birleşme ve satın alma İşlemleri 2017 raporufile/ey...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik,...

33
Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 Raporu Ocak 2018

Upload: phamkhuong

Post on 14-May-2018

225 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri2017 RaporuOcak 2018

Page 2: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana

çıkarken, Amerikan Merkez Bankası FED’in faiz artırımı sürecine devam etmesiyle

birlikte gelişmekte olan ülke ekonomileri de olumsuz etkilendi. Kurlardaki artışın ciddi

olarak hissedildiği Türkiye’de ise, uluslararası alanda yaşanan gelişmelere karşın,

alınan önlem ve teşvikler sonucunda özellikle üçüncü çeyrekte yüksek ekonomik

büyümenin yaşandığı bir yılı geride bırakıyoruz. Küresel bazda geçtiğimiz yıla

benzer seviyelerde birleşme ve satın alma faaliyetlerinin gerçekleştiği, Türkiye’de

ise işlem sayısı bazında geçtiğimiz yıla paralel bir seyir izlenirken işlem hacminde

artış gerçekleşen bu yılda, bu konuda tüm piyasa oyuncuları tarafından kabul gören

ve bir başvuru kaynağı olarak yaygın bir şekilde kullanılan, “EY Birleşme ve Satın

Alma İşlemleri Raporu”nun on altıncısını sizlerle paylaşmaktan büyük memnuniyet

duymaktayız.

Raporumuz, 2017 yılında Türkiye’de gerçekleşmiş olan şirket birleşme ve satın

alma işlemleri hakkında önemli bilgileri, geçmiş yıllar ile karşılaştırmalı olarak, bir

arada sunmaktadır. Rapor ayrıca, geçmiş yıllarda olduğu gibi, Türkiye’nin önde gelen

şirketlerinin hissedarları ve üst düzey yöneticileri ile yapılan, “Türkiye’de Şirket

Birleşme ve Satın Almaları” konulu geleneksel anketimizin sonuçlarını da içermektedir.

EY Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 Raporu’na doğrudan katılımları ile destek

veren tüm yönetici ve işadamlarımız ile Rapor’u hazırlayan EY Kurumsal Finansman

Ekibi’ne teşekkürlerimizi sunarız.

Metin Canoğulları Müşfik Cantekinler

EY Türkiye EY Türkiye

Ülke Başkanı Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı

16 Ocak 2018

Önsöz

Page 3: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

İçindekiler

Genel değerlendirme 5

Yatırımcı profili 8

Sektörel dağılım 12

Kamu kaynaklı işlemler 14

İşlem büyüklükleri 15

2018’e bakış 16

Türk iş dünyasının birleşme ve satın alma faaliyetlerine bakışı 18

2017 yılı birleşme ve satın alma işlemlerinin listesi 25

Raporun hazırlanma prensipleri 32

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu

Page 4: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 5

Genel değerlendirmeAmerikan Merkez Bankası FED’in sene içerisinde gerçekleştirdiği faiz artışlarının etkisi, buna bağlı olarak gelişmekte olan ülke para birimlerinin değer kaybetmeye devam etmesi, Kuzey Kore’nin nükleer füze denemeleri nedeniyle ABD ile Kuzey Kore arasında artan gerilim ve savaş riski, Almanya, Fransa ve Hollanda’da yapılan genel seçimler ile aşırı sağın yükselişe geçmesi ve İspanya’nın Katalonya bölgesinde yapılan bağımsızlık referandumu sonrası bağımsızlık akımının yayılma ve Avrupa Birliği’nin dağılma riskinin artması, 2017 yılına damga vuran gelişmeler olarak öne çıkarken, Türkiye de bu gelişmelerden önemli ölçüde etkilenmiştir. Bunlara ek olarak, Ortadoğu’da yaşanan siyasi belirsizliklerin ve güvenlik problemlerinin devam etmesi, başta Türkiye olmak üzere birçok AB ülkesini etkilemeyi sürdürmektedir. Ayrıca, yıl boyunca AB ve ABD ile yaşanan siyasi gerginlikler, Türkiye’nin uluslararası ilişkilerinde öne çıkan konular olmuştur. Tüm bu gelişmeler ışığında Türkiye, geçtiğimiz yıla göre birleşme ve satın alma işlemleri açısından göreceli olumlu olsa da potansiyelinin önemli seviyede altında bir performans göstermiştir.

2017 yılı, Türkiye’nin önemli ticaret ortağı konumunda olan AB için, İngiltere’nin 2016 yılındaki Brexit kararına ek olarak, İspanya’da da Katalonya bölgesinin bağımsızlık referandumu gerçekleştirdiği ve bu akımın diğer AB ülkelerine yayılması riski ile geleceğinin daha da belirsizleştiği bir yıl olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca, darbe girişimi sonrasında ilan edilen ve uzatılan olağanüstü hal, Nisan ayında gerçekleşen referandum, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Fitch’in Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına indirmesi, AB ve ABD ile yaşanan siyasi gerginlikler ve Türk Lirası’nın ABD doları ile Avro karşısında değer kaybetmesi de Türkiye ekonomisini etkileyen unsurlar olarak ön plana çıkmaktadır. Bununla beraber, alınan önlemler doğrultusunda çeşitli sektörler için sağlanan vergi teşvikleri ve Kredi Garanti Fonu'nun likidite desteği sonucunda Türkiye’de büyüme oranının, özellikle üçüncü çeyrekte beklentilerin üzerinde oluşması önemli bir olumlu gelişme olarak öne çıkmaktadır.

ABD’de yeni yönetimin dış politikada ve ekonomi yönetiminde radikal değişikliklere gitmesi, Amerikan Merkez Bankası FED’in faiz artışlarına 2017 yılında da devam etmesi, özellikle Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülke ekonomilerini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu gelişmeler, 2017 yılı içerisinde kurlarda ve faizlerde yukarı yönlü harekete sebep olmuş ve birleşme ve satın alma aktivitesini etkileyen unsurlar arasında yer almıştır.

Tüm bu gelişmelerin sonucunda, birleşme ve satın alma işlemleri açısından yatırımcıların temkinli duruşunun sürdüğü gözlemlenmiştir. Ulaşabildiğimiz kaynaklara göre, bu sene Türkiye’de açıklanan toplam birleşme ve satın alma işlemi sayısı 251 olarak gerçekleşmiştir. Bu sayı, geçtiğimiz yıla paralel bir seviyeye işaret ederken, dünyada da hem işlem hacminin hem de işlem sayısının benzer seviyelerde kalması dikkat çekmektedir. Ancak, 2016 yılına kıyasla Türkiye’de, özellikle yüksek hacimli işlemlerin sayısında sınırlı artış ve buna bağlı olarak toplam işlem hacminde artış gözlemlenmiştir.

2017 yılında işlem sayısında paralel bir seyir, işlem hacminde ise artış gerçekleşti…

Şekil 1: Açıklanan işlem sayısı (2017)

124 işlem %51%49 127 işlem

DeğeriAçıklanmamışİşlemler

DeğeriAçıklanmışİşlemler

Page 5: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu6

2016 senesindeki raporumuzda, Türkiye’de gerçekleşen ve değeri açıklanan toplam birleşme ve satın alma işlem sayısını 101, hacmini ise 4,6 milyar ABD doları olarak sunmuştuk. 2016 yılında milyar ABD doları seviyesinde işlem gerçekleşmediğini ve 100 milyon ABD dolarının üzerinde değer ile gerçekleşen işlem sayısının sadece 17 olduğunu gözlemlemiş ve yatırımcıların Türkiye’de sadece büyük şirketlere değil, çoğu KOBİ boyutunda sayılabilecek şirketlere de önemli ölçüde ilgi gösterdiğini görmüştük. 2017 yılında ise değeri açıklanan 127 adet işlem ile toplam 7,4 milyar ABD doları tutarında işlem hacmine ulaşılmıştır. Tüm işlemler arasında, milyar ABD doları seviyesini aşan sadece bir işlem bulunmaktadır. 100 milyon ABD dolarının üzerinde değer ile gerçekleşen işlem sayısının 17 olduğu göz önüne alındığında büyük hacimli işlemler toplam işlem hacmini az da olsa yukarı çekerken, KOBİ boyutundaki şirketlerde gerçekleşen işlemlerin geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi 2017 yılında da devam ettiği görülmektedir. Öte yandan, değeri açıklanmayan birleşme ve satın alma işlemlerinin arasında 100 milyon ABD doları seviyesinin üstünde gerçekleşen işlemler olduğu bilinmektedir. Değeri açıklanmayan işlemler ile ilgili tahminlerimizi de ekleyerek, 2017 yılında toplam işlem hacminin yaklaşık 10 milyar ABD doları seviyesine ulaşmakta olduğunu görmekteyiz.

2017 yılında, özel sektör işlemlerinin sayısı 238 olurken, kamu kaynaklı işlem sayısı 13 olarak gerçekleşmiş ve değeri açıklanan özel sektör işlemlerinin toplam tutarı 6,8 milyar ABD doları (toplam açıklanan işlem değerinin %91’i), kamu kaynaklı işlemlerin toplam tutarı ise 604 milyon ABD doları olmuştur. Bu sene, geçtiğimiz yıllara kıyasla kamu kaynaklı işlem aktivitesinde gerçekleşen azalmaya bağlı olarak işlem hacmi açısından kamu kaynaklı işlemler, özel sektör işlemlerinin önemli ölçüde gerisinde kalmıştır. Ayrıca, yabancı yatırımcılar, toplam işlem hacminden %62’lik pay alarak geçtiğimiz yıla benzer şekilde yerli yatırımcıları geride bıraktı. Yerli yatırımcılar ise 2017 yılında toplam işlem hacminden %38’lik pay aldı. 2017 yılında Türkiye’nin de içinde bulunduğu coğrafyada yaşanan olumsuzluklar ve global piyasalarda yaşanan belirsizlikler sonucunda ortaya çıkan gelişmeler nedeniyle yabancı yatırımcıların ilgisinin Türkiye’nin potansiyelinin çok altında kaldığı görülmektedir. Geçen seneki raporumuzda, iş dünyasının temsilcileri ile yaptığımız ankette, 2017 yılı için genel olarak 6-10 milyar ABD doları seviyesinde bir işlem hacmi beklendiğini gözlemlemiştik. 2017 yılında, yıl boyunca yaşanan siyasi ve ekonomik belirsizlikler ile civar coğrafyadaki güvenlik sorunları nedeniyle bu beklentilere paralel bir gerçekleşme olduğunu söyleyebiliriz.

Tüm bu değerlendirmeler ışığında, siyasi ve ekonomik belirsizlikler ile güvenlik problemlerinin ortadan kalkmasının vakit alabileceğini ve Türkiye’nin, 2018 yılında birleşme ve satın alma işlemleri açısından,2017 yılına benzer bir yıl geçireceğini değerlendiriyoruz.

* Bu grafik açısından raporların açıklanma tarihlerindeki işlemler dikkate alınmış olup, sonradan gerçekleşen iptaller göz önünde bulundurulmamıştır.

Şekil 2: Açıklanan işlem değeri*

2017

10,7

4,67,4

26,4

11,5

23,2

13,7

17,7

0

5

10Mily

ar A

BD$

15

20

25

30

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

3,9

Page 6: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 7

2016 yılında, milyar ABD dolarının üzerinde herhangi bir işlem gerçekleşmezken, en yüksek hacimli ilk 10 işlemin toplam tutarı 2,9 milyar ABD doları seviyesinde olmuştu. Bu işlemlerden 3’ü kamu kaynaklı işlemlerden, kalanlar ise çeşitli sektörlerde özel sektör işlemlerinden oluşmuştu. Akfen Holding’in Menzelet HES ve Kılavuzlu HES İşletme

Hakkı Devri ihalesini 400,9 milyon ABD doları bedelle kazanması (sonradan iptal edildi), Gül Enerji’nin Almus HES ve Köklüce HES İşletme Hakkı Devri ihalesini 250,2 milyon ABD doları bedelle kazanması ve Zülfikarlar Holding’in TP Petrol Dağıtım özelleştirme ihalesini 159 milyon ABD doları bedelle kazanması sayesinde kamu kaynaklı işlemlerin ilk 10 işlem içindeki oranı %28 olmuştu. CJ CGV’nin Mars Entertainment Group’u 689,2 milyon ABD doları bedelle satın alması ve Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve özel yatırımcıların Odeabank’ın %23,6 hissesini 265 milyon ABD doları bedelle satın almasının katkısıyla özel sektör işlemleri de %72’lik bir pay elde etmişti. 2017 yılında ise milyar ABD dolarının üzerinde 1 adet işlem gerçekleşirken, en yüksek hacimli ilk 10 işlemin toplam tutarı 5,2 milyar ABD doları seviyesinde olmuştur. Bu işlemlerden yalnızca biri kamu kaynaklı işlem olurken, kalanlar özel sektör işlemlerinden oluşmaktadır. Vitol Investment’ın OMV Petrol Ofisi’ni 1,44 milyar ABD doları bedelle satın alması, BBVA’nın Garanti Bankası’nın %9,95 hissesini 917 milyon ABD doları bedelle satın alması, IFM Investors’ın Mersin Limanı’nın %40 hissesini 869 milyon ABD Doları bedelle satın alması, Zorlu Enerji’nin Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Elektrik Perakende Satış’ı 360 milyon ABD doları bedelle satın alması ve Gülaylar Grup’un İçerenköy AVM’yi 320 milyon ABD doları bedelle satın alması işlemlerinin katkısıyla özel sektör işlemlerinin ilk 10 işlem içindeki oranı %93 olurken; Entek Elektrik’in Menzelet HES ve Kılavuzlu HES İşletme Hakkı Devri ihalesini 365 milyon ABD doları bedelle kazanması sayesinde kamu kaynaklı işlemler de %7’lik bir pay elde etti.

