bideoa eta hezkuntza
DESCRIPTION
Teknologizatuak taldearen gai libreaTRANSCRIPT
Bideoa eta honen erabilera HHn
Teknologia Berriak
Patricia Longo eta Maialen Sarasua3HH
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
BIDEOA ETA HONEN ERABILERA HAUR HEZKUNTZAN
AURKIBIDEA
1. SARRERA ..………………………………………………………………....
…3
2. BIDEOA ..…………………………………………………………………....
…3
a. DEFINIZIOA
………………………………………………………….3
b. SAILKAPENA
………………………………………………………...4
c. SAIO BAT NOLA ANTOLATU
……………………………………6
d. BIDEO DIDAKTIKOAK AUKERATU ETA EBALUATU
……………………………………………………..…...…………..
……9
3. ERABILERA HAUR HEZKUNTZAN ………………………………...
….14
a. BIDEOA ARLO KURRIKULARRAREN EUSKARRI
………….14
b. BIDEOA HAUR HEZKUNTZAN: PROPOSAMENAK
………..15
c. GURE PROPOSAMENAK HAUR
HEZKUNTZARAKO……...20
i. ARIKETAK
BIDIOEKIN…………………………………...20
ii. ARIKETAK
KAMARAREKIN……………………………..23
4. NON AURKITU BIDEOAK
…………………………………………….....24
2
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
a. INTERNET
…………………………………………………………..24
b. DENDAK ETA LIBURUTEGIAK
………………………………...29
c. BIDEOTEKAK ………………………………………………………
29
5. ONDORIOAK
……………………………………………………………….30
6. BIBLIOGRAFIA
……………………………………………………………..32
SARRERA
Teknologia berriak gizarteko esparru guztietara zabaldu dira
gaur egun, eta hauen artean hezkuntzan hartzen duten papera
aztertzea ezinbestekoa da eskoletan hauen erabilpena sustatu eta
egokitzeko. Guk, oraingoan, bideoen erabilpena aztertuko dugu.
Azken hamarkadetan bideoa eskoletan sartu da eta geroz eta
erabilpen anitzagoak eskaintzen dituen baliabidea dugu. Hala ere,
honen inguruan asko dago egiteko, oraindik ere bere erabilpena
eskasa eta nahiko okerra baita ikastetxe askotan.
3
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Irakasleek bideoak eskaintzen dutenaren inguruko formakuntza
falta da honen arrazoi nagusietako bat, eta teknologiak etengabe
aldatzen ari diren gizarte honetan, etengabeko formakuntza
ezinbestekoa da arlo honetan.
BIDEOA
a. DEFINIZIOA
Bideoa atentzioa erakartzeko sistema eta prozedura
elektronikoen bidez mugimenduan dauden imajinak eta soinuak
berehala erreproduzitzeko balio duen sistema da.
Ikus-entzunezko baliabide bezala, ikus-entzunezko ekosistema
osatzen duten beste baliabidetatik bereizten dituen ezaugarri batzuk
ditu bideoak. Honakoak dira esanguratsuenak:
Mezuei iraunkortasuna ematen die eta hauen kontserbazioa eta
elkartrukatzea bermatzen ditu.
Grabatuaren berehalako erreprodukzioa ahalbidetzen du.
Nahi adina aldi erabil daitekeen euskarria dauka.
Beste sistemen bidez eginiko produkzioen trasbasea
ahalbidetzen du, hortaz, euskarrien euskarria dela esaten dugu.
Definizio txikiko (VHS) edo handiko (DVD) imajina izan dezake.
Mikra-komunikazio prozesuak ahalbidetzen ditu.
Bideoa gelan sartzeak eta erabiltzeak, irakas- ikasketa prozesua
ematen den inguruan aldaketa handiak ekar ditzake. Erabilpen honek
behin behinekoa bada, bideoa ikasleen distrakziorako edo lana
arintzeko baliabidea izan daiteke. Baina bideoaren erabilpena ohizkoa
4
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
eta iraunkorra bihurtzen bada, ikas-prozesuan parte hartzen duten
baliabidea izango da.
Bideoa baliabide didaktiko bezala, ezaugarri batzuk ditu,
esaterako bere prezio murritza edo erabilpen erraza. Ezaugarri hauek,
ikasketa prozesuaren hainbat momentutan erabilgarria egiten dute
bideoa obserbazio baliabide, espresio baliabide, auto-ikasketa
baliabide edota irakaste laguntza baliabide gisa.
b. SAILKAPENA
Bideoen artean, guk bideo-hezigarrietan edo bideo
didaktikoetan zentratuko gara hauek baitira gure irakasle lanbidean ,
gelan erabilgarriak izango direnak.
Bideo didaktikoa irakaskuntza prozesuan baliagarria izan
daitekeen bideo-materialari esaten zaio.
Kontzeptu honek, bideo didaktikoak (irakaskuntzarako bereziki
egindakoak) eta irakaskuntzarako bereziki eginak ez diren beste
bideo batzuk hartzen ditu bere baitan, hauek irakaskuntza-ikaskuntza
prozesurako baliagarriak izan daitezkeen bitartean.
Bideo didaktikoen estrukturari erreparatuta, bideoak bost mota
nagusietan banatzen dira:
Dokumentalak : era antolatu batean, gai konkretu bati
buruzko informazioa azaltzen dute, esate baterako
Atenaseko Akropoliei buruzkoa.
Narratiboak : argumentu baten bidez, ikasleentzat
esanguratsuenak diren informazio eta datuak
presentatzen dituzte, esate baterako, pertsonai baten
bizitza aurkezten dute eta honen bidez Atenasen egoera
aurkezten dute.
5
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Kontzeptu bakarrekoak : kontzeptu baten aurkezpenean
zentratzen diren iraupen laburreko bideoak dira, esate
baterako batuketak zer diren azaltzen duen bideoa.
Gai batekoak: bideo didaktiko klasikoak dira. Hauek era
sistematikoan eta ikasleei egokitutako sakontasunarekin
joaten zaie azaltzen landu beharreko kontzeptuak edo
puntuak, gai zehatz baten barruan. Esate baterako,
Euskal Herriko geografia azaltzen duen bideoan, ibaien,
mendien … atalak bereiziko dira.
