LEZENJ A A R VA N H E T 2

013

1 ::

LEZENJ A A R VA N H E T 2

013

inhoud

kalender vòl leesactiviteiten,het hele jaar door !

blz. 17 e.v.

Projecten in de kijkerLeesrevolutie met Jane Davis, blz. 2-3dynamo3 leesinspiratie, blz. 4-5-6Boekenjuf / Boekenmeester, blz. 8-9Auteur in je klas, blz. 10De Leeskaart, blz. 11 tot 15Succesfactoren voor een goed leesbeleid, blz. 16

Wablieft ?!, blz. 31Verwoord / Verbeeld, blz. 33Luisterboeken, blz. 34de inktaap, blz. 352013 Jaar van het voorlezen, blz. 36Mind the Book, blz. 37Het scholentraject op de Boekenbeurs, blz. 38-39Projectloket, blz. 40De Leesrace, blz. 41Cultuurkuur, blz. 43Klasse, blz. 43

LeesorganisatiesEen alfabetisch overzicht, blz. 44 tot 47En nog meer, blz. 48

Colofon, blz. 49

2 :: Jane Davis

“In mijn tienerjaren,” vertelt Jane, “weggelopen van thuis en aan dedrugs, las ik Gelukkige Dagen van Samuel Beckett. Het bleek een toetssteenvoor mijn leven te zijn! Ik hield van het boek omdat mijn eigen leven meondertussen had verteld hoe waar het allemaal was.”

Later, als jonge alleenstaande moeder, nam ze haar studies weer op en enormgesteund door een fantastisch leraar, Brian Nellist, haalde ze uitmuntenderesultaten en werd ze gestimuleerd om na een mastergraad zelfs een doctoraatin de literatuur aan de universiteit van Liverpool te behalen.

Jane gaf vijftien jaar les aan de universiteit en richtte The Reader magazine op omhaar fascinatie voor lezen en leeservaringen ook buiten de grenzen van haaropdracht door te geven.

Tijdschriften kosten geld en zo startte ze met haar redactie met Leesdagen enandere activiteiten om lezers bijeen te brengen en ook inkomsten te genereren.Deze bijeenkomsten stonden hoe langer hoe verder van het academische levenen de mensen die aangesloten waren zijn niet allemaal hoog opgeleid.

“Ik besefte dat de kracht van literatuur zoals ik die zelf ervaren had, ookbetekenisvol kon zijn voor anderen. Dat goede boeken mensen kondenhelpen om het leven te begrijpen en beslissingen te nemen. Datliteratuur mensen stimuleert en enthousiast maakt om na te denken,om zich te verbinden met anderen en hun omgeving. Dat lezen ons zelfsmeer mens maakt.”

Sinds 1997 kiest Dr. Jane Davis ervoor om in haar land een Reading Revolution teontketenen, Ze richtte The Reader Organisation op en begon aan haar revolutiewaarbij literaire boeken en mensen in hun zoektocht naar hun eigen betekeniscentraal staan.

“Ik geraakte meer en meer gefrustreerd dat de verhalen van GeorgeHerbert, George Eliot of Dante bij zo’n klein gedeelte van de bevolkinggeraakten. Ik wilde boeken uit de universiteitsbibliotheken halen en inde handen geven van mensen die er zoveel uit konden halen. Ik ging aande slag en vond weerklank!”

Jane Davis heeft intussen een team rond zich verzameld van 70 mensen die samenmeer dan 350 leesgroepen per week begeleiden in het Verenigd Koninkrijk. Zewerkt voor onderwijs, sociaal-culturele organisaties, in bibliotheken, zieken-huizen, gevangenissen en met personeel van de supermarktketen Tesco. Haarechtgenoot, prof. Philip Davis, werkt nog steeds binnen de universiteit encoördineert er tal van onderzoeken over lezen en de effecten op onze mentalegezondheid.

Klaar voor een leesrevolutie?

Geïnspireerd door Dr. Jane Davis...

De leerstoel van Boek.be nodigde Jane Davissamen met Universiteit Antwerpen uit op 2maart 2012. Samen met CANON Cultuurcelwerd op 3 maart 2012 een expertenmeetinggeorganiseerd en samen met enkele beleids-makers van de stad Antwerpen werd eenwerkbezoek aan Liverpool gebracht. HetKenniscentrum van Boek.be onderzoekt hoehaar expertise tal van organisaties inVlaanderen kan helpen om leestrajecten op tezetten, geïnspireerd op haar visie rond ‘sharedreading’.

‘Het voordeel van boeken is dat je in korte tijd methonderden levens kunt meeleven.Je ontwikkeling gaat sneller danwanneer je niet leest. Je komt inallerlei culturen terecht, inverschillende tijdperken en zelfs inhet andere geslacht. Goedeverhalen nestelen zich in jegeheugen en gaan tot je eigengeschiedenis behoren.’

Guus Kuijer in Hoe word ik gelukkig? (2009)

alle leeftijden / leerkrachten

3 :: Jane Davis

Lees het interview met Jane Davis in Klasse van maart 2013.

De volgende data kan je haar alvast zelf beluisteren.

29 januari 2013 op de Dag van de Cultuureducatie over Meesterschap en engagement (keynote),reserveren kan niet meer. www.dagvandecultuureducatie.be

2 maart 2013 op Mind the Book, meer info via canon@ond.vlaanderen.be en www.canoncc.be.Philip Davis zal ook meer vertellen over het wetenschappelijk onderzoek(en de effecten op de mentale gezondheid) van de ‘shared reading’.

Prof. Dr. Dirk De Wachter heeft het in zijn recent boek ‘Borderline times’(Lannoo Campus, 2012) ook over de betekenis van literatuur en cultuur in hethoofdstuk HOOP. Hij geeft op 2 maart ook een lezing op Mind the Book.Hou alvast die datum vrij.

volzet

4 :: dynamo3 leesinspiratie

dynamo3 leesinspiratie

dynamo3 stimuleert scholen om creatief aan de slag te gaan metcultuur op school. Dus ook rond lezen en voorlezen. Een greepinspirerende ideeën:

Schrijf een boek ...We vroegen aan Siska Goeminne, auteur, hoe het als externe is om met kinderenaan de slag te gaan en welk haar ultieme dynamoPROJECT zou zijn:

“Mijn droomproject? Dat mocht ik al een keer doen! Dus die vraag wil ik ooit nogwel eens krijgen. Samen met de hele school, met alle kinderen van kleuterklas totzesde leerjaar, een boek maken – dat is gewoonweg een heerlijke missie. Het vraagtveel inzet van alle betrokkenen, maar het is absoluut de moeite waard. Zo’n projectwakkert immers op een actieve, creatieve manier de zin in verhalen aan.

Prachtig is het als je als schrijver betrokken bent vanaf het eerste fantasietje totde allerlaatste letter: van voorlezen en vertellen, over samen met de kinderenverzinnen en verwoorden, tot schrijven en schrappen. En met de hulp van eenillustrator wordt het plaatje helemaal compleet.

Geen groot mens, geen klein kind dat er op het eind aan ontsnapt: de voldoeningen de trots als je het resultaat in je handen houdt, het kunt bekijken, betasten enbesnuffelen – hét boek.”

En toen wisten ze alles …Leerlingen van het derde jaar Humane Wetenschappen en Economie uit het Jan-Van-Ruusbroeckollege in Laken spelen hun eigen verhaal. Om het te kunnenbrengen, namen ze de moderne fabels van Toon Tellegen als inspiratiebron. “Hetinleven in een olifant, een eekhoorn of een mier om uitdrukking te kunnen gevenaan je angst, verdriet, hoop, geluk, liefde, … is een veilige manier om je uit tedrukken”, vertelt freelance actrice Isabelle Van Hecke. Het bijwonen van devoorstelling in de KVS en de nabespreking met Willy Thomas in de klas hielpenenorm om het vooroordeel van ‘kinderachtigheid’ te counteren. Na samen lezen,aan mekaar voorlezen en de inhoud van deze verhalen proberen te begrijpen,wordt ook zelf schrijven haalbaar. Om tenslotte uit de heksenketel van pubers enpuberbelevenissen een voorstelling te puren die het podium volledig inneemt,is de ervaring en kunde van actrice en theatermaker Isabelle Van Hecke cruciaal.“Het is een spannende, soms frustrerende, maar in de grond erg verrijkende tochtom uit tienerbelevingen een voorstelling te maken. Nu de jongeren na devoorstelling komen vertellen hoe graag ze zouden verder doen en hoe spijtig zehet vinden dat het project ten einde is omdat ze nu pas echt goede ideeën krijgen,dat is voor mij het mooiste compliment.” En dit alles in de TOON van TELLEGEN.

alle leeftijden

© A

ndy

Huy

sman

s

Raak me dan, als je kanjeugdroman van Siska Goeminne,

uitgegeven bij De Eenhoorn,15+

5 :: dynamo3 leesinspiratie

Leerlingen krijgen vleugels“De verhalen over de (on)mogelijkheid van, en het verlangen naar vliegen warende basis voor ons kunstproject en  hebben de leerlingen ‘vleugels’ gegeven”, zegtleerkracht Carmen van Geffen van het Annuntia-Instituut Wijnegem over hundynamoPROJECT Kunst van het vliegen. “De subsidies van dynamo3 hebben onsaltijd al dat extra duwtje in de rug gegeven om de dingen die voor ons belangrijkwaren, zoals o.a. het aantrekken van externe kunstenaars en het voorzien van denodige materialen, effectief te kunnen realiseren. De leerlingen lieten zich tijdensde projectweek inspireren door kunst en literatuur om de (on)mogelijkheid vanvliegen te verbeelden. Sprookjes en verhalen als Mary Poppins, Peter Pan, Karlssonvan het dak en de Griekse mythologie van Icarus prikkelden onze verbeelding. Ookkunstenaars die zich bezig houden met het idee de zwaartekracht te overwinnen(DaVinci, Panamarenko, het luchtschip van La Machine…) waren onze inspira-tiebronnen. Ik heb in alle projecten altijd gezocht naar een brede inspiratie: oude,moderne en hedendaagse kunst, literatuur, architectuur, heemkunde, verhalen…Alles wat de verbeelding van de leerlingen prikkelt en hun fantasie verbreedt, isinteressant.”

Zo helpt poëzieGedichtjes in de oren fluisteren, liefhebbers onder de gedichtenparaplu lokken,spelen met lettertypes, een boom inpakken met een gedicht, een poëziebos-wandeling, een bezoek aan het Middelheimmuseum en gedichten ver-beeld-en…Gedichten verwerken in tekeningen, zang, dans, film, foto’s, drama… Geen brugte ver voor de vrije basisschool voor Buitengewoon onderwijs Remi Quadens uitBrasschaat. Gedurende 10 weken werkten ze met alle kinderen rond poëzie naaraanleiding van de Gedichtendag. Met grote inspraak van de leerlingenraad en eenaantal externe partners onder de arm: de plaatselijke bibliotheek, Jeugd en Poëzie,het Middelheim, de academie van Borgerhout, het cultuurcentrum van Brasschaat…

“We gebruiken poëzie als interessant middel om muzische vorming en socialevaardigheden in het buitengewoon onderwijs slagkracht te geven. Poëzie reikteen aantal interessante doelstellingen aan die je kan linken aan vakover-schrijdende eindtermen: leerlingen laten kennismaken met kunst, leerlingenlaten kennismaken met poëzie, ontwikkelen van creativiteit, ontplooien vansociale vaardigheden”, beschrijft Jytte Smets. “Daarbij werkten we opleidings-vorm- én vakoverschrijdend, op maat van de leerling.” Een poëzieproject waarbij‘samen’werken, ‘wij’, ‘vermenging’, ‘integreren’, ‘wederzijds inspireren’ en‘respecteren’ centraal stond. “Nu, een jaar later, zindert de poëzie nog altijd nabij onze kinderen!”

6 :: dynamo3 leesinspiratie

Millie DuizendvoetKleuters houden van boeken. Alleen moet je ze wel op weg helpen. Door voor telezen bijvoorbeeld. De Vrije Kleuterschool Duizendvoet in Lokeren bracht eeneigen voorleesboek uit: Millie Duizendvoet! Kleuters tekenden en schreven tervoorbereiding mee.

De kleuterschool kiest bewust voor een muzocoach om de school meer teprofileren als een muzische school en vanuit de 5 domeinen van de muzischeopvoeding meer taal uit te lokken. “Onze muzocoach neemt daarvoor initiatievenop het niveau van de school, de leerkracht en de leerlingen”, vertelt directrice ElsVan Aerde.

“We organiseerden reeds een gedichtenwandeling doorheen de stad, waarkleuters bij een gedicht een kunstwerkje hebben gemaakt, tentoongesteld in deetalages van de Lokerse winkels. Vorig schooljaar hebben schrijver Stijn Moekaersen illustrator Frank Daenen met de kleuters een bladzijde uit een boek geschrevenen geïllustreerd. De apotheose is een echt prentenboek, Millie Duizendvoet,uitgegeven bij De Eenhoorn en nu te koop in de boekhandel.

En nu dromen we van een heuse Millieboekenkar. Kleuters denken mee hoe deMilliekar kan omgetoverd worden in een boekenkar. We willen hiervoor samen-werken met de bibliotheek. Wekelijks rijdt de kar bv. over de speelplaats of in degang en mogen de kinderen boeken kiezen die in de klas voorgelezen kunnenworden.”

d ynamo3: een initiatief van CANON CultuurcelWil je zelf ook met een externe culturele partner aan de slag rondboeken? Surf naar www.dynamo3.be. Maak een dynamoPLAN aan,ga met dynamoOPWEG gratis met de Lijn naar een cultuurschakel inde buurt en vraag tot 1500 euro subsidie aan via dynamoPROJECT.

