bozkurtlar diriliyor -hüseyin nihal atsiz

8/9/2019 Bozkurtlar Diriliyor -Hseyin Nihal ATSIZ

1/118

in kaan Tay-tsung ok dnceli idi. Birka gndr kendisinde bir bakalk, anlalmaz birdeiiklik seziyordu. lk nce bunun ne olduunu anlamadan iinde rahatszlk duymu, sonradne dne rahatszl nereden geldiini bulmutu: Korkuyordu: hele gn battktan sonraher karalt, her glge onu rktyor, u uursuz ihtillcilerden biri karanlklar iindenkarak kendisine doru yay gerip ok frlatacak sanyordu. O, ihtillcilerden birounun

bakentte gizlenmi olduuna inanyordu. nk bunlardan ancak 38 tanesinin cesedibulunmu, Vey rmandan da nn ls karlmt. Bu kadar byk bir grltnn 41kiiyle yapldna, in kaan olarak inanamazd. Bu ihtillciler ne kadar gz pek, lgnherifler olurlarsa olsunlar, 300den ok in askerini ldrmek ve koca bir ehre bu kadarkorku salabilmek iin herhalde birka yz kii olmalydlar.

gndr btn Siganfu ve yreleri altst edildii, biroklar yarglanp idamedildii, birouna ikenceler yapld halde gizlenmi olan ihtillcilerden kimse elegeirilememiti. Acaba bunlar, kendi tahtna gz diken kumandanlarndan birisi misaklyordu? yle ise sarayn iinde frsat kollamalar da akla gelebilirdi.

te in kaan bunlar dnerek sklyor, heyecanlanyordu. Ald raporlara gregeceleyin bir ok yerde ihtillciler gzkmt. Fakat btn sk aratrmalara ramen kimseele gemiyordu. Herifler herhalde geceleyin i grmesi seviyorlard. Saray geceleyinbastklar gibi ehirlerde de geceleyin ortaya kyorlar, fakat gndz olunca silinipkayboluyorlard. Ama niin imdiye kadar bir teki ele gememiti?

Siganfu halk ihtillcilerin korkusundan geceleyin sokaa kamaz olmutu. ehrinucunda oturan bir inli, bir gece Vey rma kysndan dnerken bunlardan biroununatlaryla birlikte rma yzerek getiklerini grm, bir bakas da Siganfunun iinde ok irive tam pusatl bir yn adamn karanlklar arasnda hzla yrdklerini grerek lklarlakamt. htillciler bu ikisine de bir ey yapmamlar, fakat yal bir kadn ldrmlerdi.

Geceleyin komusundan biraz pirin alan kadn, kapdan ktktan sonra ihtillciler diyebararak ylm, kapy tekrar aan komular zavallnn lsn bulmulard. zerinde ok vekl yaras yoktu. Karsnda korkun haydutlar gren kadncazn korkudan ldanlalyordu.

Bugn ihtiyar bir kadn korkutarak ldrenlerin yarn yeniden sarayasaldrmyacaklar ne malmdu?

in kaan btn bunlar dnerek tedbirler alm, saray erisini oaltm, nbetilerini dzene koymu, geceleri darda gezmek detini bir yana brakmt. Btn bunlararamen ii rahat deildi. ldrlen ve ba kesilen Kr adn bile ldnden emin

olamyordu. Kr adn kzn idam ettirmi, fakat konuyu ile olunu bulduramamt.

Bir yandan da nzrlarn verdii raporlar ve raporlardaki teklifler dolaysyla aklnnbsbtn kartn hissediyor, fkeleniyor, sama sapan eyler dnyordu. Btn budmleri zmek iin bugn sarayda bir toplant yaplacakt. Tay-stung son mitlerini butoplantya balamt.

***


2/118

Siganfu sarayn byk bir odasndaki toplant heyecanl bir hava iinde ald.

Nzrlar, in kaannn karsnda sinirlerine hkim olabilmek iin kendilerini skyorlard.Kaan, Kr ad ihtillinden sonraki durumu anlatarak bakentteki rahatszln nne naslgeilebileceini, bunun iin yaplmas gereken ilerin neler olduunu sordu. in aslna

baklrsa kendisi de onlardan daha az heyecanl deildi. lk sz Vey-ing ald. Koyu bir Trkdman olan bu adamn Trklere kar duyduu kin Kr ad ihtillinden sonra bsbtnartm, Trklerin yok edilmesini kendisine lk edinmiti. Dncelerini byk birkonukanlkla anlatarak Trklerin tehlikeli ejderler olduunu, gnn birinde inin batmasnazemin hazrlamaktansa imdiden bir are dnmek lzm geldiini syledi. areyi desoukkanllkla bildirdi: indeki btn Trkleri ldrmek...i gc Vey-inge kar gelmek, onunla tartmak olan Ven-yen-po bu dnceye hemenitiraz etti. O, Trkleri inliletirmenin devlet iin daha faydal olacan ileri sryor, bumilletin kabiliyetlerinden faydalanmann ine getirecei menfaatlar sayp dkyordu.

Li-pe-lo ikisi arasnda bir tez mdafaa ediyor, Yen-sen-ku da onu destekliyordu.in kaan bugn ok iradesizdi. Hangi nzr konuursa onun tesirinde kalyor, bylelikledurmakszn fikir deitiriyordu.Nihayet, uzun tartmalardan sonra bir sonuca varlabildi: atlganlklar ve korkusuzluklardolaysyla inin iinde kalmalar tehlikeli grlen Trkler yeniden eski yurtlarnagnderilecekti. Bu karar Vey-ingi yldrmla arplm gibi sarsmt. Son defa sz alarak:- Bu kararla Kr ada kar yenilmi olduumuzu kabul ediyoruz; onun istedii de bundan

baka bir ey deildi dedi.

Fakat in kaan ve teki nzrlar yle bir kbus iinde idiler ki bu kbusun bastrctesirinden kurtulmak iin yenilmi olmay kabul etmekten utanmyorlard.

imdi sra bu kararn nasl tatbik edileceine gelmiti. Trkeli Srtardularn hkimiyetialtna girmiti. indeki yzbin Trk bunlarla baa kamazd. nk ou kadn ve ocuktu. inkaan bu mesele hakknda parlak dncelere sahipti:- Srtardular da Trk olduu iin bylece Trkleri ikiye ayrm olacak, birini veya

tekini destekliyerek muvazene kuracaz. Bylelikle hem onlar birbirine krdracak, hemde kuzey snrlarmzn gvenliini salam olacaz dedi.

Bu dhice dnce nzrlara sayg ile ba edirdi. Hibiri itiraz etmedi. Kaan, oktandrkaybettii neesini yeniden bulmu gibiydi. Nzrlara sordu:- Bu Trklerin bana geirmek zere kimi salk verirsiniz?Bozkurt ailesinin btn teginleri akllardan geer ve hibiri beenilmezken kaan yenidensze balad:


3/118

- Srba Tegin hakknda ne dnyorsunuz?Bu soru Ve-ingin yznde bir buruukluk yapt ve gzlerinden garip bir k geti:

-

ok korkun yzl ve vahi bakl bir adam diye mrldand. Tay-tsung glmsedi:- Bu korkun yz gn bize en byk iyiliidir dedi. Sonra, bu szlerden bir ey

anlamyarak birbirlerine bakan nzrlarn meraklarn ylece giderdi:- Hepsi aydnlk yzl ve yakkl adamlar olan Bozkurt ailesi teginlerinden bu korkun

yzl, irkin adam kendi soylarndan saymyorlar. Bat Trklerinden olduu iin de soyunuiyice incelemiyorlar ve ondan phe ediyorlar. Hakknda trl trl sylenti var. Birsylentiye gre anas, l doan ocuunun yerine bu kim olduu belirsiz ocuu alarakbytm... Bylece Gk Trklerin bana Srba Tegini geirmek teki teginlerinhonutsuzluunu kabartarak aralarna ayrlk tohumlar samak olacaktr. Bu ayrlkrklemek iin de Bozkurt soyundan iki tegini Srbann buyruuna vereceim. Srba bizeen sadk tegindir ve Gk Trkler tarafndan sevilmedii iin de sadk kalmaa mecburdur.

Kendisine kaanlk verirsek herhalde Gk Trkleri inin menfaatlarna uygun ekildeidare eder.

***Birka gn sonra Srba Kaan, yannda yz bin Trk olduu halde in duvarnn dna

kyor, bu k btn inde, hele Siganfuda bir bayram gibi iten ie kutulanyordu. Artkgeceleyin sokaa kabilecekler, karlarnda lm zebanileri grmiyeceklerdi. Tay-tsunghayatndan pek memnundu. Bundan sonra sarayn baslmas tehlikesi kalmyordu. Rahatuyumak bahtiyarlna eriecek demekti. Hele dnde u uursuz haramiler babuu Kr adkesik bayla karsna dikilmiyerek, ona dirliini zehir etmiyecekti.

Bu giditen yalnz Vey-ing holanmamt. Sarayda Ven-yen-po ile karlat zaman:- Krk ekyann ls krk milyonluk koca devleti yendi dedi ve glerek tamamlad:- Hayaletlerden korkmanz sayesinde...

- II -

HTLLDEN KIRK YIL SONRA(679 YILINDA)

Sonsuz ovada gzn alabildiine boz bir renk yaylyordu. Bu dzlkte yalnz tmseebenziyen bir tepecik grlyor, stnde birka aa sralanyordu. Tmsein yaknndakibirka koyun otluyordu. Tepeciin eteinde drt Trk adr vard.Gne batarken en bataki adrdan bir erkek karak ufuklara doru uzun uzun bakt. Sertbakl, yoksul giyimli, bahadr durulu olan bu adam krk yalarnda gzkyor; alnndaki,yzndeki kl yaralar ve izgiler bandan ok eyler gemi olduunu anlatyordu. Brknntyleri dklm, yamal kaftan birok yerlerinden paralanm, izmeleri eskiyip delinmiti.


4/118

Btn bu eskilerin arasnda yalnz belindeki bak gze batyor, altn ve gm kakmalarylabir kaan hazinesinden kma benziyordu. Ufuklara dalan gzlerinin bir ey beklediibelliydi. Fakat uzaklarda ne bir karalt, ne bir toz beliriyor; beride otlyan hayvanlarnseslerinden baka hibir grlt iitilmiyordu.

Yoksul klkl bahadr bunlu gzlerle ufku bir daha szdkten sonra kt adra girdi. Buadrn bir bucanda yal bir kadn, uzand keenin zerinde sessiz duruyor, donukgzlerle bakyordu. lmek zere olan bu kadn, yoksul klkl bahadrn anasyd. Glklekonuarak:- Urungu! Gzktler mi? diye sorduAdnn Urungu olduu anlalan erkek cevap verdi:- Hayr ana! Ama elbette gelecekler!...

htiyar kadn btn gcn kullanarak biraz topland:- Yarna kmyacam anlyorum. Sana syliyeceklerim var dedi.Urungu yavaa anasnn yanna kp bada kurarak gzlerini ona dikti. Anasnn kendisinesyliyecei eyleri byk bir sabrla yllarca beklemiti. Yazk ki sonsuz bir istekle bilmekistedii eylere kavuurken anasndan ayrlyordu. O hibir anaya benzemiyen vefal, ileke,iyi anadan.... Yoksul ve kimsesiz bir aileye mensup olduklar halde en ar soylu kadnlardandaha stn olan anadan...

Dirliinin sonuna ermi olan bu iyi kadn imdi ksk bir sesle konumaa balamt.

- Urungu! Soukluk yava yava yreime doru ykseliyor. Yreime dedii zaman benim

iin her ey bitecek ve ben lm olacam. Ama bu lm ilk lmm deildir...Urungu hayretle anasna bakt...- Ben bundan ok nce lm saylabilirdim. Seni bytp er kii yapmak iin yaadm. On

be yana girip er adn aldn zaman yeryznde yapacak iim kalmamt. O zamandanberi yalnz bir eyi grmek iin yaamaa altm. O ey, senin yllardr ardnda kotuundnce idi: tkende Trk kaannn oturduunu, Trk tresinin yrdn grmek...bundan otuz yl nce, sen daha on bir yanda bir ocukken b Tegin inlilere kar

ayaklanp gk Trk devletini kurmaa kalkt zaman kurt bal sancak tkendedalgalansn diye seni b Kaan ordusuna ben gndermitim. yl, b Kaan tutsakedilip ine gtrlnceye kadar savalarda olgunlatn; lmcl yaralar aldn. yidvtn. Babana yarar yiit oul olduunu gsterdin. Emeklerim boa gitmedii iin oksevindim. Stm sana hell olsun...

Kadn sustu. Yorulmutu... Olunun sorarak bakan gzlerini grmeseydi daha epey susacakt.


5/118

- Sen baht kara olarak dodun. nk doduun zaman Trkler ine tutsak gideli be ylolmutu. Urungu! b Kaanla birlikte Altaylara kadar gittin. ok Trk Ellerini gezdin.Ama tkene, kutlu yere ulaamadn. Bunun iin de bahtn kara diyorum. lrkentkende bulunamyacam halde benim kutum seninkinden stndr. nk oradadodum. Uzun yllar orada yaadm... Kr ad in sarayn bast zaman gnlmde iki defa

umut yand. imdi bu k snktr. Ama onun klleri arasnda yine bir kvlcm yanpduruyor. yle ki, ldm zaman souyup donmu yreimi yarp aan olursa oradakikvlcm grr. O kvlcm stnde tkenin hayali de vardr... Urungu! Souklukyreime yaklayor. Sana syliyeceklerimi abuk sylemeliyim. Artk kim olduunu ren!Senin asl adn Urungu deildir!

Urungu bir irkildi:- Ya nedir?- Ne olduunu ben bile unuttum.- Ne diyorsun ana? Her eyi hatrlyan sen tek olunun adn nasl unutursun?

-

Oul! Sen gnl isteinin ne demek olduunu bilir misin? Senin adn unutmak istiyordum.Bunu yle bir gnlden istiyordum ki sonunda unuttum. Bir daha da hatrlyamadm.Urungunun kalar atld, sesi dikleti:- Ana! Ben bu denli kt bir oul muyum ki adm unutmaa uratn, sonunda da unuttun?htiyar anann gzleri efkatle glmsedi:- Hayr! Sen ok iyi bir oul olduun iin adn kendimden bile sakladm. Nitekim babann da

kim olduunu imdiye dek senden ve herkesten sakladm.