Motibagarriak: Hauen helburu nagusia motibatzea,
atentzioa deitzea, interesa piztea … da. Horretarako,
askotan edukiak edota zehaztasun zientifikoa alde batera
uzten dira eta istorio bat bezala aurkezten da. Esaterako,
HIESA zer den azaltzeko erabiltzen diren memoriak
fikzioarekin nahastuak.
Ondorioz, bideo didaktikoen funtzioak (Informatzea,
irakastea, heztea eta jakinaraztea, motibagarria, ebaluatzeko,
ikertzeko, mintzatzeko, ludikoa, berritzailea, testigantzakoa …) asko
direla esan dezakegu eta funtzio horietako askok oso baliagarriak
izango zaizkigu gure irakasle lana egiterakoan, batez ere haur
hezkuntzan, irakurketa-idazketa oraindik ez baitute menperatzen eta
baliabide honen bidez, hutsune hori bete dezakegulako.
c. SAIO BAT NOLA ANTOLATU
Estrategia didaktiko bat izateak bideoaren erabiltzen den
saio batean planteatutako helburuak lortzea bermatzen du. Hau da,
bideoaren erabilera mezu audiobisual bat inongo helbururik gabe
kontenplatzeak ekiditen du. Ondorioz, estrategia didaktikoak,
6
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
bideoaren erabilera gelan ikaste prozesuan helburu argi batzuk
izatea eta hauen lorpena bermatzen dute.
Estrategia didaktikoak honako alderdiak izango ditu kontutan:
Aurkezpena : Irakasleak jakin behar du bideoaren aurkezpena
baino lehen zer esango duen. Horretarako, hartzaileen
ezaugarriak, adina, ezagutza maila, jorratuko duen gaiari buruz
duten informazioa, interesak, … hartu beharko ditu kontutan.
Hau guztia kontuan izanda, irakasleak oso argi izan behar du
bideoaren aurkezpena nola egingo duen, zein alderdi
azpimarratuko dituen, azaldu behar dituen alderdiak edota
bideoa ikusi aurretik eman behar dituen azalpenak.
Ikusketaren baldintzak : bideoa zenbat aldiz jarriko den, nola
jarriko den eta zein egoeratan jarriko den hartu behar du
irakasleak kontutan. Honek, bideo jartzerakoan emango diren
egoera ezberdinak aztertuak izan behar ditu. Hau da, bideoa
zenbat aldiz jarriko duen eta jartzen duen bakoitzean nola
eramango du aurrera emanaldi hori,emanaldiak jarraian izango
diren ala denbora tarte bat utziko duen emanaldi batetik
bestera … Erabaki hauek guztiek arrazoi batzuk izango dituzte
eta hauek garbi gelditu behar dira ikuslearentzat. Bestalde,
bideoaren luzerak eta saioaren iraupenak ere bideoaren
emanaldia baldintzatuko dute eta hau ere kontutan izan behar
da.
Jarduerak ikasleentzat : Batzuetan ikasleek ez dituzte bideo
didaktikoek azaltzen dituzten kontzeptuak ikasten edo
barneratzen, baliabide honek sortu dezakeen pasibotasuna dela
eta, askotan bideo baten ikusketa, esfortzurik eskatzen ez duen
kontenplazio bihurtzen delako.
7
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Pasibotasun hori haustea ezinbestekoa da, ikasleek bideoaren
edukiera barneratu eta ulertu ahal izateko. Hau lortzeko,
ikasleak bideoa ulertzeaz gain, haien atentzioa motibatu behar
da eta pasibotasun hori hautsi, ikasleek bideoa ikusten duten
bitartean jarduerak proposatuz.
Jarduera hauek egiteko, bideoa behin baino gehiagotan jarri
dezakegu eta modu honetan, irakaslearentzat garrantzitsuak
diren edukiak behin baino gehiagotan aztertzeko aukera
emango zaie ikasleei.
Era berean, beste ataletan aipatu dugun bezala, bideoaren
izaera dela eta, errepasorako, kontzeptuak eskaintzeko,
azaltzeko, sarrera emateko … baliagarria izan daitekeen
baliabidea dugu bideo didaktikoa.
Irakaslearen jarduera : Irakasleak oso garbi izan behar du
bideoaren emanaldiaren aurretik, bitartean eta ondoren egin
behar duena. Aurrera eraman behar dituen ekintzen artean
bideoa gelditzea eta aurrera edo atzera pasatzea ditugu eta
hauek egiteko garbi izan behar di noiz egin nahi duen eta
zertarako.
Horrez gain, bideoari sarrera bat eman beharko dio, aurretik
eman beharreko azalpenak emango ditu, ikasleak motibatuko
ditu eta bideoa ikusi ondoren edo bitartean egin beharreko
jarduerak prestatutak izan behar ditu.
Honek guztiak, aurretik saioa prestatzea eskatzen du.
Bateratze-lana egiteko gidoia : Behin emanaldia edo
emanaldiak bukatu ondoren, ikaslek, irakaslearen laguntzaz,
bateratze-lana egitea oso egokia da. Bateratze-lan honen
bidez, emanaldiaren eduki garrantzitsuak azpimarratzeko,
zalantzak agertzeko eta azaltzeko, eta edukien barneratzeari
lagunduko dio.
8
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Bateratze-lan hau aurrera eramateko, irakasleak gidoi bat
prestatuta izan behar du non ikasleak ezarritako
helburuetarantz gerturatuko dituen, bideoan azaldu diren
alderdi garrantzitsuak ahaztea ezinduz.
Material osagarria : Material complementario. Los medios
audiovisuales utilizados como recursosdidácticos no deben
agotarse en ellos mismos. Su función es complementar la
acción del profesor que, a su vez, puede ir acompañada de
otros recursos, audiovisuales o no, a los que también deben
complementar.
Los materiales complementarios apoyan la explicación que
los alumnos reciben a través de la videolección. Su misión
consiste en hacer hincapié sobre aquellos aspectos que no
queden suficientemente claros o en otros que, por su dificultad
o por su interés, necesitan una atención especial.
Estos materiales complementarios pueden ser apuntes que
completen o aclaren aspectos de la videolección. Fichas o
apuntes ciegos que los alumnos deben completar mientras
ven el videograma. Guías de visionado, donde aparecen los
objetivos del programa y se les indica cuáles son los aspectos
que deben quedar claros, una vez concluido el videograma.
