Bilten Vodacoma

Broj 29 ׀ Januar – Mart 2017.

Sadržaj biltena:

• Obilježen Svjetski dan voda 2017 • Studijska posjeta Albanskog Investiciono-razvojnog fonda Vodacomu • Tok Projekta Faze III u Baru, Herceg Novom, Tivtu • Tok Projekta Faze IV - Zajedničko PPOV za Tivat i Kotor • Radna posjeta predstavnika Vodacoma KfW Banci • Humphrey Fellowship stipendija za školsku 2016/2017 godinu • Nacionalni benčmarking u Crnoj Gori • Ekološke zanimljivosti

Obilježen Svjetski dana voda 2017 U organizaciji Vodacoma i Opštine Tivat, 22. marta 2017. povodom Svjetskog dana voda, grupa od 35 učenika i nastavnika osnovnih skola iz Kotora i Tivta obišla je zajedničko postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV) za opštine Tivat i Kotor u Đuraševićima. PPOV su obišli učenici i nastavnici osnovnih škola “Njegoš” i “Savo Ilić” Kotor, „Veljko Drobnjaković“ Risan, “Nikola Đurković” Radanovići, Ivo Visin” Prčanj, “Drago Milović” Tivat i “Branko Brinić” Radovići, predstavnici Opština Tivat i Kotor i predstavnici ViK-a Tivat.

Tokom obilaska, o procesu rada PPOV-a i značaju tretmana otpadnih voda sa fokusom na pozitivan i važan uticaj na stanje životne sredine prisutnima je govorio Predrag Martinović menadžer projekta iz Vodacoma.

Nakon obilaska PPOV-a, u Multimedijalnoj sali Opštine Tivat organizovan je zajednički program učenika osnovnih škola Tivta i Kotora. Ispred Sekretarijata za zaštitu životne sredine i energetsku efikasnost, prisutne je pozdravila Biljana Krivokapić i u ime Vodacoma, obratila se Mladenka Radonjić, marketing koordinator.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Uslijedio je program učenika Osnovnih škola Tivta i Kotora, tokom kojeg su učenici u petominutnom izlaganju prezentovali svoje projekte na temu voda i otpadnih voda u vidu prezentacija i recitacija i na taj način predstavili svoje škole.

Skupština Ujedinjenih Nacija je rezolucijom od 22. marta 1993. godine odlučila da se taj dan svake godine obilježi kao Svjetski dan voda i da se širom svijeta posebno skrene pažnja na probleme vezane za vodu i vodne resurse. Moto Dana voda 2017. je “Voda i otpadne vode”.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Studijska posjeta Albanskog Investiciono-razvojnog fonda Vodacomu U periodu od 29.03. do 31.03.2017. godine, u posjeti Crnoj Gori boravili su predstavnici Investiciono-razvojnog fonda Albanije (Albanian Development Fund).

Prvog dana posjete, delegacija ADF-a, koja je brojala trinaest članova je skupa sa predstavnicima Vodacoma obišla zajedničko postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda za opštine Kotor i Tivat. Nakon obilaska PPOV-a, Vodacom je priredio prijem za članove delegacije, u svojim prostorijama, prilikom kojeg je finansijski analitičar, Sanja Bujiša, zajedno sa kolegama, održala prezentaciju o toku Projekta Vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda na Jadranskoj obali, kojeg od 2004. godine implementira Vodacom.

