bİrlİkte ÇÖzelİm · ağrı dağı efsanesi 1. aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük...

5

7. SINIF TÜRKÇE 7. ÜNİTE

1. Aşağıdaki cümlelerde “de” bağlacı ve hâl ekinin yazımını kontrol ederek uygun kutucuğu işaretleyiniz.

1. Sokağımızda bu aralar yabancı satıcılar dolaşıyordu.

2. Pazarda, manavda fiyatlarını iyice artırmış bu hafta.

3. Ziya Gökalp’te döneminin çok önemli edebiyatçılarındandır.

4. Bazı şeylerin çözümü elimizde olmasa da uğraşmalıyız.

5. Şoförün bu dikkatsiz hâlleri daha öncede gözüme çarptı.

6. Bu bilgiyi ne kitap da ne İnternet de bulabildim.

7. Toplantı için gereken tüm evrakları arabamda unuttum.

8. Bilmediğin sözcüklerin anlamı sözlük de mutlaka vardır.

9. Lirik şiirin çok başarılı örneklerine Nazım Hikmet’te rastlıyoruz.

10. İşinize yarayacak her şeyi dolap da bulabilirsiniz.

Doğru Yanlış

DİKKAT

• Aşağıdaki sözcüklerin yazımını karıştırmamak için “bir” sözcüğü yerine iki, üç, dört vb. sayılar getirilir. Anlamlı oluyorsa ayrı, anlamlı olmuyorsa bitişik yazılır.

biraz iki az, üç az anlamsız bitişikbirkaç / birkaçı iki kaç, üç kaç anlamsız bitişikbirçok / birçoğu iki çok, üç çok anlamsız bitişikbirtakım bazı birtakım insanlar

birtakım sorunlarbazı insanlarbazı sorunlar

birtakım sayı iki takım, üç takım elbise

ayrı

hiçbir / hiçbiri hiç iki, hiç üç anlamsız bitişik

BİRLİKTE ÇÖZELİM

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

KARMA SORULAR

7


1. Cevap seçeneğinde yanlış yazılan “de/-de” yi doğru şekilde yazınız. Görevini açıklayınız.

Hâl eki olduğu için bitişik yazılır.

Ellerimde çiçekler kapında sırılsıklam

2. Cevap seçeneğindeki “mi” nin yanlış yazılma sebebini açıklayınız.

Soru edatı göreviyle kullanıldığı için ayrı yazılır.

3. Cevap seçeneğindeki “-ki, ki” nin doğru yazı-mına bir örnek veriniz.

Oysaki, meğerki, belki ...

1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde “de/-de” nin yazımı yanlıştır?

A) Evlerin ışıkları bir bir yanarken

Bendeki karanlığı gel de bana sor

B) Ne ağlarsın benim zülfü siyahım

Bu da gelir, bu da geçer ağlamaC) Ellerim de çiçekler kapında sırılsıklam

Görürsen bir gün şaşırma

D) Arayıp sormasam da

Unuttum seni sanma

2. İkisi arasındaki sorunun ne olduğunu anlayabilmiş değilim. İyisimi ben bu işe

karışmayayım.

Ceyla

Ceyla’nın bu cümlesindeki yazım yanlışının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) “-da / de”nin yazımı

B) “ki / -ki”nin yazımıC) “mi” nin yazımı

D) Birleşik sözcüğün yazımı

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki/-ki” nin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) İyi ki evden erken çıkmışız yoksa treni kaçı-racakmışız.

B) Madem ki gelmeyecektin neden bana haber vermedin?

C) Ne yazık ki elemeleri sadece bir kişi geçebil-miş.

D) Yeter ki istesin, insanın başaramayacağı şey yoktur.

8

BİLFEN YAYINCILIK7. ÜNİTE

Aşağıdaki cümlelerde “-de,de” / “-ki,ki” ve “mi” nin yazımıyla ilgili yapılan yanlışları bularak yanlarındaki boşluklara doğru şekillerini yazınız.

Elinde ki kitap bu sene oldukça fazla basıldı.

Gelirken banada bir şeyler alırmısın?

Bende bu sene artık çalışmalarımı hafifleteceğim.

Çantadan vazgeçmiş olmalıki böyle konuşuyor.

Yeni evimin dahada büyük olmasını isterim.

Sıcakmı sıcak bir çaya hayır demem doğrusu.

Yağmur bugünde oldukça fazla yağdı.

Benim ki oldukça eski bir konuydu.

Sen ev de kal, ben hemen alıp geleyim.

Gözleri duvar da asılı olan saatte kalmıştı.

Banada böyle bir elbise alalımmı ne dersin?

Sen beni çanta da keklik mi sandın acaba?

SIRA SENDE

Elindeki

Bana da alır mısı?

Ben de

olmalı ki

daha da

sıcak mı sıcak

bugün de

Benimki

evde

duvarda

Bana daalalım mı

Çantada

11


Aşağıdaki cümlelerde sayıların yazımıyla ilgili yapılan yanlışları bulup düzeltiniz.

1. Verilen ödevi 10.’uncu gün ancak getirebildi.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

2. Her katta 2’şer gün nöbet tutulacakmış.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

3. “Yaş otuzbeş yolun yarısı eder…” diye devam ediyor şiire.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

4. Bu tarihi eser tam tamına üçyüzelli yıllıkmış.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

5. Bankaya beşyüz bin lira ödenecekmiş.

…………………………………………………………………………………..........................................................……….......................................................................................................

6. Annem Bursa’dan on beş metre kumaş istedi.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

7. Küçükken beş taş oynamayı çok severdim.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

8. Yaptığı işlemin sonucunu 16.7 buldu.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

9. 5 gündür uyumadığı yüzünün solgunluğundan belliydi.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

10. Bu parça on altılık notayla bestelenmiş.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

11. Ben de bu sene yirmiiki tane ağaç diktim.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................

12. Söylediğine göre saat onaçeyrek kala gelecekmiş.

…………………………………………………………………………………..........................................................………........................................................................................................


