branş analizi iktisat - uzmankariyer.com · uzmanuzman 2013 kpss faiz oranlar ını doğal faiz...

uzmanuzmanyaklaşımıyaklaşımı

iktisatBranş Analizi

İktisat soruları bir bütün olarak değerlendirildiğinde kolay bir sınavdı denilebilir. Bu anlamda sürpriz bir soru yoktu. Ancak Türkiye ekonomisindeki soruların istatistik bilgiye dayanması öğrenci açısından sıkıntı yaratır nitelikteydi.

Özden BAYRAM

uzmanuzmanyaklaşımıyaklaşımı

soruların konulara göre dağılımıiktisat

KONU BAŞLIĞI SORU SAYISI

► İktisadi Doktrinler Tarihi 2

► Mikro İktisat 12

► Makro İktisat 10

► Para-banka 4

► Uluslararası İktisat 4

► Büyüme ve Kalkınma 4

► Türkiye Ekonomisi 4

Toplam 40

uzmanuzman 2013 KPSS

Faiz oranlarını doğal faiz (Nominal faiz) ve piyasa faizi (banka faizi) şeklinde iki gru-ba ayıran iktisatçı Knut Wicksell’dir. Doğal faiz sermayenin reel getirisini ifade eder, piyasa faizi bankaların kredi üzerinden talep ettikleri faiz oranıdır.

Doğal faiz oranı ile piyasa faiz oranı eşit olduğunda ekonomide fi yatlar genel düze-yi değişmemektedir. Ancak bu iki faiz oranındaki farklılıklar, örneğin doğal faiz ora-nı piyasa faizinden büyükse fi yatlar genel düzeyi artarak ekonomi enfl asyon süre-cine girmektedir.

Doğru yanıt “C” seçeneğidir.

1. “Normal” ya da “doğal” faiz oranı ile “banka” ya da “piyasa” faiz oranı arasındaki farkın iktisadi dalga-lanmalara yol açtığını ileri süren iktisatçı aşağıda-kilerden hangisidir?

A) David Ricardo

B) Joseph Schumpeter

C) Knut Wicksell

D) Philip Wicksteed

E) Irving Fisher


Klasik İktisadi Düşünce Okulu’nun temel varsayımları şu şekilde özetlenebilir.

● Mal ve faktör piyasalarında tam rekabet piyasası koşulları geçerlidir.

● Para işlem güdüsüyle talep edilir.

● Ekonomik birimler gelecekle ilgili istikrarlı bir beklentiye sahiptirler.

● Ekonomik analizde uzun dönem esas alınır. (E seçeneği)

● Ekonomik birimler rasyonel davranırlar.

● Ekonomi her zaman tam istihdamdadır. (D seçeneği)

● Fiyatlar ve ücretler esnektir.

● Para yansızdır (nötrdür). (B seçeneği)

● Ekonomik birimler reel değişkenleri dikkate alırlar.

● Piyasalarda tam enformasyon söz konusudur.

● Tasarrufl ar, kendiliğinden yatırıma yönelir.

● Say yasası (Her arz kendi talebini yaratır) geçerlidir. (C seçeneği)

● Ödünç verilebilir fon piyasasında reel faiz oranları tam esnektir.

● Reel faiz oranı ödünç verilebilir fon arzı ile fon talebi tarafından belirlenebilir.

Sorunun A seçeneğinde belirtilen varsayım “Para bir servet biçimidir.” Klasik İktisa-di Düşünce Okulu’na ait değildir.

Doğru yanıt ”A” seçeneğidir.

2. Aşağıdakilerden hangisi, Klasik İktisadi Düşünce Okulu’nun temel kabullerinden biri değildir?

A) Para bir servet biçimidir.

B) Para her zaman yansızdır.

C) Her arz, kendi talebini yaratır.

D) Ekonomi, her zaman tam istihdamdadır.

E) İktisadi analizin temel zaman birimi, uzun dönem-dir.


A ve B malları ikame A ve C malları ise tamamlayıcı mallardır.Buna göre, A malının fi yatında ortaya çıkan bir değişme,

● A malının kendi talep miktarını etkiler, değişiklik A malının talep eğrisi üzerin-de gözlemlenir.

.

.

PA

PA

QA

PA2

QA2 QA1

D2

D1

dA

0

● İkamesinin (B malının) talebini etkiler, değişiklik B malının talep eğrisini sağa (B malının fi yatı yükselir) - sola (B malının fi yatı düşer) kaydırır.

PA

PA1

QA

PA2

QA2 QA1

D2

D1

dA

0

PB

PB2

PB1

PB3

QA

D2

SB

D1D3

dB3 dB1

dB2

PA QBise ve

QB3 QB1QB20

- - PB -

PA QBise ve. . .PB

3. sorunun çözümünün devamı bir sonraki sayfadadır.

3. A ve B malları ikame, A ve C malları ise tamamlayıcı mallardır.

A malının fi yatı artarsa aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir?

A) A malının talep eğrisi sola kayar.

B) B malının talep eğrisi sağa kayar ve fi yatı yükselir.

C) B malının talep eğrisi kaymaz ama fi yatı yükselir.

D) C malının talep eğrisi sağa kayar ve fi yatı yükse-lir.

E) C malının talep eğrisi kaymaz ama fi yatı yükselir.


● Tamamlayıcısının (C malının) talebini etkiler, değişiklik C malının talep eğrisi-ni sola (C malının fi yatı düşer) - sağa (C malının fi yatı yükselir) kaydırır.

PA

PA1

QA

PA2

QA2 QA1

D2

D1

dA

0

PC

PC3

PC1

PC2

QC

D3

SC

D1

dC2 dC1

dC3

PA QAise Yukarı

QC2QC1QC30

- -

PA QAise Aşağı. .

PA QC,,

Sola-

-

PA QC Sağa.

.

PC,,

-

PC

.

Doğru yanıt “B” seçeneğidir.

3. A ve B malları ikame, A ve C malları ise tamamlayıcı mallardır.

A malının fi yatı artarsa aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir?

A) A malının talep eğrisi sola kayar.

