3 Shkurt 2012Fakulteti I Ekonomise, Tirane

Ministria e Ekonomise, Tregtise & Energjitikes

1

Te dhena makroekonomike per Te dhena makroekonomike per Shqiperine, 2008-2010Shqiperine, 2008-2010

Rritja ekonomikeRritja ekonomike: 3,9% v.10, 3,3% v.09 dhe 7,9% v.08; : 3,9% v.10, 3,3% v.09 dhe 7,9% v.08; GDPGDP per capita: 3,900 U per capita: 3,900 USDSD ; ; InflacInflacioni 3,6 ioni 3,6 %; krahasuar 3,4 % ne 2008%; krahasuar 3,4 % ne 2008 Papunesia Papunesia 13,4913,49% krahasuar me 12,7% ne 2008; % krahasuar me 12,7% ne 2008; Kontributi i sektorit privatKontributi i sektorit privat: 80% n: 80% ne GDP & e GDP & 82% 82% ne punesimne punesim Remitanca: 690 mln Euro, me rrenie prej 27,5% krahasuar me Remitanca: 690 mln Euro, me rrenie prej 27,5% krahasuar me

2008 ose 7% e GDP krahasuar me 10,9% te GDP ne 20082008 ose 7% e GDP krahasuar me 10,9% te GDP ne 2008 99,9% 99,9% e sektorit privat jane e sektorit privat jane SMESME.. FDI: FDI: 826826 MMln ln Euro ose 9,4% e GDP rritur nga 2008 ku ishte Euro ose 9,4% e GDP rritur nga 2008 ku ishte

6,7% e GDP6,7% e GDP Exportet 1,17 Miliard Euro, 50% me shume se 2009Exportet 1,17 Miliard Euro, 50% me shume se 2009 Credia per sektorin privat 39,6% e GDPCredia per sektorin privat 39,6% e GDP

2

Ndermarrjet aktive ne Shqiperi, Ndermarrjet aktive ne Shqiperi, viti 2010viti 2010

Numri total i ndermarrjeve aktive 100, 687

26,4% drejtohen nga femra

Mikro (1-9) – 95.7 %Te Vogla (10-49) – 3.5 %Te Mesme (50-249) – 0.7 %Te Medha (+250) – 0.1 %

62% jane te vetepunesuar

Ndermarrje te reja 2011 12,706

5% renie e kompanive aktive ne krahasim me nje vit me pare

3,1% rritja e te punesuarve per vitin 2010 ne krahasim me vitin 2009 3

NDERMARRJET AKTIVE SIPAS VITEVENDERMARRJET AKTIVE SIPAS VITEVE

4

Shperndarja e bizneseve sipas sektorve, 2010Shperndarja e bizneseve sipas sektorve, 2010Tregtia – 44.4%Industria – 9.9%Hotele, kafe,

restorante – 15.6%Transport &

komunikacion– 10.3%Sherbime te tjera–

13.9%Ndertim – 4.2%Agrikultura &

peshkim– 1.7%

5

Numri i sipermarrjeve sipas prefekturave ne %

6

Lehtesite per biznes ne ShqiperiLehtesite per biznes ne Shqiperi, Sipas Doing Business 2012, , Sipas Doing Business 2012, Albania renditet ne vendin e 82 nga 183 vendeve. (86 ne 2008, 136 Albania renditet ne vendin e 82 nga 183 vendeve. (86 ne 2008, 136 ne 2007 year )ne 2007 year ); ;

Qendra Kombetare e Regjistrimit, QKR si nje Qendra Kombetare e Regjistrimit, QKR si nje one stop shop ne one stop shop ne funksion qe nga Shtatori 2007. Regjistrimi ne nje dite me 100 leke.funksion qe nga Shtatori 2007. Regjistrimi ne nje dite me 100 leke.

