birinci basamakta - akılcı İlaç kullanımı · v Ön söz sağlık bakanlığı olarak...

Bir

inci

Ba

sam

ak

ta A

kılc

ı Re

çete

Ya

zım

ı

Birinci BasamaktaAkýlcý Reçete Yazýmý

Araþtýrma Serisi : 7

ANKARA 2011

Birinci BasamaktaAkýlcý Reçete Yazýmý

Araþtýrma Serisi : 7

Telif Hakkı Sahibi:

© Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, 2011

Tüm hakları Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğüne aittir. Kaynak gösterilmeksizin alıntı yapılamaz. Alıntı yapıldığında kaynak gösterimi; “editör/yazar adları, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı, basım yeri, basım yılı” belirtilmesi şeklinde olmalıdır. 5846 Sayılı Yasa gereği Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğünün onayı olmaksızın tamamen veya kısmen çoğaltılamaz.

Copyright Owned By:

Hygiene Center Presidency School of Public Health. No citations shall be allowed without the source of reference. In case of citing, the source of reference shall be indicated as: “editor/author names, School of Public Health, Refik Saydam Hygiene Center Presidency, Ministry of Health of Turkey, publishing place, publishing date”. Neither full nor partial reproduction shall be allowed without the written permission of the School of Public Health as ordered by the Law Numbered 5846.

ISBN: 978-975-590-400-9

Sağlık Bakanlığı Yayın No: 854

HMM Yayın No: HMM-2011-36

Baskı: Yorum Basın Yayın Sanayii Ltd.Şt. İvedik Organize Sanayi Bölgesi Matbaacılar Sitesi35. Cadde No: 36 - 38 06370 Yenimahalle /ANKARA Tel: 0 (312) 395 21 12 (pbx) • Faks: 0 (312) 394 11 09 e-mail: [email protected] web: www.yorummatbaa.com

EDİTÖRProf. Dr. Recep AKDAĞ

YAZARLARDr. Salih MOLLAHALİLOĞLUDr. Ali ALKANDr. Şenay ÖZGÜLCÜDr. Hasan Gökhun ÖNCÜLProf. Dr. Zafer GÜNEY

GÖZDEN GEÇİRENLERProf. Dr. Ahmet AKICIDr. Hakkı GÜRSÖZ

DANIŞMA KURULUProf. Dr. Nihat TOSUN Prof. Dr. Necdet ÜNÜVARProf. Dr. Sabahattin AYDINDr. Yasin ERKOÇ Doç. Dr. Turan BUZGANDr. Ekrem ATBAKAN Dr. Saim KERMAN YAYIN KURULUUzm. Dr. Banu AYARDr. Ayşegül GENÇOĞLUZeki KADIHakan Oğuz ARI Cem SEÇKİN Ayhan ÇETİN TÜRKÇE REDAKSİYONHüseyin GÜÇ

KAPAK TASARIMIHüseyin KOCAKULAK

HIFZISSIHHA MEKTEBÝ MÜDÜRLÜÐÜSCHOOL OF PUBLIC HEALTH

V

Ön Söz

Sağlık Bakanlığı olarak görevimiz; sağlık hizmetlerinin ülkemizin her köşe-sinde, toplumun bütün kesimleri için erişilebilir, etkili, verimli, nitelikli ve sürdü-rülebilir olmasını sağlamaktır. Bu amaçla 2003 yılından beri yürütülen “Sağlıkta Dönüşüm Programı” çerçevesinde atılan adımlar sayesinde, ülkemizde sağlık sek-töründe önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü, bir insanlık hakkı olarak sağlık ve sağlığa erişmekte eşitlik ilkesinden hareketle, ilaca erişebilirliğin uzun vadeli ilaç politikalarının ay-rılmaz bir parçası olarak görülmesi gerektiği sonucuna varmıştır. Daha geniş bir çerçeveden bakıldığında bu konu; tüm sağlık politikasının bir parçası, daha da genişletildiğinde bir ülkenin ekonomik ve sosyal politikalarının bir bileşeni olarak değerlendirilmiştir.

Akılcı olmayan ilaç kullanımı; bütün dünyada, özellikle de gelişmekte olan ül-kelerde en temel sağlık sorunlarından biridir ve tedavisi güç bir alışkanlıktır. Yan-lış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımı çeşitli boyutlarda sorunlara neden olmaktadır. Bunlardan bazısı gereksiz ve yanlış tüketime bağlı sorunlardır ki bunların içinde en önemlisi antibiyotiklere direnç gelişimidir. Bir diğer boyut, ekonomik sorunlardır; yüksek ilaç harcamaları sosyal güvenlik kurumlarına ağır bir yük getirmekte, geri ödemede ciddi ödeme sorunlarına yol açmaktadır.

Akılcı ilaç kullanımın yaygınlaştırılmasının ülkemizin var olan sağlık sorun-larının çözümüne çok önemli katkılar sağlayacağı açıktır. Akılcı ilaç kullanımı ko-nusunda kilit role sahip olan hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusundaki perfor-manslarının bilinmesi çok önemlidir. Bu kapsamda yapılmış önemli çalışmalardan biri olan, Türkiye’de hekimlerin akılcı ilaç kullanım durumunun ortaya konduğu bu ön araştırmada emeği geçenleri kutlar, araştırmanın ilgililere gelecekte yapıla-cak olan çalışmalarda yeterli faydayı sağlamasını dilerim.

Prof. Dr. Recep AKDAĞSağlık Bakanı

VII

Sunuş

İlaç, Dünya Sağlık Örgütü tarafından “fizyolojik sistemleri veya patolojik du-rumları, alanın yararı için değiştirmek veya incelemek amacıyla kullanılan veya kullanılması öngörülen bir madde ya da ürün” olarak tanımlanmaktadır.

İlaçla ilgili göz önünde tutulması gereken temel yaklaşım; gerektiği zaman, gereken nitelikte, gerektiği kadar ve gerektiği biçimde kullanılmasıdır. Bu an-lamda ilacın sağlık hizmetlerinde vazgeçilmez bir önemi olmakla birlikte, aynı zamanda sağlık sorunları içerisinde de büyük bir yeri bulunmaktadır. İlaçları iki tarafı keskin bir bıçak olarak algılamak mümkündür. Yanlış kullanıldığında ya-şama son verebilirken, doğru kullanıldığında insan sağlığını ve yaşamını tehdit eden olumsuzluklara son verebilmektedir. İlaçlar; uygun seçim, uygun doz, yeterli sürede kullanıldığında insan ve toplum sağlığının sürdürülebilmesi ve geliştirile-bilmesi için vazgeçilmezdir.

İlacı diğer metalardan ayıran önemli özelliklerden biri, genel olarak kararın ve seçimin tüketicinin kendisine bağlı olmamasıdır. Sağlık hizmetlerinin genel işleyişi içerisinde hekimin ilaç kullanımında belirleyici bir rolü vardır.

Bu nedenle hekimlerin yazdıkları reçetelerin değerlendirilmesi ve bu konudaki sorunların saptanması gerekmektedir. İlgililere akılcı ilaç kullanımının boyutları konusunda önemli katkılar sunan bu çalışmada emeği geçen tüm çalışma arkadaş-larıma ve katkıda bulunan herkese en içten teşekkürlerimi sunuyorum.

Dr. Salih MOLLAHALİLOĞLU Hıfzıssıhha Mektebi Müdürü

IX

Teşekkür

Bu araştırmanın yapılmasındaki teşvikleri ve yayımlanmasına katkılarından dolayı;

Sağlık Bakanı Sayın Prof. Dr. Recep AKDAĞ, Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Nihat TOSUN, Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Yasin ERKOÇ, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanı Doç. Dr. Mustafa ERTEK, Proje Yö-netimi Destek Birimi Direktörü A. Celalettin TARHAN ve Bakan Danışmanı Dr. Hakkı GÜRSÖZ’e;

İdari ve Mali İşler Daire Başkanı Dr. Ünal HÜLÜR ve İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı çalışanları Mervan RAHMANALI, Hilal İNCE ve M. Burak CEYHAN’a;

Hıfzıssıhha Mektebi Müdürü Dr. Salih MOLLAHALİLOĞLU, Müdür Yar-dımcısı Dr. Hasan Gökhun ÖNCÜL ve Mektep Genel Sekreteri Uzm. Dr. Banu AYAR’a;

Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü çalışanları Dr. Ali ALKAN, Dr. Şenay ÖZ-GÜLCÜ, Dr. Ayşegül GENÇOĞLU, Fatih KARAKAŞ, Hüseyin KOCAKULAK, Hüseyin GÜÇ, A. Arzu ÇAKIR, Işıl ACEHAN, Süha BARLAS, Umut Emre SERT, Eda GÜNEŞ ve Duygu CEYHAN’a;

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer GÜNEY’e

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet AKICI ve Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Ana-bilim Dalı Araştırma Görevlisi Başak DÖNERTAŞ’a ve çalışmada emeği geçen herkese teşekkür eder, başarılı çalışmalarının devamını dileriz.

Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü

XI

İçindekiler

1. Yönetici Özeti..........................................................................................1

2. Giriş ve Amaç ..........................................................................................5

3. Gereç ve Yöntem .....................................................................................9

4. Bulgular .................................................................................................11

5. Genel Tespitler.......................................................................................83

6. Kısıtlılıklar ve Öneriler .........................................................................87

7. Kaynaklar ..............................................................................................89

XIII

Raporda Kullanılan Kısaltmalar

AHBS: Aile hekimliği bilgi sistemiAİK: Akılcı ilaç kullanımı AJ: AnaljezikAOM: Akut otitis media AS: Akut rinosinüzit ATF: Akut tonsillofarenjit DM: Diabetes mellitus EP: Enjekte edilebilen preparat HT: HipertansiyonOA: Osteoartrit RBDİKS: Reçete başına düşen ilaç kalem sayısı RBDİKuS: Reçete başına düşen ilaç kutu sayısıRBDTM: Reçete başına düşen tedavi maliyetiRİKS: Reçetelerdeki ilaç kalem sayısıRİKuS: Reçetelerdeki ilaç kutu sayısı RM: Reçete maliyeti RU +: Rehberlere uygun ilaçRU - : Rehberlere uygun olmayan ilaç %Tİİ: Tüm ilaçlar içerisindeki yüzdesiTRİO: Toplam Reçete İçerisindeki Oranı

XV

Tabloların Dizini

Tablo 1. Çalışmaya Dâhil Edilen Reçetelerin İllere ve Aylara Göre Dağılımı .................10Tablo 2. Çalışmaya Dâhil Edilen Tüm Reçete Verilerinin Genel Değerlendirmesi .........11Tablo 3. Hastaların Cinsiyete Göre Dağılımı ...................................................................11Tablo 4. Reçeteleri Yazan Hekimlerin İllere Göre Dağılımının, İlgili İlde 2008Yılında Görev Yapan Hekim Sayılarına Göre Karşılaştırması .........................................12Tablo 5. İncelenen Reçetelerde En Sık Rastlanan 50 Tanının Sayı ve YüzdeOlarak Dağılımları ..................................................................................................... 13-14Tablo 6. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 1 KodlarıDağılımının Toplam Kutu Sayısına Göre Sıralaması ........................................................15Tablo 7. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 1 KodlarıDağılımının Toplam Maliyete Göre Sıralaması ................................................................15Tablo 8. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 5 KodlarıDağılımının Toplam Kutu Sayısına Göre Sıralaması (İlk 10 Etken Madde) ....................16Tablo 9. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 5 KodlarıDağılımının Toplam Maliyete Göre Sıralaması (İlk 10 Etken Madde) ............................17Tablo 10. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların Ticari İsimlerineGöre Dağılımının Toplam Kutu Sayısına Göre Sıralaması (İlk 10 İlaç) ...........................18Tablo 11. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların Ticari İsimlerineGöre Dağılımının Toplam Maliyete Göre Sıralaması (İlk 10 İlaç) ...................................19Tablo 12. Tüm İlaçların ATC 1 Kodlarına Göre İl Bazlı Toplam Kutu Sayısı Dağılımı ..20Tablo 13. Bartın İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin MaliyeteGöre Dağılımı ...................................................................................................................21Tablo 14. Bayburt İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin MaliyeteGöre Dağılımı ...................................................................................................................22Tablo 15. Denizli İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin MaliyeteGöre Dağılımı ...................................................................................................................23Tablo 16. Eskişehir İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin MaliyeteGöre Dağılımı ...................................................................................................................24Tablo 17. Gümüşhane İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken MaddeninMaliyete Göre Dağılımı ....................................................................................................25Tablo 18. Karabük İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin MaliyeteGöre Dağılımı ...................................................................................................................26Tablo 19. Bartın İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu SayısınaGöre Dağılımı ...................................................................................................................27Tablo 20. Bayburt İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu SayısınaGöre Dağılımı ...................................................................................................................28

XVI

Tablo 21. Denizli İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu SayısınaGöre Dağılımı ...................................................................................................................29Tablo 22. Eskişehir İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu SayısınaGöre Dağılımı ...................................................................................................................30Tablo 23. Gümüşhane İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın KutuSayısına Göre Dağılımı .....................................................................................................31Tablo 24. Karabük İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu SayısınaGöre Dağılımı ...................................................................................................................32Tablo 25. Reçetelerdeki Tüm İlaçlar İçerisinde Antibiyotik Kullanımına Ait Detaylar ..33Tablo 26. Reçetelerdeki Tüm İlaçlar İçerisinde Analjezik Kullanımına Ait Detaylar .....34Tablo 27. Reçetelerdeki Tüm İlaçlar İçerisinde Enjekte Edilebilen PreparatKullanımına Ait Detaylar ..................................................................................................35Tablo 28. Reçetelerde Tüm Yaş Grupları İçin Antihipertansif İlaç KullanımınaAit Detaylar ......................................................................................................................36Tablo 29. 55 Yaş Altı Hastaların Reçetelerindeki Antihipertansif İlaç KullanımınaAit Detaylar .......................................................................................................................37Tablo 30. 55 Yaş ve Üstü Hastaların Reçetelerindeki Antihipertansif İlaçKullanımına Ait Detaylar ..................................................................................................38Tablo 31. Hipertansiyon Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere UygunlukAçısından Değerlendirilmesi ............................................................................................39Tablo 32. 55 Yaş Altı Hastalarda Hipertansiyon Tedavisinde Kullanılanİlaçların Rehberlere Uygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi ........................40Tablo 33. 55 Yaş ve Üstü Hastalarda Hipertansiyon Tedavisinde Kullanılanİlaçların Rehberlere Uygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi ........................41Tablo 34. Reçetelerde Akut Tonsillofarenjit Tedavisine Yönelik İlaçKullanımının Detayları ............................................................................................... 42-43Tablo 35. Akut Tonsillofarenjit Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından Değerlendirilmesi ............................................................................44Tablo 36. Akut Tonsillofarenjit Tedavisinde Kullanılan AntibiyotiklerinRehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi .........................................................44Tablo 37. Akut Tonsillofarenjit Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi .........................................................45Tablo 38. Reçetelerde Akut Rinosinüzit Tedavisine Yönelik İlaçKullanımının Detayları .............................................................................................. 46-47Tablo 39. Akut Rinosinüzit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere UygunlukAçısından Değerlendirilmesi ............................................................................................48Tablo 40. Akut Rinosinüzit Tedavisinde Kullanılan Antibiyotiklerin RehberlereUygunluk Açısından Değerlendirilmesi ............................................................................48Tablo 41. Akut Rinosinüzit Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi .........................................................49Tablo 42. Reçetelerde Akut Otitis Media Tedavisine Yönelik İlaçKullanımının Detayları ............................................................................................... 50-51Tablo 43. Akut Otitis Media Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından Değerlendirilmesi ............................................................................52Tablo 44. Akut Otitis Media Tedavisinde Kullanılan AntibiyotiklerinRehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi .........................................................52

XVII

Tablo 45. Akut Otitis Media Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi .........................................................53Tablo 46. Reçetelerde Anksiyete Bozukluğu Tedavisine Yönelik İlaçKullanımının Detayları .....................................................................................................54Tablo 47. Anksiyete Bozukluğu Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından Değerlendirilmesi ............................................................................55Tablo 48. Anksiyete Bozukluğu Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi .........................................................56Tablo 49. Reçetelerde Tüm Yaş Grupları İçin Sistit Tedavisine Yönelik İlaçKullanımına Ait Detaylar ........................................................................................... 57-58Tablo 50. 18 Yaş Altı Hastalarda Sistit Tedavisine Yönelik İlaç KullanımınaAit Detaylar ......................................................................................................................59Tablo 51. 18 Yaş ve Üstü Hastalarda Sistit Tedavisine Yönelik İlaçKullanımına Ait Detaylar ............................................................................................ 60-61Tablo 52. Sistit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere UygunlukAçısından Değerlendirilmesi ............................................................................................62Tablo 53. 18 Yaş Altı Hastalarda Sistit Tedavisinde Kullanılan İlaçlarınRehberlere Uygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi .......................................63Tablo 54. 18 Yaş ve Üstü Hastalarda Sistit Tedavisinde Kullanılan İlaçlarınRehberlere Uygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi .......................................64Tablo 55. Reçetelerde Antidiyabetik İlaç Kullanımının Detayları ...................................65Tablo 56. Diabetes Mellitus Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi ............................................................................66Tablo 57. Diabetes Mellitus Tedavisinde Kullanılan İlaçların RehberlereUygunluk Açısından İllere Göre Değerlendirilmesi .........................................................67Tablo 58. Reçetelerde Osteoartrit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları .. 68-69Tablo 59. Osteoartrit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere UygunlukAçısından Değerlendirilmesi ............................................................................................70Tablo 60. Osteoartrit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere UygunlukAçısından İllere Göre Değerlendirilmesi ..........................................................................71Tablo 61. Reçetelerde Dispepsi Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları ...........72Tablo 62. Dispepsi Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere UygunlukAçısından Değerlendirilmesi ............................................................................................73Tablo 63. Dispepsi Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere UygunlukAçısından İllere Göre Değerlendirilmesi ..........................................................................74Tablo 64. Reçetelerde Antidiyareik İlaç Kullanımının Detayları .............................. 75-76Tablo 65. Antidiyareik İlaçların Rehberlere Uygunluk AçısındanDeğerlendirilmesi ..............................................................................................................77Tablo 66. Antidiyareik İlaçların Rehberlere Uygunluk Açısından İllere GöreDeğerlendirilmesi .............................................................................................................78Tablo 67. Araştırmada İncelenen 10 Endikasyon ve Bu Endikasyonlar İçinReçete Başına Düşen Tedavi Maliyetlerinin Dağılımı .....................................................79Tablo 68. Araştırmada İncelenen 10 Endikasyonun Her Birinin TedavisindeKullanılan İlaçların Rehberlere Uygunluğunun Genel Değerlendirilmesi .......................80Tablo 69. Tedavisinde Antibiyotik Kullanılan 4 Endikasyonda AntibiyotiklerinRehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi .........................................................81

XIX

Şekillerin Dizini

Şekil 1.Hastaların Yaş Gruplarının Cinsiyete Göre Dağılımı ................................... 12

Şekil 2.Hekimlerin Yaş Gruplarının Dağılımı .......................................................... 12

Aile hekimliğine geçildiği sırada hekimlerin temel performanslarından biri olan reçeteleme alışkanlıklarının incelenmesi, yeni dönemde sağlık hizmetlerinin geliştirilmesinde önemli ipuçları sunabilir. Bu çalışmada aile hekimliğine geçen 6 ilde seçilmiş bazı endikasyonlarda hekimlerin reçeteleme alışkanlıklarının ayrıntı-lı olarak incelenmesi amaçlanmıştır.

Aile hekimliğine geçen Bartın, Bayburt, Denizli, Eskişehir, Gümüşhane ve Karabük illerinde 2008 yılında 10 ayrı endikasyonda (Hipertansiyon, Akut Tonsil-lofarenjit, Akut Rinosinüzit, Akut Otitis Media, Anksiyete Bozukluğu, Sistit, Dia-betes Mellitus, Osteoartrit, Dispepsi ve Diyare) yazılmış olan toplam 7200 reçete rehberlere uygunluk açısından incelenmiştir. Tanısı yazılmış olan, ancak içerisinde ilaç bilgileri yer almayan reçeteler değerlendirilmeden çıkarıldıktan sonra, geriye kalan toplam 4942 reçetede yer alan 13825 kutu ilaç değerlendirmeye alınmıştır.

Reçetelerin toplam maliyeti 172.940,50 TL’dir. Bu reçeteleri, toplam 407 he-kim; 4850 hastaya (hastaların %40’ı erkek, %60’ı kadın) yazmıştır. Hastaların yaş ortalaması 43’tür. Hekim başına düşen ortalama reçete sayısı 12,14 olup, reçete başına ortalama 2,46 kalem ve 2,8 kutu ilaç düşmektedir. Reçete başına düşen ortalama ilaç maliyeti ise 35,00 TL’dir. Hekimlerin çoğunluğu (%58,9) 40 yaş altı grupta yer almaktadır.

İncelenen reçetelerde en sık yer alan tanı esansiyel hipertansiyondur. ATC 1 kodlarına göre toplam kutu sayısına bakıldığında ise en fazla reçete edilen ilaçlar arasında ilk 5 sırada kas ve iskelet sistemi ilaçları (%18,5), gastrointestinal kanal ve metabolizma ilaçları (%18,33), solunum sistemi ilaçları (%15,78), kardiyovas-küler sistem ilaçları (%12,36) ve sistemik antiinfektifler (%12,01) yer almaktadır.

ATC 1 kodlarına göre ilaçların toplam maliyet sıralaması yapıldığında, en faz-la ilaç maliyeti ortaya çıkartan ilk 5 ilaç grubunun sırasıyla; gastrointestinal kanal ve metabolizma ilaçları (%19,39), kardiyovasküler sistem ilaçları (%18,29), siste-mik antiinfektifler (%15,49), kas ve iskelet sistemi ilaçları (%12,26) ve solunum sistemi ilaçları (%10,94) olduğu saptanmıştır.

Ticari preparat isimlerine göre, toplam kutu sayısı sıralamasında ise ilk 3 sırayı Arveles® tablet, Majezik® film tablet ve Beloc Zok® kontrollü salınımlı film tab-let almaktadır. Toplam maliyet sıralamasına bakıldığında da ilk 3 sırada Lansor® kapsül, Rebif® kullanıma hazır enjektör ve Arveles® film tablet yer almaktadır.

1Yönetici Özeti

2 BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI REÇETE YAZIMI

Reçetelerin 1464 tanesine (%30) antibiyotik yazılmıştır. Antibiyotik yazıl-mış olan bu reçetelerde reçete başına düşen antibiyotik kalem sayısı ortalaması 1,08’dir. Bu reçetelerde toplam antibiyotik maliyeti 27.369,96 TL (toplam ilaç maliyetinin %15,8’i)’dir. Tüm reçetelerin 2066’sına (%41,80) analjezik yazılmış-tır. Toplam analjezik maliyeti 16.956,35 TL (toplam ilaç maliyetinin %9,8’i)’dir. Tüm reçetelerin 298’ine (%6,03) enjekte edilebilen preparat yazılmıştır. Toplam enjekte edilebilen ilaç maliyeti 9.433,08 TL (toplam maliyetin %5,45’i)’dir.

Araştırmada hipertansiyon tanılı 640 reçete (toplam reçetelerin %12,95’i) bu-lunmaktadır. Bu reçetelere toplam 1093 kutu antihipertansif ilaç yazılmıştır. An-tihipertansif ilaç maliyeti 19.226,54 TL (toplam ilaç maliyetinin %11,1’i) olup, reçete başına düşen antihipertansif ilaç maliyeti 30,04 TL’dir. Hipertansiyon te-davisi için seçilen ilaçların kutu bazında %69,26’sı rehberlere uygun değildir. Hi-pertansiyon tanılı reçetelerde rehberlere uygun olmayan ilaçlar, bu endikasyonun toplam maliyetinin %79,78’ini oluşturmaktadır.

Araştırmada akut tonsillofarenjit tanılı 691 reçete (toplam reçetelerin %13,98’i) bulunmaktadır. Bu reçetelere toplam 1777 kutu, akut tonsillofarenjit ilaçları yazıl-mıştır. Akut tonsillofarenjit ilaçlarının maliyeti 15.153,44 TL (toplam ilaç maliye-tinin %8,76’sı) olup, reçete başına düşen akut tonsillofarenjit ilaç maliyeti 21,93 TL’dir. Akut tonsillofarenjit için seçilen ilaçların kutu bazında %86,44’ü rehber-lere uygun değildir. Rehberlere uygun olmayan ilaçlar akut tonsillofarenjit reçe-telerindeki toplam maliyetin %91,49’unu oluşturmaktadır. Akut tonsillofarenjit tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin kutu bazında %83,76’sı, maliyet bazında da %89,42’si rehberlere uygun değildir.

Akut rinosinüzit tanılı 159 (toplam reçetelerin %3,22’si) reçete vardır. Bu reçe-telere toplam 410 kutu rinosinüzit ilacı yazılmıştır. Akut rinosinüzit ilaç maliyeti 4.923,73 TL olup (toplam maliyetin %2,85’i), reçete başına düşen akut rinosinü-zit ilaç maliyeti 30,97 TL’dir. Akut rinosinuzit için seçilen ilaçların kutu bazında %76,1’i rehberlere uygun değildir. Rehberlere uygun olmayan ilaçlar toplam ma-liyetin %68,7’sini oluşturmaktadır. Akut rinosinüzit tedavisinde kullanılan antibi-yotiklerin kutu bazında %43,28’i, maliyet bazında da %50,45’i rehberlere uygun değildir.

Akut otitis media tanılı 31 reçete (toplam reçetelerin %0,63’ü) vardır. Bu re-çetelere toplam 73 kutu otitis media ilaçları yazılmıştır. Akut otitis media ilaç ma-liyeti 960,08 TL olup (toplam maliyetin %0,56’sı) reçete başına düşen akut otitis media ilaç maliyeti 30,97 TL’dir. Akut otitis media tedavisi için seçilen ilaçların kutu bazında %64,38’i rehberlere uygun değildir. Rehberlere uygun olmayan ilaç-lar toplam maliyetin %45,62’sini oluşturmaktadır. Akut otitis media tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin kutu bazında %30’u, maliyet bazında da %23,01’i reh-berlere uygun değildir.

Anksiyete tanılı 123 (toplam reçetelerin %2,49’u) reçete vardır. Bu reçeteler-deki toplam anksiyete tedavisi ilaçları kutu sayısı 150, ilaç maliyeti ise 2.116,17

3YÖNETİCİ ÖZETİ

TL (toplam maliyetin %1,22’si)’dir. Reçete başına düşen anksiyete bozukluğu te-davisi ilaçları maliyeti 17,20 TL’dir. Anksiyete bozukluğu tedavisinde kullanılan ilaçların kutu bazında %36’sı, maliyet bazında ise %17,11’i rehberlere uygun de-ğildir.

Sistit tanılı 106 reçete (toplam reçetelerin %2,14’ü) vardır. Bu reçetelere top-lam 160 kutu sistit ilacı yazılmıştır. Sistit ilaç maliyeti 2.098,37 TL (toplam ma-liyetin %1,21’i) olup reçete başına düşen sistit ilaç maliyeti 19,80 TL’dir. Sistit tedavisi için seçilen ilaçların kutu bazında %73,13’ü rehberlere uygun değildir. Rehberlere uygun olmayan ilaçlar, toplam sistit tedavi maliyetinin %77,25’ini oluşturmaktadır.

Diabetes Mellitus tanılı 156 adet reçete (toplam reçetelerin %3,16’sı) vardır. Bu reçetelere toplam 344 kutu antidiyabetik ilaç yazılmıştır. Antidiyabetik ilaç maliyeti 6.346,40 TL (toplam maliyetin %3,67’si), reçete başına düşen antidiyabe-tik ilaç maliyeti 52,45 TL’dir. Diabetes mellitus tedavisi için seçilen ilaçların kutu bazında %27,62’si rehberlere uygun değildir. Rehberlere uygun olmayan ilaçların maliyeti, toplam maliyetin %53,77’sini oluşturmaktadır.

Osteoartrit tanılı olan 455 reçeteye (toplam reçete sayısının %9,21’i) toplam 709 kutu osteoartrit tedavisi ilaç(lar)ı yazılmıştır. 455 adet osteoartrit reçetesine ise 687 kutu analjezik ilaç yazılmıştır. 24 adet reçeteye ise 56 kutu enjekte edilebi-len analjezik ilaç yazılmıştır. Osteoartrit tedavisinde kullanılabilecek olan ilaçların toplam maliyeti 5.220,78 TL (toplam maliyetin %3,02’si)’dir. Reçete başına dü-şen osteoartrit tedavisi ilaçları maliyeti 11,47 TL, bu endikasyonda reçete başına düşen analjezik ilaç maliyeti ise 11,24 TL’dir. Osteoartrit tedavisinde kullanılan ilaçların kutu bazında %25,25’i, maliyet bazında ise %22,11’i rehberlere uygun değildir.

Dispepsi tanılı olan 605 reçeteye (toplam reçete sayısının %12,24’ü) 859 kutu dispepsi ilacı yazılmıştır. Dispepsi ilaç maliyeti 13.028,94 TL (toplam maliyetin %7,53’ü)’dir. Reçete başına düşen dispepsi ilaç maliyeti 21,54 TL’dir. Dispep-si tedavisinde kullanılan ilaçların kutu bazında %41,79’u, maliyet bazında ise %19,67’si rehberlere uygun değildir.

Diyare tanılı 37 reçete (toplam reçete sayısının %0,75’i) vardır. Bu reçetele-re toplam 71 kutu antidiyareik ilaç yazılmıştır. Antidiyareik ilaç maliyeti 491,99 TL (toplam maliyetin %0,28’i) olup, reçete başına düşen antidiyareik ilaç mali-yeti 13,30 TL’dir. Diyare tedavisi için seçilen ilaçların kutu bazında %92,96’sı rehberlere uygun değildir. Rehberlere uygun olmayan ilaçlar toplam maliyetin %96,71’ini oluşturmaktadır.

Tüm endikasyonlar içerisinde reçete başına düşen ilaç maliyeti en yüksek olan endikasyon diabetes mellitustur. Bunu akut rinosinuzit ve otitis media izlemekte-dir.

İlaç kullanımının yaygın olduğu ve ilaç harcamalarının sağlık harcamaları içerisindeki yerinin yüksek olduğu ülkemizde, aile hekimliği uygulamasına geçiş

BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI REÇETE YAZIMI4

ile birlikte ilaç kullanımının ekonomik boyutunun ve daha genel kapsamda akılcı ilaç kullanımının, gerekliliği bu çalışma ile net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlardan, ülkenin sağlık politikalarına yön verilirken de istifade edilebilecektir. Ülkemizde, klinik farmakoloji eğitiminin yaygınlaştı-rılması; akılcı ilaç kullanımı, farmakoekonomi gibi konularda eğitimli insan sayı-sının hızla artırılması gerekmektedir. Bu nedenle klinik farmakolojinin doktora ve yan dal uzmanlığı eğitiminin verilmesi, bu sorunun orta ve uzun vadede çözümüne önemli ölçüde katkı sunabilecektir. Sorunun kısa ve uzun vadeli çözümünde ise, başta elektronik ortamda uzaktan eğitim, hekimlerin reçete performansları konu-sunda pozitif geri bildirim faaliyetleri, tanı ve tedavi rehberlerinin geliştirilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması, ilaç tüketiminde rolü olan tüm kamuoyunun akıl-cı ilaç kullanımı konusunda yeterince aydınlatılması faaliyetlerinin süratle hayata geçirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Eğitimli insan sayısının artması, sürdürülen tedavi hizmetinin kalitesini artıracağı gibi, ülke ekonomisine de doğrudan katkı sağlayacaktır.

Dünya üzerinde ilaçların yaklaşık %50’sinden fazlası akılcı olmayan şekilde reçete edilmekte veya satılmaktadır (1). Üstelik hastaların %50’si de ilaçları uygun olmayan şekilde kullanmaktadır. Dünya nüfusunun yaklaşık 1/3’ü temel ilaçlara ulaşabilme şansına sahip değildir (1). Temel ilaçlara ulaşamama ve ilaçların uygun olmayan dozlarda kullanılması ciddi mortalite ve morbidite nedenidir. Özellikle bu şekilde ilaç kullanımları; hipertansiyon, diyabet gibi hastalıklarda mortalite ve morbidite riskini önemli ölçüde artırmaktadır. Bu durum ilaca yapılan harcama-ları da büyük ölçüde artırmaktadır. Bütün bu olumsuzlukların, hastaların gereksiz ilaç taleplerini belirgin olarak artırabileceğine ve hastaların sağlık sistemine olan inançlarını azaltabileceğine dikkat çekilmiştir (1-4). İlaçların akılcı olmayan şekil-de kullanımından kaynaklı tüm bu sorunların önlenmesi, giderilmesi ya da en aza indirilebilmesi için, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler imkânları doğrultusunda sağlık politikalarını Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) ilkeleriyle uyumlu hale getirme arayışına girmişlerdir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1985 yılında Akılcı İlaç Kullanımı (AİK)’nı, hastaların klinik gereksinimlerine en uygun ilacı, bireysel ihtiyaçlarını karşılayan dozlarda, uygun bir sürede, kendileri ve toplum için en düşük maliyette alması olarak tanımlamıştır (5) .

AİK’in hayata geçirilmesinde hastalardan hekimlere, sağlık otoritesinden ilaç sağlayıcılarına kadar tüm taraflara önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu taraflar arasında şüphesiz hekimlerin rolü en belirleyici olandır. Bu nedenle başta hekim-lerin AİK performansı olmak üzere, AİK ilkelerinin ne düzeyde hayata geçirildi-ğini gösteren standardize birtakım kriterler geliştirilmiştir.

İlaç kullanımında AİK ilkelerine ne ölçüde uyulduğunun tespitini kolaylaştıran bu göstergelerden uluslararası en kabul göreni INRUD (International Network for the Rational Use of Drugs)’dur. INRUD’un AİK göstergeleri arasında:

2Giriş ve Amaç


A. Reçeteleme Göstergeleri • Hasta ziyareti başına düşen ilaç sayısı • Jenerik adıyla yazılan reçete yüzdesi • Antibiyotik yazılan hasta ziyareti yüzdesi• Enjekte edilebilen preparat yazılan ziyaret yüzdesi• Temel ilaç listesinden veya ulusal ilaç formülerinden yazılan ilaç sayısı

B. Hasta Bakımı Göstergeleri • Ortalama konsültasyon zamanı • Ortalama kullanım süresi• Gerçekten kullanılan ilaçların yüzdesi • Uygun şekilde etiketlenen ilaçların yüzdesi • İlaçların uygun dozunu bilen hasta yüzdesi

C. Tesis Göstergeleri • Temel ilaç listesinin veya formülerlerin hekimler tarafından bulunabilirliği • Klinik tedavi kılavuzlarının bulunabilirliği • Ulaşılabilir anahtar ilaçların yüzdesi

D. Tamamlayıcı İlaç Kullanımı Göstergeleri • Ziyaret başına düşen ilaç maliyeti • Klinik tedavi kılavuzları ile uyumlu reçete yüzdesi yer almaktadır (3).