B) B malının talep eğrisi sağa kayar ve fi yatı yükselir.

C) B malının talep eğrisi kaymaz ama fi yatı yükselir.

D) C malının talep eğrisi sağa kayar ve fi yatı yükse-lir.

E) C malının talep eğrisi kaymaz ama fi yatı yükselir.


Y malı

K (2,4)

M (3,3)

L (4,2)

X malı

UB1

NB0UA0UA1

4

3

2

2 3 40

A ve B tüketicileri (2,4) ve (4,2) mal sepetlerini tükettiklerinde elde ettikle-ri fayda düzeyleri aynı ve 10 birimdir. Bu tüketim düzeylerinde A tüketicisinin farksızlık eğrisi (UA) ve B tüketicisinin farksızlık eğrisi (UB) K ve L noktaların-da kesişmektedir.

Mal sepetindeki mallar (3.3) şeklinde belirlendiğinde, analitik düzlemde karşılık ge-len yeni nokta (M noktası), A tüketicinin farksızlık eğrisinin (UA) solunda, B tüketici-sinin farksızlık eğrisinin (UB) sağında yer almaktadır.

Bilindiği gibi farksızlık eğrileri orijinden uzaklaştıkça (sağa gittikçe) gösterdiği fayda düzeyi artar. Orijine yaklaştıkça (sola gittikçe) fayda düzeyi azalır.

Buna göre A tüketicisi (3.3) mal sepetini kullandığında farksızlık eğrisi sola kayacak ve elde ettiği fayda düzeyi azalacaktır. (10 birimlik fayda düzeyinden daha az), B tü-keticisi (3.3) mal sepetini kullandığında farksızlık eğrisi sağa kayacak ve elde ettiği fayda düzeyi artacaktır (10 birimlik fayda düzeyinden faha fazla)


4. İki mal tüketen A ve B tüketicilerinden A’nın farksız-lık eğrileri orijine göre içbükey, B’nin farksızlık eğrileri orijine göre kesin dışbükeydir.

Her iki tüketici de (2,4) ve (4,2) mal sepetlerinden onar birim fayda elde ediyorsa (3,3) mal sepetin-den elde ettikleri fayda düzeyi aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A BA) 12 8B) 8 12C) 12 10D) 8 10E) 12 12


Malın fi yatında ortaya çıkan değişmelerin yarattığı etkiye fi yat etkisi (Toplam etkis) denir.

, şeklinde ikiye ayrılır.

Gelir etkisi, fi yattaki değişmeye bağlı olarak tüketicinin reel gelirinin değişmesidir.

Gelir etkisi Normal mallarda Negatif

Düşük mallarda Pozitif

Giffen malda Pozitif’tir.

İkame etkisi, fi yattaki değişmeye bağlı olarak, malın fi yatındaki nisbi değişme sonu-cu tüketilen mal miktarının değişmesidir.

İkame etkisi Normal mallarda Negatif

Düşük mallarda Negatif

Giffen mallarda Negatif’dir.

Buna göre gelir ve ikame etkisinin aynı yönde olduğu mallar, normal mallardır.Doğru yanıt “A” seçeneğidir.

5.

I. Normal maldır. II. Giffen maldır. III. Düşük maldır. Gelir ve ikame etkileri aynı yönde olan bir mal için

yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve II E) II ve III


Bütçe doğrusu, tüketicinin parasal geliri (m) ile alabileceği maksimum mal bileşen-lerini gösteren noktaların geometrik yeridir.

Y malı

BαX malı0

mPY

Y=

mPX

X=

m Tüketicinin geliriPX X malı fi yatıPY Y malı fi yatı

Pm

X Y malı miktarı sıfırken alabileceği X

malı miktarı (X malı cinsinden reel geliri)

Pm

Y X malı miktarı sıfırken alabileceği Y

malı miktarı (Y malı cinsinden reel geliri)

Bütçe doğrusunun eğimi, malların fi yatlarının oranına eşittir. E PP

Y

X

Buna göre fi yatlarda ortaya çıkan değişmeler eğimi değiştirir.

Y malı

A0

B1

B0

A1X malı0

mPY

mPY

mPX1

mPX

P ve P ise b

artar PP

X Y

Y

X

- .

.

--c m

Eğri dikleşir.


6. Yalnız X ve Y mallarını tüketen bir tüketicinin büt-çe doğrusu, X malının fi yatının artması ve Y ma-lının fi yatının düşmesi sonucu önceki konumuna göre nasıl değişir? (X malı yatay eksende, Y malı dikey eksende bulunmaktadır.)

A) Paralel olarak sağa kayar.

B) Paralel olarak sola kayar.

C) Daha dik olur.

D) Daha yatık olur.

E) Konumu değişmez.


Eşürün eğrisi: Üreticiye aynı çıktı düzeyini sağlayan farklı girdi bileşenlerinin geo-metrik yerine denir.

K (Sermaye)

L (Emek)

Q

A (L1 K1)K1

L10

Eşürün eğrisi üzerindeki herhangi bir girdi bileşenini gösteren noktaya çizilen teğe-tin eğimi o noktadaki marjinal teknik ikame oranına (MRTS) eşittir.

Eğim MRTS

LK

L LK K

2 1

2 1TT

Doğru yanıt ”A” seçeneğidir.

7. Eşürün eğrilerinin belli bir girdi düzeyindeki eği-mi aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) Marjinal teknik ikame oranına

B) Azalan verimler kanununa

C) Marjinal ürüne

D) İkame esnekliğine

E) Üretim esnekliğine

2013 KPSS

uzmanuzman

1. Marjinal ürün değeri (MRP): İşçinin toplam üretime yaptığı katkının parasal değeridir.MRP İşçinin marjinal fi ziki ürünü x Malın satış fi yatıMRP MPLxP2. Marjinal faktör maliyeti (MFC): İşçi sayısı bir birim arttırıldığında toplam maliyette orta-ya çıkan değişmedir. Kısa dönemde marjinal faktör maliyeti işçi ücretine eşittir.MFC İşçi ücreti wMFC wMRP w ise fi rma kârını maksimize eder. (Dengededir)MRP w ise fi rma istihdamını arttırır.MRP w ise istihdamını azaltır.Firmanın üretim fonksiyonu, Q L L ,0 5^ h

Girdi fi yatı (ücret w) , 2 TLMalın satış fi yatı, P 16 olduğuna göreFirma denge şartı,MRP wMRL.P w olur.