10. / 10’uncu

ikişer

otuz beş

üç yüz elli

beş yüz

15 metre

beştaş

16,7

onaltılık

yirmi iki

ona çeyrek kala

Beş

KARMA SORULAR

12


1. Seçenekte yazım yanlış olan sözcüğü düzelti-niz.

birdirbir

2. Cevap seçeneğindeki yanlışı düzelterek yeni-den yazınız.

19.15’te

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Saat onu beş geçe iskelede buluşmak için sözleştik.

B) İlkokuldayken teneffüslerde birdir bir oy-nardık.

C) Altıncı sınıfa geçtiğimde kendimi büyümüş hissettim.

D) Beşer kişilik gruplara ayrılıp projeyi yapma-ya başladık.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sayıların yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Maç saat 19.15’de başlayıp iki saat sonra bitecekmiş.

B) Sokağın başındaki apartmanın 6. katında oturuyoruz.

C) Öğrencilerin %35’i sınavda başarısız oldu.

D) IV. Murat zamanında devlet işlerinde dü-zenlemeye gidilmiş.

13


Aşağıdaki tabloda sayıların yazımıyla ilgili yanlışlık varsa (Y) yoksa (D) kutucuğuna işaret koyunuz.

Cümleler D Y

Amasya’ da tam beş yıl yaşadım.

Çocuklar sokakta dokuz taş oynuyorlardı.

Saat 15.15’de biz de yayına katılacağız.

Şimdiki dairesi 5’nci kattaydı.

Merdivenleri üçer beşer çıkıyordu.

Bana söylediğine göre yirmidokuz yaşındaymış.

Bu eserler 4 milyar yıl öncesine aitmiş.

Konferans saat on birde başlayacakmış.

5’incisi düzenlenen “Dil Şenlikleri” bu yıl da Ankara’da yapıldı.

2003’den bu yana para biriktiriyormuş.

Birinci seçilen şiiri yazan çocuk 11 yaşındaymış.

Tam elliiki sene evli kalmışlar annemle babam.

Deyimlerin Yazılışı

✽ Deyimler ayrı yazılır:

Àburnunun dikine gitmek, küplere binmek, ayaklarına kara sular inmek...

İkilemelerin Yazılışı

✽ İkilemeler ayrı yazılır:

ÀUzun uzun, mal mülk, eğri büğrü, kılık kıyafet, çoluk çocuk, süklüm püklüm...

✽ “mi” edatı, isim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır:

Àgüzel mi güzel, ders mers, ev mev, baş başa, el ele, yan yana, elden ele, başa baş, bire bir

(ölçü), art arda...

SIRA SENDE

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

15


Aşağıdaki cümlelerde yanlış yazılmış sözcüklerin doğrusunu yandaki kutucuğa yazınız.

1. Memleketimden uzak yerlerde yapa yalnız kaldım.

2. Kayıp olan zamanı geri döndürmek mümkün değil.

3. Saat 15.00’de başlayacak sunum 15.30’da son bulacak.

4. Her yıl Mayıs ayında okulumuz bahar şenliği düzenler.

5. İstanbul’lu insanlar diksiyonlarıyla ayırt edilir.

6. Haftasonu kursları zamanı doğru kullanmamızı sağlıyor.

7. RTÜK’den onaylanmayan hiçbir yayın TV’nda gösterilemez.

8. Başımıza ardarda gelen bu aksilikler gösteriyorki hata yapıyoruz.

9. Onyedi yaşımdayken üniversite için evimden ayrıldım.

10. Okullar 19 eylül 2016 pazartesi açılacak.

11. Önümüzdeki yıl 20.Mayıs.2017’de yapılacak şenlikler.

12. Seni ikna edeceğim diye dilimdetüybitti.

13. Yanayakıla beni aradığını söylediler.

14. Hayatımın en güzel günü: 05-05-2015

15. Eğlenmeye haftaya Pazar gideceğiz.


yapayalnız

Kaybolan

15.00’te

mayıs

İstanbullu

Hafta sonu

RTÜK’ten / TV’de

art arda gösteriyor ki

On yedi

Eylül / Pazartesi

20 Mayıs 2017

dilimde tüy bitti.

Yana yakıla

05/05/2015

pazar

KARMA SORULAR

16


1. Yanlış yazılan tarihin doğru şeklini yazınız.

kasım

2. Yazım yanlışının nedenini açıklayıp doğru şekilde yazınız.

Pekiştirilmiş sözcükler bitişik yazılır. Güpegündüz

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde tarihlerin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Sözleştiğimiz gibi 22 Haziran’da Büyükada’ya gideceğiz.

B) Gelecek yıl Kasım ayında yeni bir işe başlı-yorum.

C) Eylül 2008’de yaptığımız girişim olumlu so-nuçlandı.

D) Mayıs ayının ilk pazarı hep birlikte boğa turu yapacağız.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?

A) Ağacın sapsarı yaprakları sonbaharı karşılı-yor.

B) Kar yığınları bütün tepeyi çepeçevre sarmış.

C) Bomboş gözlerle etrafını süzüyormuş.

D) Güpe gündüz hırsız girmiş zavallının evine.

23


Aşağıdaki cümlelerde büyük harflerin yazımıyla ilgili yapılan yanlışlıkları bularak altını çiziniz.

1. Bütün mühendisler “Ziraatte yeni buluşlar” konulu sempozyuma katılacak.

2. 15 Mart salı günü düzenlenecek törende hepiniz görevlisiniz.

3. Edebiyatımız da islamiyetin kabulünden sonra değişikliğe uğradı.

4. Annem beni Beyler mahallesindeki köhne evimizde dünyaya getirmiş.

5. Hava tahmin raporlarına göre Anadolu’nun Kuzey’i soğuk havanın etkisinde.

6. “Çalıkuşu” Romanındaki Feride karakteri idealist Türk kızları yarattı.