Qendra Kombetare e Licensimit, QKL si njeQendra Kombetare e Licensimit, QKL si nje one stop shop qe nga one stop shop qe nga Qershori 2009Qershori 2009

Reduktimi i kohes dhe kostos per Reduktimi i kohes dhe kostos per hapjen e nje biznesi.hapjen e nje biznesi. Tani duhen Tani duhen 5 hapa (10 hapa) dhe 5 dite (36 dite);5 hapa (10 hapa) dhe 5 dite (36 dite);

E-Government: E-Government: (ProkurimetPublike, Registrimi i Biznesit, doanat (ProkurimetPublike, Registrimi i Biznesit, doanat on line, Administrimi i Taxave, Licensimi, pagesa e sigurimeve on line, Administrimi i Taxave, Licensimi, pagesa e sigurimeve shoqerore);shoqerore);

Sherbimi Online i deklarimit e pageses se taxaveSherbimi Online i deklarimit e pageses se taxave; Tatim paguesit ; Tatim paguesit deklarojne online TVSH, te ardhuart, sigurimet shoqerore, tatim deklarojne online TVSH, te ardhuart, sigurimet shoqerore, tatim fitimin. fitimin. www.tatime.gov.al;www.tatime.gov.al;

Prokurimet Publike Online Prokurimet Publike Online qe nga janari 2009;qe nga janari 2009; Technologjia e InformacionitTechnologjia e Informacionit:: e-signature, e-commerce. Gjate e-signature, e-commerce. Gjate

periudhes 2007-2010 eshte rritur ndjeshem perdorimi I interentit periudhes 2007-2010 eshte rritur ndjeshem perdorimi I interentit 15,3%, 18%, 32% & 51%. 15,3%, 18%, 32% & 51%.

Reformat per permiresimin e klimes se Reformat per permiresimin e klimes se biznesit per SME-te biznesit per SME-te

7

Reforma FiskaleReforma Fiskale

Reduktimi i tatimit te fitimit te korporates : ngaReduktimi i tatimit te fitimit te korporates : nga 30% n 30% nee 1999 1999 nene 25%25%,,

nne e 20042004,, 23% n 23% nee 2005 2005,, 20% n 20% nee 2006-2007 d 2006-2007 dhehe 10% 10% qe ngaqe nga Januar Januarii 2008.2008. Gjithashtu edhe taksa e te ardhurave personale eshte Gjithashtu edhe taksa e te ardhurave personale eshte 10%10%;;

NeNe 2009 2009 eshte ratifikuar ligji per te drejten e kompensimit per eshte ratifikuar ligji per te drejten e kompensimit per detyrimet e taksave dhe te kontributit te sigurimeve shoqerore dhe detyrimet e taksave dhe te kontributit te sigurimeve shoqerore dhe shendetesore te vonuara -me vleren e TVSH per rimbursim;shendetesore te vonuara -me vleren e TVSH per rimbursim;

Shtyrja e TVSH se makinerive e paisjeve qe nga viti 2008 me 12 Shtyrja e TVSH se makinerive e paisjeve qe nga viti 2008 me 12 muaj ne vartesi te ciklit te investimeve dhe fillimit te prodhimit; muaj ne vartesi te ciklit te investimeve dhe fillimit te prodhimit;

Sigurimet shoqerore qe nga maj 2009 jane reduktuar ne nivelin Sigurimet shoqerore qe nga maj 2009 jane reduktuar ne nivelin 15%. 15%.

8

BERJA BIZNES NE SHQIPERIBERJA BIZNES NE SHQIPERIDoing Business

2011Doing Business

2010Doing Business

2009Doing Business

2008Doing Business

2007Doing Business

2006Ease of Doing Business 82 82 86 135 120 117Starting a Business 45 46 67 130 121 108Dealing with Construction Permits 170 173 170 160 161 131Employing Workers _ 105 108 109 113 127Registering Property 70 70 62 56 76 66Getting Credit 15 15 12 61 48 41Protecting Investors 15 15 14 168 162 136Paying Taxes 149 138 143 125 125 132Trading Across Borders 75 66 77 73 101 100Enforcing Contracts 89 91 88 88 99 113Closing a Business 183 183 181 181 89 739

Kredia sipas sektoreve dhe viteve ne % ndaj totalit

10

1. Kredia italiane per mbeshtetjen e SME-ve1. Kredia italiane per mbeshtetjen e SME-ve

Programi synon të nxisë rritjen ekonomike dhe sociale të Programi synon të nxisë rritjen ekonomike dhe sociale të Shipërisë, mbështetjen e aksesit të SME-ve lokale në Shipërisë, mbështetjen e aksesit të SME-ve lokale në sistemin e kredive dhe rritjen e ekonomisë formale.sistemin e kredive dhe rritjen e ekonomisë formale.