,.

, . .. .

.

' ü .

Q L iseMP L

MP P wL

L

LL t r

0 5

0 5 16 2

21 1 16 2

8 1 2

4

,

,

,

,

,

,

L

L

0 5

0 5

0 5

0 5

0 5

0 5

4

Q L iseQ birim olarak

,0 5


8. Yalnız emek girdisi kullanarak Q(L) = L0,5 üretim fonksiyonuna göre üretim yapan bir fi rmanın gir-di fi yatı 2 TL ve çıktı fi yatı 16 TL iken en yüksek kârı elde etmek için ne kadar çıktı üretmesi gere-kir? (L, emek miktarı)

A) 0 B) 2 C) 4 D) 6 E) 16

Bir fi rma kârını maksimize eden üretim düzeyi için istihdam edeceği girdi düzeyini belirlerken iki unsuru göz önüne alır. Bunlar,


Kısa dönem endüstri arz eğrisi, aynı malı üreten tüm fi rmalar tarafından alternatif fi yat düzeylerinde kısa dönemde üretilmek istenilen mal miktarını gösteren eğridir. Uzun dönem endüstri arz eğrisi, endüstrilerin farklı talep düzeylerindeki uzun dö-nem denge durumlarını gösteren noktaların geometrik yeridir.

Kısa dönem üretim faktörlerinin bazılarının değiştirebildiği bir dönemdir bu dönem-de arz eğrisinin esnekliği 1’le 0 arasında bir değer alır e1 0 S^ h. Eğimi görece diktir.

Uzun dönem, tüm üretim faktörlerinin değiştirebildiği bir dönemdir. Bu dönemde arz eğrisinin esnekliği 1’den büyüktür e 1S^ h. Eğimi görece daha yatıktır.


9. Tam rekabet piyasasında endüstrinin kısa ve uzun dönem arz eğrileri doğrusal ise bu eğriler karşılaştırıldığında aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenebilir?

A) Kısa dönem arz eğrisi hem daha dik hem de daha esnektir.

B) Kısa dönem arz eğrisi daha dik, uzun dönem arz eğrisi ise daha esnektir.

C) Kısa dönem arz eğrisi hem daha yatık hem de daha esnektir.

D) Kısa dönem arz eğrisi daha yatık, uzun dönem arz eğrisi ise daha esnektir.

E) Kısa ve uzun dönemde arz esnekliği aynıdır.


Monopolcü fi rmanın kâr maksimisazyon koşulu

Marjinal hasılat Marjinal maliyettir.

MR MC

Piyasa talep fonksiyonu, Q P24 2

Toplam maliyet, TC Q ise3 2

Marjinal maliyet, MC TCMC Q2

1

Marjinal hasılat

P a bQ şeklindeki ters talep fonksiyonundan

MR a bQ2 şeklinde elde edilebilir.

Q P24 2 ise ters talep fonksiyonu

12P Q olur21 ve 12 ' .MR Q dur

12 24 .124

12 4 8

MR MCQ QQ birim olur

MR QQ ise

MR


10. Ürettiği malın fi yatı P olduğunda piyasa talep eğ-risi Q = 24 – 2P olan bir monopolün maliyet fonk-siyonu TC = 3 + Q2 ise kârını en yükseğe çıkardığı zaman marjinal hasılatı nedir?

A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 14


Firmaların karşı karşıya olduğu talep eğrisinin bir noktada kırıldığını ve o noktada dirsekli olduğunu varsayan oligopol modeli Sweezy modelidir (Dirsekli talep eğrisi). Bu model oligopol piyasalarındaki fi yat katılığını açıklamaya çalışır.

Doğru yanıt “E” seçeneğidir.

11. Firmaların karşı karşıya olduğu talep eğrisinin bir noktada kırıldığını ve o noktada dirsekli olduğunu varsayan oligopol modeli aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Edgeworth B) Cournot C) BertrandD) Stackelberg E) Sweezy


P

Q

Arz

E

A B C D

FTalep

P2

P0

K

L MP1

Q1 Q2 Q30

P1 fi yatından ithalat yapılırken ithalatın yasaklanması sonucu malın fi yatı P2 seviye-sine yükselecektir. Bu durumda talep miktarı Q2 olur. Oluşan para kaybı şekle göre E F alanı kadar oluşur.

Çünkü

P1 fi yatında tüketici rantı P M P0 1" kadar

P1 fi yatında üretici rantı L P0 1" kadar

ithalatın yasaklandığı

P2 fi yatından tüketici rantı P K P0 2" kadar

P2 fi yatından üretici rantı O K P2" kadarDoğru yanıt “D” seçeneğidir.

12. P

Arz

TalepFE

A B C D Q

P1

Bir ülke P1 dünya fi yatından serbest ithalat yap-makta iken ithalatın tümüyle yasaklandığı bir du-rumda bu yasağın neden olacağı dara kaybı aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) A+B+C+D+E+F

B) A+B+C+D+E

C) F+C+D

D) E+F

E) F


Tavan fi yat: Hükûmetin tüketicileri korumak için malın en yüksek satış fi yatını belir-lemesidir. Tavan fi yat uygulaması sonucunda talep miktarı artarken arz miktarı aza-lır ve piyasada talep fazlası oluşur.

Talep miktarıArz miktarı Talep fazlası

Talep fonksiyonu, Q P24d

Arz fonksiyonu, 2Q Ps

Tavan fi yat P iken6T

Talep miktarı, 24624 6

.

Q PPQQ olur18

d

T

d

d

Arz miktarı 262.6

.

Q PPQQ olur12

s

T

s

s

Bu durumda 6 birim talep fazlası oluşacaktır.Doğru yanıt “E” seçeneğidir.

