Borçlar Hukuku Özel Hükümler

Yrd. Doç. Dr. Özge Yücel

2

DERS DUYURU VE KAYNAK PAYLAŞIM SAYFASI:

http://ozgeyucelufukhukuk.wordpress.com

İLETİŞİMozge.yucel@ufuk.edu.tr

ozgeyucel1919@gmail.com

Temel Kaynaklar

3

TÜRK BORÇLAR KANUNU (Son Baskı) 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hk. Kanun, Türk Medeni

Kanunu, Türk Ticaret Kanunu Mustafa Alper Gümüş, Borçlar Hukuku Özel

Hükümler (Kısa Ders Kitabı), Vedat Kitapçılık, İstanbul 2015

Fikret Eren, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2017

4

Aydın Zevkliler/Emre Gökyayla, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Turhan Kitabevi, Ankara 2017

Fahrettin Aral/Hasan Ayrancı, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Yetkin Yayınları, Ankara 2015

Mustafa Alper Gümüş, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt II, İstanbul 2014

Haluk Tandoğan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt I/II, İstanbul 2008/2010

Pratik Çalışma Kitapları

5

Melek Bilgin Yüce, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Pratik Çalışmaları (Tamamı Çözümlü), Vedat Kitapçılık, İstanbul 2016

Suat Sarı, Aydın Aybay, Kemal Oğuzman, Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları, İstanbul 2016

Ahmet Kılıçoğlu, Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları, Ankara 2015

M. Ünal, F. Aral, V. Başpınar, H. S. Ozanoğlu, Medeni Hukuk Pratik Çalışmalar, Ankara 2015

Rona Serozan ve diğerleri, Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları, İstanbul 2014

Aydın Zevkliler ve diğer yazarlar, Medeni Hukuk Pratik Çalışmalar, 12. Baskı, Ankara 2013

YARARLANILACAK SİTELER

6

Mevzuat İçin Resmi Gazete Arşivi www.resmigazete.gov.tr Resmi Mevzuat Sitesi www.mevzuat.gov.tr Türk Hukuk Sitesi Şerhi http://www.turkhukuksitesi.comİçtihat İçin Türk Hukuk Sitesi Şerhi http://www.turkhukuksitesi.com Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları http://hudoc.echr.coe.int Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi (www.yargitay.gov.tr,

www.anayasa.gov.tr) Kazancı Bilişim www.kazanci.comDoktrin İçin Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi www.hacettepe.edu.tr Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kütüphanesi

http://papirüs.ankara.edu.tr Gazi Üniversitesi Merkez Kütüphanesi www.gazi.edu.tr

Ders Planı

7

Borçlar Hukukunun Özel Borç İlişkilerine İlişkin Kaynakları

TBK – TMK – TTK Arasındaki İlişki İsimsiz Sözleşmeler Genel Teorisi İsimsiz Sözleşme Türleri ve Uygulanacak Hükümler Tipik Sözleşmeler

Türk Borçlar Kanunu İkinci Kısım

Mülga BK’de «Akdin Muhtelif Nevileri» TBK’de «Özel Borç İlişkileri»

Borç İlişkilerinin Özellikleri?

Kanunda Düzenlenmeyen Sözleşmeler?

8

Kanunda Düzenlenen Borç İlişkileri

TBK’de 18 bölüm halinde özel borç ilişkileri düzenlenmiş bulunmaktadır. Çoğunlukla sözleşme ilişkisine dayanmaktadır.

Sözleşmeye dayanmayan özel borç ilişkileri?

9

Edimin Niteliğine Göre Tipik Özel Borç İlişkileri

Devir Borcu Doğuran Kullandırma Borcu Doğuran İş Görme Borcu Doğuran Saklama Borcu Doğuran Teminat Borcu Doğuran Sonuçları Şansa ve Tesadüfe Bağlı Olan Ortak ve Ekonomik Bir Amaç Etrafında Özgüleme Borcu

