतराण�स�भतसकतरणवतीऽ�सागम�रत 290 अाणसरतरणतरतररणसनरगधररततभर�कतर अनवतीरततभरकीरवररणरवरवररणरधतधावम291 तसन�शतनातलर�त: ाणदधतसनतरत�ररणरध� तमरणरधत�वलमतरवमततररततभर�कतर292 णरएवरमतरणल: मतरतररणव�र रतसभतीऽनवत* (र0�ट0- * रतसभ�नवत-भर0रएवरवा तरव�)

77

णतवरर�रनमरमररकमतवतररकरतणरध�र*293(र0�ट0- *करतरश� -भर0) अथर�रमरवशसकत: मतररनतथरपत�वशररत:* कमतरथरनतभवररव रवर�भरका त 294(र0�ट0-*रनतमरपत0-र�र0) �तरतरथाण�स: मतररणरथत रलमर णवमवरणरध�रतररमतसमरवशसकततर�रश295 पतीकतामररर रलररर�रणमकरतमतरतसजततर णमकरतमतर�रमरवमतरवमतसमररीर�रमररक:296 पतीकतामरररसन�त: शकतर�रणतररमवरत अ�रधरत�वशरररमरर�करकस वरम: पतीाक:297 पतीलीरतदतामतसकत: णररपरलरवर�भरका तर तसकतशर�स�स: णररतमरतररणरनातत�ररतसजततर298 मतरचचीतस: नाणग�नधीरवकतरर�रतसकतकरभम अ�ामतकतशबरर�ररकभमर�ररपतीा� 299 �ीाीरवररतथ: मतरचबरीर�राीमलीभ: रभगतयमरतजावरतररतदतसकत: णर�र रनत:300 तरऽ�रतथररमतसमतरथरर रराणसरकल�रनवतरत मवणररनतमवमरवर�र रकमरव�ववलतर301 उकतर: णतकरभरमर�वभीधीर�रवमतस� आ�सतरणतररमतरतररणभीरभणरइतरासत302 �रकरतमरररइतर रदर? असमतरणररसरररातर तीरतदवमणस थर�लर�ारजलर�तीरधव�:303 ारततर, तरस रवध: णरासतररणवणततर तजलर�ा�तलर�: णरासतरवटसासत:304 अ रतरतमा तरशरतर*रमा तरधतरआ�* इतरररररररकतरवरतसरतसगर� रतणर 305(र0�ट0-*शरररधतररमा तरम�-इतरव�रर�:) करतकरभमतररवमयवर�सवदत*रकथततर (र.�ट.-*वमयरहत�सवदत-भर0) अनतररवरततीरवरतदवमर�रररर*ररर*306(र.�ट.-*ररर -र�र.) कताणमकरभतीरामन�रण�तरकरतमररका त णररर�सवदरवमर�ररपवा तर*रभ�रका त:*307 (र0�ट0- *तसरतसगर� रतणर -भर0) इचरऽ�वरसाणस�ररसमथतक�वभीधत: करतकरभमतराणसर: सगभती*रवमकमतर308 (र0�ट0- *सणर-र�र0) णव�रवमक: सगभतीरर�रनध�तससकतवत

78

अणरधरभमतरराणसररनमरखतककर�भमरर*309(र0�ट0- *सणरररककर�भमररअती-भर0) सणर*रलर�पमरवरभतरनतररररतरमरवत: तरऽ�रतनम�वर: कर वदरनमर�ररकरश�रकस वतर310 (र.�ट.-*सणरररकर�भमर रअती-भर.) पमी: *रपमरवमतररर*रणरतरसकतनतरतवासतत: का तकर: रररतरशरनमररवरचतर: नारपणस�र311 (र0�ट0- *पमसपमरव0-र�र0) अशणसकतणरध�रसणर�र�तवर�भरका त �सससनभतीसकतसमवर�रणरध�रततसरवमततर312 परमरमरतथरथरसमतर�र�रशररवतीरलत: अथ�ऽतर�रतथ�र�*रइतरशबरररवरसनतर�313(र0�ट0-*अतथयर�रतथ-र�र0) कलपतीऽतथ: सररतमतरररभरलर�रणतसतर: तमतकमतरव�वन�रनत*रइतरमररशर�कका त:314 (र0�ट0- *णरएकमतव0—भर0) तदवतररसमवररकथ�रलर�रकसशतररकथर�रव: तमत*रपरम�वणवर�र*रव�रणीऽथ�वदरत�र315(र0�ट0-*परम�वणवर�र-भर0) �रहततनतभीलररसरपरममतरसमतरणगमव: तमतरपरमणवर�ररव�रतका तरव:316 णरआलरइतरपरपतर�भथरऽरररततर तदततनतभीलरऽथयऽ�रललर�णगमव:317 अतसनभतरथ�वतररकसशरमततामतरमवरत मवतरभरलर�ररन�रथ रवरसतरवररमतर�रनतत:318 �रवररततरवररीऽ�रवरररथमतरकस तीरलत: तर�रसग�ीमरास सतरतररमवलकररइतरासत319 नरररतररशवरणातरवर�रथरइतमरकररपर पाणसीराीकवररश रतररतमरकीऽतसनभतरथरक 320 अ�रकरथयरसरशबरररसरतर�रथ�ऽतर�ववरवत: मवल�वशतर�रशबरशररटीव�रथवरक:321 शबररनतभररसरतररलसरतररशतरवरमतसरकल�र पाण�सश*र�ामररवरर: परमरणरर�रततर322 (र0�ट0-*पाणसश-भर0) ततशरमतीऽथलत: �क रतदरद�व�करात अथरपाण�ससला तरकल�रर�र��नध� 323 पाणसरभपरमवरतररतदग रर�कर��नध उर�रतररपाणदधततवरशकररशबररथ �शतर324 तमरन�र�रथवासतवरशबरर�ररतमररशततर