AİK’in hayata geçirilmesi sırasında hekimlerin en büyük sorumluluğu ilaç se-çimi ve tedavi sürecinin doğru yönetilmesi ile ilişkilidir. Tedavi sürecinin hekimin kontrolünde doğru yönetilebilmesi için genel kabul gören yaklaşım 6 basamaklı “rasyonel farmakoterapi” tedavi sürecinin hayata geçirilmesidir. AİK’in 6 basa-mağı şu şekilde tanımlanmıştır: 1. Hastanın sorun(lar)unu tanımlayın, 2. Tedavi hedeflerini belirleyin, 3. Uygun ilacı, kullanım süresini etkili ve güvenli ilaç al-ternatifleri arasından seçin, 4. İyi reçete yazın, 5. Hastaya uygun bilgiyi verin, 6. Tedavi sonucunu izleyin (4-7).

Akılcı olmayan ilaç kullanımı eğitim, sosyokültürel ve ekonomik birçok so-runa bağlı olarak ortaya çıkmaktadır ve bu sorunun gelişmekte olan ülkelerde çö-zülmesi için çok daha ciddi çaba gerekmektedir. (5-8). Gelişmiş ülkelerin çoğun-da, reçeteleme masraflarını ve yazılan reçetelerle ilgili geri bildirimleri hekimlere düzenli aralıklarla ileten veri tabanları bulunmaktadır. Böyle bir düzenlemenin tedavi masraflarını büyük ölçüde azaltacağı da açıktır (7-10).

Teknolojinin gelişmesiyle beraber yeni tedavi ürünlerinin piyasaya çıkması, klinik pratiğin sıkı bir şekilde izlenmesini ve gerektiğinde ve mümkün olduğunda değiştirilebilmesini öngörmektedir. Klinik pratiğin değiştirilebilmesi için yöne-tim, düzenleme ve eğitim konularında farklı stratejilerin teşvik edilmesi gerek-mektedir (8-13).

Türkiye’de toplam sağlık harcamasının gayrisafi yurtiçi hâsılaya oranı %6,1’dir (TÜİK Verileri, 2008) (14). 1999 yılında kişi başına sağlık harcaması 79 TL (187

7GİRİŞ VE AMAÇ

ABD$) iken, 2008 yılı kişi başı sağlık harcaması 812 TL (624 ABD$) olarak ger-çekleşmiştir. 2008 yılında Toplam Sağlık Harcamasının %73’ü kamu tarafından, %27’si ise özel sektör tarafından gerçekleştirilmiştir.

Hekimlerin akılcı olmayan reçeteleme alışkanlıklarının iyileştirilmesinde te-davi rehberlerinin önemi büyüktür. Bu tür rehberlerin oluşturulması ve güncel tutulması AİK ilkelerinin yaygınlaştırılmasında önerilen bir durumdur (1,2,5). Ül-kemizde yaklaşık 10 yıldan bu yana Sağlık Bakanlığının himayesinde, Hıfzıssıhha Mektebinin koordinasyonunda çok sayıda uzmanın katkısı ile Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri oluşturulmuş ve hekimlerin kullanımına sunul-muştur (15). Bu çalışmanın amacı aile hekimlerinin belirlenen endikasyonlarda yazmış olduğu reçetelerin Tanı ve Tedavi Rehberlerine uygunluk ve maliyet açı-sından değerlendirilmesidir.

Bu çalışmada Aile Hekimliği Bilgi Sistemi (AHBS) aracılığı ile elektronik veri tabanına girilen, 2008 yılının tüm aylarına ait veriler kullanılmıştır. Bir ilde her bir ay için 100’er reçete olmak üzere, toplam 1200 reçete toplanması hedef-lenmiştir. Araştırmaya dâhil edilen 6 il (Eskişehir, Denizli, Gümüşhane, Bayburt, Bartın ve Karabük) için 7200 reçeteden oluşturulmuş bir örneklem elektronik ran-domizasyon yöntemi ile seçilmiştir. Örneklem incelendiğinde, 2258 reçetede tanı yazılmasına rağmen, bu reçetelerde ilaç yazılmadığı belirlenmiştir. Bu durumun ilk dönemlerde hekimlerin elektronik kayıt girme zorunluluğu bulunmamasından ve yaşanan çeşitli kayıt güçlüklerinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bahsedi-len nedenlerden ötürü 4942 reçete değerlendirmeye alınmıştır (Tablo 1).

Araştırmada genel reçete değerlendirmesi amacıyla 4942 reçete verisi kulla-nılmıştır. Reçete içeriklerinin ayrıntılı incelemesi için ise belirlenen 10 ayrı en-dikasyon verisi kullanılmıştır. Bu 10 endikasyon belirlenirken, AHBS ham veri tabanındaki tüm ICD 10 kodları sıklık sırasına göre dizilmiştir. Bu sıralamada en sık karşılaşılan tanılar arasından tedavisi net kriterlerle değerlendirilebilen 10 hastalık [Akut Tonsillofarenjit (ATF), Akut Rinosinüzit (AS), Akut Otitis Media (AOM), Sistit, Diyare, Anksiyete Bozukluğu, Hipertansiyon (HT), Diabetes Mel-litus (DM), Osteoartrit (OA) ve Dispepsi], endikasyon temelinde ayrıntılı reçete değerlendirmesine alınmıştır. 10 endikasyona ait verilerin 4942 reçete içerisinden süzülebilmesi için “endikasyon sözlüğü” geliştirilmiştir. Bir hastalığın birden faz-la ICD10 kodu bulunması hâlinde o hastalığın ilgili tüm ICD10 kodları dikkate alınmıştır.

Ayrıntılı reçete değerlendirmesine alınan 10 endikasyonun tedavisinde kul-lanılan ilaçların akılcılığının sorgulanması için bu endikasyonların tedavisinde kullanılan/kullanılabilen ilaç listeleri, güncel tedavi kılavuzları esas alınarak oluş-turulmuştur. AHBS verilerinin oluşturulan bu ilaç listeleri aracılığı ile kolay de-ğerlendirilmesi için elektronik ortamda “tedavi sözlüğü” geliştirilmiştir. Tedavi sözlüğü hazırlarken elektronik ilaç sözlüğündeki ATC kod ve fiyat bilgilerinin ça-lışmamıza uygun olmadığı fark edildiği için; tüm elektronik ilaç sözlüğünü taraya-rak her ilaç için doğru ATC kodunu, fiyatını, içerik sayısını gösteren bir elektronik ilaç sözlüğü hazırlanmıştır. Ayrıca tüm ilaçlar içerisindeki antibiyotikler, analje-zikler ve enjekte edilebilen preparatlar (EP) belirlenip kodlanmıştır.

3Gereç ve Yöntem


Reçetelerde birden fazla tanı olması hâlinde seçilen 10 endikasyonun hangi-lerini ilgilendiriyorsa o endikasyonlar için reçeteler ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Örneğin, HT ve AS tanılarından oluşan bir reçete iki ayrı tanı için de ayrı ayrı değerlendirilmiştir. 4942 reçeteyi içeren araştırmanın genel maliyet değerlendir-mesinde; Reçete Başına Düşen Tedavi Maliyeti (RBDTM) hesaplanmıştır. Endi-kasyona yönelik ayrıntılı incelemelerde ise [çoklu tanılı veya endikasyonla ilgili olmayan ilaç (tanı belirtilmemiş hâlde) yazılı olabilen reçetelerde] sadece o endi-kasyona ait ilaçların maliyetlerini içeren RBDTM’ler hesaplanmıştır.

Ayrıntılı reçete değerlendirilmesinde “ilaç bilgi çeşitliliği” de değerlendiril-miştir. Hekimler ilaç reçete ederken ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb. bilgilerini dikkate almaktadırlar. Dolayısıyla aynı jenerikte olsa bile sayılan bu özelliklerine göre bir ilacın birden çok barkodu bulunabilmektedir. İlaç seçerken bu çeşitliliğin sınırları, hekimlerin ilgili endikasyonda bilmesi gereken bilgi yükünü yansıtması bakımından önemlidir. Bu araştırmada incelenen her bir endikasyon için birinci basamakta görev yapan hekimlerin endikasyon başına dü-şen “ilaç bilgi çeşitliliği” bu şekilde ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Tanımlayıcı retrospektif olan bu çalışmada “endikasyon sözlüğü”, “tedavi söz-lüğü” hazırlanmasında ve AHBS’den süzülen verilerin değerlendirilmesinde Mic-rosoft Excel for Windows 2007 programı kullanılmıştır.

Çalışmada yer alan toplam 4942 reçete, en fazla (1073 reçete) Eskişehir ilin-den, en az ise (521 reçete) Bayburt ilinden seçilmiştir. Yukarıda bahsedilen gerek-çe nedeni ile bazı illerin bazı aylarına ait reçete sayısı hedeflenen sayıdan farklılık gösterebilmektedir (Tablo 1).

Tablo 1. Çalışmaya Dâhil Edilen Reçetelerin İllere ve Aylara Göre Dağılımı

Yapılan çalışmada 6 farklı ilde toplam 407 hekimin, 4850 hastaya yazmış ol-duğu toplam 4942 adet reçete değerlendirmeye alınmıştır. Bu reçetelerde toplam 7560 adet tanı saptanmıştır. Hekim başına ortalama 12,14 reçete düşmektedir. RBDİKS 2.46 ve RBDİKuS 2,80’dir. RBDTM 35,0 TL olup toplam reçete mali-yeti ise 172.940,50 TL’dir (Tablo 2).

Çalışmaya dahil edilen toplam 4942 reçetenin yazıldığı hastaların % 60’ı ka-dın, % 40’ı ise erkektir (Tablo 3). Hastaların yaş ortalaması 42,99’dur.

12

4.Bulgular

Tablo 2: Çalşmaya dahil edilen tüm reçete verilerinin genel değerlendirmesi.

Reçetelerde incelenen parametreler Değer

Toplam Reçete Says 4.942

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş İlaç Says 1.954

Reçetelerdeki Toplam Kalem Says 12.157

Reçetelerdeki Toplam Kutu Says 13.825

Reçetelerin Toplam Maliyeti (TL) 172.940,50

Reçeteleri Yazan Hekim Says 407

Reçetelerin Yazldğ Hasta Says 4.850

Reçetelerdeki Toplam Tan Says 7.560

Reçetelerde Yer Alan Farkl ICD10 Kodu Says 289

Örneklemde Hekim Başna Düşen ORTALAMA Reçete Says 12,14

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Kalem İlaç Says 2,46

Reçete Başna Düşen ORTALAMA İlaç Kutu Says 2,80

Reçete Başna Düşen ORTALAMA İlaç Maliyeti (TL) 35,00

Yaplan çalşmada 6 farkl ilde toplam 407 hekimin, 4850 hastaya yazmş olduğu

toplam 4942 adet reçete değerlendirmeye alnmştr. Bu reçetelerde toplam 7560

adet tan saptanmştr. Hekim başna ortalama 12,14 reçete düşmektedir. RBDİKS

2.46 ve RBDİKuS 2,80’dir. RBDTM 35,0 TL olup toplam reçete maliyeti ise

172.940,50 TL’dir (Tablo 2).

Tablo 3: Hastalarn cinsiyete göre dağlm.

Hasta Cinsiyeti n %

Erkek 1945 40

Kadn 2905 60

Toplam 4850 100

Çalşmaya dahil edilen toplam 4942 reçetenin yazldğ hastalarn % 60’ kadn, %

40’ ise erkektir (Tablo 3). Hastalarn yaş ortalamas 42,99’dur.

Tablo 2. Çalışmaya Dâhil Edilen Tüm Reçete Verilerinin Genel Değerlendirmesi

12

4.Bulgular

Tablo 2: Çalşmaya dahil edilen tüm reçete verilerinin genel değerlendirmesi.

Reçetelerde incelenen parametreler Değer

Toplam Reçete Says 4.942

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş İlaç Says 1.954

Reçetelerdeki Toplam Kalem Says 12.157

Reçetelerdeki Toplam Kutu Says 13.825

Reçetelerin Toplam Maliyeti (TL) 172.940,50

Reçeteleri Yazan Hekim Says 407

Reçetelerin Yazldğ Hasta Says 4.850

Reçetelerdeki Toplam Tan Says 7.560

Reçetelerde Yer Alan Farkl ICD10 Kodu Says 289

Örneklemde Hekim Başna Düşen ORTALAMA Reçete Says 12,14

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Kalem İlaç Says 2,46

Reçete Başna Düşen ORTALAMA İlaç Kutu Says 2,80

Reçete Başna Düşen ORTALAMA İlaç Maliyeti (TL) 35,00

Yaplan çalşmada 6 farkl ilde toplam 407 hekimin, 4850 hastaya yazmş olduğu

toplam 4942 adet reçete değerlendirmeye alnmştr. Bu reçetelerde toplam 7560

adet tan saptanmştr. Hekim başna ortalama 12,14 reçete düşmektedir. RBDİKS

2.46 ve RBDİKuS 2,80’dir. RBDTM 35,0 TL olup toplam reçete maliyeti ise

172.940,50 TL’dir (Tablo 2).

Tablo 3: Hastalarn cinsiyete göre dağlm.

Hasta Cinsiyeti n %

Erkek 1945 40

Kadn 2905 60

Toplam 4850 100

Çalşmaya dahil edilen toplam 4942 reçetenin yazldğ hastalarn % 60’ kadn, %

40’ ise erkektir (Tablo 3). Hastalarn yaş ortalamas 42,99’dur.

Tablo 3. Hastaların Cinsiyete Göre Dağılımı

4Bulgular

ErkekKadınToplam


Genel olarak her iki cinsiyette de hastaların büyük bölümü 40-79 yaşları arasın-dadır. Bunu izleyen ikinci kümelenme yaş aralığı ise 1-9 yaş arasındadır (Şekil 1).

Çalışmaya dâhil edilen reçeteleri yazdığı saptanan toplam 407 hekimin yaş da-ğılımı incelendiğinde hekimlerin %30’unun 35-39 yaş, %26,2’sinin 40-44 yaşları arasında, %22,4’ünün ise 30-34 yaşları arasında olduğu belirlenmiştir. Diğer bir deyişle hekimlerin yaklaşık olarak %78,6’sı 30-44 yaşları arasında yani orta yaş grubundadır (Şekil 2). Hekimlerin yaş ortalaması ise 38,17’dir.

Şekil 1. Hastaların Yaş Gruplarının Cinsiyete Göre Dağılımı

Şekil 2. Hekimlerin Yaş Gruplarının Dağılımı

14

Tablo 4: Reçeteleri yazan hekimlerin illere göre dağlmnn, ilgili ilde 2008 ylnda

görev yapan hekim saylarna göre karşlaştrmas.

Bartn Bayburt Denizli Eskişehir Gümüşhane Karabük

Genel Toplam

%

Örneklemdeki hekim saylar

37 17 99 182 36 36 407 54,20

İllerin 2008 yl hekim saylar

68 25 296 237 44 81 751 100,00

Bartn’da aile hekimlerinin % 54.4’ü, Bayburt’ta % 68’i, Denizli’de %33.4’ü,

Eskişehir’de %76,8’i, Gümüşhane’de %81.8’i, Karabük’te ise %44.4’ü çalşmaya dahil

Tablo 5: İncelenen reçetelerde en sk rastlanan 50 tannn say ve yüzde olarak

dağlmlar.

No Tanlar n %*

1 Esansiyel (primer) hipertansiyon 702 9,29

2 Artroz 542 7,17

3 Akut farenjit 494 6,53

4 Akut tonsillit 318 4,21

5 Gastro-özofajial reflü hastalğ 249 3,29

6 Dermatit, diğer 228 3,02

7 Akut sinüzit 208 2,75

8 Akut nazofarenjit [nezle] 186 2,46

9 Akut bronşit 177 2,34

10 Anksiyete bozukluklar, diğer 174 2,30

11 Peptik ülser, yeri tanmlanmamş 167 2,21

12 Ağr, başka yerde snflanmamş 131 1,73

13 Lipoprotein metabolizmas bozukluklar ve diğer lipidemiler 121 1,60

14 Dispepsi 114 1,51

15 Sistit 106 1,40

16 Konjonktivit 101 1,34

17 Yumuşak doku diğer bozukluklar 100 1,32

18 İnsülin-bağml olmayan diyabetes mellitus 92 1,22

19 Akut üst solunum yolu enfeksiyonlar, birden fazla ve tanmlanmamş yerlerin

88 1,16

Tablo 4. Reçeteleri Yazan Hekimlerin İllere Göre Dağılımının, İlgili İlde 2008 Yılında Görev Yapan Hekim Sayılarına Göre Karşılaştırması

%

13BULGULAR

Bartın’da aile hekimlerinin % 54,4’ü, Bayburt’ta % 68’i, Denizli’de %33,4’ü, Eskişehir’de %76,8’i, Gümüşhane’de %81,8’i, Karabük’te ise %44,4’ü çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmaya dâhil edilen 6 ilde reçetesi incelenen aile hekimlerinin bu illerde çalışan toplam aile hekimlerine oranı ise %54,2’dir. Dolayısıyla çalışma sonuçlarının, araştırmanın yapıldığı illerde çalışan aile hekimlerinin reçete yazma alışkanlıklarını temsil ettiğini söylemek mümkündür (Tablo 4).

15

Tablo 5’in devam: İncelenen reçetelerde en sk rastlanan 50 tannn say ve yüzde

olarak dağlmlar.

20 Baş ağrs 79 1,04

21 Benign prostat hiperplazisi 79 1,04

22 Diyabetes mellitüs, diğer tanmlanmş 78 1,03

23 Kronik obstrüktif akciğer hastalğ, diğer 77 1,02

24 Gastrit ve duodenit 77 1,02

25 Kronik iskemik kalp hastalğ 72 0,95

26 Sinir ve kas iskelet sistemine ait diğer semptom ve belirtiler 67 0,89

27 Sinovya ve tendon bozukluklar 66 0,87

28 Lomber vertebra ve pelvis eklem ve ligamentlerinin çkk, burkulma ve gerilmesi

65 0,86

29 Allerjik kontakt dermatit 63 0,83

30 Epilepsi 63 0,83

31 Vitamin eksiklikleri, diğer 61 0,81

32 Dorsopatiler, diğer 55 0,73

33 İrritabl barsak sendromu 54 0,71

34 Diyabetes mellitüs, tanmlanmamş 52 0,69

35 Vazomotor ve allerjik rinit 52 0,69

36 Demir eksikliği anemisi 49 0,65

37 Gingivit ve periodontal hastalklar 49 0,65

38 Ürtiker 48 0,63

39 Anemi, diğer 46 0,61

40 Hemoroidler 43 0,57

41 Akne 42 0,56

42 Osteopatiler, diğer 41 0,54

43 Öksürük 41 0,54

44 Mikoz tanmlanmamş 41 0,54

45 Baş dönmesi (Vertigo) 39 0,52

46 Enfektif olmayan diğer gastroenterit ve kolit 39 0,52

47 Eklemin diğer bozukluklar 39 0,52

48 Kemik dansite ve yap bozukluklar 38 0,50

49 Üst solunum yolu diğer hastalklar 37 0,49

50 Depresif nöbet 36 0,48

Toplam(ilk 50 tan) 5986 79,18

Genel Toplam 7560 100,00

*Yüzdeler genel toplam (7560) tan saysna göre hesaplanmştr.

14

Tablo 4: Reçeteleri yazan hekimlerin illere göre dağlmnn, ilgili ilde 2008 ylnda

görev yapan hekim saylarna göre karşlaştrmas.

Bartn Bayburt Denizli Eskişehir Gümüşhane Karabük

Genel Toplam

%

Örneklemdeki hekim saylar

37 17 99 182 36 36 407 54,20

İllerin 2008 yl hekim saylar

68 25 296 237 44 81 751 100,00

Bartn’da aile hekimlerinin % 54.4’ü, Bayburt’ta % 68’i, Denizli’de %33.4’ü,

Eskişehir’de %76,8’i, Gümüşhane’de %81.8’i, Karabük’te ise %44.4’ü çalşmaya dahil

Tablo 5: İncelenen reçetelerde en sk rastlanan 50 tannn say ve yüzde olarak

dağlmlar.

No Tanlar n %*

1 Esansiyel (primer) hipertansiyon 702 9,29

2 Artroz 542 7,17

3 Akut farenjit 494 6,53

4 Akut tonsillit 318 4,21

5 Gastro-özofajial reflü hastalğ 249 3,29

6 Dermatit, diğer 228 3,02

7 Akut sinüzit 208 2,75

8 Akut nazofarenjit [nezle] 186 2,46

9 Akut bronşit 177 2,34

10 Anksiyete bozukluklar, diğer 174 2,30

11 Peptik ülser, yeri tanmlanmamş 167 2,21

12 Ağr, başka yerde snflanmamş 131 1,73

13 Lipoprotein metabolizmas bozukluklar ve diğer lipidemiler 121 1,60

14 Dispepsi 114 1,51

15 Sistit 106 1,40

16 Konjonktivit 101 1,34

17 Yumuşak doku diğer bozukluklar 100 1,32

18 İnsülin-bağml olmayan diyabetes mellitus 92 1,22

19 Akut üst solunum yolu enfeksiyonlar, birden fazla ve tanmlanmamş yerlerin

88 1,16

Tablo 5. İncelenen Reçetelerde En Sık Rastlanan 50 Tanının Sayı ve Yüzde Ola-rak Dağılımları


Örneklemde reçetelere 289 farklı tanı toplamda 7560 kere yazılmıştır. Sıklık sırasına göre yapılan değerlendirmeye göre 289 farklı tanı içerisindeki ilk 50 tanı toplam tanı sayısının yüzde 79,18’ini oluşturmaktadır. Tanılar sıklık sırasında göre incelendiğinde, en fazla rastlanan 5 tanı: 1. Esansiyel HT, 2. Artroz, 3. Akut farenjit, 4. Akut tonsillit, 5. Gastro-özofageal reflü hastalığıdır. Bu beş tanı, toplam tanıların %30,49’unu oluşturmaktadır. Araştırmada ayrıntılı reçete incelemesine tabi tutulan 10 endikasyonun bu tabloda sık karşılaşılan tanılarla genel olarak uyumluluk gös-terdiği saptanmıştır (Tablo 5).

15

Tablo 5’in devam: İncelenen reçetelerde en sk rastlanan 50 tannn say ve yüzde

olarak dağlmlar.

20 Baş ağrs 79 1,04

21 Benign prostat hiperplazisi 79 1,04

22 Diyabetes mellitüs, diğer tanmlanmş 78 1,03

23 Kronik obstrüktif akciğer hastalğ, diğer 77 1,02

24 Gastrit ve duodenit 77 1,02

25 Kronik iskemik kalp hastalğ 72 0,95

26 Sinir ve kas iskelet sistemine ait diğer semptom ve belirtiler 67 0,89

27 Sinovya ve tendon bozukluklar 66 0,87

28 Lomber vertebra ve pelvis eklem ve ligamentlerinin çkk, burkulma ve gerilmesi

65 0,86

29 Allerjik kontakt dermatit 63 0,83

30 Epilepsi 63 0,83

31 Vitamin eksiklikleri, diğer 61 0,81

32 Dorsopatiler, diğer 55 0,73

33 İrritabl barsak sendromu 54 0,71

34 Diyabetes mellitüs, tanmlanmamş 52 0,69

35 Vazomotor ve allerjik rinit 52 0,69

36 Demir eksikliği anemisi 49 0,65

37 Gingivit ve periodontal hastalklar 49 0,65

38 Ürtiker 48 0,63

39 Anemi, diğer 46 0,61

40 Hemoroidler 43 0,57

41 Akne 42 0,56

42 Osteopatiler, diğer 41 0,54

43 Öksürük 41 0,54

44 Mikoz tanmlanmamş 41 0,54

45 Baş dönmesi (Vertigo) 39 0,52

46 Enfektif olmayan diğer gastroenterit ve kolit 39 0,52

47 Eklemin diğer bozukluklar 39 0,52

48 Kemik dansite ve yap bozukluklar 38 0,50

49 Üst solunum yolu diğer hastalklar 37 0,49

50 Depresif nöbet 36 0,48

Toplam(ilk 50 tan) 5986 79,18

Genel Toplam 7560 100,00

*Yüzdeler genel toplam (7560) tan saysna göre hesaplanmştr.

Tablo 5’İn Devamı. İncelenen Reçetelerde En Sık Rastlanan 50 Tanının Sayı ve Yüzde Olarak Dağılımları

15BULGULAR

ATC1 Kodlarına göre yapılan sınıflamada, kutu sayısı açısından en fazla reçe-telenen ilaç grubunun (%18,53) kas ve iskelet sistemi ilaçları olduğu saptanmıştır. Bunu sırasıyla gastrointestinal kanal ve metabolizma ilaçları (%18,33), solunum sistemi ilaçları (%15,78) ve kardiyovaskuler sistem ilaçları (%12,36) izlemektedir. Sistemik antiinfektifler (%12,01) ise 5. sırayı almaktadır (Tablo 6).

16

Örneklemde reçetelere 289 farkl tan toplamda 7560 kere yazlmştr. Sklk srasna göre yaplan değerlendirmeye göre 289 farkl tan içerisindeki ilk 50 tan toplam tan saysnn yüzde 79,18’ini oluşturmaktadr. Tanlar sklk srasnda göre incelendiğinde, en fazla rastlanan 5 tan: 1. Esansiyel HT 2. Artroz 3. Akut farenjit 4. Akut tonsillit 5. Gastro-özofageal reflü hastalğdr. Bu beş tan, toplam tanlarn %30,49’unu oluşturmaktadr. Araştrmada ayrntl reçete incelemesine tabi tutulan 10 endikasyonun bu tabloda sk karşlaşlan tanlarla genel olarak uyumluluk gösterdiği saptanmştr (Tablo 5).

Tablo 6: Araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki ilaçlarn ATC 1 kodlar

dağlmnn toplam kutu saysna göre sralamas.

ATC

1 Kodu

ATC Ad Kalem Says

Toplam Maliyet(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi

1 M Kas ve İskelet Sistemi 2.416 21.203,71 2.562 18,53

2 A Gastrointestinal Kanal ve Metabolizma 2.217 33.525,16 2.534 18,33

3 R Solunum Sistemi 2.121 18.918,66 2.182 15,78

4 C Kardiyovasküler Sistem 1.214 31.631,10 1.709 12,36

5 J Sistemik Antienfektifler 1.450 26.794,51 1.660 12,01

6 N Sinir Sistemi 1.109 17.191,05 1.292 9,35

7 D Dermatolojide Kullanlan İlaçlar 700 7.616,22 731 5,29

8 B Kan ve Kan Yapc Organlar 338 3.773,41 464 3,36

9 S Duyu Organlar 182 1.858,50 200 1,45

10 G Ürogenital Sistem ve Seks Hormonlar 151 3.739,76 183 1,32

11 H

Sistemik Hormon Preperatlar (seks hormonlar ve insülin hariç)

124 1.718,53 162 1,17

12 P Antiparazitler, İnsektisitler ve Repelentler 111 971,35 113 0,82

13 L Antineoplastik ve İmmunomodulator Ajanlar 13 3.593,55 21 0,15

14 V Muhtelif 11 404,99 12 0,09

Genel Toplam 12.157 172.940,50 13.825 100,00

ATC1 Kodlarna göre yaplan snflamada, kutu says açsndan en fazla reçetelenen

ilaç grubunun (%18,53) kas ve iskelet sistemi ilaçlar olduğu saptanmştr. Bunu

srasyla gastrointestinal kanal ve metabolizma ilaçlar (%18.33), solunum sistemi

ilaçlar (%15,78) ve kardiyovaskuler sistem ilaçlar (%12,36) izlemektedir. Sistemik

antiinfektifler (%12,01) ise 5. sray almaktadr (Tablo 6).

Tablo 6. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 1 Kodları Dağı-lımının Toplam Kutu Sayısına Göre Sıralaması

17

Tablo 7: Araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki ilaçlarn ATC 1 kodlar dağlmnn

toplam maliyete göre sralamas.

ATC

1 Kodu

ATC Ad Kalem Says

Toplam Kutu

Toplam Maliyet(TL)

Toplam Maliyet Yüzdesi

1 A Gastrointestinal Kanal ve Metabolizma 2.217 2.534 33.525,16 19,39

2 C Kardiyovasküler Sistem 1.214 1.709 31.631,10 18,29

3 J Sistemik Antienfektifler 1.450 1.660 26.794,51 15,49

4 M Kas ve İskelet Sistemi 2.416 2.562 21.203,71 12,26

5 R Solunum Sistemi 2.121 2.182 18.918,66 10,94

6 N Sinir Sistemi 1.109 1.292 17.191,05 9,94

7 D Dermatolojide Kullanlan İlaçlar 700 731 7.616,22 4,40

8 B Kan ve Kan Yapc Organlar 338 464 3.773,41 2,18

9 G Ürogenital Sistem ve Seks Hormonlar 151 183 3.739,76 2,16

10 L Antineoplastik ve İmmunomodulator Ajanlar 13 21 3.593,55 2,08

11 S Duyu Organlar 182 200 1.858,50 1,07

12 H

Sistemik Hormon Preperatlar (seks hormonlar ve insülin hariç)

124 162 1.718,53 0,99

13 P Antiparazitler, İnsektisitler ve Repelentler 111 113 971,35 0,56

14 V Muhtelif 11 12 404,99 0,23

Genel Toplam 12.157 13.825 172.940,50 100,00

Reçetelenen ilaçlarn toplam maliyetleri incelendiğinde ilk sray gastrointestinal kanal

ve metabolizma ilaçlar (%19,39) almştr. Bu ilaçlar bir önceki tablodan da

anlaşlacağ gibi, reçetelenen kutu adedi açsndan da ikinci sradadr. Reçete

maliyetleri incelendiğinde daha sonra srasyla, kardiyovaskuler sistem ilaçlar,

sistemik antiinfektifler ve kas ve iskelet sistemi ilaçlar gelmektedir. Reçetelenen kutu

says açsndan sklk sralamasnda ilk beşte yer alan ilaçlar, maliyet açsndan

yaplan sralamada da ilk beşi almaktadr ancak sralama değişmiştir. Bu beş ilaç

grubunun maliyeti toplam maliyetin %76,37’sini oluşturmaktadr (Tablo 6, Tablo 7).

Tablo 7. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 1 Kodları Dağı-lımının Toplam Maliyete Göre Sıralaması


İlaçlar ATC 5 kodlarına göre yazılan toplam kutu yüzdesi olarak incelendiğin-de, soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan kombine preparatların (%5,96) ilk sırayı aldığı görülmektedir. Bunu sırasıyla bir non-steroid antiinflamatuar olan diklofenak (%3.28), bir mukolitik olan asetilsistein (%2,39) ve bir proton pompası inhibitörü olan lansoprazol (%2,36) izlemektedir. Değerlendirmede ilk 10 sırayı alan ilaçlar kutu yüzdesi açısından genel toplamın %25,22’sini oluşturmaktadır (Tablo 8).

18


toplam kutu saysna göre sralamas (ilk 10 etken madde).

ATC 5 Kodu

ATC Ad Kalem Says

Toplam Maliyet(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*

1 R05X Soğuk algnlğnda kullanlan diğer kombine preparatlar

822 3.147,95 824 5,96

2 M01AB05 Diklofenak 442 2.288,62 453 3,28

3 R05CB01 Asetilsistein 330 3.124,66 330 2,39

4 A02BC03 Lansoprazol 303 7.344,83 326 2,36

5 J01CR02 Amoksisilin ve enzim inhibitorü 300 4.006,24 302 2,18

6 M01AE09 Flurbiprofen 296 2.178,28 297 2,15

7 N02BE01 Parasetamol 271 538,98 272 1,97

8 J01DC02 Sefuroksim 201 6.426,36 253 1,83

9 B01AC06 Asetilsalisilik asid 174 412,96 228 1,65

10 M03BX05 Tiyokolşikozid 201 2.329,15 202 1,46

Toplam(ilk 10 etken madde) 3.340 31.798,03 3.487 25,22

Genel Toplam 12.157 172.940,50 13.825 100,00

*Yüzdeler genel toplam (13825) kutu saysna göre hesaplanmştr.

İlaçlar ATC 5 Kodlarna göre yazlan toplam kutu yüzdesi olarak incelendiğinde,

soğuk algnlğ tedavisinde kullanlan kombine preparatlarn (%5.96) ilk sray aldğ

görülmektedir. Bunu srasyla bir non-steroid antiinflamatuar olan diklofenak (%3.28),

bir mukolitik olan asetilsistein (%2,39) ve bir proton pompas inhibitörü olan

lansoprazol (%2,36) izlemektedir. Değerlendirmede ilk 10 sray alan ilaçlar kutu

yüzdesi açsndan genel toplamn %25,22’sini oluşturmaktadr (Tablo 8).

Tablo 8. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 5 Kodları Dağı-lımının Toplam Kutu Sayısına Göre Sıralaması (İlk 10 Etken Madde)

17BULGULAR

İlaçların ATC 5 koduna göre maliyetleri incelendiğinde toplam ilaç maliyeti en fazla tutan ilacın bir proton pompası inhibitörü olan lansoprazol (%4,25) olduğu görülmektedir. Bu ilacı bir antibiyotik olan sefuroksim izlemektedir. Daha sonra ise atorvastatin ve amoksisilin gelmektedir. Diklofenak ve asetilsistein; kutu adedi açısından fazla reçetelenen ilaçlar olmalarına rağmen, fiyatlarının düşük olması ne-deniyle, maliyet sıralamasında biraz daha geriye düşmüştür (Tablo 9).

19


toplam maliyete göre sralamas (ilk 10 etken madde).

ATC 5 Kodu

ATC Ad Kalem Says

Toplam Kutu

Toplam Maliyet(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*

1 A02BC03 Lansoprazol 303 326 7.344,83 4,25

2 J01DC02 Sefuroksim 201 253 6.426,36 3,72

3 C10AA05 Atorvastatin 76 111 6.020,86 3,48

4 J01CR02 Amoksisilin ve enzim inhibitorü 300 302 4.006,24 2,32

5 R05X Soğuk algnlğnda kullanlan diğer kombine preparatlar

822 824 3.147,95 1,82

6 R05CB01 Asetilsistein 330 330 3.124,66 1,81

7 L03AB07 Interferon beta-1a 1 9 2.578,41 1,49

8 M03BX05 Tiyokolşikozid 201 202 2.329,15 1,35

9 M01AB05 Diklofenak 442 453 2.288,62 1,32

10 M01AE09 Flurbiprofen 296 297 2.178,28 1,26

Toplam(ilk 10 etken madde) 2.972 3.107 39.445,36 22,81

Genel Toplam 12.157 13.825 172.940,50 100,00

*Yüzdeler genel toplam (172.940,50 TL) maliyete göre hesaplanmştr.

