1

Izvještaj o obavljenoj reviziji finansijskih izvještaja za 2013. godinu sa izvještajem neovisnog revizora

BH Telecom d.d. Sarajevo

Zajedno uspješni.

2

IZJAVE UPRAVE ...................................................................................................................................................................................................... 8

UVOD I OSVRT NA UGOVOR O REVIZIJI ............................................................................................................................................................ 12

IZVJEŠTAJ NEOVISNOG REVIZORA ................................................................................................................................................................... 15

DIONIČARIMA I UPRAVI BH TELECOM D.D. SARAJEVO .................................................................................................................................. 15

ČINJENICE I BROJEVI O BH TELECOM D.D. SARAJEVO ................................................................................................................................. 16

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI DRUŠTVA ................................................................................................................................................................... 17

BH TELECOM D.D. SARAJEVO ................................................................................................................................................................................ 17

BILANS USPJEHA OD 01. JANUARA DO 31. DECEMBRA ................................................................................................................................ 19

OBJAŠNJENJA PROMJENA UZ BILANS USPJEHA .................................................................................................................................... 21

BILANS STANJA NA 31.12.2013. GODINE ........................................................................................................................................................... 23

OBJAŠNJENJA PROMJENA UZ BILANS STANJA ...................................................................................................................................... 25

IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA OD 01. JANUARA DO 31. DECEMBRA ................................................................................................ 26

OBJAŠNJENJA PROMJENA UZ NOVČANI TOK ......................................................................................................................................... 28

IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU ........................................................................................................................................................ 29

1. BILJEŠKE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE ................................................................................................................................................ 30

1.1. INFORMACIJE O DRUŠTVU ....................................................................................................................................................................... 30 i. Organi Društva ..................................................................................................................................................................................... 32 a) Izjava o usklađenosti ............................................................................................................................................................................ 33 b) Principi vrednovanja ............................................................................................................................................................................. 33 c) Funkcionalna valuta i valuta prezentiranja ........................................................................................................................................... 33 d) Korištenje procjena i prosudbi .............................................................................................................................................................. 33

Prosudbe ........................................................................................................................................................................................................................... 34 Pretpostavke i procjene ..................................................................................................................................................................................................... 34

1.2. OPERATIVNI SEGMENTI ............................................................................................................................................................................ 34 1.3. ZNAČAJNE RAČUNOVODSTVENE POLITIKE ................................................................................................................................................. 34

a) Strane valute ....................................................................................................................................................................................... 34 b) Finansijski instrumenti ...................................................................................................................................................................... 35

I. NEDERIVATIVNA FINANSIJSKA IMOVINA .......................................................................................................................................................... 35 Potraživanja ................................................................................................................................................................................................... 35 Gotovina i gotovinski ekvivalenti .................................................................................................................................................................... 36 Finansijska imovina koja se drži do roka dospijeća ....................................................................................................................................... 36 Oročeni depoziti kod banaka.......................................................................................................................................................................... 36 Finansijska imovina raspoloživa za prodaju ................................................................................................................................................... 36

II. NEDERIVATIVNE FINANSIJSKE OBAVEZE ......................................................................................................................................................... 37 c) Nekretnine, postrojenja i oprema ..................................................................................................................................................... 37 Priznavanje i mjerenje .................................................................................................................................................................................... 37 Naknadni izdaci .............................................................................................................................................................................................. 38 Reklasifikacija u investicijske nekretnine ....................................................................................................................................................... 39 Amortizacija.................................................................................................................................................................................................... 39 d) Nematerijalna imovina ....................................................................................................................................................................... 39 Priznavanje i mjerenje .................................................................................................................................................................................... 39 Naknadni troškovi........................................................................................................................................................................................... 40 e) Zalihe ................................................................................................................................................................................................... 40 f) Obaveze prema zaposlenima ............................................................................................................................................................ 41 g) Rezervisanja ....................................................................................................................................................................................... 42 Štetni ugovor .................................................................................................................................................................................................. 42

3

h) Realizacija prihoda ............................................................................................................................................................................. 42 i) Najmovi ............................................................................................................................................................................................... 44 Operativni najmovi ......................................................................................................................................................................................... 44 Finansijski najmovi ......................................................................................................................................................................................... 44 j) Raspodjela dobiti ............................................................................................................................................................................... 45 k) Zarada po dionici ................................................................................................................................................................................ 45 l) Oporezivanje ....................................................................................................................................................................................... 45

2. NOVI STANDARDI I INTERPRETACIJE KOJI JOŠ UVIJEK NISU U PRIMJENI ....................................................................................... 46

STANDARDI I TUMAČENJA KOJI SU OBJAVLJENI ALI JOŠ NISU NA SNAZI ....................................................................................................................... 48

3. UPRAVLJANJE FINANSIJSKIM RIZICIMA ................................................................................................................................................. 51

3.1. FAKTORI FINANSIJSKOG RIZIKA................................................................................................................................................................. 51 3.2. TRŽIŠNI RIZIK .......................................................................................................................................................................................... 51