13. Bir mal piyasasında fi yat P TL iken talebi Qd(P)=24 - P ve arzı Qs(P) = 2P fonksiyonları göstermektedir.

Hükûmet bu mal için 6 TL fi yat tavanı uygularsa aşağıdakilerden hangisi ortaya çıkar?

A) 2 birim arz fazlası olur.

B) 6 birim arz fazlası olur.

C) Arz talebe eşit olur.

D) 2 birim talep fazlası olur.

E) 6 birim talep fazlası olur.


Emek arzını belirleyen en önemli unsur ücretlerdir. Ücretlerde ortaya çıkan bir de-ğişme ikame ve gelir etkisi olmak üzere iki etki yaratır.

İkame etkisi: Ücretlerin artması sonucu, bireyin boş zaman yerine çalışmayı tercih etmesidir.

Gelir etkisi: Ücretlerin artması sonucu bireyin çalışmak yerine boş zamanı tercih et-mesidir.

Ücretlere göre çizilen emek arz üç bölgede incelenebilir:

W

L (Emek)

LsIII

II

I0

I. Bölge, LS pozitif eğimli ikame etkisi Gelir etkisi

II. Bölge LS ücret eksenine paralel ikame et-kisi Gelir etkisi

III. Bölge LS negatif eğimli ikame etkisi Gelir etkisi


14. Ücret artışının ikame etkisi gelir etkisinden daha küçükse aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Emek arz eğrisi pozitif eğimlidir.

B) Emek arz eğrisi negatif eğimlidir.

C) Emek talep eğrisi pozitif eğimlidir.

D) Emek talep eğrisi negatif eğimlidir.

E) Emek arzı, emek talebinden daha büyüktür.

2013 KPSS

uzmanuzman

2010 2011Üretim

miktarı

Fiyat Üretim

miktarı

Fiyat

A 200 10 150 20B 100 50 120 40

● Nominal

200 10 100 50 7000Nominal 7000

GSYH Q xPQ xP Q xP

x xGSYH

A A B B

2010 2010 2010

2010

● 2010 yılı baz yıl olduğu için Nominal .ReGSYH el GSYH olur2010 2010 ● Nominal

150 20 120 40 7800Nominal

GSYH Q xPQ xP Q xP

x xGSYH 7800

A A B B

2011 2011 2011

2011

●

150 10 120 50 7500

Re

Re

el GSYH Q xPQ xP Q xP

x xel GSYH 7500

A A B A

2011 2011 2010

2011 2010 2011 2010

2011

^ h

● ö üGSYH deflat r 2011 Reel GSYHNominal GSYH

2011

2011

● ö üGSYH deflat r 2011 ,75007800 1 04

Buna göre tüm öncüller doğrudur..Nominal Nominal.. ö ü ,Re Re

I GSYH GSYHII el GSYH el GSYHIII GSYH deflat r

7000 78007000 7500

1 04

2010 2010

2010 2011

2011

-

-


15. Sadece A ve B malları üretilen bir ekonomide 2010 ve 2011 yıllarındaki fi yatlar ve üretim miktarları aşağıda-ki tabloda verilmiştir:

2010 2011Üretimmiktarı Fiyat Üretim

miktarı Fiyat

A 200 10 150 20B 100 50 120 40

Buna göre;

I. 2011 yılında nominal GSYH artmıştır. II. 2011 yılında reel GSYH artmıştır. III. 2011 yılı GSYH defl atörü 1’den büyüktür. ifadelerinden hangileri doğrudur? (2010, baz yıl-

dır.)

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IIID) II ve III E) I, II ve III

Sorunun çözümü için tablodaki veriler ile öncüller kontrol edil-melidir.


Stok değişken: Değeri zamanın bir anında belirlenen değişkenlerdir. Geçmişten o ana kadar birikerek gelir. Sermaye, para, borç, servet örnek olarak verilebilir.

Sorunun A, B, D ve E seçeneğinde verilen değişkenler akım değişkendir, Akım de-ğişkenin değeri belli bir zaman aralığında belirlenir.


16. Aşağıdakilerden hangisi bir stok değişkendir?

A) Gelir B) Harcama C) Sermaye miktarıD) Yatırım E) Bütçe açığı


İ

Y

LM

IS

AD

Dİ1

Y10

P

Y

LM

D1P1

Y10

IS eğrisi, mal piyasasında dengeyi gösteren eğri,

LM para piyasasında dengeyi gösteren eğri. Mal ve para piyasaları D noktasında eşanlı olarak dengeye gelir.

Mal ve para piyasalarının eşanlı olarak dengede ol-duğu fi yat hasıla bileşenlerini gösteren eğri toplam talep (AD) eğrisidir.


17. Aşağıdakilerden hangisi, mal ve para piyasası-nın eşanlı dengede olduğu fi yat düzeyi-hasıla bi-leşimlerini gösterir?

A) Toplam arz eğrisi

B) IS eğrisi

C) LM eğrisi

D) Taylor Kuralı eğrisi

E) Toplam talep eğrisi


Çoğaltan (Çarpan): Otonom harcamalarındaki bir birimlik bir artışın denge millî ge-liri kaç kat arttıracağını gösteren katsayıdır.

Denk bütçe çoğaltan (çarpanı): Kamu harcamalarının (giderleri) ve vergiler (kamu gelirleri) aynı oranda değiştiğinde denge milli gelirin ne kadar değişeceğini göste-ren katsayıdır.

Doğru yanıt “D” seçeneğidir.

18. Denk bütçe çoğaltanının tanımı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Devlet bütçesinde gelirleri ve giderleri aynı oran-da artıran özel yatırım harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya etkisini gösteren çoğaltandır.

B) Devlet bütçesinde gelirler ve giderler sabitken otonom tüketim harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya etkisini gösteren çoğaltandır.

C) Devlet bütçesinde giderler sabitken bütçede ge-lirleri artırmanın gayrisafi yurt içi hasılaya etkisini gösteren çoğaltandır.