Materiales de prácticas, que los alumnos pueden tener en
sus manos mientras contemplan un programa que les explica
cómo se lleva a cabo la práctica. Colecciones didácticas que
observan los alumnos, tales como colecciones de plantas,
rocas, insectos, etc. Transparencias de retroproyector, que
utiliza el profesor para aclarar algunos aspectos de la lección,
introducir a los alumnos en el tema o hacer un esquema de los
contenidos. Diapositivas, que puede utilizar el profesor como
material de refuerzo o de repaso. Estas diapositivas pueden
9
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
ser imágenes del vídeo o imágenes tomadas durante el rodaje.
El profesor puede utilizarlas también como base de la
explicación del tema dejando el vídeo como medio de
introducción o para el final como recapitulación.
El pase del videograma también se puede completar con otros
apoyos gráficos como carteles, mapas o dibujos que pueden
ser entregados a los alumnos me-diante fotocopias. Los viajes
de prácticas y las excursiones pueden ser también un
complemento ideal al visionado de un vídeo sobre el mismo
tema, aun-que, en este caso, sería más propio afirmar que la
actividad principal es el viaje
o la excursión y que el vídeo funciona como un material
complementario de in-formación previa o de refuerzo o
recuerdo posterior.
a. BIDEO DIDAKTIKOAK AUKERATU ETA EBALUATU
Evaluar un programa de vídeo supone analizar si los aciertos y
fracasos que con él se ha cosechado son debidos a la calidad
intrínseca del programa o a la explotación que de él se ha hecho en el
aula [Ferrés y Prats, 1988].
Bideo didaktikoak ezagutu, analizatu eta honen alderdi
funtzionalak, teknikoak, pedagogikoak, eta adierazkorrak ezagutu
behar ditugu bideo bat erabiliko dugun edo ez aukeratzerakoan.
Horretarako, bideoaren ezaugarriak kontutan harturik ondoren
aurkezten dugun taula beteko du irakasleak eta, modu honetan,
bideoa sailkatzeaz gain, gelan erabiltzeko egokia den ela ez
aztertzeko eta erabakitzeko aukera izango du.
10
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Bideo didaktikoak aztertzeko aurkezten dugun moldea, hiru
alderditan banatzen da:
Identifikazioa: fitxaren lehenengo zatian bideoa ezagutzeko
oinarrizko datuak biltzen dira, hala nola, izenburua, egileak,
hartzaileak…
Ebaluazioa: ebaluatu behar diren alderdi funtzional, tekniko eta
pedagogiko aurkezten ditu. Hauei bikain, on, nahiko edo txar
baloreak emango zaie hondoko irizpidea jarraituz:
o Txarra: ebaluatzen den alderdia ez du betetzen edo gaizki
dago.
o Nahikoa: alderdia nahikoa bada baina hobetu
daitekeenean.
o Ona: Alderdia ondo badago, egokia bada.
o Bikaina: ia hobezina denean.
Obserbazio eta ebaluazio orokorra: Hemen, izenak esaten duen
bezala, materialaren balorapen orokor bat egiten da eta honi
irakasleak egindako bestelako oharrak gehitzen zaizkio.
BIDEOAREAN SAILKATZE ETA EBALUATZE FITXA
Izenburua: ( + bertsioa, hizkuntza)
Egileak/Produktoreak: (gidoia eta errealizazioa)
Bilduma/ Editoriala: (+ lekua, urtea, web orrialdea)
Gaia: (irakasgaia, arloa)
11
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Helburuak: (bideoan edo dokumentazioan agertzen direnak)
.
.
Jorratzen diren edukiak: (gertaerak, kontzeptuak, printzipioak, prozedurak, jarrerak)
.
.
Hartzaileak: (hezkuntza etapa, adina, aurre ezagutzak, beste ezaugarriak)
(atal bakoitzean bate do gehiago borobildu)
Bideo Mota:
DOCUMENTALA - NARRATIBOA- KONTZEPTU BAKARREKOA - GAI BATEKOA-
MOTIBAGARRIA
Bideoaren edukien deskripzio laburra:
.
.
Aurkezten dituen baloreak, jarrerak, kontzeptuak …:
.
.
(atal bakoitzean bate do gehiago borobildu)
12
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Dokumentazioa: EZ DU – ESKULIBURUA – GIDA DIDAKTIKOA - BESTELAKOA
Behar diren baliabide teknikoak: VHS - CD - DVD - INTERNET
Beste batzuk (hardware y software)::
ALDERDI FUNTZIONALAK. ERABILGARRITASUNA X batekin
markatu
Eraginkortasuna (helburuen lorpena erraztu
dezake)
Garrantzi kurrikularra ( bilatzen diren
helburuen garrantzia)
Dokumentazioa (baldin badu)
BIKAINA ONA NAHIKOA TXARRA
ALDERDI TEKNIKOA, ESTETIKOA ETA ADIERAZKORRA
Irudiak
Testuak, grafikoak, animazioak.
Soinu-banda (ahotsak, musika...)
Edukiak (kalitatea, sakontasuna,
BIKAINA ONA NAHIKOA TXARRA
13
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
organizazioa)
Estruktura eta erritmoa (gidoi argia,
sekuentziazioa …)
Planteamendu audiobisuala (elementuen
arteko interakzioa)
ALDERDI PEDAGOGIKOAK
Motibazioa pizteko gaitasuna
(deigarritasuna, interesa, atseguntasuna)
Erabiltzailearentzat egokia (edukiak,
jarduerak,…)
Planteamendu didaktikoa
BIKAINA ONA NAHIKOA TXARRA
OHARRAK
Eraginkortasuna, abantailak, …
.
Arazoak eta desabantailak
.
Azpimarratzekoa
.
BALORAZIO OROKORRA
BIKAINA ONA NAHIKOA TXARRA
14
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
ERABILERA HAUR HEZKUNTZAN
a. BIDEOA ARLO KURRIKULARRAREN EUSKARRI
Bideoak funtzio asko ditu eskolako arlo kurrikularraren euskarri
erabiltzeko. Irakaskuntzako irakasle bakoitzak bideoaren unean
uneko eginkizuna erabakitzeko elementuak edukitzen ditu bere
eskumenean. Bideoak dituen ekarpenetariko batzuen deskribapen
laburra egingo dugu hemen, batez ere bere ahalbide teknikoetan
oinarrituz.
