BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

Criterios de avaliación e contidos mínimos

Curso 2015-16

ÍNDICE

ÍNDICE....................................................................................................................2

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS XERAIS DE AVALIACIÓN...........3

MÍNIMOS EXIXIBLES PARA A OBTENCIÓN DUNHA AVALIACIÓN

POSITIVA.......................................................................................................4

BIOLOXÍA 2° BACHARELATO ........................................................................................ 4

BIOLOXÍA 1° BACHARELATO ......................................................................................... 4

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 4° ESO .................................................................................... 10

BIOLOXÍA 3° E.S.O ........................................................................................................... 17

CIENCIAS NATURAIS 2° E.S.O. ...................................................................................... 18

CIENCIAS NATURAIS 1° E.S.O. ...................................................................................... 20

ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO,

RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES ....22

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS XERAIS DE

AVALIACIÓN

En cada avaliación fixarase o peso que, na cualificación final de cada trimestre e

área, terán os instrumentos de avaliación utilizados para o seguimento das

aprendizaxes dos seus estudantes baseandose fundamentalmente en tres aspectos.

• Ferramentas de avaliación do traballo competencial

• Probas de avaliación escritas

• Evidencias dos estándares de aprendizaxe

• Portfolio de aprendizaxe

O longo da aprendizaxe artellaranse mecanismos de recuperación dos aspectos non

superados, e farase, ó rematar o curso, un balance total da consecución dos obxectivos e

do desenvolvemento das competencias básicas para emitir una cualificación axeitada

e individualizada de cada alumna/a

MÍNIMOS EXIXIBLES PARA A OBTENCIÓN DUNHA

AVALIACIÓN POSITIVA

A alumnado deberá demostrar un coñecemento e manexo mínimo dos epígrafes

expostos a continuación en cada un dos curso referenciados

BIOLOXÍA 2° BACHARELATO

Os minimos exixibles para a obtención dunha avaliación positiva para Bioloxia de

2º de Bacharelato son todos os contidos sinalados pola CIUG

BIOLOXÍA 1° BACHARELATO

Saber que é a Xeoloxía?

• O tempo en Xeoloxía. Escala do tempo xeolóxico.

• A magnitude do tempo en Xeoloxía. Métodos tradicionais de traballo.

• Mapa xeolóxico.

• As novas tecnoloxIas na investigación da XeoloxIa. Distribución da materia no

Universo.

• Orixe do Universo. O Sistema Solar.

• A formación da Terra.

Coñecer as etapas da evolución da Terra e o Sistema Terra.

• Métodos de estudo do interior da Terra: Directos e Indirectos

• División composicional da Terra: A Cortiza, O Manto, O Núcleo

• División dinámica da Terra.

o A litosfera.

o Manto convectivo.

o A mesosfera e a capa D. A endosfera.

O motor das placas: convección térmica. Algúnhas implicacións da tectónica de

placas. Orixe das glaciaciones.

Identificar os tipos de materia mineral.

• Que é un cristal? Formación dos cristais. Clasificación dos minerais.

• Minerais petroxénicos silicatados: os silicatos. Minerais petroxénicos non silicatados.

• Como se identifican os minerais? Xacementos minerais.

• Aplicacións dos cristais.

• Ambiente petroxénico Igneo ou magmático.

• Ambiente petroxénico metamórfico

• Ambiente petroxénico sedimentario.

• As rochas.

• Que é un magma?

• Por que se funden as rochas? Composición do magma. Propiedades fIsicas dos magmas.

• Arrefriado dos magmas: series de reacción de Bowen. Magmas primarios e derivados.

• Evolución dos magmas.

• Etapas ou fases de consolidación dun magma. Magmatismo e tectónica de placas.

• Produtos da actividade eruptiva. Tipos de edificios volcánicos. Tipos de actividade

eruptiva.

• Volcanismo recente da penInsula Ibérica e das Illas Canarias. Rochas magmáticas

segundo o lugar de formación.

• Rochas magmáticas segundo a súa mineralogIa.

• Clasificación pola súa composición quImica

• Clasificación pola súa textura.

• Textura das rochas magmáticas. Principais rochas magmáticas. Emprazamento das

rochas intrusitas.

