bİrİncİ basamakta pandemİ yÖnetİmİ

52
BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ Tokat Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi DR. FATİH ŞUA TAPAR

Upload: sabina

Post on 20-Mar-2016

85 views

Category:

Documents


9 download

DESCRIPTION

BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ. Tokat Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi. DR. FATİH ŞUA TAPAR. Öncesi…. AVİEN İNFLUENZA PANDEMİ PLANI. GİRİŞ. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Tokat Sağlık MüdürlüğüBulaşıcı Hastalıklar Şubesi

DR. FATİH ŞUA TAPAR

Page 2: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Öncesi…

AVİEN İNFLUENZA PANDEMİ PLANI

Page 3: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Bir influenza pandemisi karşısında morbiditeyi, mortaliteyi, sosyal sorunları ve bunların ekonomik sonuçlarını önlemek ya

da en aza indirmek için Tokat

ili olarak hazır mıyız?

GİRİŞ

Page 4: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Pandemik planlamanın amacı; ilimizdeki tüm kişi, kurum ve kuruluşların influenza pandemisini tanımalarını ve sorumluluklarını yerine getirmek üzere hazırlık yapmalarına yardımcı olacak bilgileri sağlamak..

İyi bir planlama ile pandemik suşun bulaşmasını, hasta sayısını, hastanede yatmayı ve ölümleri azaltmak, kamu hizmetlerinin sürekliliğini sağlayarak pandeminin ekonomik ve sosyal yükünü azaltmak..

Hedefi: hastalığın ilimizde kişilere bulaşmasını engellemek, hastalık bulaşanları yayılma olasılığını bertaraf etmek için izole etmek, hastalığın toplum arasında yayılımını durdurucu önlemleri planlı bir şekilde kararlılıkla hayata geçirmektir.

Asıl hedef ise baştaki soruya sürekli “EVET” cevabı verebilmektir

PANDEMİ PLANI İÇİN AMAÇ VE HEDEFLER

Page 5: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

PLAN İÇERİĞİNDE NELER VAR ? …

Page 6: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İLÇE ADI BELEDİYE SAYISI KÖY SAYISI

MERKEZ 10 105

TURHAL 7 47

ZİLE 5 109

NİKSAR 9 87

ERBAA 8 73

REŞADİYE 14 77

ALMUS 11 35

ARTOVA 2 27

PAZAR 3 15

YEŞİLYURT 3 14

SULUSARAY 2 12

BAŞÇİFTLİK 2 8

TOPLAM 76 609

İDARİ DURUM

Page 7: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İLÇE ADI İLÇE MERKEZNÜFUS

BUCAK VE KÖYNÜFUSU

TOPLAM NÜFUS

MERKEZ 130.855 49.577 180.432

TURHAL 64295 23583 87878

ZİLE 34966 30928 65894

NİKSAR 29928 28427 58355

ERBAA 55341 39054 94395

REŞADİYE 8149 19996 28145

ALMUS 4435 17406 21841

ARTOVA 3001 7643 10644

PAZAR 4668 10414 15082

YEŞİLYURT 5082 5988 11070

SULUSARAY 3260 6389 9649

BAŞÇİFTLİK 1528 2098 3626

TOPLAM 345508 241503 587011

NÜFUS DURUMU

Planımız ETF nüfuslarına göre yapılmış ve il nüfusu 600.000 olarak baz alınmış ayrıca ilçe nüfusları da planlama sırasında yuvarlatılmıştır.

Page 8: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İLÇE ADI TOPLAM NÜFUS

SAĞLIK OCAĞI SAYISI

SAĞLIK EVİ SAYISI

HASTANE VE YATAK SAYISI

KAMU FAKÜLTE

ADI YATAK SAY. ADI YATAK SAY.

Merkez 180432 21 45

Tokat DH 514 GOP Üniversitesi Tıp Fakültesi 62

Tokat Doğumevi 125 Medical Park Tokat Hastanesi 47

Turhal 87878 14 24Turhal D.H. 200

Kazova D.H 75

Zile 65894 13 42 Zile D.H. 150

Erbaa 94394 17 33 Erbaa D.H. 150

Niksar 58355 14 39 Niksar D.H. 150

Reşadiye 28145 11 32 Reşadiye D.H. 50

Almus 21841 11 14 Almus D.H. 25

Pazar 15082 3 7 Pazar D.H. 25

Artova 10644 3 12 Artova D.H. 25

Yeşilyurt 11070 32 5

Sulusaray 9649 2 7

Başçiftlik 3626 2 1

Toplam 587011 114 261 1575 62

SAĞLIK ALTYAPISI

Page 9: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Tablo 1 - (Bakanlığımızdan gelen 09.08.06/12521 sayılı yazı uyarınca atak hızı %15 olarak alarak hazırlanmıştır) (İlimiz nüfusu 600000 olarak alınmıştır.)

İL NÜFUSU 600.000

Kümülâtif atak hızı

İnfluenza olan kişi sayısı

Sağlık kurumuna başvuran kişi sayısı

Hastaneye yatan kişi sayısı

Tüm vakalar arasında ölümle sonuçlanan vaka sayısı (sağlık kurumuna başvuran ve başvurmayanlar)

0,15 90.000 45.000 2475 3330

Buna göre(atak hızı %15, hastaneye yatış hızı %5.5, fatalite hızı %3.7 olarak alındığında) bir grip mevsiminde 90.000 vaka görülebileceği, bunların yarısının hastane ve sağlık ocaklarına başvurması halinde, toplam 45.000 poliklinik başvurusu olacağı, 2475 kişinin influenzaya bağlı komplikasyonlar nedeniyle hastaneye yatacağı ve tüm vakalardan (hastaneye yatan, sağlık kurumuna başvuran ya da başvurmayanlar dahil) 3330 influenzaya bağlı ölüm olabileceği tahmin edilebilir.