Drugog dana posjete, organizovan je obilazak Virpazara, vodovodne infrastrukture, rezervoara i PPOV-a u tom mjestu. Nakon Virpazara delegacija ADF-a i Vodacoma sastala se u Baru, sa predstavnicima ViK-a Bar. Trećeg dana posjete, za goste iz Albanije, Vodacom je organizovao obilazak Vladimira i sastanak u ViK-u Ulcinj, nakon kojeg su članovi delegacije obišli i korisnički servis ViK-a Ulcinj, koji je otvoren u septembru 2016. godine. Investiciono-razvojni fond Albanije je javna, državna institucija koja podržava izgradnju cjelokupne infrastrukture u seoskim područjima, a trenutno je usmjerena ka izgradnji vodovodne i kanalizacione infrastrukture. Finansijska sredstva, osim iz Albanskog razvojnog fonda, obezbjeđuje od Njemačke razvojne KfW banke, EBRD-a, EU fondova itd. Trenutno rade projekte za 20 ruralnih područja u Albaniji. Svrha ove studijske posjete ADF-a Crnoj Gori, je bila sa ciljem da se razmijene iskustva sa Vodacomom i ViK-ovima u upravljanju investicijama u vodosnabdijevanju i odvođenju otpadnih voda, koje se posebno odnose na ruralna područja.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Tok Projekta Faze III u Baru U opštini Bar nastavljeni su građevinski radovi na izgradnji vodovodne i kanalizacione mreži u okviru Faze III Projekta vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda na Jadranskoj obali. Izvođač MPP Jedinstvo iz Užica izvodi radove na pumpnoj stanici (PS) Botun, rezervoaru Šušanj 2, sekundarnom kolektoru u Bijelišima, podmorski ispust Sutomore, rehabilitaciju sekundarnog kolektora u centru Bara, sekundarne kolektore na sjeveroistoku Sutomora - polaganje cjevovoda, glavni obalni kolektor u Sutomoru.

Radovi obuhvataju izgradnju 5.8 km vodovodne mreže, 19.2 km fekalne kanalizacione mreže, 1 km atmosferske kanalizacione mreže, jednu pumpnu stanice sa izgradnjom novog podmorskog ispusta “Sutomore” i rezervoar “Šušanj 2”.

Izvođač radova je kompanija MPP Jedinstvo iz Sevojna (Užice, Srbija), a stručan Nadzor vrši kompanija „Dahlem“ iz Njemačke („Inženjer“ po FIDIC uslovima Ugovora). Vodacom je agencija za implementaciju Projekta. Vrijednost radova iznosi 8.329.530,14 eura. Finansijska sredstva su obezbjeđena iz kreditnih sredstava Faze III Njemačke razvojne banke (KfW), u iznosu 7.651.883,00 eura, iz budžeta Opštine Bar u iznosu 521.647,00 eura i donacije KfW banke u iznosu 156.000,00 eura. Rok za završetak svih radova je 25. februar 2018. godine.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Tok Projekta Faze III u Herceg Novom U opštini Herceg Novi, nastavljeni su radovi u okviru projekta izgradnje postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. Radove na PPOV-u kapaciteta 65.300 ekvivalent stanovnika izvodi konzorcijum “Mass Gintas”, kompanija “Dahlem” pruža usluge stručnog Nadzora nad izvođenjem radova. Vodacom je agencija za implementaciju Projekta vrijednog 8,888 miliona eura. U periodu januar - mart Izvođač je radio na testiranju i podešavanju sistema. U skladu sa Aneksom 9 Ugovora, potpisanog 26.01.2017. godine, Izvođač je otpočeo i završio aktivnosti na priključenju glavnog obalnog kolektora iz Igala na novoizgrađenu pumpnu stanicu PS Forte Mare i izvodio je radove na isključenju sa starog i priključenju na novoizgrađeni kanalizacioni sistem na dionici Meljine – Savina. Završetak kompletnog prevezivanja kanalizacije se očekuje krajem aprila.

PPOV Herceg Novi Spajanje starog i novog sistema završeni radovi

Nastavljeni su i građevinski radovi na izgradnji 35.3 km vodovodne i kanalizacione mreže, 11 pumpnih stanica i 1 podmorskog ispusta. Investitor je 22.02.2017. godine preuzeo prioritetne dionice (PS Forte Mare, PS Savina, PS Meljine KT, PS Meljine mala i vezne gravitacione i potisne cjevovode). Nadzor je izdao potvrdu o preuzimanju radova i najavio uskoro kompletiranje i izdavanje liste nedostataka koje Izvođač treba da otkloni u periodu koji mu bude naveden.