Contact: dynamo@ond.vlaanderen.be

Info: www.dynamo3.be

Inspiratie: www.cultuurkuur.be

'Een bibliotheek is een eenvoudigersoort maatschappij, een idealersoort maatschappij ook. Het mager allemaal naast en door elkaarbestaan.(...) Het zijn allemaalboeken, dat is het enige wat zegemeen hebben, en ze staanallemaal rechtop, rug aan rug, dat is de solidariteit van eenbibliotheek.'

Herman De Coninck in Over de troost van pessimisme, 1983

8 :: Boekenjuf / Boekenmeester

Ann Muylle

Beste boekenjufBoekenjuf/Meester

2013 en 2014

Ann Muylle werd in 2011 verkozen tot ‘Boekenjuf’ van het jaar. Alsleerkracht aan de Vrije Basisschool Driekoningen in Torhout werktze het ganse schooljaar door met boeken. Ze integreert het lezenin allerhande lessen en probeert zo haar leerlingen te motiverenom ook zelf een boek vast te nemen. “Zien lezen, doet lezen”, aldusde in 2011 gelauwerde leerkracht.

U werd in 2011 genomineerd en verkozen tot ‘Boekenjuf’. Hoe bent udestijds voorgedragen voor deze prijs?

Ann Muylle: “Er verschijnt elk jaar een artikel over de ‘Boekenjuf’ in het tijdschriftKlasse. De directeur van mijn school had dat gelezen en besloot mij voor te dragenvoor de prijs. Ik werd in het ongewisse gelaten en kreeg op een dag een mailtjeom me te laten weten dat ik genomineerd was voor de titel van ‘Boekenjuf’. Ik vielhelemaal uit de lucht en was blij verrast. Een journalist is me komen interviewenom te weten te komen hoe ik omging met lezen op school. Op basis van datgesprek werd er een nieuwe selectie gemaakt, waaruit ik uiteindelijk bengekozen.”

Op basis van welke criteria bent u uiteindelijk verkozen?

Muylle: “Ik ben erg gepassioneerd door boeken en probeer die passie af te stralenop mijn leerlingen. Boeken spelen een heel grote rol in mijn lesgeven. Alsleerkracht van een basisschool geef ik alle vakken. Ik laat me voor die vakken heelvaak inspireren door een boek. Als ik lees, leg ik snel de link met mijn lessen.Momenteel zijn we in de klas bezig rond de beide Wereldoorlogen. Recent is hetfotoboek Een kind in de Westhoek van Wouter Sinaeve verschenen. Met zulkeboeken kunnen we de les wereldoriëntatie verrijken. Het feit dat ik veel metboeken bezig ben en ze integreer in een groot deel van mijn lessen, heeft dedoorslag gegeven.”

Hoe hebben uw collega’s gereageerd toen bekend werd dat u tot‘Boekenjuf’ was verkozen?

Muylle: “Bijzonder enthousiast. Er heerst een positief leesklimaat op de schoolwaar ik lesgeef. Als je die titel gekregen hebt, dan komen je collega’s nog meer terade. Het is een erg grote waardering die je een echte boost geeft. Sinds ik de titelvan ‘Boekenjuf’ kreeg, wil ik me nog meer verdiepen in boeken en me nog harderinzetten om het lezen te promoten op school.”

basisonderwijs / /leerkrachten

'Het was pas tijdens delerarenopleiding dat ik die smaak te pakken kreeg. En daar zit mijn lectorNederlands, Joris Denoo,voor iets tussen.Hij was het die elke les starttemet een voorleesmoment. Ik ben hem er nog altijd dankbaar voor. Omdat ik datplezier intussen zelf al jaren mag doorgeven.'

© T

hom

as S

wee

rtva

eghe

r

9 :: Boekenjuf / Boekenmeester

Wat was de reactie van uw leerlingen?

Muylle: “Ze waren ontzettend trots op hun juf. Ik gaf destijds les in het eersteleerjaar, momenteel in het vierde. De kinderen die toen bij mij in de klas zaten,heb ik nu dus opnieuw onder mijn hoede. Als je gepassioneerd bent, dan nemenkinderen dat heel makkelijk over. Als ik een boek lees, dan leg ik meteen de linkmet mijn klas. Soms merk ik dat een bepaald boek wel eens iets voor een van mijnleerlingen zou kunnen zijn. Dan zorg ik ervoor dat hij of zij het in handen krijgtom het thuis te lezen. We houden in de klas vrije leesmomenten. Het belangrijkeis dat je dan als leerkracht zelf ook leest. Mijn leerlingen merken dat ik er zelf vangeniet en dat zet hen aan om dat ook te doen. Zien lezen, doet lezen.”

Wat maakt iemand tot een goede boekenjuf?

Muylle: “De belangrijkste voorwaarde is dat je zelf heel veel van boeken houdt.Maar door de titel ‘Boekenjuf 2011’, kwam ik ook in contact met andere scholen,of bekeek ik in 2012 zelf de praktijkverhalen als jurylid van de Boekenjuf. In deverhalen uit andere scholen las ik zelf hoe moeilijk het soms kan zijn om diekinderen over de streep te trekken en ze aan het lezen te krijgen. In mijn school(nvdr. in Torhout) worstelen we niet met moeilijke taalbarrières. Bepaalde zakendie voor mij vanzelfsprekend zijn, zijn dat voor een andere leerkracht in eenandere context helemaal niet. Alle genomineerden verdienen een prijs. Elkeleerkracht die zich inzet om kinderen aan het lezen te krijgen, verdient die titel.”

Toen u vorig jaar jurylid was bij de verkiezing van de nieuwe boekenjuf,hebt u dan zaken ontdekt die u naar uw eigen klas hebt meegenomen?

Muylle: “Toen ik een van de boekenjuffen ontmoette, werd mij gevraagd of ik meewou samenkomen om ideeën uit te wisselen. Een zeer verrijkende en boeiendeervaring. Er ontstond een interessante wisselwerking tussen de boekenjuffen.We deelden ideeën en konden elkaar vragen stellen. Soms hebben leerkrachtenmoeite met het uitwisselen van hun eigen werk. Dat heb je niet bij de boeken-juffen, zij zijn steeds bereid hun bevindingen te delen. Het is een kwestie vangeven en nemen.”

De actie 2013 is reeds afgesloten. De laureaten en de winnaar worden in maart bekend gemaakt.

In juni ontvangen alle basisscholen van initiatiefnemer CANON Cultuurcel een exemplaar van het magazinemet tal van sterke praktijkvoorbeelden en de portretten van de laureaten 2013. De oproep voor de boekenjuf2014 loopt van juni tot begin december 2013. www.boekenjuf.be

‘Leest u geen verhalen meer? Een vergissing. Dat zou u wel moeten doen.’

J.M. Coetzee

© lo

go B

oeke

njuf

: Sta

n Va

n St

eend

am

Boekenjuf/meester is een initiatief van CANON Cultuurcel en GROKI, samen met Thomas More en Klasse.

10 ::10 :: Auteur in je klas

“Samen met boekenmama Ellen vorm ik een tandem en zorgen we voor eenboekendynamiek op school. Een tweewekelijks bezoek aan de bibliotheek encontacten die we zelf leggen met auteurs. Een lezing van Bart Moeyaert op onzepedagogische studiedag in de Boekentoren en klasbezoeken door Joke vanLeeuwen en Luc Embrechts,” zo vertelt Boekenjuf-laureate 2012 Kristien DeSchuyter van Basisschool Mariavreugde (Wondelgem).

Auteurslezingen geven zin in boeken en verrijken het leesleven. Voor een auteurwerkt de dialoog met zijn of haar lezers al even inspirerend. Luc Embrechts:“Tijdens mijn lezingen combineer ik graag het educatieve aspect met ludiekeelementen. Hierdoor zijn de kinderen geboeid en groeit hun leesbereidheid. Eenauteurslezing in een school zoals Mariavreugde waar leerlingen in een positiefleesklimaat worden begeleid, is een extra feest. Niets zo motiverend voor eenschrijver dan een wisselwerking met een groep enthousiaste kinderen!”

Een auteurslezing wordt een bijzonder fijne ontmoeting wanneer organisator enauteur vooraf goede afspraken maken. Vanaf 2013 kan je ondersteuning aan-vragen bij het Vlaams Fonds voor de Letteren via de websitewww.auteurslezingen.be. Anders dan voorheen kan je het hele jaar doorlopendaanvragen doen, tenminste twee maanden voor de uitnodiging en niet meer danacht maanden vooraf.

Auteurs worden wel vaker uitgenodigd binnen het kader van een literair project.Een project dat kan worden ingediend voor ondersteuning van maximaal1500 euro bij www.dynamo3.be.

Beide subsidiekanalen kunnen uiteraard worden gecombineerd.

Sommige bibliotheken organiseren auteurslezingenvoor scholen. Informeer eens bij je plaatselijkebibliotheek of cultuurcentrum of een samenwerkingmogelijk is.

Auteur in je klas:ontmoeting, inspiratie en extra leesprikkel!

Sabi

en C

lem

ent,

© S

abin

e D

eknu

dt

alle leeftijden

Bart

Moe

yaer

t, ©

Die

go F

rans

sens

11 :: De Leeskaart

De Leeskaart:een manier om je leesbeleving te delen met anderen

“Leestechniek supertop, leesplezier superflop. Vlaamse leerlingenstaan internationaal aan de top voor lezen. Maar ze hebben er eenbloedhekel aan. ..” Zo kopte KLASSE in januari 2011 de resultatenvan PISA 2009, een internationaal vergelijkende studie van deOESO naar leesvaardigheid. Op uitnodiging en in aanwezigheidvan Minister Pascal Smet werden twee rondetafels bijeengeroepenwaaruit vele acties groeiden, later gebundeld in de conceptnota‘Groeien in cultuur’. De samenwerking rond de leeskaart is er éénvan. Daniëlle Daniels (DD) is zelfstandig navormer lees-bevordering en taalvaardigheid. Zij begeleidde samen met DirkTerryn (DT) van CANON Cultuurcel de ontwikkeling van eeninstrument om leesbeleving te delen met anderen.

Waarom is deze actie nuttig, volgens jou?

DD: “De meest elementaire vaardigheid die bijna alle kinderen in de basisschoolopdoen is leren lezen. Kunnen lezen is nodig voor de schoolloopbaan, hetzelfvertrouwen en het latere maatschappelijk functioneren. Hoe ouder de leerlingwordt, des te meer leesvaardigheid voor leren en kennisverwerving nodig is.Zonder goede leesvaardigheden red je het niet in onze kennismaatschappij.”

Wie graag leest, doet het op termijn ook beter?

DD: “De leesvaardigheid en de leesfrequentie blijken elkaar over en weer tebeïnvloeden. Vaardige lezers beleven meer plezier aan het lezen van boeken,waardoor ze vaker lezen in hun vrije tijd. Dat zorgt er weer voor dat hunleessnelheid, woordenschat, spellingsvaardigheid en tekstbegrip toenemen. Endeze stijgende leesvaardigheid maakt vervolgens weer dat ze regelmatiger gaanlezen. Uit studies (Mol, 2010) blijkt dat minder vaardige lezers hun leesvaar-digheid kunnen verbeteren als ze lezen in hun vrije tijd. De positieve invloed vanlezen voor het plezier op de leesvaardigheid geldt niet alleen voor de vrije tijd.Kinderen die op school ‘vrij lezen’ – uit een boek naar eigen keuze, en zonderopdrachten en boekverslagen – scoren in 51 van de 54 studies in een meta-analyseeven goed of zelfs beter op tekstbegrip dan kinderen die dit op school niet doen.Het gunstige effect van vrij lezen wordt sterker naarmate het gedurende eenlangere periode gebeurt. Vrij lezen is ook effectief voor andere onderdelen van deleesvaardigheid, zoals de ontwikkeling van de woordenschat, grammatica enschrijven.”

basisonderwijs

doeboekleeskaart

‘Romans zijn beter geschiktom de menselijke ziel teanalyseren dan boeken over psychologie ofantropologie.’

Ian McEwan (1948)

© il

lust

rati

e: M

atti

as D

e Le

euw

12 :: De Leeskaart

Vrij lezen? Het schoolprogramma zit al zo vol, hoor ik al zeggen…

DD: “Vrij lezen is geen luxetijd. De positieve wisselwerking tussen leesvaar-digheid en leesfrequentie vraagt van het onderwijs een grote investering inleesplezier en leesmotivatie IN de school. Kinderen die van jongs af aan wordengestimuleerd om met boeken om te gaan en die worden voorgelezen, hebben eengrote kans om vaardige lezers te worden. Leerkrachten die kinderen inspireren,begeleiden en adviseren bij het kiezen van boeken geven kinderen meer mee danalleen maar technische leesbagage. Leesvaardige lezers krijgen een koffer mee diehen vergezelt op hun levensreis en moeilijkheden helpt overwinnen.”