Tedavi için gerekli minimum hastane yatak sayısı: 2475x5 gün yatış = 12375 gün hastane yatağı

İL PANDEMİ SENARYOLARI

Page 10: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ
Page 11: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

TOKAT MERKEZ 177.000

Kümülâtif atak hızı

İnfluenza olan kişi sayısı

Sağlık kurumuna başvuran kişi sayısı (50%)

Hastaneye yatan kişi sayısı

Tüm vakalar arasında ölümle sonuçlanan vaka sayısı (sağlık kurumuna başvuran ve başvurmayanlar

0,15 26.650 13.375 730 986

PANDEMİ DURUMUNDA KURUMSAL SAĞLIK HİZMETİ PLANLANAN KURUMLAR VE HİZMET PLANI%15 Atak hızına göre ilçeler bazında veriler aşağıdaki gibidir.NOT: Nüfus değişikliklerinin çok az olması nedeniyle aşağıdaki verilerde değişiklik yapılmamıştır.Pandeminin 15 haftalık bir süre devam edeceği öngörülürse en fazla vakanın görüleceği 6. haftanın toplam vaka içindeki payı 21.6 (yaklaşık 22) olacaktır. Altıncı haftaya göre bu hafta içerisinde 3000 başvuru olacak ve bunlardan 165 yatış görülecektir. Toplam 725 yatak bulunan merkezde hasta yatışında sorun olmayacağı görülmektedir. Başvurulara cevap verilmesinde de hekim ve yardımcı sağlık personeli açısından sorun yoktur. Ancak ilçelerden sevk olduğu takdirde -ki mutlaka olacaktır- belirlenen binaların seyyar hastane olarak kullanılması mecburiyeti doğabilecektir.

Page 12: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İL PANDEMİ PLANLAMA KOMİTESİ LİSTESİ

SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜMüdür YardımcısıBulaşıcı Hastalıklar Şube MüdürüBulaşıcı H. Şube TabibiSağlık Ocakları Şube MüdürüDiğer Sağlık YetkilileriDr. Cevdet Aykan DH. Başhekim Tıp fakültesi H. BaşhekimDr. Cevdet Aykan DH. İntaniye Uzm.Tokat Doğumevi BaşhekimGOP Üniv. Tıp Fak. İntaniye Uzm.Tarım İl MüdürlüğüHayvan sağlığı Şb. Md.Tabip OdasıTb. Odası BaşkanıEczacı OdasıEczacıOdası Başkanıİl Sosyal Hizmetler MüdürlüğüMüdür Yard.Belediye TemsilcisiBaşkan Yrd.)Gönüllü Kuruluş Temsilcisi(Kızılay Tokat Şube Bşk.)Medya TemsilcisiİHA temsilcisi

Page 13: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İL KRİZ MERKEZİNİN YAPILANMASI, GÖREV VE SORUMLULUKLARI(Sağlık Müdürlüğü dışındaki görev paylaşımı)

TOKAT VALİLİĞİİl Hıfzısıhha Kurulunun kararlarının uygulanmasıKarantina, izolasyon, okul ve işyeri kapatma, tatil edilme gibi uygulamaların gerçekleştirilmesiToplum düzeninin sağlanması, sağlık kuruluşlarında gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasıHastane olarak kullanılacak kamu binaları ve seyyar hastanelerin hazırlanmasıSağlık Müdürlüğünce talep edilen uygulamaların kriz yönetimi kapsamında gerçekleştirilmesiMİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜOkullarda eğitim verilmesiGerektiği hallerde okulların tatil edilmesiGönüllü personel temininde destek verilmesiSağlık Müdürlüğünce talep edilen uygulamaların kriz yönetimi kapsamında gerçekleştirilmesiTARIM VE KÖYİŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜSağlık Müdürlüğü ile bilgi paylaşımının sağlanmasıTopluma eğitim verilmesiSağlık Müdürlüğünce talep edilen uygulamaların kriz yönetimi kapsamında gerçekleştirilmesiGÖNÜLLÜ KURULUŞLARSağlık Bakanlığının belirlediği standartlarda topluma eğitim verilmesiGerektiği hallerde gönüllü personel teminiGerektiği hallerde, seyyar hastane veya e hastanelerin ihtiyaçlarının karşılanmasıSağlık Müdürlüğünün talepleri olduğu takdirde destek sağlanmasıDİĞER KURUM VE KURULUŞLARGerektiği takdirde her türlü personel, araç, gereç ve malzeme temininde yardımcı olunmasıPersonel veya hasta transferi gereken durumlarda araç ve ulaşım desteği sağlanmasıSağlık Müdürlüğünce talep edilen uygulamaların kriz yönetimi kapsamında gerçekleştirilme

