brojanje saobraćaja

SAOBRAĆAJNI FAKULTETTRAVNIK

BROJANJE SAOBRAĆAJA Zenica - Žepče

SEMINARSKI RAD

Predmet: Saobraćajno inžinjerstvo

Mentor: Student:Prof. dr. Sinan Alispahić Ivona SlavicaMr. Samed Ormanović dip.ing.

Travnik, 2014.

S A D R Ž A J

1.UVOD................................................................................................................................... 1.

2. OSNOVNI POKAZATELJI NA PODRUĆJU ZA PERIOD OD 2011 DO 2012 god.. 2.

3. BROJANJE SAOBRAĆAJA............................................................................................ 3.

3.1. Metoda ručnog brojanja...................................................................................... 3.

3.2. Automatsko brojanje saobraćaja........................................................................ 5.

4. OBIM I STRUKTURA VOZILA NA MAGISTRALNOM PUTU M-17...................... 9.

4.1. Vremenski period od 06:00 do 09:00h Zenica – Žepče..................................... 9.

4.2. Vremenski period od 14:00 do 17:00h Zenica – Žepče.................................... 10.

4.3. Vremenski period od 06:00 do 09:00h Žepče – Zenica.................................... 11.

4.4. Vremenski period od 14:00 do 17:00h Žepče – Zenica.................................... 12.

5. VRSTE VOZILA............................................................................................................... 12.

6. FAKTORI VARIJACIJE SAOBRAĆAJA.................................................................... 13.

6.1. Faktor vršnog sata.............................................................................................. 13.

7. PROPAČUN FAKTORA VRŠNOG SATA................................................................... 14.

8. OSVRT NA REZULTATE.............................................................................................. 16.

9. ZAKLJUČAK.................................................................................................................... 17.

10. POPIS LITERATURE................................................................................................... 18.

11. POPIS SLIKA I TABELA............................................................................................. 19.

1.UVOD

Putevi su jedan od temeljnih elemenata saobraćaja među narodima već od prvih početaka civilizacije. Putevi su se razvijali od pješačkih staza preko neučvrščenih zemljenih puteva do savremenih puteva, a njihov razvoj bio je vrlo polagan sve do pojave motornih vozila.

Brojanje saobraćaja sprovodi se radi prikupljanja podataka o intenzitetu i strukturi

saobraćajnih tokova. Osnovni podatak je prosječni godišnji, dnevni saobraćaj (PGDS) i dobija

se tako što se ukupan protok vozila za godinu dana na jednoj dionici puta podijeli sa brojem

dana u godini.

Prikupljanje podataka potrebno je zbog saobraćajnog i urbanističkog planiranja, zbog planiranja buduće saobraćajne mreže ili oblikovanja nekog čvorišta, zbog eventualne rekonstrukcije postojeće saobraćajne mreže i izgradnje novih saobraćajnih pravaca.

Na relaciji Zenica - Žepče, saobraćaj se odvija u dva smjera na magistralnom putu M-17. Kroz ovaj seminarski obradit ćemo osnovne pokazatelje u periodu od 2011. do 2012. god, na pomenutom podrućju. Također ćemo pomenuti svrhu brojanja, načini brojanja, zatim unijeti podatke o dnevnom prometu u vremenu od 06.00 do 09.00 sati i od 14.00 do 17.00 sati za koji semo i brojali, vrste vozila, odrediti vršni sat, odrediti faktor vršnog sata, osvrt na rezultate.

1

2. OSNOVNI POKAZATELJI NA PODRUĆJU ZA PERIOD OD 2011 DO 2012 god.

Osnovni pokazatelji na području opštine Zenica prebivališta za period od 2011. do 2013. godine - broj stanovnika, broj vozača, broj vozila, vrsta i dužina cesta, sigurnosti cestovnog saobraćaja (broj saobraćajnih nezgoda - s poginulima, s teže ozlijeđenima, s lakše ozlijeđenima, s materijalnom štetom). Zeničko – Dobojski kanton ima 400.848 stanovnika, dok u Zenici živi 127.113 a u Žepču 31.089 stanovnika. Od toga vozilom upravlja i vozilo posjeduje oko 89% stanovništva. Tabela 1. Saobraćajne nesreće po kantonima1

Iz predhodne tabele možemo vidjeti da je za period 2011god. u Zeničko – Dobojskom kantonu broj saobraćajnih nesreća bio 3979, a za period 2012 god. 4027.