In het pleidooi voor meer leesbeleving op school hebben jullie met deleeskaart wel gehoor gevonden…

DT: “Absoluut. Vanuit de rondetafels op vraag van Pascal Smet vonden we grotebereidheid om samen te zoeken naar een oplossing. Bart Masquillier (VSKBao),Heidi Desmet (GO!), Steven De Laet (OVSG) en lerarenopleider SaskiaTimmermans (KAHOSL) namen ook deel aan de rondetafels. Samen met collegaElke Deswert (dynamo3) en Brunhilde Foulon (curriculum) hebben we eeninstrument ontwikkeld dat beantwoordt aan gezamenlijke verwachtingen. Juistdoor onze verschillende invalshoeken was dit voor alle partijen een rijkdenkproces. Bestaand materiaal werd gescreend en praktijkverhalen uitge-wisseld. Zo ontstond de leeskaart als een compleet nieuw instrument.”

Kan je toelichten welke keuzes werden gemaakt bij het opstellen van deleeskaart?

DD: “De leeskaart is een middel om het kind op een speelse manier zicht te latenkrijgen op zijn/haar leesproces. We hebben bewust gekozen voor weinigschrijfwerk zodat het lezen alle tijd en aandacht krijgt. De kleurrijke leeskaartheeft respect voor de leessmaak van het kind. Strips, gedichtenbundels,prentenboeken, doeboeken, tijdschriften/kranten, informatieve boeken krijgeneen plaats naast leesboeken. Een verticale gekleurde streep en genre-opdrukgeven onmiddellijk een beeld van de eigen voorkeur. Bij een eenzijdig leespatroonwordt de leerkracht uitgedaagd om de leessmaak van het kind uit te breiden. Deleerkracht krijgt tegelijkertijd zicht op de boeken en genres die de kinderen vanzijn of haar klas wel liggen…

Het kind kan zijn eigen leeskaarten en aanraders verzamelen. Dat kan leiden toteen boekengesprek met mama, papa, een klasgenoot… of de juf/meester.Kinderen kunnen hun leeskaart doormidden knippen wanneer ze het boek willenaanraden aan iemand uit hun omgeving. De lezer krijgt autonomie om zelf tebepalen of het boek een aanrader is en wanneer het kind een aanrader ontvangtbeslist het autonoom of het aangeraden boek wil lezen. Zowel ouders, vriendenals leerkrachten hebben in de respectievelijke volgorde een grote invloed op hetleesgedrag van kinderen.”

Mattias De Leeuw, aanstormend talent onder de illustratoren, maaktede tekening.

DT: “Ook het beeld van de leeskaart nodigt kinderen uit om te lezen uit een rijkaanbod. We kozen bewust niet voor een tekening die kan ingekleurd wordenomdat de focus op lezen ligt. Indien de school de kaarten laat drukken in hogeoplage, is de kleurenkost overigens te verwaarlozen. Na het lezen is er weinig

Wie leest het allermooiste voor?Wie stottert of slistof brombeert of sistde zoetste sprookjes in jouw oor?

Dat is beslist,dat weet ik zeker, kind,iemand die jij ’t liefste vindt.Die is ’t.

Sjoerd Kuyper

Mat

tias

De

Leeu

w ©

Noo

rtje

Pal

mer

s

lees

ka

art

lees

boek

Hoe

geb

ruik

je d

eze

lees

kaar

ten

?

zie

om

mez

ijd

e

Wil jij je

kin

de

ren

fun

ctione

el le

esv

aa

rdig m

ak

en

?

Investeer dan in leesplezier want kinderen die graag lezen, lezen m

eer en worden betere

lezers. Uitstekend leesonderw

ijs vraagt een hoge betrokkenheid van de leerkracht én hetkind bij het leesproces.Je vindt in deze brochure een voorbeeld van leeskaart om

de boekensmaak van jouw

klasin kaart te brengen. Experim

enteer met de leeskaarten en m

eet de effecten in jouw klas!

Hoe

ka

n je

we

rke

n?

Laat de kinderen kiezen wat ze w

illen lezen uit een ruim gevarieerd boekenaanbod.

Na het lezen vult het kind een leeskaart in en M

AG

het kind het boek aanraden aan eenklasgenoot, vriend(in), ouder(s), leerkracht …

.H

et kind knipt de kaart in twee en geeft de helft aan de juiste persoon.

De ontvanger van het kaartje M

AG

het boek lezen en bewaart de kaart.

De kinderen verzam

elen hun kaartjes en de leerkracht maakt tijd voor leesbevor-

derende boekenpraatjes!

Stimuleer leesplezier!

Tip

s voor le

eszw

ak

ke

en

/of we

inig ge

motiv

ee

rde

leze

rs:

Boeken geselecteerd met de vijfvingertest hebben het m

eeste kans op een succes-ervaring om

dat ze een faalervaring voorkomen en autonom

ie geven aan het kind.D

agelijks lezen heeft meer effect dan af en toe vrij lezen. Voorzie elke dag 15 m

in leestijd in je klas.’s O

chtends leestijd geven, kan niet meer afgenom

en worden.

Voorzie leestijd in je klas. Na de speeltijd vrij lezen, brengt in een klas w

aar veelruzie w

ordt gemaakt RU

ST.G

eef kinderen de kans om te praten over hun boek. Enthousiasm

e en passie w

erken aanstekelijk.Een kind m

ag stoppen in een boek. Lees voor uit gem

akkelijke en dunne boeken en stop op een spannend mom

ent.G

eef vervolgens het boek aan een kind om verder te lezen.

Motiveer elk kind tot lezen en blijf zoeken naar het juiste leesm

ateriaal tot een kind leest.G

ebruik de kaarten voor een individueel kindgesprek en/ of een klasgesprek.Bespreek na enkele kaarten w

elk genre zichzelf/de klas vooral heeft aangesproken zodatze zichzelf ook eens uitdagen in een ander genre.

Geef het goede voorbeeld en lees zelf ook!

Zin

om te

leze

n ?

Ge

niet !

na

am

:

kla

s:

Ee

n a

an

rad

er v

oor

titel

au

teur

ik la

s het bo

ekm

vlo

tm

met m

oeite

m en

ben g

estopt

ik v

on

d h

et lezen

ik g

eef dit bo

ek

Le

ese

rva

ring✩

✩✩

✩✩

☺KL

zet hier je handtekening

teken, noteer, of...

leesboek

kleur de score in !

titel:

au

teur:

leesboekleesk

aa

rt

✁

15 :: De Leeskaart

schrijfwerk, want we willen kinderen echt laten voelen dat het over hunleeservaring gaat. Kinderen krijgen zo de kans om nieuwe genres te proeven eneen persoonlijke leessmaak te ontwikkelen.”

DD: “Wanneer een kind slecht presteert voor lezen, wordt al te vaak alleen maargesproken over de resultaten van de leestoets. Er wordt slechts zelden gekekennaar de leesattitude van het kind. We moeten ons echter hoeden om kinderen inte delen in zwakke en sterke lezers, want ‘zwakke lezers’ voelen zich vaak nietaangesproken om te lezen, net door een gebrek aan leesplezier. Leerkrachtenkrijgen met de leeskaart een zicht op de leesattitude en leeservaring van het kind.”

Leerkrachten worden door de leeskaarten uitgedaagd om hetboekenaanbod in de klas kritisch te bekijken.

DD: “Om een lezer te kunnen worden is het belangrijk om positieve leeserva-ringen op te doen. Positieve leeservaringen nodigen dan weer uit om te pratenover boeken. Zwakke lezers zijn vaak in staat om gepassioneerd over een boek tevertellen dat past bij hun leessmaak. Veel lezers kunnen andere kinderen adviesgeven. Wie werkt met de leeskaart heeft respect voor het ontwikkelingsniveauvan het kind maar plaatst het kind niet in een gelabeld hokje. Differentiatiegebeurt op een niet-stigmatiserende manier. Op deze manier krijg je een andereleescultuur in de klas.”

Zijn er scholen aan de slag? Zie je nog andere kansen voorsamenwerking?

DT: “We hebben in het najaar de leeskaarten verspreid onder de pedagogischebegeleiders. Ook de andere lerarenopleiders werden uitgenodigd om het mate-riaal voor te stellen en in te zetten tijdens de stages. Beide groepen zullen ons ookfeedback blijven geven over het gebruik en de noden. Al twee educatieve uitgeversnamen contact op om het materiaal in hun methode te integreren.”

DD: “In gesprekken met scholen zie ik dat het drukken van de kaarten nog eendrempel kan zijn. Het is bovendien ook zinloos om alle kaarten in een even groteoplage te verspreiden. Ik vind het voorbeeld van De Zonnewijzer, een lagereschool in Zonhoven, interessant. Zij startten in december 2012 met de leeskaarten.De leeskaarten werden gedrukt door de gemeentelijke bibliotheek. De bibliotheeken de school zien een kans om met de leeskaarten de samenwerking nog teverbeteren. Samen hebben ze een eigen aanpak uitgedokterd om de leeskaartente introduceren. Zo’n aanpak op maat is positief.”

Meten is weten, zegt men….

DD: “Technisch lezen meten is slechts één facet van lezen. Leesplezier kan je nietmeten, want een ‘fonkelende ogen-meter’ of ‘rode kaken-meter’ is nog nietuitgevonden. De echte belangrijke zaken kan je niet meten in het leven! Denkmaar aan liefde, vriendschap, plezier … Gelukkig maar!”

Er zijn leeskaarten gemaakt voor een

leesboekdoeboekstripprentenboekgedichtenbundelinformatief boektijdschrift of krant

Je kan deze leeskaarten downloaden via www.canoncc.be/leeskaart

De Zonnewijzer startmet de leeskaartenDoel

De bib van Zonhoven zorgt voor de leeskaarten enbepaalt in overleg met de leerkracht welke lees-kaart na het bezoek meegaat.

Hoe weten zij welke boeken favoriet zijn?

Leerlingen geven het kaartje met het boek dat zijop aanraden van een medeleerling lezen af aan debib wanneer ze het boek ontlenen. Later kan debib dan in haar uitleenposten deze boeken aan-prijzen aan andere scholen.

Kinderen gericht zicht laten krijgen opboekenaanbod en hun eigen leesprocesOudergesprekken over leesniveau éninhoudelijk lezenSamenwerking bib en school optimaliserenBib krijgt zicht op leesplezier van de kinderenen kan gerichter leerkrachten en kinderenondersteunen

tip

Succesfactoren voor een goed leesbeleid

Basisonderwijs en secundair onderwijs

16 :: Goed leesbeleid

Gevarieerd en aantrekkelijk boekenaanbod

Ondersteunende en enthousiasmerende rol vande professional: leerkracht, zorgleerkracht,bibliotheekmedewerker, nascholer, begeleider

Stimulerende rol van ouders en vrienden

Tijd en aandacht voor het lezen: een rustige pleken een rustig moment

Voorlezen

Vrij lezen

Leesverwerking: spreken over het lezen, maar ookuitwisseling over lectuur vanuit niet-talige media:muziek, beeld, dans…

Differentiatie in de klas: Rekening houden met lees-motivatie/interesse en genrevoorkeur/jongens enmeisjes/leesvaardigheid

1

2

3

4

5

6

7

8

LEZENJ A A R VA N H E T 2

013

kalender- 2013 -

Een overzicht van een jaar vòl leesactiviteiten

jaaraanbod 2013

Jaar van het Voorlezen – Stichting Lezen

Voorlezen, het leukste kwartiertje van de dag. 2013 ishet Jaar van het Voorlezen! Op www.voorlezen.bevinden leerkrachten kleuteronderwijs enbasisonderwijs alles over voorlezen: boekentips,achtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden,activiteiten. Wie wil kan er affiches en bladwijzersbestellen om voorlezen te promoten in de klas ofschoolbib. Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs 1-6 / BuOKostprijs: gratisAffiches en bladwijzers kunnen tegen verzendkosten besteldworden via bestellen.stichtinglezen.be, zo lang de voorraadstrekt.