7. Tarihte dünyanın şekliyle ilgili birçok fikir ayrılığı görülmüş.

8. Okulda çıkardığımız Yeni Hayat Gazetesi yakında her yerde satılacak.

9. Van gölü ile ilgili efsaneler bir süre basını meşgul etmişti.

10. Son yapılan sayımlarda batı Anadolu’nun nüfusu artış göstermiş.

11. Bakkal Hasan amca dükkânı yeni açıyordu.

12. Televizyonda milli eğitim bakanı açıklama yapıyor.

13. Tarihte nene Hatun gibi birçok kahramanımız vardır.

14. Mektubuma değerli arkadaşım diye başladım.

15. 1984 yılında Kelkit İlçesinde dünyaya geldi.

16. Son aylarda batının tutumu çok önemli.

17. Bu yıl meclis erken toplandı.

18. Süphan dağı volkanik bir dağdır.

19. Bu akşam boğazda yemek yiyelim.

20. “Son Kuşlar” Kitabı çok tutuldu.


KARMA SORULAR

24


1. Cevap seçeneğindeki yazım yanlışının sebebini açıklayınız.

Tırnak içine alınan sanat adamı ifadesi özel ad olmadığı hâlde büyük harfle başlamış.

2. Yazım yanlışını düzeltip yazınız.

Ağrı Dağı Efsanesi

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harfle-rin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Yazar “Korkusuzlar” adında yeni bir yapıt yayımladı.

B) Güney Anadolu’ya düzenlenen tura katılmak istiyorum.

C) Tuz Gölü’nde sular çekilince tuzların üzerin-de yürünebiliyor.

D) Onun en önemli özelliği bir “Sanat Adamı” oluşuydu.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harfle-rin yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Ağrı Dağı efsanesi Yaşar Kemal’in en önemli bir yapıtıdır.

B) Türk Dili dergisinin son sayısını almayı unut-muşum.

C) Sadece Ege’de çıkan Toplum gazetesinin sa-tışları artıyor.

D) Çalıkuşu romanı Reşat Nuri’nin sinemaya ak-tarılan ilk eseridir.

25


Aşağıdaki cümlelerde büyük harflerin yazımıyla ilgili yapılan yazım yanlışlarını düzelterek yanlarındaki boşluklara yazınız.

Aziz Sancar, “ insanları birbirinden ayıran çalışmaktır.” der.

Yapılan etkinliğe Hale hanım da katılacakmış.

Sayın başkan birazdan tesisimizin açılışını yapacaktır.

Yeni aldığı kediye “boncuk” adını vermek istiyor.

Nasa, yeni araştırmalarını merkür üzerinde yoğunlaştırdı.

Gemiler geçerken boğazdan ayrı bir güzeldi İstanbul.

Yeni Medeni kanunda haklar bayağı genişletilmiş.

Dinlediği müzik Hicaz makamında bestelenmiş.

Tropikal meyvelerin başında Hindistan Cevizi geliyor.

Tatile Ramazan bayramının ilk günü çıkacağız.

5 mayısta hayatımın rengi tamamen değişmişti.

Türk Dili Dergisi bu sayısında Sait Faik’e yer vermişti.

Geldiğini duyunca Dünyalar benim oldu.

Bu olay Kurtuluş Savaşı Döneminde yaşanmış.

İstediği elbise 100 Dolarmış.

İlacı köşedeki Sema eczanesinden almış.

Kutlamalar Taksim meydanında yapılıyor.

Yarın Zümrütevler mahallesinde elektrik kesintisi olacakmış.

SIRA SENDE

İnsanları

Hanım

Başkan

Boncuk

Merkür

Boğaz’dan

Kanun’da

cevizi

Mayıs’ta

hicaz

Bayramı’nın

dergisi

dünyalar

Dönemi’nde

dolarmış

Eczanesi’nden

Meydanı’nda

Mahallesi’nde

34


Aşağıdaki cümlelerde yazımı yanlış olan birleşik sözcüklerin doğru şeklini yandaki kutu-lara yazınız.

3. Gün geçmiyor ki bir takım sorunlarla karşılaşmayalım. birtakım

2. Televizyonu salonun baş köşesine koydurdu. başköşesine

1. Annem tüm misafirlerimize “Hoşgeldiniz” dedi. Hoş geldiniz

4. Yaptınız tüm hazırlıklar için teşekkürederim. teşekkür ederim

5. Sinirlenince hemen bulunduğu masayı terketti. terk etti

6. Benim gibi bir çok insan şu anki durumdan endişeli. birçok

7. Hiçbirşey beni düşündüklerimden alıkoyamaz. Hiçbir şey

8. Bu yaz tatilini yurtdışında geçirebilirlermiş. yurt dışında

9. Haberlerde bu gelişmeyi son dakika olarak altyazıda verdiler. alt yazıda

10. Toplum olarak bu önyargıdan kurtulmamız gerekiyor. ön yargıdan

11. Haftasonu yapacağımız gezi için hazırlık yapıyorduk. Hafta sonu

12. Valiliğe çıkıp durumunu arzetmek istiyordu. arz etmek

13. Güney batıdan esen rüzgâr sıcaklığı artırıyordu. Güneybatıdan

14. Musluğu tamir etmek için İngiliz Anahtarını istedi. İngiliz anahtarı

15. En sevdiğim kolyelerimden biri kayıp oldu. kayboldu

DİKKAT

• Ayırmada satır sonunda ve satır başında tek harf bırakılmaz................................................................................a-raba değil,.................................................................................. araba

• Kesme işareti satır sonuna geldiğinde yalnız kesme işareti kullanılır; ayrıca çizgi kulla-nılmaz.

...................................................................İstanbul’dan........................................................................ 1453’te


37


1. Aşağıdaki cümlelerde yer alan kısaltmalardan yazımı doğru olanları seçerek daire içi-ne alınız.

1. Gazete SBS’ye / SBS’na girecek öğrenciler için önemli bir haber yayımlandı.

2. T.B.M.M’de / TBMM’de görüşülen son yasa tasarısı öğrencileri de ilgilendiriyor.

3. Bu bitki türü kurak bölgeleri sever ve genellikle 80 cm’den / cm.’den fazla büyümez.

4. Şoförü yolladığım yer Turgutlu Mah. / mah. Derya Sokak’taymış.

