Bologna

Bologna (od latinski: Bononia) je grad u Sjevernoj Ital-iji u Padskoj nizini, sjedite talijanske regije Emilia-Romagna. Grad lei izmeu rijeke Po i poetkaApeninskog gorja, odreenije izmeu rijeka Reno iSavena na dijelu gdje prestaje dolina i poinju Apenini.Bologna je sedma talijanska opina po broju stanovnikai jezgro metropolitanskog podruja od oko 1 000 000stanovnika. Eksplozijom gradnje od 1960 postupno sespajaju Bologna i Modena, u jednu urbanu cjelinu.Bologna je sjedite najstarijeg univerziteta u svijetu (os-novan 1088.) i je jedan od najrazvijenijih gradova u Ital-iji, vano prometno vorite i grad visoke kvalitete ivl-jenja. Bologna je grad bogate historije, ali i ivi koz-mopolitski grad, pun stranih studenata, grad umjetnosti,dobre kuhinje, muzike i kulture, 2000 bio je evropskaprijestolnica kulture. [1]

1 Historija

1.1 Za vrijeme Etruana, Kelta i Riml-jana

U 4. st. pne. etrurski grad Felsinu i okolicu pokorilisu Boji, keltsko pleme iz Galije. Oni su se s vremenomstopili s Etruanima i stvorili zajedniku kulturu kojumoderni historiari zovu Galo-etrurskom (jedan od na-jboljih primjera je arheoloki kompleks Monte Bibele, ubolonjskim Apeninima). Nakon Bitke kod Telamona, ukojoj su Boji i njihovi saveznici poraeni od rimske vo-jske, plemena su nevoljko prihvatila vlast Rimske Repub-like, tako da su nakon izbijanja punskih ratova prvi po-mogli Hanibalu prijei Alpe, i jo mu dali svoje vojnikekoji su se pokazali presudni u nekoliko bitaka.Nakon poraza kartaana doao je i kraj Bojima kao slo-bodnim ljudima, Rimljani su unitili mnoga naselja i sela(Monte Bibele je bilo jedno od njih) i osnivali svojukoloniju Bononia oko 189. pne. za tri tisue doseljenihobitelji iz Lazia na elu s konzulom Lucijem ValerijemFlakom. Keltsko stanovnitvo je konanici apsorbirano urimsko drutvo, ali njihov jezik je preivio u nekoj mjerido danas u bolonjskom narjeju, za koje jezikoslovci kauda pripada galsko - italskoj grupi jezika i narjeja. Izgrad-nja ceste Via Emilia 187. pne. napravilo je od Bononijevano prometno sredite, preko koje je tekao promet zaAkvileju (Via Aemilia Altinate) i Arezzo (Via Flaminia).Bononia je 88. pne. postala municipij, to je bio dobroosmiljen grad, sa pravokutnim ulinim planom, sa est

carda i osam decumana (poprene ulice), one se nazirujo i danas. Za rimskih vremena, broj stanovnika Bonon-ije varirao je izmeu 12. 000 do 30. 000, na svomvrhuncu, to je bio drugi grad u Italiji, i jedan od najvani-jih u Carstvu, s brojnim hramovima, termama, teatrima iarenom. Pomponije Mela drao je Bononiju za jedan odpet najbogatijih (opulentissimae) gradova Rima. Poarje otetio grad za vrijeme vladavine cara Klaudija, ali gaje Neron obnovio u 1. st. ne..