D) Devlet bütçesinde gelir ve giderleri aynı miktarda artırmanın gayrisafi yurt içi hasılaya etkisini gös-teren çoğaltandır.

E) Devlet bütçesinde giderler sabitken bütçede gelir-leri artırmanın dış ticaret dengesine etkisini gös-teren çoğaltandır.


Etkin ücret teorisinin temellerini H. Leibenstein atmıştır. Ücretlerin neden yapışkan olduğunu açıklamaya çalışan bir teoridir. Az gelişmiş ülkeler için geliştirilen bu te-ori 1980’lerde Keynesyen iktisatçılar tarafından gelişmiş ülkeler için uygulanmıştır.

Etkin ücret, emek arzı ve emek talebi tarafından belirlenen ücret düzeyinden yük-sek belirlenmektedir. Böylece reel ücretlerdeki bir artış emeğin marjinal verimliliğini arttıran bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak denge ücret düzeyinin üzerinde belirlendiğinden emek arzı artarken emek talebi azalmakta bu durum işsizliğe ne-den olmaktadır.

Doğru yanıt “A” seçeneğidir.

19. Etkin ücretler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden han-gisi doğrudur?

A) Emek arzı ile talebini eşitleyen ücret düzeyinden yüksek olup işsizlik oranının artmasına neden olurlar.

B) Emek arzı ile talebini eşitleyen ücret düzeyinden yüksek olup işsizlik oranının azalmasına neden olurlar.

C) Emek arzı ile talebini eşitleyen ücret düzeyine eşit olup işsizlik oranının azalmasına neden olurlar.

D) Emek arzı ile talebini eşitleyen ücret düzeyinden düşük olup işsizlik oranının artmasına neden olur-lar.

E) Emek arzı ile talebini eşitleyen ücret düzeyinden düşük olup işsizlik oranının azalmasına neden olurlar.


Kısa dönemde fi yatlar sabitken (yapışkanken) nominal para arzındaki bir artış M -^ h

reel para arzını arttırır PM -

-c m . Bu durumda LM eğrisi sağa kayar.

İ

Y

İ2

İ1

Y1 Y2

LM1

D1

D2

IS

LM2

0

Faiz oranları düşer .^ h yatırımlar artar I -^ h ve böylece üretim düzeyi (reel çıktı)

artar Y -^ h.Doğru yanıt “C” seçeneğidir.

20. Kısa dönemde fi yatların yapışkan olduğu durum-da, nominal para arzındaki artış aşağıdakilerden hangisine yol açar?

A) Reel para arzı düşer.

B) Fiyatlar genel düzeyi düşer.

C) Üretim düzeyi artar.

D) İşsizlik oranı artar.

E) Nominal faiz oranı yükselir.


Sermayenin marjinal etkinliği (MEC), sermaye malının bugünkü değerini sıfır kı-lan iskonto oranı olup yatırımdan her dönem yüzde kaç kâr sağlanacağını gösteren kavramdır. Umulan kâr oranı da denir (r).

Firmalar yatırım kararı verirken piyasa faiz oranına (i) ve sermayenin marjinal etkin-liğine bakarak karar verirler.

MEC i ise fMEC i iseMEC i ise

Buna göre sermayenin marjinal etkinliği, farz oranlarından büyükse yatırım yap-mak kârlıdır.


21. Sermayenin marjinal etkinliği ve faiz oranı ile ilgi-li aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Sermayenin marjinal etkinliği, faiz oranından her zaman büyüktür.

B) Sermayenin marjinal etkinliği, faiz oranından her zaman küçüktür.

C) Sermayenin marjinal etkinliği, faiz oranına her za-man eşittir.

D) Sermayenin marjinal etkinliği faiz oranından bü-yük ise yatırım yapmak kârlıdır.

E) Sermayenin marjinal etkinliği faiz oranından kü-çük ise yatırım yapmak kârlıdır.


Fısher denklemine göre,

Buna göre,

%2 %9 %11

Ancak beklenmeyen enfl asyon oranı %1 olduğu için

Nominal faiz oranı %1 artacaktır.

Bu durumda nominal faiz oranı %11 %1% .olur12


22. Beklenen enfl asyon oranının % 9, beklenmeyen enfl asyon oranının % 1 olduğu bir ekonomide gerçekleşen reel faiz oranı % 2 olduğuna göre, nominal faiz oranı % kaçtır?

A) 3 B) 7 C) 8 D) 11 E) 12


İktisat politikasını yönetenlerin politika sonuçlarını tahmin ederken kişilerin bekleyiş-lerinin değişmeyeceğini varsayan modeller kullanılmasına yönelik yapılan eleştirile-re “Lucas Kritiği” adı verilir.

Lucas Kritiği, ekonomi politikalarının tasarımında geleneksel ekonometrik modelle-rin kullanılmasını sorgulamaktadır. Bu modeller geçmişe ait verileri kullandığından ekonomik birimlerin politikalara teşhisleri konusunda gerçekçi bir varsayım yapa-mamaktadırlar. Model bireylerin intibakçı beklentiler varsayımı ile oluşturulmaktadır oysa bireyler rasyoneldir.


23. İktisat politikasını yönetenlerin, politika sonuçla-rını tahmin ederken kişilerin bekleyişlerinin de-ğişmeyeceğini varsayan modelleri kullanmasına yönelik yapılan eleştiriye ne ad verilir?

A) Lucas Kritiği

B) İmkânsız Üçlü

C) Ockham’ın Usturası

D) Leontief Paradoksu

E) Terkip Hatası


Firma stoklarında beklenmedik bir artış, gerçekleşen yatırımların planlanan yatırım-lardan büyük olduğunu gösterir.


24. Stokları beklemediği biçimde artan bir fi rma hak-kında aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Planlanan yatırımı artmıştır.

B) Planlanan yatırımı azalmıştır.

C) Gerçekleşen yatırım, planlanan yatırıma eşittir.

D) Gerçekleşen yatırım, planlanan yatırımdan kü-çüktür.

E) Gerçekleşen yatırım, planlanan yatırımdan bü-yüktür.