Tabela 2. Posljedice saobraćajnih nesreća – nastradala lica

Iz druge tabele možemo vidjeti broj poginulih, teže povrijeđenih i lakše povrijeđeni. U Zeničko – Dobojskom kanton za period 2011god. broj poginulih je 27, teže povrijeđenih 175 i

1 http://www.fup.gov.ba/wp-content/uploads/2013/02/Sigurnost-saobracaja-2012.pdf2

http://www.fup.gov.ba/wp-content/uploads/2013/02/Sigurnost-saobracaja-2012.pdf

lakše povrijeđenih 715 lica. A za period 2012 god. broj poginulih je 20, teže povrijeđenih 131 i lakše povrijeđenih 600 lica.

3. BROJANJE SAOBRAĆAJA

Brojanje saobraćaja sprovodi se radi prikupljanja podataka o intenzitetu i strukturi saobraćajnih tokova. Osnovni podatak je prosečni godišnji dnevni saobraćaj (PGDS) i dobija se tako što se ukupan protok vozila za godinu dana na jednoj deonici puta podeli sa brojem dana u godini. Dužnost upravljača državnim i lokalnim putevima je da redovno vode statistiku o protoku vozila, na osnovu koje se sprovodi racionalno i efikasno upravljanje putevima.

Brojanje saobraćaja može se vršiti: metodom ručnog brojanja i automatskom metodom.

3.1. Metoda ručnog brojanja

Brojanje saobraćaja, prvobitno je bilo ručno, počelo se koristiti kao način na koji su se prikupljali podaci o opterećenjima određenih saobraćajnica (prometnica), kategorijama vozila koja se kreću po njima i sl.

Razlikujemo dvije vrste brojanja:1. Statičko - broje se vozila koja u određenom vremenskom intervalu prođu kroz određeni presjek ceste. Tako se dobivaju podaci o opterećenju ceste, a koriste se pri dimenzioniranju prometnica i čvorišta.2. Dinamičko - to je brojanje saobraćajnih tokova. Njime se ustanovljuje jačina,smjer i put saobraćajnih strujanja (tokova). Metode brojanja saobraćaja su:

1. metoda običnog mjerenja na čvornim točkama,2. metoda običnog mjerenja registarskih oznaka vozila,3. metoda obilježavanja listićima,4. metoda ispitivanja,5. metoda brojačkih značaka,6. anketiranje domaćinstava.

Vrijeme brojanja ovisi o svrsi brojanja. Ako je osnovnim brojanjem određeno vrijeme vršnog opterećenja može i kratkotrajno brojanje od pola sata do 2 sata dati potrebne rezultate. Podaci o dnevnom opterećenju dobivaju se 16 satnim brojanjem u 2 smjene (6-14 i 14-22 sata). Pri brojanju treba odabrati karakteristične dane kada su opterećenja prosječna. Odnos dnevnog i noćnog prometa dobit će se 24 satnim brojanjem.

3

Metoda običnog mjerenja na čvornim točkama - Služi za utvrđivanje prometnih tokova brz obzira na izvor i cilj tih tokova.Brojačka mjesta postavljaju se na svakoj prilaznoj cesti prema raskrižju.Bilježe se smjerovi kretanja vozila.

Metoda bilježenja registarskih oznaka vozila - Sastoji se u bilježenju registarskih oznaka, a nedostatak je što se brojanje mora provesti istovremeno na cijelom području zbog čega je potreban veliki broj sudjelovatelja pri brojanju.

Metoda obilježavanja listićima - Vozač pri ulazu u grad nalijepi listić određenog oblika i boje ovisno o tomu da li se zadržava u gradu ili samo prolazi i slično.

Metoda ispitivanja - Sastoji se u ispitivanju vozača od kuda dolaze,kamo idu,da li se zadržavaju i slično. Potreban je veliki broj brojača i brojanje istovremeno na cijelom području.