Via Emilia jo uvijek prolazi kroz Bolognu

1.2 Srednji vijekNakon razdoblja stagnacije, Bologna je ponovno zaiv-jela u 5. stoljeu pod biskupom Petronijem. Premalegendi, on je sagradio crkvu sv. Stefano. Nakon padaRima, Bologna se nala na granici monog bizantskogRavenskog egzarhata, od kojeg su ga sve slabije titile zi-dine preostale iz rimskih vremena. Tako da je 728, gradzauzeo langobardski kralj Liutprand i postala je dio nji-hova kraljevstva. Oni su izgradili svoj kvart (addizionelongobarda) pored crkve sv. Stefano, u njemu je boravioi Karlo Veliki kad je posjetio Bolognu 786 godine.Za 11. stoljea Bologna je poela opet rasti kao slo-bodna komuna, 1164 se udruio u Lombardski savez pro-tiv Fridrika Barbarosse. Tad je osnovan Studio (najstar-iji univerzitet u Evropi, 1088), koji je okupio najboljenaunike srednjega vijeka kao to je Irnerius, a studentisu mu bili izmeu ostalih; Dante, Boccaccio i Petrarca. U12. stoljeu, grade se novi bedemi radi proirenja grada,no i to je postalo pretjesno tako da su novi izgraeni u 14.stoljeu da se grad moe iriti dalje.Bologna je 1256, objavila revolucionarni Legge del Par-adiso (Rajski zakon), kojim je ukinuto feudalno kmet-stvo i osloboeni robovi, koristei za provedbu javni no-vac. U to je vrijeme centar grada je bio pun tornjeva(moda ih je bilo 180), koje su gradile vodee obitelji,

1

2 1 HISTORIJA

ali su gradili i javne graevine, crkve, samostane. Kaoi veina talijanskih gradova tog doba, i Bologna je bilarazdirana unutarnjim borbama izmeu Gvelfa i Gibelina,to je dovelo do protjerivanja gibelinske obitelji Lamber-tazzi u 1274.Bologna je izrasla 1294 u grad od 60.000 do 70.000stanovnika, te je bila peti ili esti grad po veliini uEvropi, nakon Cordobe, Pariza, Venecije, Firence, iMilana. Nakon to je 1325 pobjeena u Bitci kod Zap-polina od Modene, zatraila je zatitu pape na poetkustoljea. Kuga je zahvatila grad 1348, od koje je umrlooko 30.000 stanovnika.

Nedovreno proelje bazilike San Petronio Basilica

Nakon sretnih godina pod vladavinom Taddea Pepolija(1337-1347), Bologna je podpala pod vlast Viscontijaiz Milana, ali se vratila pod vlast papa pod kardinalomGilom de Albornozom 1360. U sljedeim godinama iz-graene su Bazilika San Petronio (13901659.) i Loggiadei Mercanti. Sredinom 15 stoljea, familija Bentivogliouspela se na vlast u Bologni, od Sante Bentivoglia (1445-1462) do Giovannija Bentivogla (1462-1506). To je bilodoba procvata grada, tad su stvarali znaajni arhitekti islikari koji su Bolognu pretvorili u grad umjetnosti. Zarenesanse, Bologna je bila jedini talijanski grad koji jedopustio enama ulaz u bilo koju struku. ene su imalepuno vie slobode nego u bilo kojem drugom talijanskomgradu, a neke su ak stekle akademsku naobrazbu.Giovannijevu vladavinu dokinule su 1506 papinske trupeJulija II koje su nakon opsade ule u Bolognu i opljakaleje. Od tad pa sve do 18. stoljea, Bologna je bila dioPapinske drave, kojom je vladao papin legat kardinal iSenat koji je svaka dva mjeseca birao gonfaloniera (suca).Ispred crkve sv Petronijo, papa Klement VII krunio je1530 god. Karla V za cara Svetog Rimskog Carstva.

1.3 Bologna od 16 do 18. stoljea

Grad je i dalje napredovao, iako je epidemija kuge kra-jem 16. stoljea smanjila broj stanovnika od 72, 000 na59, 000, a druga epidemija 1630 na 47, 000. Stanovnitvo

se kasnije oporavilo do broja 60,000 - 65,000. Oko 1564izgraene su Piazza del Nettuno i Palazzo dei Banchii predivna zgrada univerziteta Archiginnasio. Za raz-doblja papinske vladavine izgraene su brojne crkve iak devedeset est samostana, to je bilo daleko vie odmnogih drugih talijanskih gradova. Slikari koji su stvaraliu Bologni u to doba stvorili su bolonjsku kolu slikarstva,poznatu po; Carracciju, Domenichinu i Guercinu.