5. THY’ye / THY’na yapılan iş başvurularının çoğu değerlendirilmedi.

6. Çocuğun tedavisini dr. / Dr. Mete Işık üstlendi.

7. “Okay” (T. / Tür. tamam) sözcüğü özellikle gençler arasında yaygın şekilde kullanılıyor.

8. T. C. / TC yasalarınca belirlenen bu hükümler hiçbir koşulda değiştirilemez.

9. Türk edebiyatındaki ilk roman çevirisi Telemak (çev. / Çev Yusuf Kamil Paşa)’tır.

10. Sinemalarda uzun süre gösterilen film, bu akşam TV’de / t.v.’de yayınlanacak.

2. Bu paragrafın kaçıncı satırlarında, satır sonuna gelen sözcüklerin bölünmesiyle ilgili yanlışlık yapıldığını verilen boşluğa yazınız.

1. Melike uzun süredir dışarı çıkmamış, tarlaların ve ormanlar-

2. ın özgürlüğünü yaşamamıştı. İç dünyası karmakarışık ol-

3. duğu hâlde, sabahın erken saatlerinin verdiği ferahlığı doy-

4. a doya yaşadı. Şaşmaz bir biçimde ormana giden yola koyuldu.

5. Ardından koşmaya ve kesik kesik havlamaya başlayan Bulut’-

6. ta da bir tedirginlik vardı. Zavallı köpek, sahibinin onu a-

7. cımasızca terk ettiğini biliyor gibiydi.


1, 3, 5, 6

KARMA SORULAR

38


1. Yanlış yazılan kısaltmayı düzeltiniz.

MEB’in

2. Satır sonunda yanlış bölünen sözcükleri düzeltiniz.

üçün-

cü

Erol’

dan

ikimiz

de

3. Ayrı yazılan birleşik kelimelere üç örnek yazınız.

Tepe üstü

kabul etti

çörek otu

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısaltmaların yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Bu film, sinemalardan sonra TV’de ilk kez gösteriliyormuş.

B) M.E.B’in onayladığı kitapları mutlaka okumalı-yız.

C) ODTÜ’de okuyan ağabeyim bu yıl mezun olu-yor.

D) TEMA yararına düzenlenen kermese katıla-cağız.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde satır sonuna gelen sözcük doğru bölünmüştür?

A) Bu yıl okul genelinde yapılan sınavda ü- çüncü oldum.

B) Beni arayan çocuğun telefon numarasını Erol’- dan aldım.

C) Buraya taşınmadan önce Cumhuriyet İlköğ-retim Okuluna gidiyordum.

D) Eski arkadaşlarla uzun zamandır ikimiz de görüşmüyoruz.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayrı yazılması gereken bir sözcük bitişik yazılmıştır?

A) Kötü alışkanlıklarının birçoğunu artık terket-melisin.

B) Öğrencilerimden herhangi biri bu soruyu ko-laylıkla çözebilir.

C) İlköğretim öğrencilerine okumanın önemini kavratmak şarttır.

D) Zeytinyağı ile yapılan yemekler daha hafif oluyor.

39


Aşağıdaki sözcük havuzundan yanlış yazılmış olan on iki sözcüğü bularak verilen boşluklara düzeltilmiş şeklini yazınız.

dökümanantreman

laboratuvarherkes

yanlız

yanlış

hemşerisandöviç

inkılap

zatürreşoför

egzoz

inisiyatif

jeneratör

aerobikklavuz

konservatuvar

laubali

asteğmen

atolye

motorsiklet

orijinal

pardesü psikiyatrirestoran

sarmısak distribitör

vejetaryen

fasülyeyevmiye

1. Doküman

4. Yalnız

7. Sandivç

10. Kılavuz

2. Antrenman

5. Fasulye

8. Hemşehri

11. Atölye

3. Pardösü

6. Distribütör

9. Sarımsak

12. Motosiklet

SIRA SENDE

56


Bu resimdeki kişilerin ifadeleri doğruysa konuşma balonunda verilen boşluğa (+), yan-lışsa (–) koyunuz. Adres yazarken

apartman ve daire numarası arasına eğik

çizgi kullanırım. (+)

Eğer cümlemden sonra açıklama yapacaksam

noktalı virgül kul-lanırım. (-)

Yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların arasına eğik çizgi kullanırım.

(+)

Özel olarak belirtmek istediğim

sözleri tırnak içine alırım. (+)

Bazı kısalt-malardan

sonra nokta kullanırım. (+)

Tarihlerin yazımında gün, ay, yıl arasına nokta kullanı-

rım. (+)

Sayılardan sonra sıra

bildirmek için virgül kullanırım.

(-)

Duygularımı ifade ettiğim cümlelerden sonra ünlem kullanırım. (+)

Sözcükler arasında “ve, ile, ilâ” anlamı vermek için kısa çizgi

kullanırım. (+)

Satıra sığma-yan sözcükleri bölmek için

kesme işareti kullanırım. (-)

Dil bilgisinde kökleri ve ekleri

ayırmak için virgül kullanırım.

(-)

Şiirde düşürü-len seslerin yerine kesme işareti kullanı-

rım. (+)

Tamamlanma-mış cümlelerin

sonuna üç nokta kullanı-

rım. (+)Herhangi bir sebepten açıklamak istemediğim sözcüğün yerine üç nokta kullanırım. (+)

Alay, kinaye, küçümseme anlamı

kazandırmak istediğim sözcük-ten sonra paran-tez içinde ünlem kullanırım. (+)

Hitap için kullandı-ğım sözlerden sonra noktalı virgül kulla-

nırım. (-)

Doğruluğundan emin olmadığım bilgilerin hemen yanında soru işareti kullanırım. (+)

Başka bir kimseden aktarılan sözleri yay ayraç içinde

veririm. (-)


KARMA SORULAR

57


1. Bu cümlede yay ayraçla belirtilen yerlere gelen noktalama işaretlerinin görevlerini yazınız.

Virgül sıralı cümleleri ayırmak için kullanıldı. Nokta-lar ise tamamlanmış cümlelerin sonunda kullanıldı.

