Leidraad kostenramingenEen handleiding voor het uniform opstellen, toetsen en vaststellen van ramingen voor investerings- en instandhoudingskosten.Juli 2014

Leidraad kostenramingen

ProRail Leidraad kostenramingen

Inhoudsopgave

1 Inleiding 4

2 Kernbegrippen 5 2.1 VakkennisCostEngineering 5 2.2 Kostennota/Kostennotitie 6 2.3 Probabilistischramen 6 2.4 RailCaseBase 8

3 Kostenramingen voor projecten 9 3.1 Soortenkostenramingen 9 3.1.1 Indicatie 9 3.1.2 Schatting 10 3.1.3 Budgetraming 10 3.1.4 Aanbestedingsraming 11 3.1.5 Verwervingsraming 11 3.2 Conjunctuurenmarktinvloeden 12 3.3 Kostenramingenindeprojectfasen 12 3.3.1 Voorfase 13 3.3.2 Alternatievenstudiefase 13 3.3.3 Planuitwerkingsfase 14 3.3.4 Realisatiefase 15 3.4 Kostenramingenperwerkstroom 17 3.4.1 Investeringsprojecten(MIRT-,vervoerders-enomgevingswerken) 17 3.4.2 Instandhoudingsprojecten(bovenbouwvernieuwing,vervangingsinvesteringen

engrootonderhoud) 17 3.5 Kostenramingenpercontractvorm 17 3.5.1 Contractopbasisvaninkoopvoorwaarden 17 3.5.2 Contractopbasisvaneenbestek(UAV) 17 3.5.3 Gentegreerdecontractvormen(UAV-GC) 18 3.5.4 Dealliantie 18

4 Kostenramingen voor procesmatige instandhouding 19 4.1 OutputProcesContract 19 4.2 PrestatieGerichtOnderhoud 20

5 Kostenramingen in relatie tot ProRail-beleid 21 5.1 KostenramingeninrelatietothetProductieplanProjecten 21 5.2 Kostenramingeninrelatietotrisicomanagement 21 5.3 Kostenramingeninrelatietotinvesteringsmanagement 23 5.4 Indexeringenvankostenramingen 24 5.5 KostenramingeninrelatietotdeAK-systematiek 25

ProRail Leidraad kostenramingen

Bijlagen

1 Overzicht kostencategorien 28

2 Kosten en onzekerheden in de probabilistische methode 31

3 Indeling Kostennota en Kostennotitie 33

4 Definities en afkortingen 34

ProRail Leidraad kostenramingen 4Inleiding

1 Inleiding

Voordeinstandhoudingen(ver)nieuwbouwvandespoor-infrastructuurontvangtProRailgeldenvanoverhedenenvervoerders.Meteenvolumeuitbesteedwerkvancirca1,5miljardeuroperjaarisProRaileenvandebelangrijksteopdrachtgeversvandeNederlandsebouwsector.Hetgaathierbijomeenbreedpakketvanwerken,dienstenenleve-ringeninvoornamelijkdepubliekesector.Hetmaatschap-pelijkekaraktermaaktdatde(uit)bestedingenvolopdebelangstellinghebbenvandesamenleving.Aanbeheersingenverantwoordingvankostenwordendanookhogeeisengesteld.OmtekunnenbeschikkenoverbetrouwbareprognosessteltdeafdelingAanbestedingszaken,KostenmanagementenInkoop(AKI)dekostenramingenvoorinvesteringeneninstandhoudingenvast.

Eenkostenraminggeeftvoorafinzichtindeverwachtekosten,dekostenopbouw,dezwaartepuntenenderisico-volleonderdelen.Eenramingisaltijdeenprognosevandewerkelijkekosten.Zeldenzijndewerkelijkekostenexactgelijkaanderaming.

Devraagnaarzekerheidvanuitdeopdrachtgever(endepolitiek)isgroeiende.Hetisduszeergewenstdathetverschiltussenderamingendewerkelijkheidbinnenvastgesteldegrenzenblijft.OmdieredenhanteertProRailvoorkostenramingeneenprobabilistischemethode.Probabilistischemodellenonderkennenonzekerhedeninderamingsvariabelenenmakengebruikvanstatistiekomdemeestwaarschijnlijkeuitkomsttevoorspellen.Datgeeftinzichtindebetrouwbaarheidvanramingen.

Kostenramingenwordeninalleprojectfasengemaakt.ProRailgebruiktzeomalternatieventegenelkaaraftewegen(ontwerpoplossingenenuitvoeringsmogelijkheden)enomtebeslissenoverstart,voortzettingofaanpassingvaneenproject.Dekostenramingistevensdebasisvoorhetvaststellenvanhetbudgetvoorhetprojectenwordtbijhetcontracterengebruiktomdeinschrijvingenvanopdrachtnemerstetoetsen.Gezienhetbelangvandezedoelenzijneisengesteldaandekostenramingenhetprocesvanramen.