79

अनतथरणगमवरमरवरतरर�र�रशकतर: मवतरधव�र:325 अवशतरशकतररमरतर�तरकशततर एररमथरमसभतररलरइतरवकततरकश�326 अनत: मवतरदवतरततीमयर: भ�ततर णवमरतीगतमततकरथदतीत�रर�त: कस त:327 लरतररवरतसनभतर: कर �र�ववलरव�रदर तर �ववलर�त रर रतस: णकर तमतपकरश�:328 अरररतररणरर�रसमतरतमतरणतकरथतररकस त:! मवमरव�त रऽनतमर�रतीजतरतरततररस�:329 णकर तशर�भथ: मतरदरतकतरर�त: कस त:! तमरमवरतन�ताचरतरर�तीर�ररतमरक:330 दतीततरतररतर�रणकर तीर�रटर रवरमतरतीगततर {ज�रनीरचटनररस:} तमरतरर�काररशरणतरतथरसग�: शत�ीर�:331 वरकतरवररतकररशवररनतरपतभीऽदवत भणवतररतसलतववरररकमरमररररकवत 332 शररवदरतामर�भवरतररालपतरनतरत�वरररश �तमतरसण: कता वर�तर�ररमरवर�तसनभतर� 333 ऐसनभतर�रर�वरर रतसरमरवर�रर�वरररसमथत �वासतररपरमरभतरनतदरवररतमतलीभ 334 �वरसरलर रलरमर�सर�र�रवररवरत �वभीधणरधरतरशरममरथ ररपरशतरण:335 णतरथ रपतार�र�ीरातरदरधरषतर�र�नधक� र

ाणधतरतररपरमरतदतरवर, अपरमथरर�क 336 �रहतरकर�रसमतरणतरथ र सरररर� समर�रवम �रतरमवमरव: करत रवररवमत�ररवकत�भरधव�:337 �ररतदतत�भकतमतर�वदततरऽतामर�भतर पवासतवरकर�रररवरचतरसटका तरतर रत 338 भमभ�वरसरथररकथ रकमरणररमवरत वमतसाम�रलरमतर�रकथसञन�रनतभ�तकर:339 पततस�राणधतसनतरकस तमतरभतीऽथ �शत:! तमरन�रतसन�वा रतर�रमरवरमरव: पाणधतत340

80

तर�रणसन�शतनारऽ�सासबध�राणधतत पररररनररननररर धचर: प�रच छ:

{आधरर�ङनरसरचछ पररररनररनलणरछ सवषषहरलर }

भमतरपतरदतवरतररअरटीऽ�रमवतरभत:

रटणरध�ातरकर रतलररतररलरव: 1 अ�सर�वरतरर�रटरभ�ालत�भगरत वर: पररमतसम�रर�र�र�सर�रपवततर2 �रध�रतरलमतीकतर: णरध�मतरभरपत णीऽपरमरतररऽाणसरतसणसवनारतत:3 तररलवत: ाणसरत�ररकमतरकरआल: �रधतर�: परमर�रणराणस: कथरल:4 तद�वरसरभतसलमतर�तवररकथरमवरत ! तरनतील ररतमतरतरलरलमतरपरमतर5 ततररकमरतररणरध�र�ीकतरमवपतततरसदवर तसकतररततरलीरगरहत: भमतर�ररणरर�र�क 6 परका तमतरणत: परलररतत: पतरतलणगमव णरध�त: णरध�रनतथशसकतलर�रऽमतरतरनता 7 �वसचन�र�सलररतरऽ�रणररनतर�रपतलीभर: णरधतणरध�वनतरसमतर�रतरवथयरसरकर�8 सणरामपरतवशरतररतरवरतरवतवसमथत ासपतर रतसतररमरणरतमतरवमवणरातरत 9 णन�थ�रलर�णर रलीर�रण�ररलर�र�रणरधक: णतीऽ�रवमवणसशाटरऽणलतररणरशरलत: 10 ााङलरमवमरव: करत रवरररशतररश� रवरवर णग�सरवमतसतसमणसरतराणसर�कर�: 11 भरमरपतनततीरलनतसतसकतर; भकसलतत: पणङलीरदवतणग�नधरररकररतरऽनतर�तर 12 {अरषहरलर }

तरथगमरशबरकल�रभी�तर�र अााङलवपाणदधतथ थररथमतराण�सत:13 कल�रलती: कतस�भचररमर�सवासतत:

81

वमतस�शरनतथरमरवरतररतका तररतामर�भम:14 {पण�वधरर:}

अथररथलतर: शसकत: ल रवामधर�ती: �रथयरतर�रतती�रसमतरमवत: णरध�णसमथत:15 ततररलव�रवकतसभामपरत�वरर�र परमरणशतीतरमतत: णरलरन�रणरध� 16 णरधतमततवरामधर�र�ररभगतयमर�रपता शकतमतरण कर रतसवीऽशकत�रमवत 17 रवथ�वरतवर�रतरशकतीसकतभ��भतर शसकतमतमतर�र रसरतसव�मतरपवत�रत 18 तणशतर�रसालरणीमवरतररपकभमरात: �वलील रऽपतरततररतसलतात�वसमथत:19 अनतभङलरतसरणरथत रमरसरव ररसरणसमथत तमरमा तणरधर�रतदवमतरवरणसमथत 20 अखतर�तरर�र�वरतरर रतसवा तरभणगमवरत �वरतखतर�रररवराणसर रतररतमतरशकततर21 उकतम; �व�रपतमरतररका तक: शबरर रशर: णवयऽ�तररइतरपीकतरऽपतथरतररतन�रशशधमवरत 22 अ�सकतरव�रलमतराणसरभपत�नधत: मवनततवमततवर�ससकतनत�ती�रतर23 णरधतीसकतरवररपतलररणरवर�रररीरत�रतसजततर णरध�रवधका तरभरवर रवरमरणरपणङलत:24 अ�वशररीसकतभपतरकारततररणशतरवर अनतथररणवणरधतीकतर: पतलरवरपणजततर25 ाणसीकतर: णरध�वरचरभमतर�र�ररस तत इरर�रणरधत�रयश: णरध�रवतव: कथ !26 णरमरणीकतरदतसलर�भरभ�वग��र अणग�सररतथररहतररर�रनतरकतरइतरववमतर*27 र0�ट0- *णवत-भर0) लगतरथ वरऽ�रणरधतीकतरभणगीरतरालम तचतसालमरव�रतररसरमवत-रत:28 अाणसरणरध�रथ�कतवरदतभतसलतग: * अ�सकतीऽचतररतरपत: णरधतरआरथवनत:29 (र0�ट0- *भतसलग:-र�0)