Doğuran

10

Devir Borcu Doğuran Borç İlişkileri

Satış Sözleşmesi Trampa (Mal Değişim) Sözleşmesi Bağışlama Sözleşmesi

11

Kullandırma Borcu Doğuran Borç İlişkileri

12

Kira Sözleşmesi Ödünç Sözleşmesi Tüketim Ödüncü Sözleşmesi

İş Görme Borcu Doğuran Borç İlişkileri

13

Hizmet Sözleşmesi Eser Sözleşmesi Yayım Sözleşmesi Vekâlet Sözleşmesi Vekâletsiz İş Görme Komisyon Sözleşmesi İş Sözleşmesi (İş Kanunu) Acentelik Sözleşmesi (TTK) Taşıma Sözleşmesi (TTK)

Saklama Borcu Doğuran Borç İlişkileri

14

Genel Saklama Sözleşmesi Misli Şeylerin Saklanması Sözleşmesi (Usulsüz Tevdi) Ardiyeciye Bırakma Sözleşmesi Konaklama Yeri İşletenlere Bırakma Sözleşmesi (Otelciye

Tevdi)

Teminat Borcu Doğuran Borç İlişkileri

15

Kefalet Sözleşmesi Rehin Sözleşmesi (TMK) Sigorta Sözleşmesi (TTK)

Sonuçları Şansa ve Tesadüfe Bağlı Borç İlişkileri

16

Kumar ve Bahis Sözleşmesi Ömür Boyu Gelir Sözleşmesi Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi

Ortak ve Ekonomik Bir Amaca Özgüleme Borcu Doğuran Borç İlişkileri

17

Adi Ortaklık Sözleşmesi

TBK Yürürlük

18

TBK, 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girmiştir. TBK’ye işlenmeyen, 31/3/2011 tarihli ve 6217 sayılı Kanunun

hükmü olan GEÇİCİ MADDE 2 – (Değişik: 4/7/2012-6353/53 md.) şöyledir:

«Kiracının Türk Ticaret Kanununda tacir olarak sayılan kişiler ile özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişileri olduğu işyeri kiralarında, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 323, 325, 331, 340, 342, 343, 344, 346 ve 354 üncü maddeleri 1/7/2012 tarihinden itibaren 8 yıl süreyle uygulanmaz. Bu halde, kira sözleşmelerinde bu maddelerde belirtilmiş olan konulara ilişkin olarak sözleşme serbestisi gereği kira sözleşmesi hükümleri tatbik olunur. Kira sözleşmelerinde hüküm olmayan hallerde mülga Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.»

19

Yürürlüğü 1 Temmuz 2020’ye ertelenen hükümlerin amacı nedir? Neden kiracısı tacir ve tüzelkişi olan kira sözleşmelerinde bu hükümlerin uygulanması ertelenmiştir?

TTK’de Düzenlenen Sözleşme Tipleri

20

Sigorta Sözleşmesi Cari Hesap Sözleşmesi Taşıma Sözleşmesi Acentelik Sözleşmesi

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun

21

Konut Finansmanı Sözleşmesi Devre Tatil Sözleşmesi Paket Tur Sözleşmesi Abonelik Sözleşmesi

Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu (6361 s. 21.11.2012 t.)

22

Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi Faktoring Sözleşmesi Finansman Sözleşmesi

Sınai Mülkiyet Kanunu (6769 s. 22.11.2016 )

23

10.01.2017 tarihli RG’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Marka, patent, endüstriyel tasarım gibi sınai mülkiyet haklarını kullandırma borcu doğuran sözleşmeler ortak bir şekilde «lisans sözleşmesi» olarak kanunda düzenlenmiş bulunmaktadır.

CISG (UN Convention on Contracts for theInternational Sale of Goods) Vienna, 1980

24

1988’de yürürlüğe giren Sözleşmeye 87 ülke taraftır. Türkiye, 2010 yılında sözleşmeyi onaylamıştır. 07.04.2010

tarihli Resmi Gazetede yayımlanan onay kanunu ile birlikte Sözleşme, iç hukukumuzun parçası haline gelmiştir.

Sözleşmenin Türkçe adı «Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında BM Antlaşması»dır.

TMK- TBK- TTK Arasındaki İlişki

25

TMK madde 5 TTK madde 1 TBK madde 646: TBK, TMK’nin beşinci kitabı olup onun

tamamlayıcısıdır.

Genel – Özel Hükümler Arasındaki İlişki

26

Borçlar Kanunu’nun genel ve özel hükümleri ya yarışır ya da bunlardan biri münhasıran uygulanır.