Dezeleidraadbeschrijftdeuniforme,verplichtewerkwijzevoorhetramenvankosten.

LeeswijzerDezeleidraadbestaatuitvijfhoofdstukkenenvierbijlagen.Nadeinleidinginhoofdstuk1,wordeninhoofdstuk2devierkernbegrippentoegelicht:vakkennisCostEngineeringalsbasis,deKostennota/Kostennotitiealsproduct,hetProbabilistischRamenalsmethodeendeRailCaseBasealsmiddel.Hoofdstuk3gaatinopkostenramingenvoorprojecten:deverschillendeniveausvanramenendetoepassingervanindeverschillendefasenvaneenproject.Hoofdstuk4beschrijftdekostenramingenvoorprocesmatigeinstandhouding.Inhoofdstuk5wordttoegelichthoedekosten-ramingenzichverhoudentothetProRail-beleid.

Deleidraadeindigtmetbijlagenoverkostencatego-rien(bijlage1),Kostenenonzekerhedenindeprobabilistischemethodiek(bijlage2),IndelingvandeKostennotaenKostennotitie(bijlage3)enDefinitiesenafkortingen(bijlage4).

ProRail Leidraad kostenramingen 5Kernbegrippen

2 Kernbegrippen

Vakkennisvanalletechniekvelden,deKostennota/Kostennotitie,hetprobabilistischramenendeRailCaseBasezijnessentieelvoorhetmakenvankostenramingen.

2.1 Vakkennis Cost Engineering

BinnenProRailiscostengineeringondergebrachtbijdesectorCostEngineeringvandeafdelingAKI.CostEngineeringbeschiktoverdenoodzakelijkekennisenvaardighedenenlevertdemensen,middelenenmethodendiehetkernprocesvanprojectenoppraktischewijzeondersteunt.AKIbiedtkostendeskundigheidvooralletech-nischevakgebiedeneninalleprojectfasen.Omdatiederetechniekzijnspecifiekekantenheeft,beschikkendecostengineersvanAKInaastalgemenetechnischeexpertiseovereenspecifieketechnischeachtergrondenzijnzijbekendmetdespoorspecifiekefacetten.Daarnaasthebben

zijdegeografischekennisomeenjuisteinschattingtekunnenmakenvandecontextvaneenprojectenkennisvande(spoor)specifiekemarkt.

AKICostEngineeringisverantwoordelijkvoordetotstand-komingendevaststellingvandekostenramingenvanProRail.Kostenramingenkunnen(deels)doorexternedienstverlenerswordenopgesteld.IndatgevalgeeftAKICostEngineeringeenoordeeloverdebedragen,desamen-stellingendecompleetheidvandeaangebodenbereke-ningenofkostenramingen.AlsAKICostEngineeringeenexterngemaaktekostenramingheeftgetoetstengeaccep-teerdwordtdezeverderbeschouwdalseenProRail-ramingenkanAKICostEngineeringeropwordenaangesproken.VanwegekwaliteitsbewakingvindtopelkeKostennota/Kostennotitieeencollegialetoetsplaats.BijdevaststellingvaneenkostenramingkijktAKICostEngineeringookofdezemaatschappelijkverantwoordis(veilig,duurzaam,nietgoudomrand)geziendescopeencontextbehorendebijdiekostenraming.

ProRail Leidraad kostenramingen 6Kernbegrippen

2.2 Kostennota/Kostennotitie

Ramenishetprocesvanactiviteitendatnodigisomdekostenvaneenprojectinzichtelijktemaken,tebeheersenenteverantwoorden.Dekwaliteitvanderamingissterkafhankelijkvandekwaliteitvandebeschikbareinformatie.Hoeonvolledigerdeinformatie(volledigheidvaneisenenomgevingsinformatie),hoeonzekerderderamingenhoegroterdeverschillentussendehoogstenlaagstmogelijkekosten.Alsdeinformatieontbreektofonvoldoendeis,zalAKICostEngineeringaannamesdoen,diedoordeproject-managermoetenwordengoedgekeurd.HetresultaatvanhetramingsprocesisdeKostennota/Kostennotitie.Dezebevatnaastdeprobabilistischekosten-ramingallerelevanteinformatieoverhetproject:deuitgangspuntenvoordegevraagdefunctionaliteit,deaannamesdieAKICostEngineeringheeftgedaan,derisicos,enzovoort.Welkeramingpreciesnodigisenmetwelkenauwkeurigheidisafhankelijkvanhetbeslismomentbinnenhetkernproces.