Hizkuntz irakaskuntzari dagozkion arloetan, prestaturiko gaiak
eta beren edukiak lantzeko ahalbideetatik harago doa bideoaren
ekarpena. Esan bezala, soinua banan lan daiteke, imajinatik bereizi:
esaldiak zuzendu, etab.
Bideo-pelikulek badute abantailarik Esperientzi Zientziaren
arloan: ikasleriari ia ezagugaitz edo egingaitz diren errealitate eta
esperientziak gertuagotik ezagutzeko aukera eskain diezaiekete.
Ahozkoak ez diren adierazpen-arloetan material gutxi dago,
baina daudenak erabil daitezke lan-proposamen desberdin eta
anizkunak eskaintzeko.
Matematika-arloan ez dirudi ekarpenek interes handirik dutenik.
Arlo matematiko-espaziozkoan batez ere daude ardaztuak. Nahiz eta
ahaleginen batzuk izan matematika hutsezko arloan.
15
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Eskola-arloko lan didaktikoaren euskarri gisa bideoak dituen
erabilpenez jardun dugu. Hala ere, ezin dugu ahaztu eskola barruko
bideoaren beste erabilpen-eremu bat: bideoaren eduki aldetiko
erabilpen aktiboa, ikus-entzunezko alfabetizazioa alegia.
b. BIDEOAREN ERABILPENA HAUR HEZKUNTZAN:
PROPOSAMENAK
Bideoek eskaintzen dizkiguten aukera didaktikoen artean,
hauek aipatuko ditugu: Bideo didaktikoak, material ez didaktikoaren
erabilpena, kameraren erabilpena, masen hedabideetan hezkuntza
eta bideo tailerrak. Ondoren, Haur Hezkuntzan bideoekin egin
daitezkeen jarduerak adieraziko ditugu.
1. Bideo didaktikoen erabilpena
Joan Ferrések “Video y educación” liburuan (1997) 3 taldetan
bereizten ditu hauen erabilpena eta funtzioaren arabera:
Bideo- lekzioak: Edukiak transmititzen dira modu sistematiko eta
sakonean. Klase magistral baten ordezkoa dela esan daiteke. Hauek
informazioa ikusi edota entzuteko beharra dagoenean erabiliko dira,
edo irakaslearen azalpenen errefortzu gisa. Ebaluazio tresna bezala
ere erabil daitezke: soinua kendu eta ikasleek ikusten dutena
azaltzeko, egoera baten kausak deskubritu edota prozesu baten
ondorioak aurreikusteko aukera ematen dute. Halaber, funtzio
ikertzailea ere izan dezakete, bideoa ikusi baino lehen honen inguruko
galdeketa bat eman eta ikusten duten heinean informazioa
ateratzeko aukera ematen dute.
Programa motibatzailea: Bideoak ikusi eta ondorengo lana
sustatzeko programa da. Eduki batzuk transmititu baino, bideo
16
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
motibatzaileak probokatu egiten du, ikasleengan egitea da bere
funtzioa, interesa piztea. Bideo lekzioek bitarteko pedagogiarekin
egiten badu lan (ikaskuntza ikusten den bitartean egiten baita), honek
geroko pedagogiarekin lan egiten du (ikaskuntza bideoa ikusi ondoren
egiten da, baina honek piztutako interesaren ondorioz).
Programa motibagarri on batek bi abantaila ditu: motibazioa
ziurtatzen du, eta hau gabe ez dago ikaskuntza esanguratsurik, eta
pedagogia aktibo baten markoan kokatzen da.
Laguntza- bideoa: Irakaslearen ahozko azalpenen osagarri bezala
erabiltzeko irudiek osatzen dute hau. Diapositiben parekoa litzateke
hau, baina kasu honetan mugimendua duten irudiekin egiten da lan.
Hau oso erabilgarria da batez ere arrazoi desberdinengatik egokiak ez
diren bideo- lekzioei probetxua ateratzeko (diskurtsiboegia delako,
erabiltzen den hizkuntza ez delako ikasleen mailara egokitzen etab.).
Honek ez ditu bideoak eskaintzen dituen hizkuntza espresioen
aukerak aprobetxatzen, baina baditu bere abantailak: ikasleen
mailara egokitutako diskurtsoa garatzeko aukera ematen du, baita
ikusten duten bitartean ikasleek parte hartzeko euren ahozko
azalpenak ilustratzeko aukera ere. Bestalde, laguntza- bideoak funtzio
didaktiko desberdinak bete ditzake: funtzio informatiboa,
ebaluatzailea, motibatzailea edo ikertzailea.
3 hauek (bideo lekzioak, programa- motibatzailea eta laguntza
bideoa) aukera baliagarri eta eraginkorrak dira, baina bakoitza eduki
espezifiko edota ikaskuntza- irakaskuntza prozesuaren momentu
konkretu batzuetarako izango da egokia. Batzuk edo besteak gehiago
erabiltzeak ikastetxearen tendentzia pedagogikoa agerian uzten
duelarik.
17
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
2. Material ez didaktikoaren erabilpena
Ikaskuntza- irakaskuntza prozesuaren optimizaziorako
lagungarri izan daitezke telebistatik, programa kulturaletatik,
aisialdirakoetatik, etab. ateratako material ez didaktikoak. Beraien
planteamenduaren arabera, bideo- lekzio, programa motibatzaile
edota laguntza bideo gisa funtziona dezakete.
Material honen erabilpenak hainbat abantaila ditu:
motibatzailea izaten da, aukera tekniko, ekonomiko eta profesional
handiak dituzten entitateetatik eskuratzen dira, eta batez ere,
ikastetxea eta gizartearen arteko zubi gisa funtzionatzen dute:
material hau hausnarketa eta pentsamendu kritikoa sustatuz
integratzen bada, ikasleak prestatzen dira gelatik kanpoko honen
kontsumoaren aurrean jarrera hauek izateko.
Hala ere, kontuan izan behar da material hau ez dela sortu
ikastetxeetan erabiltzeko eta berau moldatu beharko dela erabilpen
egokia lortzeko. Batzuetan nahikoa izango da beharrezko zatiak
aukeratu eta ikaskuntza dinamikaren barruan kokatzea. Beste
batzuetan, aldiz, beharrezkoa izango da materiala berregitea, edizio
barri bat eginez edota zati batzuk kenduz.