İlaçlarn ATC 5 koduna göre maliyetleri incelendiğinde sk yazlan ilaç maliyeti en

fazla tutan ilacn bir proton pompas inhibitörü olan lansoprazol (%4,25) olduğu

görülmektedir. Bu ilac bir antibiyotik olan sefuroksim izlemektedir. Daha sonra ise

atorvastatin ve amoksisilin gelmektedir. Diklofenak ve asetilsistein kutu adedi

açsndan fazla reçetelenen ilaçlar olmalarna rağmen, fiyatlarnn düşük olmas

nedeniyle, maliyet sralamasnda biraz daha geriye düşmüşlerdir (Tablo 9).

Tablo 9. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların ATC 5 Kodları Dağı-lımının Toplam Maliyete Göre Sıralaması (İlk 10 Etken Madde)


Araştırmada tüm reçetelerdeki ilaçların ticari isimlerine göre dağılımları ince-lendiğinde, toplam kutu sayısına göre ilk sırayı Arveles® (%1,22) almıştır. Bunu Majezik® (%1,02) ve Beloc Zoc® (%0,99) izlemiştir. En çok reçete edilen 10 ilaç tüm ilaçların %8,74’ünü oluşturmaktadır. Dolayısıyla aile hekimlerinin çok sayıda değişik ilacı reçetelediği anlaşılmıştır. Bu verilere göre kutu bazlı en çok reçetele-nen ticari isimler arasında açık ara farkla non-steroidal antiinflamatuarların olması dikkat çekmektedir (Tablo 10).

20

Tablo 10: Araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki ilaçlarn ticari isimlerine göre

dağlmnn toplam kutu saysna göre sralamas (ilk 10 ilaç).

İlaç Ad ATC 5 Kodu*

Birim Fiyat(TL)

Kalem Says

Toplam Maliyet(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*

1 ARVELES® 25 MG 20 FİLM

TABLET M01AE17 12,56 167 2.110,08 168 1,22

2 MAJEZIK® FİLM TABLET

100 MG 15 TB M01AE09 6,88 140 970,08 141 1,02

3 BELOC ZOK® KONTROLLU

SALIMLI FİLM TABLET 50 MG 20 TB

C07AB02 6,87 83 941,19 137 0,99

4 DOLOREX® DRAJE 50 MG

20 DR M01AB05 3,16 131 417,12 132 0,95

5 LANSOR® MIKROPELLET

KAPSÜL 30 MG 28 CAP A02BC03 25,50 111 3.111,00 122 0,88

6 CORASPIN® ENTERİK

TABLET 100 MG 30 TB B01AC06 1,76 92 207,68 118 0,85

7 KREVAL® 100 ML ŞURUP R05DB13 6,62 105 701,72 106 0,77

8 DICLOFLAM® DRAJE 50 MG

20 DR M01AB05 5,22 103 537,66 103 0,75

9 ASIST® PEDİYATRİK

ŞURUP 200 MG/5 ML 100 ML R05CB01 3,94 95 374,30 95 0,69

10 PAROL® TABLET 500 MG 20

TB N02BE01 1,29 86 110,94 86 0,62

Toplam (ilk 10 ilaç) 1113 9.481,77 1208 8,74

Genel Toplam 12157 172.940,50 13825 100,0


Araştrmada tüm reçetelerdeki ilaçlarn ticari isimlerine göre dağlmnlar

incelendiğinde, toplam kutu saysna göre ilk sray Arveles® (%1,22) almştr. Bunu

Majezik® (%1,02) ve Beloc Zoc® (%0,99) izlemiştir. En çok reçete edilen 10 ilaç tüm

ilaçlarn %8,74’ünü oluşturmaktadr. Dolaysyla aile hekimlerinin çok sayda değişik

ilac reçetelediği anlaşlmştr. Bu verilere göre kutu bazl en çok reçetelenen ticari

Tablo 10. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların Ticari İsimlerine Göre Dağılımının Toplam Kutu Sayısına Göre Sıralaması (İlk 10 İlaç)

19BULGULAR

Araştırmada tüm reçetelerdeki ilaçların ticari isimlerine göre dağılımları ince-lendiğinde, toplam maliyete göre ilk sırayı Lansor® (%1,80) almıştır. Bunu Rebif® (%1.49) ve Arveles® (%1,22) izlemiştir. En çok reçete edilen 10 ilaç, tüm ilaçların %25,70’ini oluşturmaktadır (Tablo 11).

21

isimler arasnda açk ara farkla non-steroidal antiinflamatuarlarn olmas dikkat

çekmektedir (Tablo 10).

Tablo 11: Araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki ilaçlarn ticari isimlerine göre

dağlmnn toplam maliyete göre sralamas (ilk 10 ilaç)

İlaç Ad ATC 5 Kodu

Birim Fiyat(TL)

Kalem Says

Toplam Kutu

Toplam Maliyet(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*

1 LANSOR MIKROPELLET KAPSÜL 30 MG 28 CAP

A02BC03 25,50 111 122 3.111,00 1,80

2 REBIF KULLANIMA HAZIR ENJEKTOR 22 MCG 3 ENJ

L03AB07 286,49 1 9 2.578,41 1,49

3 ARVELES 25 MG 20 FİLM TABLET M01AE17 12,56 167 168 2.110,08 1,22

4 CO-DIOVAN FİLM TABLET 160/12,5 28 TB

C09DA03 28,01 25 50 1.400,50 0,81

5 ETOL FORT FİLM TABLET 400 MG 14 TB

M01AB08 14,90 84 84 1.251,60 0,72

6 ENFEXIA 500 MG 14 TABLET J01DC02 35,75 35 35 1.251,25 0,72

7 LANSOPROL MIKROPELLET KAPSÜL 30 MG 28 CAP

A02BC03 25,50 43 46 1.173,00 0,68

8 SERETIDE DISKUS 250 MCG 60 DOZ

R03AK06 99,83 5 11 1.098,13 0,63

9 NEXIUM ENTERİK KAPLI PELLET TABLET 40 MG 28 TABLET

A02BC05 61,89 16 16 990,24 0,57

10 PRITOR PLUS 80 MG 28 TABLET C09DA07 25,30 25 39 986,70 0,57

Toplam (ilk 10 ilaç) 1.702 1.978 44.444,17 25,70

Genel Toplam 12.157 13.825 172.940,50 100,00


Araştrmada tüm reçetelerdeki ilaçlarn ticari isimlerine göre dağlmnlar

incelendiğinde, toplam maliyete göre ilk sray Lansor® (%1,80) almştr. Bunu Rebif®

(%1.49) ve Arveles® (%1,22) izlemiştir. En çok reçete edilen 10 ilaç tüm ilaçlarn

%25,70’ini oluşturmaktadr (Tablo 11).

Tablo 11. Araştırmada İncelenen Tüm Reçetelerdeki İlaçların Ticari İsimlerine Göre Dağılımının Toplam Maliyete Göre Sıralaması (İlk 10 İlaç)


Toplam kutu bazında ATC 1 koduna göre en fazla yazılmış olan ilaç grubu-nun kas ve iskelet sistemi (M) olmasına karşın iller bazında en fazla yazılmış olan ilaç grubunun Bayburt ilinde gastrointestinal kanal ve metabolizma ilaçları (A), (%21,44) olduğu saptanmıştır (Tablo 12).

22

Tablo 12: Tüm ilaçlarn ATC 1 kodlarna göre il bazl toplam kutu says dağlm

Bar

tn

Bay

burt

Den

izli

Eskişe

hir

Kar

abük

Kutu Genel Toplam

ATC

1 K

odu

ATC Ad

% % % % % % n %

M Kas ve İskelet Sistemi 20,14 18,00 17,94 18,58 19,87 16,36 2.562 18,53 A Gastrointestinal Kanal ve Metabolizma 16,54 21,44 17,37 19,41 17,34 18,99 2.534 18,33 R Solunum Sistemi 16,92 11,50 16,29 15,28 14,88 18,58 2.182 15,78 C Kardiyovasküler Sistem 13,80 11,97 11,47 12,05 11,75 13,63 1.709 12,36 J Sistemik Antienfektifler 12,46 12,75 12,71 11,49 12,21 10,81 1.660 12,01 N Sinir Sistemi 7,20 11,42 9,32 10,22 8,67 9,68 1.292 9,35 D Dermatolojide Kullanlan İlaçlar 5,10 4,77 5,93 5,56 5,89 3,82 731 5,29 B Kan ve Kan Yapc Organlar 3,49 3,29 3,58 3,16 3,29 3,36 464 3,36 S Duyu Organlar 1,29 1,17 1,50 1,30 1,60 1,68 200 1,45 G Ürogenital Sistem ve Seks Hormonlar 0,81 1,25 1,77 1,27 1,39 1,27 183 1,32

H Sistemik Hormon Preperatlar (seks hormonlar ve insülin hariç) 0,91 0,63 1,16 0,90 1,84 1,23 162 1,17

P Antiparazitler, İnsektisitler ve Repelentler 1,07 1,56 0,77 0,53 0,87 0,55 113 0,82 L Antineoplastik ve İmmunomodulator Ajanlar 0,27 0,16 0,00 0,13 0,31 0,05 21 0,15 V Muhtelif 0,00 0,08 0,19 0,10 0,10 0,00 12 0,09

Genel Toplam 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 13.825 100,00

Toplam kutu baznda ATC 1 koduna göre en fazla yazlmş olan ilaç grubunun kas ve

iskelet sistemi (M) olmasna karşn iller baznda en fazla yazlmş olan ilaç grubunun

Bayburt ilinde gastrointestinal kanal ve metabolizma ilaçlar (A), (%21,44) olduğu

saptanmştr (Tablo 12).

Tablo 12. Tüm İlaçların ATC 1 Kodlarına Göre İl Bazlı Toplam Kutu Sayısı Dağı-lımı

Güm

üşhane

21BULGULAR

Bartın ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç salmeterol’dür. Bunları an-tibiyotik grubu ilaçlar olan sefuroksim, amoksisilin ve enzim inhibitörü kombinas-yonu izlemektedir. Bartın’da en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliyeti, toplam ilaç maliyetinin %26,98’ini oluşturmaktadır (Tablo 13).

23

Tablo 13: Bartn ilinde en çok reçete edilen ilk 10 etken maddenin maliyete göre

dağlm

ATC 5 Kodu

ATC Ad Toplam Maliyet

(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*

1 R03AK06 Salmeterol ve “obstruktif hava yolu hastalklar için kullanlan diğer ilaçlar”

770,28 3,74

2 J01DC02 Sefuroksim 684,13 3,32

3 J01CR02 Amoksisilin ve enzim inhibitörü 668,36 3,24

4 J01CR04 Sultamisilin 613,72 2,98

5 A02BC02 Pantoprazol 551,01 2,68

6 R05X Diğer soğuk algnlğ kombinasyonlar 472,00 2,29

7 C09DA03 Valsartan ve diüretikler 471,68 2,29

8 R05CB01 Asetilsistein 467,47 2,27

9 A02BC03 Lansoprazol 439,80 2,14

10 M01AB08 Etodolak 419,55 2,04

Toplam(ilk 10 etken madde) 5.558,00 26,98

Genel Toplam 20.597,27 100,00


Bartn ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç salmeterol’dür. Bunlar antibiyotik

grubu ilaçlar olan sefuroksim, amoksisilin ve enzim inhibitörü kombinasyonu

izlemektedir. Bartn’da en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliyeti, toplam ilaç

maliyetinin %26.98’ini oluşturmaktadr (Tablo 13).

Tablo 13. Bartın İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin Maliyete Göre Dağılımı


Bayburt ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç bir proton pompası inhibi-törü olan lansoprazol’dür. Bunu lipid düşürücü atorvastatin ve bir nöroleptik olan olanzapin izlemektedir. Bayburt’ta en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin mali-yeti, toplam ilaç maliyetinin %33,07’sini oluşturmaktadır (Tablo 14).

24

Tablo 14: Bayburt ilinde en çok reçete edilen ilk 10 etken maddenin maliyete göre

dağlm

ATC 5 Kodu


(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*

1 A02BC03 Lansoprazol 1.292,31 7,94

2 C10AA05 Atorvastatin 675,86 4,15

3 N05AH03 Olanzapin 673,62 4,14

4 R03AK07 Formoterol ve obstruktif hava yolu hastalklar için kullanlan diğer ilaçlar

494,24 3,04

5 N03AX14 Levetirasetam 473,88 2,91

6 C09DA03 Valsartan ve diüretikler 406,68 2,50

7 J01DC08 Lorakarbef 365,12 2,24


9 M01AE17 Deksketoprofen 326,56 2,01



Genel Toplam 16.271,29 100,00


Bayburt ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç bir proton pompas inhibitörü olan

lansoprazol’dür. Bunu lipid düşürücü atorvastatin ve bir nöroleptik olan olanzapin

izlemektedir. Bayburt’ta en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliyeti, toplam

ilaç maliyetinin %33.07’sini oluşturmaktadr (Tablo 14).

Tablo 14. Bayburt İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin Maliyete Göre Dağılımı

23BULGULAR

Denizli ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç lansoprazol’dür. Bu ilacı sefuroksim ve stronsiyum ranselat izlemektedir. Denizli’de en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliyeti, toplam ilaç maliyetinin %21,68’ini oluşturmaktadır (Tablo 15).

25

Tablo 15: Denizli ilinde en çok reçete edilen ilk 10 etken maddenin maliyete göre

dağlm

ATC 5 Kodu


(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*



3 M05BX03 Stronsiyum Ranselat 781,20 2,42

4 N03AX09 Lamotrijin 715,41 2,21



7 A10BG03 Pioglitazon 574,80 1,78

8 N05AH03 Olanzapin 525,56 1,63


10 J01CR04 Sultamisilin 495,12 1,53


Genel Toplam 32.305,38 100,00


Denizli ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç lansoprazol’dür. Bu ilac

sefuroksim ve stronsiyum ranselat izlemektedir. Denizli’de en çok reçetelenen ilk 10

etken maddenin maliyeti, toplam ilaç maliyetinin %21.68’ini oluşturmaktadr (Tablo

15).

Tablo 15. Denizli İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin Maliyete Göre Dağılımı


Eskişehir ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç proton pompası inhibitö-rü olan lansoprazol’dür. Bunu bir antibiyotik olan sefuroksim ve bir lipid düşürücü olan atorvastatin izlemektedir. Eskişehir’de en çok reçetelenen ilk 10 etken mad-denin maliyeti, toplam ilaç maliyetinin %22,29’unu oluşturmaktadır (Tablo 16).

26

Tablo 16: Eskişehir ilinde en çok reçete edilen ilk 10 etken maddenin maliyete göre

dağlm

ATC 5 Kodu


(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*


2 J01DC02 Sefuroksim 1.283,20 3,50


4 H05BA01 Kalsitonin (salmon sentetik) 689,46 1,88



7 N05AL05 Amisulprid 645,84 1,76


9 M01AE09 Flurbiprofen 603,18 1,64

10 M01AB08 Etodolak 578,10 1,57


Genel Toplam 36.712,85 100,00


Eskişehir ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç proton pompas inhibitörü olan

lansoprazol’dür. Bunu bir antibiyotik olan sefuroksim ve bir lipid düşürücü olan

atorvastatin izlemektedir. Eskişehir’de en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin

maliyeti, toplam ilaç maliyetinin %22.29’unu oluşturmaktadr (Tablo 16).

Tablo 16. Eskişehir İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin Maliyete Göre Dağılımı

25BULGULAR

Gümüşhane ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç interferon beta 1a’dır. Bunu bir proton pompası inhibitörü olan lansoprazol ve bir lipid düşürücü olan atorvastatin izlemektedir. Gümüşhane’de en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliyeti, toplam ilaç maliyetinin %32,69’unu oluşturmaktadır (Tablo 17).

27

Tablo 17: Gümüşhane ilinde en çok reçete edilen ilk 10 etken maddenin maliyete

göre dağlm

ATC 5 Kodu


(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*

1 L03AB07 Interferon beta-1a 2.578,41 6,60


3 C10AA05 Atorvastatin 2.208,92 5,65

4 J01DC02 Sefuroksim 1.476,23 3,78



7 M01AB05 Diklofenak 676,40 1,73

8 B01AC04 Klopidogrel 605,50 1,55

9 C09DA01 Losartan ve diüretikler 584,13 1,50

10 R03AK07 Formoterol ve obstruktif hava yolu hastalklar için kullanlan diğer ilaçlar

558,27 1,43


Genel Toplam 39.062,03 100,00


Gümüşhane ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç interferon beta 1a’dr. Bunu

bir proton pompas inhibitörü olan lansoprazol ve bir lipid düşürücü olan atorvastatin

izlemektedir. Gümüşhane’de en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliyeti,

toplam ilaç maliyetinin %32.69’unu oluşturmaktadr (Tablo 17).

Tablo 17. Gümüşhane İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin Mali-yete Göre Dağılımı


Karabük ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç sefuroksim’dir. Bunu bir lipid düşürücü olan atorvastatin ve bir antibiyotik olan amoksisilin ve enzim inhi-bitörü izlemektedir. Karabük’te en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliye-ti, toplam ilaç maliyetinin %29,15’ini oluşturmaktadır (Tablo 18). Kutu maliyeti açısından Karbük’te dördüncü sırada yer alan lansoprazol, inceleme yapılan 6 ilin 3’ünde ise (Bayburt, Denzili, Eskişehir) ilk sırada gelmesi dikkat çekicidir (Tablo 14-16).

28

Tablo 18: Karabük ilinde en çok reçete edilen ilk 10 etken maddenin maliyete göre

dağlm

ATC 5 Kodu


(TL)

Toplam Maliyet

Yüzdesi*

1 J01DC02 Sefuroksim 1.719,10 6,14

2 C10AA05 Atorvastatin 1.132,84 4,05


4 A02BC03 Lansoprazol 765,30 2,73

5 N04BD02 Rasajilin 711,99 2,54


7 N06DX01 Memantin 681,78 2,44

8 N04BA03 Levodopa, dekarboksilaz inhibitörü ve comt.inhib. 567,33 2,03

9 M03BX05 Tiokolşikozid 522,71 1,87

10 C09AA04 Perindopril 503,06 1,80


Genel Toplam 27.991,68 100,00


Karabük ilinde reçeteleme maliyeti en fazla olan ilaç sefuroksim’dir. Bunu bir lipid

düşürücü olan atorvastatin ve bir antibiyotik olan amoksisilin ve enzim inhibitörü

izlemektedir. Karabük’te en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin maliyeti, toplam

ilaç maliyetinin %29.15’ini oluşturmaktadr (Tablo 18). Kutu maliyeti açsndan

Karbükte dördüncü srada yer alan lansoprazol, inceleme yaplan 6 ilin 3’ünde ise

(Bayburt, Denzili, Eskişehir) ilk srada gelmesi dikkat çekicidir (Tablo 14-16).

Tablo 18. Karabük İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Etken Maddenin Maliyete Göre Dağılımı

27BULGULAR

Bartın ilinde kutu bazında en fazla reçetelenen ilaç bir beta adrenerjik reseptör blokörü olan Beloc Zok®’tur. Maliyeti daha yüksek olmasına rağmen kutu olarak ikinci sırayı Arveles® almıştır. Üçüncü sırada ise bir diğer non-steroidal antiinfla-matuar olan Dicloflam®ın yer aldığı görülmektedir. Bartın ilinde en çok reçetele-nen ilk 10 preparatın kutu sayısı, toplam kutu sayısının %12,30’unu oluşturmak-tadır (Tablo 19).

29

Tablo 19: Bartn ilinde en çok reçete edilen ilk 10 preparatn kutu saysna göre

dağlm


Birim Fiyat

Toplam Maliyet

(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*

1 BELOC® ZOK KONTROLLU SALIMLI FİLM TABLET 50

MG 20 TB C07AB02 6,87 212,97 31 1,66

2 ARVELES® 25 MG 20 FİLM TABLET M01AE17 12,56 376,80 30 1,61

3 DICLOFLAM® DRAJE 50 MG 20 DR M01AB05 5,22 146,16 28 1,50

4 DOLOREX® DRAJE 50 MG 20 DR M01AB05 3,16 85,32 27 1,45

5 ETOL FORT® FİLM TABLET 400 MG 14 TB M01AB08 14,9 372,50 25 1,34

6 BENICAL COLD® LAK TABLET 20 TABLET (YENİ

BARKOD) R05X 3,35 67,00 20 1,07

7 MAJEZIK® FİLM TABLET 100 MG 15 TB M01AE09 6,88 137,60 20 1,07

8 VOLTAREN® SR 75 MG 10 FİLM TABLET M01AB05 6,2 105,40 17 0,91

9 CORASPIN® ENTERİK TABLET 100 MG 30 TB B01AC06 1,76 28,16 16 0,86

10 A-FERIN SINUS® FILM TABLET 20 TB R05X 4,91 73,65 15 0,81

Toplam(ilk 10 ilaç) 1.605,56 229 12,30

Genel Toplam 20.597,27 1862 100,00


Bartn ilinde kutu baznda en fazla reçetelenen ilaç bir beta adrenerjik reseptör

blokörü olan Beloc Zok®’tur. Maliyeti daha yüksek olmasna rağmen kutu olarak ikinci

sray Arveles® almştr. Üçüncü srada ise bir diğer non-steroidal antiinflamatuar olan

Dicloflam®n yer aldğ görülmektedir. Bartn ilinde en çok reçetelenen ilk 10 etken

maddenin kutu says, toplam kutu saysnn %12.30’unu oluşturmaktadr (Tablo 19).

Tablo 19. Bartın İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu Sayısına Göre Dağılımı


Bayburt ilinde kutu bazında en fazla reçetelenen ilaç bir proton pompası inhibi-törü olan Lansor®’dur. Kutu olarak ikinci sırayı Parol® almıştır. Üçüncü sırada ise bir diğer non-steroidal antiinflamatuar olan Arveles®’in yer aldığı görülmektedir. Bayburt ilinde en çok reçetelenen ilk 10 preparatın kutu sayısı, toplam kutu sayısı-nın %15,49’unu oluşturmaktadır (Tablo 20).

30

Tablo 20: Bayburt ilinde en çok reçete edilen ilk 10 preparatn kutu saysna göre

dağlm


Birim Fiyat

Toplam Maliyet

(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*

1 LANSOR® MIKROPELLET KAPSÜL 30 MG 28 CAP A02BC03 25,5 816,00 32 2,50

2 PAROL® TABLET 500 MG 20 TB N02BE01 1,29 38,70 30 2,35


4 GAVISCON® LIQUID 200 ML A02BX13 5,22 135,72 26 2,03


6 KREVAL® 100 ML ŞURUP R05DB13 6,62 105,92 16 1,25


8 PEDIFEN® ŞURUP 100MG/5ML 100 ML M01AE01 2,41 28,92 12 0,94

9 BELOC ZOK® KONTROLLU SALIMLI FİLM TABLET 50

MG 20 TB C07AB02 6,87 75,57 11 0,86

10 TRAVAZOL® KREM 15 GR D01AC20 9,75 97,50 10 0,78

Toplam(ilk 10 ilaç) 1.766,39 198 15,49

Genel Toplam 16.271,29 1.278 100,00


Bayburt ilinde kutu baznda en fazla reçetelenen ilaç bir proton pompas inhibitörü

olan Lansor®’dur. Kutu olarak ikinci sray Parol® almştr. Üçüncü srada ise bir diğer

non-steroidal antiinflamatuar olan Arveles®’in yer aldğ görülmektedir. Bayburt ilinde

en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin kutu says, toplam kutu saysnn

%15.49’unu oluşturmaktadr (Tablo 20).

Tablo 20. Bayburt İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu Sayısına Göre Dağılımı

29BULGULAR

Denizli ilinde kutu bazında en fazla reçetelenen ilaç bir non-steroid antiinflama-tuar ilaç olan Coraspin®’dir. Kutu olarak ikinci sırayı Dolorex® almıştır. Üçüncü sırada ise bir diğer non-steroidal antiinflamatuar olan Majezik®’in yer aldığı gö-rülmektedir. Denizli ilinde en çok reçetelenen ilk 10 preparatın kutu sayısı, toplam kutu sayısının %8,86’sını oluşturmaktadır (Tablo 21).

31

Tablo 21: Denizli ilinde en çok reçete edilen ilk 10 preparatn kutu saysna göre

dağlm


Birim Fiyat

Toplam Maliyet

(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*





MG 20 TB C07AB02 6,87 171,75 25 0,96

5 IESPOR® FLAKON 1 G I.M. 1 FLK J01DB04 5 105,00 21 0,81

6 DOLVEN® PEDİATRİK 100 ML ŞURUP M01AE01 2,26 45,20 20 0,77

7 ETOL® FORT FİLM TABLET 400 MG 14 TB M01AB08 14,9 283,10 19 0,73

8 PEREBRON® ŞURUP 50 MG/5ML 120 ML ŞİŞE R05DB07 3,79 68,22 18 0,69

9 A-FERIN® PLUS PEDİYATRİK ŞURUP 100 ML R05X 3,2 57,60 18 0,69

10 NUROFEN® COLD & FLU 24 TABLET R05X 8,01 136,17 17 0,65

Toplam(ilk 10 ilaç) 1.212,00 230 8,86

Genel Toplam 32.305,38 2.597 100,00


Denizli ilinde kutu baznda en fazla reçetelenen ilaç bir non-steroid antiinflamatuar

ilaç olan Coraspin®’dir. Kutu olarak ikinci sray Dolorex® almştr. Üçüncü srada ise

bir diğer non-steroidal antiinflamatuar olan Majezik®’in yer aldğ görülmektedir.

Denizli ilinde en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin kutu says, toplam kutu

saysnn %8.86’sn oluşturmaktadr (Tablo 21).

Tablo 21. Denizli İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu Sayısına Göre Dağılımı


32

Tablo 22: Eskişehir ilinde en çok reçete edilen ilk 10 preparatn kutu saysna göre

dağlm


Birim Fiyat

Toplam Maliyet

(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*




4 ETOL® FORT FİLM TABLET 400 MG 14 TB M01AB08 14,9 342,70 23 0,77

5 VOLTAREN® SR 75 MG 10 FİLM TABLET M01AB05 6,2 142,60 23 0,77

6 PAROL® TABLET 500 MG 20 TB N02BE01 1,29 29,67 23 0,77


8 VERMIDON® TABLET 30 TB N02BE51 2,66 53,20 20 0,67

9 LEVOPRONT® ŞURUP 6MG/ML 150 ML R05DB27 9,46 189,20 20 0,67

10 A-FERIN SINUS® FILM TABLET 20 TB R05X 4,91 98,20 20 0,67

Toplam(ilk 10 ilaç) 2.351,15 257 8,56

Genel Toplam 36.712,85 3.003 100,00


Eskişehir ilinde kutu baznda en fazla reçetelenen ilaç bir non-steroid antiinflamatuar

ilaç olan Majezik®’dir. Kutu olarak ikinci sray Arveles® almştr. Üçüncü srada ise bir

proton pompas inihibitörü olan Lansor®’un yer aldğ görülmektedir. Eskişehir ilinde

en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin kutu says, toplam kutu saysnn

%8.56’sn oluşturmaktadr (Tablo 22).

Tablo 22. Eskişehir İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu Sayısına Göre Dağılımı

Eskişehir ilinde kutu bazında en fazla reçetelenen ilaç bir non-steroid antiinfla-matuar ilaç olan Majezik®’dir. Kutu olarak ikinci sırayı Arveles® almıştır. Üçüncü sırada ise bir proton pompası inihibitörü olan Lansor®’un yer aldığı görülmektedir. Eskişehir ilinde en çok reçetelenen ilk 10 preparatın kutu sayısı, toplam kutu sayı-sının %8,56’sını oluşturmaktadır (Tablo 22).

31BULGULAR

Gümüşhane ilinde kutu bazında en fazla reçetelenen ilaç bir non-steroid anti-inflamatuar ilaç olan Arveles®’dir. Kutu olarak ikinci sırayı Coraspin® almıştır. Üçüncü sırada ise bir diğer non-steroidal antiinflamatuar olan Dolorex®’in yer al-dığı görülmektedir. Gümüşhane ilinde en çok reçetelenen ilk 10 preparatın kutu sayısı, toplam kutu sayısının %10,58’ini oluşturmaktadır (Tablo 23).

33

Tablo 23: Gümüşhane ilinde en çok reçete edilen ilk 10 preparatn kutu saysna

göre dağlm


Birim Fiyat

Toplam Maliyet

(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*







7 NUROFEN® COLD & FLU 24 TABLET R05X 8,01 232,29 29 1,01

8 LANSOPROL® MIKROPELLET KAPSÜL 30 MG 28

CAP A02BC03 25,5 714,00 28 0,97

9 DIAMICRON®-MR TABLET 30MG 30 TB A10BB09 10,37 269,62 26 0,90

10 TRAVAZOL® KREM 15 GR D01AC20 9,75 253,50 26 0,90

Toplam(ilk 10 ilaç) 3.142,27 305 10,58

Genel Toplam 39.062,03 2.884 100,00


Gümüşhane ilinde kutu baznda en fazla reçetelenen ilaç bir non-steroid

antiinflamatuar ilaç olan Arveles®’dir. Kutu olarak ikinci sray Coraspin® almştr.

Üçüncü srada ise bir diğer non-steroidal antiinflamatuar olan Dolorex®’in yer aldğ

görülmektedir. Gümüşhane ilinde en çok reçetelenen ilk 10 etken maddenin kutu

says, toplam kutu saysnn %10.58’ini oluşturmaktadr (Tablo 23).

Tablo 23. Gümüşhane İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu Sayı-sına Göre Dağılımı


Karabük ilinde kutu bazında en fazla reçetelenen ilaç bir mukolitik olan Asist®’dir. Kutu olarak ikinci sırayı Aferin® pediyatrik şurup almıştır. Üçüncü sı-rada ise Aferin® kapsülün yer aldığı görülmektedir. Karabük ilinde en çok reçete-lenen ilk 10 preparatın kutu sayısı, toplam kutu sayısının %16,49’unu oluşturmak-tadır (Tablo 24). Reçetelenen kutu sayısı açısından her ilde birinci sıradaki ilaçlar diğer illerden farklılık göstermektedir.

34

Tablo 24: Karabük ilinde en çok reçete edilen ilk 10 preparatn kutu saysna göre

dağlm


Birim Fiyat

Toplam Maliyet

(TL)

Toplam Kutu

Toplam Kutu

Yüzdesi*

1 ASIST® PEDİYATRİK ŞURUP 200 MG/5 ML 100 ML R05CB01 3,94 193,06 49 2,23

2 A-FERIN® PEDİYATRİK ŞURUP 100 ML R05X 2,73 128,31 47 2,14

3 A-FERIN® KAPSÜL 30 CAP R05X 3,64 160,16 44 2,00

4 FORTINE® 100 MG 15 FİLM TABLET M01AE09 6,88 288,96 42 1,91

5 KREVAL® 100 ML ŞURUP R05DB13 6,62 264,80 40 1,82

6 MUSCOFLEX® 4 MG 20 KAPSUL M03BX05 9,97 348,95 35 1,59


MG 20 TB C07AB02 6,87 219,84 32 1,45

8 ENFEXIA® 500 MG 14 TABLET J01DC02 35,75 1.144,00 32 1,45



Toplam(ilk 10 ilaç) 3.156,32 363 16,49

Genel Toplam 27.991,68 2.201 100,00


Karabük ilinde kutu baznda en fazla reçetelenen ilaç bir mukolitik olan Asist®’dir.

Kutu olarak ikinci sray Aferin® pediyatrik şurup almştr. Üçüncü srada ise Aferin®

kapsülün yer aldğ görülmektedir. Karabük ilinde en çok reçetelenen ilk 10 etken

maddenin kutu says, toplam kutu saysnn %16.49’unu oluşturmaktadr (Tablo 24).

Reçetelenen kutu says açsndan her ilde birinci sradaki ilaçlar diğer illerden

farkllk göstermektedir.

Tablo 24. Karabük İlinde En Çok Reçete Edilen İlk 10 Preparatın Kutu Sayısına Göre Dağılımı

33BULGULAR

İncelenen tüm reçetelerin 1464 tanesinde (%29,62’sinde) Antibiyotik (AB) bu-lunmaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler AB’lere ait toplam 1308 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusun-da ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 329 ilaç bilgi çeşitliliğini (%22,47’sini) dikkate alarak AB seçiminde bulundukları saptan-dı. AB’lere ait bu 329 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçete-lerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %16,84 olduğu saptanmıştır. AB içeren reçetelerde toplam 1588 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %13,06’sı) ve 1786 kutu (tüm ilaç kutu sayısının %12,92’si) ilaç yazılmıştır. AB içeren 1464 reçetenin toplam maliyetinin 27.369,96 TL olduğu ve bunun araş-tırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) % 15,83’ünü oluşturduğu saptanmıştır. AB içeren reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AB maliyeti” 18,71 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AB kalem sayısı” 1,08 ve “reçete başına düşen AB kutu sayısı” ise 1,22’dir. Toplam 109 (tüm reçete sayısının %2,21’i) reçetede Enj. AB yazılmış olup, bu reçetelerdeki toplam Enj. AB maliyeti 1.346,93 TL (tüm ilaç maliyetinin %0,78’i) ve “reçete başına düşen ortalama Enj. AB maliyeti” 12,36 TL’dir (Tablo 25).

35

Tablo 25: Reçetelerdeki tüm ilaçlar içerisinde antibiyotik kullanmna ait detaylar

Antibiyotik (AB) içeren reçetelerde (n=1464) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AB Says

329 16,84

Reçetelerdeki Toplam AB Kalem Says 1.588 13,06

Reçetelerdeki Toplam AB Kutu Says 1.786 12,92

Reçetelerdeki Toplam AB Maliyeti(TL) 27.369,96 15,83

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Maliyeti (TL) 18,71

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Kalem Says 1,08

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Kutu Says 1,22

Enjekte Edilebilen Antibiyotik(Enj. AB) Yazlan Reçete Says 109 2,21

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Enj. AB Says

42 2,15

Reçetelerdeki Toplam Enj. AB Kalem Says 112 0,92

Reçetelerdeki Toplam Enj. AB Kutu Says 302 2,18

Reçetelerdeki Toplam Enj. AB Maliyeti(TL) 1.346,93 0,78

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Maliyeti (TL) 12,36

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Kalem Says 1,03

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Kutu Says 2,77

*%Tİİ: Araştrmadaki tüm ilaçlar içerisindeki yüzdesi

İncelenen tüm reçetelerin 1464 tanesinde (%29,62’sinde) AB bulunmaktadr.