Van schrijver tot lezer: hoe een boek gemaaktwordt – Literair Museum, Hasselt

Hoe verzint een schrijver het allemaal? En wat hebbeneen redacteur, een uitgever, een vormgever in depapierpap te brokken? Worden boeken geplakt ofgenaaid? Het hele proces van de auteur die zijn hersenspijnigt tot de lezer in zijn luie stoel, krijg je visueelvoorgesteld. Als aanvulling is er de workshop 'Maak jeeigen boekje'. Doelgroep: lager onderwijs 3-4-5-6 / secundair onderwijs:ASO TSO BSO KSOKostprijs: € 2/ll + gratis boekje voor lln

Giftige appels op gouden bordjes. Eten endrinken in sprookjes – Literair Museum,Hasselt

Giftige appels, keteltjes met overkokende pap, huisjevan peperkoek, ... Sprookjes zitten vol metverwijzingen naar eten en drinken of vaak gaan ze netom gebrek aan eten en drinken zoals bij Klein Duimpjeof Hans en Grietje. In de sprookjeskamer wordensprookjes echt. Micheline Vandervreken maaktesprookjesachtige voorwerpen in papier-maché. Voorkinderen zijn er de 7 koffertjes met opdrachten.Jongeren vernemen meer over de diepere betekenis vansprookjes via een speurtocht of rondleiding. Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs / secundaironderwijs / BuSOKostprijs: € 2/ll + gratis affiche

= aanbod van 01-01 tot 31-12-2013

Kinderpoëzieroute, Gent – Poëziecentrumi.s.m. WOCK

Ontdek het historische Gent door een poëtische brilDe Gentse jeugddichteres Riet Wille werkte speciaalvoor kinderen een poëzieroute uit. Het rustigeparcours slingert doorheen de Gentse binnenstad enbrengt de kinderen bij tien poëtische haltes. Hetwerkbundeltje wijst de weg én voorziet een passendgedicht en opdracht per locatie. Begeleiding doorleerkracht of een poëziegids van het Poëziecentrum.Doelgroep: lager onderwijs 3-6 / BuOKostprijs: gratis + gratis werkboekjeBegeleide route: € 100

Poëziekasteel, Poëzieworkshop, Gent –Poëziecentrum i.s.m. Studio Rinkelsteeltje

Ontdek via de gekke bewoners van het Poëziekasteelwat een gedicht is.In het Poëziekasteel kom je via een lange, hoge trap opeen zolder met gekke bewoners. Woordenfee Nicolestelt ze voor: de Ridder die rijmt, de Zotte Koning, deKlanktovenaar,… Ze tonen de kinderen hoe lettersgedichten worden en daagt hen via spelletjes enopdrachtjes uit tot een echt poëzietoernooi. Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs 1-2 / BuOKostprijs: € 100/keer

Op stap met Maurice, Poëzieroute, Gent –Poëziecentrum i.s.m. DienstCultuurparticipatie Stad Gent

In 1911 won Maurice Maeterlinck (1862–1949) als enigeBelg (tot nu) de Nobelprijs voor Literatuur. Maar wiewas Maurice? En welke gedichten schreef hij? Met eenkleurig werkboekje verkennen de jongeren de stadlangs tien haltes die belangrijk waren in het leven vanMaurice Maeterlinck. Per halte is er een origineel Fransgedicht én een hertaling van een hedendaagse(jeugd)dichter alsook een speelse opdracht. Start: Poëziecentrum, duur: 2 à 3 uur Doelgroep: secundair onderwijs 1-6 ASO TSO BSO KSOKostprijs: gratis + gratis werkboekjeBegeleide route: € 100 (20 deelnemers)

Handjes draaien: voorlezen in dekinderopvang – Linc vzw

Deze lezing laat kinderverzorgsters in spekennismaken met liedjes, versjes en aanwijs- enprentenboeken voor de allerkleinsten. De velepraktische tips leren hen een omgeving te creërenwaarin jonge kinderen plezier krijgen in woorden enverhalen. Deze gastles duurt 2 (les)uren.Doelgroep: secundair onderwijs / 5 & 6 BSOKostprijs: € 150/keer

Wijs maar niet uitgelezen – Linc vzw

Als voorbereiding op een stage of een eventuele job ineen rust- en verzorgingstehuis hebben leerlingenpersonenzorg baat bij een korte opleiding ‘Hoevoorlezen aan ouderen?’ De lesgever staat stil bij devoorleesomgeving, de keuze van een goedvoorleesboek en de verschillende werkvormen die jekan gebruiken bij het voorlezen aan ouderen. Iederedeelnemer krijgt een uitgebreide boekenlijst. De gastles duurt 2 (les)uren.Doelgroep: secundair onderwijs 5 & 6Kostprijs: € 150/keer + gratis boekenlijst

Poëzie is spelen met taal, Gent –Poëziecentrum

Poëzie is spelen met taal. Op een speelse manier leggenwe verbanden tussen gevoelens, klanken en poëzie.De deelnemers krijgen een fantasieprikkelaangeboden, die aanzet tot het stimuleren en hetontwikkelen van een creatieve en muzische houding.Wij werken met bestaande gedichten, maar makener ook zelf. Doelgroep: lager onderwijs 1-6 / secundair onderwijs ASOTSO BSO KSO BuOKostprijs: € 130/keer

doorlopend aanbod= aanbod zonder datum

Maak je eigen aanbod bekend via www.lieverlezen.be

januaridi

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 Uitreiking Herman de Coninckprijs

Dag van de cultuureducatie + Uitgelezen

(1) Het geheime dagboek van Klein Duimpje –Literair Museum – van 01-01 t.e.m. 16-02-2013 – Literairmuseum HasseltDe prachtige tekeningen voor prentenboeken van Rébecca Dautremer zijnintussen wereldberoemd. In de tentoonstelling ‘Het geheime dagboek vanKlein Duimpje’ kan je alle originele tekeningen van dit boek zien. Voor jongen oud.

Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs /secundair onderwijs: ASO TSO BSOBuSOKostprijs: € 2/ll + gratis affiche

(2) Van schrijver tot lezer: hoe een boek gemaakt wordt –Literair Museum - van 01-01 t.e.m. 31-12-2013 – Literairmuseum HasseltHoe verzint een schrijver het allemaal? En wat hebben een redacteur, eenuitgever, een vormgever in de papierpap te brokken? Worden boekengeplakt of genaaid? Het hele proces van de auteur die zijn hersens pijnigt totde lezer in zijn luie stoel, krijg je visueel voorgesteld. Als aanvulling is er deworkshop 'Maak je eigen boekje'.

Doelgroep: lager onderwijs 3-4-5-6 / secundair onderwijs: ASO TSO BSO KSOKostprijs: € 2/ll + gratis boekje voor lln

(3) Giftige appels op gouden bordjes. Eten en drinken insprookjes – Literair Museum – van 01-01 t.e.m. 31-12-2013 –Literair museum HasseltGiftige appels, keteltjes met overkokende pap, huisje van peperkoek, ...Sprookjes zitten vol met verwijzingen naar eten en drinken of vaak gaan zenet om gebrek aan eten en drinken zoals bij Klein Duimpje of Hans enGrietje. In de sprookjeskamer worden sprookjes echt. MichelineVandervreken maakte sprookjesachtige voorwerpen in papier-maché. Voorkinderen zijn er de 7 koffertjes met opdrachten. Jongeren vernemen meerover de diepere betekenis van sprookjes via een speurtocht of rondleiding.

Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs / secundair onderwijs / BuSOKostprijs: € 2/ll + gratis affiche

(4 ) De Weddenschap – Stichting Lezen – van 01-01 t.e.m. 15-04-20133 BV's dagen je klas uit. Wedden dat er een boek is voor iedereen?

Met de Weddenschap dagen 3 Bekende Vlamingen 15-plussers uit hetberoeps- en technisch onderwijs uit om 3 boeken te lezen. Elke deelnemerdie vóór 15 april drie boeken leest, invoert en er een commentaar bij schrijft,maakt kans op boekenpakketten, verfilmde boeken met dvd of een iPodTouch. Deelnemende klassen maken bovendien kans op een BV op bezoek inde klas. Met De Weddenschap helpt Stichting Lezen je om leesplezieraanwakkeren in je klas, ook bij aarzelende lezers.

Doelgroep: secundair onderwijs 5 & 6: TSO BSO BuOKostprijs: gratis + gratis affiches en folders (voor leerlingen)

(5) Dag van de Cultuureducatie – CANON Cultuurcel, CJSM,CNL, Vooruit – op 29-01-2013 van 9u30 tot 17u15 – Vooruit GentIn haar lezing zal Jane Davis een overzicht geven van haar werk waarinvoorlezen centraal staat. Ze bespreekt de effecten van voorlezen voorindividuele en sociale ontwikkeling. ‘The Reader Organisation’, door haaropgericht, heeft als doel een leesrevolutie teweeg te brengen door groteliteratuur en voorlezen aan elkaar te koppelen. Een 70-tal werknemersorganiseert in het Verenigd Koninkrijk wekelijks meer dan 350voorleessessies, en heeft al meer dan 600 mensen opgeleid om hetzelfde tedoen in verschillende contexten – van kinderdagverblijven tot palliatievezorginstellingen, van directiekamers tot proeftijdcentra en universiteiten, ...

Doelgroep: professionals uit de onderwijssector en cultuureducatieve sectorKostprijs: € 40 (VOLZET)

+ Uitgelezen, het boekenprogramma van Vooruit – Vooruit –op 29-01-2013 om 20u00in het kader van Dag van de Cultuureducatie ‘VUUR. Meesterschap enengagement’.

Zoals steeds lezen de vaste panelleden Anna Luyten (journaliste) en JosGeysels (Minister van Staat, voorzitter boek.be en 11.11.11) drie boeken.Samen met 2 gastpanelleden en gastvrouw Fien Sabbe delen ze hunbevindingen met het publiek.

Deze keer verwelkomen ze regisseur Alain Platel en kunstenaar Koen VanMechelen als hun gasten. Samen bespreken ze ‘Berichten uit Homs’ vanJonathan Littell, ‘Maanstorm’ van Antonio Munoz Molina en ‘Kikkers’ vanNobelprijswinnaar Mo Yan.

Doelgroep: voor alle boekenliefhebbersKostprijs: gratis

(6) Herman De Coninckprijs – op 31-01-2013 –Arenbergschouwburg Antwerpen= Een jaarlijkse Vlaamse literatuurprijs voor poëzie.

start op 01/01Het geheime dagboek van Klein Duimpje – Literair Museum – tot 16-02

Van schrijver tot lezer: hoe een boek gemaaktwordt – Literair Museum – tot 31-12

Giftige appels op gouden bordjes. Eten endrinken in sprookjes – Literair Museum –tot 31-12

Jaar van het Voorlezen – Stichting Lezentot 31-12

De Leesrace – Stichting Lezen tot 15-05

De Weddenschap – Stichting Lezen – tot 15-04

(1)

(2)

(3)

(4)

(6)

(5)

zie blz. 36

zie blz. 41

tekst in zwart = langer lopende activiteit :: tekst in blauw = dagevent

februarivr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

(7) Sprooksprekers – Artforum vzw – van 01-02 t.e.m. 31-12-2013Een jong en divers voorleesteam in Leuven.Met een (fiets)tas vol kinderboeken trekt een divers en dynamischteam van jonge vertellers de stad in. Ze gaan op regelmatige basisop bezoek bij kinderen die minder vaak in contact komen metboeken, kansarmoede-organisaties, voorzieningen uit debijzondere jeugdzorg, centra voor basiseducatie... Ook scholen(bijvoorbeeld buitengewoon onderwijs) kunnen in overleg eenberoep doen op de vertellers.Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs 1-4 / BuO Kostprijs: € 30/keer

(8) Bioscooprelease Koning Van Katoren – Entonegroup i.s.m.Lessen in het donker – op 6-02-2013 in de VlaamsebioscoopzalenBen je geïnteresseerd in een schoolboeking van Koning vanKatoren, neem dan contact met jouw lokale bioscoop. Wij hebbeneen schooldossier ter beschikking, opgesteld door ‘Lessen in hetdonker’. Mail hiervoor naar Bo Verheyden opbverheyden@entonegroup.com.of neem een kijkje op www.koningvankatorendefilm.beDoelgroep: Lager onderwijs 5 & 6 / secundair onderwijs 1-6 ASO TSO BSO KSOKostprijs: prijs bioscoopticket

(9) Tijdgenoten, colloquim over jeugdliteratuur – StichtingLezen & Universiteit Antwerpen – op 27-02-2013 van 13u30-18u00 – Hof van Liere, AntwerpenTijdgenoten is een dag van theorie en praktijk. Academici lichtenevoluties in de jeugdliteratuur en in het jeugdliteraire onderzoektoe. Recensenten gaan na aan welke criteria kinder- enjeugdboeken al dan niet te toetsen zijn. Docenten aan delerarenopleiding, leerkrachten en bibliotheekmedewerkers tenslotte laten binnenkijken in hun kombuis en tonen hoe zij hungedrevenheid uitdragen.Tijdgenoten vaart op één kompas: het doorgeven vanenthousiasme, kennis en ervaring. Want de toekomst begintgisteren.Wij gaan in gesprek met o.m. professor Rita Ghesquière, VanessaJoosen, Sara Van den Bossche, Annemie Leysen, Jet Marchau,Stefan Bosmans, Jen de Groeve en Michael De Cock. Doelgroep: dit colloquium richt zich tot recensenten, leraren, bibliothecarissen, auteurs, illustratoren, onderzoekers, studenten en leesbevorderaars. Kostprijs: verschillende tarieven vind je ophttp://bestellen.stichtinglezen.be/inschrijven.asp?SiteID=18

Tijdgenoten, colloquim over jeugdliteratuur

zie blz. 48

Première ‘Wat een zootje’ (loopt tot 15/02)

Release Film ‘Koning van Katoren’

start Sprooksprekers – Artforum vzw - tot 31/12 (7)

(8)

(9)

tekst in zwart = langer lopende activiteit :: tekst in blauw = dagevent

maartvr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Dag van de poëzie

Passa Porta Festival – Passa Porta

(10) Mind The Book voor leerkrachten – deSingel, Vooruit,CANON Cultuurcel – van 01-03 t.e.m. 03-03-2013 – deSingelAntwerpenMind the Book is een literair event van Vooruit en deSingel datvia auteursontmoetingen, lezingen en debatten focust opuiteenlopende actualiteitsthema’s. Signeersessies, boekenstands,stripconcerten, films en leeszaalperformances kruiden hetfestival. CANON Cultuurcel biedt op 2 en 3 maart eenverwenmoment aan voor leerkrachten basis en secundaironderwijs. Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs 1-6 / secundair 1-6 ASO TSO BSO BuOKostprijs: inkomticket Mind The Book

(11) Voorleestraject aan huis (Antwerpse districten) – Leeswebvzw (De Boekenkaravaan) – van 04-03 t.e.m. 29-05-2013Onze voorlezers gaan 10 keer naar eenzelfde (kans- en/of taalarm)gezin om daar thuis voor te lezen. Tijdens elk voorleestrajectplannen we 1 gezamenlijk bibliotheekbezoek. De voorleestrajectensluiten af met een Slotfeest. Scholen die willen instappen kunnencontact opnemen. Zij staan in voor de selectie van encommunicatie met de gezinnen. Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs 1-4Kostprijs: gratis

(12) Jeugdboekenweek: met de klas naar de bib – Stichting lezenvan 02-03 t.e.m. 17-03-2013De Jeugdboekenweek is het grootste kinderboekenfestival van hetland. Heel wat scholen en bibliotheken doen dan iets extra's rondkinderboeken. Jeugdauteurs en -illustratoren komen op bezoek,klassen ontdekken op een speelse manier de bib, er zijnvoorleesmomenten en nog veel meer. In 2013 is het thema 'Tijd'.Stichting Lezen biedt lesmateriaal, achtergrondinformatie,boekentips en promotiemateriaal. Meer info:www.jeugdboekenweek.be. Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs 1-6 / BuOKostprijs: gratis

(13) Dag van de poëzie – Poeziecentrum & Vlaams Fonds voorde letteren – op 21-03-2013Deze studiedag ‘Poëzie in Vlaanderen: een stand van zaken’ wil dedoor het VAV-onderzoek S.O.S. Poëzie gesignaleerde problemenen uitdagingen waar de poëzie in Vlaanderen tegenwoordig meegeconfronteerd wordt, grondig overdenken. Daarom brengen wealle bij poëzie betrokken partners samen om te reflecteren over derol die ze in het poëzielandschap kunnen spelen, hunstandpunten kenbaar te maken en (toekomst)visies teontwikkelen. Het Vlaams Fonds voor de Letteren zal op basis vanhet onderzoeksrapport van de VAV en deze studiedag maatregelenuitwerken die de poëzie in Vlaanderen ten goede moeten komen.