1.4 Bologna u 19. stoljeu

Bazilika Santa Maria dei Servi

Nakon uspjenog Napoleonovog pohoda po Italiji,Bologna postaje glavni grad njegove marionetskeCispadanske Republike , a kasnije nakon osnivanjaCisalpinske Republike, drugi najvaniji grad te tvorevinenakon Milana, to je bio i za njegove Kraljevine Italije.Nakon pada Napoleona, Bologna je ponovno pod Pap-inskom dravom, zbog tog su izbile bune 1831 i 1849,tad su graani privremeno istjerali iz grada austrijskigarnizon koji je kontrolirao grad sve do 1860. Nakonposjete pape Pija IX 1857, grad glasao za ujedinjenje saKraljevinom Sardinijom 12. juna 1859, i tako je postaodio Ujedinjene Italije.

1.5 Bologna u 20. stoljeuNakon ujedinjenja, Bologna dobiva na znaenjukao vaan trgovaki, industrijski i prometni centar,stanovnitvo raste, tako da su na poetku stoljea stareobrambene zidine oko grada poruene (osim na nekolikosekcija) a na njihovom mjestu izgraene kue.Tokom Drugog svjetskog rata, Bologna je bila kljunatoka za prijevoz njemakih snaga, tako da je vieputa bombardirana. Bolognu je oslobodila poljska 3.Karpatska pjeadijska divizija[2] nakon Bitke za Bolognu21. aprila 1945, ubrzo nakon toga oslobaana je itavasjeverna Italija i skren je njemaki otpor. Bolonja je bilacentar talijanskog pokreta otpora i talijanskih partizana,te je nakon Drugog svjetskog rata postala baza talijanskeKomunistike partije.

3Palazzo del Podesta na Piazza Maggiore

Bologna je dola na naslovnice svjetskih novina 2. au-gusta 1980, kad je u teroristikom bombakom na-padu na glavnom kolodvoru poginulo 85 ljudi, a ran-jeno vie od 200. Napad je pripisan neo-faistikoj or-ganizaciji Oruane revolucionarne jezgre (Nuclei ArmatiRivoluzionari). Samo dva mjeseca ranije, pao je podsumnjivim okolnostima avion Aerolinee Itavia (let 870).

2 Geografske karakteristike

2.1 Klima

Bologna ima klimu koju klimatolozi opisuju kao um-jerenu ili kontinentalnu, karakteristinu za sjevernuItaliju, s vruim ljetima i hladnim, vlanim zimama.[3]Temperature prelaze 30 C od maja do poetkaseptembra, a esti su i toplinski udari tokom ljeta. Zbogvisoke stope vlage, percepcije i topline ljeti i hladnoezimi se pojaavaju. Zbog velike koline vlage, magle suuobiajene tokom kasne jeseni i zime (kao i u veem di-jelu sjeverne Italije). Godinja koliina oborina kree seod 700 milimetara do 800 milimetara, a koncentriranaje uglavnom u proljee i jesen. Snijeg ponekad pada odkraja novembra do aprila, ali najei jeod decembra dofebruara. Minimalna zabiljeena temperatura od19,8 C, izmjerena je 13. januara 1985, a najvia temperaturaikad zabiljeena bila je 40,6 C u augustu 2003.

3 Gradske znamenitostiSve do poetka 19. stoljea, kad je otpoela velikaurbana obnova grada, Bologna je bila jedan od na-jbolje ouvanih srednjovjekovnih gradova u Evropi, noi danas ima brojne historijske vrijednosti. Unato tometo je pretrpila znatna oteenja u bombardiranju 1944,njen povjesni centar je jedan od najveih evropskih,prvi poslije Venecije, u kojem ima mnotvo romanikih,gotikih, renesansnih i baroknih zdanja.