-

Onun da adn unuttun mu?Kadn cevap vermedi. Gzleri biraz daha donuklamt!... Urungu, babasnn kim olduunurenemiyecekti. Anann solumalar bir tuhaflamt. Oluna adrn kapsn gstererek:- unu a, ieri k girsin dedi.Kaldrlan keeden ieri akam doldu. Gne yeni batmt. Gnllere iliyen bir gariplikadrn iini doldururken Urungunun sesi dalgaland.- Ana! Babamn da adn unuttun mu?-

Unutmadm! Unutmak istesem de unutamazdm. Baban unutulmazd. nk baban Kradd!

Urungu yeniden irkildi ve elini belindeki baa att:- Bunu imdiye kadar niin sakladn?- inliler ldrmek iin seni aryorlard. Seni ne glkle sakladm, nelere katlandm,

bilemezsin. Seni karabilmem iin ablan kendisini feda etti. inliler onu idam ettiler...


6/118

Kadnn gzlerinden yalar akt. Darda, dere kysndaki koyunlardan biri hazin hazin meledi.- Ablann da adn unuttum. Seni yaatp bytmek iin bunlar unutmaa mecburdum. Ama

babann adn unutamazdm. Onu unuttuktan sonra senin ve benim yaamamza lzum

kalmazd. Belindeki bak babann badr. htille giderken bana brakmt. Bu bakBozkurt soyunun tlsml badr. Bumun Kaandan kalmadr. Sapnn dibinde BumunKaann ad yazl, damgas kazldr.

Urungu ban knndan syrd: fakat yazy gremedi.- O yaz her zaman grlmez. Gne doarken ve batarken grlr. adrn kapsna yakla.

Ba batya tutarak bak...Anasnn dedii gibi yapt. Sapn dibinde Bumun Kaan yazsn okudu. teki yznde dedamgay grd. Fakat bunlar o kadar silikti ki bilmiyen kii gremezdi.

- Oul! imdi glkle okuduun yaz ile damga Trklerin kutu ykseldii zaman ban

zerinde l l parlar. Bu ba byk bir kam yapmt.- Kra Ata m?- Hayr! Kra Atann babas...Bu srada uzaktan drtnala koan atlarn ayak sesleri iitildi. Keskin baklarla ufka bakanUrungu yeni kararmaa balyan ovann kuzeyinde atlnn gelmekte olduunu grerekanasna geliyorlar mjedesini vermek istedi. Fakat onun szn kesmemek iin bundanvazgeti.

-

Urungu! Bozkurt soyunun yce bir olusun. nk Kr adn olusun. Bununla vnmekhakkndr. Bende Kr adn konuyu olduum iin btn mrmce vndm. Fakat bunuaa vurmadm. Kaan olmak hakk iken baban bu haktan vazgeerek vurutu. Sen debabana yarar oul olmak istiyorsan Bozkurt soyundan olduunu kimseye sylemeden yaa.Kurt bal gnder tkene dikilinceye kadar vuru. Bir tegin olarak deil, Urungu olarakkal!

Urungu mrmde ilk defa anasna itiraz etti:- Niin ana?- nk en gl, en iyi insan hakkndan vazgeen insandr. En byk kahramanlk da hibir

karlk beklemeden yaplandr. Kr ad byle yapmt. Ablan byle yapmt. Sen debyle yap. Senin de baban g,b, olman istiyorum.

Urungu cevap vermedi. Nal sesleri yaklayordu. lmek zere olan ana, daha yava bir sesleyle dedi:- Dediklerimi yapacana, babana yakr oul olacana and iersen bahtiyar leceim. Kr

ad ld gn ben de lm saylrdm. Bu hayat ykn sen yetiesin diye ektim.


7/118

stediim sz verirsen lm tatl bir d gibi gelecek.Urungu, kendisini bildii gnden beri zavall anasnn katland skntlar dnd. Kr adnkonuyu olduu iin deeri birdenbire ykselen bu anann son istediini yapmakla gnl acbir sevin duydu. Anasnn yannda yere oturdu. Ban ekerek yere brakt. zerine el

bast:- Babama, sana yarar bir oul, ablama yarar bir karde olmak iin karlksz

vuruacam. Andm tutmazsam gk girsin, kzl ksn dedi. Kendisiyle birlikte baa elbasm olan anas glmsedi.

Nal sesleri adrn kapsna kadar yaklamt. atl srayarak atlarndan indiler. Kapyafrlayan Urungu, elinde bir kmz ama tutan Bry grnce ban anasna evirdi:- Ana bak! Br sana bir amak kmz getirdi diye mjde verdi.

Fakat ileke ana artk iitmiyordu. Bu drt adrlk obann adrndaki herkes kadna belkiifa olur diye kmz aramaa kotuklar halde yetitirememilerdi. Kr adn konuyu,ihtillden sonra krk yl daha bekledii, krk yl daha ile ektii halde tkeni grmedenlmt.

- III -

KR ADIN KONUYU

O gece oba derin bir sessizlie gmlmt. adrn ak kapsna yakn oturan Urungusabaha kadar anasn bekleyip dnd:

Eski htralar birer birer canlanyordu. En eski zamanlara ait olanlar karanlk ve karkt.Hatt bunlardan hangisinin nce, hangisinin sonra olduunu bile belli deildi. Sonra yzler vevakalar aydnlanyor, dzgn bir sraya giriyordu. u bask kulbe neydi? Kt bir inkulbesi olacakt. Orada anasyla birlikte geen gnler ne skntl idi. Ama neden skntl idi?Urungu bunun sebebini bulamyordu. Yalnz kendisinin bu kulbede iken hi konumadnbilmeyecek kadar kk olan bir ocuk,bandan geenleri nasl hatrlard? Hayr, hayr! Okadar kk deildi. Konumasn biliyordu. Fakat konumak kendisine yasak edildii iinkonumuyordu. Konumay yasak eden anas idi. Evet, sknt bu yasaktan geliyordu. Peki,kendisini kucanaAlp gezdiren, seven o gen kz kimdi? Galiba anasnn genliini hatrlayp kartryordu.

Ama yle olsa, byk bir bahede anasyla birlikte o gen kzla beraber oturduunu dahatrlayamazd. Acaba o gen kz ablas myd? Herhalde ablas olacakt. Sonra birtakmbahadrlar ve bunlarn arasnda uursuz in suratlar...Urungu en eski zamana ait htralar kurcalyarak babasnn yzn hatrlamaa urat.Babas in sarayn bast zaman kendisi drt yanda idi. Hatrlayabilirdi. Fakat anas,tehlikeyi atlatmak iin kendisine her eyi kadar unutturmaa almt ki birok yerlerkaranlk kalyor, birok kimseler birbirine karyordu. Buras Siganfu ehriydi. Fakat bu


8/118

birok bahadrn arasnda babasnn hayalini nasl seecekti. Evet, ite, yine byk bir evdeiki Trkn konutuunu hatrlyordu. Bellerinde kllar da vard. Acaba bunlardan birisi Krad myd? Herhalde Kr add. nk orada anas da bulunuyordu. Hatta, hatta kendisinikucana alp seven gen kz da vard. Anas, ablas olunca mutlaka babas da orada olmalyd.Evet oradayd. nk iki bahadrdan biri tekine Kr ad diye hitap ediyordu. Kr ad ona ne

diyordu? Bir ey diyordu ama Urungu bir trl karamyordu. Babasnn yz yava yavaekilleniyordu. tkenin keskin niancs enli klc ve belindeki sadayla... Evet, karsndakibahadra B Alp diye hitap ediyordu. Urungu bu ad da ok iitmi, ihtillde onun daldn daha pek genken renmiti. Sonra birdenbire gznn nne baka eylergelmee balad. Artk iyice bymt. Alt, yedi yanda vard. Bataklk gibi bir yerdenanasnn srtnda uzun uzun bir yol getiini hatrlyordu. Sonra byk bir hastalk geirmiba yanarak gnlerce bir adrda kalmt. O zaman anas atl, pusatl bir kadnd. Kendisinibu adra brakarak uzun zaman gidiyor; kmzlar, yourtlar, stlerle dnyordu.

Bir de dv hatrlyordu. Kendisini otlarn zerinde yatyordu. Birisi klla kendisinesaldryordu. Hayr, kendisine deil, orada baka birisine, hem de bir kadna, hem de anasna

saldryordu. Bu bir inliydi. Hatta in erisiydi. Anasnn elinde de kl vard. Vuruuyorlard.Dvn sonunu hatrlamyordu. Yalnz kan iinde kalm olan anasnn kendisini kucana almolduu halde katklarn grr gibi oluyordu. Bu ka Urunguya hem yayan, hem de atlolarak yapld gibi geliyordu. Bir de allklar arasnda gizlenmeleri vard. Fakat btn bunlarbirbirine karm hatralard. Daha sonra kendisini bir Trk adrnda gryordu.Birdenbire....

Urungu ban kaldrarak ge bakt. Ay ykselmi, serinlik kmt. O zaman gzlerinin yalolduunu anlyarak ban ieriye, anasnn yatt yere evirdi. Ay gzlerini kamatrmolduu iin ilk nce hibir ey gremedi. Sonra heyecanlanarak frlad. Anasnn ba ucundababasyla ablasnn hayallerini grr gibi olmutu. Tpk, demin hatralar yoklarken gzlerinin

nne gelen hayallere benziyorlard. Bu hayalleri kaybetmemek iin onlara doru bir admatt. Fakat hayaller kendisine hazin baklarla bakarak yava yava solup yok oldular.Bundan sonraki hatralarnda artk karklk yoktu. Anasnn kendisine verdii ilk okulukdersini dnk gibi hatrlyordu. Urungu ok atmasn rendikten sonra anasna yardm olsundiye ava kar, fakat ok defa bir ey vuramadan dnerdi. Yiyeceklerinin pek kt olduugnlerde nedense anas itahsz olur, bugn hi isteim yok diyerek kendi ln de olunaverirdi. On iki yandayken iki canavar ldrd zaman anas pek sevinmi, yoksuladrlarnn bir kysndan kard ba olunun beline takarken: Sen bydke bu bandeeri artar demiti.

Bo zamanlarnda ikisi kar karya otururlar, anas ona eski savalar, kaanlar, belerianlatrd. Urungunun en ok sevdii sava Kr ad htilliydi. Nedense anas da bunu pekgzel anlatrd. O kadar gzel anlatrd ki Urungu kendisini de o 41 kii arasndabulunmadna yazklanrd.Kr ad ihtillinden yedi yl sonra korkun yzl Srba Kaan, inliler hesabna Kora aknndalrken Bozkurt soyundan b Tegin ayaklanm, Altayda epey Trkn bana geerek GkTrk kaanln diriltmee almt. O zaman 11 yanda bulunan Urunguyu anas arm,


9/118

bu byk ite kendisinin de bulunmas gerektiini syliyerek onu bnn ordusunagndermiti. Daha gn grmemi bir ocuk olan Urungu atna atlam klcn, sadan, yayntaknm; torbasna da biraz kzarm etle halanm dar koyarak yola koyulmutu. Yoldaekyalarla karlam, yrtc hayvanlarla boumu, in karakollaryla arpm, sonundahepsini atlatarak Trk kaannn, b Kaann ordusuna varmt.

Bu orduda yl arpm, savan ne olduunu renmiti. Bu eride nice kocam, altmnam erlerle ocuklar yanyana yoldalk ediyordu. Kendi yzbas Kutluk on sekiz yanda biryiitti ve Kr ad ihtillinin byk kahramanlarndan B Alpin oluydu. Kutluun on yediyandaki kardei rpen de Urungunun onbasyd. rpenin mangasnda, kendisi gibi on bir,on iki yalarnda iki karde vard ki, Urungu en ok bunlarla arkadalk ediyor, yatlnnverdii bir yaknlkla gnden gne onlarla samimi oluyordu. Bu kardelerden by Arslan,glmez yzl bir ocuktu. K Br ise gle yzl, yaz bir eriydi. Bu iki karde, Krad ihtillinde den bahadrlardan Yzba Yamurun oullaryd. yl durup dinlenmeden; yaz, k demeden; ala, susuzlua aldrmadan, yorgunluk bilmeden

at koturmular, kl almlar, karg sanmlar, ok frlatmlard. Urungu, yeryznn bykaclarn ilk defa bu yllarda grm, sevdiklerini bu arpmalarda kaybetmiti. Bir savataYzba Kutluk oklarla delinerek, bir baka yolda Arslan karglarla sanlarak Umaavarmt. Sonra?... Sonra iler yine bozulmu, kendi aralarnda geimsizlikler olmu, ordudalm ve b Kaan tutsak olarak ine gtrlmt. Bu dal ve bu tutsak gidiUrunguya pek ar gelmi, arkada Arslann lmne bile duymad bir yrek acsyla iiszlamt.Anasnn yoksul adrna dnd zaman on drt yanda bir ocuk olmasna ramen snanm,gn grm bir eriydi. Anas onu ciddi bir yzle karlam, vazifesini yapt iin alnndanpm, baarszlkta suu olmadn sylemi bugn yaplamyan bu iin yarn mutlaka

yaplacan, yaplmas gerektiini gerektiini anlatmt.Sonradan aradan yllar gemi, Urungu, Bozkurt soyunun bayra kalksn diye beklemi,umutsuzland zaman kendi bana bozkra km, kimi gn arkadalaryla, kimi gn deyapayalnz olarak inlilerle vurumu; ba kesmi, kan dkm, yaralanm, ldrm herseferinde soluu anasnn adrnda almt.Bu uzun ve etin yaaytan sonra Br ve onba rpenle kankardei olarak birlemiler,dank Trkelinde kendi balarna buyruk bir oba kurmulard. Byk in duvarnnkuzeyinde, bu duvara yarm gnlk yolda olan bu oba drt adrdan kurulmutu. adrnbirinde Urungu, anas, kars ve ocuklaryla barnyordu. kinci adrda Br Be, kars ve

oluyla yayor, ncsnde Onba rpen oturuyordu. rpenin bir ya ara ile be oluvard. Drdnc adrda ise yal bir kadnla torunu Kzl bulunuyordu. Bu kadn, Kr adihtillinin kahramanlarndan Yumrunun anas, Kzl da Yumrunun hayatta kalan tek olu idi.Urungu, anasndan Kr ad ihtillini dinleye dinleye deta onu grp yaam bir insan halinegelmiti. Br, rpen ve Kzl bu kahramanlarn ocuklar olduklar iin onlar ok sever, tekiihtillcilerin oullarndan da birer arkada olmasn ister, kendisinin de bu ihtilldelenlerden birinin olu olamdna yanard. Onun yand bir ey daha vard: Bu kadar keskin


10/118

nianc, bu kadar iyi vuruu olduu, ata binince frtna gibi kotuu halde, yreine vebileine bu kadar gvendii halde, karabudundan oluu, babasnn kim olduunu bilmeyiigaripti. Babasnn kim olduunu kim olduunu anasna bir iki yol sormu, o da zaman gelincesylerim diye kestirip atmt. Anasna bu kadar sayg duymasa onu zorlyacak, syletecekti.Fakat bu kahraman anaya ylesine bal idi ki, onun sznn dna kacak gc kendisinde

bulamyordu. Herhalde bu kahramanlar arasnda kendi babas yatanda lm biri olmalyd kianas onu sylemekten ekiniyor, Urungu da daha ileri varamyordu.Bir gn bu obann bana byk bir felaket geldi. Drt yiit yani Urungu, rpen, Br ve Kzlavdan dndkleri zaman obalarn darmadank buldular. Oba saldrya uram, adrlar yaklm, koyunlar alnm, kadnlarla ocuklar ldrlmt. Yalnz Urungunun anasyla birolu yaral ve baygn bir halde yntlar arasnda sa kalmlard. Urungu anasyla olunuonarmaa urarken her eylerini kaybedip lgna dnen teki at atlatrcasnadoludizgin gneye at srmler, karlarna in duvar kncaya kadar yarmlar, fakathibir inliye raslamamlard. Karsyla be olunu birden kaybeden rpen kulelerden birinebararak er dilemi, cevap alamaynca svm, kuleden bu kfrlere glnnce daha ok

svm, sonunda en gr sesiyle yle haykrmt:- Binba Bg Alp olu rpenim! Sen, oradakilerin ba, kancklarn babuu, kimsin?