Metoda brojačkih značaka - Značke se podijele vozačima u vršnim satima u vremenu od 3 sata.U razmacima od pola sata treba pokupiti značke i podatke zabilježiti u formulare.

Anketiranje domaćinstava - Dijelove grada treba podijeliti u sektore,te obavijestiti stanovništvo o anketi.Domaćinstva se anketiraju o obavljenim vožnjama u nekom određenom danu.

Vrijeme trajanja brojanja određuje se u zavisnosti od svrhe brojanja, te imamo:- kratkoročno i- dugoročno brojanje.

Kratkoročno brojanje od pola sata do 2h koristi se najčešće za utvrđivanje veličine protoka u časovima vršnog opterečenja. Za utvrđivanje mjerodavnog dnevnog opterećenja dovoljno je brojanje od 16h. Za dugotrajno brojanje u toku čitave godine pogodno je izabrati automatsko brojanje pomoću elektronskih urađaja.

Da bi se brojanje na brojačkim mjesta obavilo jeftinije i za kraće vrijeme potrebno je stalno brojanje samo na malom broju brojačkih mjesta. Rezultat takvih brojanja na ključnim brojačkim mjestima omogućuju zajedno sa rezultatima kratkotrajnih brojanja sa ostalih brojačkih mjesta izvođenja zaključka o cjelokupnom toku saobraćaja. U zavisnosti od cilja, brojanje se može organizovati:

1. na poprečnom presjeku puta (profilno brojanje);2. na određenoj dionici puta i3. na posmatranom podrućju (kordonsko brojanje).

Brojanje na poprečnom pregledu puta se obavlja ručno pomoću brojačkih listića. Na ovaj način se dobivaju podaci o opterećenju puta na tom poprečnom presjeku, ali međutim ne dobivamo podatke o prostornoj raspodjeli saobraćajnih tokova. Ovi podaci se koriste i za dimenzionisanje poprečnih profila puta kao i pri praktičnim zadacima regulisanja raskrsnica.

4

Brojanje saobraćaja na određenoj dionici puta spada u grupu tzv. dinamičkom brojanju saobraćaja. Organizuje se da bi se utvrdilo ukupno opterećenje posmatrane dionice po obimu i strukturi saobraćaja kao i promjene toka duž dionice (obim vozila koji se ulijeva i izlijeva sa posmatrane dionice na priključne puteve). Brojanje saobraćaja na dionici puta je komplikovanije za izvođenje i planiranje, a potrebno je više osoblja za brojanje i obradu prikupljenih podataka.

Brojanje na posmatranom podrućju (kordonsko brojanje) se obavlja tako što se brojačkim mjestima obuhvata odgovarajuća gradska zona. Na ovaj način utvrđuje se broj vozila koji uđe i i zađe iz posmatrane zone u odgovarajućem vremenskom periodu, ovi podaci služe za donošenje odgovarajućih zaključaka o načinu regulisanja raskrsnica. O potrebi za novim garažnim prostorima ili prostorima za parkiranje vouila, uvođenje pješačkih zona... Poslije brojanja skupljaju se podaci, a zatim se sistematiziraju i pripremaju za dalju obradu.

Slika 1. Ručno brojanje saobraćaja 1938.god.

3.2. Automatsko brojanje saobraćaja

Brojilo služi sa stalno prikupljanje podataka o značajkama saobraćajnih tokova na cestama. Preferira s korištenje automatskih brojila saobraćaja s induktivnom tehnologijom, jer omogućuje brzo i tačno mjerenje cestovnog saobraćaja te pripada najnovijim rješenjima koja mogu udovoljiti svim osnovnim i dodatnim potrebama u prikupljanju podataka o saobraćaju na cestama. Osobito je važno da automatsko brojilo omogućuje točno razvrstavanje vozila u najmanje 8 skupina (prema europskom standardu).

5

Slika 2. Automatsko brojilo saobraćaja

Brojila saobraćaja na cestama postavljaju se prema projektu. Mjerni uređaji saobraćajnog toka (brojila saobraćaja) mjere i memoriraju sve relevantne podatke osaobraćaju:

brojenje vozila po saobraćajnom traku i smjeru; brzine vožnje po vrsti vozila; učestalost; razmak između vozila.