Page 14: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ OPERASYON MERKEZİNİN YAPILANMASI, GÖREV VE SORUMLULUKLARI

BAŞKAN: İL SAĞLIK MÜDÜRÜBAŞKAN YARDIMCISI: İL SAĞLIK MÜDÜR YARDIMCISI KURUMLARARASI KOORD. SORUMLUSU: İL SAĞLIK MD. YRD.SÜRVEYANS HİZMETLERİ: BULAŞICI HASTALIKLAR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK OCAKLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜİSTATİSTİK ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜHALK SAĞLIĞI LABORATUVARI MÜDÜRÜLOJİSTİK HİZMETLER : İDARİ VE MALİ İŞLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜSAĞLIK OCAKLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜDr. İLAÇ VE ECZACILIK ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜÇEVRE SAĞLIĞI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜHASTANE HİZMETLERİ: YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI ŞUBE MÜDÜRLAÇSAP ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ112 VE ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ŞUBE MÜDÜRL. BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER : BASIN BÜROSU AÇSAP ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜEĞİTİM ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜGENEL İDARİ HİZMETLER: İDARİ VE MALİ İŞLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

Page 15: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İL PANDEMİ İZLEME KURULU

İL SAĞLIK MÜDÜRÜ

BULAŞICI HASTALIKLAR ŞUBE MÜDÜRÜ

HASTANE BAŞHEKİMLERİ

ENFEKSİYON HAST. ve KLİNİK MİKROBİYOLOJİ UZMANLARI

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UZMANLARI

GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANLARI

HALK SAĞLIĞI UZMANLARI

ACİL TIP UZMANLARI

KONU İLE İLGİLİ DİĞER UZMANLAR

Page 16: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

İLÇE SEYYAR HASTANE VE HASTA BAKIM MERKEZLERİ

HİZMETİ ALACAĞI KURUM

TOKAT MERKEZ Sağlık Meslek LisesiKredi ve yurtlar Kurumu Öğrenci yurdu

Tokat DH.Tıp Fakültesi Hastanesi

TURHAL Sağlık meslek lisesi Turhal DH.

ZİLE Sağlık meslek lisesi Zile DH.

ERBAA Sağlık Meslek Lisesi Erbaa DH.

NİKSAR Sağlık Meslek Lisesi Niksar DH

REŞADİYE Halk Eğitim Merkezi Reşadiye DH.

ALMUS Pansiyonlu Cumhuriyet ilköğretim Okulu Almus DH.

PAZAR Dökmetepe Ali Şevki Erek YİBO Pazar DH.

ARTOVA Yatılı Bölge Okulu Artova DH.

YEŞİLYURT Yakınlığı nedeniyle Sulusaray ilçesi ile ortak bir kurum kullanılacaktır.

Yeşilyurt Sağlık Ocağı

SULUSARAY Fatih İlköğretim Okulu Sulusaray SO

BAŞÇİFTLİK Başçiftlik İlköğretim Okulu Başçiftlik SO

PANDEMİ DURUMUNDA İL GENELİNDE KURULACAK SEYYAR HASTANE VE HASTA BAKIM MERKEZLERİ HAZIRLIK PLANI

Page 17: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

LOJİSTİK DEPOLAMA VE DAĞITIM PLANI

SAĞLIK PERSONELİ KORUYUCU MALZEME KİTİ(Bir adet koruyucu gözlük, Beş adet maske, Beş çift nonsteril eldiven, Beş çift galoş, 500 ml el dezenfektanı)

ÇALIŞTIĞI KURUM PERSONEL SAYISI

MALZEME İHTİYACI

NEREDEN KARŞILANACAĞI

SAĞLIK BAK. I. BASAMAK TOPL. 1300 1350Sağlık Bakanlığı personeli için SB tarafından karşılanacak. Diğer kurumlar kendisi alacak.

SAĞLIK BAK. II. BASAMAK TOPL. 2467 2500

ÜNİVERSİTE TOPLAMI 377 400

ÖZEL SAĞLIK KURUMLARI 200 200İL GENELİTOPLAM 4344 4450

CERRAHİ MASKE

HEDEF GRUP KİŞİ SAYISI MASKE İHTİYACI

NEREDEN KARŞILANACAĞI

İL GENELİNDEKİ KAMU KURUM VE KURULUŞLARI İLE İŞYERLERİ

Kurumların ayrı ayrı alım yapması yerine İl Özel İdaresinde alım yapılmasına karar verilmiştir.

İL GENEL NÜFUSUNUN %5-10 600.000 60.000 SAĞLIK MÜD. ALACAK

Page 18: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

LOJİSTİK DEPOLAMA VE DAĞITIM PLANI

SAĞLIK PERSONELİ İÇİN DİSPOSİBLE ÖNLÜK

ÇALIŞTIĞI KURUM PERSONEL SAYISI

ÖNLÜK İHTİYACI

NEREDEN KARŞILANACAĞI

SAĞLIK BAK. I. BASAMAK TOPL. 1300 2600 SAĞLIK MÜD. ALACAK

SAĞLIK BAK. II. BASAMAK TOPL. 2467 4934 KURUMLARI ALACAK

ÜNİVERSİTE TOPLAMI 377 754 KURUMLARI ALACAK

ÖZEL SAĞLIK KURUMLARI 200 400 KURUMLARI ALACAK

İL GENELİTOPLAM 4344 8688

PANDEMİ ÖNCESİ DÖNEMDE AŞILAMA

HEDEF GRUP KİŞİ SAYISI AŞI İHTİYACI NEREDEN KARŞILANACAĞI

Sağlık Personeli 4344 4560(%5 fire)SAĞLIK BAKANLIĞI GÖNDERECEKHuzurevi ve kronik hasta veya yaşlı bakımı ile ilgili

işlerde çalışanlar 150 150

Grip Hastalığının Yaşamsal Risk Oluşturduğu Kişiler 65.000 65.000 KURUMLARI ÖDEYECEK

60 Yaş üstü nüfus 72.000 72.000 KENDİLERİ ALACAK

Page 19: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

ANTİVİRAL İLAÇ / Rakamlar yaklaşık olarak belirlenmiştir.