(14) Passa Porta Festival ‘De verbeelding aan de macht’ – PassaPorta – op 24-03-2013 – Brussel(Voor)lezen is verbeelden. Op verschillende plekken in deBrusselse binnenstad kan je komen luisteren naar een 50-talschrijvers uit binnen- en buitenland. Meer info opwww.passaporta.beDoelgroep: secundair onderwijs 5 & 6: ASO Kostprijs: € 10/ll

Mind the Book

Mind the Book

Mind the Book

start Voorleestraject aan huis, tot 29-05

(10)

(11)

jeugdboek

enw

eek

van 02-03 tot 17-03-2012

(12)

(13)

(14)

zie blz. 37

zie blz. 8-9

Slotfeest boekenjuf/Meester – Antwerpen

zie blz. 35

Slotdag de inktaap – deSingel – Antwerpen

tekst in zwart = langer lopende activiteit :: tekst in blauw = dagevent

aprilma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

(15) Kinderboekenfestival – Boek.be – van 06-04 t.e.m. 10-04-2013 – Kursaal Oostende Beleef met je kids grote en kleine avonturen op hetkinderboekenfestival.Met spannende boeken, uitdagende workshops en betoverendtheater.Wil je alle Boekenbeesten ontmoeten bij een dagje aan zee?Kom dan naar het Kursaal in Oostende.Doelgroep: bengels van één tot twaalf jaar

(16) Wereldboekendag op 23 april – Stichting lezen,gesubsidieerd door Vlaamse OverheidOp 23 april is het in meer dan 100 landen Wereldboekendag. 23april is de sterfdag van auteurs als William Shakespeare,Miguel de Cervantes en Garcilaso de la Vega. Reden genoegvoor UNESCO om die dag als Wereldboekendag uit te roepen.De traditie bestaat al langer: de Catalanen vieren op 23 apriljaarlijks ook het feest van Sint-Joris: de mannen schenken aande vrouwen een roos en de vrouwen schenken aan de manneneen boek. Op die dag worden er in Catalonië maar liefst4.000.000 rozen geschonken en 400.000 boeken. Een traditiedie navolging verdient!

(17) Avontuurlijke reis door de poëzie – Poeziecentrumop 25-04-2013 (14 tot 16u) – GentIn deze workshop neemt dichter Peter Holvoet-Hanssen jemee op een avontuurlijke reis doorheen de poezie. Als in eenroetsjbaanrit voert hij je doorheen de – vooralNederlandstalige – poëziegeschiedenis, van de Oudheid naarde middeleeuwse balladen, via Vondel naar Van Ostaijen. Metbeeldmateriaal, muziek en onverwachte interventies.Voor leerkrachten die poëzie op een andere manier willenaanreiken aan de leerlingen, op een symbolische plek, hetunieke Poëziecentrum in Gent.Doelgroep: secundair onderwijsKostprijs: gratis

Wereldboekendag

Avontuurlijke reis door de poëzie

start Kinderboekenfestival – Boek.be – tot 10-04 (15)

(16)

(17)

tekst in zwart = langer lopende activiteit :: tekst in blauw = dagevent

juniza

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

meiwo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

julima

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

augustusdo

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

septemberzo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

(19) de inktaap 2013 – van 01-09-2013 t.e.m. 01-03-2014Literair lezen in je school: de inktaap is een Vlaams-Nederlandsleesbevorderingsproject dat jongeren wil confronteren met 'grote' literairewerken uit het Nederlands taalgebied. Ontmoeting, uitwisseling en lezenleiden tot een eigen literaire prijs die op een slotfeest in maart inaanwezigheid van de auteurs en ruim duizend lezers wordt uitgereikt.

Doelgroep: secundair onderwijs 5 & 6: ASO TSO BuOKostprijs: gratis + gratis enkele boeken per titel om door te geven

(20 ) De Weddenschap – Stichting Lezen – van 01-09-2013t.e.m. 31-12-20133 BV's dagen je klas uit. Wedden dat er een boek is voor iedereen?

Met de Weddenschap dagen 3 Bekende Vlamingen 15-plussers uit hetberoeps- en technisch onderwijs uit om 3 boeken te lezen. Elke deelnemerdie vóór 15 april drie boeken leest, invoert en er een commentaar bij schrijft,maakt kans op boekenpakketten, verfilmde boeken met dvd of een iPodTouch. Deelnemende klassen maken bovendien kans op een BV op bezoek inde klas. Met De Weddenschap helpt Stichting Lezen je om leesplezieraanwakkeren in je klas, ook bij aarzelende lezers.

Doelgroep: secundair onderwijs 5 & 6: TSO BSO BuOKostprijs: gratis + gratis affiches en folders (voor leerlingen)

tekst in zwart = langer lopende activiteit :: tekst in blauw = dagevent

zie blz. 8

start op 01/09

de inktaap 2013, tot 01-03-2014

Boekenjuf/meester, start inschrijvingenvoor 2014, tot december 2014

De Leesrace – Stichting Lezen, nieuwe start tot 31-12

De Weddenschap – Stichting Lezen, nieuwe start tot 31-12

(19)

(20)

zie blz. 35

zie blz. 41

oktoberdi

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

(21) Leerkrachtendagen Boekenbeurs 2013 – Boek.be –van 31-10 t.e.m. 11-11-2013 – Antwerp ExpoIn de zalen van het Auteurspodium komen diverse items aan bod, gerichttot leerkrachten ter informatie en inspiratie met o.a. nieuwe leermethodes,leerlingenbegeleiding, boeken in de klas, ... De exacte data en de inhoud vanhet programma is vanaf begin oktober raadpleegbaar viawww.boekenbeurs.be. De programma's op het Auteurspodium zijn gratisvoor de bezoekers van de Boekenbeurs. Vooraf reserveren is niet nodig,op tijd komen is de boodschap.

Doelgroep: lager onderwijs / secundair onderwijs: ASO BSO TSO KSO / BuOKostprijs: € 7/persoon + gratis flyers, affichesstart Boekenbeurs – Antwerp Expo – tot 11-11

(21)

tekst in zwart = langer lopende activiteit :: tekst in blauw = dagevent

novembervr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

(21) Leerkrachtendagen Boekenbeurs 2013 – Boek.be –van 31-10 t.e.m. 11-11-2013 – Antwerp ExpoIn de zalen van het Auteurspodium komen diverse items aan bod, gerichttot leerkrachten ter informatie en inspiratie met o.a. nieuwe leermethodes,leerlingenbegeleiding, boeken in de klas, ... De exacte data en de inhoud vanhet programma is vanaf begin oktober raadpleegbaar viawww.boekenbeurs.be. De programma's op het Auteurspodium zijn gratisvoor de bezoekers van de Boekenbeurs. Vooraf reserveren is niet nodig, optijd komen is de boodschap.

Doelgroep: lager onderwijs / secundair onderwijs: ASO BSO TSO KSO / BuOKostprijs: € 7/persoon + gratis flyers, affiches

(22) Scholenaanbod Boekenbeurs 2013 – Boek.be, StichtingLezen & CANON Cultuurcel van 04-11 tot 8-11-2013Tijdens de schooldagen van de Boekenbeurs zal er een begeleid programmaworden voorzien om kinderen in schoolverband enthousiast te maken voorboeken. Aan de hand van een voor- en een natraject kunnen leerkrachten enleerlingen hun bezoek voorbereiden en nabespreken in de klas. In junisturen we een mail aan alle scholen met de data van het scholenprogrammaen in september een mail met informatie en de inlogcode voor de onlinereservering via www.boekenbeurs.be

Doelgroep: lager onderwijs: 5 & 6 / secundair onderwijs: 1&2Kostprijs: max € 6/ll + gratis infopakket voortraject

(23) Voorleesweek– Stichting Lezen van 16-11 t.e.m. 24-11-2013Tijdens de Voorleesweek zet Stichting lezen voorlezen nog eens extrain de kijker.

Doelgroep: kleuteronderwijs / lager onderwijs 1-6 / BuOKostprijs: gratisAffiches en bladwijzers kunnen tegen verzendkosten besteld worden viabestellen.stichtinglezen.be, zo lang de voorraad strekt.

(21)Boekenbeurs – Boek.be – Antwerp Expo – tot 11-11

start Boekenbeurs Scholenaanbod – tot 08-11

(22)zie blz. 38-39

tekst in zwart = langer lopende activiteit :: tekst in blauw = dagevent

(23)

voorleesw

eek

van 02-03 tot 17-03-2012

decemberzo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

wo

do

vr

za

zo

ma

di

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

31 :: Wablieft ?!

Eén op de zeven Vlamingen kan niet goed lezen. Daarom geeftWablieft, het centrum voor duidelijke taal, eenvoudig geschrevenboeken uit. Daar horen ook kinder- en jeugdboeken bij.

Wie moeite heeft met lezen, wil toch ook uitgedaagd worden: geen verhalen diete kinderachtig zijn en met een taalniveau dat de leerlingen aantrekt en uitdaagt.

De Wablieft-boeken kunnen voor leerkrachten die goed materiaal zoeken voorhun lezers een oplossing bieden: de boeken zijn niet te dik en zijn ook telkens alsluisterboek beschikbaar. Je leerlingen kunnen volgen op papier. Ilona Plichart,coördinator bij Wablieft: “Bovendien zijn er een aantal boeken met korteverhalen, wat maakt dat ook onze moeilijke lezers (OKAN, BuSO, beroeps) desucceservaring hebben dat ze een volledig verhaal gelezen hebben, zonder dat zezich door een dik boek moeten worstelen.”

Erik Vlaminck, Siska Goeminne, Chika Unigwe, Marita de Sterck, Sylvia vandenHeede, Steven Vromman: bekende auteurs schreven speciaal voor Wablieftspannende, boeiende en soms grappige verhalen in duidelijke taal. Ilona: “Wehebben romans, kortverhalen, non-fictie, en dit op verschillende leesniveaus:voor elke lezer wat wils.” De boeken zijn te koop in de boekhandel en via dewebsite van Wablieft.

Met duizenden lezers in het lager en secundair onderwijs, is de Wablieft-krantop vele scholen al een vaste waarde. De krant verschijnt elke woensdag. Kortezinnen, eenvoudige woorden en een heldere opbouw verlagen de leesdrempel.De krant bevat alle rubrieken van een echte krant: binnenlands en buitenlandsnieuws, sport, ontspanning, een mening, cultuurtips …

Er is ook de Kleine Wablieft. Deze bundel bevat het nieuws in nog eenvoudigerezinnen en verschijnt elke twee weken op woensdag.

Ilona Plichart: “Een leerkracht vertelde ons dat de ouders van zijn leerlingen inhet buitengewoon lager onderwijs verrast waren toen hij op de ouderavondvertelde dat ze samen de Wablieft-krant lazen. Op het einde van het jaar kwameneen aantal ouders ons bedanken: omdat hun kinderen nu beter lazen en elke weekthuiskwamen met nieuwtjes over wat er gebeurde in ons land.”

WABLIEFT ?!Leesplezier en actualiteit in elke klas

Op www.wablieft.be/boeken/lesmateriaalvind je lesmateriaal met werkbladen: handig om mee te werken.

www.wablieft.be/krant/in-de-les www.wablieft.be/krant/online-krant

Meer weten en bestellen? www.wablieft.be/boeken

alle leeftijden

‘Het interessante zijn demogelijkheden en ideeën dieromans op ons overbrengen via imaginaire situaties, die blijven ons helderder voor de geest staan dan echtegebeurtenissen en we houden er meer rekening mee.’

Jorge Luis Borgesin Otras inquisiciones (1952)

33 :: Verwoord / Verbeeld

Opzet: Graphic Novels als manier om het lezen te bevorderen bijleerlingen van het secundair onderwijs. De leerlingen van hetVirga Jessecollege in Hasselt – de stageschool – maken kennis metdit literair genre. En de studenten van de lerarenopleiding zettenop deze manier lezen terug op de kaart bij jongeren. Ze kiezendaarbij voor de koppeling tussen de graphic novel en nieuwemedia.