2016 yılında büyük hacimli işlemlerin ağırlığının azalarak sayısının düşüş gösterdiğini ve toplam işlem hacmindeki paralel düşüşün de etkisiyle, büyük hacimli işlemlerin ağırlığının %62 seviyesinde gerçekleştiğini gözlemlemiştik. 2017 yılında ise büyük hacimli işlemlerin toplam işlem hacmindeki payının arttığını ve ilk 10 işlemin toplam işlem hacmi içerisindeki payının %71 seviyesinde gerçekleştiğini gözlemlemekteyiz. İlk 10 işlemin ortalama büyüklüğü 524 milyon ABD doları olurken, değeri açıklanan tüm işlemlerin ortalama büyüklüğü 58 milyon ABD doları oldu. Kamu kaynaklı işlemler açısından bu ortalama değer 50 milyon ABD doları olurken, özel sektörün gerçekleştirdiği işlemlerin ortalama hacmi 59 milyon ABD doları seviyesinde gerçekleşti. İşlem değeri açıklanan özel sektör birleşme ve satın alma işlemleri arasında 100 milyon ABD doları üzerinde büyüklüğe sahip olanların sayısının 15 olduğu dikkate alındığında, bunlar haricinde kalan 100 adet işlemin ortalama büyüklüğünün 12 milyon ABD doları seviyesine indiği görülmektedir. Bu durum, 2016 yılı ile paralel olarak 2017 yılında da çok sayıda orta ve küçük boyutta işlem gerçekleştiğini göstermektedir. Hem yerli hem de yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildiğini gördüğümüz bu tür işlemlerin, gelecek yıllarda da tüm işlemler içerisinde önemli bir yer tutmasını bekliyoruz. Bunda, Türkiye’nin özellikle orta-uzun vadedeki büyüme potansiyelinden yararlanmak isteyen ve Türkiye’deki operasyonlarını bir üs olarak kullanarak, tüm bölgede faaliyet göstermeyi hedefleyen yatırımcıların da katkısı olacaktır.

Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke Hisse Oranı

İşlem Değeri (Milyon ABD$)

OMV Petrol Ofisi Enerji Vitol Investment Hollanda %100,00 1.441,0

Garanti Bankası Finansal Hizmetler BBVA İspanya %9,95 917,0

Mersin Limanı Ulaştırma IFM Investors Avustralya %40,00 869,0

Menzelet HES, Kılavuzlu HES Enerji Entek Elektrik Türkiye G/D 365,0

Osmangazi Elektrik Dağıtım, Osmangazi Elektrik Perakende Satış

Enerji Zorlu Enerji Türkiye %100,00 360,0

İçerenköy AVM Gayrimenkul Gülaylar Grup Türkiye %100,00 320,0

Metropol İstanbul AVM Gayrimenkul Kefeli-Dekorsel İş Ortaklığı Türkiye %100,00 301,6

Banvit Yiyecek ve İçecek BRF, Qatar Investment Authority (QIA) Brezilya, Katar %79,48 299,0

Siirt Madenköy Bakır Madeni Madencilik Cengiz İnşaat Türkiye %100,00 195,0

Unit International Energy Enerji SK Engineering Güney Kore %30,00 177,0

Tablo 1: İşlem değeri açıklanan en büyük 10 işlem

G/D: Geçerli değil

Öne çıkan işlemler

Page 7: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu8

Yatırımcı profiliAmerikan Merkez Bankası FED’in faiz artışlarına devam etmesi, buna bağlı olarak gelişmekte olan ülke para birimlerinin değer kaybetmeyi sürdürmesi ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu coğrafyadaki politik ve ekonomik risklerin sürdüğü bu dönemde, Türkiye’de birleşme ve satın alma işlemleri adedinin 2016 yılına benzer seviyelerde gerçekleştiği görülürken, işlem hacmi, potansiyelinin önemli seviyede altında olmasına rağmen, 2016 yılına göre artış göstermiştir. 2015 yılında işlem hacminin bir

önceki yıla göre düşüş gösterdiğini, işlem adedinin ise benzer seviyerlerde kaldığını gözlemlemiştik. 2016 yılında hem işlem adedi hem de işlem hacmi bir önceki yıla göre önemli seviyede gerilemişti. 2017 yılında ise işlem adedinin bir önceki yıla benzer seviyelerde gerçekleştiğini, işlem hacminin ise arttığını gözlemliyoruz. Yatırımcı profiline bakıldığında, 2016 yılında olduğu gibi yabancı yatırımcıların yerli yatırımcıların (2,8 milyar ABD doları) önünde olduğunu ve 4,6 milyar ABD doları işlem hacmi yarattığını gözlemlemekteyiz. İşlem adedinde ise, Türk yatırımcılar son yıllardaki ağırlığını koruyarak 2017 yılında gerçekleştirdikleri 173 adet işlem ile yabancı yatırımcılardan (78 işlem) daha fazla işleme imza attı.

Şekil 3: İşlem değerine göre Türk ve yabancı yatırımcılar*

2,1 2,82,5

4,6

18

16

14

12

10

8

6

4

2

0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

4,1

2,4

16,5

9,9

6,6

1,5

5,1

11,510,4

13,1

6,4

11,7

3,34,6

Mily

ar A

BD$

Türk Yatırımcı Yabancı Yatırımcı

* Bu grafik açısından raporların açıklanma tarihlerindeki işlemler dikkate alınmış olup, sonradan gerçekleşen iptaller göz önünde bulundurulmamıştır.

Yabancı yatırımcılar, işlem hacminden %62’lik pay aldı…

2013 ve 2014 yıllarında yerli yatırımcıların gerisinde kalan yabancı yatırımcılar, 2015 yılında ise bir önceki yıla göre hacim olarak artış sergilemiş ve yerli yatırımcıların önüne geçmişti. 2016 yılında işlem hacminde düşüş görülse de yerli yatırımcıların önündeki yerini korumuştu. 2017 yılında ise yabancı yatırımcılar 4,6 milyar ABD doları seviyesinde işlem gerçekleştirerek toplam işlem hacminden %62’lik pay almış ve yerli yatırımcıları geride bırakmıştır. İşlem adedinde ise geçtiğimiz yıllara benzer bir seyir gözlemlenmiş ve yabancı yatırımcılar 2017 yılında 78 adet işlem ile son sekiz yılda

olduğu gibi yerli yatırımcılardan daha az sayıda işlem gerçekleştirmiştir.

2014 yılında işlem adedi bazında bir önceki yıla göre düşüş gösteren yerli yatırımcıların, 2015 yılında bir önceki yıla benzer seviyelerde kaldığını gözlemlemiştik. 2016 yılında bir önceki yıla göre düşüş gösteren yerli yatırımcıların işlem adedinin, 2017 yılında ise artış gösterdiğini görüyoruz.

Yerli yatırımcılar, işlem sayısında yabancı yatırımcıların önündeki yerini korudu…

Page 8: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 9

Değeri açıklanan işlemler göz önünde bulundurulduğunda, yabancı yatırımcıların ortalama işlem tutarı 142 milyon ABD doları (2016: 68 milyon ABD doları) seviyesinde gerçekleşmiştir. 2017 yılında yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği en büyük 2 işlem olan OMV Petrol Ofisi-Vitol Investment ile Garanti Bankası-BBVA işlemleri hariç tutulduğunda ise, yabancı yatırımcıların ortalama işlem büyüklüğü 69 milyon ABD doları seviyesine gerilemektedir. 2016 yılında ise en büyük 2 işlem hariç tutulduğunda, ortalama işlem tutarı 44 milyon ABD doları seviyesinde gerçekleşmişti. Dolayısıyla, 2017 yılında yabancı yatırımcıların geçtiğimiz yıla göre daha büyük boyutlardaki şirketlere yatırım yaptığı gözlemlenmektedir.

Yabancıların dahil olduğu işlemlerde, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi, adet bazında AB ülkeleri ve ABD ağırlıklarını azalarak da olsa korumaktadır. En çok işlem yapan ülkeler listesinde ABD ve AB ülkelerinin yanı sıra BAE, Japonya, Güney Kore ve Hindistan yer almaktadır. 2017 yılında ABD, işlem adedi bazında 14 işlem ile ilk sırada yer almış ve ABD’yi Fransa 7, Lüksemburg ve BAE altışar işlem ile izlemiştir.

Şekil 4: İşlem sayısına göre Türk ve yabancı yatırımcılar*

*Bu grafik açısından raporların açıklanma tarihlerindeki işlemler dikkate alınmış olup, sonradan gerçekleşen iptaller göz önünde bulundurulmamıştır.

Türk Yatırımcı

Yabancı Yatırımcı

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

250

200

150

100

50

0

199 196

222

6254

119 123

78

173

114

148 145

184

93

119131

150

93

2017 yılında, ABD, Fransa, Lüksemburg ve BAE işlem adedi bazında yabancı yatırımcı ülkeler arasında öne çıktı…

Şekil 5: İşlem sayısına göre yatırımcıların menşei

Türkiye ABD Fransa Lüksemburg BAE Japonya İngiltere Güney Kore Hindistan İsveç Avusturya Güney Afrika İsviçre Diğer

200

180

160

140

120

100

80

60

40

20

0

14

173

7 6 6 4 4 3 3 3 3 3 319

Page 9: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu10

İşlem hacmi esas alındığında ise, özel sermaye fonlarının toplam işlem hacmi içindeki payı artış göstermiştir. 2016 yılında finansal yatırımcılar, 331 milyon ABD doları tutarında işleme imza atmıştır. Bu tutar, 2017 yılında önemli bir artışla 1,2 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

Değeri açıklanan işlemler esas alındığında, özel sermaye fonlarının bu yıl gerçekleştirdikleri en yüksek hacimli işlem IFM Investors’ın Mersin Limanı’na ortak olması olmuştur. Değeri açıklanan işlemler içerisinde diğer bir öne çıkan işlem ise QIA’in Banvit’e ortak olması işlemidir. İşlem değeri açıklanmamış olmakla beraber, Actera ve Esas Holding’in Korozo Ambalaj’a, Actera’nın Gratis’e, The Abraaj Group’un Netlog’a ve Turkven’in MNG Kargo’ya ortak olması özel sermaye fonlarının diğer dikkat çeken işlemleri olmuştur.

İşlem hacmi bazında Hollanda, gerçekleşen toplam 1,44 milyar ABD doları işlem hacmi ile yabancı yatırımcılar arasında ilk sırada yer alırken, İspanya 921 milyon ABD doları işlem hacmiyle Hollanda’yı takip etti. 2016 yılında ağırlığı azalan AB ülkelerinin, 2017 yılında da bu iki ülke dışında çok fazla varlık gösteremediği görülmektedir. Bu ülkelere ek olarak Avustralya, Güney Kore ve ABD dikkat çeken diğer ülkelerdir.

Son yıllarda özel sermaye fonlarının Türkiye’ye olan ilgisi, 2015 ve 2016 yıllarında artış göstermişti. 2017 yılında ise gerçekleştirdikleri işlem adedinin 82’ye (2016: 70 işlem) yükseldiği gözlemlenirken, toplam işlem adedindeki payının ise %33 ile (2016: %29) benzer seviyelerde gerçekleştiğini görüyoruz.

Şekil 7: İşlem sayısına ve açıklanan işlem hacmine göre özel sermaye fonlarının işlemleri

2017 yılında işlem hacminde Hollanda öne çıktı…

Özel sermaye fonlarının Türkiye’ye ilgisi hem işlem hacmi hem de işlem adedi bazında artış gösterdi...