Elkinfraprojectheefteenaantalfasenenbeslismomenten.TelkensvoordateenbesluitwordtgenomenovereenprojectofvervolgfasemaaktProRaileenbeslisdocument,zoalseenMaatschappelijkeKosten-BatenAnalyse(MKBA)ofBusinessCase(BuCa),waarinnutennoodzaakwordenbeschreven.DeKostennota/Kostennotitievormtdefinan-cileparagraafvanditbeslisdocument.Dezebeschrijftdekostengerelateerdeaspectenvan(devariantenvan)eenprojectindeonderscheidendefasen.AKICostEngineeringsteltvoorhetbeslismomentUitvoeringsbeslissingeenKostennotaop.OpalleanderebeslismomentenwordteenKostennotitieopgesteld.DitiseenlightversievandeKostennota.

EencostengineervanAKImaaktdeKostennota/Kostennotitieopverzoekvaneenprojectmanager.DecostengineerdoetditvolgensdeStandaardSystematiekKostenramingen(SSK)insamenspraakmetdedeskundigenbinnenhetproject.BijdragenaaneenkostenramingkunnenvanuitProRailkomenenvanexternepartijen.AKICostEngineeringsteltdezebijdragenzonodigterdiscussieofvraagtomaanvullendeonderbouwingenofaanscher-pingen.Hetisdeverantwoordelijkheidvandeproject-manageromdeKostennotaofKostennotitie,alsonderdeelvandeBuCaofMKBA,voorteleggenaandebesluit-vormendeorganenbinnenProRail.MeteenzogenaamdeverschillenanalysemaaktAKICostEngineeringtijdensdeprojectvoortgangdemutatiestenopzichtevanhetvoor-gaandebeslismomentinzichtelijk.

DeKostennota/Kostennotitiegeeftinzichtinzoweldekostenvaneenprojectalsmededebeheer-enonderhouds-kosteneneventuelesloopkosten.Bijbeheerenonderhoudbetreftheteenanalysevandekostenvoorhetinstand-houdenvandeinfravoorhetdagelijksenperiodiekeonderhoud.Ingevalvansloopgaathetomkostenenonzekerhedenbijdeontmantelingvaninfra-objecten.

Omwillevandegewensteuniformiteitzijndekosten-ramingenbinnenProRailopgesteldconformdeSSK(StandaardSystematiekKostenramingen).DeopbouwvaneenProRail-kostenramingisingrotelijnen: Bouwkosten(baan,kunstwerken,bouwkundigwerk,

spoor,tractie-energie,treinbeveiliging,systeemleveran-ciersetcetera);

Vastgoedkosten(grondverwerving); Engineeringkosten(PEAT:Projectmanagement,

Engineering(ontwerp),AdministratieenToezicht); Overigebijkomendekosten(leges,CAR-verzekeringen

dergelijke); Reserveringenvooronzekerheden(onnauwkeurig-

heden,risicosenoverschrijdingskans); Onderhoudskosten(dagelijksenkort-cyclisch

onderhoud).

KostenramingenindeKostennota/Kostennotitiezijngeba-seerdopdescope,decontext(deomgeving)enhetrisico-profielvanhetspecifiekeprojectenzijngebaseerdopeenprobabilistischemethodiekwaarbijallekostenaspectenen(on)zekerhedeninbeschouwingzijngenomen(zieookbijlage3).

2.3 Probabilistisch ramen

Elkekostenramingisomgevenmetonnauwkeurighedenenonzekerheden.Omdejuistebeslissingentekunnennemen,ishetvangrootbelangdematevanbetrouwbaarheidvandekostenramingtekennen.Probabilistischramenbiedtdatinzicht.

Probabilistischramenmaakthetmogelijkonnauwkeurig-hedenenonzekerhedeninhoeveelhedenenprijs,maarookrisicos,zodanigteverwerkendatdekostenramingeenonderbouwde(on)zekerheidheeft.DitinzichtwordtbereiktmetstatistischekansberekeningenwaartoeProRailgebruik-maaktvandezogenaamdeMonteCarloSimulatie-methode.Basisvooreenprobabilistischekostenramingiseenoptel-lingvankostenpostendiebestaanuithoeveelheidxprijs.VoordehoeveelhedenenprijzenwordtbepaaldwatdeteverwachtenLaagstewaarde[L],deTopwaarde(=meestvoorkomendewaarde)[T]enUiterste(=hoogste)waarde[U]zalzijn.Dematevanbetrouwbaarheidisafhankelijkvandefasevaneenproject;naarmateeenprojectverderisuitgewerkt,wordendeverschillentussendeL-enU-waardenkleiner.Naastdezenormaleonzekerhedenhoudenprobabilistischeberekeningenookrekeningmetonverwachtegebeurte-nissenmeteeninhetalgemeen,prijsverhogendeffect.Daarvoorwordtdegeschattekanswaarmeehetrisicozichvoltrekt(percentage)vermenigvuldigdmetdegevolgkosten(bedrag)endeL-,T-enU-waardenvandezegevolgkosten.Tenslottewordtnogeeninschattinggedaanvandetoekomstonzekerheden,bedoeldvoorbeperktewijzigingeninwet-enregelgeving.Ditgebeurtveelalmiddelseenvasteopslagvan5%opdesomvandekostencategorien.

