Branka eta Mintzagrama

Datuen irakurketarako hainbat argibide

Oiartzualdeko HN mintegia2009ko azaroa

2

BRANKA irakurtzen laguntzeko

♦ Bi ohar garrantzitsu♦ Datuen laburpena

interpretatzeko aholkua

♦ Eremuz eremuko emaitzen atzetik zer?

3

Branka, Datuak irakurtzeko oharrak

♦Jakin datu bakoitzaren atzen zer dagoen

♦GEUK irakurri, datua bere testuinguruan kokatu

4

Laburpena, datuak eta “interpretazio” bat

Indize hauek zein datutatik

eratortzen diten argi izan

Geure irakurketa egin ahal izateko

Hau eta Geurea bat etorriko al dira?

Ez beti!

GEUREA KONTESTUALIZATUA!

???

5

Brankak, emaitzak nola?Laburpena, grafikoa

6

Eremu instituzionala (1)

7

Eremu instituzionala (2)

8

Eremu instituzionala

9

Eskolako Kideen ezagutza eta erabilera

10

Eskolako Kideen ezagutza eta erabilea

11

Eskolako Kideen ezagutza eta erabilera

12

Gelaz kanpoko jarduerak

13

Gelaz kanpoko jarduerak

Gelaz kanpoko jarduerak

14

BRANKA

Motorraren funtzionamendua ulertzeko

Motorraren piezak:

•EUSKARAREN PRESENTZIA (P)

•EUSKARAREN AHOZKO ERABILERA (b)

•EUSKARAREN IDATZIZKO ERABILERA (c)

•EUSKARAREN ERABILERA OROKORRA (E =b+ c)

•PRESENTZIA MAILA JAKINERAKO ERABILERA: (P/E)

15

EUSKARAREN PRESENTZIA (P) Hizkuntza horren agerpena (idazkietan, paisaian) eta ezagumenduari esaten diogu.

16

EUSKARAREN AHOZKO ERABILERA (b)

Mintzagramak

17

EUSKARAREN IDATZIZKO ERABILERA (c)

18

EUSKARAREN ERABILERA OROKORRA (E= b+c)

Mintzagramak

19

PRESENTZIA MAILA JAKINERAKO ERABILERA (P/E)

20

PRESENTZIA MAILA JAKINERAKO ERABILERA (P/E)

21

MINTZAGRAMAK,

edo baliabide interesgarria?

alferrikako zama

22

MINTZAGRAMAren MINTZAGRAMAren inguruko argibideakinguruko argibideak ..

Oinarri teorikoak Oinarri teorikoak eta metodologia.eta metodologia.

Ebaluazio Taldean aztertua eta Ebaluazio Taldean aztertua eta ontzat emana 2009ko ontzat emana 2009ko maiatzean.maiatzean.

23

Mintzagramaren helburua:

Taldearen EGITURA

eta

HIZKUNTZA ERABILERAK ezagutzea

Mintzagrama teknika, taldeen baitako hizkuntzaren berbazko erabilera aztertzeko lanabesa da, taldekideen arteko ahozko komunikazio sarea aztertzekoaahozko komunikazio sarea aztertzekoa, alegia.

Mintzagrama teknika, soziometriatik eratorria eta egokitutako teknika da; taldeen agitura aztertzeko teknika.

24

MINTZAGRAMA♦ “Las bujías transmiten

energía eléctrica que convierten al combustible en un sistema de energía.”

♦Sartutako datuak Mintzagramak ERABILERA INDIZEERABILERA INDIZE bihurtzen ditu.

25

a031

a122

a013

i004

b315

c116

c117

i008

b109

i0010

a/b/c/i

GaztelEuskhauteslea

Zenbat bider hautatuak

a: euskal hiztuna aktiboak b:erdal hiztun aktiboak

c: hiztun “pasiboak” i: hiztun “isolatuak”

26

HIZTUN TIPOLOGIAKHIZTUN TIPOLOGIAK

♦ EUSKARAREN ALDEKO HIZTUN AKTIBOAK (a)EUSKARAREN ALDEKO HIZTUN AKTIBOAK (a) Euskaran erdaran baino boto gehiago jaso dituztenak.Euskaran erdaran baino boto gehiago jaso dituztenak. Zenbat eta gehiago izan orduan euskararen erabilera altuagoa.Zenbat eta gehiago izan orduan euskararen erabilera altuagoa.

♦ ERDARAREN ALDEKO HIZTUN AKTIBOAK (b)ERDARAREN ALDEKO HIZTUN AKTIBOAK (b) Erdaran euskaran baino boto gehiago jaso dituztenak. Erdaran euskaran baino boto gehiago jaso dituztenak.