Syle bakalm adn da ne kii olduunu renelim. Duvara trmanacam iin korkma.Korkma da uursuz adn saklama!

Bu haykra kuledekiler yksek sesle glmler, sonra bir subay bozuk bir Trke ile ylecevap vermiti:- Ho geldin urular babuu! Duvara trmanrsn diye korkuyorum ama buyruk verdiin

iin adm syliyeceim. Kelniz bugn drt adrdaki san yavrularyla analarnn hesabn

gren Yzba Ven... Baka bir buyruunuz var m?Sonra da bir kahkaha daha atarak kuleye girmi, ocaklar datlan talihsiz yiit de geriyednmekten baka bir ey yapamamt.Urungu, biraz kendisine gelen anasnn dyle o gece olunu ve arkadalarn alarak kuzeye ynelmi, bu imdi bulunduklar ssz yere konmutu. Aradan yllar getii halde buradaidiler. Gnlerce akta yatp lmle peneleen ana ve kk ocuk nihayet lmdenkurtulmu, felaketin ilk sersemlii getikten sonra birka koyun sahibi olmular, ananndokuduu adrlara girmiler, hayatlarn yeniden dzene sokmulard. Hatta bir iki yldarpen, Br ve Kzl uzaklara gierek kendilerine denk kz alp gelmiler, yalnz Urungu

yeniden evlenmeyi aklna getirmemiti.Obann bakan Onba rpendi yaa da dier erkeklerden bykt. Fakat hibiri iiniUrungu'nun anasna sormadan yapmazd. Bu kadn daima en doru sz syler, her eyidnr, gerektii zaman da onlar atlganla kkrtmaktan geri kalmazd.rpennin, Brnn ve Kzln ocuklar doduu zaman taze gelinlere bakan, ocuklarn naslbytleceini reten hep oydu. Szn ksas, obann ruhu bu ana kadnd.


11/118

te bu akam obann ruhu lm, oba ksz kalmt.

***

Ay ykselmiti. Ovada serin bir rzgr esiyordu. Yeniden hzla yaklaan atlaradrlarn nnde duruyor, bu atlardan rpen ve Kzl ile karlar ve ocuklar iniyordu. Elli yandan be yana kadar btn oballar olanca hzlaryla ana kadna kmz bulmaakomulard. Verimsiz ve orak yerde yayan yoksul oba, ruhunu kaybetmemek iin rpnm,o sabah onun dudaklarndan biraz kmz olsayd diye dklen szler kutlu bir buyruksaylm, erkekle kadn ve en k be yanda olan sekiz ocuk atlarna atlyarakrpenin iaret ettii ynlere doru at salmlard. Drt paraya ayrlarak giden on drt kiidrt amak kmzla dnmler, fakat ana ilk gelen kmz bile iemeden lmt...Oba ruhunu kaybetmiti. Onun iin hepsi boyunlar bkk, gnlleri bunlu alyorlard. Urunguadrn kapsndan ge bakyor, on be yandaki olu Taam ierde kprdamadan duruyordu.

Sabaha kar Urungudan baka hepsi dalmlard. Yalnz o gne douncaya kadar oturupgemi gnlerle gnln hesaplatrmt. Kaybettii ana yle bir ana idi ki kendi lmyle bileolunu bahtyar ediyor, ona gizlice Kr adn olu olduunu bildiriyordu.Tanrnn ne anlalmaz iiydi! Herkes Urungunun anas ld diye alyordu. Gerek ise lenKr adn konuyu idi. Krk kiiyle in kaanln yenen ve inin gnlne sald korku ileTrkleri kurtaran Kr adn konuyu...Urungu btn gece birbirine aykr iki duygusunun arasnda yaad. Bir yandan ei bulunmazanasna yanarken, bir yandan da Kr adn olu olduuna seviniyor, bunu kimseye

syliyemeyecei iin sklyor, sonra Bozkurt soyundan bir tegin olduu halde karabudundanbir er gibi davranmaktaki esiz gzellii dnerek ii alyordu.Gnn klar, kaps ak adra dolarken gzlerini adrn iine evirdi. Bir kyda anas sonuykusunu uyurken beride olu yorgunluunu gideriyordu. teki adrlarda ilk kprdanlarbalamt. Urungu anasna bakarken ii szlyarak: Kr adn konuyu diye mrldand. Sonragzlerini, uyanmak zere olan Taama evirdi. Kr adn torunu diye dnd.

- IV -

BOZKIRLARIN KUCAINDA

Sonsuz bozkrda Urungu tek bana at sryordu. Anas ldkten bir yl sonra Taamevermi, adrn onlara brakm, oballarla vedalaarak bozkrlarn kucana atlmt.Ksmetini byle aryacakt. Gk Trk devletini kurmak iin bayrak aan bir tegine raslarsa onauyacak, raslamazsa tkene kadar uzanarak bu kutlu yurdu grecekti.Gnler geiyor, av avlayp ku kulyarak yayor, kaynaklardan su iip barn serinletiyor,


12/118

pek az insanla karlayordu.Bir akam, uzun bir yolculuktan sonra raslad bir ormanckta dinlenir ve yan bandakaynyan suyun sesini dinlerken atl pnarn banda atlarndan indiler. Kendileri su iipatlarn suladktan sonra ilerinden biri Urunguya seslendi:

- Bozkrl! Kimsin? Nereye gidiyorsun?- Adm Urungu. Kuzeye doru gidiyorum.

Yabanclarn bu szle kanmadklar durularndan, baklarndan belliydi. Urunguyu onlarnerden tanyacaklard? Bu sefer ikincisi sordu:

- Hangi boy, hangi uruktansn? Kaann kim?Urunguya kendisiyle eleniyorlar gibi geldi. Kaann soruyorlard. Trkelinde kaan mkalmt da bunlar soruyorlard? Sert sert karlk verdi:

- Gk Trkm. Kaanma gelinceUrungu susutu. Ne syliyebilirdi?Karsndakilerin yzleri tuhaflamt. Kaannn kim olduunu soran yabanc, alayc bir sesle:

- Gk Trkm dedikten sonra kaann sylemesen de olur dedi.Urungu oturduu yerden frlad:

-

Ya sen kimsin? Hangi boydansn? Kaann kim?- Bana Yzba Kadr Baa derler. Dokuz Ouzum. Kaanm

Urungu sert bir davranla karsndakinin szn kesti:

- Yeter! Dokuz Ouz olduunu syledikten sonra kaann anlatmasan da olur.Yzba fkelendi:

- Dokuz Ouzlar beenmedin mi?- Karluklardan daha bahadr olduunuzu bilirim.

-

Ya Gk Trklerden?- Gk Trklerin tebaas olduunuzu da bilirim.

Urungu ile Dokuz Ouzlar on be adm kadar aralkla kar karya duruyorlard. Bir frtnakopmak zere idi.Dokuz Ouz yzbas aalayc bir bakla glmseidkten sonra:


13/118

- Sakn sen hl inlileri korkutan Kr ad olmyasn dedi. Sonra yz bir tipi gibikarmakark olan Urunguya frsat vermiyerek szlerini tamamlad:

- Sizin Kr adnz ok keskin nianc imi. Ama Kara Kaan anda, yendiimiz TuluHan ordusunda o da olduu halde oklar bizi incitmemiti.

Urungunun iinde bir yer szlyordu. Kendisini kaybetmek zere idi. i alayla kapatmakistiyerek:

- Dokuz Ouzlarn inlilerden daha iyi nianc olduklarn da bilirim dedi.Bu sz frtnay koparmt. Kadr Baa grlmemi bir abuklukla sadandan ok ekerek yayakoyup gezledi, frlatt. Keskin bir ses iitildi. Urungunun brk bandan uarak okla birliktearkasndaki aaca sapland. Sonra Dokuz Ouz yzbasnn sesi grledi:

- inliden daha keskin niancy grdn m? Bu senin kulana kpe olsun! Bir parmakdaha aadan vurup beynini delebilirdim!

Dokuz Ouzlarn de kahkahayla glmee baladlar. O zaman daha yaman bir i oldu:Urungu yzbadan daha abuk bir davranla, yldrm gibi bir abuklukla sadana el att.Ard ardna vnlay iitildi. ok, kahkahayla glmekte olan kiinin brklerinibalarndan uurmu, arkadaki aalara saplamt.imdi glmeler kesilmi, baklar sertlemi ve aradaki aklk yarya inmiti. Urungu hliinde bir yer szlad halde:

- Bu da sizin kulanza kpe olsun dedi. Gzleri evresini dumanl gryor, hattaDokuz Ouzlarn gerisinden yaklamakta olan atllar bile seemiyordu.

Yzba Kadr Baa aknlktan abuk kurtuldu:

- Senin akaya gelmez bir bahadr olduun anlalyor dedi ama bir de kllarmzdenemeden yakan brakacak deilim.

Kl ekitiler. Urungu arkasn bir aaca vererek korunma durumunu almt. Kadr Baa,ihtiyatl admlarla yaklap ilk saldrn yapt. Keskin bir akrt iitildi. Saldr elinmiti.Yzba bir adm gerileyerek klcn havada dndrp yeniden saldrd. Sadan, soldan okhzl ve pek sert vurular yapyor, Urungu olduu yerde mhlanm gibi durarak btn

vurular eliyordu.Brkleri balarndan umu olan teki ikisi bu ie ok amlard. Bu bell herif de neredenkmt? te Kadr Baa bile hakkndan gelemiyordu.Onlar byle dnp merakla vurua bakarken yirmi kadar atldan mrekkep olan kafile gelipdurdu. Aralarnda beler, eriler ve at uaklarndan baka bir de gen kz bulunuyor vekendisine gsterilen saygdan bunun kafile bakan olduu anlalyordu. Hepsi atlarndan


14/118

indikleri halde o inmemiti.Gen kz bir ara dvenlere bakt. Yzba Kadr Baaya ter dktren bu bahadrn kimolduunu sordu. Brkleri uurulmu olan iki kii, Urungu adnda bir Gk Trk olduunusyleyip nianclktaki ustalnn grlmemi derecedeki stnln anlattlar. Gen kz,

yakndakilerden birine buyruk verdi:- Binba! Vuruanlar ayr!

Binba klcn ekerek dvenlerin arasna girdi:

- Ayrln! Ay Hanm buyruk verdi diye bard.Urungu da, Kadr Baa da ayrlmaa istekli deillerdi. Fakat Ay Hanm adn iitince yzbageri ekilerek klcn indirdi. Yere diz vurarak Ay Hanm selmlad.

Urungu o anda evresini grd. yi giyimli, yavuz durulu bahadrlar kendisine bakyorlar,gen ve ok gzel bir kz da atnn stnden kendisini szyordu. Urungu bunu tanyordu.Fakat birdenbire nereden tandn kestirememiti. Biraz nce arpt yzbann yere dizvurduunu grp de ay Hanm adn iitince bunun ar soylu bir kz olduunu anlamt. Fakatbeyni karmakarkt. Binbaya bakarak:

- Bizi niin ayrdn? Ay Hanm kim? diye sordu.- Ay Hanm, bizim kaanmz Baz Kaann kzdr. Sizi onun buyruu ile ayrdm.

Ksa bir akrt iitildi. Urungu klcn knna sokmutu. Birka adm atarak Ay Hanmayaklat. Yere diz vurarak:

- Buyruk senindir dedi.

Ay Hanmn iaretiyle kalkarak dimdik durdu. Eski psk giyimlerine ramen duruu,konumas, hele biraz nceki vurumas bunun yce birisi olduunu anlatyordu. Dokuz Ouzkaannn kz insanlar bir bakta tanr, hatta yreklerinden geeni anlard. Yienlerindenbirisi kamd. Ona gizli bilgilerden ok ey rettii Dokuz Ouzlar arasnda sylenirdi.Urunguya sz sylemee balad:

- Yiit! Adnn Urungu olduunu sylemekle kendini iyice tantm olmuyorsun. Bir beolduun anlalyor. Kimsin? Bize anlatmaz msn?

Bu sesteki ezgi Urunguya bir eyler sylyordu. Bu sesi tanyordu. Bu o kadar gzel, o kadaryakn bir sesti ki onu kendi iinde duyuyor, cevap veremiyordu.Ay Hanm yeniden sze balamt:

- Nasl vurutuunu grdm. Yzba Kadr Baa ile kl oynamak byk itir.Atclnn izlerini de gryorum. Sen Gk Trklerin yce belerinden olsan gerek.


15/118

Urungu susuyordu. Bu ses yreine iliyor, ona gemi gnleri hatrlatyor, yava yava bugzel kz tanmaya balyordu. te yine onun sesi iindeki bir yaray deiyordu.