1. Aşının kontrendike olduğu veya influenza teması öncesinde aşılamanın yapılmadığı hasta grupları,2. İnfluenzaya bağlı morbidite ve mortalite açısından yüksek risk taşıyanlara bakım hizmeti veren sağlık personeli ve bu kişilerle evde temas edenler,

20.000

SAĞLIK BAKANLIĞI GÖNDERECEK

3. Bağışıklık sistemi baskılananlar ve aşıya yetersiz cevap vermesi beklenenler,4. Aşılanan, ancak bağışıklık cevabı geliştirmek için yeterli vakit olmayan yüksek risk taşıyanlar,5. İnfluenza mevsimi veya influenza aktivitesinin en yüksek olduğu dönemde, yüksek riskli ve aşılanmamış kişiler,

20.000

6. İnfluenza yayılımının ve etkisinin azaltılmasının istendiği kurumlar [bakımevleri, huzurevleri, hastaneler ve bağışıklık sistemi baskılanmış hastalara (HIV/AIDS’li hastalar gibi) hizmet veren kuruluşlar]7. Aşı henüz yeni virüs tipine karşı etkin olmayacağı için, yeni bir alt tip ile gelişen salgınlar.

15.000

İL GENELİTOPLAM 55.000

LOJİSTİK DEPOLAMA VE DAĞITIM PLANI

Page 20: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

TOPLUMDA ALINMASI GEREKEN ENFEKSİYON KONTROL ÖNLEMLERİ İLE İLGİLİ PLAN

Bu amaçla yapılması planlana başlıca aktiviteler aşağıda özetlenmiştir:

Eğitim: Risk altında bulunanlar için bilgilendirme, Genel hijyen alışkanlıkları için tavsiyelerVakaların enfeksiyonu bulaştırma riskini azaltmak için önlemler Vakaların tanımlanması ve izolasyonuMaske kullanımı Temaslarla enfeksiyonun geçme riskini azaltmaya yönelik önlemler Temaslıların sürekli izlenmesi ve gerekirse gönüllü karantinaTemaslıların etkilenmeyen bölgelere seyahati için kısıtlamalar

Page 21: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

TOPLUMDA ALINMASI GEREKEN ENFEKSİYON KONTROL ÖNLEMLERİ İLE İLGİLİ PLAN

Sosyal mesafeyi arttırmak için önlemler Semptomatik kişilerin gönüllü ev hapsi Çocukların bir araya gelmesini azaltıcı önlemler (Okulların kapatılması vb.)Erişkinlerin bir araya toplanmasını engelleyici önlemler ( kilit görevlerde çalışmayanlar için izin, işyerleri kapatılması, kitle toplantılarının engellenmesi,)Gerekirse halka açık alanlarda maske kullanımıSemptom başlangıcı ve hasta izolasyonu arasındaki aralığı azaltmak için önlemler Kendi tanılarını koymak için halkın eğitilmesiEtkilenen bölgelerde günlük ateş ölçme konusunda eğitimAmbulans destekli telefon hatları kurulmasıUygun enfeksiyon kontrolü ile birlikte ateş klinikleri kurulmasıÜlke içindeki enfekte bir bölgeye giren veya çıkan kişilerle ilgili önlemler Enfekte yerleşim yerlerine seyahat kısıtlaması

Page 22: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

SONRASI…

Page 23: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Aşıyla ilgili tartışmalara yanıtlar…

Page 24: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Aşıda cıva var….

Söz konusu edilen bir cıva bileşiği olan Thiomersal’dır ve yıllardır aşılarda güvenle kullanılan koruyucu maddelerden biridir. Thiomersal etil cıvadır.. (5- 50 mcg) Aşılara aşının steril halde kalması için eklenir. (Çok dozlu aşılara)

Thiomersal içeren aşılar yıllardır bebek, çocuk ve hamilelere yapılan aşılar da dahil yıllardır güvenle kullanılmaktadır.

Vücutta birikme özelliği yoktur. Vücutta birikebilecek ve zararlı olabilecek olan Metil civadır ve ne yazık ki pek çok kişinin farkında olmadığı bir gerçek: Metil civa deniz ürünleri başta olmak üzere pek çok yiyeceğin içinde bulunmaktadır…

Ben aşı olmayacağım

çünkü içinde cıva varmış…

Page 25: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Aşının içinde adjuvan var…

* Adjuvanlar, aşıların içine bağışıklık sisteminin verdiği yanıtı arttırmak için eklenen yardımcı maddelerdir.

* Adjuvanlar bir doz aşıdaki virüs içeriğinin 2-8 kat azalmasını sağlamaktadır.

* İçinde Alüminyum bileşiği adjuvan içeren aşılar 80 yıldan bu yana bir çok aşıda kullanılmaktadır.