82

णवरनतरट�वा तरवपतरशङकरमथर�वरभम वा तरमवत-ासतर�ररका तररतरररतरवथकर30 �वशररमतदत रलवरतररकवथतीरधधामी: अ�सकतरव�रवरञरतररमवरतररपकभमरदरलत:31 अ�नवतीऽ�ररटरनतरररीरमतमतरतथी�रत ‘आररभश रतररणीऽाणस:’ इतरतमरटघरतका त 32 णरध�रतद�ववरररर�रनतमतरतच रन�रणरधततर �करणरधतनतथर�टरमवरदरवतनलत रवरवर33 णद�वततपतीलररसर�भनवत�वरसतर एतर�रकवथतर; णरधतरणररनतर�रथरणगत 34 तररवरथरनतभरमरवरदरररर�रपतर�राणधतत वरचतशनतरपातररतररतजारडतववमत 35 तसलतर�रशरऽ�र रचबरघटमररर�रकल�र �राणसर�र�व�रशर�रतदवत: णरध�रदरधव�र:36 तथरथरनतभमरवररमतरतररतदवर�ररकस गमीऽपत�ततर �वाशटररधव��रनवरतर�ीर रन�रतीलवरभमरत 37 द�व�वधीर�रतवच ररीर�वतीलरभतीलती: तवच ररररतीलररतसरवरतयर�र�नवतरल:38 णररनत रवरतणरधतर�रराणसपणरध� �वाशटरधामररतचर�र�भनवतरीरवत 39 एतर�रधाधरभतरर�वाशटरधधाम पतरखतरतर�भरकस व�ररधामतरवणरध�रत 40 णसररतरवररीर�र�रधावमर�वरधततर णरधतरततमतथरर�रटरणरधतीरध�ऽमरकर वा:41 {सवशबषहरपोजनर }

एकमतरधाम: शरममरर�र�रधसमथतरव� णरधत: मतररर�तवरटरइतसरतररमवत-ासत:42 शरममरभतसलरररवरणवररर�रतररप�रध�र तमतकमतर�ररीर: मतरदरत�रर रतसपतलती:43 शबर�रशररपणरधतररमतरदरलनधमलसमतरलतर: रतस�वरसीऽपका तर��र ररनतमरणररणर44

83

अथरमरधदरपका तमतमरशरममरथ�रध� अथरवरर�टतररदतरदरधाधर�रणरध�त:45 कत सशतररपकभमत�भचररमवरतररणररलगततरररतत: �ारतररतवरच रतातरतकतशवभ रसटत 46 वरन�करतााङलररतररतामरभरमर�रधततर अ�रनतभ�तकर ररथयर�रवधतरऽनतमतरकररलत:47 {शबरपरररम�वधरर:}

उकतरर�रलर रल�सर�रमवलीभर ाणसरतर�रणसाणसरतन�रतरररशरममततर48 वररतरलमतरररमतरच रन�रतरर�भतसरतत: उरतीरहतभतसरतरऽत�ङलरणरतरर�रण� 49 तररर�वशससरर�वरतदवतररशरमम�भग वक�र�: ण �रकरा: मतरतररतरररशरममरमर�रध� 50 तद�वभीधर�रवनतरतरमतसणसरथयवतीलत: ताततमथर�णरकरनरतरनतरकत: शरमम�भग:51 तमर�रणरधतधमतर�रनतभ�तक�रध� �भरत र�ररनतररर�वमथरपणङलत:52 कर �रतरणववनतरणसरशरममरगरहतातरसमथत: का तररर�ाणसरनततगरहतीरध र�र�र�ा:53 �भकतमतरानतीजारतमतरलसमरीरशतत: �वाबधरर�तरकर �रराणसरनत�वरगर:54 त�ररणरध�रएकमरणव रशरममर�रश�र रशतरतररणरध�रमतर�रतरररराीकीतभररसमथत:55 अणग�समतरधमतर�काणसर�राणधतत रतसमतणरध�रतीकत: �कररस टमतमराणधतत56 धर��स�ततवररटरनतररधामीऽवनार� वरगधरररा�ीऽनवरतरततनतर�र�रक 57 मवमरवरकरभमररथ�ऽतामरभरमरणरधत� कमतवदरवरर�रधरतररमवमरवरन�र�वततर58 पदतर�शरनतमतर�रनतभ�तकसपणतत: णरधतरथ� यतस�ररतर�रकथपतर�रत:59

84

उकतीऽ�सकतीऽ�रवरर रतस�वभीसररवर�र�ीऽमर�क �र�रतमतीसकतरीररमरणरारत: शरमम�रध�:60 �रधकमतरामधर�रच रदररीरीरत�ररवररन�रण: �कन�र�रधरतरणीऽकस वन�तसकतरकर �ररस तत!61 अनतररसर रवरमरणररसरमवरटमततवरपणरध�रत रस तरदरतथरामधर�र�र�रमरतमतरपणरध�रत 62 त�रर�कसञतरकववचरममरर�रतसकतरपत�रधततर दसवरमीरतसकतपतनत�रतरभराकस ासमथत:63 णवर�थर�ररणका तरवकतसरशकतर�रणरध� णवमरतर�ीणन�रतरणरधतणरध�णमथत:64 �वरसतीभरकधामततीलररमतसर�रध�

�वरसतकरसनतकर र�रमरतदवरसमतर�वभीवधतर65 अ�रधत�रधकवरऽ�रतती: शरममरथ�वपावरत अणग�नधरऽ�र�रधरर रतररमतरतररणव रणव�रध� 66 णग�नधमतर�रतमततवर�रध�ररसमतर ररणत रती: णवमवरवनतवरतररमवणरधतररलसमरीरती:67 �रनतभ�तकतररणरधतररणग�नध: णरर�रततर कर वारशरममर तररीर: णरनतका तररणर68 शरममरभतसलरतररणरधत: शरममरटीऽवनाीरत�र पतलरऽाणसरटरनत रतसवरर: पणजततर69 उकतती: णरध�वर�र�ीर रर�सपणतवररत: नतरतपरपतर�रणरधतवरव�रदर�व�वततर70 अ�सपणतणरधतर रदरवर�र�रनतीऽपत�सपणत: ध�ऽणरधतमतररऽणरधतर�रधर�र�वभीवधर�क 71 लालम�रहतरथ: मवत-शबरीऽपत�थक: शरममरसवचरपवा तथ�रत�ररशङकररकस तीसनवत 72 णीऽ��रस: परमर�रलाहम�ररकर �र�वरततर ��रसश रतररपरमर�रवरररकर �रपवततर73 व पतररराणसरनतरमवरचततवरला �तवर� �कसञरनतरणरतसरस�ग �तसरामतरर�र�क 74 रटर�वपतत�रमरकररदतररमवत-ासत इटरलतणरधतव�वमथररररशत� 75

