bilişim teknolojilerinin okullarda kullanımı: Öğretmenlerin teknolojiyi kullanma durumları

Bilişim Teknolojilerinin Okullarda Kullanımı: Öğretmenlerin Teknolojiyi Kullanma

Durumları

Doç. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU Yrd. Doç. Dr. Cenk AKBIYIKHacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Erciyes Üniversitesi Eğitim FakültesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Böl.06532, Beytepe ANKARA 38039, Kayseri

Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi 1-3 Ekim 2009, Sürmeli Efes Otel, Selçuk/Kuşadası

218. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 1-3 Ekim 2009, Selçuk/Kuşadası

Giriş

Bir toplum olarak ilerleyebilmek için okullarda iyi bir eğitimin veriliyor olması gerekir.

Okullarda iyi bir eğitimin verilebilmesi, yani öğrencilerin başarılı olabilmeleri için okuldaki öğretimin niteliğinin yükseltilmesi gerekir.

Okullardaki başarı grafiği de, nitelikli öğretmenler olmadan önemli düzeyde

yükseltilemez. iyi öğrencilere sahip olunabilmesi için iyi öğretmenlere

ihtiyaç vardır


Giriş (2)

Öğretmen yetiştiren kurumlara büyük sorumluluklar düşmektedir.

Ancak öğretmenlerin istenilen nitelikte olabilmeleri de bir takım standartların olmasına bağlıdır. Bu standardı sağlayacak yollardan birisi öğretmen

yeterlikleridir


Giriş (3)

Yeterlik: “bir meslek alanına özgü görevlerin yapılabilmesi için

gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve tutumlara sahip olma durumu”.

Öğretmen Yeterlikleri “Öğretmenlik mesleğini etkili ve verimli biçimde yerine

getirebilmek için sahip olunması gereken genel bilgi, beceri ve tutumlar”.


Giriş (4)

Öğretmen yeterlikleri konusunda özellikle batılı ülkelerdeki alan yazın (literatür) incelendiğinde teknoloji yeterliklerinin öğretmen yeterliklerinin ayrılmaz

bir parçası olduğu Ülkemizde yapılan araştırmalar

öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının teknoloji okur-yazarı olmayı bir öğretmenin önemli bir niteliği olarak gördükleri anlaşılmaktadır.


Giriş (5)

Teknolojinin öğrenme-öğretme süreçlerindeki potansiyeli ve gücü Eğitimcilerin teknoloji yeterlikleri onların sunacakları

hizmeti doğrudan etkileyecektir Eğitim etkinliklerini geliştirme çabalarında teknolojinin

etkili bir şekilde kullanımının sağlanması çok önemlidir Öncelikle öğretmenlerin teknoloji okur-yazarı olmaları

yolunda çaba harcanmalı ve bu çabaların boşa gitmemesi için yani kazandırılan becerilerin kullanılmayarak unutulmaması için becerileri kullanabilecekleri ortamların da sunulması gereklidir.


Giriş (6)

Bilim ve teknolojide hızlı gelişmeler yaşanmakta 21. yüzyıl bilgi çağı olarak da adlandırılmaktadır Bilginin kapsamı, bilgiye erişim şekli ve hızı değişmekte,

bilgiye erişimde yeni kanallar ortaya çıkmaktadır Günümüz okullarından beklenen

• Bireylere (öğrencilere) bir takım beceriler kazandırmak

– bilgiye ulaşan ve onu etkili bir şekilde kullanma – teknolojiyi kullanabilme

• Bu bireyleri yetiştirecek olan öğretmenlerin durumu– Öğretmenlerin de bu tür becerilere sahip olmaları

beklenmektedir.