* Adjuvan olarak skualen içeren grip aşısı, 1997 yılından bu yana, 12’si Avrupa’da olmak üzere 23 ülkede kullanılmaktadır.

•DSÖ aşı üreticilerine pandemi sırasında daha fazla aşının üretimini sağlayacağı gerekçesiyle adjuvanlı aşı üretmelerini tavsiye etmiştir.

•İnsan aşılarında squalen kullanımıyla ilgili çok fazla sayıda deneyim/çalışma var. Squalen içeren adjuvanlarla ilgili olarak yapılan 70 den fazla klinik çalışmada güvenlikle ilgili herhangi bir belirgin artış/sorun bildirilmemiş. •Adjuvanlar; eklendikleri aşılarda - özellikle mutasyon durumunda - etkinliği daha iyi korumaktadır..

Page 26: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Bu yeni bir aşı… İlk defa uygulanıyor.. Kobay olmak istemiyorum..

Bu aşının içeriğinde yeni olan tek içerik antijendir (inaktif H1N1 virüsü)

Geriye kalan bütün adjuvan, koruyucu maddeler ve diğer içerikler yıllardır değişik aşılarda bulunmaktadır.Aşıyla ilgili yapılan spekülasyonların en büyük yanılgılarından biri budur

Pandemik aşı bugüne kadar dünyada 70

milyona yakın insana uygulanmıştır..

Page 27: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Aşı Felç / Guillian Barré Sendromu (GBS) yapıyormuş..

Grip aşısı yapılmakla GB sendromu gelişme riski 1 milyonda 1’den az; İnfluenza hastalığının kendisini geçirirken GB sendromu olma olasılığı ise 1 milyonda 40’dan fazla !!

• GB oluşmasında en yüksek oranda suçlanan etken Campylobacter jejuni enfeksiyonu; ayrıca HIV enfeksiyonu, CMV, M. pneumonia, EBV’de belirgin olarak yüksek oranda etken olabiliyor. Daha az olarak da su çiçeği, Herpes simpleks virüs, influenza virüsünün kendisi, H. influenza ve E. coli gibi bakteriler de etken olabiliyor.

Page 28: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Her kimyasal maddenin bazı yan etkileri vardır.. Bunu görmek için ilaçların prospektüsüne bakılması yeterlidir. Aşı da bir kimyasaldır ve bazı yan etkileri vardır. Yan etki sadece domuz gribi aşısı değil tüm aşılar için geçerlidir.. Yan etkilerine rağmen bir ilacı alıyorsak faydası zararından daha fazla olduğu içindir.

Aşı kimyasal ürünler arasında fayda / zarar oranı en efektif üründür..

Aşının çok yan etkisi varmış…

DSÖ 19 KASIM 2009 AÇIKLAMASI

• 16 ülkeden gelen ve 65 milyon doz aşının yapılması sonucu bildirilen verilere göre:

Yan etki hızı : 1 / 10.000Bunların ancak %5 ciddi YE12 Geçici Guillain – Barre olgusu30 Ölüm bildirilmiş ancak aşıyla ilgisi kanıtlanmamış..

(Tesadüfi birliktelik)

Hastalık nedeniyle kayıtlara geçen ölüm sayısı 8000 den fazla…

Page 29: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Hastalananların çoğu hafif atlatıyor. Hastalığı geçirerek de bağışık olunabilir. Hem ilacı da var.. (Oseltamivir / Tamiflu )

Bu doğru olsa da hastalığın olası yan etkileri aşıyla karşılaştırılamayacak derecede yüksektir ve ayrıca ölüm riski de vardır.. Hastaların sağlık kurumlarını olağan dışı işgali başka ciddi hastalığı olanlar içinde sorun yaratabilmektedir.. (ikincil sorunlar) İlacın da YE vardır..

Özellikle bazı gruplarda (Altta yatan hastalığı olanlar – Gebeler – 2 yaş altı çocuklar gibi ) bu yargı asla önerilmez!!

Grip ilacı içeriği: Bir şişe 30 g süspansiyon için toz içinde 1.182 g oseltamivir fosfat içerir. 52 ml içme suyu ile sulandırıldığında hazırlanan %1.2 konsantrasyondaki süspansiyon 12 mg/ml oseltamivir içerir. Diğer maddeler: Sodyum dihidrojen sitrat (E 331), ksantan zamkı (E 415), sodyum benzoat (E211), sakarin sodyum (E954), titanyum dioksit (E171) ve tutti frutti aroması. Tamiflu %1 den fazla advers etki bildirimi vardır.

Page 30: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Aşıdan şurada, burada, şu kadar… insan ölmüş…

(Hep farazidir.. Net bilgi yoktur.. Ölenlerin kimlikleri yoktur.. Dedikodu olduğu çok bellidir.. Aşının içindeki hangi maddenin nasıl öldürmüş olabileceği düşünülmemiştir .. Anaflaksi dışında aşıyla ölüm olması olağandışıdır. Anaflaksi ise aklınıza gelen her kimyasal ürünle başınıza gelebilir.

EK BİR YORUM: 0.5 ml (500 mg) aşının içinde antijen ve yardımcı maddeler toplamı 10 - 20 mg. civarındadır. Kalanı sudur. Bu kadar küçük bir miktar anaflaksi hariç ölüme neden olmaz. (Bir karşılaştırma: Siyanür en öldürücü zehirlerden biridir. Hidrojen siyanür için ölümcül doz 50 mg, sodyum ve potasyum tuzları için ise 200-300 mg'dir. )

Page 31: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Mevsimsel grip daha çok öldürüyor..