• Emprazamento das rochas volcánicas ou extrusivas. Xacementos ortomagmáticos.

• Xacementos pegmatIticos-neumatolIticos. Xacementos hidrotermales.

• Utilidade das rochas magmáticas. Que é o metamorfismo?

• Cales son os factores do metamorfismo? Campo ou ambiente do metamorfismo. Cambios

que se orixinan no metamorfismo. Intensidade do metamorfismo.

• Clasificación segundo o contexto xeolóxico. Clasificación segundo a presión e a

temperatura. Clasificación segundo o desenvolvemento do metamorfismo.

• Clasificación segundo as condicións quImicas

• Onde se produce o metamorfismo na Terra?

• Estrutura das rochas metamórficas. Textura das rochas metamórficas. Rochas

metamórficas comúns.

• Aproveitamento económico e industrial das rochas metamórficas. Xacementos

metamórficos.

• Que son os sedimentos. Tipos de sedimentos.

• A sedimentación.

• Que é a meteorización?

• Que son os ambientes sedimentarios? Medios continentais.

• Medios de transición ou costeiros. Medios mariños.

• Que son as rochas sedimentarias? Que son os estratos?

• A estratificación e o seu valor xeolóxico.

• A idade dos estratos

• A diagénesis.

• Rochas sedimentarias detríticas.

• Rochas sedimentarias non detrIticas ou quImicas. Xacementos debidos á meteorización.

Xacementos tipos pracer.

• Utilidade das rochas sedimentarias.

Clasificar os niveis de organización da materia e coñecer as teorías da orixe da

vida.

• Os bioelementos. As biomoléculas. A teorIa celular. Tipos de células.

• Funcións básicas das células. Evolución celular.

• Organismos unicelulares e pluricelulares. A diferenciación celular.

• Diversidade na nutrición.

• Funcións de relación.

• Diversidade na reprodución.

• Tecidos vexetais.

• Tecidos animais: Organos, aparellos e sistemas en animais. Que é a taxonomía?

• A especie e a súa nomenclatura.

• Historia da clasificación dos seres vivos: de dous reinos a tres dominios. O reino

Monera.

• reino Protoctista. O reino dos Fungos O reino das Plantas. O reino dos Animais.

• As claves dicotómicas. A biodiversidade.

• As fases da nutrición en plantas

• Absorción e transporte de auga e sales minerais desde a raIz ata o xilema. O transporte

da auga e sae minerais polo xilema.

• intercambio de gases.

• A fotosintese.

• Distribución da savia elaborada polo floema.

• A respiración.

• Eliminación dos produtos de refugallo. Outros tipos de nutrición en plantas.

• A función de relación en plantas. Hormonas vexetais.

• Movementos en plantas. Os tropismos, As Nastias. Crecemento e diferenciación nas

plantas.

• Fases do desenvolvemento dunha planta. A reprodución asexual nas plantas.

• A reprodución sexual en plantas. A reprodución nos briofitos.

• A reprodución nos pteridofitos.

• A reprodución nas Gimnospermas. A reprodución na Angiospermas.

• Estratexias de polinización e diseminación da semente. A función de nutrición en

animais.

Coñecer a función dixestiva.

• Dixestión sen necesidade de aparello dixestivo.

• Dixestión dentro dunha cavidade. Dixestión dentro dun tubo.

• A función respiratoria.

• Respiración sen necesidade de aparello respiratorio. A respiración no medio acuático:

As branquias.

• A respiración no medio terrestre. A función circulatoria.

• Aparellos circulatorios abertos. Aparellos circulatorios pechados. A función excretora.

Homeostasis.

• Estruturas excretoras.

• A osmorregulación en vertebrados. A función de relación en animais.

Identificar a neurona e o impulso nervioso xunto con a transmisión de

información entre neuronas: A sinapsis.

• Modelos de sistemas nerviosos en invertebrados. Sistema nervioso en vertebrados.

o sistema nervioso.

o sistema nervioso difuso.

o sistema nervioso centralizado.

o sistema hormonal ou endocrino. Mecanismos de acción hormonal. Hormonas

de invertebrados. Hormonas de vertebrados.

Coñecer a reprodución asexual en animais.

• Gemación.