85

णतर�तमररमतर�भरभरमरधाम: पाणसमतरला �तथर रालरररनत: मवत-ासत 76 �वरभपमतसतरभरवरपाणस: ाणसरआात: मवरचरकसलतमररररसरररथयव�ववररत:77 अणरधततरथरपरराणसरररशर�रधाम: मवव रमतवर�रयशतरइत�र�तवरतदरलत 78 ाणसणरध�व रमर�रयशमतर�रणगमवर णरधतवर�तवर�रयशतरइतररनावदरमवरत 79 अ�सर�मतरणररनत�वरतवररववमत इ तवर�रहत�सकतरऽ�र�कसञतररलरर�वरधततर80 कस तरच रदरधामरणरधतरतत: �करतन�रशकततर कमरसरवनवतरमरवरन�रररीरमततीभ�81 उतभरवतवर रलीर�ररीर: लरइततर तथरर रवर�ररीरीऽ�रलरीर: पणजततर82 णव�: लमतर�रधरतमतमरतररतनरमणङरवल�: लरीरररतरर�रनतररपतलर�र�वभीधवत 83 रवर�रालमत�रधतरसकवररलमतरालम उचततरर�भरभरथ तरसपतततभरकती:84 मवतसन�रतवरखतररततभरकमतर�रवधकर: णर�भरका तर�रटासतभतरसपत�रध�85 णरधतरभतसल: लालमरतरवलतर �भरका तरर�रध�त: शरररऽालमवासतत:86 मवताटरामधर�र�रलतरथयऽपतवधरभमर का तरनतर�रामणग�नधररसकतरकरारनतभसचरर87 इर�ङलाररसन� �ररतर�रसपणतरररस�: अङरल रवरततरऽाणस रवर�ररपत�रधततर88 अवरकवरचरतसकतरतर�रटरमवतर�र अ� रतरवनारशरममरतदवरर�टमतरणरधततर89 तर�र�मटणणा टमतरटमतर�र�र�रध�र तथररणरधत�रधरत: ल रतर�ररस तत:90 {सहरटनररकत चषहरपोजनर }

अ��रस: परमरभतररणरीलरइततर

86

णसनरगधरर रतसव�रदरतमतीर रतीभ�रात:91 {बरररशधरच�वरवर }

अ�सर�मतरमररर�रणरर�रधीकतररतस�वधर तमरभतसरत: करतरङलरमवमरवरङलरालसमथत:92 {आरसववधनोसचबलतवर }

आरभीधरामतीरमत�शततसकतवरक आपत: मवव�रशरममरतकसकतरणवत:93 तथर�ीऽपरमवररव�र�रपवततर शरममाणसररतथरर�रथयर�वरभमतर�रातर94 तपमतरवरातवरर�रशरममर�रधकातस वकतसथ रमववररमतरणीसकत: णरगतरटतर95 उररभमपतमरणरशरतर�रववमतर* (र0�ट0-*राशत -र�र0) परमर�रमरवरर�रशरममवरीभतीलत:96 मववरसगवभीधरर�वमटसररभमरल र �रङरमरश�र, तमरपरतध�ऽणसनपर:97 शरसमममीऽपततरराग�रर�वरसीकतरतसरवमतस� �र�रधररपत�नध: मतरतररतसलतकलततररतती:98 तथररमववरवरतचरमतरतरररमवव�रक तती: परमरतमतरसमतरततररमतररनतमतर�रधक 99 पतलर�सर�रवररपतलरऽ रततससकतकर तसलतकलररतथरथ रवरर�रधरतरकथनतथर 100 पररमतरलर�रररपरलरवर�व�वर�भत अभतसरत�वरभररसरतमरदररीरीऽताततर 101 तमरदर�वरतमररमतररश�रथ राथकररका त: अ�सर�र��मतीऽपतभतसरत: प�रध�रत 102 अनतथरऽतपणङल: मतरदरतथतररवरराथकका तर: मररीरवरङरमव�ररपत�नध: मववरचत�103 तर�रभतसलरचरममरपरमरणववमतसरस �रधकर, त�रर�रच रतररणर�रधकर�करस�मवरत 104 मववरसगवभीधरऽमरर: मतरतररमववरकरशरमम�वभीधती: सरररचरका तरररमतर�भमररपरमतर105 तमरतररपाणसरवथयरसरशरममतरलरऽ�र�रलत:

87

भीलरवरलर�टर�रवनततवरपवततर106 �वभीधीदरव�परतररभ�लरपतमरतदतथर अध ारभरलर�ररम�र�ररध�रश� 107 शरममरतसणसतररतसकतररमववरररर�र�रधततर रटरऽरटरऽ�रतदरगरहतातरवनतररपवततर*108र(र0�ट0- *पवततर—र�र0) {पचीटचबरर}