Araştrmann yapldğ dönemde hekimler AB’lere ait toplam 1308 farkl bilgi (ilacn

ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme

imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 329 ilaç bilgi çeşitliliğini

(%22,47’sini) dikkate alarak AB seçiminde bulunduklar saptand. AB’lere ait bu 329

ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi

çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %16,84 olduğu saptanmştr. AB içeren

reçetelerde toplam 1588 kalem (tüm ilaç kalem saysnn %13,06’s) ve 1786 kutu

(tüm ilaç kutu saysnn %12,92’si) ilaç yazlmştr. AB içeren 1464 reçetenin toplam

maliyetinin 27.369,96 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki

toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) % 15,83’ünü oluşturduğu saptanmştr. AB

içeren reçetelerde “reçete başna düşen ortalama AB maliyeti” 18,71 TL’dir. Bu

reçetelerde “reçete başna düşen ortalama AB kalem says” 1,08 ve “reçete başna

düşen AB kutu says” ise 1,22’dir. Toplam 109 (tüm reçete saysnn %2,21’i)

Tablo 25. Reçetelerdeki Tüm İlaçlar İçerisinde Antibiyotik Kullanımına Ait Detaylar


İncelenen tüm reçetelerin 2066 tanesinde (%41,80’inde) Analjezik (AJ) bulun-maktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler AJ’lere ait toplam 798 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 238 ilaç bilgi çe-şitliliğini (%29,82’sini) dikkate alarak AJ seçiminde bulundukları saptandı. AJ’lere ait bu 238 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edi-len ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %12,18 olduğu saptanmıştır. AJ içeren reçetelerde toplam 2544 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %20,93’ü) ve 2667 (tüm ilaç kutu sayısının %19,29’u) kutu ilaç yazılmıştır. AJ içeren 2066 re-çetenin toplam maliyetinin 16.956,35 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %9,80’ini oluşturduğu saptanmıştır. AJ içeren reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AJ maliyeti” 8,20 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AJ kalem sayısı” 1,23 ve “re-çete başına düşen AJ kutu sayısı” ise 1,29’dur. Toplam 65 (tüm reçete sayısının %1,32’si) reçetede Enj. AJ yazılmış olup, bu reçetelerdeki toplam Enj. AJ maliyeti 657,98 TL (tüm ilaç maliyetinin %0,38’i) ve “reçete başına düşen ortalama Enj. AJ maliyeti” 10,12 TL’dir (Tablo 26).

36

reçetede Enj. AB yazlmş olup, bu reçetelerdeki toplam Enj. AB maliyeti 1.346,93 TL

(tüm ilaç maliyetinin %0,78’i) ve “reçete başna düşen ortalama Enj. AB maliyeti”

12,36 TL’dir (Tablo 25).

Tablo 26: Reçetelerdeki tüm ilaçlar içerisinde analjezik kullanmna ait detaylar

Analjezik (AJ) içeren reçetelerde (n=2066) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AJ Says

238 12,18

Reçetelerdeki Toplam AJ Kalem Says 2.544 20,93

Reçetelerdeki Toplam AJ Kutu Says 2.667 19,29

Reçetelerdeki Toplam AJ Maliyeti(TL) 16.956,35 9,80

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AJ İlac Maliyeti(TL) 8,20

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AJ İlaç Kalem Says 1,23

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AJ İlaç Kutu Says 1,29

Enjekte Edilebilen Analjezik (Enj. AJ)Yazlan Reçete Says 65 1,32

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Enj. AJ Says

19 0,97

Reçetelerdeki Toplam Enj. AJ Kalem Says 66 0,54

Reçetelerdeki Toplam Enj. AJ Kutu Says 149 1,08

Reçetelerdeki Toplam Enj. AJ Maliyeti(TL) 657,98 0,38

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlac Maliyeti(TL) 10,12

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Kalem Says 1,02

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Kutu Says 2,29


İncelenen tüm reçetelerin 2066 tanesinde (%41,80’inde) AJ bulunmaktadr.

Araştrmann yapldğ dönemde hekimler AJ’lere ait toplam 798 farkl bilgi (ilacn


imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 238 ilaç bilgi çeşitliliğini

(%29,82’sini) dikkate alarak AJ seçiminde bulunduklar saptand. AJ’lere ait bu 238


çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %12,18 olduğu saptanmştr. AJ içeren

reçetelerde toplam 2544 kalem (tüm ilaç kalem saysnn %20,93’ü) ve 2667 (tüm ilaç

kutu saysnn %19,29’u) kutu ilaç yazlmştr. AJ içeren 2066 reçetenin toplam

maliyetinin 16.956,35 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki

Tablo 26. Reçetelerdeki Tüm İlaçlar İçerisinde Analjezik Kullanımına Ait Detay-lar

35BULGULAR

İncelenen tüm reçetelerin 298 tanesinde (%6,03’ünde) enjekte edilebilen pre-parat (EP) bulunmaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler EP’lere ait toplam 3077 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 140 ilaç bilgi çeşitliliğini (%4,55) dikkate alarak EP seçiminde bulundukları sap-tandı. EP’lere ait bu 140 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçe-telerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %7,16 olduğu saptanmıştır. EP içeren reçetelerde toplam 370 kalem (tüm ilaç kalem sayısının % 3,04’ü) ve 748 (tüm ilaç kutu sayısının %5,41’i) kutu ilaç yazılmıştır. EP içeren 298 reçetenin toplam maliyetinin 9.433,08 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) % 5,45’ini oluşturdu-ğu saptanmıştır. EP içeren reçetelerde “reçete başına düşen ortalama EP maliyeti” 31,65 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama EP kalem sayısı” 1,24 ve “reçete başına düşen EP kutu sayısı” ise 2,51’dir (Tablo 27).

38

Tablo 27: Reçetelerdeki tüm ilaçlar içerisinde enjekte edilebilen preparat kullanmna

ait detaylar

Enjekte edilebilen preparat (EP) içeren reçetelerde (n=298) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş EP Says

140 7,16

Reçetelerdeki EP Toplam Kalem Says 370 3,04

Reçetelerdeki EP Toplam Kutu Says 748 5,41

Reçetelerdeki EP Toplam Maliyeti (TL) 9.433,08 5,45

Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Maliyeti (TL) 31,65

Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Kalem Says 1,24

Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Kutu Says 2,51


İncelenen tüm reçetelerin 298 tanesinde (%6,03’ünde) EP bulunmaktadr.

Araştrmann yapldğ dönemde hekimler EP’lere ait toplam 3077 farkl bilgi (ilacn


imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 140 ilaç bilgi çeşitliliğini (%4,55)

dikkate alarak EP seçiminde bulunduklar saptand. EP’lere ait bu 140 ilaç bilgi

çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine

(1954 çeşit) orannn ise %7,16 olduğu saptanmştr. EP içeren reçetelerde toplam

370 kalem (tüm ilaç kalem saysnn % 3,04’ü) ve 748 (tüm ilaç kutu saysnn

%5,41’i) kutu ilaç yazlmştr. EP içeren 298 reçetenin toplam maliyetinin 9.433,08 TL

olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin

(172.940,50 TL) % 5,45’ini oluşturduğu saptanmştr. EP içeren reçetelerde “reçete

başna düşen ortalama EP maliyeti” 31,65 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başna

düşen ortalama EP kalem says” 1,24 ve “reçete başna düşen EP kutu says” ise

2,51’dir (Tablo 27).

Tablo 27. Reçetelerdeki Tüm İlaçlar İçerisinde Enjekte Edilebilen Preparat Kul-lanımına Ait Detaylar


İncelenen tüm reçetelerin 640 tanesinde (%12,95’inde) Hipertansiyon (HT) ta-nısı yer almaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler antihipertansif ilaç-lara ait toplam 582 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 167 ilaç bilgi çeşitliliğini (%28,7) dikkate alarak antihipertansif seçiminde bulundukları saptandı. Antihipertansiflere ait bu 167 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araş-tırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise % 8,55 olduğu saptanmıştır. HT tanılı reçetelerde toplam 752 kalem (tüm ilaç kalem sayısının % 6,19’u) ve 1.093 (tüm ilaç kutu sayısının %7,91’i) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 640 reçetede geçen antihipertansif ilaç toplam maliyeti-nin 19.226,54 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) % 11,12’sini oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen HT tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama HT ilacı maliyeti” 30,04 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama HT ilacı kalem sayısı” 1,18 ve “reçete başına düşen ilaç kutu sayısı” ise 1,71’dir (Tablo 28).

HT ile ilgili yayımlanmış olan tedavi kılavuzlarında “55 yaş altı” hastaların te-davisi ve “55 yaş ve üstü” hastaların tedavisi için önerilen ilaç grupları birbirinden farklılık gösterebilmektedir. Bu gerekçe ile çalışmada HT tanılı reçetelerde ayrıntılı değerlendirmeler “55 yaş altı” ve “55 yaş ve üstü” hasta yaşına göre iki gruba ay-rılarak yapılmıştır.

39

HİPERTANSİYON

Tablo 28: Reçetelerde tüm yaş gruplar için antihipertansif ilaç kullanmna ait

detaylar

HT tanl reçetelerde (n=640) incelenen parametreler Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş HT İlac Says

167 8,55

Reçetelerdeki HT İlac Toplam Kalem Says 752 6,19

Reçetelerdeki HT İlac Toplam Kutu Says 1.093 7,91

Reçetelerdeki HT İlac Toplam Maliyeti (TL) 19.226,54 11,12

Reçete Başna Düşen ORTALAMA HT İlac Maliyeti (TL) 30,04

Reçete Başna Düşen ORTALAMA HT İlac Kalem Says 1,18

Reçete Başna Düşen ORTALAMA HT İlac Kutu Says 1,71


İncelenen tüm reçetelerin 640 tanesinde (%12.95’inde) HT tans yer almaktadr.

Araştrmann yapldğ dönemde hekimler antihipertansif ilaçlara ait toplam 582 farkl

bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç

yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 167 ilaç bilgi

çeşitliliğini (%28,7) dikkate alarak antihipertansif seçiminde bulunduklar saptand.

Antihipertansiflere ait bu 167 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm

reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise % 8,55 olduğu

saptanmştr. HT tanl reçetelerde toplam 752 kalem (tüm ilaç kalem saysnn %

6,19’u) ve 1.093 (tüm ilaç kutu saysnn %7,91’i) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 640

reçetede geçen antihipertansif ilaç toplam maliyetinin 19.226,54 TL olduğu ve bunun

araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %

11,12’sini oluşturduğu saptanmştr. İncelenen HT tanl reçetelerde “reçete başna

düşen ortalama HT ilac maliyeti” 30,04 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başna düşen

ortalama HT ilac kalem says” 1,18 ve “reçete başna düşen ilaç kutu says” ise

1,71’dir (Tablo 28).

HİPERTANSİYON

Tablo 28. Reçetelerde Tüm Yaş Grupları İçin Antihipertansif İlaç Kullanımına Ait Detaylar

37BULGULAR

“55 yaş altı” hastalar için yazılan HT tanılı reçeteler (144 adet), incelenen tüm reçetelerin (4942 adet) %2,91’ini oluşturmaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler antihipertansif ilaçlara ait toplam 582 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 81 ilaç bilgi çeşitliliğini (%13,92) dikkate ala-rak antihipertansif seçiminde bulundukları saptandı. Antihipertansiflere ait bu 81 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %4,15 olduğu saptanmıştır. HT tanılı reçete-lerde toplam 164 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %1,35’i) ve 241 (tüm ilaç kutu sayısının %1,74’ü) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 144 reçetede geçen antihiper-tansif ilaç toplam maliyetinin 4.100,22 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) % 2,37’sini oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen HT tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama HT ilacı maliyeti” 28,47 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama HT ilacı ka-lem sayısı” 1,14 ve “reçete başına düşen ilaç kutu sayısı” ise 1,67’dir (Tablo 29).

40

HT ile ilgili yaynlanmş olan tedavi klavuzlarnda “55 yaş alt” hastalarn tedavisi ve

“55 yaş ve üstü” hastalarn tedavisi için önerilen ilaç gruplar birbirinden farkllk

gösterebilmektedir. Bu gerekçe ile çalşmada HT tanl reçetelerde ayrntl

değerlendirmeler “55 yaş alt” ve “55 yaş ve üstü” hasta yaşna göre iki gruba

ayrlarak yaplmştr.

Tablo 29: 55 Yaş alt hastalarn reçetelerindeki antihipertansif ilaç kullanmna ait

detaylar

HT tanl reçetelerde (n=144) incelenen parametreler Değer %Tİİ*


81 4,15


Reçetelerdeki HT İlac Toplam Kutu Says 241 1,74


Reçete Başna Düşen ORTALAMA HT İlac Maliyeti(TL) 28,47




“55 yaş alt” hastalar için yazlan HT tanl reçeteler(144 adet), incelenen tüm

reçetelerin (4942 adet) %2,91’ini oluşturmaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde

hekimler antihipertansif ilaçlara ait toplam 582 farkl bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi,

formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin

bu araştrmada toplam 81 ilaç bilgi çeşitliliğini (%13,92) dikkate alarak antihipertansif

seçiminde bulunduklar saptand. Antihipertansiflere ait bu 81 ilaç bilgi çeşitliliğinin,

araştrmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit)

orannn ise %4,15 olduğu saptanmştr. HT tanl reçetelerde toplam 164 kalem (tüm

ilaç kalem saysnn %1,35’i) ve 241 (tüm ilaç kutu saysnn %1,74’ü) kutu ilaç

yazlmştr. İncelenen 144 reçetede geçen antihipertansif ilaç toplam maliyetinin

4.100,22 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç

maliyetinin (172.940,50 TL) % 2,37’sini oluşturduğu saptanmştr. İncelenen HT tanl

reçetelerde “reçete başna düşen ortalama HT ilac maliyeti” 28,47 TL’dir. Bu

reçetelerde “reçete başna düşen ortalama HT ilac kalem says” 1,14 ve “reçete

başna düşen ilaç kutu says” ise 1,67’dir (Tablo 29).

Tablo 29. 55 Yaş Altı Hastaların Reçetelerindeki Antihipertansif İlaç Kullanımına Ait Detaylar


“55 yaş ve üstü” hastalar için yazılan HT tanılı reçeteler (496 adet), incelenen tüm reçetelerin (4942 adet) %10,04’ünü oluşturmaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler antihipertansif ilaçlara ait toplam 582 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 150 ilaç bilgi çeşitliliğini (%25,77) dik-kate alarak antihipertansif seçiminde bulundukları saptandı. Antihipertansiflere ait bu 150 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %7,68 olduğu saptanmıştır. HT ta-nılı reçetelerde toplam 588 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %4,84’ü) ve 852 (tüm ilaç kutu sayısının %6,16’sı) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 150 reçetede geçen antihipertansif ilaç toplam maliyetinin 15.126,32 TL olduğu ve bunun araştırma-da incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %8,75’ini oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen HT tanılı reçetelerde “reçete başına düşen orta-lama HT ilacı maliyeti” 30,50 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama HT ilacı kalem sayısı” 1,19 ve “reçete başına düşen ilaç kutu sayısı” ise 1,72’dir (Tablo 30).

41

Tablo 30: 55 yaş ve üstü hastalarn reçetelerindeki antihipertansif ilaç kullanmna ait

detaylar

HT tanl reçetelerde(n=496) incelenen parametreler Değer %Tİİ*


150 7,68


Reçetelerdeki HT İlac Toplam Kutu Says 852 6,16


Reçete Başna Düşen ORTALAMA HT İlac Maliyeti(TL) 30,50




“55 yaş ve üstü” hastalar için yazlan HT tanl reçeteler(496 adet), incelenen tüm

reçetelerin (4942 adet) %10,04’ünü oluşturmaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde

hekimler antihipertansif ilaçlara ait toplam 582 farkl bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi,

formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin

bu araştrmada toplam 150 ilaç bilgi çeşitliliğini (%25,77) dikkate alarak

antihipertansif seçiminde bulunduklar saptand. Antihipertansiflere ait bu 150 ilaç

bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi

çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %7,68 olduğu saptanmştr. HT tanl reçetelerde

toplam 588 kalem (tüm ilaç kalem saysnn %4,84’ü) ve 852 (tüm ilaç kutu saysnn

%6,16’s) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 150 reçetede geçen antihipertansif ilaç

toplam maliyetinin 15.126,32 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm

reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %8,75’ini oluşturduğu

saptanmştr. İncelenen HT tanl reçetelerde “reçete başna düşen ortalama HT ilac

maliyeti” 30,50 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başna düşen ortalama HT ilac kalem

says” 1,19 ve “reçete başna düşen ilaç kutu says” ise 1,72’dir (Tablo 30).

Tablo 30. 55 Yaş ve Üstü Hastaların Reçetelerindeki Antihipertansif İlaç Kullanı-mına Ait Detaylar

39BULGULAR

Yazılan reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, 55 ya-şın altındaki HT hastalarında yazılan ilaçların kalem sayısı (%88,41), kutu sayısı (%88,80) ve toplam maliyet (%88,89) açısından rehberlere uygun olmadığı saptan-mıştır. 55 yaş ve üstü HT hastalarında ise yazılan ilaçların kalem sayısı (%64,12), kutu sayısı (%63,73) ve toplam maliyet (%77,31) açısından rehberlere uygun ol-madığı saptanmıştır. İncelenen bu parametrelerin tüm yaş grupları birlikte değer-lendirildiğinde ise sırasıyla, %69,41, %69,26 ve %79,78 oranında rehberlere uygun olmadığı saptanmıştır (Tablo 31).

42

Tablo 31: Hipertansiyon tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk

açsndan değerlendirilmesi

<55 Yaş ≥55 Yaş Tüm Yaş Grubu

Kalem Says

Kutu Says

Toplam Maliyet(TL)

Kalem Says

Kutu Says

Toplam Maliyet(TL)

Kalem Says

Kutu Says

Toplam Maliyet(TL)

n 19 27 455,41 211 309 3.431,99 230 336 3.887,40 RU+

% 11,59 11,20 11,11 35,88 36,27 22,69 30,59 30,74 20,22

n 145 214 3.644,81 377 543 11.694,33 522 757 15.339,14 RU-

% 88,41 88,80 88,89 64,12 63,73 77,31 69,41 69,26 79,78

n 164 241 4.100,22 588 852 15.126,32 752 1093 19.226,54 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

RU+:Rehberlere uygun ilaç, RU-:Rehberlere uygun olmayan ilaç

Yazlan reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, 55 yaşn

altndaki HT hastalarnda yazlan ilaçlarn kalem says (%88,41), kutu says

(%88,80) ve toplam maliyet (%88,89) açsndan rehberlere uygun olmadğ

saptanmştr. 55 yaş ve üstü HT hastalarnda ise yazlan ilaçlarn kalem says

(%64,12), kutu says (%63,73) ve toplam maliyet (%77,31) açsndan rehberlere

uygun olmadğ saptanmştr. İncelenen bu parametrelerin tüm yaş gruplar birlikte

değerlendirildiğinde ise srasyla, %69,41, %69,26 ve %79,78 orannda rehberlere

uygun olmadğ saptanmştr (Tablo 31).

Tablo 31. Hipertansiyon Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi


55 Y

aş a

ltı h

asta

lard

a H

T te

davi

sinde

kul

lanı

lan

ilaçl

ar re

hber

lere

uyg

unlu

k aç

ısınd

an il

lere

gör

e de

ğerle

ndiri

ldiğ

inde

RİK

S aç

ı-sın

dan

RU

- ora

nını

n en

fazl

a B

aybu

rt ili

nde

(%93

,33)

, RU

+ or

anın

ın is

e Es

kişe

hir i

linde

(%15

,15)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

r-le

ndirm

e R

İKuS

açı

sında

n ya

pıld

ığın

da R

İKS’

teki

ne b

enze

r şek

ilde

bura

da d

a R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Bay

burt

ilind

e (%

96,0

0), R

U+

oran

ının

ise

Eski

şehi

r ili

nde

(%15

,69)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Mal

iyet

kar

şılaş

tırm

alar

ında

ise

RU

- or

anın

ın e

n fa

zla

Bay

burt

ilind

e (%

98,6

1), R

U+

oran

ının

ise

Kar

abük

ilin

de (%

19,2

0) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. R

eçet

e ba

şına

düşe

n ila

ç ka

lem

sayı

sı ve

kut

u sa

yısı

ille

rde

birb

irine

çok

yak

ındı

r. M

aliy

et a

çısın

dan

ise e

n dü

şük

orta

lam

a R

BD

TM K

arab

ük (2

0,18

TL)

ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM

ise E

skişe

hir (

32,9

9 TL

) ilin

dedi

r. İn

cele

nen

6 ild

e de

HT

tanı

lı “5

5 ya

ş altı

” ha

stala

rda

kale

m, k

utu

ve m

aliy

et a

çısın

dan

reçe

tele

nen

ilaçl

arın

büy

ük b

ölüm

ünün

teda

vi re

hber

lerin

e uy

gun

olm

adığ

ı dik

kati

çekm

ekte

dir (

Tabl

o 32

).

Tabl

o 32

. 55

Yaş A

ltı H

asta

lard

a H

iper

tans

iyon

Ted

avis

inde

Kul

lanı

lan

İlaçl

arın

Reh

berle

re U

ygun

luk

Açı

sınd

an İl

lere

Gör

eD

eğer

lend

irilm

esi

43

Tabl

o 32

. 55

Yaş

alt

hast

alar

da h

iper

tans

iyon

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 26

3

30

6 40

76

,31

708,

18

Bar

tn

%

18,0

6 15

,79

20,6

9 9,

09

90,9

1 22

,22

18,6

9 13

,04

86,9

6 16

,76

19,4

3 9,

73

90,2

7 1,

27

1,77

30

,17

n 13

1

14

1 24

5,

29

374,

82

Bay

burt

%

9,

03

5,26

9,

66

6,67

93

,33

3,70

11

,21

4,00

96

,00

1,16

10

,28

1,39

98

,61

1,15

1,

92

29,2

4

n 26

4

26

4 40

47

,86

622,

71

Den

izli

%

18,0

6 21

,05

17,9

3 13

,33

86,6

7 14

,81

18,6

9 9,

09

90,9

1 10

,51

17,0

8 7,

14

92,8

6 1,

15

1,69

25

,79

n 31

5

28

8 43

19

5,04

82

7,53

Es

kişe

hir

%

21,5

3 26

,32

19,3

1 15

,15

84,8

5 29

,63

20,0

9 15

,69

84,3

1 42

,83

22,7

0 19

,07

80,9

3 1,

06

1,65

32

,99

n 22

3

22

3 37

30

,14

687,

56

Güm

üşha

ne

%

15,2

8 15

,79

15,1

7 12

,00

88,0

0 11

,11

17,2

9 7,

50

92,5

0 6,

62

18,8

6 4,

20

95,8

0 1,

14

1,82

32

,62

n 26

3

25

5 30

10

0,77

42

4,01

K

arab

ük

%

18,0

6 15

,79

17,2

4 10

,71

89,2

9 18

,52

14,0

2 14

,29

85,7

1 22

,13

11,6

3 19

,20

80,8

0 1,

08

1,35

20

,18

n 14

4 19

14

5 27

21

4 45

5,41

3.

644,

81

Topl

am

%

100,

00

100,

00

100,

00

11,5

9 88

,41

100,

0010

0,00

11,2

0 88

,80

100,

00

100,

00

11,1

1 88

,89

1,14

1,

67

28,4

7

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS: R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

: Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un il

aç, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un o

lmay

an il

aç, S

S:St

anda

rt sa

pma.

55 Y

aş a

lt h

asta

lard

a H

T te

davi

sind

e ku

llan

lan

ilaçl

ar r

ehbe

rlere

uyg

unlu

k açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de R

İKS

açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ba

ybur

t ilin

de (

%93

,33)

, R

U+

orannn

ise

Esk

işeh

ir ilin

de (

%15

,15)

old

uğu

sapt

anmş

tr.

Bu

değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nn

n en

fazl

a Ba

ybur

t ilin

de (%

96,0

0),

RU

+ or

annn

ise

Eskişe

hir i

linde

(%15

,69)

old

uğu

sapt

anmş

tr. M

aliy

et k

arş

laştrm

alarn

da is

e R

U- o

ran

nn

en fa

zla

Bayb

urt i

linde

(%

98,6

1),

RU

+ or

annn

ise

Kara

bük

ilinde

(%

19,2

0) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Reç

ete

baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays

ve k

utu

say

s

illerd

e bi

rbiri

ne ç

ok y

akn

dr.

Mal

iyet

aç

snd

an i

se e

n düşü

k or

tala

ma

RBD

TM K

arab

ük (

20,1

8 TL

) ilin

de;

en y

ükse

k or

tala

ma

RBD

TM is

e Es

kişe

hir

(32,

99 T

L) il

inde

dir. İn

cele

nen

6 ild

e de

HT

tan

l “5

5 yaş

alt”

has

tala

rda

kale

m, k

utu

ve m

aliy

et a

çs

ndan

re

çete

lene

n ila

çlarn

büy

ük b

ölüm

ünün

teda

vi kla

vuzl

arn

a uy

gun

olm

adğ d

ikka

ti çe

kmek

tedi

r (Ta

blo

32).

41BULGULAR

55 Y

aş v

e üs

tü h

asta

lard

a H

T te

davi

sinde

kul

lanı

lan

ilaçl

ar re

hber

lere

uyg

unlu

k aç

ısınd

an il

lere

gör

e de

ğerle

ndiri

ldiğ

inde

RİK

S aç

ısınd

an R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Kar

abük

ilin

de (%

70,5

), R

U+

oran

ının

ise

Bar

tın il

inde

(%45

,2) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. B

u de

ğerle

ndir-

me

RİK

uS a

çısın

dan

yapı

ldığ

ında

RİK

S’te

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nını

n en

fazl

a K

arab

ük il

inde

(%73

,38)

, RU

+ or

anı-

nın

ise B

artın

ilin

de (%

53,0

2) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. M

aliy

et k

arşıl

aştır

mal

arın

da is

e R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Kar

abük

ilin

de (%

83,7

7),

RU

+ or

anın

ın is

e B

artın

ilin

de (%

39,8

5) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. R

eçet

e ba

şına

düşe

n ila

ç ka

lem

say

ısı v

e ku

tu s

ayısı

ille

rde

birb

irine

ço

k ya

kınd

ır. M

aliy

et a

çısın

dan

ise e

n dü

şük

orta

lam

a R

BD

TM B

aybu

rt (2

1,03

TL)

ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM is

e K

arab

ük

(35,

75 T

L) il

inde

dir.

İnce

lene

n 6

ilde

de H

T ta

nılı

“55

yaş v

e üs

tü”

hasta

lard

a ka

lem

, kut

u ve

mal

iyet

açı

sında

n re

çete

lene

n ila

çlar

ın

büyü

k bö

lüm

ünün

teda

vi r

ehbe

rlerin

e uy

gun

olm

adığ

ı sap

tanm

ıştır.

“55

yaş

ve

üstü

” H

T ha

stala

rına

yazı

lan

ilaçl

ara

bakı

ldığ

ında

te

davi

reh

berle

rine

uym

ayan

ilaç

ların

hem

ora

n he

m d

e m

aliy

et a

çısın

dan

“55

yaş

altı”

has

tala

ra g

öre

daha

düş

ük o

lduğ

u di

kkat

i çe

kmek

tedi

r. (T

ablo

33)

.44

Ta

blo

33: 5

5 yaş

ve ü

stü

hast

alar

da h

iper

tans

iyon

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 72

38

46

79

70

85

2,40

1.

286,

44

Bar

tn

%

14,5

18

,0

12,2

45

,24

54,7

6 25

,57

12,8

9 53

,02

46,9

8 24

,84

11,0

0 39

,85

60,1

5 1,

17

2,07

29

,71

n 56

23

42

25

49

25

4,75

92

2,98

B

aybu

rt

%

11,3

10

,9

11,1

35

,38

64,6

2 8,

09

9,02

33

,78

66,2

2 7,

42

7,89

21

,63

78,3

7 1,

16

1,32

21

,03

n 73

32

56

38

88

42

7,61

2.

032,

65

Den

izli

%

14,7

15

,2

14,9

36

,36

63,6

4 12

,30

16,2

1 30

,16

69,8

4 12

,46

17,3

8 17

,38

82,6

2 1,

21

1,73

33

,70

n 11

6 54

89

67

11

4 68

9,23

2.

714,

02

Eskişe

hir

%

23,4

25

,6

23,6

37

,76

62,2

4 21

,68

20,9

9 37

,02

62,9

8 20

,08

23,2

1 20

,25

79,7

5 1,

23

1,56

29

,34

n 11

2 41

89

63

12

0 81

9,31

2.

731,

47

Güm

üşha

ne

%

22,6

19

,4

23,6

31

,54

68,4

6 20

,39

22,1

0 34

,43

65,5

7 23

,87

23,3

6 23

,07

76,9

3 1,

16

1,63

31

,70

n 67

23

55

37

10

2 38

8,69

2.

006,

77

Kar

abük

%

13

,5

10,9

14

,6

29,4

9 70

,51

11,9

7 18

,78

26,6

2 73

,38

11,3

3 17

,16

16,2

3 83

,77

1,16

2,

07

35,7

5

n 49

6 21

1 37

7 30

9 54

3 3.

431,

9911

.694

,33

Topl

am

%

100

100

100

35,8

8 64

,12

100,

0010

0,00

36,2

7 63

,73

100,

00

100,

00

22,6

9 77

,31

1,19

1,

72

30,5

0

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS: R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un il

aç, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un o

lmay

an il

aç, S

S:St

anda

rt sa

pma.

55 Y

aş v

e üs

tü h

asta

lard

a H

T te

davi

sind

e ku

llan

lan

ilaçl

ar r

ehbe

rlere

uyg

unlu

k açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de RİK

S açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%70

,5),

RU

+ or

annn

ise

Bar

tn i

linde

(%

45,2

) ol

duğu

sap

tanm

ştr

. Bu

değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nn

n en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (%

73,3

8),

RU

+ or

annn

ise

Bart

n ilin

de (%

53,0

2) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. M

aliy

et k

arş

laştrm

alarn

da is

e R

U- o

ran

nn

en fa

zla

Kara

bük

ilinde

(%

83,7

7), R

U+

orannn

ise

Bart

n ilin

de (%

39,8

5) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays v

e ku

tu s

ays i

llerd

e bi

rbiri

ne ç

ok y

akn

dr.

Mal

iyet

aç

snd

an is

e en

düş

ük o

rtala

ma

RBD

TM B

aybu

rt (2

1,03

TL)

ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BDTM

ise

Kara

bük

(35,

75 T

L) il

inde

dir. İn

cele

nen

6 ild

e de

HT

tan

l “5

5 yaş

ve ü

stü”

has

tala

rda

kale

m, k

utu

ve m

aliy

et a

çs

ndan

reçe

tele

nen

ilaçl

arn

büy

ük b

ölüm

ünün

ted

avi

kla

vuzl

arn

a uy

gun

olm

adğ

sapt

anmş

tr.

“55

yas

ve ü

stü”

HT

hast

alarn

a ya

zla

n ila

çlar

a

Tabl

o 33

. 55

Yaş

Ve Ü

stü

Has

tala

rda

Hip

erta

nsiy

on T

edav

isin

de K

ulla

nıla

n İla

çlar

ın R

ehbe

rlere

Uyg

unlu

k A

çısı

ndan

İlle

re G

öre

Değ

erle

ndiri

lmes

i


46

AKUT TONSİLLOFARANJİT

Tablo 34: Reçetelerde akut tonsillofaranjit tedavisine yönelik ilaç kullanmnn

detaylar

Akut Tonsillofaranjit (ATF) tanl reçetelerde (n=691) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş ATF İlac Says

370 18,94

Reçetelerdeki ATF İlac Toplam Kalem Says 1.710 14,07

Reçetelerdeki ATF İlac Toplam Kutu Says 1.777 12,85

Reçetelerdeki ATF İlac Toplam Maliyeti (TL) 15.153,44 8,76

Reçete Başna Düşen ORTALAMA ATF İlac Maliyeti (TL) 21,93

Reçete Başna Düşen ORTALAMA ATF İlac Kalem Says 2,47

Reçete Başna Düşen ORTALAMA ATF İlac Kutu Says 2,57

Antibiyotik (AB) Yazlmş Reçete Says 505 10,22

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AB İlaç Says

163 8,34

AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Kalem Says 522 4,29

AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Kutu Says 585 4,23

AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 8.909,46 5,15

AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Maliyeti (TL) 17,64

AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Kalem Says 1,03

AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Kutu Says 1,16

Enjekte Edilebilen Antibiyotik (Enj. AB) İlaç Yazlmş Reçete Says 40 0,81

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Enj. AB İlaç Says

15 0,77

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kalem Says 43 0,35

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kutu Says 101 0,73

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 313,19 0,18

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Maliyeti (TL)

7,83

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Kalem Says

1,08

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Kutu Says

2,53

AKUT TONSİLLOFARANJİTTablo 34. Reçetelerde Akut Tonsillofaranjit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları

43BULGULAR

İncelenen tüm reçetelerin 691 tanesinde (%13,98’ inde) Akut Tonsillofaranjit (ATF) tanısı yer almaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler ATF ilaçla-rına ait toplam 2615 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitili-ği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 370 ilaç bilgi çeşitliliğini (%14,14) dikkate alarak ATF ilacı seçiminde bu-lundukları saptandı. ATF ilaçlarına ait bu 370 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %18,94 olduğu saptanmıştır. ATF tanılı reçetelerde toplam 1710 kalem (tüm ilaç kalem sayısının % 14,07’ si) ve 1777 (tüm ilaç kutu sayısının %12,85’ i) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 691 reçetede geçen ATF ilaç toplam maliyetinin 15.153,44 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyeti-nin (172.940,50 TL) %8,76’ sını oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen ATF tanılı re-çetelerde “reçete başına düşen ortalama ATF ilacı maliyeti” 21,93 TL’dir. Bu reçe-

47

Tablo 34’ün devam: Reçetelerde akut tonsillofaranjit tedavisine yönelik ilaç

kullanmnn detaylar

Analjezik (AJ) İlaç Yazlmş Reçete Says 291 5,89

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AJ İlaç Says

73 3,74

AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AJ İlaç Toplam Kalem Says 305 2,51

AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AJ İlaç Toplam Kutu Says 305 2,21

AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AJ İlaç Toplam Maliyeti (TL) 1.292,28 0,75

AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AJ İlaç Maliyeti (TL) 4,44

AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AJ İlaç Kalem Says 1,05

AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AJ İlaç Kutu Says 1,05

Enjekte Edilebilen Analjezik (Enj. AJ) İlaç Yazlmş Reçete Says 3 0,06

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Enj. AJ İlaç Says

3 0,15

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AJ İlaç Toplam Kalem Says 3 0,02

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AJ İlaç Toplam Kutu Says 3 0,02

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AJ İlaç Toplam Maliyeti (TL) 9,86 0,01

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Maliyeti (TL)

3,29

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Kalem Says

1,00

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Kutu Says

1,00

Enjekte Edilebilen Preparat (EP) Yazlmş Reçete Says 41 0,83


19 0,97

EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam İlaç Kalem Says 47 0,39

EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam İlaç Kutu Says 105 0,76

Reçetelerdeki EP Toplam Maliyeti (TL) 326,34 0,19

EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP İlaç Maliyeti (TL) 7,96

EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP İlaç Kalem Says 1,15

EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP İlaç Kutu Says 2,56

*Tİİ%:Tüm ilaçlar içerisindeki yüzdesi

Tablo 34’ün Devamı. Reçetelerde Akut Tonsillofaranjit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları


Akut Tonsillofarenjit tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değer-lendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %85,91’inin, kutu sayısının %86,44’ünün reh-berlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %91,49’unu oluştur-duğu görülmüştür (Tablo 35).