• Fragmentación ou escisión. Partenogénesis.

• Reprodución sexual en animais. Os gametos.

• A formación dos gametos: A gametogénesis. A fecundación.

• O desenvolvemento embrionario.

• Anexos embrionarios.

o Desenvolvemento postembrionario.

o A intervención humana na reprodución. A clonación.

o Aplicacións éticas da clonación. Valoración ética e social da clonación.

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 4° ESO

Coñecer a teoría da tectónica de placas e as súas implicacións e manifestacións:

• Composición e estrutura do interior terrestre.

o Método de estudio.

o Capas internas da terra.

• Da deriva continental a tectónica de placas.

o Hipótese da deriva continental.

o Distribución de terremotos e volcans.

o As placas litosféricas.

o A extensión do fondo oceanico.

o Deriva continental e tectónica de placas.

• Os limites entre as placas.

o Tipos de limites entre as placas.O

o O ciclo de Wilson.

o O motor das placas.

Distinguir e interpretar as deformacións das rochas.

• Tipos de esforzos.

• Deformación por fractura: as fallas. Tipos de fallas: normal, inversa e cizalla.

• Os pregos.

o Elementos dun prego.

o Tipos de pregos: segundo o sentido da curvatura (anticlinal e sinclinal).

• O ciclo das rochas.

• Os axentes e os procesos externos.

• Os procesos internos. Conceptos basicos de magmatismo e de metamorfismo. Tipos de

metamorfismo.

Recoñecer os procesos isostáticos

• Concepto de isostase.

• Movementos ligados a glaciacións.

• Movementos ligados a erosión e ao depósito.

Valorar os riscos de actividade sismica.

• Risco sismico.

• Risco volcanico.

• Risco sismico e volcanico en España.

Coñecer os factores que controlan o modelado do relevo.

• Os sistemas morfoclimaticos: glacial, periglacial, desértico, subdesértico e de zonas

húmidas.

• Os relevos azonais: o modelado costeiro, o modelado litolóxico.

• Relevos asociados a fallas: en zonas extensivas e en zonas de compresión.

• Relevos de areas pregadas: conformes e investidos.

Interpretar a historia da Terra.

• A idade da Terra.

o Antigüidade da Terra e conceptos de datación absoluta e datación relativa.

o Métodos de datación absoluta.

o Métodos de datación relativa. Principio de superposición de estratos de

principio de superposición de acontecementos.

• A importancia xeolóxica dos fósiles.. Conceptos de fosilización e de fósil guia.

• As grandes divisións da historia da Terra. Grupos de seres vivos predominantes nelas.

Identificar a estructura básica da vida: a célula.

• A teoria celular.

• Funcións e estrutura das células.

• Funcións celulares.

• Estrutura celular.

• Tipos de células: segundo o tamaño, segundo a forma, complexidade das células

(procarióticas e eucarióticas).

Distinguir a célula eucariótica.

• Organulos citoplasmaticos.

• O núcleo.

• Dous tipos de células eucarióticas.

• A mitose.

• A meiose.

• Niveis de organización biolóxicos.

• O estudio das células.

Manexar os mecanismos da herdanza biolóxica.

• Conceptos fundamentais da xenética: xenotipo, fenotipo, alelo, alelos

homocigose, heterocigose, alelo dominante, alelo recesivo, alelos codominantes e

herdanza intermedia.

• O primeiros estudos xenéticos.

• As leis de Mendel: primeira lei e segunda lei. Exemplos de problemas sobre estas

leis e das súas excepcións, especialmente das dúas primeiras.

• A localización dos xenes.

• A teoria cromosómica da herdanza.

• A xenética do sexo.

• A determinación do sexo.

• Herdanza ligada ao sexo. Problema sinxelos relativos a este concepto.

• As mutacións.

• Tipos de mutacións.

• Causas das mutacións.

• Estudo xenético no ser humano.

• O cariotipo humano.

Relacionar a herdanza e variabilidade humanas.

• Causas desta variabilidade.

• Alteracións xenéticas humanas.

• Alteracións con herdanza autosómica.

• Ateracións debidas a alelos recesivos.

• Alteracións ligadas ao sexo.

• Herdanza influida polo sexo: a calvicie.