अथयवपत�रसवरतररसरररचर�सभीवध�: इटशबररामधरतमतरपतीऽमरलतवरलररा�:109 उकत: पाणसशबरर�रधमतदतवरभा: पतलर�रातररर�ासतरभी रमरणवतर:110 तररातमसवराचर�सभीधरर�ररवध�र का तर�रका तर�रररतीगतर�वशवरमवमरवत:111 अथ रमर�सभीवधनतररमर�वनतररमततर�रवर �रधततररपतरनधर�: शबरतीगतततररततर112 तदतीगततर�ारररवरवमतसतीरघ�टतीरधव�: णव�ऽमतरपततरऽ�रतसममतसणसतररतत:113 अणरधरभमतरर�रमतरतरर�रधर रती�भरनतथर तसन�ररधीऽ�सर�रतररमतरचबररथयऽ�लवासतत:114 अणरधरभमतररतमर रत�ररतमर�रनवत णरवातपतसरररभीर रतीभरवरकस तीरत:115 णकर तणातर: शबरर: णर रचररमणात: �राण�स: शबराणसर�रातरशरबरपाण�सवरक 116 अ�सर�पाणसररसर�वरसरतामर�भम: अमरवररशततरवरपततरभ�सरवत:117 अथरवररदसवतीराीकमतर�सरऽमरवरउचततर �करतर�रामन��वरतररपततभ�सर�त:118 तर�र�सर�रदरवमत�ररणरणतर�सभीवध�: ामन�मतरतदवशररवासतमत�रचरारतरणवत 119 नभतररशाश�ीऽ�च�ररकररपततरणरवरञत इतरतरपतरटरनतरतरणरधरभमरत 120 �ीररभम रवतकवधका तररसचततर ालमवरतररतथररवालीऽधरमतसकतरर�रध�रत 121

88

अमर�राीकर ररटवरतररकभभातर�ररस णतरदरवत र�मतरकरऽणरधरभमतर�रवर122 त�ररतमतरकववतरराणधतरतरराणसरवमतस�ार�रतत पतताणसील रऽशाशनतपत�वरभम 123 तमतरवमतस�राणसमतरशाशनतपत�वरभम तदवमवमरवररशाश�रवरभमरऽ�र�ररस तत1224 तमररवमतस�ततणकर त�ामर�व�र तीगतर: ररथररधरमराचरतररअ�भीध�रत 125 तररतीगततरर�वरनधर�रणकर तरपतररधार पतसनतरपततरखतररतीगततर�वरतरऽ�सर126 शबरर�रथ �त: णकर तर�स�वधरत�र �रत�र�ीकतमतरररपतररधीर�वरधततर127 �तासतकतर: ासतरभथ थ रवरररभरवथक शबरर�ररपतरनधर�ीऽ�रध�र�र�रववमत:128 तमरदर�वरतमररमतररश�रतराथकका तर अ�सर�र��मतररपततभ�रववत 129 ाणसती: ाथलरखतर�रररशतशरपतीा� एतररण रतसकर रपरर�र�सरधतल�रध�र130 {पतणबरर}

अमरपतधतल�रधरतरर�र�रवततररधव� पाणसमतरासत; वरतररवरपतमरणतर131 अदवतरश�ारमरणमतररटर�स�सान�: तरथरथ�सकतभमततवरलर रऽधतलरमर�रध� 132 {सरररन�वधरर:}

तररवरवरतमरथ: शरररतरवासतालम अवमतसमतरणररनततमतन�रललीभ:133 तर�रणररनतधरमरपतलवाण�सत: पतलर रऽपत�रधरतरारवमीकतररपकराशत 134 णवथरऽवरचतववरतरराणदधतररतमतरणरातरत �रध�रतररतद�ार�ीकत: ारवमर�रललीभ:135 णवमरवर�र�ीरध�रत: मवणरधतततरसपणत: तसवतर�रधररम�रन�रनतध यमरधावम136

89

अनतथरमतीभीध: कीर�रवधतरऽनतमरधावम लतरथयरालमर�रसम�ररमवधाव�रस�:137 �रधरतररधामीऽ�रमतरदर�रधरतमतरपाणसतर आातमतर�वभीधर�रतररवात�वभीध�रत 138 अनतथतव�वधीरध: णरधतरइतामधर�त: तद�रधर रवरनतरतरमवधागमरतत:139 �नवरतरपतथाणसरणतरकर वतसरधाम: कर वामतीभीधरऽ�ररीरवतरस रलतर:140 तथररभतभ�सरदतरववर�रनर�रक णका चबररदत रतसवर�रतसकतररपररररक:141 तदवदरवमतसमवमरवीऽण�ररधदरतीर�र�भत� �रवाटमतरणरधतमतर�रधररकर�र�वदततर142 दवतमतर�र�रणरधतवररणरधतध�भीवधरतत �रध�रधाममतमर�रधरतरतर�रववमत 143 तथतवरधामीऽपतमरणरधतवरतररकर वामतर� तदतरवमर�रधररमतरतर; �रनतर�सरदतशसकतक:144 णका चबररदत रतसवरतररणसनर�र�भतरववत �वभीवधतररमवररमर रतसभतकरसनतकीरत�र145 क�कतरऽ�तततीभ�वभीधरदर�वलत: तरवा तर: णशतरन�रतरशररवदरमरररइततर146 मवताटीरततीरध: णरधतमतमरतररतररात: �रधतीर�रकर वाीर�रनतणातीरवरतरणवत 147 मवत-ासतरनतधरमरर�रधरऽ�रधरतरकथततर तथरररमवधामरनतमतरधामीऽतरकथततर148 {पणो�वधरर:}

{हछचटनरपछण: पणो:}

णवणरध�रीररमरलरएवीरधततर तथर�रलरीरवरपतलररममर�व�:149 उतभरवतवर रलीरतीररीर: णीऽ�स�धततर तर�रतसकततीऽलरीरीऽाणसरातर�रक:150 धाध�वशरररमररमववमतररधाम: �रधररणरधतरङलमतर�र�र�तवीराशतर151