ProRail Leidraad kostenramingen 7Kernbegrippen

Vanelkeprijs,hoeveelheid,kansengevolgkostenistebepalenofdezemeerofminderwaarschijnlijkzijn.Dezeinformatievormtdeinputvooreenstatistischekansbereke-ningwaarvoorProRailgebruikmaaktvandeMonteCarloSimulatie-methode.Daarbijwordenallemogelijkewaardenvoordevariabelen10.000keerdoorgerekend.Hetresultaatiseenweergavevanallemogelijkeuitkom-stenindevormvaneenkansverdeling(eenhistogramlaatzienhoevaakeenbepaaldbedragisvoorgekomenendusookwelkramingsbedraghetkansrijkstis)eneenbereke-ningvaneenaantalkarakteristiekewaarden.

DekarakteristiekewaardendiedeMonteCarloSimulatie-methodeoplevertzijn: Rekenkundiggemiddelde:

Hetgemiddeldevandesomvanallewaarnemingengedeelddoorhetaantalwaarnemingen(veelalaange-duidmetMu).BinnenProRailwordthetrekenkundiggemiddeldegebruiktalsbasisbijhetaanvragenvan(project)budgetten;

Topwaarde:DewaardediehetmeestvoorkomtindetrekkingenvandeMonteCarloSimulatiemethode;

Bandbreedte:Detweegrensbedragenwaartussendekostenramingmeteenbepaaldezekerheidvalt(alsgevolgvansprei-dingenrondomprijzen,hoeveelhedenenonzeker-heden).BinnenProRailwordtstandaardeenband-breedtegehanteerdmetgrensbedragendiehorenbijeenonder-ofoverschrijdingskansvanrespectievelijk15en85procent.Debijbehorendetrefzekerheidisdan70procent;

Destandaardafwijking(Sigma):Destatistischemaatstafvandespreidingvaneenvaria-belerondzijngemiddelde.Destandaardafwijkinggeeftweerhoedewaardenvandevariabelengemiddeldzijngegroepeerdrondhetrekenkundiggemiddelde.Eengeringestandaardafwijkingbetekentdatdewaardendichtbijhetrekenkundiggemiddeldeliggen.Hoegeringerdestandaardafwijking,destebetrouwbaarderdekostenraming;

Variatiecofficint(Sigma/Mu*100%):

Eveneenseenmaatvoorderelatievespreidingvandewaarnemingenendaarmeeeenmaatvoordenauw-keurigheidvandekostenraming.Afhankelijkvandeprojectfasegeldteennormvoordemaximaaltoelaat-barevariatiecofficint;

Scheefte:Hetverschiltussenhetprobabilistischbepaaldereken-kundiggemiddelde(Mu)endeTopwaarde.Hetiseenmaatvoorde(a)symmetrievandekansverdeling.Hoegroterdescheefte,destegroterdeonzekerheid;

Risicobijdrage:Geeftinzichtindeonderdelenvanderaming,diedemeesteinvloedhebbenopdeonnauwkeurigheidvanderaming.Vaakzichtbaargemaaktineentabel.

Bovenstaandekarakteristiekewaardengeveninsamen-hang(enafgezettegenoverelkaar)inzichtindebetrouw-baarheidvanderaming.Datbiedthouvastvoordiscussie,besluitvormingenbeheersmaatregelen(zieookbijlage2).

Alsdenauwkeurigheidvanderamingnietvoldoetaandegesteldeeis(uitgedruktindevariatiecofficint)behorendbijdeprojectfase,kanditaanleidingzijnvooreenverdereanalyseeneenaangepasteinvoeropbasisvannaderonderzoekofgenomenacties.

Raming

Sim

ulat

ies

Kans

100.000.000 150.000.000 200.000.000exclusief BTW

700

650

600

550

500

450

400

350

300

250

200

150

100

50

0

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

15%>Kans > : 15%Bedrag: 150.104.430

Fictief voorbeeld van een histogram

Fictief voorbeeld van een risicobijdrage-tabel

ProRail Leidraad kostenramingen 8Kernbegrippen

Deprobabilistischemethodegaatuitvanhetrekenkundiggemiddeldevaneenreeksmogelijkeuitkomstenenmaaktonzekerhedeninzichtelijkaandehandvankansberekening.Probabilistischeramingenhebbenechternietaltijdmeer-waarde.Alsdebenodigdehoeveelhedenendeprijzenvaststaan,voldoendeterministischeramingen.Deterministischrameniseenmethodedieuitgaatvannuitkomstmeteenopslagvooronzekerheid.