- Yiit! Okuluktaki n acunu tutan Kr ad leli krk yl olmasyd, bu keskin

nianclna bakarak sana Kr adsn derdim.Urungu titredi. Kr adn oluyum dememek iin kendini tuttu. Babas leli krk yl getiihalde ad, san hl yayor, hem de Gk Trklerin yas olan Dokuz Ouzlar arasnda yayordiye gnl sevin ve vnle doldu.imdi kz da, sesini de tanmt: Ay Hanm, bundan yirmi yl nce inli Yzba Veninldrd karsna tpatp benziyor, sesi de tpk onun sesini andryordu. Bunu hatrlayncaUrungunun dili zld:

- Hayr hanm! Be deilim. Karabudundan bir Gk Trkm dedi.

Kaan kz gzlerini Urunguya dikti. Szlerine inanmam gibiydi. Onun yreinin iini okumakistiyen bir durumu vard. Bakyorlard. Konuulanlarn hepsini iitmi olan tekiler de bir AyHanma bir de Urunguya bakarak bu iin neye varacan dnyorlard. Bir kaan kznngzlerine bu kadar srarla bakmak akln alaca bir i deildi. Bu Gk Trk, bir be bile olsakaan kzna byle nasl bakabilirdi? Fakat Kr adn olu oral deildi. Karsndaki kznyeil ala gzlerine bakarken kendinden gemiti. Bu gzler kendisini yirmi yl uzaa gtrm,sevgili karsn tekrar grr gibi olmutu. u farkla ki, bu yz, bu gzler karsnn yznden,gzlerinden daha alml, daha gzel, daha baka trl idi.Kaann kznn yz biraz sertlemiti. Aralk vermeden kendisine bakan bu bahadr, bu

keskin nianc, kat vurucu yiit nasl olur da karabudundan olabilirdi?

- Bahadr! Nereye gidiyorsun diye sordu.- tkene gidiyorum hanm!- Biz de kuzeye gidiyoruz! stediin yere kadar bizimle gelebilrisin.

Urungu dizini yere vurdu:

- Buyruk senindir dedi ve artk bir daha gzlerini kaldrarak onun yzne bakmad.

***

Kafile o gece ormanda, pnar banda konaklad. At uaklar yedek atlardan

indirdikleri balar zerek adrlar kurdurlar. Kaan kznn byk adr dikkatle kurularakkeelerden mrekkep yata hazrland. Sonra binbann, iki yzbann adrlar dikildi.Onbalarla erler ve at uaklar kk adrlarda er, drder barnacaklard.Urungunun adr yoktu. Atnn terkisindeki keesi onun hem yata, hem yorgan idi. DokuzOuz binbas teki erle birlikte yatabilecei adr gsterdii zaman Urungu, binbaya


16/118

salk dileyerek reddetti; keesinin kendisine yeteceini bildirdi.Baz Kaann kk kz Ay Hanm, babasnn buyruu ile gezgincilie km, imdi yurdunadnyordu. Bu yolculukta Baz Kaann gizli bir maksad olduu da syleniyordu ama kimsebunu bilmiyordu.

Urungu, Dokuz Ouzlardan biraz uzakta, tek bana oturmu, dnyordu. Bir onbanngetirdii kmzla eti reddetmek zere iken Ay Hanmn yolladn renince bundan vazgetive aylardr azna komad kmz byk bir itahla iti, iti.Gecenin serin rzgar aalara arparak insann yreini rktc sesler karrken Urungu,karsn ve Ay Hanm dnyor, bu benzerlik Ay Hanma kar gnlnde doan yaknlartyordu. Onun da gzleri byleydi. Onun da boyu bu kadard. O da konuurken kendisinibyle titretirdi. Onun da rengi bu kadar gzeldi. Yalnz Yalnz, ay Hanm daha gzeldi.Urungu len karsn o kadar severdi ki o ldkten sonra hibir kadn kendine e etmemiti.

Gk Trkler arasnda kars lp de bir daha evlenmiyen kimse bulunmad iin arkadalarUrunguya aarlard. Hatta anas bile bir defa ona evlenmesini sylemi, fakat Urungu okadar kesin olarak reddetmiti ki anas da bir daha bunu kurcalamam, Urungu yirmi ylkadnsz yaam, gnlnde len karsnn hayali silindii, atei kllendii halde hatrasnasayg gstermekte devam etmiti.Bu gece hep onu dnyordu. Bu kadndan kendisine hatrlardan baka ne kalmt? Canlmiras olarak Taam. imdi eski gnleri dnmek, onu hatrlamak o kadar tatl idi ki, bu tatlhatralara sebep olduu iin Ay Hanma iinden minnet duyuyordu. Sonra ii burkuluyor, o dayaasayd ne gzel olurdu diye dnyordu. O karganm Ven onu ldrmeseydi imdi byleevsiz, yuvasz bir gezginci olmyacakt. urada, elli adm ilerdeki adrda yatan Ay Hanm, Baz

Kaann kz olmasayd da kendi kars olsayd ne iyi olurdu. Urungunun gnlnde yirmi ylnce len karsna kar duyduu eylerle Ay Hanma kar olan duygular karyor, birleiyorve hayalinde bir tek kadn kalyordu. Bu kadn yirmi yl nceden bugne uzanyor, Urungununkutsuz geen dirliini, karanlk bir yola benziyen mrn aydnlatan bir gne oluyordu. Tpkilk yaz aylarnda bozkr tan tatl gne gibi bir eyKrk be yandayd. Bu dnyann ac, tatl her eyini grm; fakat sonunda iinin bykacyla dolduunu anlyarak talihine ksmt. Birinci acs tkende Trk kaann, kurt balsanca grememekti. kinci acs Kr adn olu olduunu syliyememek, nc acs dasevgili karsn zlemekti. Babasnn ve anasnn lmleri Tanrnn buyruuna uygun olduu iinbuna yanmyor ama tekiler Tanr yasas olmad iin gnln szlatyordu. Niin bahtiyar

olmyacakt? tkende Trk kaanl kurulamaz myd_ kr adn olu olduunu syliyemezmiydi? Karsyla yine bir yuva kuramaz myd?...Urungu birdenbire kendine geldi: Kars leli yirmi yl olmu. Kr adn olu olduunusylememek iin anasna sz verip and imiti. Kala kala bir tek umut kalyordu: tkendeGk Trk kaanln kurmak. Elbet gnn birinde bir tegin sancak kaldracak, kendisi de osancan glgesinde koacakt.


17/118

Gece yarsndan sonra Yzba Kadr Baa yanna gelip niin yatmadn soruncaya kadar birktn zerinde oturup dnmt. Gndzk yas, erlere nbet deitirmek iin kalkpilerin dzeninde gittiini grm, sonra hl yatmyan ve havann serinliine ramen keesinede sarlmam olan Urunguya yaklaarak kendisine bir adr teklif etmiti.

Urungu o zaman havann serinliini duydu, vaktin geciktiini anlad. Ay iyice ykselmiti.Yzba birden eilerek Urungunun yzne bakt:

- Gzne bir ey mi kat? Neden gzn slak diye sordu. Urungu elini gznegtrd. Herhalde bir ey, belki kk bir bcek gzne kam olmalyd. Yzbayabakarak:

- Akta yatmak benim iin daha iyi. Gecen aydn olsun dedi.Biraz ilerdeki atndan keesini alarak sarld. Otlara uzanarak ylece kald. Konak yerindekinbetiler gn aarncaya kadar Gk Trkn otlar zerinde bir trl rahat edemediinigrdler.

- V -

TKENE GDERKEN

Ertesi gn, kafile kuzeye doru yol alrken Urungu da onlara katlm, Ay Hanmn iznive buyruu ile yanlarnda yer almt. Yzba Kadr Baa ile iki onba epey ndengidiyorlard. Ay Hanmn gerisinde binba bulunuyor, bir ey konumak iin iaret alnca atsrp yanna yaklayordu. erilerle at uaklar ve yk atlar sra ile arkadan geliyordu. kionba,i kafilenin sanda, solunda bulunuyorlar; arada srada at srp alarak sa, solugzlyorlar, sonra yine kafileye geliyorlard. En geride bir yzba artlk yapyor, bu da ara

sra geriye doru at srerek evreyi kolluyordu.Urungu arkada, art yzba ile yk atlar arasnda idi. Bu iyi giyimli beler ve erilerararsnda pek ayr kalyor, hem sklyor hem de birlikte gitmekten holanyordu. Kendisineverilen kmzn, yaplan konukseverliin karl olarak onlara bir yardmda bulunmakistiyordu. Fakat bu yardm nasl, hangi frsatta yapacakt? Yolda hep bunu dnyor,kimseyle konumuyordu. Ara sra art yzba bir ey sorarsa ksa cevaplar veriyor,bylelikle zaman harcyordu.

***

Bu yolculuk ayn gn srd. nc gnn akam yine bir su banda adrlarkurulup herkes yerli yerine yerletikten sonra Dokuz Ouz erilerinden biri kopuzunu karpalmaa, deyiler sylemee balad. At uaklar ve eriler, hatta onbalar yzbalarkopuzcunun evresine ylmlar, dinliyorlard. Ay Hanm bile, otann kaps nnde, ateyerlerinden yaplm tahtnda oturarak ezgiyi dinliyor, binba da onun karsnda ayaktadurarak ayn eyi yapyordu.

Urungu, yllarca nce b Kaann ordusunda gen bir eriyken birok kopuzlar dinlemi,


18/118

heyecanlanmt. O orduda ok ozan vard. Kanl savalarn yapld gnlerin gecesinde onlartellerini tngrdatrlar, kanl vurularn, yrek delen oklarn, gs paralyan karglarn, bauuran kllarn masaln anlatrlar, su gibi akan kanlar, saysz harcanan canlar, bol bolyaplan yiitlikleri verlerdi. Fakat Urungu yllardan beri ozana raslamam, her ey gibikopuzun sesine de hasret kalmt. imdi bir Dokuz Ouz ozannn tellere vurmas onu yine

kendinden geirmiti. Kopuzcunun evresindeki halkann dnda, epey geride bada kurmuolduu halde dinliyor, kendinden uzaklayordu. Dokuz Ouz ozan neler sylemiyordu kiSanma gnl dinlenir,Ufukta gn batnca.Bunalrm kederleGece gelip atnca.Baklarm puslanr,Gnl dam sislenir,Gz pnarm slanr

Sevgi kuu tnce.Sevgi yaman bir gerek,Yr uzakta bir iek.Sevgim srp gidecekTa dirliim bitince.Bir gzeli zleyite en gzel deyi!mr tket, gnl deSevgi seni unutunca.

Yri her bir anmBir lmdr tanm!Belki diner yanmSon uykuya yatncaOzan, deyiini sylemekte devam ediyordu. Fakat artk iyice kendinden gemi olan Urunguiitmiyor, yalnz beynine kazlan birka sz, aralksz olarak iinde tekrarlanyordu:Belki diner yanmSon uykuya yatnca

te durup dururken bu Dokuz Ouz ozan iini dalam, yreine od drmt.O bylece dalm, kaygl bir gnller uzaklara doru kayarken veride Ay Hanm binba onukonuuyorlard. gnlk yol arkadalnda onu epey grp inceliyen binba eski klna,yoksul durumuna ramen belindeki ban byk deerini grp anlamakta gecikmemiti. AyHanma, bunu anlatrken Urungunun karabudundan olmamas ihtimalini sylemi, zaten bunainanmyan Ay Hanmn phesini kuvvetlendirmiti.


19/118

Yatacak bir adr bile olmyan bu Gk Trkn be olduunu dnmek biraz gt. Fakatbahadrlna, durumuna, bana baknca da phelenmemek kabil deildi. nsanlarn yreiniokumakta usta olan Ay Hanm bile bu bilinmedik kii hakknda kesin bir karar verememitionun deerli bir adam olduu muhakkakt. Fakat ite o kadar Daha ounu o da

anlyamamt.Bir onba: Seni Ay Hanm aryor dedii zaman Urungu kendine geldi ve o zaman bu sznkendisine iki defa sylenmi olduunun farkna vard.Gne batmt. Ozan hl alyor, epey ilerde atla gezen drt nbetiden baka herkesonu dinliyordu.Urungu yere diz vurdu. Sonra kalkp dimdik durarak Ay Hanmn syliyeceklerini bekledi.Yanlarnda binbadan baka kimse yoktu. Kaan kz yine gnle iliyen sesiyle konumaabalamt:

- Bahadr! Yarn yollarmz ayrlacak. Bunun iin ne dnyorsun?Urungunun ii szlad. Yalnz birka gn birlikte bulunacaklarn bilmekle beraber bu birkagnn biteceini hi hesaplamamt. Sanyordu ki, her gn byle gidecekler, her akamkonaklyacaklar kaan kz otana girip karken onu uzaktan grecek, sonra kendisi engeride ve kaan kzna en uzak olduu halde yola koyulacaklar ve bu bylece srp gidecekYarn yollarnn ayrlacan sylemekle kaan kz onun iini szlatm oluyordu. Bir an iingzlerini yerden kaldrp ona bakarak:

- Bunun iin yreim szlyor hanm diye cevap verdi.

Binba bu sz zerine dikkat kesildi. Ay Hanmn yznde hibir deiiklik olmad. Yeil alagzlerinin ii glmsiyerek sordu:

- Neden?- Beni buyruuna alarak buraya kadar getirdin. Kmzn esirgemedin. Buna karlk

sana hibir hizmet edemedim bunun iin yreim szlyor.- Hizmet etmek elindedir.

Urungunun gzleri parlad. Yeniden gzlerini kaldrarak kaan kzna bakt. Bir ey demedenbaklaryla bu hizmeti nasl yaplabileceini soruyordu. Ay Hanm anlamt. Urunguyu

kendinden geiren sesiyle devam etti:

- Seni babam kaana gtrrm. Onun erisine girer, istediin kadar hizmet edersin.Babam kaan senin gibi bir bahadr elbette onba yapar.

Sonra, sesinde baka bir ezgi, rpertici bir ahenk olduu halde yavaa:

- Sen buna lyksn dedi.