169 işlem

82 işlem

Finansal Yatırımcı%33

Stratejik Yatırımcı%67 6.183 milyon ABD$

1.207 milyon ABD$

Stratejik Yatırımcı%84

Finansal Yatırımcı%16

Şekil 6: İşlem değerine göre yatırımcıların menşei

Türkiye Hollanda İspanya Avustralya Güney Kore ABD Brezilya Katar Fransa Diğer

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

Mily

on A

BD$

2.838

1.441

921 869

246 206 179 167 160

363

Page 10: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 11

Satın Alan Şirket Ülke Hedef Şirket Sektör Hisse Oranı İşlem Değeri(Milyon ABD$)

500 İstanbul Türkiye BuyBuddy Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı500 İstanbul Türkiye Fazla Gıda Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı500 İstanbul Türkiye Insider Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı500 İstanbul Türkiye Peoplise Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı500 İstanbul Türkiye Rakam Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı500 İstanbul Türkiye Vivoo Bilişim Açıklanmadı 0,1ACT Venture Partners Türkiye Ambeent Bilişim Açıklanmadı 1,4ACT Venture Partners Türkiye Ardıç Bilişim Açıklanmadı 1,2ACT Venture Partners Türkiye BioCapSOL Kimya Açıklanmadı 0,2ACT Venture Partners Türkiye Botanalytics Bilişim Açıklanmadı 1,1ACT Venture Partners Türkiye FalconAI Bilişim Açıklanmadı 2,9ACT Venture Partners Türkiye Flank Bilişim Açıklanmadı 0,6ACT Venture Partners Türkiye GlakoLens Biyomedikal Sağlık Açıklanmadı 1,4ACT Venture Partners Türkiye RS Research Sağlık Açıklanmadı 2,2ACT Venture Partners Türkiye Skysens Bilişim Açıklanmadı 0,8ACT Venture Partners Türkiye TeamSQL Bilişim Açıklanmadı 1,2ACT Venture Partners, 500 İstanbul Türkiye App Samurai Bilişim Açıklanmadı 1,9ACT Venture Partners, 500 İstanbul Türkiye Spirohome Sağlık Açıklanmadı 1,4ACT Venture Partners, Girişimtürk Türkiye Segmentify Bilişim Açıklanmadı 2,2ACT Venture Partners, İTÜ ARI Teknokent, Bluestein & Associates Türkiye, ABD Monument Bilişim Açıklanmadı 2,5ACT Venture Partners, Social Capital, ScaleX Ventures Türkiye, ABD Picus Security Bilişim Açıklanmadı 1,6Actera Türkiye Gratis Perakende %55,00 AçıklanmadıActera, Esas Holding Türkiye Korozo Ambalaj İmalat %69,70 AçıklanmadıAk Portföy Girişim Sermayesi Türkiye TrioMobil Bilişim %30,00 AçıklanmadıAk Portföy Girişim Sermayesi Türkiye Turkuaz Sağlık Sağlık %20,00 AçıklanmadıCapria Ventures, idacapital ABD, Türkiye Reengen Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıDiffusion Capital Partners Türkiye Appsilon Kimya Açıklanmadı 1,2Diffusion Capital Partners Türkiye ATAR Labs Bilişim Açıklanmadı 3,0Diffusion Capital Partners Türkiye BMT BAPS Sağlık Açıklanmadı 0,9Diffusion Capital Partners Türkiye Burgeon Bilişim Açıklanmadı 3,0Diffusion Capital Partners Türkiye Entekno Kimya Açıklanmadı 1,6Diffusion Capital Partners Türkiye Episome Biotech Kimya Açıklanmadı 1,4Diffusion Capital Partners Türkiye Fu Gayrimenkul Hizmetler Açıklanmadı AçıklanmadıDiffusion Capital Partners Türkiye MagSpin Bilişim Açıklanmadı 0,9Diffusion Capital Partners Türkiye SBS Sağlık Açıklanmadı 1,5Diffusion Capital Partners Türkiye Tazi Bilişim Açıklanmadı 1,2Diffusion Capital Partners Türkiye V-Count Bilişim Açıklanmadı 1,5Diffusion Capital Partners Türkiye Virasoft Sağlık Açıklanmadı 0,4Earlybird Venture Capital Lüksemburg Apsiyon Bilişim Açıklanmadı 2,0Earlybird Venture Capital Lüksemburg Dolap Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıEarlybird Venture Capital Lüksemburg Obilet Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıEarlybird Venture Capital Lüksemburg Tapu.com Bilişim Açıklanmadı 1,2Earlybird Venture Capital Lüksemburg Vivense Bilişim Açıklanmadı 8,2Founders Factory İngiltere Fitwell Bilişim Açıklanmadı 0,6Franklin Templeton Investments ABD Gözde Girişim Sermayesi Finansal Hizmetler %5,00 12,2Galata Business Angels Türkiye Vispera Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıGalata Business Angels, İstanbul Startup Angels Türkiye Jetract Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıHedef Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı Türkiye Seyitler Kimya Kimya %57,28 3,8IFM Investors Avustralya Mersin Limanı Ulaştırma %40,00 869,0İstanbul Startup Angels Türkiye Datapare Bilişim Açıklanmadı 0,1İstanbul Startup Angels Türkiye OLEV Bilişim Açıklanmadı 0,3İstanbul Startup Angels Türkiye Sports & Merits Hizmetler Açıklanmadı 0,1Keiretsu Forum ABD IUGO Bilişim Açıklanmadı 0,4Keiretsu Forum ABD Marketyo Bilişim Açıklanmadı 0,4Keiretsu Forum ABD Taglette Bilişim Açıklanmadı 0,4Keiretsu Forum, Girişimtürk ABD, Türkiye Poltio Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıLogo Ventures Türkiye Vispera Bilişim %10,00 1,2MAP Investments Türkiye Mycey (C Bebek) Perakende %55,00 AçıklanmadıMayhoola for Investments Katar Boyner Perakende %12,00 47,0Mediterra Türkiye Glasshouse Bilişim %100,00 AçıklanmadıMediterra Türkiye Tavuk Dünyası Yiyecek ve İçecek %23,35 AçıklanmadıMiddle East Venture Partners (MEVP), Hummingbird Ventures BAE, Belçika Modacruz Bilişim Açıklanmadı 2,0Monkfish Equity Almanya Kolay İK Bilişim Açıklanmadı 1,0Pera Capital Partners Türkiye Bimser Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıPera Capital Partners Türkiye PTS Worldwide Ulaştırma %45,00 AçıklanmadıQatar Investment Authority (QIA) Katar Banvit Yiyecek ve İçecek %31,79 119,6Revo Capital Türkiye Logiwa Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıRevo Capital, 500 İstanbul Türkiye Sinemia Bilişim Açıklanmadı 1,5Sankonline, 500 İstanbul, Nexus Ventures Türkiye Evreka Bilişim Açıklanmadı 0,7Sankonline, Howzat Partners Türkiye, İngiltere Otelz Bilişim Açıklanmadı 3,8StartersHub, Boğaziçi Ventures Türkiye Eyedius Bilişim Açıklanmadı 0,3Taxim Capital Türkiye Suwen Perakende %51,00 AçıklanmadıThe Abraaj Group BAE Biletall Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıThe Abraaj Group BAE KFC Türkiye Yiyecek ve İçecek %100,00 AçıklanmadıThe Abraaj Group BAE Netlog Ulaştırma Açıklanmadı AçıklanmadıTroya Portföy Yönetimi Türkiye Beştepeler Enerji Enerji % 51,00 77,0Turkven Türkiye Vansan Makina İmalat %60,00 AçıklanmadıTurkven Türkiye MNG Kargo Ulaştırma %100,00 AçıklanmadıTurkven Türkiye Zirve Yazılım Bilişim Açıklanmadı AçıklanmadıTurkven, Earlybird Venture Capital Türkiye, Lüksemburg Mikro Yazılım Bilişim %80,00 AçıklanmadıVostok Emerging Finance, 212 Capital Partners, Amadeus Capital Partners İsveç, Türkiye, İngiltere iyzico Bilişim Açıklanmadı 15,0Wamda Capital, STC Ventures BAE, Türkiye Modanisa Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı

Tablo 2: Özel sermaye fonlarının gerçekleştirdiği işlemler

Page 11: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu12

2017 yılında, 2016 yılında olduğu gibi, işlem hacmi bazında enerji sektörünün, işlem adedi bazında ise bilişim sektörünün ilk sırada olduğu görülmektedir.

Enerji sektörünün işlem hacmi bazında birinci sırada yer almasının temel sebepleri olarak, özel sektörde gerçekleşen bazı büyük hacimli işlemlerin yanı sıra, özelleştirmelerin de, azalarak da olsa, devam etmesi gösterilebilir. Bu yılın değeri açıklanan en büyük 10 işlemi içerisinde enerji sektörüne ait 4 işlem yer almaktadır. Buna ek olarak, Türkiye’nin artmaya devam eden enerji talebi doğrultusunda özel sektörde de önemli sayıda enerji sektörü işlemi gerçekleşmiştir. 2018 yılında da bazı elektrik üretim şirketlerinin özelleştirilmesini, özel sektörde yaşanan hareketliliğin devam etmesini ve enerji sektörünün son yıllarda olduğu gibi yatırımcılar tarafından ilgi görmesini beklemekteyiz.

Öte yandan, 2017 yılında ulaştırma, finansal hizmetler ve gayrimenkul, enerji sektörünün ardından işlem hacmi bazında önde gelen sektörlerden olmuştur. Ayrıca, yiyecek ve içecek sektörü hem işlem hacmi hem de işlem adedi açısından, sağlık ve imalat sektörleri ise işlem adedi açısından dikkat çekmektedir.

Sektörel dağılım

Şekil 8: İşlem hacmine göre hedef şirketlerin sektörel dağılımı

2.878

1.330998

650205

393 281 198457

Enerji

Ulaştır

ma

Finan

sal H

izmetl

er

Yiyece

k ve İ

çece

k

Perake

nde

Maden

cilik

Gayrim

enku

l

Bilişim

Diğer

Mily

on A

BD$

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

Şekil 9: İşlem sayısına göre hedef şirketlerin sektörel dağılımı

Bilişim

Ulaştır

maEner

ji

Sağlık

Yiyece

k ve İ

çece

k

Finan

sal H

izmetl

er

imala

t

Perake

ndeKim

ya

Hizmetl

er

Otomotiv

Gayrim

enku

l

Teks

tilDiğe

r

75

19

37

18 16 13 12 12 10 9 5 5 515

8070605040302010

0

Page 12: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 13

Enerji

2016 yılında 30 işlem ve 1,6 milyar ABD doları tutarındaki işlem hacmiyle birinci sırada yer alan enerji sektörü, 2017 yılında toplam 37 işlem ve 2,9 milyar ABD doları tutarında işlem hacmiyle, işlem hacmi sıralamasında birinci, işlem adedi bazında ise ikinci olmuştur. Sektördeki en yüksek tutarlı işlem, OMV Petrol Ofisi’nin 1,44 milyar ABD doları bedelle Vitol Investment tarafından satın alınması işlemi olarak gerçekleşmiştir. Bunun yanı sıra, 2017 yılında Menzelet HES ve Kılavuzlu HES’in işletme hakkı devri ihalesinin 365 milyon ABD doları bedelle Entek Elektrik tarafından kazanılması, Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Elektrik Perakende Satış’ın 360 milyon ABD doları bedelle Zorlu Enerji tarafından satın alınması ve Unit International Energy’nin %30 hissesinin 177 milyon ABD doları bedelle SK Engineering tarafından satın alınması, enerji sektöründe öne çıkan işlemler arasında yer almıştır. Enerji sektöründe, 2018 yılında, elektrik üretim varlıkları özelleştirme ihaleleri, özel sektör işlemleri, özelleştirmesi tamamlanan elektrik üretim ve dağıtım varlıklarında yeni ortaklıklar ve yapılanma işlemlerinin, önemli bir yer tutacağını ve bunun sonucu olarak birleşme ve satın almaların devam edeceğini öngörüyoruz.

Ulaştırma

2016 yılında 6 işlem ve 303 milyon ABD doları tutarındaki işlem hacmiyle yedinci sırada yer alan ulaştırma sektörü, 2017 yılında 19 işlem ve 1,3 milyar ABD doları toplam işlem tutarı ile işlem hacmi bakımından ikinci, işlem sayısı bakımından üçüncü sırada yer almıştır. Ulaştırma sektöründe gerçekleşen en yüksek tutarlı işlem IFM Investors’ın Mersin Limanı’nın %40 hissesini 869 milyon ABD doları karşılığında satın alması işlemi olmuştur.

Finansal Hizmetler

2016 yılında, 25 işlem ve 525 milyon ABD doları tutarındaki işlem hacmiyle üçüncü sırada yer alan finansal hizmetler sektörü, 2017 yılında 10 işlem ve 998 milyon ABD doları toplam işlem tutarı ile işlem hacmi bakımından üçüncü, işlem sayısı bakımından dokuzuncu sırada yer almıştır. Sektördeki en yüksek tutarlı işlem Garanti Bankası’nın %9,95 hissesinin Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA) tarafından 917 milyon ABD doları bedelle satın alınması işlemidir.

Gayrimenkul

2016 yılında 6 adet işlem ile 336 milyon ABD doları işlem hacmi yakalayan gayrimenkul sektörü, işlem hacmi bazında altıncı sırada yer alırken, 2017 yılında toplamda 650 milyon ABD doları tutarında 5 işlem ile işlem hacmi bazında dördüncü sırada yer almıştır. 2017 yılında gayrimenkul sektöründe en yüksek tutarlı satın alma işlemleri Gülaylar Grup’un İçerenköy AVM’yi 320 milyon ABD doları bedelle satın alması ve Kefeli-Dekorsel İş Ortaklığı’nın Metropol İstanbul AVM’yi 301,6 milyon ABD dolarla satın alması işlemleri olmuştur. Değeri açıklanmasa da sektördeki diğer önemli işlemler Adana Optimum AVM’nin %50 hissesinin Rönesans Gayrimenkul tarafından ve İnegöl AVM’nin FİBA Commercial Properties tarafından satın alınması işlemleridir.