2. Cevap seçeneğinde kullanılması gereken nok-talama işaretinin görevlerini örnek vererek yazınız.

Açıklama yapılacak cümleden sonra iki nokta kul-lanılır.

Babam şöyle derdi: “Her zaman düşünerek hare-ket et.”

3. Afişteki yazım ve noktalama yanlışlarını düzeltiniz.

15.00

25 Haziran 2016

1. Yaz yağmurudur bu ( ) uzun sürmez ( ) Fakat tabiat onunla can bulur ( ) Hele güneş ısıtmaya da başladı mı dünya ne güzel olur ( )

Bu metinde ( ) ile belirtilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir?

A) (,) (.) (.) (.) B) (,) (;) (.) (?)C) (;) (,) (;) (.) D) (,) (,) (.) (?)

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama işaretlerinden biri yanlış kullanılmıştır?

A) İsteseymiş yarışmayı kazanırmış (!) ama hazırlanmak için çaba göstermemiş.

B) K... Bey, o günden sonra ailesi ve çocuklarıy-la bu köşkte yaşamaya devam etti.

C) Atatürk, emir verdi; “Hedefiniz Akdeniz, ileri!”

D) Romanlarınızı kaleme alırken toplumdan mı, hayal gücünüzden mi yola çıkıyorsunuz?

3.

TARİH : 25 haziran 2016 YER : Büyük Suadiye Oteli SAAT: 15:00

Kendine güvenen aşçıların hepsini yarışmamızda

görmek istiyoruz.

GELENEKSEL YEMEK YARIŞMASI

Yukarıdaki afişte kaç yazım ve noktalama yanlışı vardır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

58


Aşağıda verilen cümleleri noktalama açısından kontrol edip uygun kutucuğu işaretleyiniz.

1. 12–11–2007 tarihinde tamamen yurt dışına yerleşti.

2. Annelerimize - bizi dünyaya getiren o melek kadınlara - ne kadar hürmet etsek azdır.

3. Apartmanın 5.’inci katına taşınan komşularımızla henüz karşılaşmadık.

4. Şırıl, şırıl akan derelerin içinden köye doğru ilerledik.

5. Ortalık renk cümbüşü gibiydi: pembe, kırmızı, sarı, mor laleler...

6. Ailesine; eşine, çocuklarına düşman gibi davranıyordu.

7. Kitap eline ulaştı mı hemen okumaya başla?

8. Evet; geleceğimi şekillendirmek için bir şeyler yapabilirdim.

9. Tam kavrayamadığım birkaç durum için Millî Eğitim Bakanlığı’na yazdım.

10. Sorumluluğunun öyle farkında ki (!) üzerini bile yalnız giyinemez.

Doğru Yanlış

Aşağıdaki cümlelerde verilen boşluklara uygun noktalama işaretlerini getiriniz.

• Tam, otların sarardığı zamanlar, Yere yüzükoyun uzanıyorum. Toprakta bir telaş, bir telaş… Karıncalar öteben beri dostum.

• Kendimi tanıtayım 1962 yılında İznik’te doğdum.

• “ ler” eki cümleye çeşitli anlamlar katan bir çekim ekidir.

• Eski Sanatkârlar Sokak No.: 24 2’de oturuyorum.

• Okuduğum kitabın künyesi: Reşat Nuri Güntekin Çalıkuşu Dersaadet 1922.

• Hâlâ gelişimini sürdüren tek destan Kırgızlara ait Manas Destanı dır.

• Her sabah 08 45 vapuruyla Sirkeci’ye geçiyorum.

• Değişik sanat akımlarının etkisinde kaldım dedi.

• İstese bir günde bitireceği bu işi bilerek yapmıyormuş.

SIRA SENDE

3

3

3

3

3

3

3

3

3

3

//

/

:

-

/

, , ,

“ ”

.

,

(!)

64


6. Kinaye

✽ Bir sözün benzetme amacı olmadan hem gerçek hem de mecaz anlamını düşündürecek biçim-

de kullanılmasıdır.

• Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın

Gömelim seni tarihe desem sığmazsın

M. Akif Ersoy

• Ben toprak oldum yoluna

Sen aşırı gözetirsin

Şu karşıma göğüs geren

Taş bağırlı dağlar mısın?

Yunus Emre

Aşağıdaki şiirler görülen anlam olaylarını boş bırakılan kutulara yazınız.

Ilık su gibidir yalnızlığım,

Yalnızlığım, ruhumda uzak bir ses gibidir.

Her sabah ufuklardan mavi şarkılar gelir,

Ve her sabah ürperir içimde yalnızlığım.

Gözlerin gözlerime değince

Felâketim olurdu ağlardım

Bir sevdiğin vardı duyardım

Çöp gibi bir oğlan, ipince

Hayırsızın biriydi fikrimce

Ne vakit karşımda görsem

Öldüreceğimden korkardım

Felâketim olurdu ağlardım

5. Abartma ( Mübalâğa )

✽ Bir varlığı, olayı ya da düşünceyi gerçekte mümkün olmayacak şekilde olduğundan çok daha

büyük ya da küçük gösterme sanatıdır.

Benzetme

Benzetme

ÖRNEK

ÖRNEK


65


Aşağıdaki dizelerin ait oldukları şiir türlerini verilen boşluklara yazınız.