● Tahvil, anonim ortaklıkların (veya devletin) ödünç fon temin etmek amacıyla itibari değerleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları borç senetleridir.

Tahvil talebini etkileyen unsurlar şunlardır.

● Servetin değişmesi

Servet artarsa, tahvile talep artar ve talep eğrisi sağa kayar.

● Beklenen getirideki değişme

Getiri artarsa tahvile talep artar ve talep eğrisi sağa kayar.

● Risk derecesindeki değişme,

Risk azalırsa tahvile talep artar ve talep eğrisi sağa kayar.

● Likitide özelliğindeki değişme

Likitide derecesi artarsa tahvile talep artar ve talep eğrisi sağa kayar.

● Bilgi edinme maliyeti

Maliyet azalırsa tahvil talep artar ve talep eğrisi sağa kayar.Doğru yanıt “D” seçeneğidir.

25. Aşağıdakilerden hangisi, tahvil talep eğrisinin sağa kaymasına yol açar? (Tahvil fi yatları dikey ek-sende yer almaktadır.)

A) Servetin azalması

B) Beklenen faiz oranının artması

C) Beklenen enfl asyon oranının artması

D) Diğer varlıklara göre tahvilin likiditesinin artması

E) Diğer varlıklara göre tahvilin risklilik derecesinin artması


Aktif Banka Bilançosu Pasif - Nakit - Karşılıklar (zorunlu rezervler) - Verilen Krediler - İştirakler - Duran Varlıklar - Menkul Kıymet Plasmanları (Hazine bono-

su, Devlet tahvili)

- Özsermaye - Mevduatlar - Alınan Krediler (Reeskont kredisi) - Sendikasyon Kredisi - İhtiyat Akçesi - Yüzen Fonlar

Varlık (Aktif ) Merkez Bankası Bilançosu Yükümlülük (Pasif )1. Dış Varlıklar - Altın - Döviz

2. İç VarlıklarA. Nakit İşlemler

● Hazine Borçları ● Bankalara Açılan Nakit Krediler ● TMSF’ye Açılan Krediler ● Diğer Kalemler

B. Değerleme HesabıC. IMF Acil Yardım Hesabı

1. Toplam Döviz Yükümlülükleri A. Dış Yükümlülükler B. İç Yükümlülükler2. Merkez Bankası Parası A. Rezerv Para

● Emisyon ● Banka Mevduatları

- Zorunlu Karşılık - Serbest Karşılık

● Fon Hesapları ● Banka Dışı Resmin Mevduatları

B. Diğer Merkez Bankası Parası

● Açık piyasa işlemleri

● Kamu mevduatıBu iki bilançoya göre soruda verilen seçenekler incelendiğinde ticari bankaların zorunlu rezervleri, banko bilançosunun aktifinde yer alırken, M B bilançosunun pasifinde yer alır.

DOğru yanıt “A” seçeneğidir.

26. Aşağıdakilerden hangisi, ticari banka bilançoları-nın aktifi nde yer alırken TCMB analitik bilançosu-nun pasifi nde yer alır?

A) Ticari bankaların zorunlu rezervleri

B) Ticari bankaların verdiği tüketici kredileri

C) TCMB’nin verdiği reeskont kredileri

D) Ticari bankaların sahip olduğu devlet iç borçlan-ma senetleri

E) Ticari bankaların aldığı sendikasyon kredileri


Paranın kullanılmadığı, malların mallarla değiştirildiği (takas ekonomisi) ekonomi-lerde her bir malın fi yatı diğer mallar cinsinden belirlenmektedir. N tane malın oldu-ğu bir takas ekonomisinde fi yat sayısı şu şekilde hesaplanır:

Fiyat s N N2

1

^ h

Buna göre, N 20 ise. 190' Fiyat s d2

20 20 1

^ h

Doğru yanıt ”D” seçeneğidir.

27. Paranın kullanılmadığı, malların mallarla değiştirildiği bir takas ekonomisinde 20 tane mal vardır.

Buna göre, bu ekonomideki göreli fi yat sayısı aşağıdakilerden hangisine eşittir?

A) 19 B) 20 C) 45 D) 190 E) 450


Devletin tahvil ihracı sırasında yalnızca faiz getirisi sunması bazen istenilen mik-tarda borçlanmayı sağlayabilmek için yeterli olmayabilir. Böyle bir durumda diğer çıkarlar devreye sokulur. Bunlardan biri de iskontolu tahvil ihracıdır. Bu yöntemde tahvil nominal değerinin altında bir tutardan satışa sunulur. Fakat itfa tarihinde ana para ödemesi nominal değer üzerinden yapılır. Faiz getirisi nominal değer üzerin-den hesaplanır.

Soruda faiz oranı verilmediğine göre, bize yatırımcının ihraç farkından sağlayacağı kazanç (verim) sorulmaktadır.

I. yol:

Cebinden 800 TL çıkmış olan bu kişinin vade tarihinde cebine 1000 TL girecektir.

Buna göre kazanç,800 . 1000

0,25

x

x olarak h100

800

II. yol:

, .

Verim Orani

olur8001000 800 0 25

Doğru yanıt ”C” seçeneğidir.

28. Bir yatırımcı, nominal değeri 1.000 TL olan bir yıl va-deli iskontolu bir tahvili 800 TL’ye satın almıştır.

Buna göre, bu tahvil için vadeye kadar verim % kaçtır?

A) 4 B) 14 C) 25 D) 40 E) 50


Mutlak Üstünlük Teorisi (Smith): Bir ülke hangi malı diğer ülkeye göre daha az kay-nak kullanarak üretiyorsa o malda mutlak üstünlüğe sahiptir. Buna göre her iki mal-da da mutlak üstünlüğe sahip olan bir ülke dış ticaret yapamaz. Mutlak üstünlük te-orisinin bu eksikliğini D. Ricardo karşılaştırmalı üstünlük teorisi ile gidermiştir.

Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisi (D.Ricardo): bir ülke hangi malı diğer ülkeye göre daha az alternatif maliyete üretiyorsa o malda karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Karşılaştırmalı üstünlük teorisine göre üstünlüğün derecesi önemlidir. İki malda kar-şılaştırmalı üstünlüğe sahip olan bir ülke için üstünlük derecesi hangi malda yüksek ise o malda karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Dış ticarette, üstün olduğu malı ihraç edip, diğer malı almalıdır.

Soruda verilen tablo bu bilgi altında incelendiğinde;

Y ülkesi A malında karşılaştırmalı üstünlüğe sahipken (derecesi yüksek), B malında karşılaştırmalı üstünlüğe sahip değildir. (derecesi düşük)


29. A ve B mallarının üretimi için sadece emeğe ihtiyaç duyulmaktadır. X ve Y ülkelerinde bu mallardan bir bi-rim üretebilmek için gerekli emek miktarı saat cinsin-den aşağıdaki tabloda verilmiştir:

A BX ülkesi 4 saat 3 saatY ülkesi 1 saat 2 saat

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlış-tır?

A) Y ülkesi, A malı üretiminde mutlak üstünlüğe sa-hiptir.

B) Y ülkesi, B malı üretiminde mutlak üstünlüğe sa-hiptir.

C) Y ülkesi, A malı üretiminde karşılaştırmalı üstün-lüğe sahiptir.

D) Y ülkesi, B malı üretiminde karşılaştırmalı üstün-lüğe sahiptir.

E) Y ülkesinde üretilebilecek B malı miktarı, A malı miktarından daha çoktur.


Dış ticaret politikası araçları şunlardır:

1. Gümrük Tarifeleri (I. öncül)

2. Tarife Dışı Araçlar

A. Miktar Kısıtlamaları

● İthalat Kotası (II. öncül)

● Yasaklar

● Döviz Kontrolleri (Kambiyo denetimi) (III. öncül)

B. Tarife Benzeri Araçlar

● Çoklu Kur Sistemi

● Sübvansiyonlar

C. Yeni Korumacılık

● Görünmez Engeller

● Gönüllü İhracat Kısıtlamaları (IV. öncül)

3. İhracat Sübvansiyonları

4. Bağlı Ticaret

Buna göre tüm öncüller doğrudur.Doğru yanıt “E” seçeneğidir.

30.

I. Tarifeler II. İthalat kotaları III. Kambiyo denetimi IV. Gönüllü ihracat kısıtlamaları Yukarıdakilerden hangileri, dış ticarete müdahale

için kullanılan araçlardandır?

A) I ve II B) I, II ve III C) I, II ve IVD) II, III ve IV E) I, II, III ve IV


Dış ticaret hacminin arttırılması için ülkeler arasında ekonomik birlikler oluşturul-maktadır. Oluşturulan birlikler şunlardır:

1. Tercihli ticaret antlaşması

2. Serbest ticaret bölgesi

3. Gümrük birliği

4. Ortak pazar

5. Ekonomik birlik

Üyeleri arasında serbest ticaretle birlikte üçüncü ülkelere karşı ortak tarife uygula-nan ve üyeler arasında üretim faktörleri (emek sermaye) dolaşımında serbest oldu-ğu ekonomik birliğe “ortak pazar” denir.


31. Üyeleri arasında ticareti serbestleştirip üçüncü ülkelere karşı ortak tarife uygulanmasını sağla-yan, ayrıca emek ve sermaye gibi üretim faktörle-rinin üye ülkeler arasında serbest dolaşımını ge-rektiren ekonomik bütünleşme türü aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Tercihli ticaret anlaşması

B) Serbest ticaret bölgesi

C) Gümrük birliği

D) Ortak pazar

E) İkili serbest ticaret anlaşması


İki mal ve iki üretim faktörlü bir modelde, tam istihdam koşulları altında, tek bir üretim faktörünün arzı attığında o üretim faktörünün yoğun olarak kullanıldığı ma-lın üretiminin artacağını, diğer malın üretiminin azalacağını ortaya koyan teorem “Rybczynski teoremi” dir. Bu teorem faktör donanımı teorisinden hareketle gelişti-rilmiştir.


32. İki mal ve iki üretim faktörlü bir modelde; tam is-tihdam koşulları altında, tek bir üretim faktörünün arzı arttığında o üretim faktörünün yoğun olarak kullanıldığı malın üretiminin artacağını, diğer ma-lın üretiminin ise azalacağını ortaya koyan teo-rem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rybczynski

B) Stolper-Samuelson

C) Leontief

D) Singer-Prebisch

E) Monopolcü rekabet


Gini Katsayısı: Lorenz eğrisinden hareketle geliştirilen bir katsayıdır. Bir ülkede millî gelirin ne kadar eşit dağıldığının ölçülmesinde kullanılır. Gini Katsayısı 0 ile 1 ara-sında değerler alır. Katsayı 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında eşitsizlik artar.


33. Gini Katsayısı aşağıdakilerden hangisini belirle-mek için kullanılır?

A) İşsizlik oranı

B) Gelir dağılımı eşitsizliği

C) Nüfusun büyüme oranı

D) Dış ticaretin büyüme oranı

E) Sermaye birikim oranı


Kalkınmakta geç kalmış ülkeler sanayileşmelerini gelişmiş ülkeler tarafından oluştu-rulmuş teknolojik gelişmeleri kullanarak sağlayabilirler.

Bu yaklaşım Gerschenkron tarafından geliştirilmiş “farklılaştırılmış sistemler” yakla-şımı olarak kabul edilir.

Buna göre, geri kalmış ülkeler gelişmiş ülkelerdeki teknolojiyi kullanmanın yanı sıra eğitim nitelikli emek gibi konularda da gelişmiş ülkelerden destek alabilir.

Gerschenkron bunun için geç kalmış ülkelerin gerekli altyapısal kurumların kurul-masının önemini vurgulamıştır.