Akut Tonsillofarenjit tanılı reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uy-gunluğu değerlendirildiğinde, antibiyotik ilaç kalem sayısının %81,80’inin, anti-biyotik ilaç kutu sayısının %83,76’sının rehberlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %89,42’sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 36).

telerde “reçete başına düşen ortalama ATF ilacı kalem sayısı” 2,47, “reçete başına düşen ortalama ilaç kutu sayısı” ise 2,57’dir. İncelenen ATF tanılı reçetelerin 505 tanesine (%10,22’sine) antibiyotik (AB) ilaç yazılmıştır. Bu reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 8.909,46 TL olup “reçete başına düşen ortalama AB ilaç maliyeti” 17,64 TL’ dir. Enjekte edilebilen (Enj.) AB ilaç yazılmış reçete sayısı 40 (%0,81’i)’ tır. Bu reçetelerdeki toplam Enj. AB ilaç maliyeti 313,19 TL olup “reçete başına düşen ortalama Enj. AB ilaç maliyeti” 7,83 TL’ dir. Analjezik (AJ) yazılmış reçete sayısı 291 (%5,89’ u)’dir. Bu reçetelerdeki toplam analjezik maliyeti 1.292,28 TL olup “reçete başına düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 4,44 TL’dir. Enjekte edilebilen analjezik (Enj. AJ) ilaç yazılmış reçete sayısı 3 (%0,06’sı)’tür. Bu reçetelerdeki toplam Enj. AJ ilaç maliyeti 9,86 TL olup “ reçete başına düşen ortlama Enj. AJ ilaç maliyeti” 3,29’dur (Tablo 34).

49

Tablo 35: Akut Tonsillofarenjit tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk

açsndan değerlendirilmesi.

Kalem Says Kutu Says Toplam Maliyet (TL)

n 241 241 1.289,05 RU+

% 14,09 13,56 8,51

n 1469 1536 13.864,39 RU-

% 85,91 86,44 91,49

n 1710 1777 15.153,44 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


Akut Tonsillofarenjit tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu

değerlendirildiğinde, ilaç kalem saysnn %85,91’ inin, kutu saysnn %86,44’ ünün

rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %91,49’ unu

oluşturduğu görülmüştür (Tablo 35).

Tablo 36: Akut Tonsillofarenjit tedavisinde kullanlan antibiyotiklerin rehberlere

uygunluk açsndan değerlendirilmesi.


n 95 95 942,90 RU+

% 18,20 16,24 10,58

n 427 490 7.966,56 RU-

% 81,80 83,76 89,42

n 522 585 8.909,46 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


Akut Tonsillofarenjit tanl reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu

değerlendirildiğinde, antibiyotik ilaç kalem saysnn %81,80’ inin, antibiyotik ilaç kutu

saysnn %83,76’ snn rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç

maliyetinin %89,42’ sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 36).

Tablo 35. Akut Tonsillofarenjit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uy-gunluk Açısından Değerlendirilmesi

49

Tablo 35: Akut Tonsillofarenjit tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk



n 241 241 1.289,05 RU+

% 14,09 13,56 8,51

n 1469 1536 13.864,39 RU-

% 85,91 86,44 91,49

n 1710 1777 15.153,44 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


Akut Tonsillofarenjit tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu

değerlendirildiğinde, ilaç kalem saysnn %85,91’ inin, kutu saysnn %86,44’ ünün

rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %91,49’ unu


Tablo 36: Akut Tonsillofarenjit tedavisinde kullanlan antibiyotiklerin rehberlere

uygunluk açsndan değerlendirilmesi.


n 95 95 942,90 RU+

% 18,20 16,24 10,58

n 427 490 7.966,56 RU-

% 81,80 83,76 89,42

n 522 585 8.909,46 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


Akut Tonsillofarenjit tanl reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu


saysnn %83,76’ snn rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç

maliyetinin %89,42’ sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 36).

Tablo 36. Akut Tonsillofarenjit Tedavisinde Kullanılan Antibiyotiklerin Rehberle-re Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi

45BULGULAR

50

Tabl

o 37

: Aku

t Ton

sillo

fare

njit

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 60

26

12

1 26

13

6 16

6,91

1.

129,

70

Bar

tn

%

8,68

10

,79

8,24

17

,69

82,3

1 10

,79

8,85

16

,05

83,9

5 12

,95

8,15

12

,87

87,1

3 2,

45

2,70

21

,61

n 75

39

13

3 39

13

3 15

8,42

1.

458,

01

Bay

burt

%

10

,85

16,1

8 9,

05

22,6

7 77

,33

16,1

8 8,

66

22,6

7 77

,33

12,2

9 10

,52

9,80

90

,20

2,29

2,

29

21,5

5

n 14

5 55

28

9 55

31

0 34

8,13

2.

561,

27

Den

izli

%

20,9

8 22

,82

19,6

7 15

,99

84,0

1 22

,82

20,1

8 15

,07

84,9

3 27

,01

18,4

7 11

,97

88,0

3 2,

37

2,52

20

,06

n 12

6 52

24

6 52

25

7 27

9,86

1.

984,

26

Eskişe

hir

%

18,2

3 21

,58

16,7

5 17

,45

82,5

5 21

,58

16,7

3 16

,83

83,1

7 21

,71

14,3

1 12

,36

87,6

4 2,

37

2,45

17

,97

n 14

0 45

28

0 45

28

3 20

9,34

2.

747,

23

Güm

üşha

ne

%

20,2

6 18

,67

19,0

6 13

,85

86,1

5 18

,67

18,4

2 13

,72

86,2

8 16

,24

19,8

2 7,

08

92,9

2 2,

32

2,34

21

,12

n 14

5 24

40

0 24

41

7 12

6,39

3.

983,

42

Kar

abük

%

20

,98

9,96

27

,23

5,66

94

,34

9,96

27

,15

5,44

94

,56

9,80

28

,73

3,08

96

,92

2,92

3,

04

28,3

5

n 69

1 24

1 14

69

241

1536

1.

289,

05

13.8

63,8

9 To

plam

%

10

0,00

10

0,00

10

0,00

14

,09

85,9

1 10

0,00

100,

0013

,56

86,4

4 10

0,00

10

0,00

8,

51

91,4

9 2,

47

2,57

21

,93

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS:R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

ATF

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlar

reh

berle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%94

,34)

, RU

+ or

annn

ise

Bayb

urt i

linde

(%

22,6

7) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. B

u değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yap

ldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nn

n en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (%

94,5

6), R

U+

orannn

ise

Bayb

urt i

linde

(%22

,67)

old

uğu

sapt

anmş

tr.

Mal

iyet

karş

laştrm

alarn

da is

e R

U-

orannn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%96

,92)

, R

U+

orannn

ise

Bart

n ilin

de (

%12

,87)

old

uğu

sapt

anmş

tr.

Reç

ete

baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays

ve k

utu

say

s il

lerd

e bi

rbiri

ne ç

ok y

akn

dr.

Mal

iyet

aç

snd

an e

n düşü

k or

tala

ma

RBD

TM E

skiş

ehir

(17,

97 T

L) il

inde

; en

yük

sek

orta

lam

a R

BDTM

ise

Kara

bük

(28,

35 T

L)

ilinde

dir (

Tabl

o 37

).

ATF

teda

visin

de k

ulla

nıla

n ila

çlar

rehb

erle

re u

ygun

luk

açısı

ndan

ille

re g

öre

değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açısı

ndan

RU

- ora

nını

n en

fazl

a Kar

abük

ilin

de (%

94,3

4), R

U+

oran

ının

ise B

aybu

rt ili

nde (

%22

,67)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlend

irme R

İKuS

açıs

ında

n ya

pıld

ığın

da R

İKS’

teki

ne b

enze

r şek

ilde

bura

da d

a R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Kar

abük

ilin

de (%

94,5

6), R

U+

oran

ının

ise

Bay

burt

ilind

e (%

22,6

7) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. M

aliy

et k

arşıl

aştır

mal

arın

da is

e R

U-

oran

ının

en

fazl

a K

arab

ük il

inde

(%

96,9

2), R

U+

oran

ının

ise

Bar

tın il

inde

(%12

,87)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Reç

ete b

aşın

a düş

en il

aç k

alem

sayı

sı ve

kut

u sa

yısı

iller

de b

irbiri

ne ço

k ya

kınd

ır. M

aliy

et

açısı

ndan

en

düşü

k or

tala

ma

RB

DTM

Esk

işehi

r (17

,97

TL) i

linde

; en

yüks

ek o

rtala

ma

RB

DTM

ise

Kar

abük

(28,

35 T

L) il

inde

dir

(Tab

lo 3

7).

Tabl

o 37

. Aku

t Ton

sillo

fare

njit

Teda

visi

nde

Kul

lanı

lan

İlaçl

arın

Reh

berle

re U

ygun

luk

Açı

sınd

an İl

lere

Gör

e D

eğer

lend

irilm

esi


51

AKUT RİNOSİNÜZİT

Tablo 38: Reçetelerde Akut Rinosinüzit tedavisine yönelik ilaç kullanmnn detaylar

Akut Rinosinüzit (AS) tanl reçetelerde (n=159) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AS İlac Says

209 10,70

Reçetelerdeki AS İlac Toplam Kalem Says 410 3,37

Reçetelerdeki AS İlac Toplam Kutu Says 410 2,97

Reçetelerdeki AS İlac Toplam Maliyeti (TL) 4.923,73 2,85

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AS İlac Maliyeti (TL) 30,97

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AS İlac Kalem Says 2,58

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AS İlac Kutu Says 2,58

Antibiyotik (AB) İlaç Yazlmş Reçete Says 130 2,63


89 4,55

Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Kalem Says 134 1,10

Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Kutu Says 134 0,97

Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 2.998,12 1,73




Enjekte Edilebilen Antibiyotik (Enj. AB) Yazlmş Reçete Says 6 0,12


6 0,31

Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kalem Says 6 0,05

Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kutu Says 6 0,04

Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 17,84 0,01

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Maliyeti(TL)

2,97


1,00


1,00

AKUT RİNOSİNÜZİT

Tablo 38. Reçetelerde Akut Rinosinüzit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının De-tayları

47BULGULAR

52

Tablo 38’in devam: Reçetelerde Akut Rinosinüzit tedavisine yönelik ilaç

kullanmnn detaylar



37 1,89



AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AJ İlaç Toplam Maliyeti (TL) 382,33 0,22





Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Enj. AJ İlaç Says

1 0,05






8 0,41

EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam Kalem Says 8 0,07

EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam Kutu Says 8 0,06

EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam Maliyeti (TL) 27,32 0,02

EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Maliyeti (TL) 4,55

EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Kalem Says 1,33

EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Kutu Says 1,33


İncelenen tüm reçetelerin 159 tanesinde (%3,22’ sinde) Akut Rinosinüzit (AS) tans

yer almaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde hekimler AS ilaçlarna ait toplam

2640 farkl bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda

ilaç yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 209 ilaç bilgi

çeşitliliğini (%7,91) dikkate alarak AS ilac seçiminde bulunduklar saptand. AS

ilaçlarna ait bu 209 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde

tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %10,69 olduğu

saptanmştr. AS tanl reçetelerde toplam 410 kalem (tüm ilaç kalem saysnn %

3,37’ si) ve 410 (tüm ilaç kutu saysnn %2,97’ si) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 159

İncelenen tüm reçetelerin 159 tanesinde (%3,22’sinde) Akut Rinosinüzit (AS) tanısı yer almaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler AS ilaçlarına ait toplam 2640 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 209 ilaç bilgi çeşitliliğini (%7,91) dikkate alarak AS ilacı seçiminde bulundukla-rı saptandı. AS ilaçlarına ait bu 209 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %10,70 olduğu saptanmıştır. AS tanılı reçetelerde toplam 410 kalem (tüm ilaç kalem sa-yısının % 3,37’si) ve 410 (tüm ilaç kutu sayısının %2,97’si) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 159 reçetede geçen AS ilaç toplam maliyetinin 4.923,73 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %2,85’ini oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen AS tanılı reçetelerde “reçete ba-şına düşen ortalama AS ilacı maliyeti” 30,97 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AS ilacı kalem sayısı” 2,58; “reçete başına düşen ortalama ilaç kutu

Tablo 38’in Devamı: Reçetelerde Akut Rinosinüzit Tedavisine Yönelik İlaç Kul-lanımının Detayları


sayısı” ise 2,58’dir. İncelenen AS tanılı reçetelerin 130 tanesine (%2,63’üne) AB ilaç yazılmıştır. Bu reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 2.998,12 TL olup “reçete başına düşen ortalama AB ilaç maliyeti” 23,06 TL’dir. Enjekte edilebilen (Enj.) AB ilaç yazılmış reçete sayısı 6 (%0,12’si)’dır. Bu reçetelerdeki toplam Enj. AB ilaç maliyeti 17,84 TL olup “ reçete başına düşen ortalama Enj. AB ilaç maliyeti” 2,97 TL’ dir. Analjezik (AJ) yazılmış reçete sayısı 64 (%1,30’u)’tür. Bu reçetelerdeki toplam analjezik maliyeti 382,33 TL olup “ reçete başına düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 5,97 TL’dir. Enjekte edilebilen analjezik (Enj. AJ) ilaç yazılmış reçete sayısı 1 (%0,02’si) ve toplam Enj. AJ ilaç maliyeti 5,63 TL’dir (Tablo 38).

AS tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %76,10’unun, kutu sayısının %76,10’unun rehberlere uygun olma-dığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %68,67’sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 39).

AS tanılı reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu değerlendi-rildiğinde, antibiyotik ilaç kalem sayısının %43,28’inin, antibiyotik ilaç kutu sayı-sının %43,28’inin rehberlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyeti-nin %50,45’ini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 40).

54

Tablo 39: Akut Rinosinüzit tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk



n 98 98 1.542,49 RU+

% 23,90 23,90 31,33

n 312 312 3.381,24 RU-

% 76,10 76,10 68,67

n 410 410 4.923,73 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AS tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem

saysnn %76,10’ unun, kutu saysnn %76,10’ unun rehberlere uygun olmadğ ve

bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %68,67’ sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 39).

Tablo 40: Akut Rinosinüzit tedavisinde kullanlan antibiyotiklerin rehberlere uygunluk


Kalem Says Kutu Says Toplam Maliyet(TL)

n 76 76 1.485,67 RU+

% 56,72 56,72 49,55

n 58 58 1.512,45 RU-

% 43,28 43,28 50,45

n 134 134 2.998,12 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AS tanl reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu


saysnn %43,28’ inin rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç

maliyetinin %50,45’ ini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 40).

Tablo 39. Akut Rinosinüzit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygun-luk Açısından Değerlendirilmesi

54

Tablo 39: Akut Rinosinüzit tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk



n 98 98 1.542,49 RU+

% 23,90 23,90 31,33

n 312 312 3.381,24 RU-

% 76,10 76,10 68,67

n 410 410 4.923,73 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AS tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem

saysnn %76,10’ unun, kutu saysnn %76,10’ unun rehberlere uygun olmadğ ve

bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %68,67’ sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 39).

Tablo 40: Akut Rinosinüzit tedavisinde kullanlan antibiyotiklerin rehberlere uygunluk



n 76 76 1.485,67 RU+

% 56,72 56,72 49,55

n 58 58 1.512,45 RU-

% 43,28 43,28 50,45

n 134 134 2.998,12 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AS tanl reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu


saysnn %43,28’ inin rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç

maliyetinin %50,45’ ini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 40).

Tablo 40. Akut Rinosinüzit Tedavisinde Kullanılan Antibiyotiklerin Rehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi

49BULGULARTa

blo

41. A

kut R

inos

inüz

it Te

davi

sind

e K

ulla

nıla

n İla

çlar

ın R

ehbe

rlere

Uyg

unlu

k A

çısı

ndan

İlle

re G

öre

Değ

erle

ndiri

lmes

i

AS

teda

visin

de k

ulla

nıla

n ila

çlar

rehb

erle

re u

ygun

luk

açısı

ndan

ille

re g

öre

değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açısı

ndan

RU

- ora

nını

n en

fa

zla B

artın

ilin

de (%

82,3

5), R

U+

oran

ının

ise D

eniz

li ili

nde (

%37

,50)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlend

irme R

İKuS

açısı

ndan

yap

ıl-dı

ğınd

a RİK

S’te

kine

ben

zer ş

ekild

e bur

ada d

a RU

- ora

nını

n en

fazl

a Bar

tın il

inde

(%82

,35)

, RU

+ or

anın

ın is

e Den

izli

ilind

e (%

37,5

0)

oldu

ğu sa

ptan

mışt

ır. M

aliy

et k

arşıl

aştır

mal

arın

da is

e R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Bay

burt

ilind

e (%

83,6

3), R

U+

oran

ının

ise

Den

izli

ilind

e (%

47,2

1) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. R

eçet

e ba

şına

düşe

n ila

ç ka

lem

say

ısı v

e ku

tu s

ayısı

ille

rde

birb

irine

çok

yak

ındı

r. M

aliy

et a

çısı

ndan

en

düş

ük o

rtala

ma

RB

DTM

Kar

abük

(24,

22 T

L) il

inde

; en

yüks

ek o

rtala

ma

RB

DTM

ise

Güm

üşha

ne (3

7,31

TL)

ilin

dedi

r (Ta

blo

41).

55

Tabl

o 41

: Aku

t Rin

osin

üzit

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

28

12

56

12

56

177,

96

511,

72

Bar

tn

%

17,6

1 12

,24

17,9

5 17

,65

82,3

5 12

,24

17,9

5 17

,65

82,3

5 11

,54

15,1

3 25

,80

74,2

0 2,

43

2,43

24

,63

6 3

11

3 11

27

,18

138,

90

Bay

burt

%

3,

77

3,06

3,

53

21,4

3 78

,57

3,06

3,

53

21,4

3 78

,57

1,76

4,

11

16,3

7 83

,63

2,33

2,

33

27,6

8

25

24

40

24

40

346,

84

387,

80

Den

izli

%

15,7

2 24

,49

12,8

2 37

,50

62,5

0 24

,49

12,8

2 37

,50

62,5

0 22

,49

11,4

7 47

,21

52,7

9 2,

56

2,56

29

,39

43

24

83

24

83

355,

37

1.00

8,59

Es

kişe

hir

%

27,0

4 24

,49

26,6

0 22

,43

77,5

7 24

,49

26,6

0 22

,43

77,5

7 23

,04

29,8

3 26

,05

73,9

5 2,

49

2,49

31

,72

45

28

98

28

98

498,

92

1.17

9,81

G

ümüş

hane

%

28

,30

28,5

7 31

,41

22,2

2 77

,78

28,5

7 31

,41

22,2

2 77

,78

32,3

5 34

,89

29,7

2 70

,28

2,80

2,

80

37,3

1

12

7 24

7

24

136,

22

154,

42

Kar

abük

%

7,

55

7,14

7,

69

22,5

8 77

,42

7,14

7,

69

22,5

8 77

,42

8,83

4,

57

46,8

7 53

,13

2,58

2,

58

24,2

2

159

98

312

98

312

1.54

2,49

3.

381,

24

Topl

am

%

100,

00

100,

00

100,

00

23,9

0 76

,10

100,

0010

0,00

23,9

0 76

,10

100,

00

100,

00

31,3

3 68

,67

2,58

2,

58

30,9

7

RİK

S:R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS:R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

AS t

edav

isin

de k

ulla

nla

n ila

çlar

reh

berle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de,

RİK

S açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ba

rtn

ilinde

(%

82,3

5),

RU

+ or

annn

ise

Den

izli

ilinde

(%

37,5

0) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Bu d

eğer

lend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yap

ldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer şe

kild

e bu

rada

da

RU

- or

annn

en

fazl

a Ba

rtn

ilinde

(%

82,3

5), R

U+

orannn

ise

Den

izli

ilinde

(%37

,50)

old

uğu

sapt

anmş

tr.

Mal

iyet

karş

laştrm

alarn

da is

e R

U-

orannn

en

fazl

a Ba

ybur

t ilin

de (

%83

,63)

, R

U+

orannn

ise

Den

izli

ilinde

(%

47,2

1) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Reç

ete

baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays

ve k

utu

say

s il

lerd

e bi

rbiri

ne ç

ok y

akn

dr.

Mal

iyet

aç

snd

an e

n düşü

k or

tala

ma

RBD

TM K

arab

ük (

24,2

2 TL

) ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BDTM

ise

Güm

üşha

ne (

37,3

1 TL

)

ilinde

dir (

Tabl

o 41

).

n n n n n n n


56

AKUT OTİTİS MEDİA

Tablo 42: Reçetelerde Akut Otitis Media tedavisine yönelik ilaç kullanmnn detaylar

Akut Otitis Media (AOM) tanl reçetelerde (n=31) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AOM İlac Says

59 3,02

Reçetelerdeki AOM İlac Toplam Kalem Says 73 0,60

Reçetelerdeki AOM İlac Toplam Kutu Says 73 0,53

Reçetelerdeki AOM İlac Toplam Maliyeti (TL) 960,08 0,56

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AOM İlac Maliyeti (TL) 30,97

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AOM İlac Kalem Says 2,35

Reçete Başna Düşen ORTALAMA AOM İlac Kutu Says 2,35

Antibiyotik (AB) İlaç Yazlmş Reçete Says 28 0,57


24 1,23

AB Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Kalem Says 30 0,25

AB Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Kutu Says 30 0,22

AB Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 664,26 0,38

AB Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Maliyeti (TL) 23,72





1 0,05

Enj. AB Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kalem Says 1 0,01

Enj. AB Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kutu Says 1 0,01

Enj. AB Yazlmş Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 2,32 0,00



14 0,72




AKUT OTİTİS MEDİA

Tablo 42. Reçetelerde Akut Otitis Media Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları

51BULGULAR

57

Tablo 42’nin devam: Reçetelerde Akut Otitis Media tedavisine yönelik ilaç

kullanmnn detaylar




Enjekte Edilebilen Analjezik (Enj. AJ) İlaç Yazlmş Reçete Says 0 0



1 0,05





İncelenen tüm reçetelerin 31 tanesinde (%0,63’ ünde) AOM tans yer almaktadr.

Araştrmann yapldğ dönemde hekimler AOM ilaçlarna ait toplam 2642 farkl bilgi

(ilacn ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme

imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 59 ilaç bilgi çeşitliliğini (%2,23)

dikkate alarak AOM ilac seçiminde bulunduklar saptand. AOM ilaçlarna ait bu 59


çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %3,01 olduğu saptanmştr. AOM tanl

reçetelerde toplam 73 kalem (tüm ilaç kalem saysnn %0,60’) ve 73 (tüm ilaç kutu

saysnn %0,53’ ü) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 31 reçetede geçen AOM ilaç

toplam maliyetinin 960,08 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm

reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %0,56’sn oluşturduğu

saptanmştr. İncelenen AOM tanl reçetelerde “reçete başna düşen ortalama AOM

ilac maliyeti” 30,97 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başna düşen ortalama ATF ilac

kalem says” 2,35, “reçete başna düşen ortalama ilaç kutu says” ise 2,35’tir.

İncelenen AOM tanl reçetelerin 28 tanesine (%0,57’sine) antibiyotik (AB) ilaç

yazlmştr. Bu reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 664,26 TL olup “reçete başna

düşen ortalama AB ilaç maliyeti” 23,72 TL’ dir. Enjekte edilebilen (Enj.) AB ilaç

yazlmş reçete says 1 (%0,02’i)’ dir. Analjezik (AJ) yazlmş reçete says 19

(%0,38’ i)’ dur. Bu reçetelerdeki toplam analjezik maliyeti 137,50 TL olup “ reçete

başna düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 7,24 TL’dir (Tablo 42).

İncelenen tüm reçetelerin 31 tanesinde (%0,63’ünde) AOM tanısı yer almak-tadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler AOM ilaçlarına ait toplam 2642 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 59 ilaç bilgi çeşitliliğini (%2,23) dikkate alarak AOM ilacı seçiminde bulundukları saptandı. AOM ilaçlarına ait bu 59 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçe-telerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %3,02 olduğu saptanmıştır. AOM tanılı reçetelerde toplam 73 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %0,60’ı) ve 73 (tüm ilaç kutu sayısının %0,53’ü) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 31 reçetede geçen AOM ilaç toplam maliyetinin 960,08 TL olduğu ve bunun araştırma-da incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %0,56’sını oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen AOM tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AOM ilacı maliyeti” 30,97 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AOM ilacı kalem sayısı” 2,35; “reçete başına düşen ortalama ilaç kutu sayısı” ise 2,35’tir. İncelenen AOM tanılı reçetelerin 28 tanesine (%0,57’sine) AB ilaç yazılmıştır. Bu reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 664,26 TL olup “reçete başına düşen ortalama AB ilaç maliyeti” 23,72 TL’dir. Enjekte edilebilen (Enj.) AB ilaç yazılmış reçete sayısı 1 (%0,02’i)’dir. Analjezik (AJ) yazılmış reçete sayısı 19 (%0,38’i)’dur. Bu reçetelerdeki toplam analjezik maliyeti 137,50 TL olup “reçete başına düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 7,24 TL’dir (Tablo 42).

Tablo 42’nin Devamı. Reçetelerde Akut Otitis Media Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları


AOM tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %64,38’inin, kutu sayısının %64,38’inin rehberlere uygun ol-madığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %45,62’sini oluşturduğu görülmüş-tür (Tablo 43).

AOM tanılı reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu değer-lendirildiğinde, antibiyotik ilaç kalem sayısının %30,0’unun, antibiyotik ilaç kutu sayısının %30,0’unun rehberlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç mali-yetinin %23,01’ini oluşturduğu görülmüştür. AOM tanılı reçetelerde yer alan anti-biyotiklerin büyük bölümünün rehberlere uygun olduğu görülmektedir (Tablo 44).

58

Tablo 43: Akut Otitis Media tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk



n 26 26 522,13 RU+

% 35,62 35,62 54,38

n 47 47 437,95 RU-

% 64,38 64,38 45,62

n 73 73 960,08 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AOM tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem

saysnn %64,38’ inin, kutu saysnn %64,38’ inin rehberlere uygun olmadğ ve bu

ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %45,62’ sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 43).

Tablo 44: Akut Otitis Media tedavisinde kullanlan antibiyotiklerin rehberlere uygunluk



n 21 21 511,41 RU+

% 70,00 70,00 76,99

n 9 9 152,85 RU-

% 30,00 30,00 23,01

n 30 30 664,26 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AOM tanl reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu

değerlendirildiğinde, antibiyotik ilaç kalem saysnn %30,0’unun, antibiyotik ilaç kutu

saysnn %30,0’unun rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç

maliyetinin %23,01’ ini oluşturduğu görülmüştür. AOM tanl reçetelerde yer alan

antibiyotiklerin büyük bölümünün rehberlere uygun olduğu görülmektedir (Tablo 44).

Tablo 43. Akut Otitis Media Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygun-luk Açısından Değerlendirilmesi

58

Tablo 43: Akut Otitis Media tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk



n 26 26 522,13 RU+

% 35,62 35,62 54,38

n 47 47 437,95 RU-

% 64,38 64,38 45,62

n 73 73 960,08 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AOM tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem

saysnn %64,38’ inin, kutu saysnn %64,38’ inin rehberlere uygun olmadğ ve bu

ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %45,62’ sini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 43).

Tablo 44: Akut Otitis Media tedavisinde kullanlan antibiyotiklerin rehberlere uygunluk



n 21 21 511,41 RU+

% 70,00 70,00 76,99

n 9 9 152,85 RU-

% 30,00 30,00 23,01

n 30 30 664,26 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


AOM tanl reçetelerde yer alan antibiyotiklerin rehberlere uygunluğu

değerlendirildiğinde, antibiyotik ilaç kalem saysnn %30,0’unun, antibiyotik ilaç kutu

saysnn %30,0’unun rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç

maliyetinin %23,01’ ini oluşturduğu görülmüştür. AOM tanl reçetelerde yer alan

antibiyotiklerin büyük bölümünün rehberlere uygun olduğu görülmektedir (Tablo 44).

Tablo 44. Akut Otitis Media Tedavisinde Kullanılan Antibiyotiklerin Rehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi

53BULGULAR

AO

M te

davi

sinde

kul

lanı

lan

ilaçl

ar re

hber

lere

uyg

unlu

k aç

ısınd

an il

lere

gör

e de

ğerle

ndiri

ldiğ

inde

, RİK

S aç

ısınd

an R

U- o

ranı

nın

en fa

zla K

arab

ük il

inde

(%85

,71)

, RU

+ or

anın

ın is

e Bay

burt

ilind

e (%

42,8

6) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. B

u de

ğerle

ndirm

e RİK

uS aç

ısın

dan

yapı

ldığ

ında

RU

- or

anın

ın e

n fa

zla

Kar

abük

ilin

de (

%85

,71)

, RU

+ or

anın

ın is

e G

ümüş

hane

ilin

de (

%38

,89)

old

uğu

sapt

anm

ıştır

. M

aliy

et k

arşıl

aştır

mal

arın

da is

e R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Kar

abük

ilin

de (%

86,6

6), R

U+

oran

ının

ise

Eski

şehi

r ilin

de (%

69,4

8) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. R

eçet

e ba

şına

düşe

n ila

ç ka

lem

sayı

sı ve

kut

u sa

yısı

en y

ükse

k B

artın

’day

ken

en d

üşük

Bay

burt’

tadı

r. M

aliy

et a

çısı

ndan

en

düş

ük o

rtala

ma

RB

DTM

Kar

abük

(22,

17 T

L) il

inde

; en

yüks

ek o

rtala

ma

RB

DTM

ise

Bar

tın (4

0,80

TL)

ilin

dedi

r (Ta

blo

45).

Tabl

o 45

. Aku

t Otit

is M

edia

Ted

avis

inde

Kul

lanı

lan

İlaçl

arın

Reh

berle

re U

ygun

luk

Açı

sınd

an İl

lere

Gör

e D

eğer

lend

irilm

esi 59

Ta

blo

45: A

kut O

titis

Med

ia te

davi

sind

e ku

llan

lan

ilaçl

arn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 5

5 8

5 8

122,

18

81,8

2 B

artn

%

16

,13

19,2

3 17

,02

38,4

6 61

,54

19,2

3 17

,02

38,4

6 61

,54

23,4

0 18

,68

59,8

9 40

,11

2,60

2,

60

40,8

0

n 4

3 4

3 4

27,5

3 71

,54

Bay

burt

%

12

,90

11,5

4 8,

51

42,8

6 57

,14

11,5

4 8,

51

42,8

6 57

,14

5,27

16

,34

27,7

9 72

,21

1,75

1,

75

24,7

7

n 4

3 5

3 5

46,2

7 55

,53

Den

izli

%

12,9

0 11

,54

10,6

4 37

,50

62,5

0 11

,54

10,6

4 37

,50

62,5

0 8,

86

12,6

8 45

,45

54,5

5 2,

00

2,00

25

,45

n 8

7 13

7

13

208,

03

91,3

7 Es

kişe

hir

%

25,8

1 26

,92

27,6

6 35

,00

65,0

0 26

,92

27,6

6 35

,00

65,0

0 39

,84

20,8

6 69

,48

30,5

2 2,

50

2,50

37

,43

n 7

7 11

7

11

109,

25

80,0

5 G

ümüş

hane

%

22

,58

26,9

2 23

,40

38,8

9 61

,11

26,9

2 23

,40

38,8

9 61

,11

20,9

2 18

,28

57,7

1 42

,29

2,57

2,

57

27,0

4

n 3

1 6

1 6

8,87

57

,64

Kar

abük

%

9,

68

3,85

12

,77

14,2

9 85

,71

3,85

12

,77

14,2

9 85

,71

1,70

13

,16

13,3

4 86

,66

2,33

2,

33

22,1

7

n 31

26

47

26

47

52

2,13

43

7,95

To

plam

%

10

0,00

10

0,00

10

0,00

35

,62

64,3

8 10

0,00

100,

0035

,62

64,3

8 10

0,00

10

0,00

54

,38

45,6

2 2,

35

2,35

30

,97

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS: R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

AOM

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlar

reh

berle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%85

,71)

, RU

+ or

annn

ise

Bayb

urt i

linde

(%

42,8

6) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. B

u değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yap

ldğn

da R

U-

orannn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%85

,71)

, R

U+

orannn

ise

Güm

üşha

ne il

inde

(%

38,8

9) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Mal

iyet

karş

laştrm

alarn

da is

e R

U-

orannn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%86

,66)

, RU

+ or

annn

ise

Eskişe

hir

ilinde

(%

69,4

8) o

lduğ

u

sapt

anmş

tr.

Reç

ete

baş

na d

üşen

ila

ç ka

lem

says

ve k

utu

say

s e

n yü

ksek

Bar

tn’d

ayke

n en

düş

ük B

aybu

rt’ t

adr.

Mal

iyet

açsn

dan

en d

üşük

orta

lam

a R

BDTM

Kar

abük

(22,

17 T

L) il

inde

; en

yüks

ek o

rtala

ma

RBD

TM is

e Ba

rtn

(40,

80 T

L) il

inde

dir (

Tabl

o

45).