Onder impuls van hun lectoren Heidi Ector (Project Kunstvakken) en GretaHendrix (Nederlands) zijn de studenten de uitdaging aangegaan om nieuwemedia sterker in te zetten in hun lessen. Als thema kozen ze voor de graphic novel(beeldroman) omdat de goede combinatie van beeld en taal aansluit bij de visuelecultuur van hedendaagse jongeren. En kan de beeldroman als genre een opstapzijn naar de adolescentenroman.

De keuzelijst van de graphic novels is gebaseerd op inhoudelijke en vormelijkekenmerken. Inhoudelijk sluiten de boeken aan bij de leefwereld en de proble-matieken van de doelgroep secundair onderwijs, tweede graad aso. De subtieleuitwerking van de thema’s is vernieuwend en artistiek. Daarom spreken ze deverbeelding van de lezer aan.

Mooi aan dit project is dat de negatieve vooroordelen over lezen van fictie wordenomgebogen en dat studenten ook nieuwe manieren ontdekken om literatuurtoegankelijk te maken voor jongeren. Door zelf hun beeldroman om te zetten ineen andere medium en technieken als stopmotion, drama, digital storytelling enkamishibai te gebruiken, gaan ze geïnspireerd aan de slag in hun eigen stageschool.

Eén van de studenten vertelt in de eindevaluatie: “Ik stond versteld van decreativiteit van de leerlingen en wat ze uit het verhaal hadden gehaald.”

An Feyfer (CANON Cultuurcel): “Ik was erg onder de indruk hoe studenten enleerlingen de graphic novels omzetten naar deze soms zelfs conceptuele filmpjes.Het Sprakeloos filmpje is daar een mooi voorbeeld van. Het is het mooiste bewijsdat jongeren intuïtief omgaan met filmtaal en dat we hen moeten aanmoedigenom ook deze taal te gebruiken om zich uit te drukken.”

Verwoord / Verbeeld:lezen in digitale tijden

1. In mijn ogen (Bastien VIVES, Casterman, 2010)

2. Maus (Art SPIEGELMAN, Oog en Blik, 1995)

3. Wachten op een eiland (Marc LEGENDRE, Atlas, 2009)

4. Herinneringen, deel 1 (Jiro TANIGUCHI, Shogakukan, 1998;Ned. Vertaling Casterman 2009)

5. Sprakeloos (David SMALL, Norton & Company,2009; Ned. Vertaling Lebowski 2011)

6. Het geheim van de ruimtelift (Erik THIJS, EPO, 2008)

7. Net doen alsof is ook liegen (Dominique GOBLET, Oog en Blik,2009)

8. De tweede kus (CONZ, Oogachtend, 2009)

www.ingebeeld.be

Het platform rond mediawijsheid, eeninitiatief van CANON Cultuurcel,werd in het najaar 2012 gelanceerd.Het traject van de provinciale hoge-school Limburg (PHL) staat op hetplatform als inspiratie voor anderen.

Lerarenopleidingen kunnen coachingkrijgen bij het multimediaal ateliervan CANON Cultuurcel voor trajectenmediawijsheid.

secundair onderwijs

De link naar het filmpje is: www.ingebeeld.be/video/studentenfilm-sprakeloos

34 :: Luisterboeken

LuisterboekenEen manier om leesproblemen aan te pakken

Saar Hermans (leerkracht derde leerjaar) is een groot fan vanDaisy-boeken:

“In mijn school waren enkele leerkrachten en ik al een tijdje op zoek naar eengoede formule om de kinderen uit het derde leerjaar een boekbespreking te latenmaken. Na wat uitproberen, denken we nu een leuke manier gevonden te hebben.We vinden het vooral belangrijk dat alle kinderen (en dus ook kinderen met eenleesprobleem) plezier beleven aan het lezen en dat wij hen daarna kunnen helpentijdens het schrijven van een bespreking. De begeleiding gebeurt allemaal in deklas. Daarom is het belangrijk dat wij, als leerkrachten, de boeken goed kennen.We hielden het bij één schrijver, Roald Dahl.

We zijn begonnen met een massale inzameling van boeken en luisterboeken vanRoald Dahl. Met hulp van de bibliotheek hadden we in totaal voor tachtigleerlingen een honderdtwintigtal boeken. De kinderen mochten kiezen welk boekze wilden lezen en bespreken. Ook kinderen met een leesprobleem konden dezekeer eens kiezen voor een dik boek met een moeilijker niveau, want zij kregen hetgekozen boek ook mee in Daisy-vorm. Zij konden het dus lezen of beluisteren.

De kinderen waren enorm enthousiast. In de toekomst gaan we zeker nog metDaisy-boeken werken en ze ook gewoon aanbieden in de klasbib. De kinderendurven een dikker boek kiezen. Ze zijn bovenal daarna heel trots op zichzelf, wathun zelfvertrouwen alleen maar ten goede komt. Er werd heel wat afgelezen,sommige kinderen verslonden zelfs twee tot drie boeken. Het werd een heel leukproject waarbij alle kinderen een goed gevoel hadden.

Een nadeel van Daisy-boeken zijn wel de Daisy-spelers, die zijn duur. Maar alswe er als school voor kiezen om in de toekomst meer met Daisy-boeken te werken,wordt er misschien wel in geïnvesteerd.”

basisonderwijs

Daisy-boeken, Daisy-spelers ende gratis Daisy-software kan je lenen in de meestebibliotheken en bij Luisterpunt. www.ikhaatlezen.be

Ik probeer om het warme gevoeldat ik zelf bij een verhaal ervaar in mijn prenten te leggen en bij de lezer op de roepen.dat warme gevoel, daar gaat het 'm eigenlijk allemaal om.

Max Velthuis

35 :: de inktaap

Literair lezen met jongeren in Vlaanderen, Nederland en Suriname: al meer dan tien jaar

de inktaap!

De inktaap wil jongeren confronteren met een literaire keuze, o.m.die de jury's van de drie 'grote' literaire prijzen in het Nederlandsetaalgebied hebben gemaakt. Uit die boeken kiezen de jongerenvervolgens hun winnaar, die de inktaap krijgt. De inktaap is danook dé literaire jongerenprijs van het Nederlandse taalgebied.  

De inktaap wordt afwisselend uitgereikt in Rotterdam en inAntwerpen.

SamenwerkingDe inktaap is een project dat aanzet tot lezen én tot uitwisseling erover binnenons eigen taalgebied. Het project wordt geïnitieerd door de Nederlandse Taalunie,Stichting Lezen Nederland en CANON Cultuurcel/CJSM voor Vlaanderen. Hetwordt voor onze scholen uitgevoerd door Villanella.

Schooljury Deelnemen aan de inktaap gebeurt al enige jaren met veel succes in school-verband. Scholieren van de hoogste graad van het secundair onderwijs inVlaanderen kunnen deelnemen. Binnen een school wordt een schooljury van ca.15 leerlingen gevormd, begeleid door een leerkracht. De begeleider ontvangt eenuitgebreide handleiding waarin het verloop van het project beschreven wordt.Ook zijn hierin kopieerbladen opgenomen met handige vragen en antwoordenaan de hand waarvan een analyse en een beoordeling van de boeken gemaakt kanworden. Het project biedt voldoende mogelijkheden om leerlingen die niet in deschooljury zitten, actief binnen het project te betrekken, terwijl ze boeken lezenvoor hun leesdossier.

BoekenpakketIn september ontvangen de deelnemende scholen van elke genomineerde titelvoor de inktaap drie exemplaren die behouden kunnen worden voor deschoolmediatheek. De deelnemende scholen kunnen extra leesexemplaren vande titels reserveren bij de plaatselijke Openbare Bibliotheek, die ook kan zorgenvoor secundair materiaal. Dan kunnen de jury's aan de slag. Jury's sluiten hetproject af met een slotdebat waarin zij hun winnaar kiezen. Vervolgens wordt erdoor de jury een juryrapport geschreven. Circa half februari moeten allejuryrapporten van de scholen bij de organisatie binnen zijn. 

Uitreiking de inktaap Alle deelnemende juryleden en hun bege-leiders worden uitgenodigd op de feestelijkeslotdag in maart. Op deze dag is er een speciaalinktaapprogramma waarmee het project wordtafgesloten met onder meer debatten,talkshows en ontmoetingen en interviews metde auteurs en vertegenwoordigers van devakjury’s van de literaire prijzen, met alshoogtepunt de uitreiking van de inktaap.

www.inktaap.be

secundair onderwijs

De maagd Marinoroman van Yves Petry,uitgegeven bij De Bezige Bij,winnaar van de inktaap 2012

Nederlandse Taalunie

36 :: Jaar van het Voorlezen

2013 is ook Jaar van het Voorlezen: www.voorlezen.be

2013 is meteen ook de start van het Europese Jaar van hetVoorlezen. Samen met Nederland zal Vlaanderen in 2013 extrainzetten op voorlezen aan kinderen én volwassenen. Dat gebeurtvia verschillende acties en campagnes. Op www.voorlezen.be vindje alle informatie.

De Voorleesweek is een jaarlijkse campagne waarin organisator Stichting Lezenin samenwerking met CANON Cultuurcel alle basisscholen aanschrijft en metandere partners ook bibliotheken, boekhandels en kinderdagverblijven oproeptom de actie bekend te maken. Samen organiseren ze jaarlijks honderden voorlees-activiteiten voor kinderen.

De Voorleesweek blijft een belangrijke jaarlijkse actie, maar in dit themajaar wilStichting Lezen iedereen laten ervaren dat voorlezen plezierig en waardevol is enstimuleren om dat vaker te doen. Niet alleen kinderen genieten van een voorlees-moment, maar ook tieners en volwassenen. Stichting Lezen plant het hele jaardoor verschillende activiteiten zoals workshops, lezingen en bijzondere voorlees-sessies voor verschillende leeftijden. Boekhandels, auteurs, bibliotheken,kinderdagverblijven en ook particulieren worden uitgenodigd het belang van enhet plezier in voorlezen mee uit te dragen. Daarnaast staat er ook een onderzoekop stapel dat voorleesgewoonten in Vlaanderen en Nederland in kaart brengt.

Alle begeleiders van kinderen vinden voorleesverhalen, aanwijsboeken,sprookjes, liedjesboeken, klassiekers, luisterboeken en prentenboeken opwww.boekenzoeker.org. Deze online zoekmachine is recent uitgebreid met eenluik voor 0- tot 8-jarigen. Op de webstek kunnen kinderen en jongeren een boekvinden dat aansluit bij hun persoonlijke (voor)leesvoorkeur. Volwassenen dievoor zichzelf op zoek zijn naar (voor)leestips, kunnen die vinden opwww.iedereenleest.be.

In Vlaanderen realiseert Stichting Lezen het Jaar van het Voorlezen samen met o.a.CANON Cultuurcel, de Christelijke Mutualiteiten, de Gezinsbond, Kind & Gezin,Leesweb, LINC, LOCUS, de Socialistische Mutualiteiten, VBJK en VOCVO.

‘Veel ouders stoppen met voorlezen zodra hun kind zelf kan lezen. Dat is jammer want daarmee vallen meteen ook die gezellige momenten weg. Zolang beiden het leuk blijven vinden… blijven doen zou ik zeggen!’

Tania Van Acker (interview in Goed Gevoel, juni 2011)

basisonderwijs en secundair onderwijs

© R

oger

Lau

te

37 :: Mind the Book

Mind the BookLaat je inspireren door CANON Cultuurcel en Mind the Book op 2 en 3 maart 2013 in deSingel Antwerpen

Stip zaterdag 2 en zondag 3 maart 2013 alvast aan in jeagenda! CANON Cultuurcel nodigt tijdens het Jaar van het Lezenalle leerkrachten uit op Mind the Book in deSingel te Antwerpen.We bieden je graag inhoud, inspiratie en dynamo3-ideeën.

De formule van Mind the Book, een jaarlijks festival dat het engagement vanschrijvers en denkers centraal stelt, sloeg alvast aan, zo bleek na de edities inAntwerpen (2011) en Gent (2012). Het festival, jaarlijks afwisselend georganiseerddoor deSingel (Antwerpen) en Vooruit (Gent), ontstond uit de nood aan eenalternatief en actueel boekenfeest in Vlaanderen. Auteursontmoetingen, lezingenen debatten focussen op uiteenlopende actualiteitsthema’s: duurzaamheid,Europese geschiedenis, financiële crisis en onderwijs. Signeersessies, strip-concerten, films en leeszaalperformances kruiden het festival. Daarnaast voorziethet festival in een tegelijk gespecialiseerd en breed geschakeerd boekenaanbod enmaakt het tijd en ruimte vrij voor andere kunstdisciplines.

“Mind the Book verruimt de geest.” (De Standaard)

“Het nieuwe literaire festival Mind the Book heeft zijn start niet gemist.”(De Morgen)

leerkrachten

'Op het moment dat het boekuitgelezen is, gesloten, begint het verhaal zich te openen. De lezer gaat naar bed, zit de volgende dag in de tram, kijkt door de beslagen ruitjes naar buiten en in zijn hoofdontplooit zich dat verhaal meer en meer. Hij ziet het verhaal zoals hij het, al lezende, niet kon zien: als een geheel.'