Podaci se putem mjernih uređaja prikupljaju na karakterističnim mjernim mjestima na cestama. Interval prikupljanja podataka u pravilu je jedna minuta, što odgovara i vremenu obrade prikupljenih podataka.

Mjerni sustav se može bazirati na induktivnoj petlji ili drugim osjetilima uključujući i “video imaging” sustav. U pravilu primjenjuje se sustav za induktivno detektiranja vozila s dvije induktivne petlje po jednom prometnom traku. Induktivne petlje za detekciju vozila ugrađuju se u kolnik s dva dovoda do uređaja za brojenje.

Položaj induktivnih petlji potrebno je tako odrediti da između petlji i dovoda susjednih petlji postoji minimalni razmak od 50 cm.

Dovodne i odvodne strane susjednih petlji istog smjera vožnje (npr. na brzim cestama i autocestama s više prometnih trakova u istom smjeru) trebaju ležati u istoj ravnini. Širina proreza (utora) u cesti za polaganje petlji iznosi 5-8 cm, a kad se radi o dovodima do spojne kutije od koje slijedi grananje (do nje vodi telekomunikacijski kabel) onda utor iznosi oko 10 cm. Dubina utora iznosi kod betonskog kolnika oko 5 cm.

Za dovode petlji koriste se Cu/Si Li5Y AWD 16/19, čiji ovojni sloj ostaje neoštećen pri temperaturi zalijevanja utora (180-240 °C). Tip kabela sa staklenim vlaknima pojačanom ovojnicom je SiFGI 1,5 mm2 Cu. Dovodi petlje izvan područja kolnika rade se u plastičnim cijevima. Žice petlji spajaju se izvan kolnika, zaštićeno spojnicom od termoskupljajuće plastike. Kabel petlje položen u utore određenim se mjerama štiti od pomicanja – svakih 50 cm plastičnim klinovima i zalijeva se vrućom bitumenskom emulzijom tip “elastin”.

6

Polaganje se vrši pri temperaturama iznad 10 °C i suhom vremenu. Uređaj za mjerenje saobraćaja (brojilo) smješta se u PVC ormarić, kvalitetne zaštite IP 54 obojen bojom RAL 2009 i otporan na ultraljubičasto zračenje. Uređaj se zaštićuje kratkom čeličnom zaštitnom ogradom. Opći tehnički podaci koje brojilo saobraćaja mora ispunjavati:

težina oko 5 kg, jednostavno za ugradbu, premještanje i održavanje, napajanje: 220 V AC/12V baterija + solarna ploča, pouzdano funkcioniranje na radnoj temperaturi od -40oC do +70oC, modularna izvedba radi nadogradnje, najmanje c4 induktivne petlje, mjerni ciklus na induktivnim petljama manji od 5 ms, digitalno snimanje signala s induktivnih petlji, indikacija pogreške u petlji za svaki zapis u cijelom periodu zapisa, samopodešavanje tijekom poremećaja u induktivnoj petlji, bilježi ukupan broj vozila, bilježi vozila u slobodnom toku, spora i zaustavljena, bilježi vozila prema smjeru kretanja, razvrstava vozila u najmanje 8 + 1 kategoriju (E standard za induktivne petlje), bilježi brzinu vozila, mjeri vremenske distribucije prometa, mjeri temperaturu kolnika (poželjno), intervali zapisa podataka (1-60 minuta, 1-24 sata), brzina brojenja 25 vozila/kanalu/sekundi, točnost: – broj vozila u slobodnom toku: > 99% ±1, broj vozila usporenih/zaustavljenih: > 95, prikupljanje i pohranjivanje radi lokalnog nadzora, kapacitet memorijskog modula za podatke > 512 Kb, komunikacija: serijski priključak RS 232 i serijski mrežni priključak RS 485, GSM modul, zaštita od prenapona, podešavanje parametara za programsku podršku na temelju specifičnih potreba, programska podrška za obradu podataka, analizu i izvještavanje, prema najnovijoj tehnologiji.