60

ANKSİYETE BOZUKLUĞU

Tablo 46: Reçetelerde Anksiyete Bozukluğu tedavisine yönelik ilaç kullanmnn

detaylar

Anksiyete Bozukluğu tanl reçetelerde(n=123) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Anksiyete Bozukluğu İlac Says

46 2,35

Reçetelerdeki Anksiyete Bozukluğu İlac Toplam Kalem Says 133 1,09

Reçetelerdeki Anksiyete Bozukluğu İlac Toplam Kutu Says 150 1,08

Reçetelerdeki Anksiyete Bozukluğu İlac Toplam Maliyeti (TL) 2.116,17 1,22

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Anksiyete Bozukluğu İlac Maliyeti(TL) 17,20

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Anksiyete Bozukluğu İlac Kalem Says 1,08

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Anksiyete Bozukluğu İlac Kutu Says 1,22

*%Tİİ:Araştrmadaki tüm ilaçlar içerisindeki yüzdesi

İncelenen tüm reçetelerin 123 tanesinde (%2,49’unda) Anksiyete Bozukluğu tans

yer almaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde hekimler Anksiyete Bozukluğu

ilaçlarna ait toplam 277 farkl bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği,

vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada

toplam 46 ilaç bilgi çeşitliliğini (%16,6) dikkate alarak Anksiyete Bozukluğu ilac

seçiminde bulunduklar saptand. Anksiyete Bozukluğu ilaçlarna ait bu 46 ilaç bilgi

çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine

(1954 çeşit) orannn ise % 2,35 olduğu saptanmştr. Anksiyete Bozukluğu tanl

reçetelerde toplam 133 kalem (tüm ilaç kalem saysnn % 1,09’u) ve 150 (tüm ilaç

kutu saysnn %1,08’i) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 123 reçetede geçen Anksiyete

Bozukluğu ilaç toplam maliyetinin 2.116,17 TL olduğu ve bunun araştrmada

incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) % 1,22’sini

oluşturduğu saptanmştr. İncelenen Anksiyete Bozukluğu tanl reçetelerde “reçete

başna düşen ortalama Anksiyete Bozukluğu ilac maliyeti” 17,20 TL’dir. Bu

reçetelerde “reçete başna düşen ortalama Anksiyete Bozukluğu ilac kalem says”

1,08 ve “reçete başna düşen ortalama ilaç kutu says” ise 1,22’dir (Tablo 46).

İncelenen tüm reçetelerin 123 tanesinde (%2,49’unda) Anksiyete Bozukluğu ta-nısı yer almaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler Anksiyete Bozuklu-ğu ilaçlarına ait toplam 277 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştır-mada toplam 46 ilaç bilgi çeşitliliğini (%16,6) dikkate alarak Anksiyete Bozukluğu ilacı seçiminde bulundukları saptandı. Anksiyete Bozukluğu ilaçlarına ait bu 46 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise % 2,35 olduğu saptanmıştır. Anksiyete Bo-zukluğu tanılı reçetelerde toplam 133 kalem (tüm ilaç kalem sayısının % 1,09’u) ve 150 (tüm ilaç kutu sayısının %1,08’i) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 123 reçetede geçen Anksiyete Bozukluğu ilaç toplam maliyetinin 2.116,17 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) % 1,22’sini oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen Anksiyete Bozukluğu tanılı reçe-telerde “reçete başına düşen ortalama Anksiyete Bozukluğu ilacı maliyeti” 17,20 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama Anksiyete Bozukluğu ilacı kalem sayısı” 1,08 ve “reçete başına düşen ortalama ilaç kutu sayısı” ise 1,22’dir (Tablo 46).

ANKSİYETE BOZUKLUĞU

Tablo 46. Reçetelerde Anksiyete Bozukluğu Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımı-nın Detayları

55BULGULAR

61

Tablo 47: Anksiyete Bozukluğu tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk

açsndan değerlendirilmesi


n 83 96 1.754,13 RU+

% 62,41 64,00 82,89

n 50 54 362,04 RU-

% 37,59 36,00 17,11

n 133 150 2.116,17 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


Yazlan reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, Anksiyete

Bozukluğu ilaç kalem saysnn %37,59’unun, ilaç kutu saysnn %36,0’ nn ve

toplam maliyetin %17,11’ nin rehberlere uygun olmadğ saptanmştr (Tablo 47).

Yazılan reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, Ank-siyete Bozukluğu ilaç kalem sayısının %37,59’unun, ilaç kutu sayısının %36,0’ ının ve toplam maliyetin %17,11’inin rehberlere uygun olmadığı saptanmıştır (Tab-lo 47).

Tablo 47. Anksiyete Bozukluğu Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uy-gunluk Açısından Değerlendirilmesi

62,41

37,59

100,00

64,00

36,00

100,00

82,89

17,11

100,00


Ank

siyet

e Boz

uklu

ğu te

davi

sinde

kul

lanı

lan

ilaçl

ar re

hber

lere

uyg

unlu

k aç

ısınd

an il

lere

gör

e değ

erle

ndiri

ldiğ

inde

RİK

S aç

ısın

dan

RU

- ora

nını

n en

fazl

a K

arab

ük il

inde

(%62

,50)

, RU

+ or

anın

ın is

e B

aybu

rt ili

nde

(%83

,33)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlend

irme

RİK

uS a

çısın

dan

yapı

ldığ

ında

RİK

S’te

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nını

n en

fazl

a K

arab

ük il

inde

(%62

,50)

, RU

+ or

anın

ın

ise B

aybu

rt ili

nde

(%83

,33)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Mal

iyet

kar

şılaş

tırm

alar

ında

ise

RU

- or

anın

ın e

n fa

zla

Kar

abük

ilin

de (

%38

,73)

, R

U+

oran

ının

ise

Den

izli

ilind

e (%

96,1

1) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. M

aliy

et a

çısın

dan

ise e

n dü

şük

orta

lam

a R

BD

TM K

arab

ük (8

,53

TL)

ilind

e; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM is

e D

eniz

li (2

7,79

TL)

ilin

dedi

r (Ta

blo

48).

Tabl

o 48

. Ank

siye

te B

ozuk

luğu

Ted

avis

inde

Kul

lanı

lan

İlaçl

arın

Reh

berle

re U

ygun

luk

Açı

sınd

an İl

lere

Gör

e D

eğer

lend

irilm

esi

62

Tabl

o 48

: Ank

siye

te b

ozuk

luğu

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M (T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 29

17

14

17

14

36

0,25

77

,36

Bar

tn

%

23,5

8 20

,48

28,0

0 54

,84

45,1

6 17

,71

25,9

3 54

,84

45,1

6 20

,54

21,3

7 82

,32

17,6

8 1,

07

1,07

15

,09

n 12

10

2

10

2 15

1,37

42

,57

Bay

burt

%

9,

76

12,0

5 4,

00

83,3

3 16

,67

10,4

2 3,

70

83,3

3 16

,67

8,63

11

,76

78,0

5 21

,95

1,00

1,

00

16,1

6

n 17

15

5

24

5 45

4,05

18

,37

Den

izli

%

13,8

2 18

,07

10,0

0 75

,00

25,0

0 25

,00

9,26

82

,76

17,2

4 25

,88

5,07

96

,11

3,89

1,

80

1,71

27

,79

n 34

21

15

21

15

41

7,01

76

,80

Eskişe

hir

%

27,6

4 25

,30

30,0

0 58

,33

41,6

7 21

,88

27,7

8 58

,33

41,6

7 23

,77

21,2

1 84

,45

15,5

5 1,

06

1,06

14

,52

n 23

17

9

21

13

329,

63

120,

50

Güm

üşha

ne

%

18,7

0 20

,48

18,0

0 65

,38

34,6

2 21

,88

24,0

7 61

,76

38,2

4 18

,79

33,2

8 73

,23

26,7

7 1,

13

1,48

19

,57

n 8

3 5

3 5

41,8

2 26

,44

Kar

abük

%

6,

50

3,61

10

,00

37,5

0 62

,50

3,13

9,

26

37,5

0 62

,50

2,38

7,

30

61,2

7 38

,73

1,00

1,

00

8,53

n 12

3 83

50

96

54

1.

754,

13

362,

04

Topl

am

%

100,

00

100,

00

100,

00

62,4

1 37

,59

100,

0010

0,00

64,0

0 36

,00

100,

00

100,

00

82,8

9 17

,11

1,08

1,

22

17,2

0

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS: R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

: Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S: R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

: Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

Anks

iyet

e Bo

zukl

uğu

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlar

reh

berle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de RİK

S açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%62

,50)

, RU

+ or

annn

ise

Bayb

urt i

linde

(%

83,3

3) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. B

u değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nn

n en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (%

62,5

0), R

U+

orannn

ise

Bayb

urt

ilinde

(%

83,3

3) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Mal

iyet

karş

laştrm

alarn

da is

e R

U-

orannn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%38

,73)

,

RU

+ or

annn

ise

Den

izli

ilinde

(%96

,11)

old

uğu

sapt

anmş

tr. M

aliy

et a

çs

ndan

ise

en d

üşük

orta

lam

a R

BDTM

Kar

abük

(8,5

3 TL

)

ilinde

; en

yüks

ek o

rtala

ma

RBD

TM is

e D

eniz

li (2

7,79

TL)

ilin

dedi

r (Ta

blo

48).

57BULGULAR

63

SİSTİT

Tablo 49: Reçetelerde tüm yaş gruplar için Sistit tedavisine yönelik ilaç kullanmna

ait detaylar

Sistit tanl reçetelerde(n=106) incelenen parametreler Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Sistit İlac Says

53 2,71

Reçetelerdeki Sistit İlac Toplam Kalem Says 132 1,09

Reçetelerdeki Sistit İlac Toplam Kutu Says 160 1,16

Reçetelerdeki Sistit İlac Toplam Maliyeti (TL) 2.098,37 1,21

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Sistit İlac Maliyeti (TL) 19,80

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Sistit İlac Kalem Says 1,25

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Sistit İlac Kutu Says 1,51

AB ilaç yazlmş Reçete Says 106 2,14

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AB ilaç Says

53 2,71



Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 2.098,37 1,21




Enjekte Edilebilen Antibiyotik (Enj. AB) Yazlmş Reçete Says 8 0,16


5 0,26

Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kalem Says 8 0,07

Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Kutu Says 35 0,25

Reçetelerdeki Enj. AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 190,15 0,11


23,77


4,38


1,00

AJ İlaç Yazlmş Reçete Says 0 0,00

SİSTİT

Tablo 49. Reçetelerde Tüm Yaş Grupları İçin Sistit Tedavisine Yönelik İlaç Kul-lanımına Ait Detaylar


64

Tablo 49’un devam: Reçetelerde tüm yaş gruplar için Sistit tedavisine yönelik ilaç

kullanmna ait detaylar



5 0,26

Reçetelerdeki EP Toplam Kalem Says 8 0,07

Reçetelerdeki EP Toplam Kutu Says 35 0,25

Reçetelerdeki EP Toplam Maliyeti (TL) 190,15 0,11


EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Kalem Says 4,38

EP Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA EP Kutu Says 1,00


İncelenen tüm reçetelerin 106 tanesinde (%2.14’ ünde) Sistit tans yer almaktadr.

Araştrmann yapldğ dönemde hekimler Sistit tedavisine yönelik ilaçlara ait toplam



çeşitliliğini (%5,17) dikkate alarak Sistit tedavisine yönelik ilaç seçiminde bulunduklar

saptand. Sistit tedavisine yönelik ilaçlara ait bu 53 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada

incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise

% 2,71 olduğu saptanmştr. Sistit tanl reçetelerde toplam 132 kalem (tüm ilaç kalem

saysnn % 1,09’u) ve 160 (tüm ilaç kutu saysnn %1,16’s) kutu ilaç yazlmştr.

İncelenen 106 reçetede geçen Sistit tedavisine yönelik ilaç toplam maliyetinin

2.098,37 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç

maliyetinin (172.940,50 TL) %1,21’ ini oluşturduğu saptanmştr. İncelenen Sistit tanl

reçetelerde “reçete başna düşen ortalama Sistit ilac maliyeti” 19,80 TL’dir. Bu

reçetelerde “reçete başna düşen ortalama Sistit ilac kalem says” 1,25 ve “reçete

başna düşen ortalama ilaç kutu says” ise 1,51’dir. Sistit tanl reçetelerin 106’sna

antibiyotik (AB) ilaç yazlmştr. Reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 2098,37 TL

olup, “reçete başna düşen ortalama AB ilaç Maliyeti (TL)” ise 19.80 TL dir. Enjekte

edilebilen antibiyotik yazlmş olan reçete says 8’dir. Bu reçetelerdeki enjekte

edilebilen antibiyotik ilaç toplam kalem says 8, kutu says 35, toplam enjekte

edilebilen antibiyotik maliyeti ise 190,15 TL dir. Sistit tans olan reçetelerin hiçbirinde

analjezik yazlmamştr (Tablo 49).

İncelenen tüm reçetelerin 106 tanesinde (%2,14’ünde) Sistit tanısı yer almak-tadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler Sistit tedavisine yönelik ilaçlara ait toplam 1024 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 53 ilaç bilgi çeşitliliğini (%5,17) dikkate alarak Sistit tedavisine yönelik ilaç seçi-minde bulundukları saptandı. Sistit tedavisine yönelik ilaçlara ait bu 53 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitli-liğine (1954 çeşit) oranının ise % 2,71 olduğu saptanmıştır. Sistit tanılı reçetelerde toplam 132 kalem (tüm ilaç kalem sayısının % 1,09’u) ve 160 (tüm ilaç kutu sayı-sının %1,16’sı) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 106 reçetede geçen Sistit tedavisine yönelik ilaç toplam maliyetinin 2.098,37 TL olduğu ve bunun araştırmada incele-nen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %1,21’ ini oluştur-duğu saptanmıştır. İncelenen Sistit tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama Sistit ilacı maliyeti” 19,80 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama Sistit ilacı kalem sayısı” 1,25 ve “reçete başına düşen ortalama ilaç kutu sayısı” ise 1,51’dir. Sistit tanılı reçetelerin 106’sına AB ilaç yazılmıştır. Reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 2.098,37 TL olup, “reçete başına düşen ortalama AB ilaç Maliyeti (TL)” ise 19,80 TL dir. Enjekte edilebilen antibiyotik yazılmış olan reçete sayısı 8’dir. Bu reçetelerdeki enjekte edilebilen antibiyotik ilaç toplam kalem sayısı 8; kutu sayısı 35, toplam enjekte edilebilen antibiyotik maliyeti ise 190,15 TL’dir. Sistit tanısı olan reçetelerin hiçbirinde analjezik yazılmamıştır (Tablo 49).

Tablo 49’un Devamı. Reçetelerde Tüm Yaş Grupları İçin Sistit Tedavisine Yöne-lik İlaç Kullanımına Ait Detaylar

59BULGULAR

65

Tablo 50: 18 Yaş alt hastalarda Sistit tedavisine yönelik ilaç kullanmna ait detaylar.

18 Yaş alt Sistit tanl reçetelerde (n=12) incelenen parametreler Değer %Tİİ*


12 0,61



Reçetelerdeki Sistit İlac Toplam Maliyeti (TL) 156,71 0,09

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Sistit İlac Maliyeti(TL) 13,06



Antibiyotik (AB) ilaç yazlmş Reçete Says 12 0,24

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AB ilaç Says

12 0,61



AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 156,71 0,09

AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Maliyeti(TL) 13,06





1 0,05







1 0,05



EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam Maliyeti(TL) 9,96 0,01


“18 yaş alt” hastalar için yazlan Sistit tanl reçeteler (12 adet), incelenen tüm

reçetelerin (4942 adet) %0,24’ünü oluşturmaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde

hekimler “18 yaş alt sistit ilaçlar” na ait toplam 1024 farkl bilgi (ilacn ticari ve jenerik

ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkanna sahipti.

“18 yaş altı” hastalar için yazılan Sistit tanılı reçeteler (12 adet), incelenen tüm reçetelerin (4942 adet) %0,24’ünü oluşturmaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönem-de hekimler “18 yaş altı sistit ilaçları” na ait toplam 1024 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 12 ilaç bilgi çeşitliliğini (%1,17) dik-kate alarak “18 yaş altı sistit ilacı”seçiminde bulundukları saptandı. “18 yaş altı sistit ilaçları”na ait bu 12 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçe-telerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %0,61 olduğu saptanmıştır. “18 yaş altı” Sistit tanılı reçetelerde toplam 15 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %0,12’si) ve 15 (tüm ilaç kutu sayısının %0,11’i) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen “18 yaş altı” sistit tanılı 12 reçetede geçen sistit ilaç toplam maliyetinin

Tablo 50. 18 Yaş Altı Hastalarda Sistit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımına Ait Detaylar


156,71 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %0,09’unu oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen “18 yaş altı” sistit tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama sistit ilacı maliyeti” 13,06 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama sistit ilacı kalem sayısı” 1,25 ve “reçete başına düşen ilaç kutu sayısı” ise 1,25’tir. İncelenen reçetelerin tümüne antibiyotik (AB) ilaç yazılmıştır. Reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 156,71 TL olup, reçete başına düşen ortalama AB ilaç maliyeti 13,06 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AB ilaç kalem sayısı” 1,25 ve “reçete başına düşen AB ilaç kutu sayısı” ise 1,25’tir. “18 yaş altı” hastalar için sistit tedavi-sine yönelik enjekte edilebilen (Enj.) AB yazılmış reçete sayısı 1’dir. Bu reçetedeki Enj. AB toplam kutu sayısı 1, Enj. AB toplam maliyeti ise 9,96 TL’dir (Tablo 50).

67

Tablo 51: 18 Yaş ve üstü hastalarda Sistit tedavisine yönelik ilaç kullanmna ait

detaylar

18 Yaş ve üstü Sistit tanl reçetelerde (n=94) incelenen parametreler

Değer %Tİİ*


42 2,15



Reçetelerdeki Sistit İlac Toplam Maliyeti (TL) 1.941,66 1,12

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Sistit İlac Maliyeti(TL) 20,66



Antibiyotik (AB) İlaç yazlmş Reçete Says 94 1,90


42 2,15



AB İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 1.941,66 1,12






4 0,20





25,74

Enj. AB İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AB İlaç Kalem 4,86


1,00


Tablo 51. 18 Yaş ve Üstü Hastalarda Sistit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımına Ait Detaylar

61BULGULAR

“18 yaş ve üstü” hastalar için yazılan Sistit tanılı reçeteler (94 adet), incele-nen tüm reçetelerin (4942 adet) %1,90’ını oluşturmaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler “18 yaş ve üstü sistit ilaçları”na ait toplam 1024 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yaza-bilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 42 ilaç bilgi çeşitliliğini (%4,10) dikkate alarak “18 yaş ve üstü sistit ilacı”seçiminde bulundukları saptandı. “18 yaş ve üstü sistit ilaçları”na ait bu 42 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada ince-lenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %2,15 olduğu saptanmıştır. “18 yaş ve üstü” Sistit tanılı reçetelerde toplam 117 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %0,96’sı) ve 145 (tüm ilaç kutu sayısının %1,05’i) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen “18 yaş ve üstü” sistit tanılı 94 reçetede geçen sistit ilaç toplam maliyetinin 1.941,66 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %1,12’sini oluşturduğu sap-tanmıştır. İncelenen “18 yaş ve üstü” sistit tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama sistit ilacı maliyeti” 20,66 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama sistit ilacı kalem sayısı” 1,24 ve “reçete başına düşen ilaç kutu sayısı” ise 1,54’tür. İncelenen reçetelerin 94’üne AB ilaç yazılmıştır. Reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 1941,66 TL olup, reçete başına düşen ortalama AB ilaç maliyeti 20,66 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama AB ilaç kalem sayısı” 1,25 ve “reçete başına düşen AB ilaç kutu sayısı” ise 1,54’tür. “18 yaş ve üstü” hastalar için sistit tedavisine yönelik enjekte edilebilen (Enj.) AB yazılmış reçete sayısı 7’dir. Bu reçetedeki Enj. AB toplam kutu sayısı 34; Enj. AB toplam maliyeti ise 180,19 TL’dir (Tablo 51).

68

Tablo 51’in devam: 18 Yaş ve üstü hastalarda Sistit tedavisine yönelik ilaç kullanmna ait detaylar



4 0,20



EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam Maliyeti(TL) 180,19 0,10





“18 yaş ve üstü” hastalar için yazlan Sistit tanl reçeteler (94 adet), incelenen tüm

reçetelerin (4942 adet) %1,90’n oluşturmaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde

hekimler “18 yaş ve üstü sistit ilaçlar” na ait toplam 1024 farkl bilgi (ilacn ticari ve

jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkanna sahipti.

Hekimlerin bu araştrmada toplam 42 ilaç bilgi çeşitliliğini (%4,10) dikkate alarak “18

yaş ve üstü sistit ilac”seçiminde bulunduklar saptand. “18 yaş ve üstü sistit

ilaçlar”na ait bu 42 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde

tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %2,15 olduğu saptanmştr.

“18 yaş ve üstü” Sistit tanl reçetelerde toplam 117 kalem (tüm ilaç kalem saysnn

%0,96’s) ve 145 (tüm ilaç kutu saysnn %1,05’i) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen “18

yaş ve üstü” sistit tanl 94 reçetede geçen sistit ilaç toplam maliyetinin 1.941,66 TL


(172.940,50 TL) %1,12’sini oluşturduğu saptanmştr. İncelenen “18 yaş ve üstü” sistit

tanl reçetelerde “reçete başna düşen ortalama sistit ilac maliyeti” 20,66 TL’dir. Bu

reçetelerde “reçete başna düşen ortalama sistit ilac kalem says” 1,24 ve “reçete

başna düşen ilaç kutu says” ise 1,54’tür. İncelenen reçetelerin 94’üne antibiyotik

(AB) ilaç yazlmştr. Reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 1941,66 TL olup, reçete

başna düşen ortalama AB ilaç maliyeti 20,66 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başna

düşen ortalama AB ilaç kalem says” 1,25 ve “reçete başna düşen AB ilaç kutu

says” ise 1,54’tür. “18 yaş ve üstü” hastalar için sistit tedavisine yönelik enjekte

edilebilen (Enj.) AB yazlmş reçete says 7’dir. Bu reçetedeki Enj. AB toplam kutu

says 34, Enj. AB toplam maliyeti ise 180,19 TL dir (Tablo 51).

Tablo 51’in Devamı. 18 Yaş ve Üstü Hastalarda Sistit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımına Ait Detaylar


18 yaş altı hastalara ait Sistit tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %60,0’ının, kutu sayısının %60,0’ının rehberlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %53,0’ını oluş-turduğu görülmüştür. 18 yaş ve üstü hastalara ait sistit tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %68,38’inin, kutu sayısının %74,48’inin rehberlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç mali-yetinin %79,20’sini oluşturduğu görülmüştür. (Tablo 52).

Tablo 52. Sistit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi

63BULGULAR

18 y

aş a

ltı h

asta

lard

a Si

stit t

edav

isind

e ku

llanı

lan

ilaçl

ar r

ehbe

rlere

uyg

unlu

k aç

ısınd

an il

lere

gör

e de

ğerle

ndiri

ldiğ

inde

, RİK

S aç

ısınd

an R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Bar

tın il

inde

(%10

0,0)

, RU

+ or

anın

ın is

e K

arab

ük il

inde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlen-

dirm

e R

İKuS

açı

sında

n ya

pıld

ığın

da R

İKS’

teki

ne b

enze

r şek

ilde

bura

da d

a R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Bar

tın il

inde

(%10

0,0)

, RU

+ or

a-nı

nın

ise K

arab

ük il

inde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Mal

iyet

kar

şılaş

tırm

alar

ında

ise

RU

- ora

nını

n en

fazl

a B

artın

ilin

de (%

100,

0),

RU

+ or

anın

ın is

e K

arab

ük il

inde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Reç

ete

başın

a dü

şen

ilaç

kale

m sa

yısı

ve k

utu

sayı

sı ill

erde

birb

irine

ço

k ya

kınd

ır. M

aliy

et a

çısın

dan

en d

üşük

orta

lam

a R

BD

TM G

ümüş

hane

(9,7

7 TL

) ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM is

e Es

kişe

hir

(16,

82 T

L) il

inde

dir (

Tabl

o 53

).

Tabl

o 53

. 18

Yaş A

ltı H

asta

lard

a Si

stit T

edav

isind

e K

ulla

nıla

n İla

çlar

ın R

ehbe

rlere

Uyg

unlu

k A

çısın

dan

İller

e G

öre

Değ

erle

ndiri

lmes

i

70

Tabl

o 53

: 18

yaş

alt

hast

alar

da S

istit

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

RU

- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 1

0 1

0 1

0,00

14

,12

Bar

tn

%

8,33

0,

00

11,1

1 0,

00

100,

000,

00

11,1

1 0,

00

100,

00

0,00

17

,00

0,00

10

0,00

1,

00

1,00

14

,12

n 0

0 0

0 0

0,00

0,

00

Bay

burt

%

0,

00

0,00

0,

00

0,00

0,

00

0,00

0,

00

0,00

0,

00

0,00

0,

00

0,00

0,

00

0,00

0,

00

0,00

n 3

2 1

2 1

22,8

7 12

,24

Den

izli

%

25,0

0 33

,33

11,1

1 66

,67

33,3

3 33

,33

11,1

1 66

,67

33,3

3 31

,05

14,7

4 65

,14

34,8

6 1,

00

1,00

11

,70

n 4

2 4

2 4

33,9

4 33

,32

Eskişe

hir

%

33,3

3 33

,33

44,4

4 33

,33

66,6

7 33

,33

44,4

4 33

,33

66,6

7 46

,08

40,1

2 50

,46

49,5

4 1,

50

1,50

16

,82

n 3

1 3

1 3

5,93

23

,38

Güm

üşha

ne

%

25,0

0 16

,67

33,3

3 25

,00

75,0

0 16

,67

33,3

3 25

,00

75,0

0 8,

05

28,1

5 20

,23

79,7

7 1,

33

1,33

9,

77

n 1

1 0

1 0

10,9

1 0,

00

Kar

abük

%

8,

33

16,6

7 0,

00

100,

000,

00

16,6

7 0,

00

100,

00

0,00

14

,81

0,00

10

0,00

0,

00

1,00

1,

00

10,9

1

n 12

6

9 6

9 73

,65

83,0

6 To

plam

%

10

0,00

10

0,00

10

0,00

40

,00

60,0

0 10

0,00

100,

0040

,00

60,0

0 10

0,00

10

0,00

47

,00

53,0

0 1,

25

1,25

13

,06

RİK

S:R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS:R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

18 y

aş a

lt h

asta

lard

a Si

stit

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlar

reh

berle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de,

RİK

S

açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ba

rtn

ilinde

(%

100,

0),

RU

+ or

annn

ise

Kar

abük

ilin

de (

%10

0,0)

old

uğu

sapt

anmş

tr.

Bu

değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer şe

kild

e bu

rada

da

RU

- or

annn

en

fazl

a Ba

rtn

ilinde

(%

100,

0),

RU

+ or

annn

ise

Kara

bük

ilinde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anmş

tr. M

aliy

et k

arş

laştrm

alarn

da is

e R

U- o

ran

nn

en fa

zla

Bart

n ilin

de

(%10

0,0)

, R

U+

orannn

ise

Kara

bük

ilinde

(%

100,

0) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Reç

ete

baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays

ve k

utu

say

s

illerd

e bi

rbiri

ne ç

ok y

akn

dr.

Mal

iyet

aç

snd

an e

n düşü

k or

tala

ma

RBD

TM G

ümüş

hane

(9,

97 T

L) i

linde

; en

yük

sek

orta

lam

a

RBD

TM is

e Ba

rtn

(14,

12 T

L) il

inde

dir (

Tabl

o 53

).


18 y

aş v

e üs

tü h

asta

lard

a Si

stit t

edav

isind

e ku

llanı

lan

ilaçl

ar re

hber

lere

uyg

unlu

k aç

ısınd

an il

lere

gör

e de

ğerle

ndiri

ldiğ

inde

, RİK

S aç

ısınd

an R

U- o

ranı

nın

en fa

zla B

artın

ilin

de (%

88,2

4), R

U+

oran

ının

ise E

skişe

hir i

linde

(%43

,75)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlen-

dirm

e R

İKuS

açı

sında

n ya

pıld

ığın

da R

İKS’

teki

ne b

enze

r şek

ilde

bura

da d

a R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Bar

tın il

inde

(%92

,31)

, RU

+ or

anı-

nın

ise E

skiş

ehir

ilind

e (%

43,7

5) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. M

aliy

et k

arşıl

aştır

mal

arın

da is

e R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Bar

tın il

inde

(%95

,58)

, R

U+

oran

ının

ise

Eski

şehi

r ilin

de (%

44,8

4) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. R

eçet

e ba

şına

düşe

n ila

ç ka

lem

sayı

sı ve

kut

u sa

yısı

iller

de b

irbiri

ne

çok

yakı

ndır.

Mal

iyet

açı

sında

n en

düş

ük o

rtala

ma

RB

DTM

Esk

işehi

r (1

3,25

TL)

ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM is

e B

artın

(3

1,73

TL)

ilin

dedi

r (Ta

blo

54).

Tabl

o 54

. 18

Yaş v

e Ü

stü

Has

tala

rda

Sist

it Te

davi

sind

e K

ulla

nıla

n İla

çlar

ın R

ehbe

rlere

Uyg

unlu

k A

çısı

ndan

İlle

re G

öre

Değ

erle

ndiri

lmes

i

71

Tabl

o 54

: 18

Yaş

ve ü

stü

hast

alar

da S

istit

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e

değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 16

2

15

2 24

22

,43

485,

23

Bar

tn

%

17,0

2 5,

41

18,7

5 11

,76

88,2

4 5,

41

22,2

2 7,

69

92,3

1 5,

56

31,5

5 4,

42

95,5

8 1,

06

1,63

31

,73

n 6

1 7

1 7

13,0

8 10

0,86

B

aybu

rt

%

6,38

2,

70

8,75

12

,50

87,5

0 2,

70

6,48

12

,50

87,5

0 3,

24

6,56

11

,48

88,5

2 1,

33

1,33

18

,99

n 17

9

12

9 12

10

7,40

24

3,20

D

eniz

li %

18

,09

24,3

2 15

,00

42,8

6 57

,14

24,3

2 11

,11

42,8

6 57

,14

26,6

0 15

,81

30,6

3 69

,37

1,24

1,

24

20,6

2

n 24

14

18

14

18

14

2,60

17

5,40

Es

kişe

hir

%

25,5

3 37

,84

22,5

0 43

,75

56,2

5 37

,84

16,6

7 43

,75

56,2

5 35

,32

11,4

1 44

,84

55,1

6 1,

33

1,33

13

,25

n 16

8

12

8 27

93

,21

266,

71

Güm

üşha

ne

%

17,0

2 21

,62

15,0

0 40

,00

60,0

0 21

,62

25,0

0 22

,86

77,1

4 23

,09

17,3

4 25

,90

74,1

0 1,

25

2,19

22

,50

n 15

3

16

3 20

25

,01

266,

45

Kar

abük

%

15

,96

8,11

20

,00

15,7

9 84

,21

8,11

18

,52

13,0

4 86

,96

6,19

17

,33

8,58

91

,42

1,27

1,

53

19,4

3

n 94

37

80

37

10

8 40

3,73

1.

537,

85

Topl

am

%

100,

00

100,

00

100,

00

31,6

2 68

,38

100,

0010

0,00

25,5

2 74

,48

100,

00

100,

00

20,7

9 79

,21

1,24

1,

54

20,6

6

RİK

S:R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS:R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

18 y

aş v

e üs

tü h

asta

lard

a Si

stit

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlar

reh

berle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a Ba

rtn

ilinde

(%

88,2

4),

RU

+ or

annn

ise

Esk

işeh

ir ilin

de (

%43

,75)

old

uğu

sapt

anmş

tr.

Bu

değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer şe

kild

e bu

rada

da

RU

- or

annn

en

fazl

a Ba

rtn

ilinde

(%

92,3

1),

RU

+ or

annn

ise

Eskişe

hir i

linde

(%43

,75)

old

uğu

sapt

anmş

tr. M

aliy

et k

arş

laştrm

alarn

da is

e R

U- o

ran

nn

en fa

zla

Bart

n ilin

de

(%95

,58)

, RU

+ or

annn

ise

Eskişe

hir

ilinde

(%

44,8

4) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays v

e ku

tu s

ays

65BULGULAR

73

DİABETES MELLİTUS

Tablo 55: Reçetelerde antidiyabetik ilaç kullanmnn detaylar.

Diabetes Mellitus (DM) tanl reçetelerde (n=156) incelenen parametreler

Değer

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Antidiyabetik İlaç Says

61 3,12

Reçetelerdeki Antidiyabetik İlaç Toplam Kalem Says 213 1,75

Reçetelerdeki Antidiyabetik İlaç Toplam Kutu Says 344 2,49

Reçetelerdeki Antidiyabetik İlaç Toplam Maliyeti (TL) 6.346,40 3,67

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Antidiyabetik İlaç Maliyeti (TL) 52,45

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Antidiyabetik İlaç Kalem Says 1,76

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Antidiyabetik İlaç Kutu Says 2,84



6 0,31



EP Yazlmş Reçetelerdeki EP Toplam Maliyeti (TL) 1.290,42 0,75





İncelenen tüm reçetelerin 156 tanesinde (%3,15’ inde) Diabetes Mellitus (DM) tans

yer almaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde hekimler antidiyabetik ilaçlara ait

toplam 263 farkl bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.)

doğrultusunda ilaç yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 61

ilaç bilgi çeşitliliğini (%23,19) dikkate alarak antidiyabetik ilaç seçiminde bulunduklar

saptand. Antidiyabetik ilaçlara ait bu 61 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen

tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %3,12

olduğu saptanmştr. DM tanl reçetelerde toplam 213 kalem (tüm ilaç kalem

saysnn %1,75’i) ve 344 (tüm ilaç kutu saysnn %2,49’u) kutu ilaç yazlmştr.

İncelenen 156 reçetede geçen antidiyabetik ilaç toplam maliyetinin 6.346,40 TL


(172.940,50 TL) %3,66’sn oluşturduğu saptanmştr. İncelenen DM tanl reçetelerde

İncelenen tüm reçetelerin 156 tanesinde (%3,15’inde) Diabetes Mellitus (DM) tanısı yer almaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler antidiyabetik ilaç-lara ait toplam 263 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 61 ilaç bilgi çeşitliliğini (%23,19) dikkate alarak antidiyabetik ilaç seçi-minde bulundukları saptandı. Antidiyabetik ilaçlara ait bu 61 ilaç bilgi çeşitliliği-nin, araştırmada incelenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %3,12 olduğu saptanmıştır. DM tanılı reçetelerde toplam 213 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %1,75’i) ve 344 (tüm ilaç kutu sayısının %2,49’u) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 156 reçetede geçen antidiyabetik ilaç toplam ma-liyetinin 6.346,40 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %3,67’sini oluşturduğu saptanmıştır. İn-celenen DM tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama antidiyabetik ilaç ma-liyeti” 52,45 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama antidiyabetik ilaç kalem sayısı” 1,76; “reçete başına düşen ortalama antidiyabetik ilaç kutu sayısı” ise 2,84’tür (Tablo 55).

DİABETES MELLİTUS

Tablo 55. Reçetelerde Antidiyabetik İlaç Kullanımının Detayları

%Tİİ*


74

“reçete başna düşen ortalama antidiyabetik ilaç maliyeti” 52,45 TL’dir. Bu reçetelerde

“reçete başna düşen ortalama antidiyabetik ilaç kalem says” 1,76, “reçete başna

düşen ortalama antidiyabetik ilaç kutu says” ise 2,84’tür (Tablo 55).