(MeerinformatieoverdeprobabilistischemethodeistevindenindefactsheetProbabilistisch ramen.)

2.4 RailCaseBase

Bijhetmakenoftoetsenvan(doorexterneadviesbureausopgestelde)kostenramingenmaaktAKICostEngineeringgebruikvandeRailCaseBase.DezeProRail-databasebevatuptodatekostenkengetallenvoor(ver)nieuwbouwenonderhoudvandespoorinfrastructuur,inclusieftechnischeuitgangspuntenencontext.Zowordtrekeninggehoudenmetverschilleninbijvoorbeeldligging(bodemgesteldheid),omgevingentoekomstiggebruikvandespoorinfrastruc-tuur.Naastdeinzetvoorkostenramingenbij(studiesvoor)nieuwbouwprojecten,onderhouds-envernieuwings-plannenwordtdeRailCaseBasegebruiktbijLifeCycleManagement-afwegingenenRAMS-analyses.

Erzijnkostenkengetallenmeteenlaagdetailniveau,dieAKICostEngineeringtoepastinvroegefasenvanprojectenzoalsdeVoorfaseenAlternatievenstudiefase.Maarerzijnookkengetallenmeteenhoogdetailniveauvoorhetopstellenvanbesteksramingenofonderhoudsramingen.Daarnaastisereenonderscheidtussengeneriekeenuniekekengetallen.Degeneriekekengetallenzijnbepaaldopbasisvanvoorcalculatiemeteenbepaaldecontext.Deuniekekengetallenzijnontstaanuitnacalculatiesvanaanbestedingenengerealiseerdewerken.Daartoeanaly-seertAKICostEngineeringallekostentechnischeaspectenvaninschrijvingenvanaanbestedingenengerealiseerdewerken,metinbrengvanexpertsvandebedrijfseenhedenProjectenenAssetmanagement.

DekengetallenindeRailCaseBasezijngebaseerdopbedrijfseconomischegrondslagen.Ditbetekentdatvoordiedeleninderaming,waarvoornormaliterdemarktwordtingeschakeld,wordtuitgegaanvankostendekkingvanalleoffersdieeenmarktpartijzoumoetenbrengen,pluseentoeslagvooreenredelijkbedrijfsresultaat.Marktwerking(waarindeprijstotstandkomtopbasisvanvraagenaanbod)isindezebenaderingdusbuitenbeschouwinggelaten.Datkomtlater,tentijdevandeinschrijvingen,aandeorde.

(Meerinformatieoverkostenkengetallenvandespoorinfra-structuuristevindenindefactsheetRailCaseBase.)

ProRail Leidraad kostenramingen 9Kostenramingenvoorprojecten

Inallefasenvaneenprojectvaneeneersteideetotenmetdeopleveringeningebruiknamezijnkostenadviezennodig.Inhetbeginzijnderamingennogglobaal.Denauwkeurigheidvandekostenramingneemttoealshetprojectverderwordtuitgewerkt.Perprojectfasezijnspeci-fiekeeisengesteldaandematevannauwkeurigheidvandekostenraming,dezogenaamdevariatiecofficint(zieparagraaf2.3Probabilistischramen).Daarbijgeldt:hoenauwkeurigerderaming,hoelagerdevariatiecofficint.Naarmatehetprojectvordertendusdekostenramingnauwkeurigerwordt,wordtookdebandbreedte(degrens-bedragenwaartussendekostenramingmeteenbepaaldezekerheidvalt)kleiner.Ditisinonderstaandefiguurtezienaaneensteedssmallertoelopendekansverdeling.

3.1 Soorten kostenramingen

KostenramingenwordendoorAKICostEngineeringopge-steldvoorbesluitvorming(beslismomentenkernproces),aanbesteding(aanbestedingsraming)enverwerving(verwervingsraming).Elkeramingkentzijneigennauwkeu-righeidmetbijbehorendvariatiecofficint.BinnenProRailworden5niveausvankostenramingenonderscheiden: Indicatie; Schatting; Budgetraming; Aanbestedingsraming; Verwervingsraming.