20/118

Urungunun yrei imdi sevinle arpyordu. Ay Hanmla birlikte gitmek, onun babasnnordusuna katlmak, ondan hi ayrlmamak Bunlar ne gzel eylerdi!Fakat ne yazk ki bu gzel eylerin hibirisi gerekleemiyecekti. Dokuz Ouzlarla giderse

tkene varamaz, gnn birinde kacan bildii Gk Trk ayaklanmasna katlamazd. Kendiyaplar olan Dokuz Ouzlarn erisiyle birlik olursa Kr adn da konuyunun da ruhlarincinirdi. Urungu bunlar dnerek ciddileti. Yeniden yere diz vurarak:

- Beni bala! Baban kaann erisine katlamam. Ama bundan baka her buyruunacana minnet bilirim dedi.

Sustular. Bu ay yzl kaan kznn iinden zgn olduunu binba anlamt. Urungununiinde ise boralar esiyordu. Bu borann esiini durduran yine o bl ses oldu:

- Bahadr! Bizimle gelsen sevinecektim. Demek ki yarn ayrlyoruz. Benden ne dilersin?

-

Dileim salndr. Bir de, bilmiyerek adamlarnla vurutuum iin beni balamandilerim.Ay Hanm bin bir iein amas kadar gzel bir glmseyile glmsedi:

- Su sende deil bahadr! Yzba Kadr Baa brkn delmeseydi bu i olmyacakt.Sana onun deldii brk yerine kendi brkm veriyorum.

Bunu syliyerek bandan brkn kard, uzattUrungu hzla yryerek dizini yere vurdu. Ay Hanmn uzatt brk alarak pp baan

koydu:

- Bana n verdin Ay Hanm! Yarn sabah bunu giyecek ve lnceye kadar bamda bireref hatras diye tutacam dedi.

Baktlar. Bu bak srasnda, Ay Hanmn esiz gzellii ile dolup taan Urungu, gnlk ihesaplamasnn zldn sezer gibi oldu: Galiba gnlne od dm, kaan kzna gnlvermiti.

***

O gece, bir gl zen insanlarn rahatl ile uyudu. Dnde hep kendisinibahtyar bir kii olarak gryor, sk sk uyanarak evresine bakyor, epey uzaktaki birnbetiden baka bir ey grmyordu. Yalnz bir defasnda d m, gerek mi olduunu pekayrt edemeden, uzakta Ay Hanmn ota kapsnn aldn, kaan kznn gzkerek derinderin ge, uzaklara ve evresine bakndn, sonra yeniden ota girdiini grr gibi olmutu.Sabaha doru ise dnde hep Kr ad, anasn, ablasn ve len karsn grm, sonra hepsikaybolarak meydanda yalnz kars kalm, ssl ve alml giyimler arasnda ba ak durankars alam, alamt.


21/118

Urungu ok erkenden kalkarak atn tmar etti. Ay Hanmn verdii brk giymiti. Yinedirliinin skntl gnlerinden birini yayacakt. Bahtn kendisine ykledii yk ekmeiikayetsiz kabul ediyor, bilkis ara sra talihin kendisine gler yz gstermesine anlyordu.Acya alm, ac ile yuurulmu kiiye bahtyarlk gneinin, klarn ksa bir an gstererek

sonra yine onu karanla bomasnda sanki ne mn vard?Bu sabah kafile de her zamankinden daha erken uyanmt. Yola karlarken biraz ilerde,kck bir tmsein ardnda Urunguya rasladlar. Ay Hanm geerken atndan atlad. Diziniyere koyarak onu selmlad. O da gnllere iliyen glmseyiiyle Urunguya bakt. Ruhunurperten bir sesle:

- Bahtn ak olsun bahadr! deyip geti. Kafile geinceye kadar diz st kalanUrungu, bugn artlk yapan Yzba Kadr Baann seslenmesi zerine ayd, dikilerekona bakt. Yzba ona bir amak kmz armaan ediyordu. Baka zaman olsareddedecei bu armaan bugn nedense sevinle kabule diyordu. Kadr Baa biraz

durgun keyifsiz gibiydi:- Urungu! Ay Hanm seni beenmiti. Baz Kaan ordusuna gelmeyiin ok kt oldudedi.

Urungu alngand. Tez cevap almak istiyen bir insan gibi sordu:

- Neden?- Ayrlp gidiyorsun. Ben seni bir daha nerede bulacam da yarm kalan dv

bitireceim?- Da daa kavumaz, kii kiiye kavuur. Bir gn yine buluuruz.

Yzba glmsedi:

- Hoa kal!- Bahtn ak olsun.

Urungu, kafile ufukta kayboluncaya kadar bir ta gibi kprdamadan onlara bakt.

lkbahar bitmi, yazn scakl balamt. Byk in duvarnn kulelerini bekliyen nbetileregelip geenler iin sk buyruklar verilmiti. Grnrde bir ey yoktu. Fakat in atlarndangelen haberler tetik davranmann lzumunu bildirmekte birleiyordu.

Bir Trk atls, in snrlar iinden kuzeye doru at sryor, byk duvara yaklayordu.Buralarn iyi bilen birisi olduu gvenle at srnden belliydi. Duvara yaklanca hidurmadan yukar kacak yollardan birine sapt; duvarn stne varnca yine durmadan sadakikuleye doru yrd. Kuledeki in erileri bir atlnn yaklatn grnce yolunu kestiler.

- Dur bakalm! Kimsin? Nereye gidiyorsun diye bardlar.Bu Trk, inceyi bir inli gibi konuuyordu:


22/118

- Yabanc deilim.- Adn ne?- Tonyukuk!

Kulenin yzbas bu ad iitince ierden frlam, onu karlamt. Tonyukuku tanyordu.Fakat bu zamanda burada ne aradn bir trl kestiremiyordu:

- Tonyukuk! Buradan geemezsin dedi.- Neden?- Yasaktr.- Sana gvenerek buraya kadar gelmitim.- Geip ne yapacaksn?- Bir gnl ii

inli srtt:

- Dne beni de arr msn?- Sen istedikten sonra elbet arrm.- Ama ben seni yine brakmam. Hem burada kap da yok. Nereden kacaksn?- Sana dn olacak dedim ya. Nerden kacama karma. Sen yalnz bana yol ver.- Veremem.- Verirsen senin iin iyi olur.

Tnyukuk bunu syliyerek kemerine el att. inli yzba anlamt. Tonyukuku kolundantutarak biraz daha uzaa gtrd:

-

Ben senin tanmm. Anlaabiliriz dedi.Tonyukuk bir kese akay kemerinin i tarafndan kararak duvarn mazgalna ilitirdi.inlinin gzleri parlamt:

- teki kuleleri nasl geeceksin diye sordu.Tonyukuk glmsedi:

- Senin yardmnla!- Benim yardmmla m?

-

Evet!Yzba korkar olmutu:

- Ben o kadarna karmam diye haykrd. Tonyukuk atna atlamt.- Ben de zaten aka yapmtm. Orasn bana brak diyerek atn drtnala kaldrd.

kinci kuleye yaklarken kardan kan nbetilerin yaylarna ok yerletirdikleri gznden


23/118

kamad. Doludizgin onlar yaklarken kendisi de sadapndan ilk oku ekerek gezleyip frlatt.Nbetilerin biri bu oku gsne yiyerek srt st yuvarlanm, berikiler de Tonyukuka okekmee balamlard. Sandan solundan oklar uarken Tonyukuk drtnala at sryor, biryandan da Gk Trk abukluu ve niancl ile sadandan ok ekerek inlileri deviriyordu.Kulenin tam nne vard zaman sa kalanlar ieri kamlar, fakat o geer gemez yeniden

karak ardndan ok yadrmaa balamlard. Ayn zamanda kuledeki Yzba Ven ateyaktrarak, daha sonraki kuleye tehlike iaretini vermi, be yz adm ilerdeki kuleden deinliler karak Tonyukuka doru yrmee balamlard.Tonyukuk ardna ok ekerek drtnala ilerlerken Yzba Venin att oku sarsna yiyen atahlanarak ac ac kinedi. O zaman Tonyukuk keskin bir slk alarak ayda!... diye bard veatn mahmuzlyarak duvarn kysna doru nnde atyla birlikte sryarak duvardan aautu.Tonyukukun atlad yer duvarn en alak yeriydi fakat yedi sekiz adam boyunda olan buyerden atlyann da sa kalmyaca belliydi. inliler bunu bildikleri iin atn da, sahibinin de

lm olduuna muhakkak diye bakyorlar, hatta erilerden bazlar bu atlayn korkunluudolasyla aaya bakmaktan bile ekiniyorlar, garip bir korku duyuyorlard. Halbuki Tonyukukbyk bir ustalk ve soukkanllkla atlam, at duvar aarken atnn eyerine basarak ayaakalkm, atn yere dmesine bir adam boyu kala da kendisini onun stnden frlataraktopraa dmt. Tam o srada, yz adm kadar ilerde bir toprak yn arkasndan duvargzetliyen bir atl,yedeindeki atla birlikte hzla Tonyukuka yaklamt. Tonyukuk yedektekiata sraynca ikisi de kuzeye doru at srmlerdi. Bu iler o kadar abuk olmutu ki YzbaVen duvardan aaya baknca l attan baka bir ey grememi, nal seslerini iitip degzlerini biraz daha kaldrnca iki atlnn kaldrd tozlar grerek bol keseden svmeebalamt.

***

Bir aaln kysnda atnn stnde ufku gzliyen Kutluk ad drt nala iki atlnngeldiini grnce topraa dikmi olduu gnderini kavrad. Bu gnderin tepesinde altndan birkurt ba vard. Gndere takl al bayran zerinde yarm aya benziyen bir yay resmibulunuyordu.ki atl Kutluk adn yanna gelince atlarndan indiler. Yere diz vurarak onu selmladlar. adsze balad:

- Tonyukuk! Boyla Baa Tarkan! Kurt bal sanca artk kaldryoruz.

Tonyukuku, in duvarnn dnda beklemi olan Boyla Baa Tarkan cevap verdi:

- Yllarca bugn bekledik.Tonyukuk ilave etti:

- Kurt bal sanca kaldrmak iin en elverili adayz. nk inin ruhu ypranmtr.


24/118

Bozkurt soyunun olgun ve din bir olu olan Kutluk ad yine sze giriti:

- Tonyukuk! Tarkan! Kr addan beri bu beinci davrantr. Siz benimle birlikolursanz, Tanr yardm ile Gk Trk devletini yeniden kurar, tkenden drt yana

ordular yrtrz. Tanr yardm ederse erimiz kurt gibi, ya erisi koyun gibi olur.Tanr dilerse tkende Trk tresi yrr, Kadrkandan Demirkapya dek Trkbudunu birleir. Atalarmn yurdunda, atalarmn devletini diriltmek iin sancakaldryorum. Bu savaa benimle birlikte atlacanza sz veriyormusunuz?

ki akrt iitildi: ki Trk bei kl ekmilerdi. Trk greneince and itiler:

- Gk girsin, kzl ksn!...

***

Tonyukuk kk tahta levhalara yazlar yazarak inand adamlara yandaki dankTrk obalarna yollam, onlar Kutluk adn bayra altna armt. O gn toplant gnyd.Akama kadar drt bucaktan on be kii daha gelerek Kutluk Teginin tuuna girdiler.Bunlarn arasnda Onba Onba rpenle Br Be, Kzl, Taam ve son olarak yetienUrungu da vard.Ertesi sabah Kutluk adla on yedi kiisi, Gk Trk devletini diriltmek iin hareketegemilerdi. Tonyukukun tavsiyesi ile ilk nce in karakollarndan birine saldrp bir baarkazanmay uygun gryorlard. Bu baar Trkler arasnda duyulunca kendilerine katlanlaroalacak, birlie doru bir adm atlacakt.

Tonyukuk, in kulelerinin durumunu iyi biliyordu. Yirmi yldr ayn kulede duran Yzba Venin yaman bir Trk yas olduunu da biliyordu. Ona vuralacak darbenin tesiri daha bykolacakt. Tasar ona gre hazrland: Bu kulenin yaknnda, yarm gnlkten daha az bir yerebirka adr kuruldu. Kutluk adn erlerinden birka her gn atlara binerek kuzeyeavlanmaa gidiyorlar, adrlarn iinde de birka er gizli duruyor, fakat adrdan dar hikmyorlard. Yalnz deliklerden gneyi gzlyorlar, gelen giden var m diye bakyorlard.Birka gn sonra Yzba Venin atlar bir Trk obasnn oraya konduunu bildirince Veninask surat glmsedi. Bir yldr kendisine hibir ava kmyordu. te yine u slak sanlarnhakkndan gelecekti. Bir sabah en seme erilerinden otuz atl alarak gafil Trk obasnayneldi.

O gn Br Bein buyruundaki drt er nbette idiler. Gzlerini uydurduklar adrdeliklerinden inlileri grnce hazr bulunan ralar tututurdular ve bunlar adrntepesindeki delie tuttular. Tepedeki delikten kan duman, uzakta gizlenmi olanlarainlilerin yaklatn bildiriyordu. Yzba Venin otuz atls obaya yz adm kadar yaklancaierde sakl duranlar Br Bein buyruu ile dar frlayarak yan yana durdular ve GkTrklere yakan bir abuklukla inlileri ok yamuruna tuttular. Otuz in erisi bir andakarmakrk oldu. Fakat karlarnda yalnz be Trk yayas grnce yzbalarnn buyruu ile


25/118

onlara doru at saldlar. inliler bir yandan dklyor, bir yandan da Trklere yaklayordu.ounun at vurulmu, yaya kalmlard. ki taraf birbirine dedii zaman inliler yirmi kiikalm, bu yirmiden yarsnn da atlar vurulmutu.imdi adrlarn nnde sert bir kl vuruu balamt.

Yzba Ven, Gk Trklere yaklamak zere iken at vurulduu iin yaya kalm, fakat hemensrayarak Br Bein karsna dikilmekten de geri kalmamt. inlilerin kimi atl, kimi yayaolduu iin birbirlerini de iniyorlar, be kiinin hakkndan gelemiyorlard.adrda kadn ve ocuk bulup da kolayca bir baar kazanacan sanan Ven, bu bu etinerileri grnce kukulanm, fakat yapacak baka bir ey olmad iin de kltokuturmaktan geri kalmamt.Br Be, biri Yzba Ven olan iki yaya inliyle vuruuyor, tekiler arkalarn adrlaravermi olduklar halde bir kalabala kar arpyorlard.