Tablo 56: Diabetes Mellitus tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk



n 150 249 2.933,68 RU+

% 70,42 72,38 46,23

n 63 95 3.412,72 RU-

% 29,58 27,62 53,77

n 213 344 6.346,40 TOPLAM

% 100,00 100,00 100,00


Diabetes Mellitus (DM) tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu

değerlendirildiğinde, ilaç kalem saysnn %29,58’inin, kutu saysnn %27,62’sinin

rehberlere uygun olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %53,77’sini


Diabetes Mellitus (DM) tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu de-ğerlendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %29,58’inin, kutu sayısının %27,62’sinin rehberlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %53,77’sini oluş-turduğu görülmüştür (Tablo 56).

Tablo 56. Diabetes Mellitus Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygun-luk Açısından Değerlendirilmesi

67BULGULAR

Dia

bete

s Mel

litus

(DM

) ted

avisi

nde k

ulla

nıla

n ila

çlar

rehb

erle

re u

ygun

luk

açısı

ndan

ille

re g

öre d

eğer

lend

irild

iğin

de, R

İKS

açıs

ın-

dan

RU

- ora

nını

n en

fazl

a D

eniz

li ili

nde

(%56

,52)

, RU

+ or

anın

ın is

e B

aybu

rt ili

nde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlend

irme

RİK

uS a

çısın

dan

yapı

ldığ

ında

RİK

S’te

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nını

n en

fazl

a D

eniz

li ili

nde

(%62

,50)

, RU

+ or

anın

ın

ise B

aybu

rt ili

nde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Mal

iyet

kar

şılaş

tırm

alar

ında

ise

RU

- ora

nını

n en

fazl

a D

eniz

li ili

nde

(%85

,51)

, RU

+ or

anın

ın is

e B

aybu

rt ili

nde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Mal

iyet

açı

sında

n en

düş

ük o

rtala

ma

RB

DTM

Bay

burt

(7,7

9 TL

) ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM is

e D

eniz

li (1

41,6

9 TL

) ilin

dedi

r (Ta

blo

57).

Tabl

o 57

. Dia

bete

s Mel

litus

Ted

avis

inde

Kul

lanı

lan

İlaçl

arın

Reh

berle

re U

ygun

luk

Açı

sınd

an İl

lere

Gör

e D

eğer

lend

irilm

esi 75

Ta

blo

57: D

iabe

tes

Mel

litus

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

RU

- %R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

O

rtal

ama

RB

DİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 7

9 3

9 5

100,

71

184,

46

Bar

tn

%

5,79

6,

00

4,76

75

,00

25,0

0 3,

61

5,26

64

,29

35,7

1 3,

43

5,41

35

,32

64,6

8 1,

71

2,00

40

,74

n 3

3 0

3 0

23,3

8 0,

00

Bay

burt

%

2,

48

2,00

0,

00

100,

000,

00

1,20

0,

00

100,

00

0,00

0,

80

0,00

10

0,00

0,

00

1,00

1,

00

7,79

n 8

10

13

12

20

164,

25

969,

24

Den

izli

%

6,61

6,

67

20,6

3 43

,48

56,5

2 4,

82

21,0

5 37

,50

62,5

0 5,

60

28,4

0 14

,49

85,5

1 2,

88

4,00

14

1,69

n 43

58

23

81

26

1.

066,

91

623,

13

Eskişe

hir

%

35,5

4 38

,67

36,5

1 71

,60

28,4

0 32

,53

27,3

7 75

,70

24,3

0 36

,37

18,2

6 63

,13

36,8

7 1,

88

2,49

39

,30

n 20

24

11

59

22

66

8,30

87

5,76

G

ümüş

hane

%

16

,53

16,0

0 17

,46

68,5

7 31

,43

23,6

9 23

,16

72,8

4 27

,16

22,7

8 25

,66

43,2

8 56

,72

1,75

4,

05

77,2

0

n 40

46

13

85

22

91

0,13

76

0,13

K

arab

ük

%

33,0

6 30

,67

20,6

3 77

,97

22,0

3 34

,14

23,1

6 79

,44

20,5

6 31

,02

22,2

7 54

,49

45,5

1 1,

48

2,68

41

,76

n 12

1 15

0 63

24

9 95

2.

933,

68

3.41

2,72

To

plam

%

10

0,00

10

0,00

10

0,00

70

,42

29,5

8 10

0,00

100,

0072

,38

27,6

2 10

0,00

10

0,00

46

,23

53,7

7 1,

76

2,84

52

,45

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS: R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

Dia

bete

s M

ellit

us (D

M) t

edav

isin

de k

ulla

nla

n ila

çlar

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açsn

dan

RU

- or

annn

en

fazl

a D

eniz

li ilin

de (

%56

,52)

, R

U+

orannn

ise

Bayb

urt

ilinde

(%

100,

0) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Bu d

eğer

lend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer şe

kild

e bu

rada

da

RU

- or

annn

en

fazl

a D

eniz

li ilin

de (

%62

,50)

, RU

+ or

annn

ise

Bayb

urt i

linde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anmş

tr. M

aliy

et k

arş

laştrm

alarn

da is

e R

U- o

ran

nn

en fa

zla

Den

izli

ilinde

(%85

,51)

, RU

+

orannn

ise

Bayb

urt i

linde

(%10

0,0)

old

uğu

sapt

anmş

tr. M

aliy

et a

çs

ndan

en

düşü

k or

tala

ma

RBD

TM B

aybu

rt (7

,79

TL) i

linde

; en

yüks

ek o

rtala

ma

RBD

TM is

e D

eniz

li (1

41,6

9 TL

) ilin

dedi

r (Ta

blo

57).


72

OSTEOARTRİT

Tablo 58: Reçetelerde Osteoartrit tedavisine yönelik ilaç kullanmnn detaylar

Osteoartrit (OA) tanl reçetelerde (n=455) incelenen parametreler Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik,

vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş OA İlac Says 149 7,63

Reçetelerdeki OA İlac Toplam Kalem Says 668 5,49

Reçetelerdeki OA İlac Toplam Kutu Says 709 5,13

Reçetelerdeki OA İlac Toplam Maliyeti (TL) 5.220,78 3,02

Reçete Başna Düşen ORTALAMA OA İlac Maliyeti (TL) 11,47

Reçete Başna Düşen ORTALAMA OA İlac Kalem Says 1,47

Reçete Başna Düşen ORTALAMA OA İlac Kutu Says 1,56



vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş AJ İlaç Says 142 7,27



AJ İlaç Yazlmş Reçetelerdeki AJ İlaç Toplam Maliyeti (TL) 5.070,23 2,93

AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AJ İlaç Maliyeti(TL) 11,24





vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Enj. AJ İlaç Says 10 0,51




Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Maliyeti 8,76

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Kalem Says 1,00

Enj. AJ İlaç Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA Enj. AJ İlaç Kutu Says 2,33

OSTEOARTRİT

Tablo 58. Reçetelerde Osteoartrit Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları

69BULGULAR

77

Tablo 58’in devam: Reçetelerde Osteoartrit tedavisine yönelik ilaç kullanmnn

detaylar



14 0,72








İncelenen tüm reçetelerin 455 tanesinde (%9,21’inde) Osteoartrit (OA) tans yer

almaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde hekimler OA ilaçlarna ait toplam 784

farkl bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç

yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 149 ilaç bilgi

çeşitliliğini (%19,0) dikkate alarak OA ilac seçiminde bulunduklar saptand. OA

ilaçlarna ait bu 149 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde

tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %7,62 olduğu saptanmştr.

OA tanl reçetelerde toplam 668 kalem (tüm ilaç kalem saysnn % 5,49’u) ve 709

(tüm ilaç kutu saysnn %5,13’ü) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 455 reçetede geçen

OA ilac toplam maliyetinin 5.220,78 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen tüm

reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %3,02’ sini oluşturduğu

saptanmştr. İncelenen OA tanl reçetelerde “reçete başna düşen ortalama OA ilac

maliyeti” 11,47 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başna düşen ortalama OA ilac kalem

says” 1,47, “reçete başna düşen ortalama OA ilac kutu says” ise 1,56’dr.

İncelenen OA tanl reçetelerin 451 tanesine (%9,13’üne) analjezik (AJ) ilaç

yazlmştr. AJ yazlmş reçetelerdeki toplam AJ ilaç maliyeti 5.070,23 TL olup “AJ ilaç

yazlmş reçete başna düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 11,24 TL’ dir. Enjekte

edilebilen (Enj.) AJ ilaç yazlmş reçete says 24 (%0,49’u)’ tür. Enj. AJ ilaç yazlmş

reçetelerdeki toplam Enj. AJ ilaç maliyeti 210,17 TL olup “ Enj. AJ ilaç yazlmş reçete

başna düşen ortalama Enj. AJ ilaç maliyeti” 8,876 TL’ dir (Tablo 58).

İncelenen tüm reçetelerin 455 tanesinde (%9,21’inde) Osteoartrit (OA) tanısı yer almaktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler OA ilaçlarına ait toplam 784 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultu-sunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 149 ilaç bilgi çeşitliliğini (%19,0) dikkate alarak OA ilacı seçiminde bulundukları saptandı. OA ilaçlarına ait bu 149 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm reçe-telerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %7,63 olduğu saptanmıştır. OA tanılı reçetelerde toplam 668 kalem (tüm ilaç kalem sayısının % 5,49’u) ve 709 (tüm ilaç kutu sayısının %5,13’ü) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 455 reçetede geçen OA ilacı toplam maliyetinin 5.220,78 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %3,02’ sini oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen OA tanılı reçetelerde “reçete ba-şına düşen ortalama OA ilacı maliyeti” 11,47 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete ba-şına düşen ortalama OA ilacı kalem sayısı” 1,47; “reçete başına düşen ortalama OA ilacı kutu sayısı” ise 1,56’dır. İncelenen OA tanılı reçetelerin 451 tanesine (%9,13’üne) analjezik (AJ) ilaç yazılmıştır. AJ yazılmış reçetelerdeki toplam AJ ilaç maliyeti 5.070,23 TL olup “AJ ilaç yazılmış reçete başına düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 11,24 TL’ dir. Enjekte edilebilen (Enj.) AJ ilaç yazılmış reçete sayısı 24 (%0,49’u)’ tür. Enj. AJ ilaç yazılmış reçetelerdeki toplam Enj. AJ ilaç maliyeti 210,17 TL olup “Enj. AJ ilaç yazılmış reçete başına düşen ortalama Enj. AJ ilaç maliyeti” 8,76 TL’ dir (Tablo 58).

Tablo 58’in Devamı. Reçetelerde Osteoartrit Tedavisine Yönelik İlaçKullanımının Detayları


78

Tablo 59: Osteoartrit tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk açsndan

değerlendirilmesi.


n 528 530 4.066,70 RU+

% 79,04 74,75 77,89

n 140 179 1.154,08 RU-

% 20,96 25,25 22,11

n 668 709 5.220,78

% 100,00 100,00 100,00


Osteoartrit (OA) tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde,

ilaç kalem saysnn %20,96’snn, kutu saysnn %25,25’inin rehberlere uygun

olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %22,11’sini oluşturduğu görülmüştür

(Tablo 59).

TOPLAM

Osteoartrit (OA) tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendi-rildiğinde, ilaç kalem sayısının %20,96’sının, kutu sayısının %25,25’inin rehberle-re uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %22,11’ini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 59).

Tablo 59. Osteoartrit Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygunluk Açı-sından Değerlendirilmesi

71BULGULAR

Oste

oartr

it (O

A)

teda

visin

de k

ulla

nıla

n ila

çlar

reh

berle

re u

ygun

luk

açısı

ndan

ille

re g

öre

değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açıs

ında

n R

U- o

ranı

nın

en fa

zla G

ümüş

hane

ilin

de (%

29,5

7), R

U+

oran

ının

ise K

arab

ük il

inde

(%90

,16)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlend

irme

RİK

uS a

çısın

dan

yapı

ldığ

ında

ise

RU

- ora

nını

n en

fazl

a G

ümüş

hane

ilin

de (%

40,8

8), R

U+

oran

ının

ise

Den

izli

ilind

e (%

82,9

8) o

ldu-

ğu sa

ptan

mışt

ır. M

aliy

et k

arşıl

aştır

mal

arın

da is

e R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Güm

üşha

ne il

inde

(%36

,10)

, RU

+ or

anın

ın is

e D

eniz

li ili

nde

(%84

,65)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Reç

ete b

aşın

a düş

en il

aç k

alem

sayı

sı ve

kut

u sa

yısı

iller

de b

irbiri

ne ço

k ya

kınd

ır. M

aliy

et aç

ısın

dan

en

düşü

k or

tala

ma

RB

DTM

Bar

tın (1

0,51

TL)

ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM is

e Es

kişe

hir (

12,7

6 TL

) ilin

dedi

r (Ta

blo

60).

Tabl

o 60

. Ost

eoar

trit T

edav

isin

de K

ulla

nıla

n İla

çlar

ın R

ehbe

rlere

Uyg

unlu

k A

çısı

ndan

İlle

re G

öre

Değ

erle

ndiri

lmes

i

79

Tabl

o 60

: Ost

eoar

trit t

edav

isin

de k

ulla

nla

n ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 54

64

16

64

17

45

8,93

10

8,86

B

artn

%

11

,87

12,1

2 11

,43

80,0

0 20

,00

12,0

8 9,

50

79,0

1 20

,99

11,2

9 9,

43

80,8

3 19

,17

1,48

1,

50

10,5

1

n 45

47

18

47

18

38

1,84

10

1,44

B

aybu

rt

%

9,89

8,

90

12,8

6 72

,31

27,6

9 8,

87

10,0

6 72

,31

27,6

9 9,

39

8,79

79

,01

20,9

9 1,

44

1,44

10

,74

n 99

11

7 24

11

7 24

88

1,30

15

9,75

D

eniz

li %

21

,76

22,1

6 17

,14

82,9

8 17

,02

22,0

8 13

,41

82,9

8 17

,02

21,6

7 13

,84

84,6

5 15

,35

1,42

1,

42

10,5

2

n 13

6 16

4 42

16

4 51

1.

365,

31

370,

30

Eskişe

hir

%

29,8

9 31

,06

30,0

0 79

,61

20,3

9 30

,94

28,4

9 76

,28

23,7

2 33

,57

32,0

9 78

,66

21,3

4 1,

51

1,58

12

,76

n 78

81

34

81

56

54

3,44

30

6,95

G

ümüş

hane

%

17

,14

15,3

4 24

,29

70,4

3 29

,57

15,2

8 31

,28

59,1

2 40

,88

13,3

6 26

,60

63,9

0 36

,10

1,47

1,

76

10,9

0

n 43

55

6

57

13

435,

88

106,

78

Kar

abük

%

9,

45

10,4

2 4,

29

90,1

6 9,

84

10,7

5 7,

26

81,4

3 18

,57

10,7

2 9,

25

80,3

2 19

,68

1,42

1,

63

12,6

2

n 45

5 52

8 14

0 53

0 17

9 4.

066,

70

1.15

4,08

To

plam

%

10

0,00

10

0,00

10

0,00

79

,04

20,9

6 10

0,00

100,

0074

,75

25,2

5 10

0,00

10

0,00

77

,89

22,1

1 1,

47

1,56

11

,47

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS: R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

: Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na d

üşen

ilaç

kut

u sa

ys

, RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS

:Sta

ndar

t sap

ma.

Ost

eoar

trit

(OA)

ted

avis

inde

kul

lan

lan

ilaçl

ar r

ehbe

rlere

uyg

unlu

k açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de,

RİK

S açsn

dan

RU

-

orannn

en

fazl

a G

ümüş

hane

ilin

de (

%29

,57)

, RU

+ or

annn

ise

Kara

bük

ilinde

(%

90,1

6) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. B

u değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da R

İKS’

deki

ne b

enze

r şe

kild

e bu

rada

da

RU

- or

annn

en

fazl

a G

ümüş

hane

ilin

de (

%40

,88)

, R

U+

orannn

ise

Kara

bük

ilinde

(%81

,43)

old

uğu

sapt

anmş

tr. M

aliy

et k

arş

laştrm

alarn

da is

e R

U- o

ran

nn

en fa

zla

Güm

üşha

ne il

inde

(%36

,10)

, R

U+

orannn

ise

Den

izli

ilinde

(%

84,6

5) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Reç

ete

baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays

ve k

utu

say

s


81

DİSPEPSİ

Tablo 61: Reçetelerde Dispepsi tedavisine yönelik ilaç kullanmnn detaylar.

Dispepsi tanl reçetelerde (n=605) incelenen parametreler Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Dispepsi İlac Says

120 6,14

Reçetelerdeki Dispepsi İlac Toplam Kalem Says 803 6,61

Reçetelerdeki Dispepsi İlac Toplam Kutu Says 859 6,21

Reçetelerdeki Dispepsi İlac Toplam Maliyeti (TL) 13.028,94 7,53

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Dispepsi İlac Maliyeti (TL) 21,54

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Dispepsi İlac Kalem Says 1,33

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Dispepsi İlac Kutu Says 1,42


İncelenen tüm reçetelerin 605 tanesinde (%12,24’ünde) Dispepsi tans yer

almaktadr. Araştrmann yapldğ dönemde hekimler dispepsi ilaçlarna ait toplam



çeşitliliğini (%22,01) dikkate alarak dispepsi ilac seçiminde bulunduklar saptand.

Dispepsi ilaçlarna ait bu 120 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm

reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %6,14 olduğu

saptanmştr. Dispepsi tanl reçetelerde toplam 803 kalem (tüm ilaç kalem saysnn

% 6,61’i) ve 859 (tüm ilaç kutu saysnn %6,21’i) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 605

reçetede geçen dispepsi ilac toplam maliyetinin 13.028,94 TL olduğu ve bunun

araştrmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL)

%7,53’ünü oluşturduğu saptanmştr. İncelenen Dispepsi tanl reçetelerde “reçete

başna düşen ortalama dispepsi ilac maliyeti” 21,54 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete

başna düşen ortalama dispepsi ilac kalem says” 1,33, “reçete başna düşen

ortalama ilaç kutu says” ise 1,42’dir (Tablo 61).

İncelenen tüm reçetelerin 605 tanesinde (%12,24’ünde) Dispepsi tanısı yer al-maktadır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler dispepsi ilaçlarına ait toplam 545 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrul-tusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 120 ilaç bilgi çeşitliliğini (%22,01) dikkate alarak dispepsi ilacı seçiminde bulundukları saptandı. Dispepsi ilaçlarına ait bu 120 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada ince-lenen tüm reçetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %6,14 olduğu saptanmıştır. Dispepsi tanılı reçetelerde toplam 803 kalem (tüm ilaç kalem sayısının % 6,61’i) ve 859 (tüm ilaç kutu sayısının %6,21’i) kutu ilaç yazıl-mıştır. İncelenen 605 reçetede geçen dispepsi ilacı toplam maliyetinin 13.028,94 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyeti-nin (172.940,50 TL) %7,53’ünü oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen Dispepsi tanılı reçetelerde “reçete başına düşen ortalama dispepsi ilacı maliyeti” 21,54 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama dispepsi ilacı kalem sayısı” 1,33; “reçete başına düşen ortalama ilaç kutu sayısı” ise 1,42’dir (Tablo 61).

DİSPEPSİ

Tablo 61. Reçetelerde Dispepsi Tedavisine Yönelik İlaç Kullanımının Detayları

73BULGULAR

82

Tablo 62: Dispepsi tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluk açsndan

değerlendirilmesi.


n 477 500 10.465,62 RU+

% 59,40 58,21 80,33

n 326 359 2.563,32 RU-

% 40,60 41,79 19,67

n 803 859 13.028,94 TOPLAM % 100,00 100,00 100,00


Dispepsi tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç

kalem saysnn %40,60’ nn, kutu saysnn %41,79’ unun rehberlere uygun

olmadğ ve bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %19,67’sini oluşturduğu görülmüştür

(Tablo 62).

Dispepsi tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %40,60’ının, kutu sayısının %41,79’unun rehberlere uygun olmadığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %19,67’sini oluşturduğu görül-müştür (Tablo 62).

Tablo 62. Dispepsi Tedavisinde Kullanılan İlaçların Rehberlere Uygunluk Açısın-dan Değerlendirilmesi


Disp

epsi

teda

visin

de k

ulla

nıla

n ila

çlar

rehb

erle

re u

ygun

luk

açısı

ndan

ille

re g

öre

değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açısı

ndan

RU

- ora

nı-

nın

en fa

zla

Kar

abük

ilin

de (%

60,7

1), R

U+

oran

ının

ise

Güm

üşha

ne il

inde

(%69

,88)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Bu

değe

rlend

irme

RİK

uS

açısı

ndan

yap

ıldığ

ında

RİK

S’te

kine

ben

zer ş

ekild

e bu

rada

da

RU

- ora

nını

n en

fazl

a K

arab

ük il

inde

(%60

,44)

, RU

+ or

anın

ın is

e G

ü-m

üşha

ne il

inde

(%69

,89)

old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Mal

iyet

kar

şılaş

tırm

alar

ında

ise

RU

- ora

nını

n en

fazl

a K

arab

ük il

inde

(%43

,96)

, RU

+ or

anın

ın is

e G

ümüş

hane

ilin

de (%

89,4

3) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. R

eçet

e ba

şına

düşe

n ila

ç ka

lem

say

ısı v

e ku

tu s

ayısı

ille

rde

birb

irine

ço

k ya

kınd

ır. M

aliy

et a

çısın

dan

en d

üşük

orta

lam

a R

BD

TM B

artın

(17,

37 T

L) il

inde

; en

yüks

ek o

rtala

ma

RB

DTM

ise

Güm

üşha

ne

(26,

19 T

L) il

inde

dir (

Tabl

o 63

).

Tabl

o 63

. Dis

peps

i Ted

avis

inde

Kul

lanı

lan

İlaçl

arın

Reh

berle

re U

ygun

luk

Açı

sınd

an İl

lere

Gör

e D

eğer

lend

irilm

esi

83

Tabl

o 63

: Dis

peps

i ted

avis

inde

kul

lan

lan

ilaçl

arn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

Ort

alam

a R

BDİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 87

73

32

74

33

1.

257,

76

253,

39

Bar

tn

%

14,3

8 15

,30

9,82

69

,52

30,4

8 14

,80

9,19

69

,16

30,8

4 12

,02

9,89

83

,23

16,7

7 1,

21

1,23

17

,37

n 85

68

42

75

54

1.

431,

01

338,

45

Bay

burt

%

14

,05

14,2

6 12

,88

61,8

2 38

,18

15,0

0 15

,04

58,1

4 41

,86

13,6

7 13

,20

80,8

7 19

,13

1,29

1,

52

20,8

2

n 11

2 86

69

88

74

1.

777,

94

488,

89

Den

izli

%

18,5

1 18

,03

21,1

7 55

,48

44,5

2 17

,60

20,6

1 54

,32

45,6

8 16

,99

19,0

7 78

,43

21,5

7 1,

38

1,45

20

,24

n 13

3 10

1 82

10

4 90

2.

265,

14

582,

21

Eskişe

hir

%

21,9

8 21

,17

25,1

5 55

,19

44,8

1 20

,80

25,0

7 53

,61

46,3

9 21

,64

22,7

1 79

,55

20,4

5 1,

38

1,46

21

,41

n 13

0 11

6 50

12

3 53

3.

044,

80

359,

99

Güm

üşha

ne

%

21,4

9 24

,32

15,3

4 69

,88

30,1

2 24

,60

14,7

6 69

,89

30,1

1 29

,09

14,0

4 89

,43

10,5

7 1,

28

1,35

26

,19

n 58

33

51

36

55

68

8,97

54

0,39

K

arab

ük

%

9,59

6,

92

15,6

4 39

,29

60,7

1 7,

20

15,3

2 39

,56

60,4

4 6,

58

21,0

8 56

,04

43,9

6 1,

45

1,57

21

,20

n 60

5 47

7 32

6 50

0 35

9 10

.465

,62

2.56

3,32

To

plam

%

10

0,00

10

0,00

10

0,00

59

,40

40,6

0 10

0,00

100,

0058

,21

41,7

9 10

0,00

10

0,00

80

,33

19,6

7 1,

33

1,42

21

,54

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS: R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

: Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S: R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

Dis

peps

i ted

avis

inde

kul

lan

lan

ilaçl

ar r

ehbe

rlere

uyg

unlu

k açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açsn

dan

RU

- or

annn

en f

azla

Kar

abük

ilin

de (

%60

,71)

, R

U+

orannn

ise

Güm

üşha

ne il

inde

(%

69,8

8) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Bu d

eğer

lend

irme

RiK

uS

açsn

dan

yap

ldğn

da RİK

S’de

kine

ben

zer şe

kild

e bu

rada

da

RU

- or

annn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%60

,44)

, R

U+

orannn

ise

Güm

üşha

ne il

inde

(%

69,8

9) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr. M

aliy

et k

arş

laştrm

alarn

da is

e R

U-

orannn

en

fazl

a Ka

rabü

k ilin

de (

%43

,96)

,

RU

+ or

annn

ise

Güm

üşha

ne il

inde

(%

89,4

3) o

lduğ

u sa

ptan

mş

tr.

Reç

ete

baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays v

e ku

tu s

ays i

llerd

e

birb

irine

çok

yakn

dr.

Mal

iyet

aç

snd

an e

n düşü

k or

tala

ma

RBD

TM B

artn

(17

,37

TL)

ilinde

; en

yük

sek

orta

lam

a R

BDTM

ise

Güm

üşha

ne (2

6,19

TL)

ilin

dedi

r (Ta

blo

63).

75BULGULAR

84

DİYARE

Tablo 64: Reçetelerde Antidiyareik ilaç kullanmnn detaylar

Diyare tanl reçetelerde (n=37) incelenen parametreler Değer %Tİİ*

Reçeteye Yansyan “İlaç Bilgi Çeşitliliği” (ticari ve jenerik isim, formülasyon, yitilik, vb.) Doğrultusunda Farkl İsimle Yazlmş Antidiyareik İlaç Says

42 2,15

Reçetelerdeki Antidiyareik İlaç Toplam Kalem Says 69 0,57

Reçetelerdeki Antidiyareik İlaç Toplam Kutu Says 71 0,51

Reçetelerdeki Antidiyareik İlaç Toplam Maliyeti (TL) 491,99 0,28

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Antidiyareik İlaç Maliyeti (TL) 13,30

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Antidiyareik İlaç Kalem Says 1,86

Reçete Başna Düşen ORTALAMA Antidiyareik İlaç Kutu Says 1,92

Antibiyotik (AB) Yazlmş Reçete Says 18 0,36


16 0,82



Reçetelerdeki AB İlaç Toplam Maliyeti (TL) 223,37 0,13


Diyare Tans İle AB Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Kalem Says

1,17

Diyare Tans İle AB Yazlmş Reçete Başna Düşen ORTALAMA AB İlaç Kutu Says

1,17



2 0,10





4,04


1,00


1,00

DİYARE

Tablo 64. Reçetelerde Antidiyareik İlaç Kullanımının Detayları


85

Tablo 64’ün devam: Reçetelerde Antidiyareik ilaç kullanmnn detaylar



4 0,20










6 0,31








İncelenen tüm reçetelerin 37 tanesinde (%0,75’ inde) Diyare tans yer almaktadr.

Araştrmann yapldğ dönemde hekimler antidiyareik ilaçlara ait toplam 1370 farkl

bilgi (ilacn ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği, vb.) doğrultusunda ilaç

yazabilme imkanna sahipti. Hekimlerin bu araştrmada toplam 42 ilaç bilgi çeşitliliğini

(%3,06) dikkate alarak antidiyareik ilaç seçiminde bulunduklar saptand. Antidiyareik

ilaçlara ait bu 42 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştrmada incelenen tüm reçetelerde tespit

edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) orannn ise %2,14 olduğu saptanmştr.

Diyare tanl reçetelerde toplam 69 kalem (tüm ilaç kalem saysnn %0,57’ si) ve 71

(tüm ilaç kutu saysnn %0,51’ i) kutu ilaç yazlmştr. İncelenen 37 reçetede geçen

antidiyareik ilaç toplam maliyetinin 491,99 TL olduğu ve bunun araştrmada incelenen

tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %0,28’ini oluşturduğu

saptanmştr. İncelenen Diyare tanl reçetelerde “reçete başna düşen ortalama

antidiyareik ilaç maliyeti” 13,30 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başna düşen ortalama

antidiyareik ilaç kalem says” 1,86, “reçete başna düşen ortalama antidiyareik ilaç

İncelenen tüm reçetelerin 37 tanesinde (%0,75’inde) Diyare tanısı yer almakta-dır. Araştırmanın yapıldığı dönemde hekimler antidiyareik ilaçlara ait toplam 1370 farklı bilgi (ilacın ticari ve jenerik ismi, formülasyonu, yitiliği vb.) doğrultusunda ilaç yazabilme imkânına sahipti. Hekimlerin bu araştırmada toplam 42 ilaç bilgi çe-şitliliğini (%3,06) dikkate alarak antidiyareik ilaç seçiminde bulundukları saptandı. Antidiyareik ilaçlara ait bu 42 ilaç bilgi çeşitliliğinin, araştırmada incelenen tüm re-çetelerde tespit edilen ilaç bilgi çeşitliliğine (1954 çeşit) oranının ise %2,15 olduğu saptanmıştır. Diyare tanılı reçetelerde toplam 69 kalem (tüm ilaç kalem sayısının %0,57’si) ve 71 (tüm ilaç kutu sayısının %0,51’i) kutu ilaç yazılmıştır. İncelenen 37 reçetede geçen antidiyareik ilaç toplam maliyetinin 491,99 TL olduğu ve bunun araştırmada incelenen tüm reçetelerdeki toplam ilaç maliyetinin (172.940,50 TL) %0,28’ini oluşturduğu saptanmıştır. İncelenen Diyare tanılı reçetelerde “reçete ba-şına düşen ortalama antidiyareik ilaç maliyeti” 13,30 TL’dir. Bu reçetelerde “reçete başına düşen ortalama antidiyareik ilaç kalem sayısı” 1,86; “reçete başına düşen ortalama antidiyareik ilaç kutu sayısı” ise 1,92’dir. İncelenen Diyare tanılı reçete-lerin 18 tanesine (%0,36’sına) AB ilaç yazılmıştır. Bu reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 223,37 TL olup “reçete başına düşen ortalama AB ilaç maliyeti” 12,41 TL’dir. Enjekte edilebilen (Enj.) AB ilaç yazılmış reçete sayısı 3 (%0,06’sı)’ tür. Bu reçetelerdeki toplam Enj. AB ilaç maliyeti 12,13 TL olup “reçete başına düşen ortalama Enj. AB ilaç maliyeti” 4,04 TL’ dir. AJ yazılmış reçete sayısı 5 (%0,10’u)’ tir. Bu reçetelerdeki toplam analjezik maliyeti 12,67 TL olup “reçete başına düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 2,53 TL’dir (Tablo 64).

Tablo 64’ün Devamı. Reçetelerde Antidiyareik İlaç Kullanımının Detayları

77BULGULAR

86

kutu says” ise 1,92’dir. İncelenen Diyare tanl reçetelerin 18 tanesine (%0,36’sna)

antibiyotik (AB) ilaç yazlmştr. Bu reçetelerdeki toplam AB ilaç maliyeti 223,37 TL

olup “reçete başna düşen ortalama AB ilaç maliyeti” 12,41 TL’ dir. Enjekte edilebilen

(Enj.) AB ilaç yazlmş reçete says 3 (%0,06’s)’ tür. Bu reçetelerdeki toplam Enj. AB

ilaç maliyeti 12,13 TL olup “ reçete başna düşen ortalama Enj. AB ilaç maliyeti” 4,04

TL’ dir. Analjezik (AJ) yazlmş reçete says 5 (%0,10’ u)’ tir. Bu reçetelerdeki toplam

analjezik maliyeti 12,67 TL olup “ reçete başna düşen ortalama AJ ilaç maliyeti” 2,53

TL’dir (Tablo 64).

Tablo 65: Antidiyareik ilaçlarn rehberlere uygunluk açsndan değerlendirilmesi.


n 3 5 16,19 RU+

% 4,35 7,04 3,29

n 66 66 475,80 RU-

% 95,65 92,96 96,71

n 69 71 491,99

% 100,00 100,00 100,00


Diyare tanl reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç

kalem saysnn %95,65’ nin, kutu saysnn %92,96’ snn rehberlere uygun olmadğ

ve bu ilaçlarn toplam ilaç maliyetinin %96,71’ ini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 65).

TOPLAM

Diyare tanılı reçetelerin içeriğinin rehberlere uygunluğu değerlendirildiğinde, ilaç kalem sayısının %95,65’inin, kutu sayısının %92,96’sının rehberlere uygun ol-madığı ve bu ilaçların toplam ilaç maliyetinin %96,71’ini oluşturduğu görülmüştür (Tablo 65).

Tablo 65. Antidiyareik İlaçların Rehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi


Diy

are

teda

visin

de k

ulla

nıla

n ila

çlar

rehb

erle

re u

ygun

luk

açısı

ndan

ille

re g

öre

değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açısı

ndan

RU

- ora

nını

n en

fazl

a D

eniz

li, E

skişe

hir,

Güm

üşha

ne, K

arab

ük il

lerin

de (%

100,

0), R

U+

oran

ının

ise

Bar

tın il

inde

(%7,

41) o

lduğ

u sa

ptan

mış

tır. B

u de

ğerle

ndirm

e R

İKuS

açı

sında

n ya

pıld

ığın

da R

İKS’

teki

ne b

enze

r şek

ilde

bura

da d

a R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Den

izli,

Esk

işeh

ir, G

ü-m

üşha

ne, K

arab

ük il

lerin

de (%

100,

0), R

U+

oran

ının

ise

Bay

burt

ilind

e (%

18,7

5) o

lduğ

u sa

ptan

mışt

ır. M

aliy

et k

arşıl

aştır

mal

arın

da

ise R

U- o

ranı

nın

en fa

zla

Den

izli,

Esk

işehi

r, G

ümüş

hane

, Kar

abük

ille

rinde

(%10

0,0)

, RU

+ or

anın

ın is

e B

artın

ilin

de (%

5,49

) old

uğu

sapt

anm

ıştır.

Reç

ete

başın

a dü

şen

ilaç

kale

m sa

yısı

ve k

utu

sayı

sı ill

erde

birb

irine

çok

yak

ındı

r. M

aliy

et a

çısın

dan

en d

üşük

orta

lam

a R

BD

TM G

ümüş

hane

(6,1

5 TL

) ilin

de; e

n yü

ksek

orta

lam

a R

BD

TM is

e Es

kişe

hir (

67,0

9 TL

) ilin

dedi

r (Ta

blo

66).

Tabl

o 66

. Ant

idiy

arei

k İla

çlar

ın R

ehbe

rlere

Uyg

unlu

k A

çısı

ndan

İlle

re G

öre

Değ

erle

ndiri

lmes

i

87

Tabl

o 66

: Ant

idiy

arei

k ila

çlarn

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irilm

esi.