Rutger Koplandin Het mechaniek van de ontroering, 1995

© R

eino

ut H

iel

38 :: Scholentraject op de Boekenbeurs

Het scholentraject op de Boekenbeurs: “Eindelijk een weg gevonden die de leesbeleving centraal zet”

Twee ‘soorten’ kinderen palmden tijdens de schooluren deBoekenbeurs in. Vijfduizend onder hen namen er deel aan eenbelevingstocht, in groepjes van 10 tot 12 kinderen of jongeren,telkens begeleid door studenten van de lerarenopleiding. Zewerden onthaald door acteurs, legden een parcours-op-maat af enbabbelden met een auteur. Ze werden voorgelezen, konden zelf eenstukje schrijven of tekenen en hun werk aan een ‘vakman’voorleggen, ter beoordeling. Gedurende twee dagen waren de 10-12 jarigen aan de beurt, gedurende twee andere dagen werden deeerstegraads leerlingen van het secundair onderwijs ontvangen.Een waardevol alternatief voor de intussen gekende vragen-lijsten…

CANON Cultuurcel organiseerde samen met Stichting Lezen en Boek.be eenscholenprogramma op deze 76ste editie van de Boekenbeurs. Twee dagen met hulpvan de Katholieke Hogeschool Sint Lieven, campus Waas uit Sint-Niklaas voorde kinderen uit de lagere scholen (derde graad), twee dagen met hulp van deKHLIM (Katholieke Hogeschool Limburg) uit Hasselt voor de jongeren uit hetsecundair onderwijs (eerste graad).

Tobias Frenssen, lector: “De studenten Project Kunstvakken (PKV) en PlastischeOpvoeding (PO) waren laaiend enthousiast na de Boekenbeurservaring. Zekonden tijdens het scholentraject hun vakdidactische kennis buiten de klas inde praktijk brengen. In samenwerking met CANON, Stichting lezen en Boek.bekonden ze een belevingstocht voor de leerlingen uitwerken waarin literatuur enillustratie centraal stonden. Het was een rijke leerervaring!”

Hilde Van den Bossche, lector: “De studenten van het derde jaar hebben hunervaring van hun Jeugdboekenweekproject van vorig jaar doelgericht ingezet. Zebedachten enthousiast korte momenten die pasten in het kader van deboekdetectives. Zij genoten van de glunderende gezichten van de kinderen envan de samenwerking met de organisatie, de auteurs en illustratoren. Tegelijkproefden zijzelf van deze vorm van leesbevordering en koesteren ze deze ervaringals bijna-leerkracht.”

Wie veel leerlingen over de vloer krijgt, mag ook de leerkrachten niet vergeten.In ons speciaal ingerichte leescafé kregen de meegereisde meesters en juffenallerhande informatie toegespeeld omtrent CANON Cultuurcel en StichtingLezen. Uiteraard kon er bij een kopje koffie ook even gesnuisterd worden inallerhande jeugdboeken.

‘Mijn verhalen zitten volavontuur, zijn heel spannend en doordacht opgebouwd, maarbieden de lezer toch veelverrassingen. Daarin verschillenze grondig van triviale literatuur.’

Anthony Horowitz, interview

basisonderwijs en secundair onderwijs

39 :: Scholentraject op de Boekenbeurs

Pascal De Dycker (30) en Hilde De Westelinck (45) zijn beide leerkracht aan dePriester Poppe School te Elversele, nabij het Oost-Vlaamse Temse. Ze gevenrespectievelijk in het 5de en 6de leerjaar les. We vroegen hen naar hoe zij het lezenin de klas bevorderen.

Welke speciale initiatieven nemen jullie om de leerlingen aan het lezente krijgen?

Pascal De Dycker: “We bezoeken met onze leerlingen vaak de plaatselijkebibliotheek. Ook werken we met boekenkoffers op de speelplaats. Zo’n kofferkrijgen we halfjaarlijks door de bibliotheek toegestuurd. Daar kunnen dekinderen dan telkens een boek uit kiezen om te lezen. Verder houden we iederjaar een voorleesweek. Om de paar jaar krijgen we dan een auteur op bezoek. Deandere jaren zijn het ouders, andere leerkrachten of oudere studenten die komenvoorlezen.”

Hilde De Westelinck: “We proberen de kinderen te stimuleren om zo vaakmogelijk eens een boek vast te nemen. Bibliotheekbezoeken en voorlees-momenten zijn daar de belangrijkste schakel in. Een keer per jaar maken deleerlingen ook een boekverslag. Zij mogen dan zelf kiezen welk boek zebespreken.”

Zijn jullie buiten de schoolmuren ook vaak bezig met lezen?

De Westelinck: “Niet genoeg. Maar, als we tijdens de les bezig zijn met een boek,dan kan ik daar erg van genieten. Ik lees soms liever een kinderboek, dan eenroman voor volwassenen. Je kan dan helemaal mee in die kinderlijkefantasiewereld kruipen, heerlijk!”

De Dycker: “Lezen doe ik veel te weinig, jammer genoeg. De tijd en het werk latenhet gewoonweg vaak niet toe.”

Hebben jullie zelf favoriete jeugdauteurs?

De Dycker: “Als kind was ik gek van Anthony Horowitz. Ik ben hem altijd blijvenvolgen. In de klas zal ik zijn boeken niet opdringen, maar als een leerlinggeïnteresseerd is, wil ik die natuurlijk graag op weg helpen.”

Hoe hebben jullie het leesgedrag van kinderen zien evolueren? Lezenkinderen meer dan vroeger?

De Dycker: “Dat hangt af van klas tot klas. In de ene klas zit het vol boeken-wurmen, in de andere is het soms wat minder. In elke klas hebben de leerlingende mogelijkheid om boeken te kiezen en die dan uit te lenen. We merken dat zeer vaak gebruik van maken.”

De Westelinck: “De zin om te lezen vermindert niet bij de jeugd. Mensen denkendat het digitale het ouderwetse boek zal vervangen, maar daar geloof ik niet in.Kinderen nemen nog altijd graag een boek ter hand.”

Het scholenprogramma wordt elk jaar opnieuw door Boek.be aangekondigd. Inschrijven via www.boekenbeurs.be.

© beelden: Patricia De Laet

40 :: Projectloket

‘Het interessante zijn demogelijkheden en ideeën dieromans op ons overbrengen via imaginaire situaties, dieblijven ons helderder voor de geest staan dan echtegebeurtenissen en we houden er meer rekening mee.’

Javier Marias in De Verliefden (2012)

Projectloketeen initiatief van CANON Cultuurcel

alle leeftijden

Wat is Projectloket?Via www.projectloket.be kan je vinden welke subdies of gratis materiaal endiensten voor jouw gedroomde schoolproject bestaan. Dit niet enkel vanuitCANON Cultuurcel zelf, maar vanuit Europese, federale, gewestelijke, lokale enprivate instanties. Bijna 400 ondersteuningsmaatregelen wachten om ontdekt teworden! De ondersteuningsvormen kunnen zowel logistiek als financieel zijn.

Dit initiatief beantwoordt aan de vraag naar een grotere transparantie van hetsubsidie-aanbod voor scholen. Onderzoek en bevraging van leerkrachtenbevestigden de noodzaak van een dergelijk overzicht, een ‘projectloket’.

Het Projectloket vierde op 18 januari 2012 zijn drie-jarig bestaan.

Projectloket in je elektronische leeromgeving?Het Projectloket bestaat sinds begin 2010 en is een digitaal platform waar een zoruim mogelijk subsidie-aanbod wordt ontsloten ter ondersteuning van school-projecten. Nieuw in 2013 is dat we projectloket op maat van de school kunnenaanbieden: wil je graag altijd weten welk subsidieaanbod voor jouw schoolbeschikbaar is? Wil je per vakgroep specifieke informatie krijgen? Of droom jevan een indieningskalender? Wie een elektronisch leerplatform gebruikt(Smartschool, EloV, Dokeos, Blackboard, Moodle…) en graag Projectloket integreert, stuurt een email met zijn/haar schoolgegevensnaar projectloket@ond.vlaanderen.be Wij bezorgen je dan de nodige informatie.

Lezen en projectloket?Via Projectloket vind je o.m. welke subsidielijnen of gratis materialen er bestaanrond lezen. Zo kan je via het Vlaams Fonds voor de Letteren financiële steunontvangen voor auteurslezingen of kan je de cultuureducatieve bibliotheek vanMagda in de provincie Vlaams-Brabant bezoeken om tal van gratis educatiefmateriaal rond o.m. lezen te gaan ontlenen. Er zijn ook heel wat lokale initiatievenrond lezen, o.m. vanuit de gemeente Essen is er het initiatief ‘gemakkelijk lezenplein’.

41 :: De Leesrace

De Leesrace:een nieuwe actie leesbevordering voor 12+“Het gonst in onze school. En lezen is plots onderwerp van gesprek. Alleleerlingen praten over De Leesrace.” Tim Maerschand, leerkracht Nederlands vanhet Erasmusatheneum (Deinze), deed mee met De Leesrace en is enthousiast.Stichting Lezen lanceert dit schooljaar een nieuw project om leerlingen uit deeerste graad secundair onderwijs plezier in lezen te laten ervaren. Het concept iseenvoudig: de leerkracht daagt de klas uit om een aantal opdrachten rond boekenen lezen uit te voeren binnen een bepaalde termijn. Als de klas daarin slaagt, doetde leerkracht een tegenprestatie. Daar komen de leukste dingen uit. TimMaerschand vertelt: “Wij zijn zo gek om met een aantal leerkrachten GangnamStyle te dansen. De leerlingen kijken ernaar uit. Voor hen is die tegenprestatieeen mooie beloning voor hun geslaagde Leesrace. Ze hebben elkaar ookgemotiveerd om de opdrachten goed uit te voeren.”

Leerkrachten kunnen die opdrachten selecteren uit een lijst van 50 uitgewerktevoorstellen of er zelf nog verzinnen. De verscheidenheid aan opdrachteninspireert leerlingen én leerkrachten. Rina Penasse, leerkracht Nederlands inRegina Mundi (Genk) zegt: “Wat ik een groot voordeel vind, is dat sommigeopdrachten me nieuwe contacten hebben opgeleverd. We werken nu samen metMedia, Arts & Design om een opdracht rond verfilmde boeken uit te werken. Dieinvalshoek is er gekomen door De Leesrace. Ook de samenwerking met collega’sen directie is fijn. Zo gaan de leerlingen bij de start van elke les een fragmentvoorlezen. Ze bekijken nu met de leerkracht Frans of ze kunnen voorlezen uit LePetit Prince. De directie denkt dan weer mee na over een bijzondere tegenprestatie.”

Ruim 3000 leerlingen racen op dit moment al mee. Tim Maerschand had geenenkele moeite om zijn leerlingen warm te maken. “We hebben de start van hetproject ludiek aangepakt met een act op de speelplaats. Met wat luide muziek,een helm en een fiets hebben we het race-idee gelanceerd. De uitdaging prikkeldehen meteen.”

Het format van De Leesrace is zeer flexibel en geeft de leerkracht veel vrijheid. TimMaerschand: “Wij hebben ervoor gekozen om De Leesrace één maand te latenlopen. We hebben vier haalbare opdrachten geselecteerd uit de lijst. De eersteweek doen de klassen een makkelijke opdracht van 1 ster, de tweede week éénvan 2 sterren, enzovoort. We wisselen ook af tussen opdrachten die ze thuisuitvoeren en opdrachten die we tijdens de les afwerken.” Rina Penasse doet hetanders: “Wij spreiden De Leesrace over het hele schooljaar. De leerlingen hebbenmee mogen kiezen welke 10 opdrachten ze uitvoeren. Die betrokkenheid vondenze leuk.”

Beide leerkrachten zien enthousiasme bij de leerlingen. Rina Penasse: “Ik geef lesin een school met veel taalzwakke leerlingen en wil hen dolgraag leesplezier latenervaren. Het is misschien voorbarig, maar ik durf te zeggen dat ik nu al resultaatzie: het is opmerkelijk hoe hun schrijfvaardigheid verbetert. De directie merktdat ook op. Maar het allerbelangrijkste: de leerlingen zijn supergemotiveerd engrijpen sneller naar een boek.”

secundair onderwijs

Meedoen met De Leesrace kannog het hele schooljaar. Alle info vind je opwww.deleesrace.be

Een leemte gevuld.

De inktaap voor 15+, de jeugdboeken-week voor het basisonderwijs, ... er isduidelijk nood aan eenleesbevorderingsactie voor de eerstegraad secundair onderwijs.

Ook in gesprek met o.a. minister PascalSmet tijdens de rondetafels leesplezierwerd deze leemte aangekaart. StichtingLezen, partner aan de tafel, werkte metDe Leesrace een nieuw aanbod uit.

Inschrijven kan het hele jaar door!

CultuurkuuruurltuC ruukuur

43 :: Varia

CultuurkuuruurltuC ruukuurCultuurkuur Ook na deze brochure kan je op dehoogte blijven van alle activiteitenin het kader van Jaar van het Lezen.

Surf eenvoudigweg naarwww.lieverlezen.be en ontdek nietalleen nieuws, maar ook talrijke kun-stenaars, organisaties, bibliothekenen culturele centra met een aanbodvoor jou. Tot slot vind je er een heelaantal praktijkvoorbeelden om metlezen en literatuur aan de slag tegaan. Heb je zelf nieuws of eenactiviteit? Dan kan je ons dat meldenvia canoncc.be/nieuws

alle leeftijden

LEZENJ A A R VA N H E T 2

013

Ik doe mee

KlasseOok op de website van KLASSE zijn er heel watartikels terug te vinden met tips rond lezen envoorlezen.