Giriş (7)

Eğitim kurumları bilgisayar teknolojilerinden yararlanma çabası içinde

değişik uygulamalar yürütmektedirler

Teknolojinin eğitimde kullanımıyla ilgili neler yapılabilir? Bilgi teknolojilerinin işlevleri her geçen gün artmakta

• öğrenme-öğretme süreçlerini etkiliyor• eğitimin ekonomik ve toplumsal işlevlerini etkiliyor

BT’nin eğitim sisteminde etkili bir şekilde kullanılabilmesinde öğretmenlerin konumu


Giriş (8)

Uluslararası Eğitim Teknolojileri (Derneği) Birliği (The International Society for Technology in Education-ISTE)

Teknolojinin eğitimde kullanılmasıyla ilgili çalışmalar yapıyor

ISTE’ye göre öğretmen standartları, teknoloji okuryazarı olmayı, derslerinde teknolojiyi kullanabilmeyi, öğrencilerini teknolojiyi kullanmaya yöneltebilmeyi, öğrenme çevresini öğrencilerin teknolojiyi

kullanabilecekleri biçimde düzenleyebilmeyi, meslektaşları ile İnternet üzerinden iş birliği yapabilmeyi

kapsamaktadır.


Giriş (9)

Bu noktada öğretmenlerin bilişim teknolojilerini kullanma durumlarının ortaya konması.

Alan yazında okullarda bilişim teknolojileriyle ilgili çalışmalar bilişim teknolojilerinin entegrasyonu, bilgisayar destekli eğitim, öğretmenlerin derslerinde bilişim teknolojilerini kullanma durumları

Ancak teknoloji sürekli olarak gelişmekte ve bu teknolojileri kullanan kişilerin

ihtiyaçları da buna paralel olarak değişmektedir. bilişim teknolojilerini okullarda kullanması gereken kişiler olan

öğretmenlerin • durumlarının daha net bir şekilde ortaya konabilmesi, • yaşanan sorunların ve bunların çözümleriyle ilgili önerilerin

yapılabilmesi açısından • bu konular üzerinde gerek nicel gerekse nitel çalışmaların

yürütülmesine ihtiyaç duyulmaktadır.


Çalışmanın Amacı

Bu çalışma öğretmenlerin bilgi teknolojilerini kullanma durumlarını incelemeyi amaçlayan betimsel bir çalışmadır.

Çalışmada bilişim teknolojileri öğretmenlerinden, okuldaki diğer öğretmenlerin bilgi teknolojilerini

kullanma durumu konusundaki görüşleri alınmıştır.

??


Yöntem: Çalışma Grubu

Araştırma Grubu: Çalışma grubu, Türkiye’nin çeşitli illerinde çalışan

• 121 bilişim teknolojileri öğretmeni

Eğitim Durumları:• BÖTE Bölümü: %88.4• Teknik Eğitim Fakültesi: %11.6’sı

Cinsiyet: • Erkek: %57• Kadın: %43

Hizmet deneyimleri: 1-5 yıl Çalışılan okullar: Büyük çoğunluk il ve ilçe

merkezlerindeki ilköğretim okullarında çalışıyorlar.


Yöntem: Veri Toplama Aracı

Araştırmada, verilerin toplanması için bir anket kullanılmıştır.

Ankette, kişisel bilgiler, okul ve öğrenci bilgileri, öğretmenlerin derslerinde BT kullanma durumları

şeklinde beşli likert tipi maddeler bulunmaktadır.

Anketteki beşli likert seçenekleri "Hiç, Nadiren, Bazen, Sık Sık, Her Zaman" şeklinde belirlenmiştir.


Yöntem: Verilerin Çözümlenmesi

Verilerin çözümlenmesinde, yüzde ve frekans analizi yapılmış, ortalamalar hesaplanmıştır.