Göreceli olarak doğrudur ancak mevsimsel gripte ölümler daha çok dolaylıdır. Pandemik gripte ise doğrudan olmaktadır.

Örneğin mevsimsel influenza esas olarak sekonder pnömoni yaparken domuz gribi olgularında %25 oranında primer pnömoni gelişmektedir. Yani virüs doğrudan akciğere yerleşip pnömoniye neden olmaktadır !!!

Pandemik gripte ayrıca altta yatan hiçbir hastalığı olmayan sağlıklı insanlarda da ölüm görülebilmektedir. Bu mevsimsel gripte olağan bir durum değildir.

Page 32: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Virüs mutasyon geçirmiş.. Bu aşının faydası yok..

Mutasyon geçirdiğinde aşının etkisi yok olmamakta ancak azalmaktadır. Mutasyon kötü yönde geçirdiğinde aşısız olanlar çok daha büyük bir risk altında olacaklardır.

EK BİLGİ:

* Mutasyon iyi yönde de olabilir

* Şu anda yaygın mutasyon yoktur..

* Yapılan aşının koruyuculuğu mutasyon durumunda devam edecektir.

* Adjuvanlı aşların mutasyon geçiren virüse karşı koruyuculuğu adjuvansız aşılara göre daha yüksektir..

Page 33: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Amerika’da farklı aşı kullanılıyor… O aşıdan olsa yaptırırdım..

ABD aşılarında adjuvan kullanılmamaktadır. (Tek fark budur, diğer özellikler aynıdır.) Bunun ülkeye özel nedenleri vardır ancak bu durum ABD nin doğru iş yaptığını göstermez.

20 kasım 2009 da reuters in sağlık haberleri arasında yer alan sağlık ve bilim editörü tarafından yazılan bir metinde bizim ülkemizde olanın tam tersinin amerika için tartışma konusu olduğunu görebilirsiniz.. Fazla antijen kullanıp adjuvan kullanmayarak hem gereksiz ekonomik kayıp olduğu, hem daha az insanın aşılanabildiği, aşısız kalan daha fazla insanın risk altında bırakıldığı anlatılıyor. Ayrıca adjuvanlı aşının genç erişkinlerde daha fazla immün yanıt oluşturduğu ve avrupada kullanılan tipte adjuvanlı aşının neden kullanılmadığı sorgulanıyor.

Did U.S. make mistake in skipping vaccine additive? 

By Maggie Fox, Health and Science Editor / WASHINGTON (Reuters)

Page 34: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Neden kağıt imzalatılıyor.. Demek ki bir sorun var..

Kullanılan her ilacın içinden prospektüsü çıkıyor ve içinde bir sürü YE yazıyor.. Buna rağmen faydası riske göre daha fazla olduğu için ilacı kullanıyoruz.. Yapılan sadece bu uygulamanın aşı için de kullanılmasıdır… İmzalatılan kağıda “aydınlatılmış onam” denmektedir. Aşı uygulaması sizlere yetkililer tarafından tavsiye edildiği için onayınızın alınması amaçlanmaktadır ve bilimsel yaklaşım açısından doğru bir uygulamadır. Yetkilileri bu uygulamaya biraz da çıkan tartışmalar yöneltmiştir.

Page 35: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Faz çalışmaları bitmeden (ruhsat alınmadan )piyasaya sürülmüş..

Konuyu bilmeyenlerin dile getirdiği ancak doğruluk payı da olan bir yargıdır:

Aşılar (ve pek çok ilaç) hayvan deneylerinden sonra dört fazdan geçerler.. Fazlar gönüllü insanlar üzerinde denenir. En önemlisi birinci fazdır ve ciddi yan etkiler gözlenir.. Fazların üçü az sayıda gönüllüler üzerinde geçildikten sonra 4. faz uygulama sırasında izlenir. Dolayısıyla fazlar hiçbir zaman bitmez.

Aşının ABD’de FDA, Avrupa’da EMEA denilen kuruluşlardan onay almadan piyasaya sürülmesi

imkansızdır..

Page 36: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Şimdi bir şey yapmasa da yıllar sonra etkileri çıkacakmış…

Bir kimyasal maddenin yıllar sonra etkisini göstermesi için:

1 – Doz artırımı olması

2 – Vücutta metabolize olmadan beklemesi gerekir..

Aşıda

1 – Yılda bir kez olduğu için bu madde geçersizdir..

2 – Antijenler (virüsler) ve onlara karşı oluşan antikorlar vücutta kalıcı olabilirler.. Ancak bundan korkarak aşı olmayanlar hastalığa yakalanarak çok daha fazla antijen almayı göze almış olmaktadır.

Page 37: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Aşı kanser yapıyormuş… Aşı olmayı düşünmüyoruz çünkü kanser yapıyormuş….

Page 38: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Artık çok geç bu saatten sonra aşı olsam ne olur…

İnfluenza Sezonu

Başlangıç Haftası

PikHaftaları

Bitiş Haftası

2004-2005 49 1-2 8.

2005-2006 47 8-9* 17.

2006-2007 49 4-5 17.

2007-2008 44 2-3 18.

2008-2009 48 3. ve 10. 21.