Yiyecek ve İçecek

2016 yılında 14 işlem ile toplam 353 milyon ABD doları tutarında işlem hacmi yaratılan yiyecek ve içecek sektörü, işlem hacmi bazında dördüncü sırada yer almıştı. 2017 yılında ise 16 işlem ile toplam 393 milyon ABD doları tutarında işlem hacmi yakalanmış ve sektör, hem işlem hacmi hem işlem adedi bazında beşinci sırada yer almıştır. 2017 yılında yiyecek ve içecek sektöründeki en yüksek tutarlı satın alma işlemi BRF, Qatar Investment Authority (QIA) tarafından Banvit’in %79 hissesinin 299 milyon ABD doları bedelle satın alınması olmuştur.

Bilişim

2016 yılında 70 işlem ile işlem sayısı bakımından birinci sırada yer alan bilişim sektörü, 2017 yılında da 75 işlem ile işlem sayısı bakımından birinci sıradaki yerini korurken, 281 milyon ABD doları ile işlem hacmi bakımından altıncı sırada yer almıştır. Sektörde gerçekleşen en yüksek tutarlı işlem, Zynga’nın Peak Games’in masa ve kart oyunları birimini 100 milyon ABD doları bedelle satın alma işlemi olmuştur.

Diğer sektörler

Yukarıda kısaca değindiğimiz sektörler dışında dikkat çeken işlemlerin başında, madencilik sektöründe gerçekleşen Cengiz İnşaat’ın Siirt Madenköy Bakır Madeni’ni 195 milyon ABD doları bedelle satın alması ve perakende sektöründe gerçekleşen Anadolu Endüstri Holding’in Migros’un %9,75 hissesini 143,6 milyon ABD doları bedelle satın alması gelmektedir. Ayrıca değeri açıklanmamasına rağmen, imalat sektöründe gerçekleşen Korozo Ambalaj ve perakende sektöründe gerçekleşen Gratis işlemleri de öne çıkan işlemler arasında yer almıştır.

Page 13: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu14

2016 yılında kamu kaynaklı işlemler, toplam 1,1 milyar ABD doları işlem hacmi ile değeri açıklanan işlemlerin %23’ünü oluştururken, 2017 yılında kamu kaynaklı işlemlerin işlem hacmi önemli seviyede azalış göstermiş ve toplamda 604 milyon ABD doları ile, değeri açıklanan işlemlerin sadece %9’unu oluşturmuştur. 2017 yılında kamu kaynaklı işlemlerin 2016 seviyesinin altına inmiş olmasının en önemli sebepleri, yurtiçi ve yurtdışı siyasi ve ekonomik konjonktür dolayısıyla beklenen özelleştirme ve İşletme Hakkı Devri işlemlerinin birçoğunun gerçekleşmemiş olması ve özelleştirme kapsamında bulunan bazı varlıkların Türkiye Varlık Fonu’na

devredilmiş olmasıdır. 2017 yılında kamu kaynaklı işlemlerin tamamına yakını İşletme Hakkı Devri işlemlerinden oluşmuştur.

2017 yılında ön plana çıkan kamu kaynaklı işlemlerin başında, Entek Elektrik’in Menzelet HES ve Kılavuzlu HES İşletme Hakkı Devri ihalesini 365 milyon ABD doları bedelle kazanması ve Metal Yapı Konut’un Taşucu Limanı İşletme Hakkı Devri ihalesini 114,7 milyon ABD doları bedelle kazanması gelmektedir. Bu 2 işlem, toplam kamu kaynaklı işlemlerin %79’unu oluşturmuştur.

Geçmiş yıllarda olduğu gibi, 2017 yılında da özelleştirme ihalelerine ağırlıklı olarak yerli yatırımcıların katılmış ve ihaleleri kazanmış olması dikkat çekmektedir.

2018 yılında gerçekleşmesi muhtemel olan başlıca kamu kaynaklı işlemler; TMSF’ye devredilen şirketlerin satışı, Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ve Tekirdağ Limanı ile EÜAŞ’a ait çeşitli elektrik üretim varlıklarının özelleştirilmesi işlemleridir. Bu işlemlerin 2018’de tamamlanması durumunda, kamu kaynaklı işlem hacminin kolaylıkla 2017 yılı seviyesini aşması beklenebilir.

Kamu kaynaklı işlemler

Kamu kaynaklı işlemler, 2017 yılında birleşme ve satın almaların sadece %9’unu oluşturdu…

Şekil 10: Kamu kaynaklı işlemlerin sayısı ve hacmi

2 işlemÖzelleştirme %1

1 işlemTMSF %1

238 işlemÖzel Sektör İşlemleri %94

10 işlemİşletme Hakkı Devri %4

İşletme Hakkı Devri %80,59 milyar ABD$

Özel Sektör İşlemleri %916,79 milyar ABD$

Özelleştirme %10,01 milyar ABD$

Page 14: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 15

2016 yılında milyar dolar seviyesini aşan işlem gerçekleşmezken, 2017’de bu büyüklükte 1 işlem gerçekleşmiştir. 2017 yılında değeri açıklanan işlemler içerisindeki en yüksek tutarlı işlem, OMV Petrol Ofisi’nin tamamının 1,44 milyar ABD doları bedelle Vitol Investment tarafından satın alınması işlemidir. Bu işleme ek olarak, Garanti Bankası’nın %9,95 hissesinin 917 milyon ABD doları bedelle BBVA tarafından satın alınması işlemi de dikkat çeken bir diğer işlem olmuştur. 2017 yılında dikkat çeken bir diğer gelişme ise, 2016 yılına benzer şekilde milyar dolar seviyesini aşan herhangi bir kamu kaynaklı işlemin gerçekleşmemiş olmasıdır.

2016 yılına benzer şekilde, 2017 yılında da az sayıda ve nispeten daha küçük hacimli kamu kaynaklı işlemlerin gerçekleşmesi toplam işlem hacmini olumsuz etkilemiştir. Açıklanan işlemler arasında, 50 milyon ABD doları altında gerçekleşen işlem adedi, değeri açıklanan işlemlerin toplamının %80’ini oluşturmaktadır ve bu oran geçtiğimiz dört yıl ile paralellik göstermektedir. 2017 yılında küçük boyuttaki işlemlerin toplam işlem sayısı içindeki oranının yüksek olması ve büyük hacimli işlemlerin az sayıda gerçekleşmesi, ortalama işlem hacminin düşük seviyede gerçekleşmesine neden olan en önemli faktörler olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca, milyar dolar üzerinde sadece 1 işlemin gerçekleşmesi de önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

2017 yılında gerçekleşen en yüksek tutarlı 10 işlem, açıklanan toplam işlem hacminin %71’ini oluşturmuştur. Değeri açıklanmayan işlemler de dikkate alındığında toplam işlem hacminin yaklaşık 10 milyar ABD doları olduğu göz önünde bulundurulursa, bu oran %58 seviyesine gerilemektedir. Bu oranların, geçtiğimiz yıl gerçekleşen oranlara göre artış gösterdiği söylenebilir.

İşlem büyüklükleri

İşlem değerlerine ilişkin dikkat çeken bir diğer husus ise, 2016 yılına göre 2017 yılında işlem değerlerinde artış yaşanmasıdır. 2016 yılında milyar dolar büyüklüğünde işlem gerçekleşmezken, 2017’de milyar dolar üzerindeki işlem, açıklanan toplam işlem değerinin %19’unu oluşturmuştur. 2016 yılında en büyük 10 işlemin ortalama büyüklüğü 287 milyon ABD doları olarak gerçekleşirken, bu rakam 2017 yılında 524 milyon ABD doları seviyesine yükselmiştir. Ayrıca, değeri açıklanan tüm işlemlerin ortalama büyüklüğü de 2016 yılına göre artış göstererek 58 milyon ABD dolarına yükselmiştir. 2018 yılında gerçekleşme ihtimali bulunan TMSF’ye devredilen şirketlerin satışı, Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ve Tekirdağ Limanı, EÜAŞ’a ait çeşitli elektrik üretim varlıklarının özelleştirilmesi ile özellikle enerji, finansal hizmetler, perakende, sağlık ve imalat sektörlerinde bazı yüksek hacimli özel sektör işlemlerinin gerçekleşmeleri halinde ortalama işlem değerinin yükselmesini bekleyebiliriz.

Şekil 11: Açıklanan işlemlerin değer aralığı - işlem sayısı bazında

9

114

2

101

<50 milyon ABD$50-100 milyon ABD$ 100-500 milyon ABD$ 500-1.000 milyon ABD$ 1.000-5.000 milyon ABD$

Şekil 12: Açıklanan işlemlerin değer aralığı - işlem hacmi bazında

679 milyon ABD$

1.441 milyon ABD$

632 milyon ABD$2.852 milyon ABD$

<50 milyon ABD$50-100 milyon ABD$ 100-500 milyon ABD$ 500-1.000 milyon ABD$ 1.000-5.000 milyon ABD$

1.786 milyon ABD$

Page 15: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu16

2017 yılı, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunların ön plana çıktığı bir yıl olarak dikkat çekerken, Amerikan Merkez Bankası FED’in faiz artırımı sürecine devam etmesiyle gelişmekte olan ülke ekonomilerinin olumsuz etkilendiği bir yıl olarak öne çıktı. Kurlardaki artışın ciddi olarak hissedildiği Türkiye ise, AB ve ABD ile yaşanan siyasi gerginliklere karşın, alınan önlem ve teşviklerin etkisiyle ekonomik büyümenin yaşandığı bir yılı geride bıraktı.

Yıl içerisinde özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki kırılganlıklar, kurlardaki önemli seviyedeki dalgalanmalar ile güvenlik sorunlarının devam etmesi sonucunda, bu ülkelerde potansiyelinin altında gerçekleşen büyüme rakamları olumsuz gelişmeler olarak karşımıza çıktı. Ayrıca, geçtiğimiz yıl alınan Brexit kararı ve İspanya’daki bağımsızlık referandumu ile AB ülkelerinde aşırı sağın güçlenmesi sebebiyle, Türkiye’nin önemli ticaret partneri olan AB’nin geleceğine ilişkin belirsizliklerdeki artış dikkat çekti.

2017 yılında, dünya gündemini etkileyen en önemli olaylar arasında Ortadoğu’da yaşanan sorunların devam etmesi yer alırken, Türkiye’nin de bu gelişmelerden etkilendiği gözlemlendi. Türkiye’nin komşu ülkelerle yoğun olarak gerçekleştirdiği ticaret hacmindeki durağan seyir devam ederken, Amerikan Merkez Bankası FED’in yıl içinde üç kez faiz artırması, çeşitli sektörler için sağlanan vergi teşvikleri ve Kredi Garanti Fonu'nun sağladığı likidite desteği ile bazı vergi oranlarında gerçekleşen artışlar ve uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına indirmesi, Türkiye ekonomisini etkileyen önemli faktörler olarak dikkat çekti. Dünya ekonomisinin en önemli aktörlerinden biri olan ABD’nin uluslararası politika ve ekonomi alanında attığı adımlar dünyada endişe ile karşılanmaktadır. Öte yandan başta Almanya olmak üzere 2017’de büyümesini sürdüren AB’yi, özellikle Brexit ve İspanya’daki bağımsızlık referandumu ile artan belirsizliklerin, 2018 yılında da etkilemesi beklenmektedir.

2011 yılından başlayarak potansiyel büyüme hızının altında kalan ve 2016 yılında %3,2 gibi ülkemizin kendi dinamikleri açısından mütevazı bir seviyede büyüyen Türkiye ekonomisi, 2017 yılında ise alınan önlemler, çeşitli sektörler için sağlanan vergi teşvikleri ve Kredi Garanti Fonu'nun sağladığı likidite desteği ile özellikle üçüncü çeyrekte beklentilerin üzerinde büyüme performansı sergilemiştir. 2017 yılı büyüme oranının önceki yıla göre artarak %5,5 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

Darbe girişimi sonrasında ilan edilen ve uzatılan olağanüstü hali takiben ortaya çıkan belirsizlikler ve 2017 yılında düzenlenen referandum, dünyadaki diğer gelişmelerin de etkisiyle ekonomi ve kurlar üzerinde baskı oluştururken, bu gibi etkenlerin, hükümetin atacağı adımlar ve gerekli reformların da devam etmesi durumunda, önümüzdeki dönemde etkisinin azalması muhtemeldir. Öte yandan, Amerikan Merkez Bankası FED’in son olarak Aralık ayı içerisinde de faiz artırımına gitmesi sonrasında 2018 yılında da faizleri artıracağı sinyalini vermesinin, içerisinde Türkiye’nin de bulunduğu pek çok gelişmekte olan ülkeyi olumsuz olarak etkilemesi ihtimaller dahilindedir. Ayrıca, Türkiye’nin yakın coğrafyasındaki siyasi ve ekonomik gelişmeler ile güvenlik sorununun, ekonomi üzerindeki etkisinin devam etmesi beklenmektedir. Bunlara ek olarak, 2018 yılında Çin ekonomisi ve diğer gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki gelişmeler ve emtia fiyatları ile kurlardaki seyir de Türkiye ekonomisi için belirleyici olacaktır. Tüm bu etkenlerin bir sonucu olarak, Türkiye ekonomisinin 2018 yılında yine 2017 yılına benzer bir büyüme performansı sergilemesi beklenmektedir.