34. Kalkınmakta gecikmiş ülkelerin, gelişmiş ülkeler-de geliştirilen teknolojilerden yararlanabileceğini ve bunun için özgün kurumlar kurmaları gerekti-ğini öne süren iktisatçı aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Harrod B) Lewis C) GerschenkronD) Marx E) Kuznets


Dengesiz kalkınma stratejisini geliştiren iktisatçılardan Hirschman’a göre yeni ya-tırımlar yapılırken sektörler arası bağımlılık önemlidir. Bu nedenden dolayı yatırım yapılacak sektörler seçilirken ileriye ve geriye doğru bağlantısı yüksek sektörler se-çilmelidir.

Geri bağlantılı sektör: Üretimi için başka sektörlerden girdi talep eden sektördür.

İleri bağlantılı sektör: Ürettiği mal başka sektörler için girdi niteliğinde olan sektör-dür.


35. Geri bağlantılı sektörün tanımı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) İhracatın üretim esnekliğinin birden yüksek oldu-ğu sektördür.

B) İstihdamın üretim esnekliğinin birden yüksek ol-duğu sektördür.

C) İthalatının gelir esnekliğinin birden yüksek olduğu sektördür.

D) Üretim arttığında birçok sektörden girdi talebi ar-tan sektördür.

E) Sermaye-hasıla oranı yüksek olan sektördür.


W. W. Rostow’un geliştirdiği iktisadi gelişim aşamaları şunlardır:

● Geleneksel toplum aşaması

● Kalkışa hazırlık aşaması

● Kalkış (take-off) aşaması

● Olgunluk aşaması

● Kitlesel tüketim (Refah) aşaması

Sorunun A, B, C, D seçeneklerindeki ifadeler “kalkışa hazırlık” aşamasındaki top-lumun özellikleri iken E seçeneğindeki ifade “Kitlesel tüketim” aşamasının bir özel-liğidir.


36. Aşağıdakilerden hangisi, W.W. Rostow’un “büyü-menin aşamaları” kuramındaki “kalkışa hazırlık aşa-masındaki toplum” tasvirine uymaz?

A) Ulaştırma yatırımlarının gerçekleştirilmesine çalı-şılır.

B) Siyasi, sosyal ve kültürel yapıda köklü zihniyet değişimleri gözlenir.

C) Toprağa dayanan elit tabakanın siyasi ve sosyal otoritesi azalır.

D) Kâr güdüsüyle hareket eden girişimciler ticaret ve sanayinin gelişmesinde önemli roller üstlenir.

E) Sosyal güvenliği yayarak ve gelir dağılımını düzel-terek refah devleti kurulur.


24 Ocak 1980 istikrar kararları şunlardır:

1. Dış ekonomik ilişkilerde sebestleşme

2. Ücretlerin baskı altına alınması

3. Fiyat kontrollerinin kaldırılması

4. Farz oranlarının serbestleştirilmesi

5. KİT’lerin özelleştirilmesi

6. Tarımsal destekleme alımlarının sınırlandırılması

7. Günlük kur sistemine geçilmesiDoğru yanıt ”B” seçeneğidir.

37. 24 Ocak 1980 kararları ile başlatılan politika pake-ti aşağıdakilerden hangisini içermemektedir?

A) İthalatın serbestleştirilmesi

B) Faiz hadlerinin düşürülmesi

C) Reel ücret ve maaşların düşürülmesi

D) Tarımda fi yat destekleme politikasının kapsam ve etkisinin azaltılması

E) Günlük kur uygulanması


2002-2010 döneminde Türkiye ekonomisi 2009 yılı hariç sürekli büyümüştür. An-cak dış ticaret açığı sürekli artmıştır. 2002’de 14.4 milyon $ olan dış ticaret açığı 2010’da 71.5 milyon $ olmuştur.

Bu dönemde mal ve ticaret dengesi üzerindeki sürekli açık vermiş hizmet dengesi bazı yıllar fazla vermiştir.


38. Türkiye’de, 2002-2010 yılları arasında ödemeler dengesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Mal ticaret dengesi bazı yıllar açık vermiş, hiz-metler dengesi bazı yıllar açık vermiş, cari işlem-ler dengesi bazı yıllar açık vermiştir.

B) Mal ticaret dengesi bazı yıllar açık vermiş, hiz-metler dengesi devamlı açık vermiş, cari işlemler dengesi bazı yıllar açık vermiştir.

C) Mal ticaret dengesi devamlı açık vermiş, hizmet-ler dengesi devamlı açık vermiş, cari işlemler dengesi devamlı açık vermiştir.

D) Mal ticaret dengesi devamlı açık vermiş, hizmet-ler dengesi bazı yıllar fazla vermiş, cari işlemler dengesi bazı yıllar açık vermiştir.

E) Mal ticaret dengesi devamlı açık vermiş, hizmet-ler dengesi devamlı fazla vermiş, cari işlemler dengesi devamlı açık vermiştir.


2005-2010 İstihdam Oranları

Yıllar İstihdam Oranı (%)2005 41.52006 41.52007 41.52008 41.72009 41.22010 43

Tablo incelendiğinde 2005-2010 döneminde istihdam oranı %41.5 ile %43 arasın-da bir seyir izlemiştir.


39. Türkiye’de 2005-2010 döneminde istihdam oranı aşağıdaki aralıkların hangisindedir?

A) % 40-49 B) % 50-59 C) % 60-69D) % 70-79 E) % 80-89


Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar ülkemizde yaşanan ekonomik krizler şu şekilde sıralanabilir:

● 1929 Krizi (Büyüh Buhran)

● 1946 Krizi (Devalüasyon)

● 1958 Krizi

● 1970 Krizi

● 1974-78 Krizi (Petrol Şokları)

● 24 Ocak 1980 Kararları

● 1994 Krizi

● 1998-1999 Krizi

● 2000-2001 Krizi

● 2008-2009 KriziDoğru yanıt ”C” seçeneğidir.

40.

I. 1998-1999 II. 2000-2001 III. 2003-2004 IV. 2008-2009 Yukarıdaki dönemlerden hangileri, Türkiye eko-

nomisi açısından kriz sürecini yansıtmaktadır?

A) I ve II B) I ve IV C) I, II ve IVD) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

branş analizi iktisat - uzmankariyer.com · uzmanuzman 2013 kpss faiz oranlar ını doğal faiz...

Documents