Radove izvodi kompanija “Celtikcioglu” iz Turske, usluge stručnog nadzora pruža kompanija Dahlem, dok Vodacom upravlja cjelokupnim Projektom. Vrijednost Projekta iznosi 18,522 miliona eura.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Tok Projekta Faze III u Tivtu U opštini Tivat, na Luštici, u okviru Projekta izgradnje 17,6 km kanalizacione i 14,6 vodovodne mreže sa 6 većih i 6 manjih pumpnih stanica Izvođač je vršio otklanjanje evidentiranih nedostataka prema instrukcijama koje je dobio od nadzornog inženjera. U periodu januar – mart održavani su sastanci svih učesnika na projektu, prilikom kojih su analizirani problemi kao i dinamika njihovih rješavanja. Tokom izvještajnog perioda Vodacom je svojim dopisima detaljno objasnio Investitoru situaciju na projektu i ukazao na potrebu da se što prije organizuje tehnički prijem za predmetni sistem u skladu sa zakonskom regulativom. Radove u okviru ovog projekta je izvodila kompanija “Ludwig Pfeiffer” iz Njemačke. Usluge stručnog nadzora pružala je kompanija Dahlem. Vodacom je upravljao cjelokupnim projektom vrijednim 9,491 miliona eura. Tok Projekta Faze IV - Zajedničko PPOV za Tivat i Kotor U okviru realizacije Faze IV Projekta izgradnje zajedničkog postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV) za opštine Kotor i Tivat, u periodu januar – mart Izvođač je vršio testiranja predviđena ugovorom i otklanjao nedostatke utvrđene u primopredajnoj potvrdi izdatoj od strane nadzornog inženjera.

Tokom izvještajnog perioda Vodacom je svojim dopisima upozorio Investitore na neophodnost njihovog aktivnog doprinosa u cilju rješavanja problema oko daljeg funkcionisanja PPOV-a, a to su formiranje preduzeća koje će upravljati PPOV-om, tehnički prijem, nastavak testiranja, pitanje odvoza mulja sa postrojenja, koje što prije treba riješiti zbog ograničene mogućnosti skladištenja u jednom od rezervoara na PPOV-u. Izvođač radova je kompanija WTE Wassertechnik (Njemačka), dok je za nadzor zadužen GkW Consult (Njemačka). PPOV za Kotor i Tivat je kapaciteta 72.000 ekvivalent stanovnika. Vrijednost projekta je 10,247 miliona eura. Finansijska sredstva su obezbijeđena iz kredita Njemačke razvojne banke KfW, sa obavezom vraćanja duga 58 procenata Opštine Tivat i 42 procenta Opštine Kotor.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Radna posjeta predstavnika Vodacoma KfW Banci Predstavnici Vodacoma boravili su 20. do 22. februara 2017. godine u radnoj posjeti KFW Banci u Frankfurtu. Tom prilikom razmatrane su sledeće teme: - Tok Projekta Faze III u Baru, status Projekata izgradnje vodovodne i kanalizacione mreze i budućeg postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. - Tok Projekta Faze III u Herceg Novom, preostali radovi na izgradnji vodovodne i kanalizacione mreže, testiranje, opravke, video inspekcija i vraćanje površina u prvobitno stanje, kao i preostale aktivnosti na budućem postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda (testiranje). - Tok Projekta Faze IV, zajedničko postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda za opstine Kotor i Tivat i uslovima za formiranje preduzeća za upravljanje PPOV-om; Usvajanje dokumenata o finansiranju preduzeća za upravljanje PPOV-om od strane Skupština Tivta i Kotora. - Tok Projekta Faze V u Ulcinju, revizija glavnih projekata koje je pripremio konsultant za izradu projektne dokumentacije Hydrophil; Obuka za predstavnike Opštine i VIK-a u vezi procedura KfW banke; Hidraulički model i scenarija vodosnabdijevanja za Veliku Plažu. - Tok Projekta Faze V2 za Kotor, Tivat i Herceg Novi, Pripremna studija; Tabele troškova i finansiranja mjera; Hitne mjere; Postrojenja za solarno sušenje mulja i rekultivacija neuređenih odlagališta; Prateće mjere za održivo upravljanje PPOV-ima. Humphrey Fellowship stipendija za školsku 2016/2017 godinu Milica Petrović iz komercijalnog sektora Vodacoma, dobitnica je Humphrey Fellowship stipendije za školsku 2016/2017 godinu koju finansira Ministarstvo inostranih poslova Sjedinjenih Američkih Država.