Ne zaman seni düşünsem Bir ceylan su içmeye inerÇayırları büyürken görürümHer akşam seninle Yeşil bir zeytin tanesiBir parça mavi denizAlır beni İlhan BERK

Güzel dil Türkçe bize Başka dil gece bizeİstanbul konuşmasıEn saf, en ince bizeYeni sözler gerekseBunda da uy herkeseHalkın söz yaratmada Yollarını benimse Ziya GÖKALP

Gün olur sürüyüp beni derbeder,Bu ses rüzgârlara karışır gider.Gün olur peşimden yürür beraber,Ansızın haykırır bana: Nerdesin? Ahmet Kutsi TECER

Kalktı göç eyledi Avşar elleri,Ağır ağır giden eller bizimdir.Arap atlar yakın eder ırağı,Yüce dağdan aşan yollar bizimdir. Dadaloğlu

Benim bu gidişe aklım ermiyorFukara hâlini kimse sormuyorPadişah sikkesi selam vermiyorKefensiz kalacak ölümüz bizim Ruhi SU

Tam otların sarardığı zamanlarYere yüzükoyun uzanıyorumToprakta bir telaş, bir telaşKarıncalar öteden beri dostum. Behçet NECATİGİL

Ne güzel geçti bütün yaz, Geceler küçük bahçede... Sen zambaklar kadar beyaz Ve ürkek bir düşüncede, Sanki mehtaplı gecede, Hülyan, eşiği aşılmaz Bir saray olmuştur bize.

Ahmet Hamdi TAMPINAR

Bilmezler yalnız yaşamayanlar, Nasıl korku verir sessizlik insana; İnsan nasıl konuşur kendisiyle; Nasıl koşar aynalara, Bir cana hasret, Bilmezler.

Orhan veli KANIK

LİRİK

LİRİK

LİRİK LİRİK

EPİK

PASTORALSATİRİK

DİDAKTİK


KARMA SORULAR

66


1. Kişileştirmenin tanımını yapınız.

İnsan dışındaki varlıklara insana ait özelliklerin yüklenmesidir.

2. Lirik siir türünün özelliklerini yazınız.

Duyguların anlatıldığı şiir türüdür.

3. Kafiyenin tanımını yapınız.

Mısra sonlarında yazılışları ve okunuşları aynı; anlamları ve görevleri farklı kelimelerin, eklerin benzerliğine denir.

1. Dalgalar kumsalı okşuyorVe kavrulmuş kumlar serinliyorBiri çıkıp “Dalgalar kumsalı dövüyor.” diyorHâlbuki dalgalar ayrılık acısıylaGözyaşlarını kumlara döküyorBardağa boş yerinden bakan olma yavrum

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi kişileşti-rilmiştir?A) B)

C) D)

2. Seni düşündükçeGül dikiyorum elimin değdiği yereAtlara su veriyorumDaha bir seviyorum dağları

İlhan BERK

Bu şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?A) Lirik B) PastoralC) Didaktik D) Satirik

3. Dizelerin sonundaki ses benzerliğine “uyak” denir.Geceleyin bir ses böler uykumuİçim ürpermeyle dolar “Nerdesin?”Arıyorum yıllar var ki ben onuAşığıyım beni çağıran bu sesin.

Bedri Rahmi Eyüpoğlu

Buna göre yukarıdaki dörtlükte kaçıncı dize-ler arasında uyak görülmektedir?A) Yalnız 1 - 2 B) 1 - 3 ve 2 - 4C) 1 - 4 ve 2 - 3 D) Yalnız 2 – 4

74


Açıklamalarda verilen boşluklara gelecek sözcükleri bulmacaya yerleştiriniz.

Soldan Sağa3. Bir sanat ya da düşünce yapıtını tanıtma,

olumlu veya olumsuz yönlerini ortaya koyma amacıyla yazılan yazı türüne ... denir.

6. Bir kişinin duygu ve düşüncelerini günü gününe

kaydettiği yazı türüne ... denir.

7. Bir kişinin kendi başından geçen ya da tanık olduğu olayları anlattığı yazı türüne ... denir.

8. Gezilip görülen yerleri; tarihi, gelenekleri, yaşayışları ve tüm özellikleriyle anlatan yazı türüne ... denir.

11. Herhangi bir görüşü savunmak ve destekle-mek amacıyla yazılan, ispat kaygısı güden yazılara ... denir.

Yukarıdan Aşağı1. Yazarın kendiyle konuşuyormuş gibi herhangi bir

konuda düşüncelerini anlattığı yazı türüne ... denir.

2. Tarihe mâl olmuş kişilerin yaşam öykülerinin anla-tıldığı yazılara ... denir.

4. Bir yazarın güncel olayları kendi görüşleriyle verdiği gazete yazılarına ... denir.

5. Bir olay etrafında şekillenen, ayrıntıya girilme-yen; kahraman, yer ve zaman sayısı sınırlı olan yazılara ... denir.

9. Herhangi bir konuda okurla söyleşiyormuş gibi samimi bir dille yazılan edebi türe ... denir.

10. Bir ana olay etrafında birçok olayın yer, zaman ve kişi unsurlarıyla anlatıldığı yazı türüne ... denir.

1 2

5

6

7

8 9

10

11

3

4

D

E

N

E

M

E

H

İ

K

A

Y

G E Z İ

F

A N I

R

G

O

Y

İTŞEL R İ

B

Ü N L Ü K

I

F

R

A

Y A Z I S

O

H

B

ELAKAM

O

R

A

N

T

I


KARMA SORULAR

75


1. Cevap seçeneğinde açıklaması verilen türü yazınız.

Günlük

2. Cevap seçeneğindeki türün özelliklerini yazı-nız.

Ele alınan bir eser, yazar, sanat vs. değerlendi-rilmesi; olumlu ve olumsuz yanlarının ortaya konul-masıdır.

1. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bilgi yan-lışı vardır?

A) Olağanüstü olayların anlatıldığı edebiyat ürününe “masal” denir.

B) Olmuş ya da olması mümkün olan olayları anlatan eserlere “hikâye” denir.