Türkiye’de İnfluenza Sezonundaki Değişim

Page 39: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Kanada’ ya verilen aşılar geri çekilmiş…

Basın da çıkan bu haber inanılmaz derecede yanıltıcıdır ve büyük bir sorumsuzluk örneğidir.. Haberi yapanlar büyük vebal almışlardır..

Domuz Gribi aşısında şok karar!Türkiye'ye de grip aşısı veren ilaç firması

Glaxosmithkline, Kanada'nın aldığı domuz gribi aşılarından büyük bölümünü geri çekti..

AŞISI GRİBİNDEN BETER! 24 Kasım 2009 Salı 17:28Domuz Gribi aşısı, hastalıktan beter çıkınca piyasadan geri çekildi. Türkiye'de de

tartışmalara neden olan ilaç konusunda Başbakan haklı çıktı.Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), GlaxoSmithKline ilaç şirketine ait domuz gribi aşısının

Kanada"ya gönderilen bir partisinin "ciddi" alerjik reaksiyona neden olduğunu, söz konusu aşının geri çekildiğini bildirdi. Söz konusu grip aşısıyla ilgili olarak Başbakan işle Sağlık Bakanı ters düşmüş ve Başbakan Erdoğan, aşı vurduran Bakanın aksine "aşı olmam" demişti...

Page 40: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Olayın aslı…• Aşılar üretim bandından “lot” denilen partiler halinde çıkarlar.. Herhangi bir lotta

uygulama sırasında beklenenden fazla sayıda YE görülürse o lot geri çekilir ve bunun nedeni incelenir. Sonuçta aşıyla ilgisi bulunmazsa geri dağıtılır, bulunursa imha edilir.. Bu durum rutin aşılarda da ara ara yaşanır. Bu nedenle aşı kaydında lot numarasının da yazılması esasdır.

Page 41: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Virüs olayı hikaye, aşı satabilmek için abartıyorlar..

Pek çok ülke aşıyı kendisi üretmektedir. Bu doğru ise neden rusya, çin gibi ülkeler dünyanın parasını ayırıp aşı üretiyorlar… Bu teoriler yerine belki de şu tabloya kafa yormalıyız:

Biz neden yokuz!!

Page 42: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Mevsimsel grip aşısını her yıl oluyorum.. Domuz gribi olmayacağım..

Bu seneki mevsimsel grip aşısı içeriği:A/Brisbane/59/2007 (H1N1)-benzeri virüsA/Brisbane/10/2007 (H3N2)-benzeri virüsB/Brisbane/60/2008-benzeri virus

Güney yarıküre için 2010 yılının aşı içeriği A/Perth/16/2009B/Brisbane/60/2008H1N1A/California/7/2009(H1N1) (şu andaki domuz gribi aşısı !!!!)

Sonuç: Kuzey yarımkürede de gelecek sene mevsimsel grip aşısının içeriğine H1N1 suşu

konacak.. Gelecek yıl zaten rutin aşının içine konacak bir aşı için kopan tartışmaya anlam vermek zor..

Page 43: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Trafik kazalarından ölme, saldırıya uğrayarak ölme, yataktan düşerek ölme, suda boğularak ölme, zehirlenerek ölme vs. vs… İhtimalleri domuz gribinden ölme ihtimaline göre çok daha fazladır..

İnternette buna benzer mailler dolaşmakta ise de kurulan mantık yanlıştır.. Kontrol edemeyeceğimiz faktörleri kontrol edilebilecek bir faktörle karşılaştırmak elma ile armutu toplamak gibidir..

Page 44: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Gereksiz bir panik havası yaratılıyor.. Buna tepki gösteriyorum..

Domuz gribinde kıyamete 2 kala!

Domuz gribi öldürerek yayılıyor. Krtik eşiğe sadece iki hafta kaldı. Bakanlık, alınması gereken önlemleri açıkladı. Geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanı Recep Akdağ'ın önümüzdeki iki ay içinde virüsün çok hızla yayılabileceğini söylemesi ve ''Domuz gribinde kritik eşik 15 Aralık" demesinin ardından dikkatler aralık ayına odaklandı

İnternet Haber: 29 Kasım 2009

.

Bu “gerçekten” gereksiz paniği basın körüklemektedir.. Ne hastalık ne de aşı için bu tür yaklaşımlara gerek yoktur, yararsızdır ve pek çok risk yaratır.. Panik yapmamak, sadece doğru bilgileri edinmek yeterlidir. Hastalıkla ilgili panik oluşturacak şekilde yayın yapan basının, bununla orantılı olacak şekilde aşıyı desteklemesi gerekirken anti bilimsel yaklaşımla aşının önüne ket koyucu haberler yapması da trajikomik bir durumdur.

Page 45: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Başbakan aşı olmayacağını söyledi.. Var demek ki bir bildiği…

Cevap içinde gizli.. Başbakan aşı olmayın demiyor, sadece kendi adına konuşuyor.. Siz de kendi adınıza karar vermelisiniz çünkü herkesin şartları birbirinden farklıdır.. Bilimsel konularda yetkili otoritelerin açıklamalarını dikkate almakta fayda vardır.

NOT: (Pek çok kişi bu bu gerekçeyi kullanmakta ise de bu biraz da bireysel sorumluluğu üstümüzden atma eğilimidir ve doğru değildir..)