Zenbat eta gehiago izan orduan erdararen erabilera altuagoa.Zenbat eta gehiago izan orduan erdararen erabilera altuagoa.

♦ HIZTUN “PASIBOAK”HIZTUN “PASIBOAK” ( c) Kopuru bera jaso dute hizkuntza batean zein bestean. Kopuru bera jaso dute hizkuntza batean zein bestean. Asko Asko baleude taldearen komunikazioan hizkuntza joera aldagarria baleude taldearen komunikazioan hizkuntza joera aldagarria izango daizango da.

♦ ““ISOLATUAK” ISOLATUAK” (i)Inork ez duena hautatu hizkuntza batean zein bestean.Inork ez duena hautatu hizkuntza batean zein bestean. Asko izateak sendotu gabeko taldea dela adieraziko lukeAsko izateak sendotu gabeko taldea dela adieraziko luke.

27

MINTZAGRAMAK NOLA FUNTZIONATZEN DU?

Kontuan hartzen du taldekideek egindako eta taldekideek egindako eta jasotako aukerakjasotako aukerak. Ondorengo datuak aintzat hartuz

Taldearen tamainaTaldearen tamaina nBoto kopurua euskarazBoto kopurua euskaraz xBoto kopurua erdarazBoto kopurua erdaraz yEuskaldun aktiboakEuskaldun aktiboak aEuskaraz emandako botoen proportzioaEuskaraz emandako botoen proportzioa px

Erdaldun aktiboakErdaldun aktiboak bHiztun aktiboak guztiraHiztun aktiboak guztira h (a+b)Hiztun aktiboen proportzioakHiztun aktiboen proportzioak ph

Hiztun pasiboakHiztun pasiboak c Hiztun pasiboen proportzioaHiztun pasiboen proportzioa pc

Hiztun isolatuakHiztun isolatuak iHiztun isolatuen proportzioaHiztun isolatuen proportzioa pi

28

MINTZAGRAMAK NOLA FUNTZIONATZEN DU?

♦ Euskaraz emandako boto kopurua Euskaraz emandako boto kopurua (x)(x)

♦ Erdaraz emandako boto kopurua Erdaraz emandako boto kopurua (y)(y)

♦ Euskaldun aktiboak Euskaldun aktiboak (a)(a)

♦ Erdaldun aktiboak Erdaldun aktiboak (b)(b) 100m

a b

x ye

a b

x y

−

=

+

Euskaraz eta erdaraz emandako boto-kopuruak hartzen ditu kontuan.

29

MINTZAGRAMAK NOLA FUNTZIONATZEN DU?

HIZKUNTZA HIZKUNTZA ERABILERA ERABILERA

INDIZEAINDIZEA

Hizkuntza erabilera –Hizkuntza erabilera –indizeen araberako indizeen araberako taldeen sailkapena:taldeen sailkapena:

♦ Talde erdalduna♦ Erdararako joera duen taldea♦ Baterako zein besterako

joera duen taldea

♦ Euskararako joera duen taldea

♦ Talde euskalduna

30

Talde guziek dute bi mintzagrama: Euskarena eta erdararenaEz dago hizkuntzatako baten egoera ebaluatzerik beste hizkuntza aintzat hartu gabe

3. irudia: Euskararen mintzagrama (www.ulibarri.info).

4. irudia: Erdararen mintzagrama (www.ulibarri.info).

31

♦ Hiztun bakoitzak duen tokia eta eragina ikus Hiztun bakoitzak duen tokia eta eragina ikus daiteke.daiteke.

♦ Grafikoaren altuerakGrafikoaren altuerak (jasotako botoak islatzen ditu) eta zabalerak (zenbat eta zabalagoa orduan eta anitzagoa).

♦Mintzagramei etekin handienak ikastaldearen tutoreak, edo taldearen arduradunak atera diezaioke. Berak bakarrik baitaki taldekideak nortzuk diren.

32

Hiztun aktibo kopuruaren arabera, taldearen joera nagusiak zeintzuk diren jakin dezakegu.

Ahozko komunikazioari dagokionez, taldearen hizkuntza taldearen hizkuntza portaeraportaera, funtsean, taldekideen hizkuntza gaitasuna eta taldekideen hizkuntza gaitasuna eta taldekideen arteko harremanen araberakoa dataldekideen arteko harremanen araberakoa da. Hori horrela, talde jakinean, hizkuntza erabilera hiztun aktiboen kopuruen hizkuntza erabilera hiztun aktiboen kopuruen araberakoa dela esaten dugu.araberakoa dela esaten dugu. Berbazko komunikazioa izan ahal izateko gaitasun nahikoa dutelakoan, hiztun aktiboak dira hiztun aktiboak dira taldeko kideen arteko harremanak biziberritzen dutenak.taldeko kideen arteko harremanak biziberritzen dutenak.