RİK

S RİK

S %

RİK

uS

RİK

uS %

R

M(T

L)

RM

%

Reç

ete

Say

s

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

R

U+

RU

- R

U+

%

RU

- %

RU

+ R

U-

RU

+ %

R

U- %

O

rtal

ama

RB

DİK

S O

rtal

ama

RB

DİK

uS

Ort

alam

a R

BD

TM(T

L)

n 13

2

25

2 25

10

,82

186,

21

Bar

tn

%

35,1

4 66

,67

37,8

8 7,

41

92,5

9 40

,00

37,8

8 7,

41

92,5

9 66

,83

39,1

4 5,

49

94,5

1 2,

08

2,08

15

,16

n 8

1 13

3

13

5,37

10

9,48

B

aybu

rt

%

21,6

2 33

,33

19,7

0 7,

14

92,8

6 60

,00

19,7

0 18

,75

81,2

5 33

,17

23,0

1 4,

68

95,3

2 1,

75

2,00

14

,36

n 3

0 6

0 6

0,00

27

,88

Den

izli

%

8,11

0,

00

9,09

0,

00

100,

000,

00

9,09

0,

00

100,

00

0,00

5,

86

0,00

10

0,00

2,

00

2,00

9,

29

n 1

0 4

0 4

0,00

67

,09

Eskişe

hir

%

2,70

0,

00

6,06

0,

00

100,

000,

00

6,06

0,

00

100,

00

0,00

14

,10

0,00

10

0,00

4,

00

4,00

67

,09

n 10

0

15

0 15

0,

00

61,5

4 G

ümüş

hane

%

27

,03

0,00

22

,73

0,00

10

0,00

0,00

22

,73

0,00

10

0,00

0,

00

12,9

3 0,

00

100,

00

1,50

1,

50

6,15

n 2

0 3

0 3

0,00

23

,60

Kar

abük

%

5,

41

0,00

4,

55

0,00

10

0,00

0,00

4,

55

0,00

10

0,00

0,

00

4,96

0,

00

100,

00

1,50

1,

50

11,

80

n 37

3

66

5 66

16

,19

475,

80

Topl

am

%

100,

00

100,

00

100,

00

4,35

95

,65

100,

0010

0,00

7,04

92

,96

100,

00

100,

00

3,29

96

,71

1,86

1,

92

13,3

0

RİK

S: R

eçet

eler

deki

ilaç

kal

em s

ays,

RİK

uS:R

eçet

eler

deki

ilaç

kut

u sa

ys

, RM

:Reç

ete

mal

iyet

i, R

BDİK

S:R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays,

RBD

İKuS

:Reç

ete

baş

na

düşe

n ila

ç ku

tu s

ays,

RBD

TM:R

eçet

e baş

na d

üşen

teda

vi m

aliy

eti,

RU

+:R

ehbe

rlere

uyg

un, R

U-:R

ehbe

rlere

uyg

un d

eğil,

SS:

Stan

dart

sapm

a.

Diy

are

teda

visi

nde

kulla

nla

n ila

çlar

rehb

erle

re u

ygun

luk

açsn

dan

illere

gör

e değe

rlend

irild

iğin

de, R

İKS

açsn

dan

RU

- ora

nn

n en

fazl

a D

eniz

li, E

skiş

ehir,

Güm

üşha

ne, K

arab

ük il

llerin

de (

%10

0,0)

, RU

+ or

annn

ise

Bart

n ilin

de (

%7,

41)

olduğu

sap

tanm

ştr

. Bu

değe

rlend

irme

RiK

uS a

çs

ndan

yapldğn

da R

İKS’

deki

ne b

enze

r şe

kild

e bu

rada

da

RU

- or

annn

en

fazl

a D

eniz

li, E

skiş

ehir,

Güm

üşha

ne,

Kara

bük

illler

inde

(%

100,

0),

RU

+ or

annn

is

e Ba

ybur

t ilin

de

(%18

,75)

ol

duğu

sa

ptan

mş

tr.

Mal

iyet

karşlaştrm

alarn

da is

e R

U- o

ran

nn

en fa

zla

Den

izli,

Esk

işeh

ir, G

ümüş

hane

, Kar

abük

illle

rinde

(%10

0,0)

, RU

+ or

annn

ise

Bart

n

ilinde

(%

5,49

) ol

duğu

sap

tanm

ştr

. R

eçet

e baş

na d

üşen

ilaç

kal

em s

ays

ve k

utu

say

s il

lerd

e bi

rbiri

ne ç

ok y

akn

dr.

Mal

iyet

79BULGULAR

RBDMS* Endikasyon Reçete Başna Düşen Tedavi Maliyeti (TL)

Reçete Says %TRİO*

1 Diabetes Mellitus 52,45 156 3,16

2 Akut Rinosinüzit 30,97 159 3,22

3 Akut Otitis Media 30,97 31 0,63

4 Hipertansiyon 30,04 640 12,91

5 Akut Tonsillofarenjit 21,93 691 13,98

6 Dispepsi 21,54 605 12,24

7 Sistit 19,80 106 2,14

8 Anksiyete Bozukluğu 17,20 123 2,49

9 Diyare 13,30 37 0,75

10 Osteoartrit 11,47 455 9,21

Araştırma örneklemi içerisinde endikasyon özelinde reçete seçimi yapılmadığı için her bir endikasyon başına incelenen reçete sayıları farklılık göstermektedir. Buna göre reçete sayıları açısından en fazla ATF (%13,98), en az ise AOM (%0,63) reçetesi incelenmiştir. Bu incelemelerde elde edilen RBDTM’i en yüksek olan has-talık DM (52,45 TL), en düşük olan ise OA’dır (11,47 TL). HT, AS ve AOM mali-yetlerinin birbirine benzer olduğu (30,04 - 30,97 TL) saptanmıştır (Tablo 67).

Tablo 67. Araştırmada İncelenen 10 Endikasyon Ve Bu Endikasyonlar İçin Reçete Başına Düşen Tedavi Maliyetlerinin Dağılımı


90

Tablo 68: Araştrmada incelenen 10 endikasyonun her birinin tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluğunun genel değerlendirilmesi.

Kalem Says % Toplam Kutu % Toplam Maliyet % RU+ 30,59 30,74 20,22 RU- 69,41 69,26 79,78

HT

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 14,09 13,56 8,51 RU- 85,91 86,44 91,49 ATF

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 23,90 23,90 31,33 RU- 76,10 76,10 68,67 AS

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 35,62 35,62 54,38 RU- 64,38 64,38 45,62 AOM

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 62,41 64,00 82,89 RU- 37,59 36,00 17,11 Anksiyete

Bozukluğu TOPLAM 100,00 100,00 100,00

RU+ 32,58 26,88 22,75 RU- 67,42 73,13 77,25 Sistit

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 70,42 72,38 46,23 RU- 29,58 27,62 53,77 DM

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 79,04 74,75 77,89 RU- 20,96 25,25 22,11 OA

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 59,40 58,21 80,33 RU- 40,60 41,79 19,67 Dispepsi

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 4,35 7,04 3,29 RU- 95,65 92,96 96,71 Diyare

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+:Rehberlere uygun ilaç, RU-:Rehberlere uygun olmayan ilaç

Araştrmada incelenen 10 endikasyonun her birinin tedavisinde kullanlan ilaçlarn rehberlere uygunluğunun genel değerlendirilmesi yapldğnda çoğu endikasyonda RU(-) orannn oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Kutu, kalem ve maliyet parametrelerinin her üçü yönünden uygunluk sorgulamas yapldğnda HT, ATF, AS, sistit, diyare ve AOM endikasyonlarnda (AOM’deki maliyet unsuru hariç), reçetelerin yarsndan fazlasnn RU(-) olduğu olduğu görülmektedir. Bu incelemede maliyet unsuru yönünden en iyi durumda olan reçetelerin ise anksiyete bozukluğu, dispepsi ve OA endikasyonlarnda olduğu saptanmştr (Tablo 68).

Araştırmada incelenen 10 endikasyonun her birinin tedavisinde kullanılan ilaç-ların rehberlere uygunluğunun genel değerlendirilmesi yapıldığında çoğu endikas-yonda RU(-) oranının oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Kutu, kalem ve maliyet parametrelerinin her üçü yönünden uygunluk sorgulaması yapıldığında HT, ATF, AS, sistit, diyare ve AOM endikasyonlarında (AOM’deki maliyet unsuru hariç), reçetelerin yarısından fazlasının RU(-) olduğu olduğu görülmektedir. Bu inceleme-de maliyet unsuru yönünden en iyi durumda olan reçetelerin ise anksiyete bozuklu-ğu, dispepsi ve OA endikasyonlarında olduğu saptanmıştır (Tablo 68).

Tablo 68. Araştırmada İncelenen 10 Endikasyonun Her Birinin Tedavisinde Kul-lanılan İlaçların Rehberlere Uygunluğunun Genel Değerlendirilmesi

81BULGULAR

91

Tablo 69: Tedavisinde antibiyotik kullanlan 4 endikasyonda antibiyotiklerin

rehberlere uygunluk açsndan değerlendirilmesi

Kalem Says % Toplam Kutu % Toplam Maliyet %

RU+ 18,20 16,24 10,58 RU- 81,80 83,76 89,42 ATF

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 56,72 56,72 49,55 RU- 43,28 43,28 50,45 AS

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 70,00 70,00 76,99 RU- 30,00 30,00 23,01 AOM

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+ 32,58 26,88 22,75 RU- 67,42 73,13 77,25 Sistit

TOPLAM 100,00 100,00 100,00 RU+:Rehberlere uygun ilaç, RU-:Rehberlere uygun olmayan ilaç

Tedavisinde antibiyotik kullanlan 4 endikasyonda yazlmş antibiyotiklerin rehberlere

uygunluk açsndan değerlendirilmesi yapldğnda, genel olarak RU(-) orannn

oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Kutu, kalem ve maliyet parametrelerinin her üçü

yönünden de uygunluk sorgulamas yapldğnda ATF ve sistit endikasyonlarnda

reçetelerin üçte ikisinden fazlasnn RU(-) olduğu olduğu görülmektedir. Diğer iki

endikasyonda (AS ve AOM) bu durumun nispeten daha iyi olduğu saptanmştr

(Tablo 69).

Tedavisinde antibiyotik kullanılan 4 endikasyonda yazılmış antibiyotiklerin rehberlere uygunluk açısından değerlendirilmesi yapıldığında, genel olarak RU(-) oranının oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Kutu, kalem ve maliyet parametrele-rinin her üçü yönünden de uygunluk sorgulaması yapıldığında ATF ve sistit endi-kasyonlarında reçetelerin üçte ikisinden fazlasının RU(-) olduğu olduğu görülmek-tedir. Diğer iki endikasyonda (AS ve AOM) bu durumun nispeten daha iyi olduğu saptanmıştır (Tablo 69).

Tablo 69. Tedavisinde Antibiyotik Kullanılan 4 Endikasyonda Antibiyotiklerin Rehberlere Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi

Hastalarının tedavisini düzenlerken hekimlerin AİK ilkelerine uygun hareket etmeleri beklenmektedir. Bu beklentinin ne ölçüde yerine getirildiğinin en temel göstergelerinden biri hekimlerin yazmış oldukları reçetelerin içeriğinin değerlen-dirilmesidir. Çoğunluğu INRUD kriteri olarak bilinen RBDİS, RBDTM, reçete başına düşen antibiyotik sayısı, reçete başına düşen analjezik sayısı gibi reçetede yazılı ilaç bilgilerini kapsayan bu parametreler, hekimlerin reçeteleme davranış-larını AİK açısından incelerken önemli bilgiler sunmaktadırlar (1-4). Bu araş-tırmada AHBS yoluyla elektronik ortamda ulaşılan ve aile hekimlerinin yazmış olduğu 2008 yılına ait reçete bilgileri, söz konusu kriterlere göre ayrıntılı olarak incelenmeye çalışıldı. 2008 yılı ülkemizde aile hekimliğine geçiş için kritik bir yıl olduğundan, bu yıla ait reçeteleme verilerinin değerlendirilmesi özel önem taşı-maktadır (16-19). İzleyen yıllarda meydana gelebilecek değişiklikler, bu sistemin gidiş yönünü tayin etmekte belirleyici rol üstlenebilir. Nitekim araştırmada reçe-teleme açısından mercek altına alınan illerdeki ayrıntılar, hekimlerin reçeteleme davranışındaki ayrışmaları ve bazı parametreler açısından örtüşmeleri ortaya koy-maktadır.

Araştırma elde edilen ve öne çıkan bulgular, raporun bu bölümünde literatür bilgileri ve mevcut durum üzerinden tartışılmaya çalışılmıştır.

Son yıllarda AİK’in hayata geçirilebilmesi için rehberlere uyulmasına yö-nelik birçok faaliyet yapılmaya başlanmıştır. Bu performans bakımından hekim davranışlarının oldukça çeşitlilik gösterdiği görülmektedir (20-26). Dolayısıyla ülkelerin, kendi özel koşullarını dikkate alarak hazırlayacakları tedavi rehberleri önem taşımaktadır. AİK’in yaygınlaştırılması için bu rehberlerin kullanıma sunul-masının yanı sıra, yaşanan uyum sorununun boyutlarının tespitine de gereksinim vardır. İncelenen parametrelerin büyük çoğunluğunda hekimlerin rehberlere ye-terince uygun hareket etmedikleri görülmektedir. Bu tespit, önümüzdeki yıllarda rehberlere uyum konusunda daha geniş bir yaklaşım geliştirilmesi gereğine işaret etmektedir.

5Genel Tespitler


Araştırmaya dâhil edilen tüm illerde görev yapan ve yazdıkları reçete verileri incelenen 407 hekimin çoğunluğun 40 yaşın atında (%58,9) olduğu görülmekte-dir. Aile hekimliği uygulamasına yeni geçilen bu dönemde, hekimlerin reçeteleme performansları değerlendirilirken bu tespitin özel önemi bulunmaktadır. Çoğun-luğunun önünde oldukça uzun bir meslek yaşamı bulunduğu anlaşılan bu hekim grubunun, reçeteleme performanslarının iyileştirilmesinin, ülke sağlık sistemine uzun vadeli katkıları olacaktır. Aksine bu iyileştirmelerin yapılamaması yani, he-kimlerin mevcut reçeteleme performanslarını korumaları hâlinde, birinci basamak sağlık hizmetinde tedavi süreci sorunlu seyredecektir. Yapılan değerlendirmeler-de, hekimlerin mezuniyet sonrası dönemde hekimlik uygulamaları sırasında genel deneyimleri artarken, reçeteleme alışkanlıklarının iyileşmediği, aksine “kötü per-formanslı meslektaşları örnek alma”, hasta baskısı, ilaç firması baskısı vb. birçok olumsuz koşulla daha da bozulduğu bildirilmiştir (4). Dolayısıyla vakit kaybet-meden, bu hekimler AİK konusunda uygun eğitim modelleri ile hızlıca eğitilme-li, klinik farmakoloji bilgi ve geri bildirim desteği ile reçeteleme performansları iyileştirilmeye çalışılmalıdır.

Bu araştırmada RBDİKS 2,46 bulunmuştur. Bire bir bu değerleri kıyaslayacak güncel literatür verisi maalesef bulunmamaktadır. Ancak reçetede ilaç bilgilerini araştıran başka çalışmalardakilere kıyasla genel izlenim olarak bu değerlerin ön-ceki yıllara göre ülkemizde düşme eğilimde olduğu söylenebilir. Örneğin, 2007 yılında Ankara’da birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hekimlerin AİK konusunda tutumlarını araştıran bir anket çalışmasında hekimlerin % 88,8’i re-çetelerine 3 veya 4 ilaç yazdıklarını beyan etmişlerdir (27). 2000 yılında yine Ankara’da birinci basamak sağlık kuruluşlarında AİK değerlendirmesinde bulu-nunan bir başka çalışmada 3 ve üzerinde ilaç içeren reçete oranının %63,6 olduğu ve RBDİKS’nin 3 ilaç olduğu bildirilmiştir (28). İstanbul’da birinci basamakta çalışan hekimlere AİK eğitiminin sonuçlarını değerlendiren bir müdahale araş-tırmasında, eğitim öncesi dönemde hekimlerin RBDİKS’nın 3,48 olduğu ve eği-timden sonra bu oranın düştüğü bildirilmiştir (29). İzmir’de 2003 yılında sağlık ocaklarında yapılan bir başka araştırmada ise RBDİKS’nın 2,9 olduğu bildiril-miştir (30). Yurt dışında yapılmış benzeri araştırmalarda çok değişik rakamlarla karşılaşmak mümkündür. Sadece son yıllarda yapılmış bazı araştırma sonuçlarına bakıldığında, bizim elde ettiğimiz RBDİKS’nin (2,46 ilaç) birinci basamak sağlık kuruluşları açısından Hindistan’dakiyle (2,76 ilaç), Çin’dekinin (2,36 ilaç) arasın-da bir değerde olduğu ve bunlarla yakın benzerlik gösterdiği söylenebilir (23,26). Ancak RBDİKS’yi etkileyen birçok faktör (mevzuat, sağlık sigortasının varlığı, geri ödeme sistemi vb.) olduğundan, sadece rakamlar üzerinden ülke kıyaslaması yapmak çok da uygun olmayabilir.

2000’li yılların başında İstanbul ve Ankara’da birinci basamak sağlık kuruluş-larında yapılmış 2 ayrı çalışmada RBDTM’nin 27,3$ ve 22,3$ olduğu (2008 yılı için 1$=1,30 TL Kur değerine göre, bu maliyetler sırasıyla yaklaşık olarak 35,5 TL ve 29 TL) bildirilmiştir (29, 28). Bu araştırmada ise RBDTM’nin bu iki değerin arasında olduğu (35 TL) dikkati çekmektedir.

85GENEL TESPİTLER

Rehberlere uygun yazılmış olan ilaçların ve uygun olmayan ilaçların maliyet-leri incelenmiştir. Yazılan reçete başına düşen ilaç maliyeti en yüksek olan hastalık DM’dir. Bu endikasyon tedavi rehberlerine uygun ilaç yazılma sıralamasında ise ikinci sıradadır. Maliyet açısından DM’yi, AS ve AOM izlemektedir. Bu üç hasta-lığın, yazılan toplam reçete sayısı içerisindeki oranının düşük olması, araştırmada toplam ilaç maliyetinin daha da yüksek olmasını engellediği anlaşılmaktadır.

DM, AS, HT, ATF, sistit ve diyare tanılı hastalara yazılan reçetelerde ilaç ma-liyetinin büyük bölümünü rehberlere uymayan ilaçların oluşturduğu gözlenmiştir. Öte yandan AOM, anksiyete, dispepsi ve OA olguları için yazılan reçetelerin ilaç maliyetinin büyük bölümünü ise rehberlere uygun olarak yazılan ilaçların maliyeti oluşturmaktadır. Bu noktada ilaçların rehberlere daha uygun bir şekilde yazılabil-mesi için hekimlerin güncel bilgiye kolayca ulaşabilmeleri sağlanmalı ve düzenli aralıklarla konuyla ilgili geri bildirimleri alınmalıdır. Bu amaçla aile hekimlerinin kolayca ulaşabileceği bir internet sitesinin oluşturulması yarar sağlayabilir.

Tedavi rehberlerine uygun ilaçların kutu sayısı olarak en fazla OA reçetelerin-de, daha sonra DM ve anksiyete bozukluğu reçetelerinde yazılmış oldukları gö-rülmektedir. Kutu sayısı olarak tedavi rehberlerine uygun olmayan ilaçların ise en fazla diyare, daha sonra ATF ve sistit reçetelerinde yazılmış olduğu görülmektedir.

Antibiyotiklerin AİK ilkelerine göre reçete edilmesi, birçok bakımdan hayati değer taşır. Bu özellikle direnç gelişiminin önüne geçilmesi, tedavi maliyetinin düşürülmesi, her türlü enfeksiyon hastalığında antibiyotik kullanımı eğilimin-den uzaklaşılması gibi konularda önemlidir. Nitekim reçeteye yazılan antibiyotik oranı INRUD kriterlerinden biri olarak kabul görmüştür. Bu araştırmada reçete-lerin 1464 tanesine (%30) antibiyotik yazılmıştır. İzmir’de 2003 yılında sağlık ocaklarında yazılmış reçeteleri inceleyen bir araştırmada bu oranın %26,8 oldu-ğu gösterilmiştir (30). Hindistanda yapılmış bir başka araştırmada ise bu oranın %22,7 olduğu bildirilmiştir (23). Bizim araştırmamızda antibiyotik yazılmış olan bu reçetelerde reçete başına düşen antibiyotik kalem sayısı ortalaması 1,08’dir. Bu reçetelerde toplam antibiyotik maliyeti 27.369,96 TL (toplam ilaç maliyetinin %15,8’i)’dir. Tedavisinde antibiyotik yazılabilen 4 hastalıkta yazılmış antibiyo-tiklerin rehberlere uygunluğu dikkate alındığında, en yüksek oranın (toplam ma-liyetin %77’si) AOM’de olduğu, bunu sırasıyla AS (toplam maliyetin %49,55’i), sistit (toplam maliyetin %22,75’i) ve ATF’ dekilerin (toplam maliyetin %10,58’i) izlediği görülmüştür. İlaç maliyeti AİK’in üzerinde önemle durduğu bir konudur. Ancak temel hedef olarak dile getirilmesi, çeşitli tartışmalara yol açmaktadır. Ma-liyet DSÖ’nün kabul ettiği AİK ilkelerine göre ilaç seçerken kullanılan 4 kriterden birisidir (Etkililik, Uygunluk, Güvenlilik ve Maliyet). Dolayısıyla AİK ilkeleri doğrultusunda hastalarının tedavisini düzenleyen hekimler, ilaç seçerken bu kri-teri de göz önüne alacaklarından AİK’e uygun hareket eden hekimlerin yazmış oldukları reçetelerin maliyetinin de daha düşük olması beklenir (4). Ancak bu, kamuoyunda bazen suistimal edildiği hâliyle “ucuza tedavi hedefi olarak” yorum-lanmamalıdır. Bir başka deyişle, doğru olanı “AİK hedefine ulaşıldığında, maliyet makul sınırlara zaten gelmiş olacaktır” yaklaşımının benimsenmesidir.


ATC 1 kodlarına göre ilaçların toplam maliyet sıralaması yapıldığında, en fazla ilaç maliyeti ortaya çıkartan ilk 5 ilaç grubunun sırasıyla; gastrointestinal kanal ve metabolizma ilaçları (%19.39), kardiyovasküler sistem ilaçları (%18,29), sistemik antiinfektifler (%15,49), kas ve iskelet sistemi ilaçları (%12,26) ve solunum siste-mi ilaçları (%10,94) olduğu saptanmıştır. Ticari preparat isimlerine göre, toplam kutu sayısı sıralamasında ise ilk 3 sırayı Arveles® tablet, Majezik® film tablet ve Beloc Zok® kontrollü salınımlı film tablet almaktadır. Toplam maliyet sıralaması-na bakıldığında da ilk 3 sırada Lansor® kapsül, Rebif® kullanıma hazır enjektör ve Arveles® film tablet yer almaktadır. Gelecekte AİK’in maliyete yansımalarını ölçmede, yukarıda maliyet unsuru ön plana çıkmış ilaçların takip edilmesi önemli ipuçları sunabilir.

Tüm reçetelerin 2066’sına (%41,80) analjezik yazılmıştır. Toplam analje-zik maliyeti 16.956,35 TL (toplam ilaç maliyetinin %9,8’i)’dir. Analjezikler Türkiye’de en sık kullanılan ilaçlar arasında sürekli ilk sıralarda yer almaktadırlar (31). İzmir’de yapılmış olan bir çalışmada analjeziklerin %20 oranında yazıldığı, Hindistanda yapılmış bir başka araştırma da ise bu oranın %25,1 olduğu bildiril-miştir (30,23).

Tüm reçetelerin 298’ine (%6,03) enjekte edilebilen preparat yazılmıştır. Top-lam enjekte edilebilen ilaç maliyeti 9.433,08 TL (toplam maliyetin %5,45’i)’dir. Hindistanda yapılmış benzeri bir birinci basamak reçete analizi araştırmasında enjekte edilebilen preparat sayısının bizim elde ettiğimiz oranın yaklaşık 2 katı olduğu ( %13,6) görülmüştür (23).

Sonuç olarak, içerdiği ilaç sayısı, enjekte edilebilen preparat sayısı gibi bazı reçeteleme kriterleri açısından görece iyi durumda olduğu varsayılabilse de ge-nel değerlendirmede birinci basamakta hekimlerin reçetelemede AİK ilkelerini yeterince uygulayamadıkları görülmektedir. Reçeteleme göstergeleri açısından endikasyonlar arasında bazı farklılıklar olsa da, hemen tüm endikasyonlarda AİK konusunda birinci basamakta görevli hekimlerin performansları genel olarak ye-tersiz bulunmuştur. İlaç kullanımının yaygın olduğu ve ilaç harcamalarının sağlık harcamaları içerisindeki yerinin yüksek olduğu ülkemizde, aile hekimliği uygu-lamasına geçiş ile birlikte ilaç kullanımının ekonomik boyutunun ve daha genel kapsamda AİK’in gerekliliği bu çalışma ile net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlardan, ülkenin sağlık politikalarına yön verilirken de istifade edilebilecektir.

Çalışmanın Kısıtlılıkları

1. Çalışmada reçetelerdeki tanıların doğru olduğu kabul edilmiştir. AHBS ve-rileri kullanıldığı için bu sistemle yapılan reçete değerlendirmelerinde tanıyı doğ-rulama imkânı bulunamamıştır.

2. İlaçla ilgili bilgiler sisteme girilmediğinden dolayı bazı reçeteler, örneklem-de değerlendirme dışında bırakılmak zorunda kalmıştır. Bu da aylık bazda ve iller arasında yapılan kıyaslamaların kalitesini düşürmüştür.

3. İlaç fiyatları hesaplanırken, 01.02.2010-30.04.2010 tarihleri arasında oluş-turulan elektronik ilaç sözlüğündeki fiyatlar esas alınmıştır. İlaç sözlüğü araştırma verilerinin incelendiği dönemde, yani 2008 yılından sonra oluşturulduğu için 2008 yılı fiyatları kullanılamamıştır.

4. Örneklemde planlanan toplam 7200 reçete incelenememiştir. Reçetelerin bazılarında tanı eksikliği ya da tanı olup da reçetede ilaç belirtilmemiş olması (yöntemde detayları açıklandığı gibi), ancak 4942 reçetenin incelenmesine imkân vermiştir. Bu sistemin hayata geçirilişinin ilk döneminde verilerin toplanmış ol-ması bu tür aksaklıkların görece fazla yaşanmasına neden olmuştur.

5. Veri tabanına kaydedilen tüm hastalar hekime ilk kez başvurmuş gibi kabul edilmiştir. Bu nedenle çalışmada yer alan bir hastanın aile hekimine kaçıncı kez geldiği bilinmemektedir.

6. Reçetede kutu sayısı girilmemiş ise (rutin geri ödemedeki usul gereğince) yazılan ilaç bir kutu olarak kabul edilmiştir.

6Kısıtlılıklar ve Öneriler


Öneriler

Akılcı olmayan reçeteleme alışkanlığı sorunun kısa ve uzun vadeli çözümünde bir dizi faaliyetin hayata geçirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlar kısaca aşa-ğıdaki şekilde sıralanabilir:

1. Mezuniyet öncesi ve sonrası tıp eğitiminde yüz yüze ve elektronik ortamda AİK eğitimleri yapılmalıdır.

2. Sahada görev alan hekimlerin yazmış oldukları reçetelere ait değerlendirme ve geri bildirim çalışmalarının sayısı artırılmalıdır.

3. Aile hekimlerini kapsayan reçete çalışmaları şehir sayısı artırılarak yapıl-malıdır.

4. Elektronik reçete sistemi, akılcı ilaç kullanımı ilkeleri dikkate alınarak ye-niden düzenlenmelidir.

5. Hekimlerin tanı ve tedavi rehberi ve uluslararası tedavi kılavuzlarını kullan-maları özendirilmelidir.

6. Birinci basamak hekimlerinin en güncel bilgiye kolaylıkla ulaşmalarını sağ-layacak bir internet adresi oluşturulmalı ve bu site uygun aralıklarla güncellenme-lidir.

7. Ülkemizde, klinik farmakoloji eğitiminin yaygınlaştırılması, AİK, farmako-ekonomi gibi konularda eğitimli insan sayısının hızla artırılması gerekmektedir. Bu nedenle klinik farmakolojinin doktora ve yan dal uzmanlığı eğitiminin veril-mesi, bu sorunun orta ve uzun vadede çözümüne önemli ölçüde katkı sunabile-cektir.

8. Eğitimli insan sayısının artması, sürdürülen tedavi hizmetinin kalitesini artı-racağı gibi, ülke ekonomisine de doğrudan katkı sağlayacaktır.

1. Promoting Rational Use of Medicines: Core Components - WHO Policy Perspectives on Medicines, No. 005, September 2002.

2. Hogerzeil HV. Promoting rational prescribing: an international perspective. Br J Clin Pharmacol 1995;39:1-6.

3. International Network for Rational Use of Drugs (INRUD); Indian Journal of Pharmacology 2003; 35: 125-126.

4. De Vries TPGM, Henning RH, Hogerzeil HV, Fresle DA. Guide to good prescribing. WHO/ Action programme on essential drugs, Geneva , 1994.

5. WHO “Effective Public Education” in promoting rational drug use. WHO Programme on Essential Drugs and International Network for the Rational Use of Drugs, Eğitim Programı, Nairobi, (1987).

6. De Vries TPGM. Presenting clinical pharmacology and therapeutics. A problem based approach for choosing and prescribing drugs. Br J Clin Pharmacol, 1993; 35: 581-6.

7. Ro Laing Hogerzeil HV, Ross-Degnan D. Ten recommendations to improve use of medicines in developing countries. Health Policy Planning, 2001, 16 (1); 13-20.

8. Morgan RDJ, Sutters CA, Livesley B. Cost –effective prescribing in elderly people. Pharmacoeconomics. 1992, 1(6); 387-93

9. Rodriguez LAG, Gutthan SP. Use of UK general practice research database for pharmacoepidemiology. Br J Clin Pharmacol, 1998; 45; 419-25.

10. Campbell SM, Cantrill JA, Roberts D. Prescribing indicators for UK gene-ral practice. Delphi consultation study. Br MEd J, 2000; 312 (7258): 425-8.

11. Browman GP, Levine MN, Mohide EA, Hayward RSA, Pritchard KI, Gaf-ni A, Laupacis A. The practice guideline development cycle: A conceptual tool fo practice guidelines developmant and implementation. J Clin Oncol 1995; 13:502-12

12. Greco PJ, Eisenberg JM. Changing physicians’ practices. N Eng J Med. 1993; 329(17):1271-4

7Kaynaklar


13. Heffner JE. Does evidence-based medicine help the development of clini-cal practice guidelines? Chest 1998; 113: 172S-178S

14. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), Sağlık Harcama İsta-tistikleri, 2008, Haber Bülteni, Sayı 34; 18 Şubat 2011.

15. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü. Birinci Ba-samağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri 2003. Ed:Arısoy ES. ISBN:975-590-078-0.

16. T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara-2004; Aile Hekimliği Türkiye Modeli,

17. T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara-Y. No: 788. T.C. Sağlık Bakanlığı Stratejik Plan 2010-2014.

18. T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıf-zıssıhha Mektebi Müdürlüğü “Türkiye’de Sağlığa Bakış 2007. Ankara. Ed: Molla-haliloğlu S, Hülür Ü, Yardım N, Özbay H, Çaylan AK, Ünüvar N, Aydın S.

19. T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıf-zıssıhha Mektebi Müdürlüğü “T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2008. Ankara Nisan 2010. Ed: Mollahaliloğlu S, Kosdak M, Eryılmaz Z.

20. Suggs LS, Raina P, Gafni A, Grant S, Skilton K, Fan A, Szala-Meneok K. Family physician attitudes about prescribing using a drug formulary. BMC Fam Pract. 2009 Oct 16;10:69.

21. Björkman I, Erntell M, Röing M, Lundborg CS. Infectious disease mana-gement in primary care: perceptions of GPs. BMC Fam Pract. 2011 Jan 11;12:1.

22. Chen W, Tang S, Sun J, Ross-Degnan D, Wagner AK. Availability and use of essential medicines in China: manufacturing, supply, and prescribing in Shan-dong and Gansu provinces. BMC Health Serv Res. 2010 Jul 17;10:211.

23. De Costa A, Bhartiya S, Eltayb A, Nandeswar S, Diwan VK. Patterns of drug use in the public sector primary health centers of Bhopal district. Pharm World Sci. 2008 Oct;30(5):584-9.

24. Chaudhury RR, Parameswar R, Gupta U, Sharma S, Tekur U, Bapna JS. Quality medicines for the poor: experience of the Delhi programme on rational use of drugs. Health Policy Plan. 2005 Mar;20(2):124-36.

25. Enwere OO, Falade CO, Salako BL. Drug prescribing pattern at the medi-cal outpatient clinic of a tertiary hospital in southwestern Nigeria. Pharmacoepi-demiol Drug Saf. 2007 Nov;16(11):1244-9.

26. Dong L, Yan H, Wang D. Drug prescribing indicators in village health clinics across 10 provinces of Western China. Fam Pract. 2011 Feb;28(1):63-7.

27. Doğukan MN. YL Tez. Ankara ili Keçiören Sağlık Grup Başkanlığı’ na bağlı birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hekimlerin akılcı ilaç kullanı-mı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. 2008. Ankara.

91KAYNAKLAR

28.Mollahaliloğlu S. Bilim Uz Tez. Ankara il merkezinde bulunan sağlık ocak-larında yazılan reçetelerin değerlendirilmesi. 2000. Ankara.

29. Akici A, Kalaca S, Ugurlu MU, Karaalp A, Çalı S, Oktay S. Impact of a short postgraduate course in rational pharmacotherapy for general practitioners. Br J Clin Pharmacol 2004;57(3):310 – 321.

30. Arslan L, Şemin S. Sağlık ocağına başvuran hastaların reçetede yazılan ilaç-ları kullanımı ve bunu etkileyen etmenler. Sağlık ve Toplum Dergisi 2005;1:1-17.

31. Akıcı A. Akılcı ilaç kullanımı ilkeleri doğrultusunda yaşlılarda reçete yaz-ma ve Türkiye’de yaşlılarda ilaç kullanımının boyutları. Geriatri Özel sayı 2006. 2006;19-27.

Bir

inci

Ba

sam

ak

ta A

kılc

ı Re

çete

Ya

zım

ı

birinci basamakta - akılcı İlaç kullanımı · v Ön söz sağlık bakanlığı olarak...

Documents