Biologiya 9müəllim: Ülviyyə Mahmudova

Mövzu: SİNİR SİSTEMİ.

Sinir sisteminin sadədən mürəkkəbə inkişafı:hidra,planari,cücü,balıq, suda-quruda yaşayan,

sürünən,quş,məməlilər,insan.

Insan bütün ömrü boyu xarici və daxili mühitdən qıcıqlar alır və buna uyğun müəyyən hərəkət edir. insanın aldığı bütün qıcıqlara verdiyi cavab reaksiyası refleks adlanır. Orqanizmin bütün fəaliyyəti 2 sistemin nəzarəti altında olur:

1.sinir sistemi, 2.endokrin sistem.

Neyronun və peyk hüceyrələrini quruluşu.3 cür neyron var: 1.hissi, 2.hərəki, 3.ara

Neyronun xaricində Na, daxilində K ionu toplanır. Impuls ötürülən zaman, neyronun membranındakı kanaldan Na daxil, K xaricə keçir. Bu

zaman enerji -70-(+)50 mv arasında dəyişir, impils ötürülür.

bir neyronun aksonunun digər neyronun dendritinə birləşdiyi yer sinaptik region, impulsların ötürülməsi isə sinapsis adlanır.

Impulslar neyrondan neyrona 6 yolla ötürülür.

Uşaq böyüyüb inkişaf etdikcə neyronların sayı yox, arasında əlaqə artır.

Mərkəzi sinir sisteminin təşkili: neyron, sinir lifi, sinir düyünü, onurğa beyin, baş beyin.

Baş beyin kəllə qutusunda yerləşir, m=1300-1400q, S=2000-2500 kv sm, 12-18 milyard neyron 10 dəfə

çox peyk hüceyrə var.

Baş beyin ibarətdir:1.böyük yarımkürələr, 2.beyincik,3.ara beyin, 4.beyin kötüyü(uzunsov

beyin, ortabeyin, varol körpüsü.)

Insanın ali sinir fəaliyyətləri də baş beyinin yarımkürələrinin qabığı ilə əlaqədardır.

Beyin qabığındakı mərkəzlər

Insanın sağ yarımkürəsi yazılı sol yarımkürəsi şifahi nitqin mərkəzidir.

Sinirlər sinir dəstələrindən, onlar da sinir liflərindən yaranır.

Sinir lifləri: 1.hissi, 2.hərəki, 3.qarışıq.

Büyin kötüyündən 12 cüt(1 cüt azan sinir bütün daxili orqanlardan keçir), onurğa beynindən 31 cüt sinir çıxır.

Boyundan 8, döşdən 12, beldən 5, omadan 5, büzdümdən 1 cüt sinir çıxır.

Onurğa beynindən 31 cüt sinir çıxır, hər sinirin 2 kökü var: 1.ön kök-hərəki sinir, 2.dal kök-hissi sinir.

Mürəkkəb refleks

Sinir sisteminin infeksion xəstəlikləri

DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ

TƏŞƏKKÜR EDİRƏM.