Piazza Maggiore; od lijeva prema desno: Palazzo dei Banchi,Basilica San Petronio, Palazzo dei Notai, Palazzo d'Accursio

Svetite San Luca, na breuljku (Colle della Guardia)

Bologna se razvijala du rimske ceste Via Emilia, ona idanas prolazi kroz grad, samo pod drugim imenima, kao;Strada Maggiore, Rizzoli, Ugo Bassi i San Felice. Kakose razvila na tlocrtu rimskih cesta, ulice u centru Bolognei danas slijede taj uzorak.Bologna je grad u kojem su na mnogim mjestima jovidljivi orginalni rimski bedemi, koji su dograivani zasrednjeg vijeka do stoljea. U gradu i danas ima dvade-set srednjovjekovnih obrambenih tornjeva, od njih preko200 koliko ih je bilo u nesigurna vremena ranog sred-njeg vijeka. Najpoznatiji su ukoeni Torre degli Asinelli(97,20 m.) i Torre della Garisenda (48 m.) izgraeni u12. st., koji su danas simbol grada - znani kao Dva tornja.Bolongna je poznata po svojim elegantnim i brojnimarkadama (trijemovima), ukupne duine od 38 km ugradskoj jezgri[4](preko 45 km u cijelom gradu), kojeomoguuju etau zaklon od kie, snijega, ili vruegljetnog sunca. Trijem sv. Luke, jedan je od najduih nasvijetu (3,5 km, 666 arkada) [5] povezuje Porta Saragozza(jedna od 12 gradskih vrata u drevnim zidinama koja suopasivala 7,5 km grada) sa Svetitem San Luca, na Colledella Guardia, breuljak iznad grada na 289 m.Bologna ima brojne crkve, samostane, palae, fontane ispomenike, ovo je samo dio najpoznatijih:

Bazilika San Petronio, jedna od najveih crkvi nasvijetu (132 x 66 m.) na Piazzi Maggiore 14. 17.st

Cattedrale di San Pietro, 11.17. st. Bazilika Santo Stefano, 5. 12. st.

4 4 PRIVREDA

Dva bolonjska kosa tornja; Torre degli Asinelli i Torre dellaGarisenda

Palazzo d'Accursio (Comunale), na Piazzi Maggiore13. - 15. st.

Palazzo del Podest, na Piazzi Maggiore 13.15. st. Fontana del Nettuno, rad Giambologna iz 1563 Bazilika San Domenico, 13. st. Bazilika San Francesco, 13. st. Bazilika Santa Maria dei Servi, 14. - 16. st Bazilika San Giacomo Maggiore, podignuta 1263. u

gotikom stilu

Svetite Madonna di San Luca, na breuljku Colledella Guardia (300 m) graeno od 1194 i dovrenou baroknom stilu 1765.

Samostan i crkva San Michele in Bosco, 14.16. st. Torre degli Asinelli (97,20 m.) i Torre della

Garisenda (48 m.) iz 12. st Univerzitetska palaa Archiginnasio di Bologna,1562-1563. (do 1838. rektorska palaa, danas bib-lioteka)

Bazilika Santo Stefano

4 PrivredaPrivreda Bologne bazira se na aktivnom industrijskomsektoru, koji je tradicionalno jak u preradi poljoprivred-nih proizvoda i stoarstva. U gradu i okolici brojnisu pogoni; obuarske, tekstilne, strojarske, keramike,duhanske, elektronike i kemijske industrije, grad je icentar izdavatva i trgovine (Centergross). Bologna jei vaan sajamski grad, Fiera di Bologna je jedan od na-jveih dananjih sajamskih prostora u Evropi, s respekta-bilnim meunarodnim sajmovima (Arte Fiera, Saie, Cer-saie, Cosmoprof, Motor Show, Lineapelle).

4.1 Poznate rme Ducati Motor Holding (motori) Malaguti (motori) Lamborghini (automobili) Maserati (automobili) Coop (lanac supermarketa) Segafredo Zanetti (kava) Yoox (Moda) Unipol (Bankarstvo i osiguranje)

6.1 Univerzitet 5

4.2 TransportKod Bologne se ukrtaju glavni talijanski autoputi;A1 Autostrada del Sole (Milano-Firenza-Rim-Napulj,A14 (Bologna-Ancona-Taranto), A13 Bologna-Padova.Bologna je takoer vano eljezniko vorite, ranirnikolodvor San Donato sa 33 pruge je najvei u ItalijiBologna ima jedan od najprometnijih talijanskih aero-droma Guglielmo Marconi, koji je 4 milijuna putnnikana godinu deseti u Italiji.Javni gradski prijevoz organiziran je autobusima javnogpoduzea ATC.