Ven, bir iki deneme yaptktan sonra sert bir saldrla ileri bir adm att ve karsndakinidevireceinden emin olduu bu kl vuruunu yaparken al diye haykrd. Fakat bu saldrkendisine az kalsn pahalya ml oluyordu. Br, keskin bir elile onun klcn yana savurmu,yle sert bir hareket yapmt ki yzbann klc yere dmt. Ven geriye frlyarakabucak klcn yerden ald. Yeni bir hcuma hazrlanyordu. Fakat bu srada anlamad birey oldu: kendi erilerinden at olanlar birdenbire dnerek gneye doru kamaa baladlar.Kuzeye bakan Ven ii anlamakta gecikmedi. lerden, tozu dumana katarak bir blk atldoludizgin geliyordu. Ven pusuya drldklerini sezdi. Yanndaki yedi sekiz yaya erisiyleyeniden Gk Trklere saldrd.

Artk Br Bele teke tek dyordu. Demin kendisiyle pek kolay vurutuu Brnnkarsnda imdi adm adm geriliyor, hatta enesinde alan bir izikten de kan szyordu.Yzba Ven in ordusunun en iyi subaylarndand. Fakat bu kudurmu Gk Trk, sanki krkyllk yas imi gibi gzn daldan budaktan saknmadan atlyor, yle vurular yapyordu ki,Ven sanki kendisine birka klla birden saldrlm gibi her yandan klla kuatlyor,gerilemekten baka bir ey yapamyordu.Bu srada Kutluk adn buyruundaki on kii yetierek bir an iin durdular; iki klvuruuyla Venden baka hepsini yere serdiler. Kutluk ad, kaanlar kovalamak iin buyrukverirken, birden Onba rpen'in atndan atlad grld. Koaradm Vene doru giderkenbaryordu:

- Dur, Br! Sakn vurma!

Br bir adm geriliyerek durdu. Ven solumaa balamt. rpen haykrd:

- Br! Yzba Veni tanmadn m?O da tanmt. Yirmi yl ncesinin cn almak iin saldracakt. Fakat rpen brakmad:


26/118

- Onu bana brak! Senin yalnz karnla bir olunun kanna girmiti. Benim karmla be

olumu ldrd.Sonra kalar atlarak grledi:

- Kanck dl! imdi sra benim!...Korkun bir saldrla inliye saldrd. O kadar hzl saldryordu ki, Venin evresindefrdolay dnyor, onu akna eviriyordu.rpen onu adrlara doru srmt. Artk gerileyecek yer kalmamt. Birden rpenin sesiykseldi:-Al! Bu karmn hakk!...

inlinin yznde uzun bir kl yaras almt. Fakat bana gelecei bildii iin kendisinikoruyor, son bir debelenile dve devam ediyordu. Kl akrtlar arasnda rpenin sesiyeniden grledi:

- Al! Bu birinci olumun hakk!...inlinin tulgas paralanm ve kl alnna deimiti.rpen kanl bir oyun oynad halde d gryor gibi baka trl bakyor, kendisine , diye haykran sesler duyuyordu. Bir saldr daha yaparak haykrd:

-

Al! Bu ikinci olumun hakk!...Yzba Ven, omzuna bir kl yemi, zrh kendisini korumu, hafif bir yara ile kurtulmutu.Kllar birbirine arpyor, stnde zrh olmyan rpen yalnz saldryor, vuruyor, kendisinikorumay dnmyordu.

- Al! Bu nc olumun hakk!...rpen, inlinin koluna klcn yaptrmt. Klcn drrken Venin hafife inledii iitildi.rpen,drdnc olu iin de yaman bir vuru yapmak iin klcn kaldr ve al diye barken

sert bir buyruk iitildi:

- Vurma!... Brak klcn alsn!...Bunu Kutluk ad sylyordu. Br, kendi klcnn ucu ile Venin klcn iterek ona doruiletirken rpen yeniden haykrd:

- Tez davran! Klcn kavra!


27/118

Kurtulu yoktu. inli, szlyan sa kolu ile vuruamyacan anlyarak klcn sol eliyle kavrad.Fakat sa eliyle bir ey yapmam olan Ven imdi sol eliyle ne yapabilirdi?Kllar yeniden arpt. imdi yalnz rak rak diye birbirine arpan kllarn kard ses

iitiliyor, rpenin gzlerinden salan yalazlar Veni yirmi yl nce iledii cinayet iin pimanediyordu.Beride Br atlmamak iin kendini g tutuyor, Kutluk adn gerisindeki birka eri kaytszbaklarla vuruu seyrediyordu. Kl sesleri dzg bir vurula aklarken birden bir vuruunaksad iitildi. Hemen arkasndan da rpenin sesi grledi:

- Al! Bu drdnc olumun hakk!...Ven, gsne bir kl drt yemi, zrh delinerek gsnden yaralanmt. Iztrapla dizkt. rpen hrsn alamyordu:

- Ayaa kalk kabaday diye bard. Ven kalkmaa davranyor, fakat kalkamyordu.rpen hrsla glmsedi:

- Kk ocuklar ldrrken ok iyi kl kullanyordun. in kahraman haydi bakalm,kendini gster!...

Yzba Ven bitkin bir durumda, korku iindeydi.

- Vurma! Sana aka veririm diye szland. rpen bir adm ilerledi:- Senin cann akaya deer mi? Davran!... Yoksa

rpen szn tamamlyamad. nk onun klcn indirmi olmasn frsat bilen Ven birdenfrlayarak bir saldr yapm, rpenin yznde derin bir yara amt.rpen buna hi aldrmad. Grliyerek klcn savurdu:

- Al! Bu beinci olumun hakk!...Sonra, elinden klc den ve bana yedii klla yklmak zere bulunan Vene bir kl dahasallyarak:

- Al! Bu da benim hakkm diye bard.

rpenin hakk tam Trk usul olmu, inlinin ba gvdesinden ayrlarak Brnn nne kadaryuvarlanmt.rpen yznden akan kanlar yeni ile silerek:

- Bu da it dalamas diye sylendi.


28/118

***

O gece, Gk Trk devletini diriltmek iin pusata sarlan on sekiz kii ilk baarlarnkutluyorlard. Yzba Venin erisinden yalnz iki tanesi kurtularak in duvarnnarkasna geebilmiler, tekilerin hepsi tepelenmiti. Tonyukukun buyruunda, in

duvarna kadar giderek kaanlar kovalyan on kii, kulelerden birinin nnde gsteri yapmlar, aadan seslenerek er dilemilerdi. Bu kulenin subay olan in yzbas,aadakilerin kim olduunu bilmeden yar bozuk bir Trke ile ne istediklerini sorduuzaman Tonyukuk dzgn bir ince ile yle cevap vermiti:- Sana dn var demedim miydi? te dn balad. Sen ve btn inliler

davetlisiniz. Bu dn biraz kanl olacak ama ne yapalm? Trk dn byle olur.imdi bir su banda adrlarn kurmulard. inlilerden alnan ulcalar Kutluk adletirmiti. Tanr, kut verdii iin ii baarmlar, ilerinden hi kimse de lmemiti. Enbyk yaray Onba rpen almt ki o da ona it dalamas kadar ehemmiyetsiz geliyordu.

Kurt bal sancak Kutluk adn adr nne dikilmiti. Konumuyorlar, fakat bu sancantkene dikilecei gn dnyorlard. lerindeki inan bu dncenin gerekleeceinionlara mjdeliyor, yrekleri sevinle arpyordu.

- VII -

BAHTIYAR UYKU

On yedi, on sekiz yalarnda gzken bir gen, srtnda bir torba olduu halde yorgunargn yryordu. Gn domadan nce yola km olan bu gencin srtndaki torba krk demir

paralaryla doluydu. Gne batmak zere olduu halde daha azna bir lokma koymamt.Byk bir gayretle yryor, acele ediyordu.Bir Gk Trk olan bu salam yapl gen ata ok iyi biner, oku be yz adma drr, klcvurunca zrh keserdi. Fakat o kadar yoksul dmt ki at yle dursun, imdi bir yay, hattabelinde kk bir ba bile yoktu. Byk bir lkye koan insanlarn ylmazl ile sonsuzbozkrda yaya yryor, bir an iin olsun mola vermek aklna gelmiyordu.Birden admlarn hzlandrmt. ok ilerde bir kayalk grmt. Kayala oyulmu maarannkapsna vard zaman gne ufukta kaybolmutu. Srtndaki torbay yere brakarak geni birsoluk aldktan sonra maaradan ieriye doru yle bir bakt. Orada, ince bir topran

stnde ak sal bir ihtiyar yatyordu.Bu gencin anasnn dedesi olan bu ihtiyar adam, belki yz yanda bir demirciydi. uluk Kaanordusunda bulunmu, Kara Kaan ann parlak ve karanlk gnlerini grm, ok savalaragirip km, Kara Kaan tutsak edildii zaman onunla birlikte ine gtrlm, Kr adihtillinde sonra yllarca in zindanlarnda kalm, salar aarm, fakat beli bklmemiti.ok usta bir demirciydi. Yapt kllarla baklar Gk Trkler kaprlar, onlarla savaa


29/118

gitmekten holanrlard. Bu maaraya sndktan sonra da bak yaparak hayatn kazanmakistemi, fakat Gk Trkler darmadank olduklar iin i kmam, o da ocan sndrm,sefil bir hayata raz olmutu. Son zamanlarda torununun getirdii yarbuuk yiyecekle yayor, artk yryecek hali bile kalmad iin zamannn ounu maarada yatmaklageiriyordu. Torunu kendisine doru bir adm atarak:

- Dede! Sana bir yn demir getirdim. Bana bunlardan bir kl yapar msn dedi.htiyar glkle doruldu:

- Benim alacak gcm kalmad ki diye cevap verdi. Gen oral deildi. Alnndanakmakta olan teri yeniyle sildikten sonra yeniden sze giriti:

- Bu demirleri oba oba dolaarak topladm. Obalarn ounda kl, bak kalmamt.Yalnz krk dkk kl paralar, bak krntlar bulunuyor, bunlar ata htralardiye saklyorlard. Bunlar toplamak iin ok yalvardm. Gn domadan yola kp gnbatana kadar yrdm. Am. Susuzum. Yorgunum. Bitkinim. Ama sen bana bir kl

yaparsan btn ektiklerimi unutacak, bahtyar olacam.Kocam demirci glmsedi:

- Ne de abuk bahtyar oluyorsun? Bir klla bahtyar olan sen, acaba Gk Trkdevleti dirilse sevincinden delirecek misin?

- Gk Trk devleti dirilecei iin bahtyarm. Klc da Gk Trk devleti dirilteceksavalara katlmak iin istiyorum.

htiyar yerinden frlad:

-

Ne demek istiyorsun Bulu?Buluun gzleri parlyordu:

- Dede! On gnden beri kurt bal sancak Kutluk adn elinde ykseliyor. Drt bucaahaber saldlar, savaacak er aryorlar. Ben belimde bir kl olmadan onlarn arasnanasl katlabilirim?

htiyar heyecanlanmt:

- Kutluk ad m? Kutluk ad tanrm. Bozkurt soyunun en yavuz eridir. imdi sen

benden kl m istiyorsun? Bu benim dirliimdeki en tatl iim olacak abuk,demirleri buraya getir

Bulu, torbay yeniden srtlayarak maarann iindeki rsn yanna kadar getirdi. Burada yllardr kullanlmaya kullanlmaya tozlanm, toprakla karm, bir yn kmr duruyordu.htiyar, genlemi gibi, kendinden umulmyan bir abukluk ve eviklikle ralar yakt,zerine kmr att. Kartal kanadndan yaplm yelpazeyi eline ald. Sonra ocan karsndadiz kp ban yukar kaldrd. Ellerini aarak:


30/118

- Ulu Tanr! Bana g ver. Yllardr ilemeye ilemeye almasn unutan ellerime

biraz ustalk kollarma biraz g ver diye yakard.Bulu sevinliydi. Artk dinlenebilirdi. Maarann iine uzand. Alk, susuzluk imdi bunlar

ondan ok uzakt. Ocan alevi yzne vuru, eki sesleri bozkrn boluunda kaybolurkenderin bir uykuya dald. ekicin rse inerken kard sesler, ona ocukluunun kaygsz, yanibahtyar gnlerinde bile duymad tatl bir ninni gibi geliyordu. ekicin her vuruu lkyedoru atlan bir admd. eki, rse vura vura kl yaplacak, kendisi klc taknca Kutlukada katlacak, sonra tkene varmak iin kutlu sava balyacakt. Bulu uyuyordu. Bykbir yorgunluktan sonra dald bu derin uykudan onu kimse uyandramazd. yle olduu haldeihtiyar, ok ihtiyar dedesinin eki vurularn duyuyordu. Tpk genliinde olduu gibi akla,evkle ve kuvvetle vuruyor, yaplacak klc torunu deil de kendisi kuanacakm gibialyordu: Trak!... Trak!... Trak!...Bu ahenkli ses, beride rahat rahat uyuyan gence pek uzun, sanki bir gece deil de bir yl

srm kadar uzun geldi.***

Tan yeri aarrken gzlerini aan Bulu btn gvdesinde bir scaklk duymutu. Bu

gece d grmemiti. Fakat dedesinin nasl altn dte deil de gerekte grm gibibiliyordu. Kulaklarnda hl ekicin rse inerken kard sesin yanklar uulduyordu. Onayle geliyordu ki son eki sesinden ksa bir sre sonra uyanmt.Gzleri ocaa iliti. Ate yeni yaklm gibi dolu, yalazl ve parlakt. Yatt yerden yavaadoruldu. Birden gzleri sevinle parlad: Yan banda gsterili bir kl krk yllk arkada

gibi yatyordu. Onu hemen eline ald. Yrei sevinle arpyordu. Yava yava knndan syrd.Bu kl insann gzn kamatracak kadar parlakt. Dedesine bir eyler sylemek iin teyebakt. Dedesi, sabaha kadar almaktan doan bir yorgunlukla ince topraktan yatandayatyordu. Keesini bile stne ekecek zaman bulamamt. Bulu ona acyarak bakt. ukocam dede, sava lf olunca sabaha kadar uyumadan nasl alyor ve ne gzel bir esermeydana getiriyordu!... Birden Buluun gzlerine gzel bir bak iliti. Bunu da dedesi yapmve klcn biraz ilerisine brakmt. te bir gecede iki bahtyarla birden ermiti. O yalnzbir kl iin bu kadar emee, skntya katlanmken imdi fazla olarak bir de ba olmutu.Bulu hafife uzanarak ba ald. Knndan syrarak dikkatle gzden geirdi. Her haldeyarnki sava arkadalar bu baktan tr kendisini kskanacaklard. Glmsiyerek dedesine

bakt.Birden bir sevin haykryla haykrmamak iin kendini g tuttu: Ban bir adm ilerisindebir kl daha duruyor, onun da bir adm ilerisinde baka bir kl gze arpyordu. Bulu yerden frlayp grlt etmemee alarak kllar ald. Maarann kapsna dnerekaydnlkta gzden geirdi. Bunlar olaanst kllard. Birden syrd son klcn zerinde biryaz grd. Dedesi buraya Kutluk ad yazmt. Klcn teki yzn evirdi. Burada dalteri Kaan kelimeleri okunuyordu. Bir an bu lteri Kaann kim olduunu dnd. Ayn


31/118

klta yazldna gre herhalde Kutluk adn baka bir ad, belki de belki deil, muhakkak,kaan olduktan sonra alaca add.Bulu merakla teki klc da syrp bakt. Burada Kr adn olu kelimeleri yazlyd. Evet,hatrlyordu: Dedesi, Kr adn bir olu olduunu, Kr ad ihtillinde pek kk olan bu

ocuun anas tarafndan karldn hatt birka gece de kendi adrnda konuk kaldklarn,anlatm, sonra kendi atn, pusatlarn vererek bunlar nasl kardn, inlilerin kendisindenkukulanarak nasl hapse atp ikence yaptklarn, fakat Kr adn konuyu ile olu kurtulsundiye btn aclara katlanarak hibir ey sylemediini, bu yzden yllarca gngrmezzindanlarda srndn birer birer sylemiti.Fakat Kr adn olunu nasl bulup da verecekti? Bulu imdilik bu bilmece ile uramaylzumsuz bularak kendi klcn knndan syrd. Bir yznde Bulu yazsn okudu. Dedesi,nerden bulmusa bulmu, oraya bir de kl kay brakmt. Bulu klcn kuanp bantakarak maara kapsndan kt. Gne imdiye kadar grlmemi bir gzellikle douyordu.