Ne zaman yarışır? Genel tazminat sorumluluğu (112. m.) – Ayıptan sorumluluk –

Temel hatası

Münhasıran özel hükümler? Ayıptan sorumluluk hakkındaki düzenlemelerde tanınan seçimlik

haklar sadece özel hükümler çerçevesinde kullanılabilir. Taksitle satış konusunda TKHK hükümleri

İsimsiz Sözleşmeler Genel Teorisi

27

Sözleşme özgürlüğü? İsimsiz ya da atipik sözleşme nedir? Bir sözleşme ne

zaman tipik sayılır? TBK madde 502/2’nin anlamı ve sonucu

İsimsiz Sözleşme Türleri

28

Bileşik İsimsiz Sözleşmeler Karma İsimsiz Sözleşmeler Kombine Karma İsimsiz Sözleşmeler Çifte Tipli Karma İsimsiz Sözleşmeler Kaynaşık Karma İsimsiz Sözleşmeler Yabancı Unsur İçeren Karma İsimsiz Sözleşmeler

Kendine Özgü

Bileşik İsimsiz Sözleşmeler

29

İşveren İşçi

İşçinin Kızına Burs

Karma İsimsiz Sözleşmeler

30

İsimli sözleşme tiplerine ilişkin unsurların, yasada öngörülmeyen tarzda, içsel özgün bağlılıkla bir araya getirilmesiyle kurulur.

Kombine Karma İsimsiz Sözleşmeler

31

Tam hastaneye kabul sözleşmesi/Yatılı okul sözleşmesi

Tedavi/Eğitim (vekâlet) ÜcretKiraSatış

Portföy yönetimi sözleşmesiVekâlet ÜcretKomisyonMisli şeylerin saklanması

Çifte Tipli Karma İsimsiz Sözleşmeler

32

Kat karşılığı inşaat sözleşmesi

Eser yapma ve teslim etme Arsa payını devretme

Kapıcılık sözleşmesiKullandırma Hizmet

Ders Verme Karşılığında Konaklama SözleşmesiKullandırma İş görme (Vekâlet)

Kaynaşık Karma İsimsiz Sözleşmeler

33

Karma bağışlama sözleşmesi (satış, bağışlama) Konser bileti satışı sözleşmesi (sanat icrası,

koltuk/sandalye tahsis ederek kullandırma)

Yabancı Unsur İçeren Karma İsimsiz Sözleşme

34

Isıtma, elektrik vs. sağlandığı kira sözleşmesi Promosyonlu satış sözleşmesi

Sui Generis İsimsiz Sözleşmeler

35

Tek satıcılık

Başkasına satmama Periyodik olarak asgari yükümlülüğü düzeyde mal satın alma

yükümlülüğü Franchising sözleşmesiDonatma KiraKullandırma Sürüm sağlamaEğitim

Sui Generis İsimsiz Sözleşmeler

36

Know-how sözleşmesi

Bilgi-tecrübe paylaşımı Ücret

Satış için bırakmaMal teslimi Ücret/satılmayan

malın iadesi

Sui Generis İsimsiz Sözleşmeler

37

Sponsorluk sözleşmesi

Ayni/finansal destek Faaliyeti yerine getirmeFaaliyet aracılığıyla tanıtım yapma

Satış için bırakmaMal teslimi Ücret/satılmayan

malın iadesi

Eksik Sözleşme

38

İvazsız eser sözleşmesi İvazsız sigorta sözleşmesi

Satış Sözleşmesi

39

Genel hükümler Taşınır satışı Taşınmaz satışı ve satış ilişkisi doğuran haklar Bazı satış türleri

Örnek üzerine Beğenme koşuluyla Kısmi ödemeli Açık artırma yoluyla

Satışa İlişkin Düzenlemeler

40

CISG (Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Viyana Antlaşması)

TBK madde 207 vd. TKHK hükümleri

41

Zilyetliğin Devri

Teslim

Fiilen teslim

Araçların teslimi

Zilyetlik anlaşması

Teslimsiz

Zilyetliğin havalesi

Kısa elden teslim

Hükmen teslim

Emtiayı temsil eden senetlerin devri