3.1.1 Indicatie

Eenindicatieiseenglobalebenaderingvandehoogtevandeprojectkosten.Dezewordtberekendopbasisvanalge-menekengetallenopsysteemniveauen/ofanderebeschik-baregroveindicatorenzoalspercentages,ervaringscijfersenreferentieprojecten.Debeschikbareinformatieomtekomentoteenindicatieiszeersummierenglobaalvanaard.Vaakisernietmeerdaneenoverzichtstekening(ofvlekkenplan)eneensetvanfunctioneleschemasopbasisvaneersteklanteisen.

Vanwegedehogematevanonzekerheidisdebandbreedte(waarbinnendeprojectkostenzeerwaarschijnlijkzullenvallen)ruim.Eenindicatieisdusnietmeerdaneenrichting-gevendbedrag.Devariatiecofficintismaximaal50%.

Eenindicatiebestaatuiteenramingvoor: Bouwkosten,opbasisvankengetallenuitdeRailCase-

Baseofreferentieprojecten; Vastgoedkosten,opbasisvankengetallenuitde

RailCaseBaseofreferentieprojecten; Overigebijkomendekosten,PEAT-kosten(kostenvoor

Projectmanagement,Engineering,AdministratieenToezicht)eneenreserveringvooronzekerheden.Hiervoorgeldteenopslagpercentageoverdebouw-kosten.DitopslagpercentageiseenervaringsgetalvanAKICostEngineeringenverschiltperproject(afhanke-lijkvanomvangencomplexiteit).

(Zievoorvoorbeeldenvankostenbijlage1.)

3 Kostenramingen voor projecten

Voorfase Alternatievenstudiefase

AKI CE: Ramingen binnen het kernproces

Planuitwerkingsfase Realisatiefase

Star

tbes

lissin

g

Opste

llen

aanb

ieding

Acce

ptat

ie aa

nbied

ing

Goed

keur

ing g

ekoz

en

alter

natie

ven

voor

keur

svar

iant

Besli

ssing

voor

keur

salte

rnat

ief

Besli

ssing

Uitw

erke

n va

riant

Reali

seren

Voor

berei

den u

itvoe

ring

Reali

seren

Uitvo

eren

Reali

seren

Afslu

iten

Uitvo

ering

sbes

lissin

g

Gunn

ing u

itvoe

ring

Oplev

ering

sbes

luit

Dech

arge

Niveau indicatievc max 50%

schattingvc max 30%

schattingvc max 20%

ramingvc max 20%

verwervingsramingvc max 20 tot 10%

ProBa+KostenNotitie

Verwervingsraming

Variatiecofficint

Product

Alte

rnat

ieven

studie

Naar

enke

le alt

erna

tieve

n

Alte

rnat

ieven

studie

Naar

enke

le alt

erna

tieve

n

Varia

nten

studie

Naar

een

voor

keur

svar

iant

ProBa+KostenNota

indicatievc max 40%

ProBa+KostenNotitie

ProBa+KostenNotitie

ProBa+KostenNotitie

Ramingsproducten binnen het kernproces projecten: van globaal naar precies

ProRail Leidraad kostenramingen 10Kostenramingenvoorprojecten

3.1.2 Schatting

Eenschattingiseenramingopbasisvanmeerverfijndealgemenekengetallenofkostenbepalendeeenheden.Debeschikbareinformatieomtekomentoteenkosten-ramingmeteenvereistebetrouwbaarheiduitgedruktineenmaximalebetrouwbaarheidgebeurtopbasisvaneenontwerpaldannietinclusiefhetFunctioneelIntegraalSysteemontwerp(FIS)ofinclusiefeenRailVerkeerstechnischOntwerp(RVTO)eneventuelebureaustudiesnaarhistori-scheonderzoeksresultatenophetgebiedvan(water-)bodemgesteldheid(incl.verontreiniging),floraenfauna,ondergrondseinfra(kabelsenleidingenDerden1),archeo-logieenniet-gesprongenexplosieven.Deschattingkenteenvariatiecofficintvanmaximaal30%,afhankelijkvandematevanprojectuitwerkingenbeschikbareinformatie.

Eenschattingbestaatuiteenramingvoor: Voorzienekosten:

- Bouwkosten: -Kostendirectgerelateerdaanprojectactiviteiten

(directebouwkosten)wordengeraamdopbasisvankostenbepalendeeenhedenxdenorm(hoeveelxprijs).Dekostenbepalendeeenhedenhebbenindezefasehetniveauvankilometerspoor,kubiekemeterbaan,vierkantemetervloeroppervlakendergelijke.DematevannauwkeurigheidvandebouwkostenwordtbepaalddoordeinvoervanLaagste,TopenUiterstewaardenvoorhoeveel-hedenenprijzen;

-Deindirectebouwkostenwordengeraamdalsopslagoverdedirectebouwkosten;