Kontinuirano prikupljanje podataka o saobraćaju na cestama, tj. neprekidno brojenje saobraćaja kroz cijelu godinu obavlja se stacionarnim automatskim brojilima. Mjesto prikupljanja podataka jest lokacija brojenja. U uporabi je nekoliko generacija i vrsta brojila. Zajednička im je značajka da količine prometa bilježe kumulativno u zadanim intervalima i po voznim trakovima, što pri dvotračnim cestama istodobno zna i promet po smjerovima.

7

U primjeni su tri tipa brojila: SBH/DL 2000, Peek Traffic ADR-2000 i Mikrobit QLD-6CX. U nastavku su opisane glavne značajke pojedinih tipova brojila, ključne za analizu sa stajališta teorije prometnih tokova.

Jedan od najvažnijih detalja kod stalnog brojanja saobraćaja je određivanje potrebnog broja mjesta brojanja, odnosno stanica za automatsko brojanje. Predpostavlja se da podaci o saobraćaju (intenzitet saobraćaja) imaju normalnu raspodjelu. Broj stanica automatskog brojanja je obićno manji od 30, a srednja vrijednost i varijacija su nepoznate. Da bi se odredila veličina minimalnog uzorka koja će obezbjediti zadovoljavajuću tačnost koristi se ''t'' raspodjela. Opšti oblik jednačine ove raspodjele je:

t α= x−μ

s /√n

Gdje je :t α = (1 – α )th procentualna vrijednost ''t'' raspodjele sa (n-1) stepeni slobode;

α = 1 – (procenat izabranog nivoa povjerenja / 100);x = aritmetička sredina;μ = sredina uzorka;s = standardna devijacija uzorka;n = veličina uzorka (broj stanica za brojanje).

Formula može biti napisana u konačnoj formi izražavajući standardnu devijaciju i vjerovatnoću greške u relativnom smislu u odnos na srednju vrijednost uzorka. Koristeći koeficijent varijacije (KV) umjesto standardne devijacije i nivo preciznosti (NP) umjesto greške srednje vrijednosti, jednačina za broj stanica za brojanje saobraćaja je:

n = ( t α∗KVNP )

2

Gdje je:KV = koeficijent varijacijeNP = nivo precioznosti (greška srednje vrijednosti za izabrani interval povjerenja)

8

4. OBIM I STRUKTURA VOZILA NA MAGISTRALNOM PUTU M-17

Magistralni put je javni put koji povezuje veće gradove i važnija privredna područja u Bosni i Hercegovini i koji se nadovezuju na mrežu odgovarajaće kategorije puteva sa susjednim državama.

4.1. Vremenski period od 06:00 do 09:00h Zenica – Žepče

Tabela 3. Protok vozila Zenica - ŽepčeSNIMANJE SAOBRAĆAJA

Dionica puta: Magistralni put M17 Smjer: Zenica- Žepče

Dan u nedjelji i datum: Nedjelja, 26.01.'14. Vremenske prilike: Oblačno

Vrijeme Bicikli Moto-cikli

Zaprež.kola

Putnič.autom.

Komb.vozilo

Teretna vozilaAuto-busiLaka Teška Teška sa

prikolic.Auto-vozovi

06:00-06:15 / / / 32 3 2 4 / / /

06:16-06:30 / / / 29 3 2 1 2 / 1

06:31-06:45 / / / 35 1 1 1 / / 1

06:46-07:00 / / / 41 4 1 3 3 / 2

07:01-07-15 / / / 53 3 / 4 3 / 3

07:16-07-30 / / / 48 4 1 3 / / 2

07:31-07:45 / / / 58 3 / 6 / / 2

07:46-08:00 / / / 62 2 1 1 1 / 2

08:01-08:15 / / / 61 / 3 1 / / 1

08:16-08:30 / / / 34 1 / / / / 1

08:31-08:45 / / / 32 / 2 2 3 / 3

08:46-09:00 / / / 26 2 / 3 / / /

UKUPNO:/ / / 511 26 13 29 12 / 18

Ukupno svih vozila: 609 vozila.