BulgularÖğretmenlerin Bilgi Teknolojilerini Kullanma Durumu (1)

BT Kullanma Durumları Hiç Nadiren Bazen Sık SıkHer

ZamanToplam

1- Sözcük işlemciler (Ör., MS Word)

f 22 27 28 30 8 1152,78

% 19,13 23,48 24,35 26,09 6,96 100

2- Elektronik tablolama programları (Ör., MS Excel)

f 48 32 19 11 3 1132,02

% 42,48 28,32 16,81 9,73 2,65 100

3- Sunu programları (Ör., MS PowerPoint)

f 33 18 28 27 10 1162,68

% 28,45 15,52 24,14 23,28 8,62 100

4- Çizim programları (Ör., Macromedia Freehand)

f 92 8 4 2 2 1081,28

% 85,19 7,41 3,70 1,85 1,85 100

5- Fotoğraf düzenleme programları (Ör., Adobe Photoshop)

f 82 16 7 2 1 108

1,37 % 75,93 14,81 6,48 1,85 0,93 100

6- 2B Animasyon programları (Ör., Macromedia Flash)

f 94 12 2 0 1 1091,18

% 86,24 11,01 1,83 0,00 0,92 100

7- 3B Animasyon programları (Ör., 3D Studio)

f 105 1 1 1 1 1091,09

% 96,33 0,92 0,92 0,92 0,92 100

X


Bulgular (1)

Ofis programlarının kullanılma durumu: Yanıtlar “hiç” ve “nadiren” seçeneklerinde

yoğunlaşmaktadır. • sözcük işleme (x=2.78) ve • sunu programları (x=2.68) orta sıklıkta kullanılmakta • elektronik hesaplama programları (x=2.02) pek

kullanılmamaktadır. Bilişim Teknolojileri öğretmenlerine göre bu programları

hiç kullanmayan öğretmenlerin oranı:• sözcük işleme programları için: %19.13, • elektronik tablolama programları için: %42.48, • sunu programları için: %28.45


Bulgular (2)

Grafik tasarım ve masaüstü yayımcılık programlarının kullanılma durumu: Çizim, fotoğraf düzenleme, film düzenleme, animasyon ve

masaüstü yayımcılık programları öğretmenler tarafından neredeyse hiç kullanılmamaktadır.

Bu tür programlar uzmanlık ve bazı durumlarda yaratıcılık gerektiriyor




ZamanToplam

8- Film düzenleme programları (Ör., Adobe Premiere)

f 105 2 0 0 2 1091,09

% 96,33 1,83 0,00 0,00 1,83 100

9- Webde yayımcılık-html editörleri (Ör., MS FrontPage)

f 95 10 2 0 2 1091,20

% 87,16 9,17 1,83 0,00 1,83 100

10- Masaüstü yayımcılık (Ör., Adobe PageMaker)

f 103 2 2 1 1 1091,12

% 94,50 1,83 1,83 0,92 0,92 100

11- Anında mesajlaşma programları (Ör., Ms Messenger)

f 76 14 12 5 3 1101,59

% 69,09 12,73 10,91 4,55 2,73 100

12- Web gezginleri (Ör., Internet Explorer)

f 36 19 25 23 11 1142,60

% 31,58 16,67 21,93 20,18 9,65 100

13- Benzeşim programlarıf 88 11 4 3 4 110

1,40% 80,00 10,00 3,64 2,73 3,64 100

14- Dersle ilgili filmler, belgesellerf 16 18 49 23 8 114

2,90% 14,04 15,79 42,98 20,18 7,02 100

X




ZamanToplam

15- Dersle ilgili animasyonlarf 32 26 33 14 7 112

2,45% 28,57 23,21 29,46 12,50 6,25 100

16- Eğitim yazılımlarıf 33 28 30 13 9 113

2,44% 29,20 24,78 26,55 11,50 7,96 100

17- Dersle ilgili web sitelerif 31 28 30 19 6 114

2,48% 27,19 24,56 26,32 16,67 5,26 100

18- Arama motorlarıf 25 24 23 27 14 113

2,83% 22,12 21,24 20,35 23,89 12,39 100

19- Elektronik veritabanları, ansiklopediler

f 59 22 16 9 5 1111,91

% 53,15 19,82 14,41 8,11 4,50 100

X


Bulgular (3)İnternet tabanlı teknolojilerin kullanılma

durumu: Bu grupta bulunan

web gezginleri, haberleşme programları, arama motorları, elektronik veritabanları ve dersle ilgili web sitelerinin kullanımı

incelendiğinde öğretmenlerin en çok arama motorlarını (X=2.83) kullandığı görülmektedir.