C) Yazarın kendisiyle konuşuyormuş gibi, kesin hükümlere varmadan samimi bir üslupla oluş-turduğu yazılara “deneme” denir.

D) Yaşanan olayların, izlenimlerin, tarih atılarak günü gününe yazılması ile oluşan edebi türe “anı” denir.

2. “Kolera Günlerinde Aşk”, dünya edebiyatının gelmiş geçmiş en iyi yazarlarından Gabriel Garcia Marquez’in unutulmaz eserlerinden. Öylesine içine alır ki sizi, son sayfaya vardığı-nızda kitabı “bitirmiş” gibi değil, hikâyeye “ara vermiş” gibi hissedersiniz. Bir zaman geçer, gayri ihtiyari tekrar elinize alır, yeniden okur-sunuz. Ben de bu kitabı bu kadar zamandan sonra neden elime aldım hatta neden sizinle paylaşma ihtiyacı duydum bilmiyorum. Sanırım kitabın sonu bu ara ben dâhil herkesin ruh hâlini karşıladığından. Kitap biterken iki ana karak-ter, Florentino ve Fermina bir daha geri dön-memeye, sonsuza değin suların üzerinde kalıp ufka yelken açmaya karar verirler. O akış, o kaçış, benim gözümün önünden uzun süre git-mez.

Bu parça aşağıdaki yazı türlerinin hangisinden alınmış olabilir?A) Eleştiri B) AnıC) Fıkra D) Röportaj

KARMA SORULAR

76


3. Cumhuriyet Dönemi’nin en önemli şairlerinden Cahit Sıktı Taranıcı 4 Ekim 1910’da Diyarba-kır’da dünyaya gelmiştir. Eğitim hayatına Saint Joseph Lisesi ve Galatasaray Lisesinde devam etmiştir. Bir gazetede öyküleri yayımlanırken güçlü isimler aracılığıyla Paris’e eğitim amacıyla gitmiştir. II. Dünya savaşının patlak vermesiyle yurda dönen Tarancı, 1956 yılında hayata göz-lerini yummuştur.

Bu metin aşağıdaki edebi türlerin hangisinden alınmış olabilir?A) Anı B) GünlükC) Biyografi D) Sohbet

4. Aşağıdaki edebi türlerle ilgili verilen bilgiler-den hangisi yanlıştır?

A) Anılar günü gününe yazılır, kişisel yargılara yer verilir.

B) Fablda olaylar; bitkiler, hayvanlar ve cansız varlıklar arasında geçer.

C) Otobiyografide kişi kendi hayat hikâyesini kaleme alır.

D) İnsan hayatını konu alan ve sahnelenen yazı türü tiyatrodur.

5. Dilimiz, konuşma dilimizden çok yazı dilimiz, yıl-lardan beri, yüzyılı aşkın bir zamandan beri durmadan değişiyor. Değişmesini bir dileyen oldu, bir buyuran oldu diye değil; değşimesi gerektiği için, değiştirmek zorunda olduğumuz-dan, içimizden duyduğumuz için değişiyor. Eli-mizdeki dille dünden kalan dille, istediğimizi söyleyemediğimiz, istediğimiz gibi söyleyemedi-ğimiz için değişiyor.

Bu metin aşağıdaki edebi türlerin hangisinden alınmıştır?A) Makale B) DenemeC) Eleştiri D) Söyleşi

3. Cevap olan türün iki özelliğini yazınız.

• Okuyucunun ilgisini çekebilecek, tanınmış kişile-rin hayatlarını anlatan yazılardır.

• Kişinin hayat hikâyesi anlatılırken nesnel bir tutum sergilenir.

4. Anı türüyle ilgili iki özellik yazınız.

• Yaşanmış bir olay birinci kişinin ağzından anla-tılır.

• Genellikle tanınmış kişilerin yaşadıklarını baş-kalarıyla paylaşmak istemesinden doğar.

5. Cevap seçeneğindeki türün özelliklerini yazı-nız..

• Her konuda yazılabilir.

• İspat etme amacı yoktur.

• Yazar bir konuda düşüncesini kesin kurallara varmadan, kanıtlamaya çalışmadan anlatır.

KARMA SORULAR

77


6. 24 Mayıs 2003Bu kaldırımüstü açık hava kahvesini seviyorum. Sabahları güneş almıyor ve rüzgâr duyumsana-biliyor. İlk yaz sabahları bu kentte, bir ağaç hışırtısıyla, işte buradayım, bu kahvede çayımı içmeye hazırlanıyorken birden, bir kokuyla, belirsiz geliveriyor. Yaşlanmış gövdemi üşütme-meye çalışarak ve onunla; o yaşlı, atık gövdeyle genç ilk yaz arasındaki karşıtlığı bilincimde kav-rayarak içine ince dilim limon koyup gövdeyle ilkyazın bileşimi olduğunu düşünerek içiyorum çayımı.

Hilmi Yavuz

Bu metin aşağıdaki türlerden hangisinden alınmıştır?A) Günlük B) AnıC) Gezi yazısı D) Biyografi

7. … yazar başından geçen bir ya da birkaç olayı anlatır. Yani … farklı olarak yaşananların hep-sini vaktinde değil sonradan ve bir kısmını yazar.

Bu paragrafta boş bırakılan yerlere aşağıda-kilerden hangisi getirilmelidir?

A) Denemede - günlükten

B) Anıda - günlükten

C) Biyografide - günlükten

D) Anıda -otobiyografiden

6. Cevap seçeneğindeki türün özelliklerini yazı-nız.

• Bir kişinin gözlem, izlenim, duygu ve düşünce-lerini anlatmasından kaynaklandığı için gerçek hayata dayanır.

• Konuşma diliyle, sade, samimi bir anlatımı var-dır. Kişisel yargılara yer verilir.

• Anıdan farklı olarak günü gününe yazılır.

7. Cevap seçeneğindeki türlerin en önemli far-kını yazınız.

Günlük günü gününe yazılır, anı ise geçmişe dönük yazılır.