3. Kameraren erabilpena
Bideokamerarekin jarduera ekonomikoki eskuragarriagoak eta
eraginkorrak egin daitezke. Adibidez, behaketa lanak, ikertze lanak
edota auto-behaketarako lanak.
Hizkuntza, gorputz- adierazpena, hezkuntza artistiko edota
humanistikoan haurrak grabatzeko erabil daiteke kamera: indibidualki
18
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
edo taldeka, haiek behatu ahal izateko edota beraien auto- behaketa
egiteko, euren gaitasunak eta jarrerak ebaluatuz.
Berdina egin daiteke ikastetxeko ekintza berezietan eta euren
prestaketan. Hauen entseguetan ikasleek euren burua behatu eta
ebaluatu ahal izango dute, errendimendua hobetu ahal izanik.
Irakasleak, gainera, bere errendimendu profesionala hobetzeko ere
erabil dezake. Bere gelako esku-hartzea grabatu eta honen azterketa
egin dezake, adibidez.
Ikerkuntza lanak egiteko ere baliagarria da kamera. Izan ere,
datu bilketa edozein ikerketa prozesuren lehen pausua da eta hauen
analisia bigarrena. Bideoaren teknologiak fase hauek, kasu askotan,
zuzeneko behaketa hutsarekin baino modu eraginkorragoan egitea
ahalbidetzen du eskaintzen dituen irudiak geratzeko, errepikatzeko,
abiadura aldatzeko … aukerei esker.
4. Masen hedabideetan hezkuntza
Bideoa gelan integratzeko proiektu batek ez luke ahaztu behar
irudiaren pedagogiaren dimentsioa, hau da, ikus- entzunezko masen
hedabideen erabilpen gizatiar, kritiko eta …. Ikasleek, lo egitearen
ondoren, denbora gehien ematen dioten jarduera bihurtu da telebista
ikustearena (oporrak eta aste bukaerak kontuan hartuz) eta
ordenagailuan ibiltzearena. Testuinguru honetan, telebista ikusten
edota ordenagailuan bideoak ikusten erakusten ez duen eskolak, zein
mundurako prestatuko ditu haurrak?
Bideoaren teknologia oso funtzionala da hezkuntza mota
honetarako. Bideoak film edota telesailen baliabide formalen
azterketa sakona ahalbidetzen du; baita publizitatean erabilitako
19
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
pertsuasio mekanismoena etab. Gainera, kasu honetan, bideoak nahi
beste alditan eten, errepikatu edo abiadura moldatzeko ematen duen
aukerak ikaskuntza hau asko errazten du.
Ideala masen hedabideen hezkuntza modu transbertsal edo
inter-disziplinarrean egitea da. Zineari, telebistari edo publizitateari
hizkuntzaren arlotik edota musika edo arte hezkuntzatik gerturatzea
posible da. Natur zientzietan teknologiaren inguruko arloak jorratuko
dira eta giza zientzietan arlo sozial edo etikoak.
5. Bideo tailerrak
Bideo tailerra bideoaren teknologiaren bidez egin daitezkeen
sormenezko jarduera garrantzitsuenetariko bat dugu. Teknologia
ikasleen esku jartzean datza sormenez adierazi ahal izateko. Helburua
ikasleek ikus- entzunezko eremuan mezuak interpretatu eta sortzen
ikastea izango da, hizkuntzaren eremuan idazten eta irakurtzen
ikasten duten moduan. Horrela, idazketa eta irakurketan Leizarraga
bat izatea bilatzen ez den moduan, ikus- entzunezkoan ez dugu
Hitchcock edo Orson Welles bat izatea bilatuko. Helburua adierazpen
mota desberdin batean euren kabuz adierazten ikastea izango da,
euren gaitasunen arabera.
Kameraren bidez ikasleek istorioak sortu edo sormenezko
produktuak landu ditzakete, bideo- artearen ildotik, irudi mota honen
berezitasunak aprobetxatuz edertasuna sortzeko.
Gainera, ikasleek euren bideoak edo lehendik sortutako bideoak
editatu edo berregin/ eraldatu ditzakete hainbat programa erabiliz
(movie maker etab.).
Edozein kasutan, sormena eta irudimena erabiltzen eta
eskemak apurtzen ikas dezaten saiatuko gara, masen hedabideetan
20
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
ematen diren diskurtso topikoak errepika ez ditzaten; eta baita, modu
gradual batean, ikus- entzunezko adierazpenak zentzua eta
edertasuna produzitzeko erabiltzen dituen mekanismoak deskubri
ditzaten.
Bideo tailerra modu interdiziplinarrean lantzeko aukera ere
badago. Kasu honetan, hezkuntzaren beste arloetarako baliagarriak
izango diren programak produzituko dituzte ikasleek, euren kabuz
edo beste arloetako irakasleen laguntzaz.
c. GURE PROPOSAMENAK HAUR HEZKUNTZARAKO
i. Ariketak bideoekin
Pelikula, telebista programa edo programa didaktikoen bideoen
behaketak ikus- entzunezko pertzepzioa lantzeko ariketak
ahalbidetuko ditu. Irudien bidez, goian, behean, aurrean, atzean,
kanpoan barruan… kontzeptuak edota koloreen bereizketa landu
daiteke eguneroko bizitzako objektuak azaltzean. Baita soinu mota
desberdinen identifikazioa, bereizketa eta memorizazioa.
Soinuen munduaren lanketa: Irudiak bere soinuarekin ikusi
ondoren, bigarren ikuspena egiten da, baina soinua kenduta. Ikasleek
irudi bakoitzari dagokion soinua gehitu beharko diote.
Onomatopeiekin ere egin daiteke lana, adibidez, soinurik gabe
animalien irudiak ipiniko dizkiegu. Animali bat agertzen den
bakoitzean, ikasleek berari dagokion soinua imitatu beharko dute.