5 StanovnitvoPo popisu iz 2009, ue sredite Bologne imalo je 374944 stanovnika, sa okolicom grad ima 1 milijun. Od togbroja 46,7% su mukarci i 53,3% su ene. Maloljetnika(djeca u dobi od 18 i mlai) ima 12,86%, a umirovljenika27,02%. U Italiji je omjer 18,06%maloljetnici, 19,94%umirovljenici. Prosjena dob stanovnika Bologne je 51godina, a Italije 42. U pet godina izmeu 2002 - 2007,broj stanovnika porastao je za 0,0%, u Italiji je rast bio3,56%. [6]

Najvie je Talijana 89,47% stanovnitva, najvee imi-grantske grupe dole su iz drugih evropskih zemalja(uglavnom iz Rumunjske i Albanije), te 2,82%, izistone Azije (uglavnom lipinci), 1,50%, iz june Az-ije (uglavnom iz Bangladea): 1,39%. [7]

6 Kultura

Glavna gradska ulica Via Rizzoli

Tokom svoje viestoljetne egzistencije, Bolonga je dobilamnogo nadimaka, od kojih su najpoznatiji: uena (ladotta) zbog svog poznatog univerziteta, ali i debela (lagrassa) zbog svoje dobre kuhinje.Danas je zovu crvena (la rossa) nekad se to odnosilona boju krovova i ciglenih fasada u historijskoj jezgri, ali

danas je vezan uz politiku, Bologna je od Drugog svjet-skog rata, bastion socijalizma i komunizma, do izbora1999 nitko od desnice nije pobijedio u Bologni. Lije-vica se vratila vlast 2004 njen kandidat Sergio Coerati,pobijedio je na izborima za gradonaelnika.Bologna je proglaena UNESCOvim gradom muzike 29.maja 2006. [8]

6.1 Univerzitet

Unutranjost stare palae Univerziteta Bologna (Palazzodell'Archiginnasio) izgraene 1637.

Univerzitet u Bologni, osnovan 1088. je najstariji posto-jei univerzitet u Evropi, bio je vano sredite evropskeintelektualnog ivota u srednjem vijeku. Laura Bassi je1732, bila prva ena koja je slubeno primljena na studiju Evropi.Za vrijeme Napoleona, sjedite univerziteta je preseljenona dananju lokaciju u Via Zamboni (bivi Via San Do-nato), na sjevero-istok grada. Danas univerzitet ima 23fakulteta, 68 odjela i 93 knjinice, koje su razbacane pocijelom gradu. etiri studentska kampusa razmjeenasu oblinjim gradovima Cesena, Forl, Ravenna, Rimini.Bologna je i danas iv univerzitetski grad, kad ponu pre-davanja stanovnitvo grada naraste od 400.000 na vie od500.000 stanovnika, dobar dio studenata je iz programaErasmus i Socrates, evropskog programa razmjene stu-denata.Univerzitetski botaniki vrt - Orto Botanico di Bolognadell'Universit, osnovan 1568, je etvrti po starosti u

6 7 POZNATI SUGRAANI

Evropi. U Bologni djeluje i depadansa amerikog uni-verziteta Johns Hopkins, pod imenom SAIS BolognaCenter.

6.2 Kulinarstvo

Tipina mortadele iz Bologne

Bologna kao bogat poljoprivredni kraj, poznata je podugoj kulinarskoj tradiciji (zato su je i zvali - la grassa.Svjetski je poznat umak bolognese (umak od mesa zatjesteninu), ali ako to naruite u Bologni, nee znati toelite, jer oni to zovu ragu. Bologna je poznata po svojimprutima, mortadelama, salamama, kobasicama i vinima;Pignoletto dei Colli Bolognesi, Lambrusco di Modena iSangiovese di Romagna.