♦ Hiztun aktiboek markatzen dute hizkuntzazko Hiztun aktiboek markatzen dute hizkuntzazko talde dinamika.talde dinamika. Euskararen hiztun aktiboak erdarazkoak baino gehiago balira, taldeak euskaraz komunikatzeko joera izango luke; erdararenak gehiago balira, taldeak erdararekiko joera izango luke

♦ Hiztun pasibo asko balego taldearen komunikazio Hiztun pasibo asko balego taldearen komunikazio hizkuntza-joera aldagarria izango litzateke.hizkuntza-joera aldagarria izango litzateke.

♦ Hiztun isolatu asko izateak, sendotu gabeko dela Hiztun isolatu asko izateak, sendotu gabeko dela adieraziko lukeadieraziko luke..

33

HARREMAN SAREAK, JOERAKJOERAK

♦ Joera ahula,Joera ahula, kide bakan batzuen eraginpean kide bakan batzuen eraginpean baitago talde dinamikabaitago talde dinamika

Euskararen erabilera areagotzeko, taldea zabaldu beharko genuke, taldekideen arteko harremanak sustatu beharko genituzke, komunikazio-sare berriak sortzea lortu beharko genuke.

34

HARREMAN SAREAK

♦ Joera irekia, Joera irekia, amaraunen itxura hartzen amaraunen itxura hartzen duenean, taldekideen arteko hartu emanak eta duenean, taldekideen arteko hartu emanak eta loturak ugariak dira. Kideen arteko loturak ugariak dira. Kideen arteko elkarreragina handia da.elkarreragina handia da.

Ikastalde hauek irekiak eta, harremanetan, aberatsak badira ere, ez du esan nahi eramateko errazak direnik, talde irekiak, puntu batean, managaitzak eta gatazkatsuak gerta daitezke-eta. Edozelan ere, ondo eramanez gero, talde irekiak malguak, aberatsak eta hazkuntza pertsonalerako talde egokiak dira.

35

HARREMAN SAREAK

Joera zatikatua, Joera zatikatua, lotu gabeko amaraun lotu gabeko amaraun multzoak. Talde bat baino aparteko taldeen multzoak. Talde bat baino aparteko taldeen bilduma.bilduma.

7. irudia: Mintzagrama, joera irekia (www.ulibarri.info).

Horrelako kasuetan komunikazio-sareen arteko lotuneak bilatu beharko lirateke; hori lortzera bideratutako estrategiak sustatu. Egoera honetako taldeetan gerta daiteke komunikazio-sare horietako bat gailentzea eta talde osoaren dinamikan eragitea.

36

Hizkuntzaren erabilerari begira zein da hobea joera ahula (1), irekia (2) edo zatikatua (3)?

Joera ahula

Joera irekia

Joera zatikatua

37

IDEIA BATZUK: Taldea eta Erabilera

♦ Taldekideen (TALDEA) arteko harremanetan beti harremanetan beti izaten da Hizkuntza erabiltzeko joeraizaten da Hizkuntza erabiltzeko joera bat (HIZKUNTZA JOERA).

♦ Taldea berez eite aldakorraeite aldakorra da. Ikastetxeko ikastaldeak izaera berezia du adina, tamaina eta egoeraren arabera.

♦ Ez dago berbaldirik talderik gabeEz dago berbaldirik talderik gabe, gutxienez bi lagun behar dira komunikatu ahal izateko.

♦ Taldeak eragiten du norberarengan eta baita Taldeak eragiten du norberarengan eta baita norberak taldearengan,norberak taldearengan, hala ere, taldearen eragina handiagoa izaten da gizabanakoarena baino.

♦ Taldea nola dagoen egituratuta jakin dezakeguTaldea nola dagoen egituratuta jakin dezakegu

OINARRI TEORIKOAREN OINARRI TEORIKOAREN HIPOTESIA:Taldeko harreman sareek HIPOTESIA:Taldeko harreman sareek hizkuntza erabileran eragiten dute.hizkuntza erabileran eragiten dute.

38

Zer aztertu dezakegu mintzagramak erabiliz?

♦ Taldeen egitura:Taldeen egitura: hiru joera nagusiak (ahula, irekia edo zatikatua).

♦ Talde barreneko osagai txikiagoakTalde barreneko osagai txikiagoak; bikoteak, hirukoteak…

♦ Euskara eta erdararen arteko Euskara eta erdararen arteko aldeakaldeak

♦ Kide bakoitzaren posizioa eta Kide bakoitzaren posizioa eta paperapapera ikastaldeari eta hizkuntzari begira.

39

Aio pelaio!Aio pelaio!.