90

{अव�वटनररस:} तमीररहतत�रङरमसचततरऽथमतररटतर भतालमतसकतीऽनत: णतीलरऽथ�ऽसमतररसटरमरक 152 अरशतमतर�वाशटमतरपतलरर�पतीा�र इटीरहतवतवरकरतररषरवरऽरशतरवणगम�व153 अ�वाशटमतररनतमतरणरध�रराणसणरध� लसरवरधीलतरमतरतररतदतमतरमतरतररतसार�त:154 तसन�लसम�कतमतमरतररणवरतर�रकरभम ततरएवर�ररशतीऽणरवरटर: करतवती:155 तद�रधरनत�वशररमतर�रनतभ�कमर�व�: आण रदरभतरारतरमतीलतवररशसरतवत 156 भतरनतभलसरवमतरलत�यतभीऽदवत तमतरक रमरणतसकतरररशसभरशरणका दरतसतर157 मरर: मतरदरलभवररतमरतरराथकररणररतीाातर णसवम ररकरर��र*रणखतरणरगतर�रतसजततर158(र0�ट0-*क रमरररकरर��र-र�र0) णर रतरररभरशररतभीतभवा�सत लभवरकरत रारतररत�रर�तवीाभततर159 आरणर रदरलभवरतसररसाालत�लक तसलतरतकरभमरकरतलभवर�सालमरत 160 �नवरट�ऽशसवतररणीऽथ�र�ररतकरत ततर लसरवरलतवतररणवतदलसमर�सालमरत 161 ररकरररभ�रवधकतर; अ�त: णीालम तथरमवलरमररटररवरररववधकरवधकर 162 अभतसरत: मववरलरदत�रधरतर: णगमवर�रतस उररभमपतनत�रशररलगतरतथीकततर163 {नरटकपणलणरछ ो:} मकरा�वरतवरतररतसरका त�रतथरक तथररभरपतरनतमतरणरधतर�रटरतरर�रतत 164 पतत�रवधकरभररतसरणवराणसरवभीवध� तमरतररणरधतासत�यटर�वशररवाग�तर165 तर�रपाणसरटरनत रतररभमरका त

91

अनतथररशशााङलरररणवराणसरऽ�रणरधततर166 णवमतररपाणसवरतररकथसञतररतर�र�रलर: कर�रमररीलर�भरभ�ववर�र167 परलाणसमवमरववरतररणरधतीऽवतवरइतणत तसलतरराणसरनततर, तरर�रतर�ीलालमर:168 णसररतमतरणरधतवरऽपतनतीनतमतर�वशररम णरधतरदवतरतररऽाणसर रतसरटरनतालम 169 अणगमवरतररणरधतशबरीरधावासततर�ततर शरममरमरारतथरतीलराीकरएवरपवततर 170 णरध�रखतर�णरथतरतररतरथयरणरधततररतर रवर�रव�ततरपतरभ�रशकतररणरध� 171

{पटच�रलणरछ ो:} वरवधरभमररतर�रपतलरालमरामधर तथररतरसपतनाररणीसकत: णरथतरदरलगततररतत:172 �वरसतरटरणग�नधीऽ�सकरभणरसमथती एवरणवरङलरीररमररपतलररीरतररमवरत 173 लरीर: भरलीर�रतररपतर�रत इटरणगमताणसशरणरएवरमतरसन�भरका त:174 अ�तवण रतसवररशबररएवरपक�ततरत रटरनतरखतर�तीऽनततरर�कमतमरथर�सरश� 175 {सरररन�धनचर}

�वशररामन�रखतरतरणररनतमतर�सवत�र �रतदतरसपत: नारवरर�करणररनतर�र�सवत�र 176 मतरसन�भरकभमरशबरररसमथतर�तवरततीऽदवत �वरस�वरतरऽनतसम�ररवरन�ररनततररासतर: 177 णररमररीऽपतलररतररणरनतर�रर�र�वदततर वालीर�राशशतवरतरतथररपकभमररकववत 178 णवासतरभरकवासत�ररध: मतरन�र रततर णीऽणव: णवमररर�रतरवररतरणगमवरत 179 लरपतलरकतीमयररतररधामीर रतसमर�व�: अाणसरलरकवमत*रधगताणस: मवणरध�र180 (र0�ट0-*लर�कवमत-भर0)

धधा�ववरकमतरणवमरवरवाण�सत:

92

णवमररीरमतसलतश रन�रणवा तरर�वशररत:181 भरथ�वरभररसरतथरमतरपाण�सत: तरवरनतवरररथयरसरणरवातररसर��रधततर182 अ�सर�र�स रतरथ तवरभसमथतसमवत मरररपततणाणसवागबतररकलपततर183 तथरमवरमरर��ररसरपततररसर�ववर�क�: धदरधरशरमरणनतररतवरभमतररात:184 तवरभी�तीऽमरणरएवरसशाटमररध: णरधत: णरध�तरर�तमतर�राणस: पकराशत:185 मररणररनततीध मररररलरवलतररतत: तथरऽ�त: पत�ीथ: पत�ीथततररधव�:186 लरङलवरऽपत�रधवरन�राण�सामन�धावम तथरशवीर�र�वररवमवररररर�मीर�वररमवर� 187 णरधतकरारलतररवरर�र�वा तररातरतत �वशररीऽ�रपतलरथ�रधमरररन�रतसजततर188 {हछचलणर�वधरर:}

{हछचलणरर }

लधपमररर�रणसनगमाणसतर रतसपकभमरथमतरणमणलररउचततर189 अतीलरतीलभतभतनतरतील रवर तवसच�सतरधमतर�रतीरततभरक:190 �वशररम�वशरररभतरर�कततरररणी�रत: �ववलरतीऽपतीलरऽ�रणव�ऽथ�ऽतरपतततर191 तवच ररनारवरकतरततशतमीरध�सधभ: रथ�रध�सधभीर�ारणभीाातरवररतथर192 पततीवलतवच ररमतमरपतथयरसरलगततर तथररपाणसर: णरथतरदर�ववलर�सलरदरधव�र:193 तरतीलतवच रररदरधदरध�वशररम र तद�वाशटततररध�र�र�भनवतरीरमरक 194 {हछचभछर:}

मवमरवकरताणदधतथ रदवरदवर रतस�वतत �ववरररदरमररणररनतररशररीरतरवासतणरध�:195

93

�र�रमवमरवररनतर�रतरसपतलगतमतरकरभमर णगमवरदरतामरभमतरद�वधरवा तनारतत:196 पत�र�नतभरलर�रपरकररणतीर�त र�र� तमतरवा तलशबरररसरणवथरऽ�सतीलत:197 कररवसन�भ रलमतरकरतरऽका त�वभीधत: करररवकनाराणसरतसलाङलरलर�रश 198 {कररसवभरवपभछटन दशलर :}