6.3 SportJedan od nadimaka Bologne devedesetih je bio BasketCity, jer su tad bolonjezi bili ludi za koarkom. Tih go-dina dva gradska kluba Virtus i Fortitudo, smjenjivala suse na prvommjestu u nacionalnoj i evropskoj lizi, a njihovlokalni derbi bio je dogaaj. [9] I nogomet je popularan,Bologna je bila sedmerostruki talijanski prvak, trenutnoigra u prvoj ligi (Seria A). Popularni i jaki su odbojka (LaZinella Volley) i bejzbol (La Fortitudo Baseball) osvajaibrojnih talijanskih i evropskih naslova.

7 Poznati sugraani Antonio Alessandrini (1786-1861) (anatom i paraz-itolog)

Maria Gaetana Agnesi (matematiar, lozof ilingvist, 1718-1799)

Adriano Banchieri (kompozitor, 1568-1634) Agostino Barelli (arhitekt, 1627-1687) papa Benedikt XIV (1740-1758)

Giacomo Bolognini (slikar, 1664-1734)

Annibale Carracci (slikar, 1560-1609)

Lodovico Carracci (slikar, 1555-1619)

Agostino Carracci (slikar, 1557-1602)

Pierluigi Collina (nogometni sudac, 1960)

Alessandro Cortini (muziar, 1976)

Scipione del Ferro (matematiar, prvi rijeio kubnujednadbu, 1465-1526)

Lucio Dalla (pjeva, kompozitor 1943)

Domenichino (Domenico Zampieri, slikar, 15811641)

Luigi Galvani (naunik, pronalaza bioelektriciteta1737-1798)

Alessandro Gamberini, talijanski nogometa

Serena Grandi (glumica, 1958)

papa Grgur XIII (1572-1585, uveo Gregorijanskikalendar)

papa Grgur XV (1621-1663)

Il Guercino (Giovanni Barbieri, slikar, 15911666)

Irnerius (pravnik, oko1050 oko 1125)

papa Lucije II (Gherardo Caccianemici dell'Orso,1144-1145)

Marcello Malpighi (naunik, osnivamikrokroskopske anatomije i prvi histolog,1628-1694)

Guglielmo Marconi (ininjer, izumitelj, dobitnikNobelove nagrade za ziku 1874-1937)

Giorgio Morandi (slikar, 1890-1964)

Gianni Morandi (pjeva, 1944)

Gianluca Pagliuca (nogometa, 1966)

Pier Paolo Pasolini (pisac, pjesnik i redatelj, 1922-1975)

Guido Reni (slikar, 1575-1642)

Ottorino Respighi (kompozitor, 18791936)

Alberto Tomba (skija, 1966)

Christian Vieri (nogometa, 1973)

78 Gradovi prijatelji Ujedinjeno Kraljevstvo Coventry, od 1984

Ukrajina Harkov, od 1966 Argentina La Plata, Argentina, od 1988 Njemaka Leipzig, od 1962 [10]

SAD St. Louis, od 1987 SAD Portland, od 2003 Grka Solun, od 1981 Nikaragva San Carlos, od 1988

Senegal Saint-Louis, Senegal, od 1991

Francuska Toulouse, od 1981 Bosna i Hercegovina Tuzla, od 1994

panjolska Valencia, od 1976 Hrvatska Zagreb, od 1963 [11]

9 Izvori[1] Bologna history Bologna culture Bologna attractions

in Bologna art Bologna history guide Bologna, Trav-elplan.it (pristupljeno: 19. 04. 2010.)

[2] Zbigniew Wawer, Zdobycie Bolonii, str.13

[3] Thomas A. Blair, Climatology: General and Regional,Prentice Hall pages 131-132; Adriana Rigutti, Meteorolo-gia, Giunti, str, 95, 2009.