***Bir zaman ufuklara ve gklere bakt. Tatl rzgr canna can katyordu. Bir eksii

vard ama ne olduunu anlyamyordu. Birden glmsedi.

- Bahtyarlk beni esritti diye sylendi. Eksiin ne olduunu kefetmiti: Fena haldeackmt. Acaba dedesinin kyda bucakta kalm biraz yiyecei var myd? Bunuanlamak iin maaraya girdi. evresine baknarak usul admlarla dedesine yaklat.Dn getirdii demirlerin byk bir ksm yerde duruyordu. Grnrde baka hibirey yoktu. Krk bir anakta biraz su vard. Onu kana kana iti. Sonra gzleri dedesinetaklarak hayretle durdu. Onun sa elinde eki duruyordu. Sol eliyle byk kskacn

tutuyordu. Kska, kl yaplacak demir parasn kavramt. Demek ki dede pekyorgun derek oturmu, oturmasyla dalmas bir olmutu. Fakat neden bu kadarhareketsiz ve soluktu? Bulu bir dizini yere koyarak eildi. Dede diye seslendi.Dedesi glmsyordu. Daha hzl olarak yeniden onu ard. Sonra elini dedesininyreine bastrd. yle, birden ona sayacak kadar bir zaman getikten sonra derinbir ah ekerek ayaa frlad. Dede lmt.

Yz yln ykn tadktan sonra, bir torun bile deil de torunun olundan baka herkesi, hereyi kaybettikten sonra tam Bozkurt sanca ykselirken ihtiyar demirci lmt.Bulu onun yzne yeniden bakt. Bu yzde hayattan ayrlmann hibir kederi yoktu. Bilkis o

kadar bahtyar bir yzd ki, mrn en sevinli annda rya gren, yahut bahtyarldamarlarnn iinde duyan bir kimse de ancak bunun gibi glmsiyebilirdi.O, g vermesi iin Tanrya yakararak ie balam, btn dirliinde yapt kllarn engzeli olan tanesini yapm, sonra yz yl arpa arpa, felket ve sefalet gre grerslenmi, anm olan yrei bu ypratc gece almasna dayanamyarak durmutu.Bununla beraber bu kadar bile ne gzel, ne byk sonutu. htiyar demirci, Kutluk adn tu


32/118

kaldrdn iitince canlanm, hibir zaman kaybetmedii inancyla glenmi, bu kutlu savaaklcyla yapamad yardm ekiciyle yapmak iin insan gc stnde emek harcyarak btngece alm, gzleri iyi grmedii, geceleyin maara daha ok karanlk olduu halde yalnzocaktan kan yalazla yetinerek klla bir bak yapm, sonra byk bir bahtyarlk iinde,topraktan yatana uzanarak bu dnyadan gp gitmiti.

O imdi daha uyanmamak zere bahtyar bir uyku uyuyordu. Dorusu, byle bir emekle bubahtyar uykuyu uyuyabilmek, yz yl ile ekmee deerdi.Uyuyordu. Gk Trk devletini diriltecek kl akrtlarn duyar gibi, tkende dalgalanacaksanca grr gibi, yarn, yarn neler olacan bilir gibi uyuyordu.Bulu imdi ayakta ta gibi duruyor, Gk Trk savalarna kl yapmak iin didinirken lenihtiyar demirciye kar ii saygyla doluyordu.Birden uzakta nal sesleri iitir gibi oldu. Ar ar maarann kapsna yaklat. Tozu dumana

katarak bir blk atl doludizgin geliyordu. Heyecanlanmt. SaknBunlar Trk atllaryd. Maarann nnde durduklar zaman, Bulu, kurt bal sanca grpKutluk ad tanmakta gecikmedi. Yere diz vurdu.Kutluk ad, kendi ordusuna katlacan bildii bu gence sordu:

- Adn ne?- Bulu.- Bize katlacak msn?- Evet as.

-

Burada kocam bir demirci olacak, bilir misin?- Dedemdir.- Nerede?

Bulu ban edi. Gzleri dumanlanmt.

- Dedem bu sabah Umaa varmtr ad!Kutluk ad evik bir atlayla atndan indi. Bir anda btn erileri de yle yaptlar. ArdndanTonyukuk ve Boyla Baa Tarkan olduu halde maaraya giren Kutluk ad, ihtiyar demircininls nnde saygl bir durumla durdu. Sonra Tonyukukun gerisinde Bulua dnerek:

- Nasl oldu, anlat dedi

Bulu demir paralar dolu torbay getirdikten sonra olup biteni anlatt ve Kutluk ad iinyaplm olan klc oza uzatt:

- Bu kl senin iin yaplmtr ad dedi.


33/118

Kutluk ad klc eline ald:

- Benim iin yapldn nereden biliyorsun?- stnde adn yazl.

Tonyukukla Boyla Baa Tarkan, klc syrlm olan Kutluk ada yaklatlar ve birdenlteri Kaan kelimelerini okuyarak birbirlerine baktlar. Sonra teki yznde Kutluk adadn grdler. O zaman Tonyukuk:

- Kutluk ad dedi, bu demircinin gnlne Tanrdan bir ses gelmeseydi bunuyazmazd. Gk Trk devletini kurabilirsek sen lteri Kaan olacaksn.

Kutluk ad cevap vermedi. Yalnz kabul makamnda ban sallad. Sonra Buluun uzattikinci klc alarak sordu:

- Bu kimin?

-

Kr adn olunun.adn kalar atld:

- Kr adn olu yayor mu?- Yayor ad!- Nereden biliyorsun?

Bulu, dedesinin vaktiyle kendisine sylediklerini anlatt. Boyla Baa Tarkan sze kart:

- Ben buna benzer bir ey iitmitim ad. Buyruk verirsen erimze soralm.

-

Sor bakalm.ad, Tonyukuk ve Tarkan arkalarnda Bulu olduu halde maaradan kmlard. BaaTarkann sesi erler arasnda bir alkalanma yapt:

- Aranzda Kr adn olu var m?Derin bir sessizlik Tarkan bir daha sordu:

- htiyar demirci, Kr adn olu iin kl yapm. Aranzda Kr adn olu var m?

Yine cevap veren olmad. O zaman Kutluk adn buyruu iitildi:

- Baa Tarkan! Kr adn olu ortaya kncaya kadar tamak zere bu klc dilediinere ver.

- Buyruk senindir.Sonra, Boyla Baa Tarkan bir bir hepsinin nnden geti. Taam seerek:


34/118

- Al! Kutluk adn buyruunca iyi gzet dedikimse bu gzel tesadften Urungu kadar sevinmemiti. Fakat bu sevin bir sr gibi gizli kald

***

Kutluk adla erileri uzun zaman maarann nnde kaldlar. htiyar demirciyi gmdler.eri iindeki iki demirci, Buluun getirmi olduu demirlerin kalanndan karglar, kllar vetulgalar yaptlar. Sonra Buluu da aralarna alarak yrmee hazrlandlar. Boyla Baa Tarkanona erideki fazla atlardan birini vermi ve:

- Seninle yetmi kii olduk. Onban Brdr demiti. Sonra yetmi atla doludizgin yrye kalkmlar ve yldrm hzyla ileriye atlmlard. En nde kurt bal alsancak dalgalanyor, arkasnda Gk Trk devletini diriltmee kalkan kahramanlargeliyordu. Kalar atlm, azlar kilitlenmi uuyorlar, koyu kumral uzun salardalgalanrken kartal baklaryla ileriye bakyorlard. Gzler yalnz ilerisini gryor,

arkada kalan hibir ey hatra gelmiyordu.Fakat bu yldrm atllarn arasnda yalnz birisi ara sra ban arkaya evirip bakyor, sonraslak gzlerini eliyle silerek arkadalaryla ayn hizada ileriye doru akyordu.En gerideki dizide bulunan ve gzleri arkada kalan er Bulutu ve onun arkaya baklar,ihtiyar demircinin can verip gmld maara gzden silininceye kadar devam etti.

- VIII -

LTER KAAN

Bozkra yeni bir bahar gelmiti. Karlar erimi, a toprak sular imi, her yer yeilebrnmt. Tepeleri karla rtl dalar, bozkrn binlerce yllk masaln dinliyordu.Yamalarda, ormanlarda kular tyor, yerden canllk fkryordu.Aal bir dzlkte tren vard. Saa, sola yaptklar aknlarla saylar oalan, yoksulluktankurtulan, zaferle heyecanlanan Kutluk ad ordusu devlet kuruyordu.Yedi yz kii olmulard. ki bl atl, bir bl yaya idi. Tonyukuk yedi yz kiiyi dzenesokmu, Trk tresini yaymt.

-

Kutluk ad! Kaanmz olacaksn dedi.- Kaan olursam Trk tresini ykselteceime inanyor musun?- Bunu ok dndm. Bua, raktan baklnca ark m, semiz mi belli olmaz. Ama ben

seni iki yldr yakndan gryorum. Sen Bozkurt soyunun eski kaanlar gibi ulu birkaan olabilirsin. Onun iin artk Gk Trk devletini kuracaz ve sen bizim kaanmzolacaksn.

Kutluk ad ksa bir an dnd:


35/118

- Boyla Baa Tarkan ne diyor?

Boyla Baa Tarkan bir adm ilerledi:

-

Senin kaan olman istiyorum.- eri ne diyor?Tonyukuk cevap verdi:

- eri Trk kaann tahta oturtmak iin pusata sarld.Kutluk ad elini Tonyukukun omuzuna koydu:

- Trk kaan olmay kabul ediyorum dedi.

Tonyukuk glmsedi:- Ben Tonyukuk, Boyla Baa Tarkan ve eri ile birlikte seni Trk kaan iln ediyorum.

Bundan sonra sen lteri Kaansn dediSonra szlerini yle tamamlad:

- Bugn iin kl dverken len ve sana yapt klca lteri Kaan adn yazandemircinin vasiyeti yerine gelmi olur.

Kaan cevap verdi:

- Tonyukuk! Kurt bal sanca kaldrdm zaman bana ilk katlan sen olsun. ki yllk

savalarda da yksek bilgi ve aklnla ii iyi idare ettin. Bundan sonra sana BilgeTonyukuk denecektir!

Bilge Tonyukuk orduya dnd. Ormanda uuldyan gr sesiyle yle haykrd:

- Trk erisi! Bugn Gk Trk devletini yeniden kuruyoruz. Kutluk ad kaanmz oluplteri Kaan adn almtr. Eskiden olduu gibi yine tkene varacak, atalarmznbuyruunda olan btn boylara ba edirecek, inden hara alacaz. Biz lteriKaann buyruunda savatka azlk budun oalacak, yoksul budun bay olacak, Gk

Trklerin ad san yeryzn kaplyacaktr.Kllar havaya kalkmt. Yedi yz kii, devletin kuruluu erefine grlyorlard. Davullaralnyor, kmzlar iiliyor, bir ozan deyi sylyordu:ekildi mi kllarTrkn gnl holanrKaanl kurmaa


36/118

Yeni batan balanr.Gzler ayda, gnete;lteri Kaan bata.Yazlar geer savata.

tkende klanrelim kmzlarYosma Gk Trk kzlarMestederken bizleriYavuzlar yavalanr.inliler ve Ktaylarla yaplan savalarda ok yararllk gsterdii iin kendisine onbalkverilen Urungu hazin bir bahtyarlk iinde ozan dinliyordu. Anasnn ve kendisinin ryasgereklemiti. Artk kendi i szlarn dinliyebilir, kendi kendisine yanp yaklacak zamanbulunabilirdi. Bu bahtyar yedi yz kii arasnda neden onlar kadar sevinli olmadn biliyor,

hatt bunu kendi kendisine itiraf ediyordu: imdi onun gnlnde bir kadn hayali vard. Adbelli olmayan bu hayal, ok eskiden lm olan karsyla kaan kz Ay Hanmn karpbirlemesinden douyor, ikiz gibi birbirine benziyen bu iki kadn bir tek varlk halindebirleerek Urungunun gzlerini ve gnln kavuruyordu.Onba Urungu bu kadar dnya kavgas grdkten sonra gnln bir kadna kaptrdnanlyor, bir ses ona: Seveceksin diye fsldarken, baka bir ses: Sevemezsin diye ihtardabulunuyordu.u sava ne kutlu eydi! Sava sayesinde avunuyor, dertlerini unutuyor, kederlerdensyrlyordu. Sava olmasa herhalde dnyann en dertli adam olacan dnyor, kendisini

inli olarak deil de Trk olarak yaratan Tanrya iinden minnetlerini gnderiyordu. Gnlndebir gizli sevin, daha dorusu sevin deil de mit nn parladn seziyor, bunun neolduunu aratryordu.Urungu kendi gnl ile hesaplamalara ok eskiden alk olduu iin bunu da anlamaktagecikmedi. Yaknda Dokuz Ouzlarla sava yaplacakt. Demek ki, kt artlar altnda da olsa,Ay Hanm tekrar grmek ihtimali vard. Ay Hanm aklna gelince Urungu orada taklr, bakabir ey dnemezdi. Onun sesindeki ezgi, baklarndaki k, yzndeki gzellik gnlnolayalar, kendine geldii zaman iinde sevinli bir aclk, yahut da ac bir tat diyebilecei bireyin yerlemi olduunu anlard.

imdi yine onu dnyor, erinin sevin haykrlarn, kl oyunlarn, greleri ne gryor,ne de iitiyordu.Birden anasn hatrlad. te onun ryas gereklemiti. te Trk kaan lteri Kaantahta oturmu, ordu kurmutu. Kendisi bu ordunun bir onbasyd. Daha ne istiyebilirdi? Ozaman iinin gizli bir atele yeniden yandn sezdi: Kr adn olu olduunu kimseyesylemiyecekti. Urungu dalgn gzlerle bir yere bakarken kulana kopuz tngrtlar ve birozan sesi geliyordu:


37/118

Gz kamar, gelinceAyla o kz yan yana.Birisi gz tr,Birisi girer kana.

