BOS’DA PLEOSİTOZ

Dr. Bülent GüvenSB Ankara Dışkapı Araştırma ve Eğitim Hastanesi Nöroloji Kliniği

Normal BOS BulgularıBasınç 5-18 cmSuHacim 100-150 mlHücre sayısı mm³ de 5’den azHücre tipi % 60-70 lenfositGlukoz 45-80 mg/dlProtein 15-45 mg/dl

BOS’da eritrosit

Subaraknoid veya intraventriküler kanamalarSubdural veya ekstradural kanamalarTümörler (özellikle vasküler olanlar veya dejenerasyon gösterenler)Subaraknoid veya meningeal anjiomatosisSpinal kord tümörleri veya subaraknoid blokKan diskrazileriHemorajik ensefalopati ve myelopatiler

BOS’dahafif-ılımlı lenfositikpleositoz (5-50/mm³)

SSS veya meninkslerin viralenfeksiyonlarıSinus trombozu, mastoidit, abse, osteomyelit odağı ile ilişkili aseptik menenjitTetanusPrion hastalıklarıMantar, parazitlere karşı reaksiyon olarak

Multipl sklerozMeninks veya epandime komşu tümörlerSubaraknoid aralıkda kan varlığıSSS travmasıSerebrovasküler hastalıklarSubdural hematomToksik veya dejeneratif hastalıklarBazı polinöropatilerSistemik hastalıkların SSS komplikasyonları (sifiliz, sıtma, kızamık, kızamıkcık, enfeksiyoz mononükleoz, çiçek, suçiçeği,lyme, sarkoidoz, kollagen doku hastalıkları, Behçet hastalığı ve diğer vaskulitlerMeningeal karsinomatosisLösemik infiltrasyonEpileptik nöbet sonrası

BOS’da ciddi lenfositik pleositoz(50-500 veya üstü /mm³)

Meninkslerin subakut veya kronik inflamasyonları (Tbc, kriptokok menenjiti, lenfositik koriomenenjit, tripanasomiasis, AIDS’de SSS tutulumu veya sekonderenfeksiyonları)Aseptik menenjitViral ensefalitHerpes zosterMantar, parazit enfeksiyonlarıSistemik hastalıklara bağlı meningoensefalit ve ensefalomyelitlerMeninks veya epandime çok yakın beyin tümörleriKarsinamatöz menenjit

BOS’da hafif polimorfonükleerpleositoz (50-100/mm³)

Poliomyelitin preparalitik dönemiPürülan menenjitlerin başlangıç dönemi veya yetersiz antibiotik, steroid ile baskılandıklarıdönemiParameningeal inflamatuvar olaylarSubaraknoid aralık veya yakınındaki neoplazilerBazen vasküler hastalıklarTravmalarStatus epileptikusHiperkoagulabilite sendromları

BOS’da belirgin polimorfonükleer pleositoz(300-5000/mm³) süpüratif menenjiti işaret eder.

BOS’da mikst tip pleositoz subakut meningealinflamasyona işaret eder.

*İnfuenza menenjiti*Tbc menenjitin ağır formları*Beyin absesi ve intrakranial enfeksiyonlar

ile birlikte olan aseptik menenjit

BOS’da artmış protein ve artmış hücre

Akut- kronik menenjitler ve ensefalitlerBakteriyalViralFungalSpiroketalParazitikKimyasal, fizikselNeoplastikPoliomyelit

Artmış protein≥Artmış hücreAkut inflamatuvar demyelinizan poliradikülonöropati (Guillain-Barre send)Kronik inflamatuvar demyelinizan poliradikülonöropatiTabes dorsalis, meningovasküler sifilizMiksödemDiabetes mellitusSchwannomaKronik araknoiditSAK sonrası dönemSerebral venöz trombozBeyin tümörleriMetakromatik lökodistrofiSpinal düzeyde BOS akımı obstruksiyonuVitamin B 12 eksikliğiMitokondrial ensefalomyelopati

Artmış protein,hücre sayısıartmış veya artmamış

SSS vaskulitiGliomatozis serebriEpidural abse

Hafif protein artışı, hücre sayısıhafif artmış veya artmamış

Multipl sklerozEpilepsiSerebral infarktAbseÜremi

Multipl skleroz

BOS genellikle normaldir1/3 olguda özellikle akut başlangıç ve alevlenme dönemlerinde hafif-ılımlı pleositoz(genellikle mm³de 50 den az) ve hafif protein artışı (genellikle 75 mg/dl den az) görülebilirHızlı progresif Devic hastalığı ve beyin sapının ciddi demyelinizan hastalıklarında hücre sayısıbelirgin artabilirİntratekal Ig G yüksekliğini ifade eden Oligoklonal Band varlığı % 90 olguda görülür