[4] UNESCOWorld Heritage Submission on the porticoes ofBologna

[5] Emila-Romanga Tourism Agency, Demo.istat.it (pristu-pljeno 13. 11. 2010.)

[6] istat, Demo.istat.it (pristupljeno 13. 11. 2010.)

[7] Istat, Demo.istat.it (pristupljeno 13. 11. 2010.)

[8] The Creative Cities Network: UNESCO Culture Sector,Portal.unesco.org (pristupljeno 13. 11. 2010.)

[9] DerbyRitorno, Foreverboys.com (pristupljeno 13. 11.2010.)

[10] Leipzig International Relations. 2009 Leipzig CityCouncil, Oce for European and International Aairs.http://www.leipzig.de/int/en/int_messen/partnerstaedte/.pristupljeno 17. 07. 2009..

[11] Intercity and International Cooperation of the City ofZagreb. 20062009 City of Zagreb. http://www1.zagreb.hr/mms/en/index.html. pristupljeno 23. 06.2009..

10 Vanjske veze Slubene stranice grada Virtualna etnja Historija Bolonjskog sajma Vodi kroz Bolognu

8 11 TEXT AND IMAGE SOURCES, CONTRIBUTORS, AND LICENSES

11 Text and image sources, contributors, and licenses11.1 Text

Bologna Source: http://sh.wikipedia.org/wiki/Bologna?oldid=6541781 Contributors: Vitek, Luckas-bot, Autobot, EmausBot, Wikitanvir-Bot, TjBot, MerlIwBot, MirkoS18, HiW-Bot, Kolega2357, Makecat-bot, Kolega2357-Bot, Addbot i Dcirovicbot

11.2 Images Datoteka:2tours_bologne_082005.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5f/2tours_bologne_082005.jpg Li-

cense: CC-BY-SA-3.0 Contributors: Patrick Clenet Original artist: Patrick Clenet Datoteka:Archiginnasio-teatroanatomico.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cf/

Archiginnasio-teatroanatomico.jpg License: CC-BY-SA-3.0 Contributors: ? Original artist: ? Datoteka:BO-San-Petronio.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/BO-San-Petronio.jpg License: CC-BY-

SA-3.0 Contributors: ? Original artist: ? Datoteka:BO-Santostefano.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0c/BO-Santostefano.jpg License: CC-BY-

SA-3.0 Contributors: Own work Original artist: Biopresto Datoteka:BO-chiesadeiservi.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/09/BO-chiesadeiservi.jpg License: CC-

BY-SA-3.0 Contributors: ? Original artist: ? Datoteka:Bologna-SanPetronioPiazzaMaggiore1.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/

Bologna-SanPetronioPiazzaMaggiore1.jpg License: CC-BY-SA-3.0 Contributors: this website Original artist: Steen Brinkmann,claimed to be Szs here

Datoteka:Commons-logo.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg License: Public do-main Contributors: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions usedto be slightly warped.) Original artist: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version,created by Reidab.

Datoteka:Emilia_Bologna1_tango7174.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7c/Emilia_Bologna1_tango7174.jpg License: GFDL Contributors: Own work Original artist: Tango7174

Datoteka:Emilia_Bologna2_tango7174.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0b/Emilia_Bologna2_tango7174.jpg License: GFDL Contributors: Own work Original artist: Tango7174

Datoteka:Flag_of_Argentina.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Flag_of_Argentina.svg License: Pub-lic domain Contributors: Based on: http://www.manuelbelgrano.gov.ar/bandera_colores.htmOriginal artist: (Vector graphics by Dbenbenn)

Datoteka:Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg License: Public domain Contributors: Own work Original artist: Kseferovic

Datoteka:Flag_of_Croatia.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/Flag_of_Croatia.svg License: Publicdomain Contributors: http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=4317 Original artist: Nightstallion, Elephantus, Neoneo13, Denelson83,Rainman, R-41, Minestrone, Lupo, Zscout370,MaGa (based on Decision of the Parliament)

Datoteka:Flag_of_France.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c3/Flag_of_France.svg License: Pub-lic domain Contributors: http://www.diplomatie.gouv.fr/de/frankreich_3/frankreich-entdecken_244/portrat-frankreichs_247/die-symbole-der-franzosischen-republik_260/trikolore-die-nationalfahne_114.html Original artist: This graphic was drawn bySKopp.