Nova znanja tokom izučavanja prirodnih resursa (prevashodno vode), politikama očuvanja životne sredine, finansijskim instrumentima koji se mogu iskoristitu u cilju žaštite životne sredine, zajedno sa 11 Humphrey kolega (Nepal, Indija, Mongolija, Pakistan, Ukrajina, Papua Nova Gvineja, Svazilend, Sudan, Gana i Kina) u jednogodisnjem trajanju Milica stiče na Univerzitetu Kornel, jednom od centara nauke u Americi.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Humphrey program nije fokusiran isključivo na akademsko već i na profesionalno usavršavanje, a u skladu sa potrebama svakog od učesnika posebno. Tokom boravka u Americi Milica je imala priliku da se upozna sa predsjednicima asocijacija voda (National Water Association i American Water Works Association), direktorima vodovodnih preduzeća, osnivačima nevladinih organizacija koje se bave održivošću vodnih resursa (Water for People), profesionalcima koji se bave finansiranjem vodovodne i kanalizacione infrastrukture (Morgan Stanley, Standard and Poor’s, Ernst&Young) i donosiocima odluka o ulaganjima u vodovodnu i kanalizacionu infrastrukturu (Central New York Water Authority).

Milica Petrović je uputila pismo zahvalnosti svojoj kompaniji, Vodacomu, koja je kako navodi imala razumijevanja za njeno jednogodišnje odsustvo i koja u svakom pogledu podržava zaposlene da se usavršavanju i proširuju svoja znanja. Nakon završetka programa Humphrey Fellowship stipendije za školsku 2016/2017 godinu, ona namjerava da se vrati u Crnu Goru i nastavi sa radom u Vodacomu. Nacionalni benčmarking u Crnoj Gori Predstavnik Komercijalnog sektora Vodacoma, na poziv Ministarstva održivog razvoja i turizma, predstavlja dio tima radne grupe koja će u narednom periodu raditi na izradi Projektnog zadatka u cilju uspostavljanja Nacionalnog benčmarkinga u Crnoj Gori. Ministarstvo održivog razvoja i turizma će objaviti poziv za izbor Konsultanta koji će raditi na izradi pravilnika i uputstava Benčmarking procedura kao i na definisanju podataka i indikatora koji će se pratiti na nacionalnom nivou, ali i na nivou preduzeća u cilju unaprijeđenja poslovanja Vodovodnih i kanalizacionih preduzeća u Crnoj Gori. Zakon o komunlanim djelatnostima, usvojen u avgustu 2016. godine i predviđa međusobno poređenje poslovanja i pokazatelja učinaka vršilaca komunalnih djelatnosti na bazi propisanih indikatora kroz benčmarking, te će ova aktivnost ubuduće biti obavezujuća za Vodovodna i kanalizaciona preduzeća. Održan je prvi sastanak radne grupe na kojem se radilo na izradi Projektnog zadatka. Dogovoreno je da na sljedećem sastanku radne grupe Vodacom, kao začetnik Benčmarkinga u Crnoj Gori, održi kratku prezentaciju o Benčmarkingu kako bi se svi akteri radne grupe detaljnije upoznali sa pretpostavkama i procedurama Benčmarkinga, kao i da sačini spisak podataka i indikatora koji će se pratiti na nacionalnom nivou i na nivou preduzeća, a koji će biti sastavni dio Projektnog zadatka za Konsultanta.

BILTEN VODACOMA BROJ 29

Ekološke zanimljivosti Reciklirati otpadne vode Tema ovogodišnjeg Svjetskog dana voda je ’Voda i otpadne vode’. Od 2025. godine apsolutna nestašica vode biće svakodnevna realnost za otprilike 1,8 miliona ljudi. Otpadne vode su bogate ugljenikom i hranjivim materijama i pravilnim prikupljenjem i preradom mogu se obezbijeditii nove vode, đubriva i energija.

Opširnije na linku: https://theconversation.com/how-recycled-water-could-revolutionise-sustainable-development-73815 Ostalo samo korito: Jablaničko jezero gotovo presušilo Bosna i Hercegovina je jedna od vodećih zemalja po količini i čistoći vode, a veliki dio tih voda su vještačka jezera nastala izgradnjom brana na uskim koritima rijeka. Jedno od njih je i Jablaničko jezero, vještačka hidroakumulacija na rijeci Neretvi. Usljed slabijih padavina i slabijeg dotoka vode, ova kao i sve slične akumulacije, u naglom su opadanju vodostaja zbog proizvodnje električne energije.

Opširnije na linku: http://www.nezavisne.com/novosti/drustvo/Ostalo-samo-korito-Jablanicko-jezero-gotovo-presusilo-VIDEO/411514