• Problemas de cruces para estudar estas alteracións, especialmente as mais

coñecidas como por exemplo a polidactilia, sindactilia, albinismo, hemofilia,

daltonismo e calvicie, entre outros.

• Malformacións conxénitas.

• Diagnóstico de enfermidades xenéticas: amniocentese, ecografia, diagnóstico neonatal.

Valorar o impacto da xenética molecular.

• Funcións.

• Estrutura basica.

• A expresión da información xenética.

• A execución da mensaxe xenética: Conceptos de transcrición e de traducción.

• Enxeñeria xenética.

• Aplicacións da enxeñeria xenética.

• Implicacións sociais e éticas da enxeñeria xenética.

• Oproxecto do xenoma humano.

• Biotecnoloxia.

• Biotecnoloxia tradicional.

• Biotecnoloxia actual: aplicacións agricolas e gandeiras, aplicacións biosanitarias

Argumentar sobre a evolución e orixe da vida.

• Conceptos de diversidade e de evolución.

• Fixismo fronte a evolucionismo.

• Olamarckismo.

• Darwinismo.

• Teorias evolucionistas actuais.

• Neodarwinismo ou teoria sintética da evolución.

• Teoria do equilibrio puntuado ou puntualismo.

• Teoria neutralista.

• A aparición do ser humano.

o A familia Hominidos.

o O xénero Homo.

• O comezo da vida.

o Teoria da xeración espontanea.

o A teoria de 0parin.

o Hipótese actual.

Valorar ós seres vivos no seu medio.

• Os factores ambientais.

• Adaptacion dos oganismos ao medio

o Adaptación a escaseza de auga.

o Adaptación aos cambios de temperatura.

o Adaptacións a luz.

o Adaptacións a concentración de sales.

o Adaptacións a falta de osixeno.

o Adaptacións a falta de alimentos.

• As modificacións do medio polos seres vivos.

• As poboacións. Dinamica das poboacións.

• As comunidades. Dinamica das comunidades. Sucesión primaria e sucesión secundaria.

• O solo, asento de comunidades.

• Relacións interespecificas.

Coñecer os ecosistemas.

• A materia e a enerxia nos ecosistemas.

• Os niveis tróficos.

• Cadeas e redes tróficas.

• A rendibilidade dos ecosistemas.

• Piramides tróficas.

• Os ciclos bioxeoquimicos.

• Os ecosistemas españois.

• Ecosistemas no medio terrestre.

• Ecosistemas no medio acuatico.

• Os biomas.

o Biomas terrestres.

o Biomas mariños.

• A invasión dos ecosistemas.

o As pragas.

o A loita biolóxica.

o A acción humana sobre os ecosistemas.

BIOLOXÍA 3° E.S.O

• Entender o concepto de célula e recoñecer os principais tipos de células

• Identilicar os principais orgánulos celulares e a súa función.

• Distinguir entre seres unicelulares e pluricelulares.

• Entender os conceptos de tecido, órgano, aparello, sistema, metabolismo, catabolismo,

anabolismo.

• Comprender o funcionamento dos aparellos que interveñen na función de nutrición

humana.

• Valorar a importancia dunha dieta equilibrada.

• Coñecer os procesos de obtención e conservación de alimentos.

• Comprender a función de relación e a anatomla e función dos órganos dos sentidos.

• Relacionar os sistemas nervioso e endocrino.

• Identificar a importancia do sistema inmunitario.

• Saber describir a anatomla e fisiologla dos aparellos

reproductores masculino e femenino.

• Valorar a importancia de coñece-los distintos métodos anticonceptivos, asl como as

técnicas de reproducción asistida.

• Saber previr as enfermedades de transmisión sexual e a SIDA.

• Recoñecer as principais enfermedades relacionadas cos aparellos e

sistemas estudiados.

• Diferenciar recursos renovables de non renovables.

• Identificar os diferentes orixes da contaminación da auga.

• Diferenciar os tipos de residuos sólidos.Diferenciar os procesos xeolóxicos

externos: meteorización, erosión, transporte, sedimentación.

• Coñecer rochas sedimentarias.

CIENCIAS NATURAIS 2° E.S.O.