Atentzioa eta memoria bisuala: Ikasleek objektu edota pertsonai
desberdinen irudiak ikusten dituzte bata bestearen atzetik, eta
ondoren gogoratzen dituztenak aipatu beharko dituzte, edota
ikusitakoa marrazteko esaten zaie. Ondoren, berriz ere bideoa ikusiko
21
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
da ikasleen marrazkiekin alderatzeko, honela euren memoria bisuala
neurtuz.
Helburu honetarako beste ariketa bat, adibidez, ikasleek bideoa
ikusi ondoren asoziazioak egitea litzateke (gauza berdinen bikoteak
egitea, pertsonaiak eta koloreak, koloreak eta tamainak konparatzea,
errepikapenen identifikazioa etab.)
Hizkuntzaren lanketa: Narrazio edo ipuin bat ikusteak bertan
agertutako elementuen inguruko hiztegiko galderak egiteko aukera
ematen du, baita ulermena garatzeko ere. Bideoa ikusi ondoren
pertsonai edota egoera desberdinen inguruko galderak egingo zaizkie
haurrei, ulermena eta adierazpena landuz.
Aditz denbora desberdinak lantzeko, ikasleei galderak eginez
denbora bat ala bestea erabilaraziko diegu: orainaldia ( zer egiten ari
da orain pertsonaia?) etorkizuna ( zer egingo du gero?) eta iragana
( zer egin zuen momentu horretan?). Honekin lotuta, narrazioaren
sekuentzien ordenaketa ere landu daiteke. Hasieran, istorio
desordenatua ikusiko dute haurrek, sekuentziak nahastuta. Haurrek
hauek ordenatu beharko dituzte, eta ondoren bideoa ongi ordenatuta
ikusiko dute.
Sormen gaitasuna eta irudimenaren garapena: Haur
Hezkuntzan bideoaren integrazioarekin sormena eta irudimena garatu
daitezke. Adibidez, istorio sinple bat ipini daiteke soinurik gabe eta
ikasleek dialogoa asmatu beharko dute, edo ikustean gertatzen
denaren euren hipotesiak bota. Beste ariketa bat istorioa geratu eta
beraiek amaiera asmatzea izan daiteke, gero denenak konparatu eta
originalarekin alderatu daitezke.
Matematikak: ikus-entzunezko narrazio bat ikusten den
bitartean edota ikusi ondoren galderak egingo zaizkie haurrei (zenbat
22
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
pertsonaia agertu dira?, zenbat aldiz agertu da pertsonaia bat? etab.),
horrela batuketak egiten hasiko dira.
Gorputz adierazpena: Jarduera polit bat gorputz adierazpenean
haurrak motibatzeko bideoa ikusten den bitartean ikasleek
pertsonaiak imitatzea izango da (aurpegia, keinuak, begiradak...),
edota taldean ikusitakoa imitatzea dramatizazio txiki bat inprobisatuz.
Jarrerak: Pantailan jarrera egoki eta desegokiak azaltzen diren
heinean (higieneari, jolasari, janariari.. lotutakoak) hauek ondo ala
gaizki dauden esan beharko dute ikasleek, hau justifikatuz, horrela
denen artean eztabaidatzeko eta ohitura onak eta txarrak zeintzuk
diren finkatzeko.
Elementu globalizatzailea: Ikus- entzunezko narrazio bat, edo
pelikula ala telebistako programa baten atal bat, esperientzia eremu
desberdinen artean lotura ezartzeko elementu globalizatzaile gisa
aprobetxatu daiteke bideoaren bidez ingurunea, hizkuntza etab
landuz.
ii. Ariketak kamerarekin
Autoskopia edo bideo- ispiluaren teknika etapa honetako
haurrek euren burua hauteman eta honen kontzientzia hartzeko,
deskubritzeko, ikusteko, entzuteko, zuzentzeko… erabil daiteke. Baita
beraien irakasleek euren erreakzioak aztertu ahal izateko.
Autoebaluaketa sustatzeko irakasleak zerbait egiteko esan eta
nola egiten duten grabatu dezakete, gero ikusi eta haurrek ekintzak
ondo egin dituzten ebaluatuko dute. Halaber, kurtso hasieran jarduera
bat nola egiten zuten eta aurrerago beste behin edo bitan nola egin
23
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
duten graba daiteke, gero konparaketa egin eta egin duten
ikaskuntzaz jabetzeko, bai ikasleak eta baita irakaslea ere.
Ohituren finkapena lantzeko, haurrak jokamolde desberdinak
adieraziz grabatuko dira: eskua ematen, agurtzen, eskuak garbitzen
etab. Grabatu ondoren, bideoa ikusi eta komentatzen da gelan. Kasu
honetan, ideia ona litzateke hau eginda kalera irten eta jarrera
desberdinak grabatzea, onak eta txarrak: jendea zaborra lurrera
botatzen, zakarrontzira botatzen, garrasika… Horrela konparaketa
egin eta ohitura onak zeintzuk diren barneratuz.
Bestalde, grabazioak prozesuak ebaluatzeko tresna bikainak
dira. Adibidez, ikasleak grabatzen dira mermelada bat, bizkotxo bat,
buztinezko objektu bat… egiten eta gero bakoitzari berea erakutsiko
zaio bere burua ebaluatzeko.
Errealitatearen azterketa edo behaketa sakonagoa egiteko,
eskolako inguruko kaleak, etxeak, eskola bera etab. grabatuko dira.
Hau haurrekin egindako irteera bateko grabaketa ala lehendik
egindakoa izan daiteke. Ikusten den bitartean, irakasleak detaileetan
fijatzeko galderak egingo dizkie.
Irteeretako, edota ospakizunetako erreportaiak egiteak bertan
egindako gogorarazteko baliagarriak dira. Eta adierazpena errazteko
ekintza desberdinak graba ditzazkegu: kantak, jokuak,
dramatizazioak…
Bideo guzti hauek gurasoekin, beste ikasgeletako ikasle zein
irakasleekin, beste ikastetxeekin etab. konpartitu beharko ditugula
ere esan diezaiekegu haurrei. Horrela, motibazioa lantzeaz gain,
bideoak konpartitzeko dauden aukera desberdinak ikusiko dituzte.
24
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
NON AURKITU BIDEOAK
Hardwarearen eskuratzearekin batera, eskolak softwarearen
pilaketa egitea ezinbestekoa da bideoen erabilpen egokirako.