Programi përfshin dy komponentë kryesorë:Programi përfshin dy komponentë kryesorë:

Linja kredise Linja kredise (25 milionë Euro) per SME-te Shqiptare;(25 milionë Euro) per SME-te Shqiptare;

Fond Garancie Fond Garancie (2,5 milionë Euro) për të mbështetur (2,5 milionë Euro) për të mbështetur aksesin e SME-ve në sistemin e kredive; aksesin e SME-ve në sistemin e kredive;

11

Linja KrediseLinja KrediseLinja e bute e kredise per SME-te perdoret per Linja e bute e kredise per SME-te perdoret per blerjen e mallrave me origjine italiane si:blerjen e mallrave me origjine italiane si:

Lende te paraLende te para

Paisje e makineriPaisje e makineri

Teknologji e TATeknologji e TA

Pjese kembimi per mirembajtePjese kembimi per mirembajte

Licensa industrialeLicensa industriale

Maksimumi prej 30% e financimit te nje Maksimumi prej 30% e financimit te nje projekti mund te mbuloje kostot lokaleprojekti mund te mbuloje kostot lokale

12

Kriteret qe duhet te permbush nje biznesKriteret qe duhet te permbush nje biznes

Të gjitha projektet e SME-ve Shqiptare që Të gjitha projektet e SME-ve Shqiptare që plotesojne kriteret e mëposhtme:plotesojne kriteret e mëposhtme:

SME-të e rregjistruara ligjerisht në ShqiperiSME-të e rregjistruara ligjerisht në Shqiperi

SME-të te zoterohet te pakten 51% nga shtetas SME-të te zoterohet te pakten 51% nga shtetas shqiptarëshqiptarë

SME-të që kanë një xhiro vjetore jo më të lartë se SME-të që kanë një xhiro vjetore jo më të lartë se 5 milionë Euro5 milionë Euro

SME-të që kanë jo më shumë se 250 punonjësSME-të që kanë jo më shumë se 250 punonjës

13

Kriteret prioritareKriteret prioritare SME-të konsiderohen si një prioritet: SME-të konsiderohen si një prioritet:

Kompanitë prodhueseKompanitë prodhueseSME-te te orientuara ne eksport (që eksportojnë SME-te te orientuara ne eksport (që eksportojnë

të paktën 50% të shitjeve totale)të paktën 50% të shitjeve totale)SME-të e reja të krijuara nga shtetas shqiptarë SME-të e reja të krijuara nga shtetas shqiptarë

që banojnë në Italiqë banojnë në ItaliSME-të që janë pjesë e klasterave ose SME-të që janë pjesë e klasterave ose

zonave/parqeve industrialezonave/parqeve industriale

14

Sektoret prioritareSektoret prioritare

Sektori i përpunimit të agro-ushqimitSektori i përpunimit të agro-ushqimit

Projekte per energjitë e rinovueshme dhe per Projekte per energjitë e rinovueshme dhe per efikasitetin/ruajtjen e energjiseefikasitetin/ruajtjen e energjise

Projekte per impaktin e ulet mjedisor dhe Projekte per impaktin e ulet mjedisor dhe projekte per mbrojtjen nga ndotja projekte per mbrojtjen nga ndotja

Projekte që krijojne mundesi për vende të reja Projekte që krijojne mundesi për vende të reja pune pune

Projekte të lokalizuara në zonat më pak të Projekte të lokalizuara në zonat më pak të zhvilluara të vendit (jashte zonës Tiranë-Durrës) zhvilluara të vendit (jashte zonës Tiranë-Durrës)

15

Kushtet e KreditimitKushtet e Kreditimit

Normat e Interesit te aplikuara:Normat e Interesit te aplikuara:

Deri ne 5.5% norma vjetore e interesit për kredi Deri ne 5.5% norma vjetore e interesit për kredi në EURO në EURO

Deri në 8.5% norma vjetore e interesit për kredi Deri në 8.5% norma vjetore e interesit për kredi në LEKË në LEKË

Periudha e shlyerjes: Nga 3 deri në 8 vjet. Periudha e shlyerjes: Nga 3 deri në 8 vjet.