9

4.2. Vremenski period od 14:00 do 17:00h Zenica - Žepče

Tabela 4. Protok vozila Zenica – ŽepčeSNIMANJE SAOBRAĆAJA

Dionica puta: Magistralni put M17 Smjer: Zenica – Žepče



Zaprež.kola

Putnič.autom.

Komb.vozilo



14:00-14:15 / / / 53 / 2 4 2 / 2

14:16-14:30 / / / 57 3 2 1 2 / 2

14:31-14:45 / / / 53 1 1 / / / 2

14:46-15:00 / / / 68 3 3 3 1 / 2

15:01-15-15 / / / 71 3 2 2 3 / 4

15:16-15-30 / / / 74 4 1 3 / / 5

15:31-15:45 / / / 66 4 1 3 1 / 2

16:46-16:00 / / / 53 2 1 2 1 / 2

16:01-16:15 / / / 57 2 3 1 / / 1

16:16-16:30 / / / 55 1 2 / 1 / 2

16:31-16:45 / / / 52 1 2 2 / / 2

16:46-17:00 / / / 46 1 1 3 1 / 2

UKUPNO:/ / / 705 25 17 28 12 / 28


104.3. Vremenski period od 06:00 do 09:00h Žepče – Zenica

Tabela 5. Protok vozila Žepče – ZenicaSNIMANJE SAOBRAĆAJA

Dionica puta: Magistralni put M17 Smjer: Žepče – Zenica

Dan u nedjelji i datum: Ponedjeljak, 27.01.'14. Vremenske prilike: Oblačno


Zaprež.kola

Putnič.autom.

Komb.vozilo



06:00-06:15 / / / 38 3 3 3 1 / 2

06:16-06:30 / / / 41 3 2 2 2 / 2

06:31-06:45 / / / 35 4 1 2 / / 1

06:46-07:00 / / / 47 4 2 3 3 / 3

07:01-07-15 / / / 61 2 1 4 3 / 3

07:16-07-30 / / / 60 3 1 4 1 / 4

07:31-07:45 / / / 74 3 2 4 / / 2

07:46-08:00 / / / 76 2 1 2 1 / 2

08:01-08:15 / / / 61 1 3 1 / / 2

08:16-08:30 / / / 58 1 1 / 1 / 1

08:31-08:45 / / / 47 1 2 2 3 / 3

08:46-09:00 / / / 53 2 2 3 / / 2

UKUPNO:/ / / 651 29 21 29 12 / 27


114.4. Vremenski period od 14:00 do 17:00h Žepče - Zenica

Tabela 6. Protok vozila Žepče – ZenicaSNIMANJE SAOBRAĆAJA

Dionica puta: Magistralni put M17 Smjer: Zenica – Žepče



Zaprež.kola

Putnič.autom.

Komb.vozilo



14:00-14:15 / / / 50 2 1 2 2 / 2

14:16-14:30 / / / 48 2 1 1 1 / 2

14:31-14:45 / / / 58 2 2 2 1 / 2

14:46-15:00 / / / 62 3 3 3 1 / 3

15:01-15-15 / / / 75 4 4 2 3 / 4

15:16-15-30 / / / 78 5 2 3 2 / 5

15:31-15:45 / / / 81 4 2 3 2 / 3

16:46-16:00 / / / 69 2 1 2 2 / 2

16:01-16:15 / / / 65 2 3 2 1 / 2

16:16-16:30 / / / 60 2 2 2 2 / 2

16:31-16:45 / / / 53 1 2 2 2 / 2

16:46-17:00 / / / 47 1 2 3 1 / 2

UKUPNO:/ / / 705 31 25 27 20 / 31


5. VRSTE VOZILA

Vozilo je svako prijevozno sredstvo namijenjeno za kretanje po cesti, osim dječjih prijevoznih sredstava, prijevoznih sredstava na osobni ili motorni pogon za osobe s invaliditetom ili starije osobe, ako se pritom ne kreću brzinom većom od brzine čovječjeg hoda.Postoje različite vrste vozila:

cestovna vozila, motorna vozila, željeznička vozila, radna vozila, skup vozila, zaprežna vozila.