Birleşme ve satın alma aktivitesi, 2016 yılında, yaşanan gelişmelerin de etkisiyle işlem hacmi bazında ciddi olarak düşüş göstermişti. 2017 yılında ise işlem hacminde artış gözlemlenirken, işlem adedinde paralel bir seyir görülmüş ve geçmiş yıllarda olduğu gibi küçük ve orta çaplı işlemler ağırlığını korumuştur. Öte yandan, büyük hacimli işlemlerin sayısında 2016 yılına göre

2018’e bakış

Page 16: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 17

sınırlı seviyede artış gerçekleşmiştir. Ayrıca, 2017 yılında büyük hacimli özelleştirme işlemlerinin az sayıda olduğunu ve 2016 yılında olduğu gibi yabancı yatırımcıların toplam işlem hacminden daha fazla pay aldığını söyleyebiliriz. 2018 yılında ise, birleşme ve satın alma işlemlerinde, küçük ve orta ölçekli işlemlerin ağırlığını korumaya devam edeceğini ve bir süredir beklenen büyük ölçekli bazı işlemlerin de gerçekleşeceğini öngörmekteyiz. Ayrıca, TMSF’ye devredilen şirketlerin satış işlemleri de 2018 yılında birleşme ve satın alma hacmini etkileyebilecek konulardan birisidir. Geçtiğimiz yıllarda birleşme ve satın alma işlemleri açısından aktif bir role sahip olan enerji sektörünün, son yıllarda olduğu gibi hem özel sektör işlemleri hem de özelleştirmeler sayesinde hareketli sektörler arasında yer almasını; ayrıca, perakende, sağlık, imalat ile bilişim sektörlerinde birleşme ve satın alma aktivitesinin diğer sektörlere oranla daha yoğun olarak devam etmesini beklemekteyiz.

Birleşme ve satın alma performansı açısından oldukça önemli olan özelleştirme işlemlerine baktığımızda, TMSF’ye devredilen şirketlerin satışı, Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ve Tekirdağ Limanı ile EÜAŞ’a ait çeşitli elektrik üretim varlıklarının özelleştirmelerinin gerçekleşmeleri halinde, 2018 yılına damga vuran işlemler olmaları mümkündür.

Özel sektör işlemlerine baktığımızda ise 2018 yılının, geçmiş yıllarda olduğu gibi, ağırlıklı olarak küçük ve orta ölçekli işlemlerin yoğun olarak gerçekleşeceği bir yıl olmasını beklemekle birlikte özellikle, perakende, sağlık ve imalat sektörlerinde nispeten büyük ölçekli işlemlerin de yer almasını öngörmekteyiz.

Tüm bu veriler ışığında, 2018 yılı için birleşme ve satın alma işlem hacmi beklentimiz, öngörülen kamu sektörü ve büyük ölçekli özel sektör işlemlerinin gerçekleşmesine bağlı olarak, yaklaşık 10 milyar ABD doları seviyesindedir.

Page 17: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu18

Türk iş dünyasının birleşme ve satın alma faaliyetlerine bakışıBu bölümde, Türk iş dünyasının önde gelen isimlerinin, 2017 yılı içerisindeki birleşme ve satın alma ortamı ile ilgili değerlendirmelerinin ve gelecek yıl beklentilerinin belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan anketin sonuçlarına yer verilmektedir. Bu yıl on altıncı kez, mektup ve elektronik ortamda anket yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışma ile örneklenen hedef kitle, Türk iş dünyasına katkısı yüksek, kamu ve özel sektör kurumları ile sektörlerinde öne çıkan firmaların hissedar ve üst düzey yöneticilerinden oluşmaktadır. Katılımcılara, ayırdıkları zaman ve değerlendirmelerini bizlerle paylaştıkları için teşekkürü bir borç biliriz.

Sonuçların değerlendirilmesi

2017 yılı birleşme ve satın alma işlemlerinin hacim açısından değerlendirilmesiKatılımcıların büyük bir çoğunluğunun, Türkiye'de birleşme ve satın alma işlemleri hacminin 2017 yılındaki seviyesini, olması beklenen seviyelerden düşük olarak değerlendirdiği görülmektedir. Katılımcıların yaklaşık %23’ü bu sene gerçekleşen işlem hacmini normal olarak değerlendirirken, yaklaşık %77’si ise gerçekleşen işlem hacmini düşük olarak değerlendirmektedir. 2017 yılında, 2016 yılına benzer bir izlenimin (2016 yılında, gerçekleşen işlem hacmini düşük olarak değerlendirenler %79, normal olarak değerlendirenler ise %15’ti) olduğu görülmektedir.

Yılın işlemiKatılımcıların çoğunluğu tarafından, 2017 yılının öne çıkan işlemleri olarak, OMV Petrol Ofisi’nin Vitol Investment tarafından satın alınması işlemi ile Korozo Ambalaj’ın %85 hissesinin Actera, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Esas Holding tarafından satın alınması işlemi görülmektedir. 2017 yılı içinde gerçekleşen OMV Petrol Ofisi’nin tamamının yaklaşık 1,44 milyar ABD doları bedelle Vitol Investment tarafından satın alınması, %57 oy ile katılımcılar tarafından yılın işlemi seçilmiştir. Bu işlemi, Korozo Ambalaj’ın %85 hissesinin Actera, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Esas Holding tarafından satın alınması, Mersin Limanı’nın %40 hissesinin IFM Investors tarafından 869 milyon ABD doları bedelle satın alınması, Garanti Bankası’nın %9,95 hissesinin 917 milyon ABD doları bedelle BBVA tarafından satın alınması ve Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Osmangazi Perakende Satış’ın 360 milyon ABD doları bedelle Zorlu Enerji tarafından satın alınması takip etmekte olup, bu işlemler katılımcılar tarafından yılın diğer önemli işlemleri olarak görülmektedir. 2017 yılı sonuna doğru sonuçlanmaları nedeniyle anket çalışmamızda yer bulamayan Gratis-Actera ile Menzelet HES ve Kılavuzlu HES-Entek Elektrik Üretim işlemleri de yılın diğer önemli işlemleri olarak göze çarpmaktadır.

2016

%15

%3

%79

Düşük

Normal

Yüksek

Çok yüksek

%3

2017

Düşük

Normal

%77

%23

Page 18: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 19

2018’de en fazla hareket beklenen sektörler2018 yılında birleşme ve satın alma faaliyetleri açısından enerji, hizmetler, perakende, bilişim ile imalat sektörleri en çok hareketlilik göstermesi beklenen sektörler olmuştur. 2017 yılı beklentilerinde olduğu gibi, 2018 yılına ilişkin beklentiler açısından da enerji sektörü, katılımcılar tarafından en fazla hareket beklenen sektör olarak belirlenmiştir.

Özel sermaye fonlarının (private equity) Türkiye'de birleşme/satış ve satın alma faaliyetleri açısından değerlendirilmesi2017 yılında özel sermaye fonlarının yer aldığı Türkiye’deki birleşme ve satın alma faaliyetlerinde hem adet bazında hem de hacim bazında artış görülmüştür. Özel sermaye fonlarının aktivitesi, geçtiğimiz yıla paralel olarak, katılımcıların %40’ı tarafından olumlu bulunurken (2016 yılında olumlu cevap verenlerin oranı %43’tü), %33’lük bir kesim olumsuz olarak değerlendirmiştir (2016 yılında bu oran %26’ydı). Geçtiğimiz yıl, belirsiz olarak değerlendiren katılımcıların oranı %31 seviyesinde olurken, 2017 yılında bu oran %27 olarak gerçekleşmiştir.

OMV Petrol Ofisi’nin Vitol Investment tarafından satın alınması işlemi

Korozo Ambalaj’ın %85 hissesinin Actera, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Esas Holding tarafından satın alınması işlemi

Mersin Limanı’nın %40 hissesinin IFM Investors tarafından satın alınması işlemi

Garanti Bankası’nın %9,95 hissesinin BBVA tarafından satın alınması işlemi

Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış’ın Zorlu Enerji tarafından satın alınması işlemi

2016

Olumlu

Olumsuz

Belirsiz

%31

%26

%43

%23

%14

%3%3

%57

2017

Olumlu

Olumsuz

Belirsiz

%27

%33

%40

%25

%20

%15

%10

%5

%0

Enerji

Hizmetl

er

Perake

nde

Bilişim

İmala

t

Sağlık

Yiyece

k ve İ

çece

k

Gayrim

enku

l

Banka

cılık

Ulaştır

ma

Sigorta

%20,2

%12,4 %11,2 %11,2 %10,1 %10,1 %9,0 %7,9%4,5

%1,2%2,2

Page 19: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu20

Birleşme, satış ve satın alma işlemi ile ilgili olarak yapılan görüşmeler ve görüşmeyapılan yatırımcı profiliKatılımcıların yaklaşık %50’si, birleşme ve satın alma işlemleriyle ilgili olarak, 2017 yılı içinde görüşmelerdebulunduğunu belirtmiştir. 2016 yılı için %46 olan bu oran 2017 yılında sınırlı seviyede artış göstermiştir.

2017 yılında yapılan görüşmelerin %53’ü stratejik yatırımcılarla gerçekleştirilirken, %47’si özel sermayefonları ile yapılmıştır. Anket sonuçlarına göre, 2016 yılında %82 oranında olan stratejik yatırımcılar ile yapılangörüşmeler, 2017 yılında bir önceki yıla göre önemli bir düşüş göstermiştir. Özel sermaye fonlarının ise, birönceki yıla göre yüksek bir performans sergilediği görülmektedir.

2016

%46%54

Evet

Hayır

2017

%53%47

Stratejik

Finansal

2016

%82

%18

Stratejik

Finansal

2017

%50%50

Evet

Hayır

Page 20: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 21

Fiyat

Stratejik uyum

Mevzuat / gerekli izinler

Diğer

%27

%13

%47

%13

2016

İşlemin süresiKatılımcılar, 2017 yılında Türkiye’de gerçekleştirilen birleşme ve satın alma işlemlerinde görüşmelerebaşlama tarihi ile işlemin sonuçlandırılması arasında geçen sürenin, görüşmelerin %66’sı için bir yıl içerisindegerçekleştiğini belirtirken, işlemlerin %23’ünün 12 ila 18 ay arasında tamamlandığı ve işlemlerin %11’inin18 aydan fazla sürdüğü görülmektedir. 2016 yılı ile karşılaştırıldığında, bu yıl da işlemlerin önemli bir kısmının bir yıl içerisinde tamamlandığı gözlemlenmektedir.

Anlaşma sağlama sırasında karşılaşılan en önemli sorunlarAnket sonucuna göre, katılımcıların %47’lik kısmı, geçtiğimiz yıllara paralel olarak, 2017 yılında da birleşmeve satın alma işlemlerinde karşılaşılan en büyük sorunun fiyat konusunda anlaşmak olduğunu belirtmiştir.Bunu, %15’lik oranlar ile stratejik uyum sorunu, mevzuat ve alınması gereken izinler ile diğer sorunlarizlemektedir. Kurumsal kültür ise %8’lik oran ile başlıca sorun yaratan diğer faktörler arasında gösterilmiştir.

2016

%36

%36

<6 ay

6-12 ay

12-18 ay

%28

2017

%33

%33

<6 ay

6-12 ay

12-18 ay

18 aydan fazla

%23

%11

Fiyat

Stratejik uyum

Mevzuat / gerekli izinler

Kurumsal kültür

Diğer

%15

%15

%47

%15

2017

%8

Page 21: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu22

Türkiye'de birleşme ve satın alma işlemlerini en çok etkileyen faktörlerKatılımcılar, 2017 yılında Türkiye’de birleşme ve satın alma işlemlerini %29 ile siyasi istikrarın, %22 ile yurt içiekonomik konjonktürün, %19 ile bölgesel siyasi gelişmelerin ve %12 ile faiz oranları ve kurlardaki gelişmelerinetkilediğini belirtmişlerdir. Bu faktörleri, %8 ile uluslararası piyasalardaki gelişmeler ve %6 ile büyümebeklentileri izlemektedir. Enflasyon ise işlemlere etkisi daha düşük bir faktör olarak belirtilmiştir.