एतरवततवराणसरऽ�रमवमरवमतराथकररका त: करतयमरणर�रयशररररलरणतररणव रश 199 तसरतथररर रतसकतरकतरथर�सातरका तर अमरपमरररआखतरत: ालमरतसर�रामदततर200 तर�रमरकरतााङलर�रमवमरवीऽपतरकररशमरक णरशीररहतशरत: पत�रदरतसकतान�:201 तन�रनतभ�तकररणतररतीरवरनत�वमरलवर� णरतर�रतामरभ�रमतर�रतथ रतपमरर� 202 णतीगतर�ररसरतरवसमतरपत�नधीर�रतररश: �रतरर रतवरइतसकतरतामरभमतरणगमवरत 203 णतरवररपत�नधरऽमतसरणरएवरलतणरध�: �तीरहत�व�रमरवीऽ�ततशर�रणरध� 204 {‘�ववररद भछसरररन छ’ इतस वररनर } ऐकरसनतकवरतरवा तरभ�व�रमरवरउचततर तचर�रपत�सररसरततरएवरनवतसमथत: 205 मवरवरर रतसमरवररवरराणसरर�रततभर�कतर ाणधतररतीर�वशरररर�रततभरकीर�रवरनवत:* 206 (र0�ट0-* रनवत:-भर0)

अरसटरमरररतरकर वारततभरकतर उकतीऽ�तकरसनतकमतमररनतथर*रलकीरमवरत 207(र0�ट0- *उकतरऽ�तकरसनतक0-भर0) {सरवरभरव: सरनरभरवछन न वरपच:} परमरदतमरवीर�तभरगततरतर�व�वत�र आ�ीर�व�वतयतरपरमर�रत�ररतचर�208 अनतमतर�व�वा रतरनत�व�वा तरभतीलत: तररररतपण तश रतर? �ततद; आीागम�र209र

94

तमतीाबधरवलतरवलतररपाणधतत तरररतनतभीलमतररषतरट�र�राणधतत:210 अनतमररटवमतरघटररर�रतरवररकस त: अलरतततभरकमतरतरवा तर तर�तररकस त:211 परमरररशरकववदररषतररणरवरणरवरपतततर तथरररत�रररशतरतरणरवरणरवरपतततर212 तमतर रतीभमरवर�रघटररपरमीर�ररशततर रर रऽ�रतदतणर�रमतरदरतसकतीररर रर�रणगमव:213 ामन�रऽ�र�कसञतररणरधगतरदरत�ररतरवरपतततर प रतवरदरघटरर��ररणरवर�कन�रततर214 अ�टरश रतरर? परमर�रणवयट��रर��नध� मरवरमरवतवमथररक: कतस रतर�र�व�ररपमस:!215 मातचरत�ा: परम� ररर�रमतरसदव: �वरतरसनभतवतरभत:; तर: मवारतणसदवर:216 अनतीनतपततर रलररअनवतततभरकमरक एतरवतरमरवीऽत�वमथरनतकल�र217 ारवमवर�रततररतसलतरपरमर�ररतामरभत: �रतमतरतामर�भवरदरततभरकर ऽ�र रतररकथ 218 �रणरधतरररवर�वशाररमतमतर�नवरवसचततर णरधतरऽ�सवा रतमरवीऽथरतररतमतरनतमरपतणरण:219 अणरधतरररवर�वच रररइतरणरधतरऽसमततीचततर अथररतरऽतरएवीकत रकर �ीमतरश� 220 रलतामरभीऽतीऽ�नवतरसर�राणधतत पतररध�ररधशर�वधर�रतररक�रशीऽभ:221 �वासत�रणत: णरधतररणरधतरवरवर�ीरतत: �रतरणतवर�वासत: �कर�वा तरभणतीरतर222 �वा रतमरवमतसर�ववधवमतसमरवीऽणतीऽ�रण� वमवमरवमतसर�रमततरशतर�रनधत�वासगमत 223 �वासतत�ररतसमन�र रतीवासत: �काततर णर�र�रपतररधीऽतर�वासत: �कर��रधततर224 �वधर�रपतररधररसकवररशरबरीऽसमतर�रभ: तवरभ: णररणणसर�रतरपरपतरमरकतर225

95

णतररर�र�ररधीऽसमतरणीऽणणसरर�र�वदततर ालत�र�रनतरतर�र�ाथ: पातरलत:226 ररशकरा�ररधश रदरतथरसमतरणर��रधततर �रतथरर�रतथररणीऽसमतरतथर�र�र��रधततर227 तमरररवातरशबररथ रमरवरमरवणरात अ�रहतरातमरटरणव र�ववध�ररध� 228रतरभतररणरधदरणग�स: खतरतमरवरऽ�रतररश: शबरपवा तरभमततरणीऽटीरतवरभमरक 229 अनतथररमतरतररररथर�रर�वधर�पतररध�र एकधमतरणवर�वधर�पतररध� 230 अ�र�रततर; मरररर�र�र�ववध�ररधवत एकधामतण रभीर�वधर�पतररधती:231 एकधामस�दशतर�र�रधणरात �वधरवरकमतरतदराावरनतरररस रलक 232 �ररधररतद�व�वकतररतरनतररर रलक तवरभणतरथ रपकलततरधतथर233 तरतथतवर�वकलरथमरररातस रलतर: आ�रवरण�ीदतर�रधनतरऽथ र�रा�कक 234 तनाीऽतनाशरथ�रामन�रएकमततमतत: ततमततरपावत�दतणञतरतत�भव235 अतदवर��रणग�नधरतररकस तसशरस �ततर रसटरमररराततमतरऽ�रतमररलरत�वपावर:236 णतरणरध�वा तरशरणसनरगध: मतररणन�रण: अणरवरवरभतसलररपरमर�रतसजततर237 अणतीरततभरकर ऽ�रणलरदर�व�वत� णसनरगधरतमतरणनरररदर�वलरदर�व�वत� 238 एकमर�त रराणसरराणधततनत�वत� दवतभरशतररणतररटररसरमतरररटरऽ�रणशत:239 अतसकततर��ीऽपतथर: णसनतरतजारतमर�व�: कववन�र�तीऽरषतरररवथवराीारखतवत 240 मरवरर�वभीधमतररटर: क: णनररर�वरभतरत कववदर�व�तरतररकीऽनतमतकरतरततररणर241