12

http://hr.wikipedia.org/wiki/Zapre%C5%BEno_vozilo

http://hr.wikipedia.org/wiki/Skup_vozila

http://hr.wikipedia.org/wiki/Radno_vozilo

http://hr.wikipedia.org/wiki/%C5%BDeljezni%C4%8Dka_vozila

http://hr.wikipedia.org/wiki/Motorno_vozilo

http://hr.wikipedia.org/wiki/Cestovna_vozila

http://hr.wikipedia.org/wiki/Cesta

U predhodnim tabelama navedeno je više vrsta vozila, od kojih je največi protok kod putničkih automobila, zatim protok autobusa za javni gradski saobraćaj. Možemo vidjeti da auto-vozovi ne koriste ovu dionicu puta.

6. FAKTORI VARIJACIJE SAOBRAĆAJA

Faktor varijacije saobraćaja (FVS) predstavlja mjesečnu varijaciju saobraćaja za sve dane u sedmici. Ovaj faktor se koristi za korigovanje dopunskog brojanja da bi se izračunao PGDS. Podaci za proračun FVS se prikupljaju stalnim brojanjem i mogu se klasificirati zavisno od funkcionalne klasifikacije saobraćajne mreže.

FVS se izračunava primjenom sljedećih postupaka:

Izračunava se prosječan saobraćaj za svaki dan u sedmici (ponedjeljak, utorak, srijeda, četvrtak, petak, subota i nedjelja), za svaki mjesec i za svaku stanicu automatskog brojanja saobraćaja.

Izračunaju se mjesečni prosjeci (prosjek 24-satnog brojanja saobraćaja za određen mjesec.

Izračuna se prosjek grupe dobijajući tako faktor grupe za svaki dan u sedmici i svaki mjesec u godini.

Konačno, izračuna se prosječan faktor uzimajući u obzir prethodne četiri godine. Ekstremno niske vrijednosti se predhodno eliminišu.2

6.1. Faktor vršnog sata

Obzirom da se najkompleksnije varijacije saobraćaja događaju tokom jednog sata, saobraćaj u

jednom vršnom satu je kritična veličina za operativne analize. Analize kapaciteta, kao i druge

vrste analiza fokusiraju se na saobraćaj u vršnom satu tokom vremena od 15 – minutnih

intervala.

Odnos između saobraćaja u toku jednog sata i ekvivalentnog maksimalnog protoka definiše se

kao faktor vršnog sata FVRS.

FVRS =

Saobraćaj ( vozila /sat )Max /Pr otok

=Saobraćaj ( vozila/ sat )

4 ∗ Max 15min utni

FVRS u urbanim sredinama je generalno u granicama od 0.80 do 0. 98. Manje veličine ukazuju na veće varijacije saobraćaja tokom jednog sata. Vrijednosti FVRS iznad 0, 95 su indikacija većeg intenziteta saobraćaja i kapacitivnih ograničenja.

2 Kulović, M.: Uvod u saobraćajno inženjerstvo, Saobraćajni fakultet Travnik 2011. Str.10413

7. PROPAČUN FAKTORA VRŠNOG SATA

Proračun faktora vršnog sata za vremenski interval od 06:00 – 07:00h, a zatim u intervalu od 07:01 – 08:00h, pa u intervalu od 08:01 – 09:00h za tabelu 3 i tabelu 4. Broj vozila u određenom vremenskom periodu za smjer Zenica - Žepče.

Proračun faktora vršnog sata za broj vozila u intervalu od 06:00 – 07:00h41; 38; 39; 53

FVRS =51+38+39+53

4∗53 =181212 = 0,85

Proračun faktora vršnog sata za broja vozila u intervalu od 07:01 – 08:00h66; 58; 69; 69

FVRS = 66+58+69+69

4∗69 = 262276 = 0,94


FVRS = 66+36+42+31

4∗66 = 175264 = 0,66


FVRS =63+67+57+80

4∗80 =267320 = 0,83


FVRS = 85+87+77+61

4∗87 = 310348 = 0,89


FVRS = 64+61+59+54

4∗64 = 238256 = 0,92

14Proračun faktora vršnog sata za vremenski interval od 06:00 – 07:00h, a zatim u intervalu od 07:01 – 08:00h, pa u intervalu od 08:01 – 09:00h za tabelu 5 i tabelu 6. Broj vozila u određenom vremenskom periodu za smjer Žepče – Zenica.