Leesplezierwww.klasse.be/ga/leesplezier

Zininlezenwww.klasse.be/ga/zininlezen/Studie

voorlezenwww.klasse.be/ga/studievoorlezen/

Goklezerwww.klasse.be/ga/goklezer/

Onderzoekleesvaardigheidwww.klasse.be/ga/onderzoekleesvaardigheid/

‘Wie romans leert lezen, of toneelspeelt, moet zichtenslotte wel verdiepen in een onbekende, eenleuke moslim misschien, of iemand die niet zocool is als de mediacultuur ons inpepert dat wemoeten zijn. En wie leert filosoferen, leertverantwoordelijkheden opnemen voor zijnopvattingen.’

Leonie Beernaertover Niet voor de winst van Martha Nussbaum (2011)

44 :: Leesorganisaties

Artforum is een kunsteducatieve organisatie voor kinderen en jongeren dievertrekt vanuit de samenwerking met actieve kunstenaars. Hierbij is eenbelangrijke plaats weggelegd voor literatuur, schrijven en voorlezen. Zo isLetterfretter een prikkelend boekenfestival in samenwerking met lokalebibliotheken en organiseerde Artforum vier jaar lang de Leuvense editie van hetvertelproject Bij de buren.

ArtforumVaartkom 4B – 3000 Leuven016 24 66 24info@artforumvzw.bewww.artforumvzw.be

Leesorganisaties

Boek.be is de vakvereniging van het Vlaamse boekenvak– de organisatie groepeert de verschillende belangen-verenigingen: de Vereniging Vlaamse Boekverkopers(VVB), de Vlaamse Uitgevers Vereniging (VUV) en Ver-enigde Boeken Importeurs(VBI). We willen het boek inVlaanderen bevorderen o.a. via onze promotieactiesvoor het boek – waarvan de Boekenbeurs ongetwijfeldde bekendste is – en via een aantal boekenprijzen (Gou-den Boekenuil, Boekenleeuw, Boekenpauw, Herman deConinckprijs, Debuutprijs).

boek.beTe Boelaerlei 37B – 2140 Antwerpen03 287 66 77 – 03 281 22 40info@boek.bewww.boek.be

Wil je samen met je leerlingen een cultureel project op potenzetten? Heb je een goed idee maar zoek je nog ondersteu-ning? Of zoek je gewoon inspiratie om je klas op een originelemanier van cultuur te laten proeven? Dan ben je bij CANON,de cultuurcel van het Vlaamse onderwijsministerie, aan hetjuiste adres. Met inspirerende praktijkvoorbeelden willen wejou als leerkracht een idee geven hoe jij je leerlingen cultuurkan doen beleven. En als je dat idee hebt, kunnen we viaDynamo3 en Projectloket zorgen voor zowel financiële, logis-tieke als inhoudelijke ondersteuning.

CANON CultuurcelKoning Albert II-laan 15 A 5B – 1210 Brusselcanon@ond.vlaanderen.bewww.canoncultuurcel.bewww.cultuurkuur.be

De Boekenkaravaan is een leesbevorderingsproject voorkans- en taalarme kinderen in heel stad Antwerpen enhaar districten. Boven alles willen we kinderen tonen datboeken en lezen leuk zijn. Voor de selectie van gezinnenvoor onze voorleesperiodes aan huis werken we o.a. samenmet scholen. We prikkelen, geven impulsen en zoekensamen naar formules voor meer duurzaamheid. Zo wordtde taalomgeving van de kinderen verrijkt. Het betrekkenvan de ouders vinden wij daarbij steeds erg belangrijk.

Leesweb vzw de Boeken-karavaanKarel van Overmeirelaan 2/7B – 2050 Antwerpen03 272 21 4603 773 34 66info@boekenkaravaan.bewww.boekenkaravaan.be

is het aanspreekpuntcultuureducatie,

mediawijsheid en lezenvoor onderwijs

45 :: Leesorganisaties

Het Literair Museum ontvangt groepen van alleleeftijden: van kleuters tot leerkrachten in opleiding. Hetis een uitgelezen plek om op een aangename manier incontact te komen met boeken en illustraties in allerleivormen. Er zijn vier vaste tentoonstellingen, wisselendetentoonstellingen, een leeskamer en een zolder voorateliers en lezingen. Er is een ruim aanbod aanspeurtochten, workshops en geleide bezoeken op maatvan de bezoeker. Het museum ligt vlakbij het station.

het literairmuseumBampslaan 35 B – 3500 Hasselt011 22 26 24literairmuseum@skynet.bewww.literairmuseum.be

Leesorganisaties

LINC is een beweging binnen het sociaal-culturele vormingswerk voor volwassenen.Wij ijveren ervoor om zoveel mogelijk mensen bij de kennismaatschappij te betrek-ken. Dat doen we o.a. door vorming aan te bieden en projecten op te zetten rondleesbevordering. Scholen, oudercomités en andere verenigingen, kinderdagverblij-ven en bibliotheken kunnen workshops aanvragen over het belang en het plezier vanvoorlezen, en dit voor een breed publiek of voor professionelen (in opleiding).

lincMaria-Theresiastraat 20B – 3000 Leuven016 31 66 00info@linc-vzw.bewww.linc-vzw.be

Het Letterenhuis is het grootste letterkundige archief van Vlaanderen. Zijnmissie is de zorg voor het literaire erfgoed. U kunt in de leeszaal terecht omde uitgebreide collectie te raadplegen voor onderzoek. In het museum is ereen vaste opstelling over 200 jaar literatuur in Vlaanderen.

letterenhuisMinderbroedersstraat 22B – 2000 Antwerpen03 222 93 20amvc.letterenhuis@stad.antwerpen.bewww.letterenhuis.be

LOCUS is het steunpunt voor bibliotheken, cultuur- en gemeenschapscentra en lokaal cultuurbeleid in Vlaanderen.

locusPriemstraat 51B – 1000 Brussel02 213 10 4002 213 10 39info@locusnet.bewww.locusnet.be

Letterenhuis

46 ::46 :: Leesorganisaties

Leesorganisaties

Het Poëziecentrum in Gent is dé plek voor iedereen diegeïnteresseerd is in poëzie. In het middeleeuwse pand op deVrijdagmarkt vind je een poëzieshop met dichtbundels enpoëtische gadgets. Erboven huist het documentatiecentrummet de grootste collectie Nederlandstalige poëzie enanderstalige poëzie in Nederlandse vertaling. Leerkrachtenop zoek naar inspiratie vinden zeker hun gading! Deeducatieve werking biedt scholen poëzieworkshops enverschillende poëzieroutes in de Gentse binnenstad.

poëziecentrumHet TorekenVrijdagmarkt 36B – 9000 Gent09 225 22 2509 225 90 54educatief@poeziecentrum.bewww.poeziecentrum.be

Stichting Lezen is het aanspreekpunt over leesbe-vordering en jeugdliteratuur. Met projecten zoalsde Voorleesweek, de Jeugdboekenweek, de Lees-race en De Weddenschap biedt Stichting Lezenleerkrachten concrete manieren om te werken metboeken in de klas. Wie op zoek is naar boekentipsop maat kan terecht op www.boekenzoeker.org.Het laatste nieuws over kinder- en jeugdliteratuuris te vinden op www.villakakelbont.be.

stichting lezenFrankrijklei 130/4B – 2000 Antwerpen03 204 10 0003 204 10 09info@stichtinglezen.bewww.stichtinglezen.be

Passa Porta is het internationaal literatuurhuisvan Brussel. Literatuur staat er centraal. Het iseen ontmoetingsplek voor literatuurliefhebbersen literatuurmakers. Wekelijks organiseren wijprogramma's waarbij schrijvers, zowel bekendeals iets minder bekende hun lezers ontmoeten.Om de twee jaar vindt het Passa Porta Festivalplaats. In 2013 is dat van 20 t.e.m. 24 maart.

Passa PortaA. Dansaertstraat 46B – 1000 Brussel02 226 04 54info@passaporta.bewww.passaporta.be

Luisterpunt is de bibliotheek voor personen met een leesbeperking. Het is eenopenbare bibliotheek die een specifieke werking uitbouwt. Blinden, slechtzien-den, personen met dyslexie, MS- en afasiepatiënten kunnen beroep doen opLuister-punt. Kortom, aan iedereen die geen of moeilijk gewone, gedrukte boe-ken kan lezen, bezorgen wij lectuur in een aangepaste vorm. Onze boeken zijnbeschikbaar in twee speciale vormen: Daisy-luisterboeken en brailleboeken.

luisterpunt070 246 070info@luisterpuntbibliotheek.beuitleen@luisterpuntbibliotheek.bewww.luisterpunt.be

47 ::47 :: Leesorganisaties

Het VFL steunt de Nederlandstalige letteren en de vertalingin en uit het Nederlands van literair werk in de brede zin vanhet woord. Op die manier helpt het de sociaaleconomischepositie van Vlaamse auteurs en vertalers te verbeteren.Het VFL-beleid is gericht op de ondersteuning van creatie,productie, presentatie en omkadering. Hiertoe verleent hetVFL subsidies, informatie en documentatie. Het VFLorganiseert en financiert ook projecten, samenwerkings-platforms en andere initiatieven.

Vlaams fondsvoor de letterenGeneraal van Merlenstraat 302600 Berchem03 270 31 61info@vfl.bewww.vfl.be

Leesorganisaties

Het nieuws in duidelijke taal, dat brengt de Wablieft-krant elke woensdag opnieuw, al 25 jaar lang.

Meer dan 45.000 lezers genieten van duidelijke artikels over het nieuws uit binnen- en buitenland. We trakteren onze lezers ook op leuke weetjes,

een pittige blog, een kruiswoordraadsel en nog veel meer.

wablieftKardinaal Mercierplein 1B – 2800 Mechelen015 44 65 12 vraag@wablieft.bewww.wablieft.be

En nog meer...

Interactief verteltheater met een vette streep muziek. Er is het boek, een verhaaldat wordt gelezen. Maar hoe krijg je net dat Beestige beetje meer? Zet twee Beestigelezers Ann Ceurvels en Tania Poppe bij elkaar en laat muzikanten Tim Visterin enDries Verhaert Beestige geluidjes in het verhaal blazen. Met veel stemmetjes,klankjes en geluidjes komt het boek wonderlijk tot leven. Als kinderen fantasiezien, horen, voelen, ruiken,... dan wordt lezen Beestig Leuk!

de leesbeestenLombardenvest 34B – 2000 Antwerpen0486 69 22 2903 288 74 88taniapoppe@hotmail.comwww.deleesbeesten.be

Iedereen aan de kant!Het kleinste zootje van het land is hier gestrand.

Er zijn zwijntjes en dolfijntjes, lustige miertjes en andere diertjes.

Straks gaat het zootje open. Jij komt toch ook, mag ik hopen?

Het zootje is een bijzonder dierenpark. Met een gids aan je oor, stap je er door. Geef je ogen de kost terwijl je luistert naar

beestige verzen van o.a. C. Buddingh en Paul Biegel.casa blancawww.casablancavzw.be

48 :: En nog meer...

08 t.e.m. 15 februari – doorlopend – gratis

op diverse locaties Wat een zootje

5+

Ben je geïnteresseerd in een schoolboeking, neem dan contact met jouw lokale bioscoop. Wij hebben eenschooldossier ter beschikking, opgesteld door ‘Lessen in het donker’. Mail hiervoor naar Bo Verheyden opbverheyden@entonegroup.com of neem een kijkje op www.koningvankatorendefilm.be

Bioscooprelease woensdag 6-2-2013

Koning van Katoren

fil

mvoorstellin

gvertelt

heater

Meer info over deze voorstelling vindt u op www.deleesbeesten.be of www.demuziekfaktorij.be. De ReuzeKrokodil kan enkel gespeeld worden in theaters (cultuurcentra, schouwburgen). Deze voorstelling kan geboekt worden via Cultura vof: info@culturavof.be of 014 85 37 03. voor Kleuteronderwijs/lager onderwijs 1-4 – kostprijs: €1475/keer

De Reuzekrokodil08 maart t.e.m. 1 juni 2013

van Roald Dahl

49 ::

Deze brochure is een publicatie van het Agentschap voor Onderwijscommunicatie,CANON Cultuurcel.

InterviewsJan Bartosik, Dries Crabbé

TekstenAn Feyfer, Daniëlle Daniëls, Dirk Terryn, Hilde Umans, Hilde Vandenbossche, Ilona Plichart, Kristien Druyts, Sofie Donders,Steven Ceuppens, Tine Kuypers , Tobias Frenssen

AdviesFocusgroep lezen van de lerarenopleiding, Daniëlle Daniëls, Marleen Lippens

EindredactieSofie Donders en Dirk Terryn

Illustratie leeskaartenMattias De Leeuw

Vormgeving Leen Depooter – quod. voor de vorm.

Druk Agentschap voor Facilitair Management, Digitale Drukkerij (voor brochure basisonderwijs)

Reprografie Vlaams Ministerie van Onderwijsen Vorming (voor brochure secundair)

LEZENJ A A R VA N H E T 2

013

Veel initiatieven om bij aan te sluitenIdeeën om zelf aan de slag te gaanSuccesfactoren voor een leesbeleid op schoolOrganisaties die je kunnen inspirerenInfo over het Jaar van het Voorlezen

Een kalender voor wie de leesactiviteiten op school coördineert…

CANON Cultuurcel stelt, samen met tal van partners,een jaar vol leesactiviteiten voor.Doe je mee?

In deze brochure bieden we jou:

CANON Cultuurcel is het aanspreekpunt cultuur-educatie, mediawijsheid en lezen voor onderwijs