2018 yılında birleşme ve satın alma faaliyetlerinin işlem hacmi beklentileri İş dünyası, özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerinde görülen belirsizlikler ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu bölgede yaşanan siyasi gelişmeler nedeniyle 2018 senesi için, 2017 yılına ilişkin olumsuz beklentilere benzer bir görüş bildirmiş ve düşük seviyede birleşme ve satın alma tahminlerinde bulunmuştur. Katılımcıların %70’i, 2018 yılında 6-10 milyar ABD doları aralığında bir işlem hacmi, %13’ü ise 11-15 milyar ABD doları aralığında bir işlem hacmi beklediklerini belirtmişlerdir. İşlem hacminin 16-20 milyar ABD doları aralığında olmasını bekleyen katılımcıların oranı %10 seviyesindeyken, 1-5 milyar ABD doları aralığında olmasını bekleyenlerin oranı %7 olarak gerçekleşmiştir. Hiçbir katılımcı, 20 milyar ABD dolarını aşan bir işlem hacmi seviyesi beklememektedir. Bu tablo, iş dünyasının beklentileri açısından, 2018 yılı için katılımcıların %90’ının 15 milyar ABD doları altında bir işlem hacmi beklentisi içerisinde olduğunu göstermektedir. 2016 yılının 2017 beklentilerinde bu oranın %91 olduğu göz önüne alındığında, 2018 yılı, beklentiler açısından, 2017 yılı beklentilerine kıyasla, şirket birleşme ve satın alma işlemleri adına benzer bir tablo çizmektedir.

2016

%20%7%3

%64 1-5 Milyar ABD$

6-10 Milyar ABD$

11-15 Milyar ABD$

16-20 Milyar ABD$

21-25 Milyar ABD$

+25 Milyar ABD$

%3 %3

Siyasi istikrar

Yurtiçi ekonomik konjonktür

Bölgesel siyasi gelişmeler

Faiz oranları ve kurlar

Uluslararası piyasalardaki gelişmeler

Büyüme beklentileri

Enflasyon

%8

%12

%19%22

%29

%6 %4

2017

%13

%70

1-5 Milyar ABD$

6-10 Milyar ABD$

11-15 Milyar ABD$

16-20 Milyar ABD$

%10 %7

Page 22: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 23

2018 yılında Türkiye'deki yatırım ortamıÖzellikle gelişmekte olan ekonomilerdeki risk algısının artması, Türkiye’ye yakın coğrafyadaki siyasibelirsizlikler ve Türkiye ekonomisi üzerindeki potansiyel etkileri nedeniyle, 2018 yılında katılımcılarınsadece %7’si yatırım ortamının olumlu olacağı görüşündedir. Katılımcıların %70’lik bölümü ise 2018yılında Türkiye’deki yatırım ortamının durağan olacağını öngörmektedir. 2017 yılı için Türkiye’dekiyatırım ortamının olumsuz olacağı yönünde görüş bildiren katılımcıların oranı %51 seviyesindegerçekleşmişken, 2018 yılı için bu oran ciddi bir düşüş göstererek %10 olmuştur. Belirsiz olacağınıdüşünenlerin oranı ise paralel bir seyir izleyerek %13 olarak gerçekleşmiştir (2017 için bu oran%10’du). Bu sonuçlara göre katılımcılar, 2018 senesi için bir önceki seneye göre Türkiye’deki yatırımortamı için nispeten olumlu bir görüş sergilemektedirler.

Avrupa Parlamentosu tarafından Türkiye ile müzakerelerin askıya alınmasınıöneren raporun kabul edilmesi ve Avrupa Birliği yasalarına uyum noktasındaortaya çıkan bazı farklılıkların 2018 yılında Türkiye’ye etkisiAnket sonuçlarına göre, Avrupa Parlamentosu tarafından Türkiye ile müzakerelerin askıyaalınmasını öneren raporun kabul edilmesi ve Avrupa Birliği yasalarına uyum noktasında ortayaçıkan bazı farklılıkların 2018 yılında Türkiye’ye etkisinin, katılımcıların %60’ı tarafından sınırlı olacağıdeğerlendirilmiştir. Katılımcıların %37’si bu durumun Türkiye’ye yüksek etkisi olacağını belirtirken, %3’üise hiç etkisi olmayacağını öngörmüştür.

2017

%36

%51

%10 %3

Olumlu

Durağan

Olumsuz

Belirsiz

2018

%70

%13

%10

%7

Olumlu

Durağan

Olumsuz

Belirsiz

Yüksek etkisi olacaktır

Sınırlı etkisi olacaktır

Hiç etkisi olmayacaktır

%3

%37

%60

Page 23: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu24

2018-2020 Orta Vadeli Programı’nda açıklanan Kurumlar Vergisi ve diğer vergiartışlarının Türkiye üzerindeki etkileriKatılımcıların %77’lik bir kısmı 2018-2020 Orta Vadeli Programı’nda açıklanan Kurumlar Vergisi ve diğervergi artışlarının Türkiye üzerinde sınırlı etkisi olacağını düşünmektedir. Katılımcıların %20’si bu durumunyüksek etkisi olacağı düşünürken, %3’lük bir kısmı da hiç etkisi olmayacağını öngörmektedir.

Yüksek etkisi olacaktır

Sınırlı etkisi olacaktır

Hiç etkisi olmayacaktır

%77

%20

%3

Page 24: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 25

2017 yılıbirleşme ve satın alma işlemlerinin listesi*

(*) Liste, hedef şirket isimlerine göre alfabetik olarak hazırlanmıştır.

Page 25: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu26

ABC Sealants Kimya Sika Group İsviçre Açıklanmadı Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

Adana Optimum AVM Gayrimenkul Rönesans Gayrimenkul Türkiye %50,00 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Adphorus Bilişim Sojern ABD Açıklanmadı Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Afyon II RES Enerji Güriş Türkiye %100,00 Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

AIG Sigorta Finansal Hizmetler Gulf Insurance Group Kuveyt %100,00 Ocak 17 47,9 Satın Alma

Akkuyu Nükleer Enerji Cengiz Holding, Kalyon İnşaat, Kolin İnşaat Türkiye %49,00 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Aksu RES Enerji Samsun Makina Sanayi Türkiye %69,87 Aralık 17 29,6 Satın Alma

Alpaslan II HES Enerji Energo-Pro Çekya %100,00 Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Altıntepe Madencilik Madencilik Bahar Madencilik Türkiye %45,00 Nisan 17 8,0 Satın Alma

Ambeent Bilişim ACT Venture Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,4 Satın Alma

Anamur, Bozyazı, Mut-Derinçay, Silifke, Zeyne HES Enerji ERG Altyapı İnşaat Türkiye G/D Mart 17 2,5 İşletme Hakkı

Devri

Ankateks (Ankara Laundry) Hizmetler Servizi Italia İtalya %15,00 Mayıs 17 4,7 Satın Alma

App Samurai Bilişim ACT Venture Partners, 500 Istanbul, Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 2,1 Satın Alma

Appsilon Kimya Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Ekim 17 1,2 Satın Alma

Apsiyon Bilişim Earlybird Venture Capital Lüksemburg Açıklanmadı Aralık 17 2,0 Satın Alma

Aras Kargo Ulaştırma Austrian Post Avusturya %50,00 Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

Ardıç Bilişim ACT Venture Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,2 Satın Alma

Ardıçlı RES, Bağlar RES Enerji Sancak Group Türkiye Açıklanmadı Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

aSAY Grup Bilişim EOH International Proprietary Güney Afrika %50,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

ATAR Labs Bilişim Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Eylül 17 3,0 Satın Alma

Aytaç Yiyecek ve İçecek Topbaş Ailesi, Ülker Ailesi (Özel Yatırımcılar) Türkiye %25,00 Temmuz 17 7,2 Satın Alma

Azmak HES Grubu Enerji Entek Elektrik Türkiye %100,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Banvit Yiyecek ve İçecek BRF, Qatar Investment Authority (QIA) Brezilya, Katar %79,48 Ocak 17 299,0 Satın Alma

Batıgrup Dental Sağlık Straumann Holding İsviçre %70,00 Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

Bayraktarlar Tarımsal Ürünler Yiyecek ve İçecek MMC Sanayi Türkiye %10,00 Ekim 17 0,5 Satın Alma

Beştepeler Enerji Enerji Troya Portföy Yönetimi Türkiye %51,00 Kasım 17 77,0 Satın Alma

Biletall Bilişim The Abraaj Group BAE Açıklanmadı Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Bimser Bilişim Pera Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 Açıklanmadı Satın Alma

BioCapSOL Kimya ACT Venture Partners, Transol Arısan Kimya Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 0,2 Satın Alma

Birlik Menscuat Tekstil Yaşar Küçükçalık (Özel Yatırımcı) Türkiye %64,30 Ekim 17 7,9 Satın Alma

Bisaş Tekstil Tekstil Ahmet Nazif Zorlu (Özel Yatırımcı) Türkiye %77,68 Şubat 17 Açıklanmadı Satın Alma

BMT BAPS Sağlık Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 0,9 Satın Alma

Bodrum Marina (Milta Turizm) Ulaştırma Tek-Art Kalamış Türkiye %100,00 Temmuz 17 105,0 Satın Alma

Bolca Hindi Yiyecek ve İçecek Erpiliç Türkiye %100,00 Mart 17 15,0 Satın Alma

Bosphorus Gaz Enerji Adnan Şen (Özel Yatırımcı) Türkiye %71,00 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Bossa Tekstil Uçurum Ailesi (Özel Yatırımcılar) Türkiye %93,75 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Botanalytics Bilişim ACT Venture Partners Türkiye Açıklanmadı Kasım 17 1,1 Satın Alma

Boyner Perakende Mayhoola for Investments Katar %12,00 Nisan 17 47,0 Satın Alma

Boyracı İnşaat İnşaat Evershine Hong Kong %30,00 Haziran 17 6,6 Satın Alma

BTA Yiyecek ve İçecek TAV Havalimanları Holding Türkiye %33,33 Ekim 17 11,2 Satın Alma

Buldumbuldum.com Bilişim Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Burdur GES Enerji Al Aboud Holding Suudi Arabistan %100,00 Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke Hisse Oranı Açıklanma Tarihi

İşlem Değeri (Milyon ABD$) İşlem Yapısı

Page 26: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 27

Burgeon Bilişim Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 3,0 Satın Alma

BuyBuddy Bilişim 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

CarrefourSA (11 mağaza) Perakende Migros Türkiye %100,00 Aralık 17 1,7 Satın Alma

Componenta Dökümcülük İmalat Döktaş Metal Türkiye %93,57 Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

Çaba Misnak Lojistik Ulaştırma CJ Logistics Güney Kore %100,00 Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

Çetin HES Enerji Limak Holding Türkiye Açıklanmadı Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

Çine HES Enerji Demars İnşaat Türkiye G/D Eylül 17 25,2 İşletme Hakkı Devri

Çözüm Endüstriyel Atık Hizmetler Baştaş Başkent Çimento Türkiye %49,00 Mart 17 3,7 Satın Alma

Datapare Bilişim İstanbul Startup Angels Türkiye Açıklanmadı Ekim 17 0,1 Satın Alma

Datça RES Enerji Fernas Türkiye %100,00 Ekim 17 Açıklanmadı Satın Alma

DD Finansman Finansal Hizmetler Doğan Holding Türkiye %49,00 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Dekatlon Buzz Medya Altavia Fransa Açıklanmadı Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Delta Rubis Petrol Enerji Rubis Terminal Fransa %50,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Denge Yatırım Holding Finansal Hizmetler Tayyar Raci Şaşmaz (Özel Yatırımcı) Türkiye %48,50 Ekim 17 15,2 Satın Alma

Derbent, Isıder, Korda, Kovancı RES Enerji Akfen Holding Türkiye %100,00 Haziran 17 33,5 Satın Alma

Destek Yatırım Menkul Değerler Finansal Hizmetler Klan Yatırım Holding Türkiye %98,24 Şubat 17 Açıklanmadı Satın Alma

Dinar 2 HES Enerji Ergök İnşaat, Süper Elektrik Türkiye G/D Eylül 17 3,1 İşletme Hakkı Devri

Dolap Bilişim Earlybird Venture Capital Lüksemburg Açıklanmadı Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Dünya Markaları Perakende Ansa Yatırım Türkiye %67,35 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Eczacıbaşı Yatırım Ortaklığı Finansal Hizmetler Metro Yatırım Menkul Değerler Türkiye %32,60 Aralık 17 5,4 Satın Alma

Eczacıbaşı-Monrol Nükleer Ürünler Sağlık Eczacıbaşı Grubu Türkiye %34,00 Ekim 17 26,4 Satın Alma

Eczacıbaşı-Schwarzkopf Kimya Henkel Almanya %50,00 Eylül 17 3,7 Satın Alma

Ekmob Bilişim Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Elvan Gazoz Yiyecek ve İçecek Elvan Gıda Türkiye Açıklanmadı Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

Enternasyonel Gözlük Perakende Marchon Eyewear ABD Açıklanmadı Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

Entekno Kimya Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Ekim 17 1,6 Satın Alma

Episome Biotech Kimya Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,4 Satın Alma

Erke Gübre Kimya Dentaş Kağıt Türkiye Açıklanmadı Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Erkunt Döküm Otomotiv Mahindra & Mahindra Hindistan %99,00 Eylül 17 40,0 Satın Alma

Erkunt Traktör Otomotiv Mahindra & Mahindra Hindistan %100,00 Eylül 17 75,0 Satın Alma

Es Medya Medya Zeki Yeşildağ (Özel Yatırımcı) Türkiye %100,00 Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

Etiler Gıda Yiyecek ve İçecek Kurtoğlu Alüminyum Türkiye %8,60 Aralık 17 2,3 Satın Alma

Evdeki Bakıcım Bilişim Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Ocak 17 0,2 Satın Alma

Evreka Bilişim Sankonline, 500 İstanbul, Nexus Ventures Türkiye Açıklanmadı Mart 17 0,7 Satın Alma