FVRS =50+52+43+62

4∗62 =207248 = 0,83


FVRS = 74+73+85+84

4∗85 = 316340 = 0,92


FVRS = 68+62+58+62

4∗68 = 250272 = 0,91


FVRS =59+55+67+75

4∗75 =256300 = 0,85


FVRS = 92+95+95+78

4∗95 = 360380 = 0,94


FVRS = 75+70+62+64

4∗75 = 271300 = 0,90

15

8. OSVRT NA REZULTATE

Brojanje prometa se vršilo u dva različita dana,nedjelja i ponedjeljak. Vršilo se u jednom danu u dva različita vremenska intervala. Brojanje se vršilo u dva različita smjera i to:

Zenica – Žepče i Žepče – Zenica.

Kroz date tabele može se vidjeti da protok vozila nije isti. Veći protok je radnim danom, tj. ponedjeljkom.

Za petak: Od 06:00 – 09:00h = vršni sat je od 07:01 – 08:00h Od 14:00 – 17:00h = vršni sat je od 15:01 – 16:00h

Za subotu: Od 06:00 – 09:00h = vršni sat je od 07:01 – 08:00h Od 14:00 – 17:00h = vršni sat je od 15:01 – 16:00h

16

9. ZAKLJUČAK

Prognoza soabraćaja procjenjuje, na primjer, broj vozila na određenoj dionici puta, raskrsnici ili mostu. Svaka prognoza saobraćaja počinje prikupljanjem podataka o postojećem saobraćaju.

U prikupljanje podataka o saobraćaju spada i brojanje saobraćaja i na osnovu ovih podataka mogu se pratiti eventualne promjene u saobraćaju (povečan ili smanjen protok vozila).

Saobraćajne prognoze se koriste u različite svrhe u planiranju, inžinjerstvu i saobraćajnoj politici kao što su: proračun kapaciteta saobraćajne infrastrukture, za procjenu finansijske i društevene opravdanosti projekta, za proračun uticaja projekta na okolinu.

U toku izrade seminarskog rada mogli smo da naučimo mnoge stvari u vezi brojanja

saobraćaja, kako i na koje načine se broji i analizu brojanja. Obradili smo mi faktor vršnog

sata, šta je vršni sat i kako se računa.

Visok stepen automobilizacije dovodi do toga da je največi protok putničkih automobila. A

vršni sat za nedjelju i za vremenski period od 06:00 do 09:00h je od 07:01 do 08:00h, za

vremenski period od 14:00 do 17:00h od 15:01 do 16:00h. Vršni sat za ponedjeljaki za

vremenski period od 06:00 do 09:00h je od 07:01 do 08:00h, za vremenski period od 14:00 do

17:00h od 15:01 do 16:00h.

17

10. POPIS LITERATURE

[1] Kulović, M.: Uvod u saobraćajno inženjerstvo, Saobraćajni fakultet Travnik 2011.

- Internet izvori: http://www.fup.gov.ba/wp-content/uploads/2013/02/Sigurnost-saobracaja-2012.pdf http://www.fzs.ba/Dem/ProcPrist/stalno.pdf

http://www.fzs.ba/Dem/ProcPrist/stalno.pdf

http://www.fup.gov.ba/wp-content/uploads/2013/02/Sigurnost-saobracaja-2012.pdf

18

11. POPIS SLIKA I TABELA

Slika 1. Ručno brojanje saobraćaja 1938.god.......................................................................... 5.

Slika 2. Automatsko brojilo saobraćaja................................................................................... 6.

Tabela 1. Saobraćajne nesreće po kantonima.......................................................................... 2.

Tabela 2. Posljedice saobraćajnih nesreća – nastradala lica.................................................... 2.

Tabela 3. Protok vozila Zenica – Žepče.................................................................................. 9.

Tabela 4. Protok vozila Zenica – Žepče................................................................................. 10.

Tabela 5. Protok vozila Žepče – Zenica................................................................................. 11.

Tabela 6. Protok vozila Žepče – Zenica................................................................................. 12.

brojanje saobraćaja

Documents