Periudha e mospagimit: (vetëm interesat e Periudha e mospagimit: (vetëm interesat e paguara): Nga 1 deri në 2 vjet.paguara): Nga 1 deri në 2 vjet.

16

Linja e kredise – projekte te voglaLinja e kredise – projekte te vogla

Nje maksimum prej 10% e totalit te linjes Nje maksimum prej 10% e totalit te linjes se kredise perdoret per te financuar start-se kredise perdoret per te financuar start-up. up.

Financimi nga 15,000 Euro deri 50,000 Financimi nga 15,000 Euro deri 50,000 Euro;Euro;

Projektet e vogla kredia ripaguhet per nje Projektet e vogla kredia ripaguhet per nje periudhe 4 vjecare me 2 vjet grace periodperiudhe 4 vjecare me 2 vjet grace period

17

Implementimi I linjes se kredise per SME-teImplementimi I linjes se kredise per SME-teGjate periudhes 2009-Gjate periudhes 2009-

janar 2012 jane janar 2012 jane

financuar 64 kompani financuar 64 kompani

SME dhe jane SME dhe jane

disbursuar 14,3 mln disbursuar 14,3 mln

Euro.Euro.

20 projekte jane ne 20 projekte jane ne

fushen e export it me fushen e export it me

nje shume te nje shume te

disbursuar prej 5 mln disbursuar prej 5 mln

Euro.Euro. 18

19

Banka Intesa Sanpaolo – Banka Agjente e Programit

Raiffeisen Bank 7 2,3 mln Euro

National Commercial Bank (BKT) 28: 5,8 mln

Euro

International Commercial Bank (ICB) 11: 1,7 mln

Euro

Tirana Bank 2 0,5 mln Euro

CREDINS 6 1,4 mln Euro

Banca Italiana di Sviluppo (BIS) 6 : 1,8 mln

Euro

National Bank of Greece 0

Linja e Kredise Bankat partnereLinja e Kredise Bankat partnere

20

Fondi Shqiptar i Garancisë Fondi Shqiptar i Garancisë

Fondi Shqiptar i Garancisë (AGF) prej Fondi Shqiptar i Garancisë (AGF) prej 2.5 milionë Euro 2.5 milionë Euro do do të mbështesë aksesin në kredi të SME-ve Shqiptare; të mbështesë aksesin në kredi të SME-ve Shqiptare;

Skema pilot e Menaxhimit të Fondit prej Skema pilot e Menaxhimit të Fondit prej 500,000 Euro 500,000 Euro mendohet te filloje gjate muajit prill 2011; mendohet te filloje gjate muajit prill 2011;

Fondi Shqiptar i Garancisë (AGF) do të mbeshtesë Fondi Shqiptar i Garancisë (AGF) do të mbeshtesë paraprakisht SME-të që aplikojnë për Linjë Kredie; paraprakisht SME-të që aplikojnë për Linjë Kredie;

Me shume informacion: Me shume informacion: www.prodaps.al www.prodaps.al

21

2. Marreveshje bashkepunimi 2010-2012, 2. Marreveshje bashkepunimi 2010-2012, Linja Italiane e credise: faza e dyteLinja Italiane e credise: faza e dyte

• Marreveshja e Bashkepunimit Italo-Shqiptare per periudhen 2010-2012, e firmosur me 12 Prill 2010 qe mbeshtet me financim prej 51 mil Euro mbeshtetje ne tre sektore:

Financimi I programit per zhvillimin e sektorit privat me nje fond shtese prej 15 Mio. EURO;

Agrikultura dhe menaxhimi I tokes 10 Mln EURO;

Zhvillimi social 28.1 Mln EURO Qellimi: Instrumenta financiare dhe jo-financiare

per te lehtesuar aksesin ne financ e te SME-ve

22

Exportet sipas viteve Exportet sipas viteve

23

3. 3. FONDI I KONKURUESHMERISE, “FONDI I KONKURUESHMERISE, “Skema Skema e Grantit per Ndarjen e Kostove”e Grantit per Ndarjen e Kostove”