Akut dissemine ensefalomyelit(ADEM)

Aşılama sonrası ve kızamık sonrasıADEM’de hücre sayısı normaldir veya ılımlı pleositoz görülür, protein artmıştırİdiopatik ADEM’de hafif pleositoz ve hafif protein artışı görülebilirAkut hemorajik lökoensefalitte pleositoz(beyaz ve kırmızı küre) veprotein artışıbelirgindir

Periferik sinir hastalıkları

Polinöropatilerde BOS’da genellikle hücre yoktur veya hafif lenfositik pleositozgörülebilir.Demyelinizan polinöropatilerde ılımlıprotein artışı görülebilir.Guillian-Barre sendromunda BOS’daalbuminositolojik dissosiasyon görülür, hücre sayısı mm³de 10’nun altında iken protein giderek artarCIDP’de pleositoz nadir, protein yüksektir

Vaskulitler

Sistemik nekrotizan vaskulitlerde hastaların % 20’sinde aseptik menenjit gelişir.BOS’da protein artışı ve lenfositik pleositoz saptanırSSS’nin primer anjiitisinde hastaların % 81’inde BOS’da lenfositik pleositoz ve yüksek protein değerleri bulunurBehçet hastalığının SSS tutulumunda hastaların % 80’inde hafif-ılımlı pleositoz(lenfosit veya nötrofil) saptanır.BOS proteini artar

Konnektif doku hastalıkları

SLE’de aseptik menenjit bulgularıgörülebilir, sıklıkla lenfositik, nadiren nötrofilik pleositoz ve protein artışısaptanır.BOS şekeri düşük olabilirMikst konnektif doku hastalığı ve Sjögrensendromunda aseptik menenjit gelişebilir

Serebrovasküler hastalıklar

İskemik SVH’larda BOS genellikle normaldir, hafif protein artışı, çok hafif nötrofilik pleositoz görülebilirVenöz sinus trombozlarında BOS normal olabileceği gibi aseptik menenjit bulguları saptanabilirSAK’da başlangıçta BOS’da çok sayıda eritrosit varken giderek azalır,hafif-orta derecede polimorfonükleerhücreler bulunur, daha geç dönemde lenfositik pleositozgörülür.BOS proteini artarSubdural hematomlarda BOS’da hücre sayısınormal,protein normal veya hafif yüksektir

Beyin tümörleri

Meningeal karsinomatozis, sistemik lenfoma ve lösemide, primer SSS lenfomalarında BOS’daneoplastik hücreler saptanabilir, lenfositikpleositoz görülebilirSpinal kord tümörleri* Parsiyel bloklarda BOS’da hücre artışıyoktur,protein hafif yüksektir* Tam bloklarda BOS’da hücre hafif artar, protein belirgin yüksektir

Nörosarkoidoz

Olguların %10-20’sinde meningealtutuluma bağlı aseptik menenjit görülür. Hafif lenfositik pleositoz ve ılımlı protein artışı saptanır

Paraneoplastik sendromlar

Paraneoplastik serebellar dejenerasyon, subakut sensorial nöropati, opsoklonus-myoklonus sendromunda, limbikensefalit, myelit,subakut nekrotizanmyelopatilerde BOS’da hafif lenfositikpleositoz ve hafif protein artışı görülebilir

Epilepsi

Epileptik nöbet sonrası BOS’da az sayıda beyaz küre ve hafif protein artışıgörülebilir Sık nöbetlerde BOS’da hücre sayısı artabilir (mm³de 80’in altında),çoğu polimorfonükleerdir

Başağrısı

BOS pleositozu ile birlikte olan migrenözsendromda lenfositik pleositoz (100-700 hücre/mm³), protein artışı saptanır

Üremik ensefalopatide BOS’da pleositozve protein yüksekliği görülebilir.

Akut alkolik komada BOS’da hücre hafif artabilir, protein normaldir

Kurşun ensefalopatisinde BOS’dalenfositik pleositoz görülür, protein normal veya hafif artmıştır

Subaraknoid aralığa uygulanan yabancımaddelere (hava, boya, ilaç, kan) karşıgelişen meningeal reaksiyona bağlıaseptik menenjit bulguları saptanabilir

Sistemik uygulanan tedaviler (trimethoprim /sulfoxazole veya nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar) sırasında aseptik menenjit görülebilir