Ay m gzel, o kz m?Bunu soran sorana.Birbirinden paradrGibi geliyor bana.Ay bulutun barndaKan szan bir yaradrAyn baht karanlk,Bulutunki karadr.Ay bir kzdr, sanGece suya taratr.

Tanr bu yeryzndeNice aylar yaratr.Ayla o kz bir geceKar daa indiler.Orda gnl denilenBir otaa girdiler.Bulutlar ylk oldu,ki gzel bindiler.Ay, kz oldu; kz da ayBirbirine sindiler.

Nice erler eriyorO ay kzn yasndan.Esrik olur ienlerGzlerinin tasndan.Gnlleri okyanEzgi akar sesinden.O kz arpar insan,Ayr eder usundanUrungunun aklnda bu deyiin yalnz bir paras kalmt:

Ayn baht karanlk ,Bulutunki karadr.Neredeyse hznlenecekti ki, bir er kendisine bir amak kmz sundu ve: lteri Kaangnderdi dedi. Kaann ad anlnca artk baka dnce kalamazd. Onba Urungu toparland.Kaann yollad kmz itikten sonra: Kaan sa olsun dedi.


38/118

- IX -

URUNGUNUN YARASI

Dokuz Ouz kaan Baz Kaan, beleri arm otanda toplant yapyordu:

- Beler dedi, azlk olan Gk Trkler yeniden harekete getiler. Byle giderlersehepimiz iin tehlike olacaklardr. nk kaanlar yiit, veziri aklldr. Bu ikisi varolduka bizi de, ini de, Ktaylar da yok edeceklerdir. Ktaylar ve inlilerlebirleerek bunlar ortadan kaldralm. inliler gneyden Ktaylar doudan yrsn. Bizde kuzeyden saldralm. Kabilse bu Gk Trk kaann ortadan kaldralm. Ne dersiniz?

Beler: yi olur diye cevap verdiler.Kaan, belerden birine dnd:

-

Kuni Sengn!- Buyur kaan!- Sen hemen ine gidip teklifimi bildireceksin!- Buyruk senindir kaan!

Baka bir bee hitap etti:

- Tungra Sem!- Buyur kaan!- Sen de Ktaya gidip ayn eyi syliyeceksin!- Buyruk senindir kaan!

Baz kaan biraz dnd. Sonra belere bakarak:

- Hemen yola kacaksnz ve yaz sonunda Gk Trk kararghnda birlemek zereharekete gemelerini salyacaksnz dedi.

***

Beler Baz Kaann otandan karken, epey uzakta, bir yayann dikkati ekmiyecek

ekilde durarak kendilerini gzetlediini farknda olmadlar. Bu mehul adam biraz sonraKun Sengnn gneye, Tungra Semin de douya hareket ettiklerini grd. O zaman Baz

Kaann otandaki toplantda bulunan belerden en knn, Yzba Kadr Baannadrna yneldi. Bu adrn kapsnda nbeti olmad gibi evresinde de kimsecikleryoktu. Mehul adam drt yanna yle bir baktktan sonra yava yava admlarla adrayaklap meldi, kulan ieriye verdi. Kadr Baa birisiyle konuuyor ve sesi dardan,yaram yamalak da olsa iitiliyordu.Dinleyici, yle, birden yze sayacak kadar bir mddet sessiz ve hareketsiz durduktangrlt etmemee alarak kalkt. Yava admlarla uzaklat. reneceini renen bu


39/118

mehul adam. Bilge Tonyukukun gnderdii bir attan baka bir ey deildi. Gnkararrken atna atlayp gneye doru doludizgin srd.

***

Bilge Tonyukuk bu haberi ald gece uyku uyumad. Sabaha kadar dnerektasarlarn hazrladktan sonra lteri Kaana karak dncelerini anlatt:- lteri Kaan! in! Ouz, Ktay; bu birleip gelecek olursa tehlikede kalacaz.

Bir ey yufka iken dermek, ince iken krmak kolaydr. Yufka kaln olursa dermek golur. nce youn olursa krmak g olur. Douda Ktaya, gneyde inliye, kuzeydeOuza iki bin erimizle kar geleceiz. Bunun iin de onlar birlemeden hareketegeerek her biriyle ayr ayr savaacaz.

lteri Kaan fazla dnmedi:

-

Orduyu gnlnce ilet dedi.Bir iki gn sonra iki bin kiilik Gk Trk ordusu Dokuz Ouzlarn zerine yldrm hzylayryordu.Onba Urunguya talih gler yz gstermemiti. nk o da ordunun gerisinde ihtiyat tekileden ve Yzba rpenin buyruunda olan yz kii arasnda bulunuyordu. Halbuki iindengelen kuvvetli bir duygu bu savata Ay Hanm grebileceini bildiriyordu. Byle geridekalmakla Ay Hanm grebileceini akl kesmedii iin sklyor, fakat elinden bir eygelmiyordu. Bununla beraber Dokuz Ouzlarn ordusu gzkt zaman iinin garip birheyecanla rperdiini sezdi.

Dman bin kii idi. Fakat on sekiz kiiyle balyan Gk Trk erisi her vuruu, her savakazana kazana bu hale gelmi, zaferle beslenmi, yenmee almt.Sava gz kamatran bir oklama ile balad. Sonra, oklar tkenince yldrm hzyla atkoturarak kl klca geldiler.Yzba rpen, atnn stnde vurumay seyrediyor, fakat daha ok savaa katlmabuyruunu bekliyordu. Urungu, on atlsyla birlikte en solda ve bylelikle savatan en uzak yerde bulunuyordu. Zaman bir trl gemiyor, sava bir trl bitmiyordu. Fakat DokuzOuzlarn Tula rmana doru geriledikleri farkolunuyordu.

Birden, bir Gk Trk atlsnn Yzba rpene doru gelip ona bir eyler syledii grld.Arkasndan rpenin buyruu grledi:

- Davrann! Ardmdan ileri!...htiyattaki yz kii, can alacak zamanda savaa kararak ii Gk Trklerin lehinebitireceklerdi. rpenin bl byk bir kavis izerek Dokuz Ouzlarn ekilmee balyan


40/118

erilere saldryor ve iddetle yadryordu.Dokuz OuzlarTula rmana atlyor, kar kyya gemee urayordu. rpen onlabrakmad ve verdii buyrukla erisini rmaa daldrd.

Her iki taraftan boulanlar boulmu, kar kyya geenler arasnda kovalamaca balamt.rpen byk bir i yapyordu. Dokuz Ouzlarn kararghna doru ilerliyordu. Kararghta BazKaann oklu muhafzlar onlar yiite karlad.

***

Gn batarken iki taraf adrlarn ve byk kanlarn arasnda bouuyor, ufak eyleriin byk kahramanlklar su gibi harcanyordu. eriler kadar atlar da yaralyd. erilerin ouyaya dv yapyordu.Yzba rpen bir dmanla iki adrn arasnda kllayordu. Geni bir yerde dalm

olduklar iin artk buyruk verme, dzgn ve toplu savama kalmamt. lier er dalmolan eriler kendi balarna arpyor, vuruuyor, dvyor, bouluyorlard. Kllar yamanbir gle ve ustalkla savruluyor, ayn ustalkla ve sertlikle eliniyor ve demirin demirearpmasndan kan sesler btn alan dolduruyordu. rpen, karsndaki Dokuz Ouzundeme bir be olduunu klndan ve kl kullanndan anlamt. Bazan bir iki adm ilerliyor,sonra onun sert saldrlar karsnda gerilemeye mecbur oluyordu. kisi de yaralanmt.Onba Urungu, sava alannda grd adrlarn birini hedef edinmi, oraya varmak istiyor,karsna kanlara bu maksat iin vuruuyor, yann kendi ardndan geleceini dnmedenonu yarp adra gitmek istiyordu. Deminden beri karsnda duran Dokuz Ouz ayn adammyd, yoksa Urungu birka kere hasm m deitirmiti, bunun farknda deildi. Hatt

yaralarndan kaz szdn grmyor, sezmiyor, anlamyordu.Hedefi olan byk adra girdii zaman birdenbire durdu. Ay Hanm, adrn en gerisinde,elinde yay olduu halde gzlerinden ate saarak duruyor, adra girmi bulunan ve kendisinitutsak etmek istiyen Gk Trk erisine kar savaa hazrlanyordu. Urungu, kendi erlerinitanyarak onlara kl indir buyruunu verdikten sonra bir iki adm ilerledi ve dizini yerevurarak ay Hanm selmlad. Sonra kendi erlerine kmalarn emretti.Ay Hanm sava durumuyla her zamankinden daha gzeldi. Bir mddet sessizce baktlar.Her tarafta sesler dinmiti. Uzaktan baz yarallarn iniltisi iitiliyor, bir de adrn dndave hemen yannda iki kiinin klla vurutuklarn anlatan demir sesleri geliyordu.

adrda Urungunun hznl sesi ykseldi:

- Erler saygszlk ettilerse bala Ay Hanm! Senin kim olduunu nereden bilecekler?- Sava kazandnz Urungu. Babam kaan da galiba ldrdnz.

Urungu ban nne edi:


41/118

- Savatr Ay Hanm. Her ey olur.Ay Hanmn sesi yavalad:

- Evet. Hatt tutsaklk bile

-

Ay Hanm! Sen tutsak olmazsn. Tutsak edersin. Nice zamandr seni dnyorum.Gnlm enlendirir, Onba Urunguya varr msn?Kaan kz ac ac glmsedi:

- Demek onbasn ha? Ama be deilsin. Bir kaan kz karabudundan biriyle naslevlenir?

Urungu sarsld. Kr adn oluyum diye haykrmak istedi. Fakat syliyemedi. imdi neyapacakt? Bunu dnmee vakit kalmadan adrn dndaki kl sesleri yaklat. Sonraieriye hzla birinin girdii grld. Elinde klc olan bu sava:

- Ay Hanm! Tez davran! Kayoruz diye bardktan sonra kapya doru dnd vearkasndan gelen baka bir savaya kar vaziyet ald. Urungu bir anda ikisini detanmt: ilk gelen Kadr Baa, ikincisi rpendi.

Deminden beri otan dnda vuruan iki yzba, imdi Ay Hanmn karsnda yenidendve balyacaklard. Birdenbire Kadr Baa, Urunguyu tanyarak bard:

- Sen misin Urungu? Seninle vurualm diyeceim ama bu arkadan brakmyor kirpen cevap verdi:

- Rahat kamak istiyorsun, deil mi?

Sonra Urunguya buyruk verdi:

- Urungu! Galiba kaan kznn yanndayz. Ben iimi bitirinceye kadar sen de onututsak edip gzle!...

rpen bunu syliyerek yeniden Kadr Baaya saldrd. Fakat iler baka trl yrd: Urungu,yzbadan ald buyruu yerine getirmek iin ilerlerken Ay Hanmn yay gerilerek vnlad vefrlyan ok, Urungunun yreiyle kreinin arasn delerek onu yere serdi. kinci ok daha

yamand. nk Ay Hanm, Yzba rpene aman vermemi, onu tam yreinden vurarakcansz bir halde yere devirmiti.Kadr Baa bu durumdan hemen faydalanmak istiyordu. Ay Hanma bakarak:

- Vakit kaybetmiyelim dedi.Ay Hanm hi tela etmeden otan kapsna doru yrd ve hznl gzlerini kendisine


42/118

diken Urunguya bakmadan kt. Kadr Baa yorgundu:

- Urungu! Ay Hanmn oku sana kymaz da ilerde yine karlarsak yarm kalanvuruumuzu bitiririz dedi ve hzla davrand.

Bu ok yaras onu elbette ldrmezdi. Bir Gk Trk onbas iin kreini delip kan okunyaras neydi ki?... Onu asl ldren yara Ay Hanmn szleri olmutu:

- Be deilsin. Bir kaan kz karabudundan biriyle nasl evlenir?Urungu yan banda cansz yatan Yzba rpene bakt. Keskin nianc olan kaan kzYzba rpeni yreinden vurduu gibi kendisini de ayn yerden vurabilirdi. Demek kikendisine acm, onun iin ldrmemiti.Sevdii kzn, kendisini reddeden kzn, acyarak cann balamas, birden Urunguya ok argeldi ve sanki ok, yreini delmi gibi orasnn szladn hissetti. Son bir gayretle kalkarak

otan kapsna doru ilerledi. Tutunarak dar adm att. Ortalk alaca karanlkt. ki atldrtnala kuzeye doru gidiyordu. Urungu, sessizce Ay Hanmla Kadr Baann uzaklaanglgelerine bakt. Sonra gzleri kararak topraa dp kald

- X -

N AKININDAN DN

Gz aylar gelmek zere idi. Onba Urungu adrnda yatyordu. Ay Hanmn oku onuadamakll sarsm, kan ok akt iin kendini toparlyamamt. Bu yzden, ordu inlilerlearpmak zere adunga yrrken eriye katlamamt. Sekiz yanda bir kz her gn

adrna g

bozkurtlar diriliyor -hüseyin nihal atsiz

Documents