Fondi i Konkurrueshmerise, te krijuar me Fondi i Konkurrueshmerise, te krijuar me VKM Nr. 112 date VKM Nr. 112 date 21/02/200721/02/2007, , nje fond prej nje fond prej 25 milion lek25 milion lek//vit, vit, Gjate viteve Gjate viteve 2007-2009 2007-2009 vleresohet i sukseshem. Jane miratuar vleresohet i sukseshem. Jane miratuar 9898 projekte projekte nga te cilat nga te cilat 1818 drejtohen nga gra drejtohen nga gra

24

Fushat e perdorura per „Fushat e perdorura per „Skemen e Grantit Skemen e Grantit per Ndarjen e Kostove”per Ndarjen e Kostove”

Fondet e Grantit janë adresuar në përgjigje të kërkesave dhe nevojave të kompanive eksportuese, por dhe në respektim të kërkesave dhe procedurave bazë të Projektit dhe kryesisht për:Ngritjen e “Sistemeve të Menaxhimit të Cilësisë” sipas standardeve ISO.“Certifikimin” e produktit sipas kërkesave të tregut ndërkombëtar. Kryerjen e misioneve të biznesit nga eksportuesit shqiptar Kryerjen e ekspertizave për përmirësim të teknologjive Realizimin e kërkimeve të tregut Pjesëmarrjen në aktivitete biznesi si vizitorë apo ekspozues

Promovime të kompanive, etj.

25

Shperndarja gjeografike e granteveShperndarja gjeografike e granteve

26

Skema e Grantit per Ndarjen e Kostove per Skema e Grantit per Ndarjen e Kostove per

vitet 2010-2012vitet 2010-2012 Me Me VKM Nr. 112 datë 17.02.2010 u vendos Krijimi i Fondit të VKM Nr. 112 datë 17.02.2010 u vendos Krijimi i Fondit të

Konkurueshmërisë edhe për periudhën 3-vjeçare 2010, 2011, 2012 me një Konkurueshmërisë edhe për periudhën 3-vjeçare 2010, 2011, 2012 me një vlerë prej vlerë prej 2828 mln mln lekësh lekësh// për çdo vit për çdo vit..

Objektivi kryesor i kesaj Skeme eshte të mbështesë biznesin eksportues Objektivi kryesor i kesaj Skeme eshte të mbështesë biznesin eksportues shqiptar në përpjekjet e tij për të nxitur dhe rritur eksportetshqiptar në përpjekjet e tij për të nxitur dhe rritur eksportet. . Konkretisht :Konkretisht :

Të ofrojë mbeshtetje financiare (fonde) për eksportuesit, duke Të ofrojë mbeshtetje financiare (fonde) për eksportuesit, duke ndarë me ta ne masen 50% kostot e projekteve (deri ne 1 mln ndarë me ta ne masen 50% kostot e projekteve (deri ne 1 mln leke), qe lidhen me inisiativa per futjen në tregje të rinj ose leke), qe lidhen me inisiativa per futjen në tregje të rinj ose konsolidimin e tregjeve egzistuese, plotesimin e standarteve te konsolidimin e tregjeve egzistuese, plotesimin e standarteve te cilesise se proceseve te prodhimit dhe te produktit, realizimin cilesise se proceseve te prodhimit dhe te produktit, realizimin e misioneve te biznesit, promovimit te aktiviteteve, etj. e misioneve te biznesit, promovimit te aktiviteteve, etj.

Të mbeshtese dhe intensifikoje atë që kompania është në Të mbeshtese dhe intensifikoje atë që kompania është në gjendje të bëjë me kapacitetet e saja, por duke i shtuar "fonde gjendje të bëjë me kapacitetet e saja, por duke i shtuar "fonde grant" burimeve të kompanise.grant" burimeve të kompanise.

27

4. 4. FONDI I GARANTIMIT TE KREDIVE PER FONDI I GARANTIMIT TE KREDIVE PER EKSPORTEKSPORT

Nepermjet VKM Nr.489, date 25.07.2007. Ky fond eshte pjese e garancive qe leshon shteti dhe kufiri maksimal eshte 200 milion leke (ose rreth 1,5 milion Euro) dhe do te vazhdoje te perdoret per nje periudhe kohore prej 6 vjetesh. Jane dhene garanci per dy biznese nga te cilat nje eshte femer.