- Vastgoedkosten:DezekostenwordendoordeafdelingGrondverwervingenJuridischeZaken(GJZ)vandebedrijfseenheidProjectenbepaaldendoorAKICostEngineeringmeegenomenindeprobabilistischeraming;

- Engineeringkosten(PEAT-kosten):Dezekostenwordengeraamdopbasisvaneentoeslagopdebouwkosten,doorgaansvarirendvan15tot25procent,afhankelijkvantype,grootteencomplexiteitvanhetproject;

- Overigebijkomendekosten:Dezekostenwordengeraamdalspercentage,speci-fiekperonderdeelopbasisvanna-ofvoorcalculatie;

Reserveringvooronzekerheden:Hetbetrefteenreserveringbinnendescopevanhetprojectvoor:

- Kennisonzekerheden(onnauwkeurighedeninhoeveelhedenenprijzen);

- Realisatieonzekerheden(risicos),zoveelmogelijkopbasisvaneengekwantificeerderisico-inventari-satieuitderisicosessie(s)vanhetproject.MaatgevendevastgoedrisicoswordendoorGJZaangeleverd;

- Toekomstonzekerheden(beperktewijzigingeninwet-enregelgeving),dieinvloedkunnenhebben

opdekostenvanhetproject.Voortoekomst-onzekerhedenwordteenvastetoeslagvan5%berekendoverhettotaalvanvoorzienekosten;

Reserveringoverschrijdingskans:Eenreserveringomdekansopoverschrijdingvandeberekendegemiddeldewaarde(waarophetproject-budgetwordtgebaseerd)teverkleinen;

Reserveringscopewijzigingen:Eenreserveringvooronvoorzieneuitgavendoorwijzi-gingenoftoevoegingenaandeprojectscope(herkomstbuitenhetproject).NietAKICostEngineeringmaardefinanciervanhetprojectraamtdezereservering.

3.1.3 Budgetraming

Eenbudgetramingiseenberekeningopbasisvanspeci-fiekekengetallenenkostenbepalendeelementeninrelatietotdecontextvanhetvoorgenomenproject.Debeschik-bareinformatieomtekomentoteenkostenramingvarieertvaneenontwerpaldannietinclusiefeenrailverkeerstech-nischontwerp(RVTO)toteenontwerpinclusiefdeSchema-enOverzichtApparatuurbladenindienhetTreinbeveiligingbetreft.Dezeinformatiewordteventueelaangevuldmetresultatenuithistorischonderzoekendetectieonderzoeknaar(water-)bodemgesteldheid(incl.verontreiniging),floraenfauna,ondergrondseinfra(kabelsenleidingenDerden),archeologieenniet-gesprongenexplosieven.Vaakisopdatmomentookeenmogelijkeuitvoeringsmethodevanhetwerkbekend.Devariatiecofficintismaximaal20%afhankelijkvanhetuitwerkingsniveauvanhetontwerp.

Debudgetramingisopgebouwduit: Voorzienekosten:

- Bouwkosten: -Kostendirectgerelateerdaanprojectactiviteiten

(directebouwkosten)wordengeraamdopbasisvankostenbepalendeelementenxdenorm(xeensitua-tioneletoeslagvoorcomplexiteit),bekendeomstan-dighedenterplekkeeneenaangenomenDag-Nacht-Weekend-verdelingvandeloonkostenbijdegekozenwerkmethode.Dekostenbepalendeeenhedenhebbenindezefasehetniveauvanbv.strekkendemetersspoor,aantallenwissels,tonnenballast,kubiekemeterzand,vierkantemeterdrai-nage,strekkendemetersloot,vierkantemetergevelgekoppeldaandemateriaalkeuzeendergelijke.DematevannauwkeurigheidvandebouwkostenwordtbepaalddoordeinvoervanLaagste,TopenUiterstewaardenvoorhoeveelhedenenprijzen;

-DeindirectebouwkostenwordennadergeraamdnaarnietspecifiektoewijsbareuitvoeringskostenenAlgemeneKosten,Winst&Risicoopbasisvaneenvariabelpercentage;

- Vastgoedkosten:DezekostenwordendoordeafdelingGrond-verwervingenJuridischeZaken(GJZ)vandebedrijf-seenheidProjectenbepaaldendoorAKICost

1 KabelsenleidingenProRailbehorentothetFunctioneelIntegraalSysteemontwerp(FIS)en/ofRailVerkeerstechnischeOntwerp(RVTO)

ProRail Leidraad kostenramingen 11Kostenramingenvoorprojecten

Engineeringmeegenomenindeprobabilistischeraming;

- Engineeringkosten(PEAT-kosten): Dezekostenwordengeraamdopbasisvaneen

toeslagopdebouwkosten,doorgaansvarirendvan15tot25procent(afhankelijkvantype,grootteencomplexiteitvanhetproject);