Page 46: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

•Geçenlerde çok kötü grip oldum.. Hastalığı geçirdiğimi düşünüyorum. Aşı olmama gerek yok.. (Konfirme edilmiş – laboratuarda sonucu alınmış- kişiler için aşıya gerek yoktur ama yapılırsa da zararı olmaz.. İlave antikora sahip olursunuz)

• Her şeye alerjim var, aşının da alerji yapmasından korkuyorum.. (Anaflaksi tarzı bir alerji olmadıkça sorun yoktur.. Endişe edildiği durumlarda acil serviste aşı olunabilir.)

• Imuneks / Vitaminler / Pnömokok aşısı sorunu…

• İğneden çok korkuyorum. ABD deki gibi burundan olsaydı..(ABD de burundan sprey tarzında yapışan aşı canlı bir aşıdır.. Canlı aşılar inaktive aşılara göre daha risklidir ve özel uygulama gerektirir.. ABD de ilk uygulamalar canlı aşı ile yapılmış ve arkasından inaktive aşılara geçilmiştir..)

* Veremden, sıtmadan dünyada ne kadar insan ölüyor.. Neden onlar dile getirilmiyor da varsa yoksa domuz gribi..

Diğerleri…

Page 47: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

•Doktor arkadaşlarıma sordum yaptırma dedi.. Hem doktorlar da yaptırmıyor.. (doktorlar da birer insandır ve halktan biridir.. Bu durumda otoritelere bakmak lazım)

• Kısırlık yapıyormuş.. (Yıllardır eskimeyen komplo teorisi.. Çocuk felci için de öyle demişlerdi.. Bu aşıyı almayan çocuk kalmadı.. Doğru olsaydı nüfusumuz yarıya inmeliydi..)

• Aşının içinde domuz proteini var.. Haramdır. (domuzla tek ilgisi anlatıldı.. Başka ne denir ki..)

•Bana bir şey olmaz..

Pandemi kendisini ancak toplumun yaklaşık yarısı bağışık olunca sınırlayacaktır.. Bu demektir ki: Ülkemiz de yaklaşık 36 milyon kişi ya aşı olacak ya hastalığa yakalanacak..

• Bunun arkasında başka ülkeler var ! (iyi de önlem almayalım mı?)

Diğerleri…

Bunlar bitmez……

Page 48: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

RİSK ANALİZİAşı olanlar….

RİSK:Hafif YE riski: 1/10 – 1/100

Önemli YE riski: 1/100.000 – 1/1.000.000

Aşıya rağmen hastalığa yakalanma: H1N1 koruyuculuk %90 lar civarındadır. Aşıya rağmen hastalık geçirilebilir ama sağlıklı kişilerde ağır tablo görülmeyecektir.

FAYDA:Hastalıktan yüksek oranda korunma

Böylece hastalığın neden olacağı uzun süreli iş gücü kaybı, çok daha yüksek oranlarda YE ler ve ölüm riskinden kurtulma

Virüs mutasyon geçirdiğinde hazırlıksız yakalanmama

Page 49: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

RİSK ANALİZİHASTALIĞA YAKALANANLAR…RİSK:Yüksek oranda YE riskleri (ilerleyen yıllarda sinir sistemi hastalıkları görülme oranı

hastalığı geçirenlerde daha fazladır)

Ağır grip tablosu nedeniyle hastanede yatma ve Grip komplikasyonları nedeniyle yoğun bakım / solunum desteği riski

Hafife alınmayacak ölüm riskiPandemi de hastalıkla ilgili oranlar:Klinik atak hızı: % 30Komplikasyon oranı: Klinik vakaların % 15’iHastaneye yatma oranı : Klinik vakaların %2’siVaka ölüm hızı: Klinik vakaların %0.1-0.2’si

FAYDA:Aşıya göre biraz daha fazla bağışıklık oranı (ancak virüs mutasyon geçirdiğinde

aşının avantajı daha fazladır.

Domuz gribini atlatmış olma ile gururlanma..

Page 50: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

AŞI….. Aşı kararında bilimsel düşünce akışı…

Bu hastalıktan korunma için Aşı var mı?Bu hastalıktan korunma için Aşı gerekli mi ?

Hastalığın seyri ve bulaşma yoluna göre bu soruya cevap verilir. ( Seyri hafifse hastalığı geçirerek bağışıklık göze alınabilir ve , Bulaşma yolları sınırlıysa bireysel korunma tercih edilebilir. )

Ben Aşı önerilen grupta mıyım?Aşı olmama engel bir durumum var mı?

• Eğer bir hastalıkta ciddi hastalık bulguları, sakatlık ve ölüm riski varsa aşı ile koruma tartışılmayacak bir biçimde

önerilir..

Page 51: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

ÖZET…• Aşıların yok ettiği hastalıklar:Çiçek: 1975 den beri vaka yokÇocuk Felci - 1998 yılından beri vaka yokBoğmaca – Difteri – Tetanoz - Kızamık : 0 vaka düzeyine yaklaştıHepatit B – Yayılımı durduruldu ve sınırlandıPnömoni – Menenjit : Vaka sayılarında belirgin düşüşler

• Ülkemizde 1970 lerdeki bebek ölüm hızının 150/ 1000 lerden 15 / 1000 lere düşmesinde en büyük rol aşılarındır..

SONUÇ:

Aşı bir nimettir..

Lütfen nimete basmayalım…

Page 52: BİRİNCİ BASAMAKTA PANDEMİ YÖNETİMİ

Dr. Gülden Yörüten’in anısına saygıyla…

TEŞEKKÜRLER