78


Aşağıdaki metinlerin hangi edebi türlerden alınmış olabileceğini verilen boşluklara yazınız.

Aklın o kadar çeşitli yolları vardır ki hangisinden gideceğimizi bilemeyiz. Görgünün de öyle. Olaylara bakarak çıkarmak istediğimiz sonuçlar pek inanılır gibi değildir. Çünkü olaylar hiçbir zaman eşit olmaz-lar. Bu dünyada gördüğümüz şeylerin ortak özelliği ayrı ve değişik olmalarıdır. Bununla birlikte yasaları çoğaltarak yargıçların yetkilerini daraltmak, yargılara sınır çizmek düşüncesine de yanaşmıyorum. Bu düşüncede olanlar şunu unutuyorlar ki yasaları yapmakta olduğu kadar onların yorumlanmasında da özgürlük ve yetki vardır.

Yapmaya alıştırıldığımız işlerden binde biri bile kendimizle doğrudan doğruya ilgili değil. Bakarsınız bir adam canını dişine takmış, kurşun yağmuru altında, yıkık bir kale duvarına tırmanıyor bütün hıncıyla; bir başkası, karşı tarafta, kan revan içinde, aç susuz savunuyor o kaleyi ölesiye. Kendileri için mi gösteri-yorlar bu yararlılığı? Uğrunda ölecekleri ve hiç görmedikleri insan belki o sırada kılını kıpırdatmadan keyif sürmektedir. Bakarsınız bir başkası, bitkin, perişan, saçı sakalı birbirine karışmış kitaplıktan çıkıyor gece yarısından sonra. Bunca kitabı daha iyi, daha akıllı bir insan olmak için mi karıştırdı sanırsınız? Yok canım sen de! Ya ölecek o kitaplıkta ya öğretecek yarınki kuşaklara Platus’un dizelerini hangi düzenle kurdu-ğunu ve falan Latince sözcüğün nasıl yazılması gerektiğini. Kim seve seve feda etmiyor sağlığını, canını şan şeref için? Oysa paradan başka nedir ki şan şeref? Kendi ölümümüzden korkmakla yetinemeyiz; eşlerimizin, çocuklarımızın, ölümünden de korkmak zorundayız.

Kıymetli Meslektaşım,

Geçen günkü Nokta dergisinde Ulus’tan aktarılmış bir yazınızı okudum. Ne çok üzüldüm bilseniz! Yoksa sizi de mi elden kaçırdık? Nerede o eski güzelim öz Türkçe sözler, nerede o yazınızdaki edebiyat, ahlak, hak, sanat, merak, şiir gibi tatsız tuzsuz Osmanlıca sözler? Niçin şunun bunun sözüne bakıp da düşün-celerimizi değiştiriyorsunuz? O yeni sözleri beğenmeyenler var diye mi yazmak istemiyorsunuz? Günün birinde bir kişi çıkıp size: “Beğenmedim bu sesinizi.” dese ona bakıp da sesinizi değiştirecek misiniz? Ne derse desin el gün. Biz yolumuza bakalım.

Deneme

Sohbet

Mektup

SIRA SENDE

79


Sokrates söylemiş diye değil, kendi yaratılışıma uyarak üstelik aşırılığa bile kaçarak bütün insanları hem-

şehrim sayıyorum. Bir Polonyalıyı tıpkı bir Fransız gibi kucaklıyorum, dünya ile akrabalığımı kendi ulusumla

akrabalığımın üstünde tutuyorum. Doğduğum yerin pek o kadar düşkünü değilim. Kendi düşüncemle vardı-

ğım yeni bilgiler, bana yalnız esintilerle edindiğim hazır ve gelişigüzel bilgilerden daha değerli gelir. Kendi

kazandığımız temiz dostluklar nerde, iklim ve kan dolayısıyla bağlı olduğumuz dostluklar nerde! Doğa bizi

özgür ve bağımsız yaratmış, bizse tutup kendimizi birtakım çemberler içine hapsediyoruz.

Cumhuriyet’in ilânından sonra İstanbul’da bir kabul töreni verilir. Tüm dünya ülkelerinin elçileri ve ataşe-leri de bu törene davet edilir. Davet güzel bir şekilde devam etmektedir fakat İngiliz ataşesi olan bin-başının bakışları Mustafa Kemal’in gözünden kaçmaz. Binbaşı bütün davet boyunca kendisine dik dik bak-mıştır ve bakmaya devam etmektedir. Ne olduğunu öğrenmek için yaverini gönderir. Yaver, Mustafa Kemal’e şöyle der:

— Paşam, kendisine neden ters bir tavır takındığını sordum, o da bana Mustafa Kemal’in Çanakkale’de babasını öldürdüğünü söyledi.

Bunun üzerine Mustafa Kemal şöyle der:

— Git sor bakalım, babasının Çanakkale’de ne işi varmış?

İki ya da daha fazla cismin birbirine çarpması çeşitli olayların doğmasına yol açar. Birbirine çarpan iki cismin meydana getireceği olayların üzerlerinde durulacak bir yanı olmadığı düşünülebilir. Oysa çarpışma-nın doğurduğu olaylar mekaniğin en önemli ve en karmaşık bölümünü meydana getirirler. Bu olayların baş-lıca nitelikleri şunlardır: Her şeyden önce esnek cisimlerle esnek olmayan cisimlerin çarpışması arasında bir ayrım gözetmek gerekir. Esnek bir cisim, biçimi bozulduktan sonra kendiliğinden eski biçimini alan bir cisimdir. Örneğin çelik bir küre esnek bir cisimdir. Maddenin niteliklerini incelerken çelik bir kürenin esnek olduğunu öğrenmişizdir. Nitekim bir mermerin üstüne düşen çelik bir küre, sadece çarpışma noktasında ezilir. Bu noktanın hemen ardından yeniden yuvarlaşır.

Deneme

Anı

Makale

bİrlİkte ÇÖzelİm · ağrı dağı efsanesi 1. aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük...

Documents