Diferenciar as propiedades da materia

• Coñecer a súa composición básica

• Distinguir algúnhas das súas caracteristicas: peso, masa, densidade.

• Identificer os cambios na materia.

Clasificar os tipos de enerxía

• Coñecer os seus tipos e transformacións. Usos enerxéticos.

• Diferenciar o calor da súa medida a temperatura.

• Distinguir as ondas e a súa propagación.

o A luz.

o O son.

o O ollo e o oido.

Coñecer a Terra

• Identificar as capas da Terra

• Coñecer a enerxía interna da Terra e as súas manifestacións.

o Tectónica de placas

o Volcáns

o Terremotos

o Isostasia

o O ciclo das rochas.

• Recoñecer paisaxes e as causas da súa formación

o Erosión, transporte e sedimentación.

o A meteorización e o solo.

o Acción dos axentes modeladores da paisaxe

Saber as funcións dos seres vivos

• Definir a célula como unidade básica dos seres vivos.

• Coñecer a estructura básica celular

• Definir as funcións dos seres vivos.

• Identificar os tipos de nutrición

• Recoñecer os tipos de reproducción

o Sexual e asexual. Exemplos.

o Sistema reproductor nas persoas.

o A fecundación

o O desenvolvemento embrionario e postembrionario

• Distinguir os sistemas de coordinación

o Sistema nervioso

o Os receptores sensoriais.

o Sistema endocrino

o A coordinación nos vexetais

Coñecer os ecosistemas

• Definir os ecosistemas e os seus elementos.

• Citar exemplos de ecosistemas.. Hábitat e territorio.

• Construir a estructura trófica con exemplos de cadeas tróficas.

• Dar a importancia que ten á diversidade biológica

• Concienciarse de problemática ambiental

CIENCIAS NATURAIS 1° E.S.O.

• Distinguir os elementos que forman o universo.

• Describir os compoñentes do Sistema Solar.

• Coñecer os movementos da Terra e a súa influencia nos climas, nas estacións, etc.

• Identificar a composición da atmosfera

• Recoñecer algúns dos fenómenos que se originan na atmósfera

• Representar o ciclo da auga e identificar os diferentes estados da auga.

• Explicar a importancia da auga para a vida.

• Diferenciar entre rocha e mineral.

• Coñecer as caracteristicas dos minerais.

• Coñecer os principais tipos de rochas.

• Describir as capas da Terra e poder realizar a súa modelización.

• Definir a célula como unidade básica dos seres vivos.

• Explicar as funcións vitais.

• Clasificar taxonómicamente os seres vivos.

• Clasificar os seres vivos en cinco reinos.

• Coñecer o reino vexetal e a súas caracteristicas.

• Clasificar os principais grupos vexetais

• Coñecer o reino animal e a súas caracteristicas.

• Clasificar os principais grupos animais

• Coñecer o reino moneras e a súas caracteristicas.

• Clasificar os principais grupos de móneras

• Coñecer o reino protistas e a súas caracteristicas.

• Clasificar os principais grupos de protistas

• Coñecer o reino fungos e a súas caracteristicas.

• Clasificar os principais grupos de fungos

• Valorar a importancia nas nosas vidas das distintas especies

• Recoñecer o concepto e importancia dos ecosistemas e da conservación e respecto

á naturaleza

ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO,

RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS

PENDENTES

Na programación contémplanse os contidos, criterios de avaliación e minimos

esixibles para unha avaliación positiva, asi como os instrumentos de avaliación para os

alumnos pendentes, que constan de probas parciais e globais escritas e apoio especifico

fora do horario lectivo.

O seguimento do proceso de avaliación por parte dos alumnos pendentes será a

partir de exercicios obligatorios das distintas unidades, co apoio de todos os

profesores/as do Departamento.

A materia dos distintos cursos dividirase en dúas probas parciais e unha proba

global, no caso de non superar as probas anteriores. A primeira proba farase na segunda

quincena de xaneiro, a segunda na primeira quincena de abril e a proba global será no

mes de malo. Se é preciso haberá outra proba no mes de setembro. As datas

concretas destas probas serán fixadas pola Xefatura de Estudios.

23

Os pais son informados tanto das datas como do con todo das probas e os

exercicios que deberán realizare os seus fillos.