Evtiko Bilişim Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Temmuz 17 4,0 Satın Alma

Evyapport Ulaştırma International Container Terminal Services (ICTSI) Filipinler %65,00 Aralık 17 Açıklanmadı Satın Alma

Eyedius Bilişim StartersHub, Boğaziçi Ventures Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 0,3 Satın Alma

FalconAI Bilişim ACT Venture Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 2,9 Satın Alma

Fazla Gıda Bilişim 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

Fitwell Bilişim Founders Factory, Özel Yatırımcılar İngiltere, Türkiye Açıklanmadı Şubat 17 0,6 Satın Alma

Flank Bilişim ACT Venture Partners, Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 0,7 Satın Alma

Florence Nightingale Hastaneleri Sağlık Florence Nightingale Hastaneleri Holding Türkiye %50,00 Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke Hisse Oranı Açıklanma Tarihi

İşlem Değeri (Milyon ABD$) İşlem Yapısı

Page 27: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu28

Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke Hisse Oranı Açıklanma Tarihi

İşlem Değeri (Milyon ABD$) İşlem Yapısı

FNC Tarım Kimya Hektaş Ticaret Türkiye Açıklanmadı Kasım 17 3,6 Satın Alma

Fu Gayrimenkul Hizmetler Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 Açıklanmadı Satın Alma

Gama Holding İnşaat Evren Ünver (Özel Yatırımcı) Türkiye %20,00 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Garajsepeti.com Bilişim Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Ağustos 17 0,3 Satın Alma

Garanti Bankası Finansal Hizmetler BBVA İspanya %9,95 Şubat 17 917,0 Satın Alma

GlakoLens Biyomedikal Sağlık ACT Venture Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,4 Satın Alma

Glasshouse Bilişim Mediterra Türkiye %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Gök Denizcilik Ulaştırma Gübre Fabrikaları Türkiye %100,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Gözde Girişim Sermayesi Finansal Hizmetler Franklin Templeton Investments ABD %5,00 Ekim 17 12,2 Satın Alma

Gözlem Gıda Laboratuvarları Sağlık Eurofins Scientific Lüksemburg %100,00 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Gratis Perakende Actera Türkiye %55,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Grome İmalat Lixil Group (Grohe) Japonya %50,00 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Groupama Emeklilik (Bireysel Emeklilik Portföyü) Finansal Hizmetler Fiba Emeklilik Türkiye %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Güllük Yat Limanı Ulaştırma İş-Kaya İnşaat Türkiye G/D Temmuz 17 3,2 İşletme Hakkı Devri

Gündem Otel Turizm Deniz GYO Türkiye %100,00 Kasım 17 7,6 Satın Alma

Hesapkurdu.com Bilişim NN Group Hollanda %18,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Hidrojen Peroksit Sanayi Kimya Barış Aksüs (Özel Yatırımcı) Türkiye %28,20 Eylül 17 5,9 Özelleştirme

Hisarlar Makina Otomotiv Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) İngiltere %11,56 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Hisarlar Makina Otomotiv Mahindra & Mahindra Hindistan %75,10 Ocak 17 18,7 Satın Alma

Ibrakom Ulaştırma CJ Logistics Güney Kore %51,02 Nisan 17 69,0 Satın Alma

Icons & Styles Turizm Doğuş Holding Türkiye %55,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

IKON Interactive - CMS Bilişim Discover Digital International Güney Afrika %100,00 Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

Insider Bilişim 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Şubat 17 Açıklanmadı Satın Alma

IUGO Bilişim Keiretsu Forum ABD Açıklanmadı Mart 17 0,4 Satın Alma

İçerenköy AVM Gayrimenkul Gülaylar Grup Türkiye %100,00 Aralık 17 320,0 Satın Alma

İlknak Su Ürünleri Yiyecek ve İçecek Gümüşdoğa Su Ürünleri Türkiye Açıklanmadı Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

İncesu HES Enerji Fernas Türkiye %100,00 Aralık 17 15,0 Satın Alma

İnegöl AVM Gayrimenkul Fiba Commercial Properties Türkiye %100,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

İstanbul Bijuteri Perakende Ansa Yatırım Türkiye %66,67 Mart 17 0,1 Satın Alma

İstanbul Data Center Bilişim Equinix ABD Açıklanmadı Ekim 17 93,0 Satın Alma

iyzico BilişimVostok Emerging Finance, 212 Capital Partners, Amadeus Capital Partners, Uluslararası Finans Kurumu (IFC)

İsveç, Türkiye, İngiltere, ABD Açıklanmadı Ocak 17 15,0 Satın Alma

İzAir Ulaştırma Pegasus Türkiye %29,51 Mart 17 1,3 Satın Alma

İzmir Doğalgaz Dağıtım Enerji Kolin Enerji Türkiye %34,00 Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

Jetract Bilişim Galata Business Angels, İstanbul Startup Angels Türkiye Açıklanmadı Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Kapıdağ RES, Karakurt RES, Sebenoba RES Enerji Fernas Türkiye %100,00 Eylül 17 100,5 Satın Alma

Kastaş Kağıt İmalat Prinzhorn (Hamburger Recycling) Avusturya %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Kemal Kükrer Yiyecek ve İçecek Ajinomoto Japonya %50,00 Ağustos 17 51,7 Satın Alma

KFC Türkiye Yiyecek ve İçecek The Abraaj Group BAE %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Kıyıköy RES Enerji Borusan EnBW Enerji Türkiye %100,00 Haziran 17 60,1 Satın Alma

Kibar Enerji Enerji Kalyon Grubu Türkiye %20,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Kipa Mersin AVM Gayrimenkul Akdeniz Alışveriş Merkezi Türkiye %100,00 Aralık 17 28,8 Satın Alma

Kolay İK Bilişim Monkfish Equity, Özel Yatırımcılar Almanya, Türkiye Açıklanmadı Eylül 17 1,0 Satın Alma

Page 28: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 29

Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke Hisse Oranı Açıklanma Tarihi

İşlem Değeri (Milyon ABD$) İşlem Yapısı

Korozo Ambalaj İmalat Actera, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Esas Holding

Türkiye, İngiltere %85,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Laskar Enerji, Mertler Enerji Enerji Energo-Pro Çekya %100,00 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Logiwa Bilişim Revo Capital Türkiye Açıklanmadı Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Madencom Madencilik Aksel Yatırım Holding Türkiye %99,89 Ocak 17 2,2 Satın Alma

Magna Capital Portföy Yönetimi Finansal Hizmetler İstanbul Portföy Yönetimi Türkiye %100,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

MagSpin Bilişim Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Mart 17 0,9 Satın Alma

Mai Otomotiv Otomotiv Akdeniz Güvenilk Hizmetleri Türkiye %50,00 Aralık 17 2,6 Satın Alma

Manibux Bilişim Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Manyas HES Enerji Samsun Makina Sanayi, Aria Teknoloji Yatırımlar Türkiye G/D Eylül 17 16,2 İşletme Hakkı

Devri

Markafoni.com Bilişim Cafer Mahiroğlu (Özel Yatırımcı) Türkiye %100,00 Temmuz 17 15,0 Satın Alma

Marketyo Bilişim Keiretsu Forum ABD Açıklanmadı Ekim 17 0,4 Satın Alma

Mars Lojistik Ulaştırma Hitachi Japonya %29,00 Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

May Agro Yiyecek ve İçecek Zaad Holdings Güney Afrika %35,00 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Me-Di Sağlık Hizmetleri Sağlık Acıbadem Sağlık Grubu Türkiye %100,00 Mayıs 17 1,8 Satın Alma

Medlife Clinic Sağlık Acıbadem Sağlık Grubu Türkiye %9,90 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Meksa Yatırım Menkul Değerler Finansal Hizmetler İbrahim Emre Çorak (Özel Yatırımcı) Türkiye %13,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Menzelet HES, Kılavuzlu HES Enerji Entek Elektrik Türkiye G/D Eylül 17 365,0 İşletme Hakkı Devri

Merpez Yiyecek ve İçecek Della Gıda Türkiye %80,00 Ekim 17 6,4 Satın Alma

Mersin Limanı Ulaştırma IFM Investors Avustralya %40,00 Temmuz 17 869,0 Satın Alma

MESBAŞ - Mersin Serbest Bölge Ulaştırma Cey Grubu OGG Türkiye %21,26 Eylül 17 7,6 Özelleştirme

Metropol İstanbul AVM Gayrimenkul Kefeli-Dekorsel İş Ortaklığı Türkiye %100,00 Aralık 17 301,6 Satın Alma

Migros Perakende Anadolu Endüstri Holding Türkiye %9,75 Mayıs 17 143,6 Satın Alma

Migros (20 mağaza) Perakende CarrefourSA Türkiye %100,00 Ağustos 17 5,7 Satın Alma

Mikro Yazılım Bilişim Turkven, Earlybird Venture Capital Türkiye, Lüksemburg %80,00 Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Milan Petrol Enerji Demirören Holding Türkiye %30,00 Şubat 17 Açıklanmadı Satın Alma

MNG Kargo Ulaştırma Turkven, Haydar Sancak, Suat Sancak (Özel Yatırımcılar) Türkiye %100,00 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Modacruz BilişimMiddle East Venture Partners (MEVP), Hummingbird Ventures, Nevzat Aydın (Özel Yatırımcı)

BAE, Belçika, Türkiye Açıklanmadı Haziran 17 2,0 Satın Alma

Modanisa Bilişim Wamda Capital, STC Ventures BAE, Türkiye Açıklanmadı Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Monument Bilişim ACT Venture Partners, İTÜ ARI Teknokent, Bluestein & Associates, Özel Yatırımcı Türkiye, ABD Açıklanmadı Kasım 17 2,5 Satın Alma

Mycey (C Bebek) Perakende MAP Investments (Burda Bebek) Türkiye %55,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Narlı Feribot İşletmeciliği (İstanbulLines) Ulaştırma Gübre Fabrikaları Türkiye %30,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Negmar Denizcilik Ulaştırma Gübre Fabrikaları Türkiye %20,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Netlog Ulaştırma The Abraaj Group BAE Açıklanmadı Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

NLT Tekstil Tekstil Saide Tekstil Türkiye %50,00 Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

Obilet Bilişim Earlybird Venture Capital Lüksemburg Açıklanmadı Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

OLEV Bilişim İstanbul Startup Angels Türkiye Açıklanmadı Nisan 17 0,3 Satın Alma

OMCO İstanbul Kalıp İmalat OMCO International Belçika %50,00 Nisan 17 14,3 Satın Alma

Omega Sinema Sistemleri Hizmetler Ymagis Group (Cinemanext) Fransa %51,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

OMV Petrol Ofisi Enerji Vitol Investment Hollanda %100,00 Mart 17 1.441,0 Satın Alma

Opsago Yönetim Danışmanlığı Hizmetler PwC Türkiye %100,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Orcan Basınçlı Hava Makinaları İmalat Atlas Copco İsveç Açıklanmadı Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Orthero Sağlık Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 0,8 Satın Alma

Page 29: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu30

Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke Hisse Oranı Açıklanma Tarihi

İşlem Değeri (Milyon ABD$) İşlem Yapısı

Orzaks İlaç Sağlık Özel Yatırımcılar Türkiye %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Osmangazi Elektrik Dağıtım, Osmangazi Elektrik Perakende Satış Enerji Zorlu Enerji Türkiye %100,00 Şubat 17 360,0 Satın Alma

Otelz Bilişim Sankonline, Howzat Partners Türkiye, İngiltere Açıklanmadı Eylül 17 3,8 Satın Alma

Oxyvit Kimya Kimya Soda Sanayii Türkiye %50,00 Temmuz 17 7,0 Satın Alma

Önem Gıda (Makarna Fabrikası) Yiyecek ve İçecek Oba Makarnacılık Türkiye Açıklanmadı Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Özel Turgutreis Poliklinik Sağlık Acıbadem Sağlık Grubu Türkiye %40,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Palex Hizmetler Netlog Türkiye Açıklanmadı Ekim 17 Açıklanmadı Satın Alma

Panteon Bilişim Teknasyon Türkiye %75,00 Ağustos 17 1,0 Satın Alma

Peak Games (Masa ve Kart Oyunları Birimi) Bilişim Zynga ABD Açıklanmadı Kasım 17 100,0 Satın Alma

Peoplise Bilişim 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Pet Gaz (Yarımca LPG Dolum ve Depolama Tesisi) Enerji Yeniyurt Petrol Türkiye %100,00 Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Picus Security Bilişim ACT Venture Partners, Social Capital, ScaleX Ventures, Özel Yatırımcılar Türkiye, ABD Açıklanmadı Aralık 17 1,7 Satın Alma

Poltio Bilişim Keiretsu Forum, Girişimtürk ABD, Türkiye Açıklanmadı Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

Project House Medya HAVAS Fransa %49,00 Ekim 17 Açıklanmadı Satın Alma

Propak İmalat Polinas Türkiye %90,00 Eylül 17 56,2 Satın Alma

PTS Worldwide Ulaştırma Pera Capital Partners Türkiye %45,00 Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