28

5. FONDI I NOVACIONIT5. FONDI I NOVACIONITFondi I novacionit eshte krijuar me VKM Nr.Fondi I novacionit eshte krijuar me VKM Nr. 667, dt. 28.09.2011 667, dt. 28.09.2011 per nje periudhe 4 vjecare. Granti eshte 12 mil. Lek/year.per nje periudhe 4 vjecare. Granti eshte 12 mil. Lek/year.Fondi i Inovacionit iu jep ndihmë, në formë subvencioni të Fondi i Inovacionit iu jep ndihmë, në formë subvencioni të drejtpërdrejtë, ndërmarrjeve mikro, të vogla dhe të mesme, deri drejtpërdrejtë, ndërmarrjeve mikro, të vogla dhe të mesme, deri në 400 mije lekë. Në varësi të vlerësimit për projektin e dorëzuar në 400 mije lekë. Në varësi të vlerësimit për projektin e dorëzuar nga aplikanti/tët, skema mbulon nga 30% deri 50% të kostove të nga aplikanti/tët, skema mbulon nga 30% deri 50% të kostove të pranueshme dhe të miratuara.pranueshme dhe të miratuara.

Fondi I Novacionit perdoret per:Fondi I Novacionit perdoret per:

a) auditimin e inovacionit dhe të teknologjisë, që synon a) auditimin e inovacionit dhe të teknologjisë, që synon t’iu mundësojë ndërmarrjeve aplikante vlerësimin e t’iu mundësojë ndërmarrjeve aplikante vlerësimin e pozicioneve të tyre aktuale dhe mundësitë për profilin pozicioneve të tyre aktuale dhe mundësitë për profilin e tyre të inovacionit dhe/ose pozicionimit teknologjik, e tyre të inovacionit dhe/ose pozicionimit teknologjik, sipas një strukture konkurruese zhvillimi; sipas një strukture konkurruese zhvillimi;

b) ndërkombëtarizimin e teknologjisë, e cila synon t’u b) ndërkombëtarizimin e teknologjisë, e cila synon t’u mundësojë ndërmarrjeve aplikante të identifikojnë dhe mundësojë ndërmarrjeve aplikante të identifikojnë dhe të inspektojnë teknologjinë që kërkojnë të përshtatin.të inspektojnë teknologjinë që kërkojnë të përshtatin. 29

Kriteret per perfitim Kriteret per perfitim Kriteret per selektimin e kompanive:

a) Bizineset jane klasifikuar si micro te vogla e te ) Bizineset jane klasifikuar si micro te vogla e te mesme, sipas ligjit Nr. 8957, date 17.10.2002, mesme, sipas ligjit Nr. 8957, date 17.10.2002, “Ndermarrjet e vogla e te mesme", e ndryshuar.“Ndermarrjet e vogla e te mesme", e ndryshuar.

b) Kane qendren dhe fabrikat kryesore te prodhimit ne b) Kane qendren dhe fabrikat kryesore te prodhimit ne Shqiperi.Shqiperi.

c) Prodhojne ne Shqiperi produkte/sherbime te cilat c) Prodhojne ne Shqiperi produkte/sherbime te cilat tregtohen brenda dhe jashte vendit.tregtohen brenda dhe jashte vendit.

d) d) Tregojnë se veprimtaritë e propozuara për t’u Tregojnë se veprimtaritë e propozuara për t’u mbështetur nga Fondi i Inovacionit janë të rëndësishme mbështetur nga Fondi i Inovacionit janë të rëndësishme për zhvillimin e biznesit të tyrepër zhvillimin e biznesit të tyre..

30

Nevojat e kompaniseNevojat e kompanise Kane nevoje per permiresim te teknologjise per

veprimtarite e propozuara;

Nje vleresim per perfitimet e biznesit nga ky permiresim;

Një plan biznesi apo një projekt, i cili ka të integruar veprimtarinë e propozuar. 

Argumentojnë se asistenca nëpërmjet Fondit të Inovacionit do të ndihmojë në rritjen e veprimtarisë ekonomike të subjektit përfitues.

Kanë staf të aftë për zbatimin e duhur dhe në kohë të veprimtarive të propozuara.

Janë në gjendje të financojnë 100% të të gjitha kostove të projektit, të propozuara para përfundimit të tij.

Implementimi nga Agjensia AIDA www.aida.gov.al 31

FALEMINDERIT!

Tefta Demeti,E mail: tefta.demeti@mete.gov.al

.

32