- Overigebijkomendekosten: Dezekostenwordengeraamdalspercentageof

onderbouwing,specifiekperonderdeelopbasisvanna-ofvoorcalculatie;

Reserveringonzekerheid:Hetbetrefteenreserveringbinnendescopevanhetprojectvoor:

- Kennisonzekerheden(onnauwkeurighedeninhoeveelhedenenprijzen);

- Realisatieonzekerheden(risicos),opbasisvaneengekwantificeerderisico-inventarisatieuitderisicosessie(s)vanhetproject.Maatgevendevast-goedrisicoswordendoorGJZaangeleverd;

- Toekomstonzekerheden(beperktewijzigingeninwet-enregelgeving),dieinvloedkunnenhebbenopdekostenvanhetproject.Voortoekomst-onzekerhedenwordteenvastetoeslagvan5%berekendoverhettotaalvanvoorzienekosten;

Reserveringoverschrijdingskans:Eenreserveringomdekansopoverschrijdingvandeberekendegemiddeldewaarde(waaropdebudget-ramingwordtgebaseerd)teverkleinen;

Reserveringscopewijzigingen:Eenreserveringvooronvoorzieneuitgavendoorwijzi-gingenoftoevoegingenaandeprojectscope(herkomstbuitenhetproject).NietAKICostEngineeringmaardefinanciervanhetprojectraamtdezereservering.

3.1.4 Aanbestedingsraming

Deaanbestedingsramingiseennaderedetailleringvandebudgetramingenisgebaseerdophetreferentieontwerpendegeldende(buitendienststellings)kaders.Deaanbeste-dingsramingwordtopgesteldophetmomentdathetcontracterenbegint.Deaanbestedingsramingiseen

startvoorwaardebijaanbestedingenwordtgebruiktomtetoetsenofervoldoendebudgetisgereserveerdvoorhetaantebestedendeel.Devariatiecofficintismaximaal20%,afhankelijkvandecontractvorm.

3.1.5 Verwervingsraming

Kortvoorhetmomentvanaanbestedenwordtdeaanbe-stedingsramingomgezetineenverwervingsraming.Deverwervingsramingisnodigomaanbiedingenvanpartijentekunnenvergelijkenenbeoordelen.Deverwervings-raminghoudtrekeningmetdeinzichtenenveranderingenophetmomentvanaanbesteden(laatstecheckofnogzakenzijngeschraptoftoegevoegd).Devariatiecofficintismaximaal20%,afhankelijkvandecontractvorm.Deverwervingsramingbestaatalleenuiteenramingvoorhetgeenwordtgecontracteerd: Bouwkosten:

-Kostendirectgerelateerdaanprojectactiviteiten(directebouwkosten)wordengeraamdopbasisvanexactehoeveelhedenxprijs,bekendeomstandig-hedenterplekkeeneenDag-Nacht-Weekend-verdelingvandeloonkostenaandehandvaneenopgesteldwerkplan.Ofopbasisvankostenbepalendeelementenxdenorm(xeensituationeletoeslagvoorcomplexiteit),bekendeomstandighedenterplekkeeneenaange-nomenDag-Nacht-Weekend-verdelingvandeloon-kostenbijdegekozenwerkmethode.DematevannauwkeurigheidvandebouwkostenwordtbepaalddoordeinvoervanLaagste,TopenUiterstewaardenperkostenpost;

-Deindirectebouwkostenwordennadergeraamdnaarnietspecifiektoewijsbareuitvoeringskosten(indetailofopbasisvaneenpercentage)enAlgemeneKosten,Winst&Risico(opbasisvaneenvariabelpercentage);

-Kostengerelateerdaaningeschatteonzekerheden; Engineeringkosten:

Kostendiedeopdrachtnemermaaktvoor(detail)engineering.

ProRail Leidraad kostenramingen 12Kostenramingenvoorprojecten

NiveauRaming

tijd-as

actueel Bedrijfseconomisch

niveau

Lange termijnBedrijfseconomisch

niveau (excl indexering)

3.2 Conjunctuur en marktinvloeden

AlleramingendiedoorAKICostEngineeringofexternedienstverlenerswordengemaaktzijnramingenopbedrijfs-economischniveau.Datwilzeggendatereenprijsniveauwordtgehanteerdwaarbijvoormarktpartijenopdelangetermijnhetbestaansrechtwordtgegarandeerd.Schommelingeninhetprijsniveaudoorconjunctuuren/ofmarktinvloedenwordenhierbijbuitenbeschouwinggelaten.Inbovenstaandegrafiekishetbedrijfseconomischeniveauuitgezetalseenrechtelijn.

Bijbudgetramingenvoordekortetermijn(