Hori horrela, honakoak dira gure proposamenak softwarea
eskuratzeko: Interneten bilatzea, dendetan erostea, liburutegietan
maileguan hartzea eta eskolan bideoteka bat sortzea.
a. INTERNET
Totlol es una nueva comunidad de vídeos basada en el API de
YouTube, dirigida a niños desde los 6 meses hasta los 6 años, siempre
salvaguardando que los vídeos mostrados sean adecuados para estos
niños mediante un sistema en el que una comunidad paralela de
padres realizan el filtrado de los vídeos de YouTube para solo dejar
los que consideran adecuados para sus hijos.
Es así como los padres se convierten en los encargados de
buscar, sugerir y etiquetar los vídeos de YouTube que consideran
apropiados desde la interfaz que Totlol pone a su disposición; a
continuación los vídeos pasan a una sala de espera en que otros
padres pueden votarlos hasta que finalmente un algoritmo se encarga
a continuación de verificar los vídeos en base a esas sugerencias
antes de ser publicados. Actualmente ya disponen de una base de
más de 100 vídeos.
Una vez el vídeo pasa todos los filtros y se publica, tenemos
toda la información y posibilidades habituales en una comunidad en
donde compartir vídeos, siendo el único inconveniente la necesidad
de pulsar unos enlaces en los que confirmamos que tenemos más de
25
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
13 años -la edad mínima requerida por YouTube- antes de ver cierta
información como la de la URL de origen del vídeo.
Enlace: Totlol | Vía: ReadWriteWeb.
El material audiovisual utilizado con fines didácticos ayuda a los
estudiantes a asimilar los conocimientos
Utilizar los medios audiovisuales como recurso pedagógico es
ya una práctica habitual en el ámbito docente. Sus características los
convierten en un elemento motivador para los estudiantes, ya que les
permite contextualizar los contenidos aprendidos en el aula y les
facilita su comprensión. Educadores y padres pueden acceder hoy en
día, gracias a Internet, a un amplio catalogo de vídeos didácticos,
creados con un fin educativo, así como otros materiales visuales que
propician el aprendizaje de los estudiantes.
Los vídeos educativos son materiales videográficos de utilidad
en el proceso de enseñanza-aprendizaje. Un documental, una película
o un anuncio televisivo pueden ayudar a mejorar la comprensión de
los estudiantes. Un tema o un contenido curricular específico se
asimilan de una manera motivadora porque las producciones
audiovisuales constituyen, en general, un medio atractivo y sugerente
para ellos. Integrarlos como un complemento en el aula puede
facilitar a los docentes, en buena medida, su labor educativa.
Entre los medios audiovisuales, es frecuente la edición de
material creado con un fin específico pedagógico. Son los
denominados vídeos didácticos, elaborados por docentes o
profesionales del ámbito de la producción con una clara
intencionalidad instructiva y con unos objetivos educativos bien
definidos.
26
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Puede considerarse como educativo siempre que el alumno lo
acepte y el profesor lo utilice en un contexto de aprendizaje
Como afirma Juan Luis Bravo, profesor del Instituto de Ciencias
de Educación de la Universidad Politécnica de Madrid, cualquier vídeo
que se emplee en la docencia puede considerarse como educativo
siempre que el alumno lo acepte y el profesor lo utilice en un
contexto de aprendizaje. Este docente especifica que su eficacia con
los estudiantes "está relacionada con la forma en la que se lleve a
cabo su aplicación en el contexto de la clase y con la presencia de
elementos significativos que indiquen una relación directa entre sus
contenidos, el programa de la asignatura y quienes lo imparten".
Para que el vídeo ejerza su funcionalidad didáctica, no sólo los
alumnos deben ver el material, sino que deben identificarlo con la
materia y considerarlo un contenido más de la lección que deben
aprender. Sin olvidar que, ante todo, tiene que ser motivador para el
estudiante.
Antes de elegir un vídeo, es necesario comprobar que se
adecua a las características del niño o joven que lo verá
Antes de elegir un vídeo para verlo en el aula o en casa, es
necesario comprobar que se adecua a las características del niño o
joven a quien se entregará. No sólo su contenido ha de ser acorde a
su edad, sino que debe ser también entendible para el estudiante y
coherente con su capacidad de comprensión. Hay que valorar la
densidad y duración de la información, el vocabulario que se utiliza,
así como la claridad de las imágenes o gráficos expuestos.
Vídeos en la Red
Internet es una fuente inagotable de recursos didácticos para
docentes y familias. Los vídeos educativos también han encontrado
27
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
su sitio en la Red gracias a la iniciativa de administraciones,
particulares, colegios y los propios docentes.
Videoseducativos.es: un portal de reciente creación desde el
que se pueden descargar o visualizar vídeos educativos de forma
legal y gratuita. Los vídeos se revisan para comprobar que se adaptan
al público al que se destinan. Los recursos didácticos, que se pueden
trabajar en el aula o en casa, están agrupados por materias y por
niveles de enseñanza.
Librosvivos.org: de la editorial SM, dispone de una colección de
vídeos pedagógicos realizados por un equipo multidisciplinar de
profesores, ilustradores, animadores y profesionales del ámbito
audiovisual.
Proyecto biosfera: recoge una relación de vídeos de Biología y
Geología, recopilados por el Taller de Informática Educativa del
Instituto de Secundaria Arencibia, como un complemento didáctico
para el aula. Los vídeos se completan con ejercicios para valorar el
aprendizaje del estudiante tras su visionado. En la misma página web
del proyecto se recogen múltiples enlaces a otros vídeos relacionados
con estas áreas curriculares.
Vídeo digital educativo: una colección de vídeos sobre distintos
contenidos tratados en clase, realizados por los alumnos del colegio
Erain Ikastetxea School de Gipuzkoa. Están clasificados por categorías
como antropología, expresión oral, música, geología o educación en
valores.
Educatube: recopila un buen número de vídeos educativos para
primaria, secundaria y bachillerato organizados por materias
curriculares. Como complemento, cada vídeo cuenta con una
descripción de su contenido.
28
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
NeoK12: es un portal de vídeos educativos en inglés para niños
y adolescentes desde 3 a 16 años. La mayoría están relacionados con
las áreas de ciencias sociales, física y matemáticas.