Yeni hazırlanan öğretim programlarının proje geliştirmeye, araştırma yapmaya verdiği önem göz önüne alınırsa bu veriler ışığında öğretmenlerin elektronik veritabanlarının getirilerinden habersiz olduğu sonucuna varılabilir.


BT Öğretmenlerinin Görüşleri (1)

Kaynakların Kullanılmaması:

Dersimin olmadığı zaman öğrenci ve öğretmenler için labı açıyorum ama iki okula birden gittiğim için zor oluyor. Öğretmenlere ben yokken idareden bilgisayar laboratuarının anahtarını alıp girin diyorum ama sadece internetten bir şeye bakacakları zaman gidiyorlar. Bazen de onu bile benden istiyorlar (Yıllık, günlük plan, vs.) (Öğretmen-100).


Bulgular (4)

Dersle ilgili yazılımlar, filmler ve animasyonların kullanılma durumu: Dersle ilgili kaynaklar içinde en sık belgesel ve filmlerin

kullanıldığı görülmektedir (x=2.90). Dersle ilgili animasyonlar Eğitim yazılımları ve Dersle ilgili web siteleri

orta sıklıkta kullanılıyor görünmektedir.


Bulgular (5)

BT Sınıflarını BDE amaçlı kullanımı: Öğretmenlerin BT sınıflarını BDE amaçlı kullanma

konusunda pek istekli değiller. Bu durumun bir nedeni

BT sınıfları yetersiz Öğretmenler BDE konusunda deneyimsiz

Ancak bu deneyim eksikliklerini karşın bu eksikliklerini kapatmak amacıyla kendilerine sunulan fırsatları değerlendirme konusunda gereken çabayı göstermiyor olmaları bilişim teknolojileri öğretmenlerince eleştirilmektedir.



Öğretmenlerin İsteksizliği:

Okulumuzda hafta sonları bilgisayar kursu verilmektedir, öğretmenlerimizin bu kursa daha fazla katılım göstermesini isterdim. Branş öğretmenlerinin bilgisayar teknolojilerini derslerinde kullanmaları için daha fazla çaba göstermelerini, materyal hazırlamak- hazırlatmak için istekli olmalarını isterdim (Öğretmen-37).



Sistemden Kaynaklanan Sorunlar:Gerek öğrenci gerekse öğretmenlerin il ya da ülke genelinde yapılan yarışmalara katılması konusunda okulumuz oldukça aktif ve bu konuda idari kademe de öğretmenleri desteklemektedir. Öğretmenlerimizin kişisel ve mesleki gelişimi için ilimizde bazı sertifika programları açılmaktadır ancak bu programlara katılabilmek için okulumuzca “ders saatlerini aksatmama” şartı aranmakta bu yüzden ikili eğitim yapılan okulumuz için bu programlar etkili olamamaktadır (Öğretmen-87).



İşleri Başkalarına (BT Öğretmenlerine) Yaptırma Hastalığı:

Bilgisayar öğretmenlerinin okullarda daha verimli kullanılmasını isterdim. Diğer öğretmenlerin ve idarenin bize bakış açısının değişmesi gerekir. Bizim bilgimizin ve zamanımızın daha verimli kullanılmasını isterdim. Öğretmenlerin ve idarecilerin angarya işleri o kadar çok vaktimi alıyor ki gün bitiminde işe yarar hiç bir şey yapmamış oluyorum (Öğretmen-44).