Rakam Bilişim 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Reengen Bilişim Capria Ventures, idacapital, Cem Tüfekçi (Özel Yatırımcı) ABD, Türkiye Açıklanmadı Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Reztoran Bilişim Doğan TV Holding, Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Mart 17 0,6 Satın Alma

RS Research Sağlık ACT Venture Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 2,2 Satın Alma

Saide Tekstil Tekstil Marubeni Japonya %45,50 Haziran 17 70,0 Satın Alma

SBS Sağlık Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,5 Satın Alma

Scorp Bilişim Özel Yatırımcılar ABD Açıklanmadı Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

Segmentify Bilişim ACT Venture Partners, Girişimtürk Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 2,2 Satın Alma

Sektörel Fuarcılık Hizmetler PennWell Corporation ABD %50,00 Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Seslenen Kitap Bilişim Storytel İsveç %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

SesliHarfler Reklam Medya Dentsu Aegis Network İngiltere %100,00 Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

SESU Özel Sağlık Hizmetleri Sağlık Ali Suat Güllüoğlu (Özel Yatırımcı) Türkiye %60,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Seyitler Kimya Kimya Hedef Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı Türkiye %57,28 Aralık 17 3,8 Satın Alma

Siirt Madenköy Bakır Madeni Madencilik Cengiz İnşaat Türkiye %100,00 Mart 17 195,0 Satın Alma

Silk & Cashmere Perakende Zamanpur Ailesi (Özel Yatırımcılar) Türkiye %25,64 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Simit Sarayı Yiyecek ve İçecek Alhokair Group Suudi Arabistan %10,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Sinemia Bilişim Revo Capital, 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Ocak 17 1,5 Satın Alma

Siyonet Bilişim Apsiyon Türkiye Açıklanmadı Mayıs 17 Açıklanmadı Satın Alma

Skysens Bilişim ACT Venture Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 0,8 Satın Alma

Spirohome Sağlık ACT Venture Partners, 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,4 Satın Alma

Sports & Merits Hizmetler İstanbul Startup Angels Türkiye Açıklanmadı Kasım 17 0,1 Satın Alma

ST Plastik İmalat COOK Tüketici Ürünleri Türkiye %76,00 Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

Suçatı, Değirmendere, Karaçay, Kuzuculu HES Enerji Abdülmecit Modoğlu İnşaat Türkiye G/D Eylül 17 8,9 İşletme Hakkı

Devri

Suwen Perakende Taxim Capital Türkiye %51,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Şamlı RES Enerji Fernas Türkiye %100,00 Eylül 17 111,0 Satın Alma

Şua Elektrik Enerji Polat Enerji Türkiye %100,00 Ekim 17 Açıklanmadı Satın Alma

Page 30: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu 31

Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke Hisse Oranı Açıklanma Tarihi

İşlem Değeri (Milyon ABD$) İşlem Yapısı

Taglette Bilişim Keiretsu Forum ABD Açıklanmadı Mayıs 17 0,4 Satın Alma

Tapu.com Bilişim Earlybird Venture Capital, Özel Yatırımcılar Lüksemburg, Türkiye Açıklanmadı Nisan 17 1,2 Satın Alma

Tasit.com Bilişim Garajsepeti.com Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 Açıklanmadı Satın Alma

Taşucu Limanı Ulaştırma Metal Yapı Konut Türkiye G/D Ekim 17 114,7 İşletme Hakkı Devri

TAV Havalimanları Holding Ulaştırma Aéroports de Paris Fransa %8,12 Haziran 17 160,0 Satın Alma

TAV Yatırım Holding İnşaat Tepe İnşaat, Sera Yapı Türkiye %49,00 Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

Tavuk Dünyası Yiyecek ve İçecek Mediterra Türkiye %23,35 Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Tazi Bilişim Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Ekim 17 1,2 Satın Alma

TeamSQL Bilişim ACT Venture Partners, Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,4 Satın Alma

Tekin Acar (19 mağaza) Perakende Sephora Fransa %100,00 Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Temizlikyolda Bilişim Özel Yatırımcılar Türkiye Açıklanmadı Eylül 17 Açıklanmadı Satın Alma

TGM1 Ambalaj İmalat Greiner Packaging International Avusturya Açıklanmadı Haziran 17 Açıklanmadı Satın Alma

The Bodrum by Paramount Hotel Turizm Turan Avcı (Özel Yatırımcı) Türkiye %100,00 Aralık 17 80,0 Satın Alma

Tortum HES Enerji Has-Kar Türkiye G/D Kasım 17 14,5 İşletme Hakkı Devri

Tozmetal Madencilik GKN İngiltere Açıklanmadı Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

TrioMobil Bilişim Ak Portföy Girişim Sermayesi Türkiye %30,00 Nisan 17 Açıklanmadı Satın Alma

Turkuaz Sağlık Sağlık Ak Portföy Girişim Sermayesi Türkiye %20,00 Aralık 17 Açıklanmadı Satın Alma

Türkpetrol Enerji Demirören Holding Türkiye %100,00 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Unit International Energy Enerji SK Engineering Güney Kore %30,00 Mart 17 177,0 Satın Alma

UrbanStat Bilişim Tarık Yıldırım (Özel Yatırımcı) Türkiye Açıklanmadı Nisan 17 0,5 Satın Alma

Üstün Makine İmalat Teknia Manufacturing Group İspanya %100,00 Ocak 17 4,4 Satın Alma

Vansan Makina İmalat Turkven Türkiye %60,00 Ekim 17 Açıklanmadı Satın Alma

Vastned Hizmetler Kaan Otelcilik & Gayrimenkul Yatırımları Türkiye %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

V-Count Bilişim Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 1,5 Satın Alma

Veser Kimya Kimya Vinmar ABD %90,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Vilsan Veteriner İlaçları Sağlık Merck & Co. ABD %100,00 Ekim 17 Açıklanmadı Satın Alma

Virasoft Sağlık Diffusion Capital Partners Türkiye Açıklanmadı Eylül 17 0,4 Satın Alma

Vispera Bilişim Galata Business Angels Türkiye Açıklanmadı Ocak 17 Açıklanmadı Satın Alma

Vispera Bilişim Logo Ventures Türkiye %10,00 Kasım 17 1,2 Satın Alma

Vivense Bilişim Earlybird Venture Capital, Özel Yatırımcılar Lüksemburg, Türkiye Açıklanmadı Ağustos 17 8,2 Satın Alma

Vivoo Bilişim 500 İstanbul Türkiye Açıklanmadı Kasım 17 0,1 Satın Alma

Wundermann Medya directComm Türkiye Açıklanmadı Kasım 17 Açıklanmadı Birleşme

Yavaşçalar Av Spor Malzemeleri İmalat Sarsılmaz Mühimmat Türkiye %100,00 Temmuz 17 Açıklanmadı TMSF

Yem-Vit Yiyecek ve İçecek Devenish Nutrition İrlanda %50,00 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Yenice HES Enerji Kılıç Enerji Türkiye G/D Temmuz 17 36,9 İşletme Hakkı Devri

Yuvacık RES Enerji Güriş Türkiye %100,00 Kasım 17 Açıklanmadı Satın Alma

Zen Enerji Enerji Altay Endüstriyel Yatırımlar, VieM Yatırım Türkiye %20,00 Nisan 17 0,8 Satın Alma

Zet Farma Lojistik Ulaştırma Kuehne + Nagel İsviçre %100,00 Mart 17 Açıklanmadı Satın Alma

Zetaş Zemin Teknolojisi İmalat Soletanche Freyssinet Fransa %29,60 Temmuz 17 Açıklanmadı Satın Alma

Zingat Bilişim Propertyfinder BAE %16,95 Ağustos 17 Açıklanmadı Satın Alma

Zirve Yazılım Bilişim Turkven Türkiye Açıklanmadı Aralık 17 Açıklanmadı Satın Alma

G/D: Geçerli değil

Page 31: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

Birleşme ve Satın Alma İşlemleri - 2017 Raporu32

Bu çalışmada yer alan birleşme ve satın alma işlemleri, 1 Ocak 2017 ile 31 Aralık 2017 tarihleri arasında görüşmeleri veya ihaleleri tamamlanmış ve açıklanmış işlemleri kapsamaktadır.

Gerçekleşen birleşme ve satın alma işlemlerinin tümünün açıklanmaması ve işlemlere ilişkin çeşitli kaynaklardaki verilerin birbiriyle tutarsızlığı bu raporda yer alan bilgilerin bir ölçüde eksik kalmasına sebep olabilmektedir. Ancak yine de, özellikle önemli işlemler ve işlem değeri açısından, bu raporda yer alan bilgilerin Türkiye’deki birleşme ve satın alma faaliyetlerini genel anlamda doğru bir şekilde yansıttığı görüşündeyiz.

Raporda yer alan bilgilerin derlenmesinde halka açık kaynaklar kullanılmış olup yatırım bankaları, danışmanlar ve yatırımcılar ile yapılan görüşmeler de dikkate alınmıştır.

Bu çalışmanın hazırlanması sırasında:

• Görüşmeleri veya ihaleleri tamamlanmış olup yasal süreci devam etmekte olan işlemler bu raporda yer almaktadır.

• İhalesi tamamlanmış olan özelleştirme ve TMSF işlemleri, Özelleştirme Yüksek Kurulu veya Fon Kurulu kararı bekleniyor olsa dahi, tamamlanmış işlem olarak kabul edilmiştir.

• T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı dışında diğer kamu kurumları tarafından İşletme Hakkı Devri ya da satış yolu ile gerçekleştirilen işlemler de listeye dahil edilmiştir.

• Grup şirketleri arasında gerçekleştirilen birleşme ve devirler ile kredi borçlarının yeniden yapılandırılması çerçevesinde finansal kuruluşların taraf olduğu işlemler göz önüne alınmamıştır.

• Türk menşeli şirketlerin yurtdışında yaptıkları satın almalar ve birleşmeler ile Türk menşeli şirketlerin yurtdışında kurmuş oldukları bağlı şirketlerinin yurtdışında yaptıkları işlemler, listeye dahil edilmemiştir.

• BİST’te hisse satın alma ve çağrı yoluyla yapılan satın almalar işlemler listesine eklenmemiştir.

• Projelendirilmemiş arsa satışları, işlemler listesine dahil edilmemiştir.

• Açıklanan işlem değerlerine, satın alan şirketin yüklendiği finansal borçlar dahil edilmemiştir.

Raporun hazırlanma prensipleri

Page 32: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

EY Türkiye

İstanbulOrjin Maslak Plaza Maslak Mah. Eski Büyükdere Cad. No: 27 Kat: 1-5Sarıyer 34485 İstanbulTel : +90 212 315 30 00Fax : +90 212 230 82 91

AnkaraFarilya Business Center Ufuk Üniversitesi Cad. No:8 Kat:11 D:53-54Çukurambar 06700 AnkaraTel : +90 312 286 38 00Fax : +90 312 286 07 00

İzmirMistral İzmir Ofis Çınarlı Mah. Ankara Asfaltı Cad. No:15 Kat:23Konak 35170 İzmirTel : +90 232 483 59 59Fax : +90 232 483 70 90

BursaZeno Business CenterOdunluk Mah. Akademi Cad. A-2 C Blok Kat: 6 No: 24Nilüfer 16080 BursaTel : +90 224 232 00 03Fax : +90 224 232 23 96

ey.com/trvergidegundem.comfacebook.com/ErnstYoungTurkiyeinstagram.com/eyturkiyetwitter.com/EY_Turkiye

Page 33: Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2017 RaporuFILE/EY...2017 yılında, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve güvenlik ile ilgili sorunlar ön plana çıkarken, Amerikan Merkez Bankası

EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory

EY Hakkında

EY bağımsız denetim, vergi, kurumsal finansman ve danışmanlık hizmetlerinde bir dünya lideridir. Anlayışımız ve kaliteli hizmetlerimiz dünya ekonomisi ve sermaye piyasalarında güvenin oluşmasına katkıda bulunmaktadır. EY, güçlü yönetim ekibiyle tüm paydaş gruplarına verdiği sözleri yerine getirmekte ve bu şekilde çalışanları, müşterileri ve içinde yer aldığı diğer çevreler için daha iyi bir çalışma hayatı oluşturulmasında önemli bir rol üstlenmektedir.

EY adı küresel organizasyonu temsil eder ve Ernst & Young Global Limited’in her biri ayrı birer tüzel kişiliğe sahip olan, bir veya daha çok, üye firmasını temsil edebilir. Sınırlı sorumlu bir Birleşik Krallık şirketi olan Ernst & Young Global Limited müşteri hizmeti sunmamaktadır. Daha fazla bilgi için lütfen ey.com adresini ziyaret ediniz.

Detaylı bilgi için:Cem Günfer+90 212 408 56 [email protected]

© 2018 EY Türkiye. Tüm Hakları Saklıdır.

Sadece genel bilgi verme amacıyla sunulan bu yayın muhasebe, vergi veya diğer profesyonel hizmetler alanında geçerli bir kaynak olarak kullanılması amacıyla hazırlanmamıştır. Belirli bir konuya ilişkin olarak ilgili danışmana başvurulmalıdır.

ey.com/trvergidegundem.comfacebook.com/ErnstYoungTurkiyeinstagram.com/eyturkiyetwitter.com/EY_Turkiye