Artehistoria: la Junta de Castilla y León reúne un buen numero
de vídeos relacionados con estas materias curiculares. El material
está clasificado por temática, como genios de la pintura, historia de
España, la segunda guerra mundial, grandes batallas u obras
maestras del arte.
La aventura del saber: el programa televisivo habilita en su
página web una interesante videoteca con los documentales emitidos.
La programación abarca temas de naturaleza, asuntos sociales,
ciencia y tecnología y humanidades.
Videoteca educativa: este recurso de la consejería de Educación
de Murcia recopila un amplio grupo de vídeos didácticos clasificados
por niveles educativos y materias. En cada vídeo, se hace referencia
al contenido y a su duración.
Videoteca de cine: un espacio para docentes y educadores que
deseen utilizar y compartir experiencias y materiales que sirvan para
utilizar el cine como herramienta didáctica en las aulas. Los vídeos
están clasificados por áreas curriculares y etapas educativas o por
formato y técnica utilizada.
Aulavisual: dirigida a los docentes con el fin de motivar el uso
de los medios audiovisuales como recursos de apoyo para el aula.
Permite ver, descargar y subir vídeos y su catálogo está conformado
por material producido por la industria audiovisual, por profesores
para sus clases y por alumnos, como actividad de una asignatura.
b. DENDAK ETA LIBURUTEGIAK
29
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
c. BIDEOTEKAK ESKOLAN
Ikastetxeko bideoteka etengabe zabaldu eta eguneratu egin
behar da eta hau osatzeko baliabide desberdinak topa ditzakegu,
hona hemen batzuk:
1. Aurretik landutako programa didaktikoak.
2. Telebistako hainbat programen grabaketak.
3. Programa kultural edo artistikoak.
4. Programen berrekoizpena.
5. Ekoizpen propioko programa edo bideo bildumak.
6. INTERNET
Ekoizpen propioak dituen zailtasunak, profesionalek sortutako
programekin alderatuz, gaitasun profesional eta baliabide ekonomiko
eskasak izatea izan daitezke, baita denbora falta ere askotan. Hala
ere, ekoizpen propioa zentro guztiek proposatu beharreko ideala da
dudarik gabe.
Bideoteka on bat sortzeko, ezinbestekoa da honen antolaketa.
Bideoak bai fisikoki eta baita formatu digitalean ondo klasifikatu
behar dira. Euskarri fisikoari dagokionean lagungarri izango zaigu
espazio jakin batean DVD, VHS edo CD-ROMak ondo etiketatuak
egotea eta formatu digitalari dagokionean, web orrian, ikastetxeko
ordenagailu sareko memoriaren barruan etab. pilatu eta klasifikatu
beharko dira. Honetaz gain, dagoen materialaren zerrendaketa
ezinbestekoa da erabilgarri dagoena ikusi eta topatzerako orduan.
ONDORIOAK
30
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
Haurrek ikus- entzunezko mezu kantitate ikaragarria jasotzen
dute telebista aurrean pasatako orduen ondorioz, eta nahiz eta
berandu, hau ikusita badirudi espresio mota hau ikaskuntza gai bihur
daitekeela deskubritzen hasi garela.
Ikusi dugunez, bideoak hezkuntzan aukera asko ematen ditu,
eta balio pedagogiko handia izan dezake. Horretarako, hala ere,
behar- beharrezkoa da bideoaren erabilpena planifikatzea eta
irakasleak formatzea ikus- entzunezko baliabideek eman ditzaketen
aukerak aprobetxatzeko. Izan ere, bideoak bere horretan ez du
ikaskuntza ziurtatzen, testuinguru egokian egon behar du kokatuta
eta hori ongi egitea irakasleen menpe dago. Halaber, ikastetxeek
beharrezko baliabide teknologikoak lortu beharko dituzte. Honekin
lotuta, oso interesgarria litzateke ikastetxe guztietan material hau
izatea:
- Telebista pantaila bat gelan ordenagailu bati konektatuta, ala bideo
gela bat eta telebista mugikorrak geletara eraman ahal izateko, DVD
erreproduktore bati konektatuta)
- Ordenagailua (CPU+pantaila+sagua+teklatua…)
- Bozgorailuak.
- Bideo kamerak.
- Bideoak ordenagailura pasatzeko software egokia.
- Bideoak muntatu edo editatzeko beharrezko softwarea.
- Bideoteka fisikoa eta digitala.
Bestalde, bideoak erabiltzeaz gain, bideoak sortu behar dira
eskoletan. Ikasleei ikus- entzunezko hizkuntza erabiltzen irakatsi
behar zaie, eta ez beste arloak lantzeko soilik erabili. Gainera,
bideoak, bai lehendik egindakoak eta baita geletan sortutakoak ere,
sarearen bidez konpartitzeak baliabideen eskuratzea erraztuko luke,
31
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
ikasleak honen erabilpenerako motibatuko lituzke eta pixkanaka
materiala hobetuko litzateke. Horretarako, Web 2.0-ko baliabideak
erabiltzen ikasi beharko dugu ikastetxeetan.
BIBLIOGRAFIA
32
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
LIBURUAK:
ALONSO, Manuel y MATILLA, Luis (1990). Imágenes en acción. Madril:
Akal
CABERO, Julio (1998). Medios audiovisuales y nuevas tecnologías para
la formación en el siglo XXI Murcia: Diego Marín.
COROMINAS, Agustí. (1994). La comunicación audiovisual y su
integración en el currículum. Barcelona: Editorial Graó-ICE
FERRÉS, Joan. (1992). Vídeo y Educación. Barcelona: Paidós
FERRÉS, Joan, MARQUÈS, Pere (1996). Comunicación Educativa y
Nuevas Tecnologías. Barcelona: Editorial Praxis.
PAVÓN, Francisco. (2001).Educación con Nuevas Tecnologías de la
Información y la Comunicación. Sevilla: Kronos
RODRÍGUEZ DIÉGUEZ, José Luís, SÁENZ y otros (1995). Tecnología
Educativa. Nuevas Tecnologías aplicadas a la Educación. Alcoy:
Editorial Marfil
LINKAK:
Informazio orokorra: http://www.peremarques.net
"Tv, medios audiovisuales y educación" (MEC): http://www.pntic.mec.es/tv-mav/index.html
33
Bideoa eta honen erabilera HHn
Patricia Longo eta Maialen Sarasua
34