Datoteka:Flag_of_Germany.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Flag_of_Germany.svg License: Publicdomain Contributors: ? Original artist: ?

Datoteka:Flag_of_Greece.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/Flag_of_Greece.svg License: Public do-main Contributors: own code Original artist: (of code) cs:User:-xfi- (talk)

Datoteka:Flag_of_Italy.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/03/Flag_of_Italy.svg License: Public domainContributors: There has been a long discussion on the colors of this ag. Please read the talk page before editing or reverting this image.Pantone to RGB performed by http://www.pantone.com/pages/pantone/colorfinder.aspx Original artist: see below

Datoteka:Flag_of_Nicaragua.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Flag_of_Nicaragua.svgLicense: Public domain Contributors: Own work based on: LawAbout Characteristics And Use Of Patriotic Symbols of Nicaragua Original artist: C records (Razgovor doprinosi)

Datoteka:Flag_of_Senegal.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/Flag_of_Senegal.svg License: Public do-main Contributors: Original upload from Openclipart : Senegal. However, the current source code for this SVG le has almost nothing incommon with the original upload. Original artist: Original upload by Nightstallion

11.3 Content license 9

Datoteka:Flag_of_Spain.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Flag_of_Spain.svg License: CC0 Contribu-tors: ["Sodipodi.com Clipart Gallery. Original link no longer available ] Original artist: Pedro A. Gracia Fajardo, escudo de Manual deImagen Institucional de la Administracin General del Estado

Datoteka:Flag_of_Ukraine.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Flag_of_Ukraine.svg License: Publicdomain Contributors: 4512:2006 - .

SVG: 2010Original artist:

Datoteka:Flag_of_the_United_Kingdom.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/Flag_of_the_United_Kingdom.svg License: Public domain Contributors: Own work per data at http://flagspot.net/flags/gb.html Original artist: Original ag byActs of Union 1800

Datoteka:Flag_of_the_United_States.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg License: Public domain Contributors: SVG implementation of U. S. Code: Title 4, Chapter 1, Section 1 [1] (the United States FederalFlag Law). Original artist: Dbenbenn, Zscout370, Jacobolus, Indolences, Technion.

Datoteka:Italy_location_map.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/Italy_location_map.svg License: CCBY-SA 3.0 Contributors: own work, using United States National Imagery and Mapping Agency data Original artist: NordNordWest

Datoteka:Mortadella.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/Mortadella.jpg License: CC BY 2.0 Contribu-tors: Flickr Original artist: ehud

Datoteka:Palazzo_del_Podesta.01.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6c/Palazzo_del_Podesta.01.jpg Li-cense: CC BY 2.5 Contributors: Own work Original artist: Georges Jansoone

Datoteka:Red_pog.svg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0c/Red_pog.svg License: Public domain Contribu-tors: Own work Original artist: Andux

Datoteka:Santuario_Madonna_di_San_Luca.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Santuario_Madonna_di_San_Luca.jpg License: CC BY 2.0 Contributors: Madonna di San Luca Original artist: Michelangelo Bucci from Cesena,Italy

Datoteka:Via_Rizzoli,_Bolonia.jpg Source: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Via_Rizzoli%2C_Bolonia.jpg Li-cense: CC BY 3.0 Contributors: Own work Original artist: Onanymous

11.3 Content license Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0

Historija Za vrijeme Etruana, Kelta i Rimljana Srednji vijek Bologna od 16 do 18. stoljea Bologna u 19. stoljeu Bologna u 20. stoljeu

Geografske karakteristike Klima

Gradske znamenitosti Privreda Poznate firme Transport

Stanovnitvo Kultura Univerzitet Kulinarstvo Sport

Poznati sugraani Gradovi prijatelji Izvori Vanjske veze Text and image sources, contributors, and licensesTextImagesContent license