Olumlu Deneyimler:… Diğer öğretmenlerin derslerinde bilgisayar laboratuarını kullanmak istemeleri ve bilgisayar ortamındaki materyallerini kullanarak ders anlatılması çok güzel deneyimler oluyor. Cumhuriyet Bayramı ve 10 Kasım gibi özel günlerde slayt gösterileri hazırlanması ve bunu bütün okulun izlemesi çok güzel duygular. Bu günlerin anlam ve öneminin daha iyi anlaşılmasını sağlıyor. Ancak teknolojiye uzak bakan öğretmenlerimiz de var. Bunların da teknolojiye sıcak bakmalarını sağlamak ve ayrıca her sınıfa bir bilgisayar ve projektör kurulması gerektiğini düşünüyorum (Öğretmen-107).


Sonuçlar

Öğretmenler en çok sözcük işlemcilerini ve sunu programlarını kullanmaktadır.

Ancak bilgisayar okuryazarı bir öğretmenin en sık kullanacağı programlardan biri olan sözcük işlemcilerin öğretmenlerin yaklaşık beşte biri tarafından hiç kullanılmıyor olması düşündürücüdür.

Elektronik hesaplama programları ise öğretmenler tarafından pek kullanılmamaktadır. Bu bulgular bazı öğretmenlerin bilgisayar ortamında

materyal, ders notu, sınav vs. hazırlama işiyle hiç uğraşmadıkları şeklinde yorumlanabilir.


Sonuçlar (2)

Çizim, fotoğraf düzenleme, film düzenleme, animasyon ve masaüstü yayımcılık programları öğretmenler tarafından neredeyse hiç kullanılmamaktadır.

İnternet tabanlı programlardan öğretmenler en çok arama motorlarını kullanmaktadır.

Haberleşme programları ve elektronik veritabanlarının pek kullanılmamaktadır.

Dersle ilgili yazılımlar, filmler ve animasyonlar gibi kaynaklar içinde en sık belgeseller ve filmler kullanılmaktadır.

Dersle ilgili animasyonlar orta sıklıkta kullanılmaktadır. Eğitim yazılımları öğretmenlerin yaklaşık üçte biri

tarafından kullanılmaktadır.


Son Söz…

Araştırmalar diyor ki: Teknoloji kullanımının artmasına karşın sınıf içi

uygulamalar hemen hemen hiç değişmemektedir. Buradan hareketle yeniliklerin önündeki engellerin hemen hiçbir zaman teknolojinin kendisinden kaynaklanmadığı söylenebilir.

Engellerin temelinde sosyal, politik ve ekonomik faktörler yatmaktadır.


Son Söz… (2)

BT kullanımının önündeki sosyal ve ekonomik engellerin olumsuz etkilerini en aza indirecek önlemlerin alınması gerekmektedir.

Bu bağlamda öğretmenlerin BT kullanımının özendirilmesi, bu amacı desteklemek amacıyla hizmet-içi eğitim

etkinliklerinin sunulması ve bu etkinliklerinin sürekli olmasının sağlanması

önerilebilir. Bilgisayar kullanımı konusunda öğretmenlere verilen

eğitimler, onların bilgisayar kullanmaları ve öğretim davranışları üzerinde olumlu etkileri olmaktadır.


Son Söz… (3)

Teknoloji Kullanımını Etkileyen Değişkenler Sınıflarda bilgi teknolojilerinin kullanılma sıklığı,

• donanımın kullanıma sunulmuş olması, • yönetimin destekleyici tutumu ve • araçların kullanımı ile ilgili verilen eğitimin düzeyi ve

miktarı ile bağlantılıdır.


Teşekkürler!

Doç. Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU

Hacettepe Üniversitesi, Eğitim FakültesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü06532, Beytepe ANKARA

e-Posta: [email protected]: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/

bilişim teknolojilerinin okullarda kullanımı: Öğretmenlerin teknolojiyi kullanma durumları

Documents