96

�तभरगतरर�रतर�रमतरणसनरगधर�व�वत� अमतसर�ररतथरपतररर�र�तभरगतरतररपाणधतत242 तर�रणरततभरकमतर�रमरवरमरवाचत तथरर�रततभरकर ऽ�रपरमर�र�रणलत:243 णलरततभरक�र रसरतस यतसभतीनवत �रनवतततभरक�र रर�तभरगतरणरक 244 तन�रनतभ�तक: मवरररतमतराणस: पवासतरस �वतक: णरएवरत: पवा तररपवतक:245 �रनतभ�तकतररणरररणरध�रण रलतर करतयररसटभरसटशरकरतकरभमतरर�रणर246 अथरनतभमतरतदरवरऽमरवर�तत�ऽलत: अमरवरणगमवरतररतरररमवरर�तमर�व�:247 {सररषीशिकचभछरद वसचदनर नरनरतरचर}

करतमवमरवमररर�ररकरभमरभत: णसदवरत तत�व�ररमवतीऽनतमरतररतजारवरकथरमवरत 248 णरगशसकतरमररर�सरवमत�रर�वशववतर णरर रन�रमर�रकररपरपत रकवाररालत 249 मररकरमररकवररमतरदरतरतररामन�वतर एकमतर�र�रववररदवररव रररवकर तभ250 ततररतमतररा��रवनतमतरत�ररणतवरणर �रतमतररा��रवरततररतमतर: णगमवरतररकथ 251 तत: मवमरवर�ततरवनतीनतर रतसकरतती: तमरतररमवरटर�ववरतदररटररकरतयऽ�रलगततर252 एकरकथ�रकमरतररकाररवदररसगधवर�भम: भवशकतर: तत: कारर: णररवरकत वरदवतीभ�253 ामन�रामन�: �कमतरररामन�ीऽथरभवतररकथ अामन�रतसचततरर�ससरमतभ रतररअमररत:254 तदवदरमरररऽ�रर�ीरर�पततरात: तर�रशर�ररधदरधरतर�रशर�रतथररलत:255 र�पततरङलरररवरनतर रलरतररणसदवरत धीऽतदतामरभ�तरतदवतररकरत रतथरभ 256 ध रनध��वकरभरङलतररररर�समथतर:

97

अ�सग�श ररधीऽणरणधश रतररणररवक:257 �रनतभ�तकतररलरतररतथरमवर रव रलतर मवमरवमतरतथीकतरपरलरर�व�रशका तकवती:258 अ रतसवलतनतरत: णव�ऽतरततभर�कम: अभतहत: ारवमवीकतर: का तरतर: णरगतरटतर259र{अनपलिब�वधरर:}

रतसमवमरव�वा रततवरथ �वासतवम�रत ाणसीररभमरतसकतर�सासबध: ाथलरर�रतस260 तमरपतरशतरतररसरररतररपरमरररभ�वत�रत णनररर रतसतरखतरतरररशतरऽथयरणरतरणवत 261 अ�ङलका तवमवशीर�ररध: णरधततरऽ�तर वमतसनत�रतसरवरभतररतसररणीर�वधर�त:262 तमीाभतरवसमतवस ाबधर�ररभ इतललर�रततकर�सरखतीररहततर263 {सवभरवरनपलबवर �वटपटचछ:}

�वरतरणरवतमतमर�वरतरपत�रधततर लर�रामधर�णनरररतथरऽरररररवक:264 तथरनतरर�ीाभतररसर�रसमततर�सागम�रत तजलर�शबरर: णरधतनतररतदरवरतररतसन��नध�र265 ाणसीर�रतवरभीऽतररशतररटरवणसन�त तमतर: ाणसरवणसनरगधरतकरत वरऽ�रधधव�266 �वदतर�रऽ�र�वरतररीररमर��सदसव� कर वाराणसणरधगतरतररमरततररणतरभ:267 करतकरभमतररतदवतररणरधततरररषतरसटत: करतर�रशबररर�रततीतवरभरतरकसलतर:268 करभमरतररकरतणाण�स: मवमरवरनतल र�रत रतसपमरररखतर�रर�रराशतीररहत: ाथक 269 एकीागमर�समवर�ररर�ीामररइत �ससररामररवरतरकसलकरतर: णसदव:270 {�व�शषवछनर छवरररनर �वशछ रवटच:}

�वशररीरलगततरऽथर�रर�वाशटरररवरवरर�रत तथरमतरणगसतमयरध रतसभमतर271

98

तमरतररमवतीरवधतीमयराण�समतरभतररतरथती: अनतथररहत�वमथरतीरमरर: ाणधतरन�रकमतवत 272 �वाशटवर�समवररनतथरनत�भर�कतर तद�वाशटीागमीऽत: तमतरपत�सागम� 273 तमरर�सागमीऽतरमवतरपतलतीरलत: मवरमवा तरल कमतरमरवतवसमथतर:274 अनतथरथमतर�रसमतवरलगततरऽ�सागमत: उागममतर�रसमतवनतर�रत�वसमथत:275 {शरनपलिब: सदववहररबर�कर} अरशतरर�शतरतीलरतररसमथतभनतमर�रधततर तथरऽााङलीऽनतणरवररसर�वकलर�र�राणधतत276 अ�शतनाररहतरररर�रारतरवासतणरध�र आदतरवध�कततरर रती�सशतर�तवरणरध�र277 तमतर: मवतरपतीलररसरमववररवररपतसजततर अथ�रध�वरवररमरवररमरवररमरवत:278 अनतीनतमरराणसरवरर सवमरव�व�रशवत परमरनतभ�रधरदरवररणर रल सवमरववत 279 {भरवसवभरव�वधरर:}

रवनतभणस थमतरणसन�धर�तत: कस त: मरव रतसमववरर�कररभगत �भात:280 �रश�रा�तवरनतरणर रतसमतमतर�रशक: त रवर�शवभरमरवरा�तरदरत�रर�करमवरत 281 आीकरभक: क: मतरतररतमतराणसर�: णत: �रीकरभक: क: मतरतररतर�रत: ण रततर282 अ� रलशर�करमरवीऽतथरमत: करर�

तथरर�रलरमरवलट: णरएवीदत�रशक:283 लमपत� रलवररमरवीरमरवमतर�रतर रत मरवीर�रणरतथररमतीऽमरवररमरवमतथररकथ 284 तरऽभर रलतदरवरमतदरव�ततरर�रतर

अणगमवद�व�नधरररणरगरकरतकवम285 *सररपच धछ परररवरितचरकर*