Valutni rizik ..................................................................................................................................................................................................... 51 Kamatni rizik................................................................................................................................................................................................... 51

3.3. KREDITNI RIZIK ....................................................................................................................................................................................... 52 Rizik nenaplativosti potraživanja .................................................................................................................................................................... 53

Značaj rizika nenaplativosti potraživanja ........................................................................................................................................................................... 53 3.4. RIZIK LIKVIDNOSTI ................................................................................................................................................................................... 53 3.5. UPRAVLJANJE KAPITALOM ....................................................................................................................................................................... 54

Sadašnja vrijednost finansijskih instrumenata ............................................................................................................................................... 55

4. OBJAŠNJENJA PO POZICIJAMA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA .............................................................................................................. 56

4.1. PRIHODI OD PRODAJE ............................................................................................................................................................................. 56 4.2. MATERIJALNI TROŠKOVI .......................................................................................................................................................................... 59 4.3. TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA ............................................................................................................................................ 60 4.4. TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA ............................................................................................................................................................. 61 4.5. TROŠKOVI AMORTIZACIJE ........................................................................................................................................................................ 62 4.6. TROŠKOVI REZERVISANJA ........................................................................................................................................................................ 63 4.7. NEMATERIJALNI TROŠKOVI....................................................................................................................................................................... 63 4.8. FINANSIJSKI PRIHODI ............................................................................................................................................................................... 64 4.9. FINANSIJSKI RASHODI .............................................................................................................................................................................. 64 4.10. OSTALI PRIHODI I DOBICI.......................................................................................................................................................................... 65 4.11. OSTALI RASHODI I GUBICI ........................................................................................................................................................................ 65 4.12. POREZNI RASHOD PERIODA ..................................................................................................................................................................... 65 4.13. REZULTAT POSLOVANJA .......................................................................................................................................................................... 66 4.14. KRETANJE NEMATERIJALNE I MATERIJALNE IMOVINE .................................................................................................................................. 67 4.15. DUGOROČNI FINANSIJSKI PLASMANI ......................................................................................................................................................... 70 4.16. DRUGA DUGOROČNA POTRAŽIVANJA ........................................................................................................................................................ 71 4.17. ZALIHE ................................................................................................................................................................................................... 71 4.18. IMOVINA NAMIJENJENA PRODAJI ............................................................................................................................................................... 72 4.19. GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI ...................................................................................................................................................... 73 4.20. POTRAŽIVANJA OD KUPACA I OSTALA POTRAŽIVANJA ................................................................................................................................. 73 4.21. AKTIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA ..................................................................................................................................................... 75 4.22. KAPITAL ................................................................................................................................................................................................. 75 4.23. DUGOROČNA RAZGRANIČENJA I REZERVISANJA ......................................................................................................................................... 76 4.24. OBAVEZE IZ POSLOVANJA ........................................................................................................................................................................ 78 4.25. OBAVEZE PO OSNOVU PLAĆA ................................................................................................................................................................... 79 4.26. OSTALE KRATKOROČNE OBAVEZE ............................................................................................................................................................ 79 4.27. PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA .................................................................................................................................................... 79 4.28. ZARADA PO DIONICI ................................................................................................................................................................................. 80

4

5. IZVJEŠTAVANJE O POVEZANIM LICIMA .................................................................................................................................................. 80

6. REVIZIJA PROCJENA .................................................................................................................................................................................. 80

7. PRISTUP INFORMACIJAMA ........................................................................................................................................................................ 81

8. NEGATIVNE PROMJENE U POSLOVANJU I MATERIJALNO ZNAČAJNI GUBICI .................................................................................. 81

9. OSVRT NA PITANJE POŠTIVANJA PRINCIPA VREMENSKE NEOGRANIČENOSTI POSLOVANJA .................................................... 81

10. OSVRT NA INTERNE KONTROLE .......................................................................................................................................................... 82

11. SAŽETAK ZNAČAJNIH RIZIKA NA NIVOU DRUŠTVA .......................................................................................................................... 83

12. OSVRT NA POREZNE ASPEKTE U DRUŠTVU ..................................................................................................................................... 83

13. SAŽETAK UOČENIH POGREŠNIH PRIKAZIVANJA I UTJECAJ ISTIH NA MIŠLJENJE ..................................................................... 83

14. PREPORUKE I ZABILJEŠKE REVIZORA............................................................................................................................................... 83

15. OSVRT NA ČINJENICE ZA KOJE IMAMO OBAVEZU OBAVIJESTITI UPRAVU ................................................................................. 84

16. ZNAČAJNI DOGAĐAJI NAKON DATUMA BILANSA ............................................................................................................................ 85

17. NAJVAŽNIJI FINANSIJSKI POKAZATELJI DRUŠTVA.......................................................................................................................... 86

Pokazatelji bilansa uspjeha ............................................................................................................................................................................ 87 Pokazatelji likvidnosti ..................................................................................................................................................................................... 87

Neto radni kapital............................................................................................................................................................................................................... 87 Koeficijent tekuće likvidnosti .............................................................................................................................................................................................. 87 Koeficijent ubrzane likvidnosti ........................................................................................................................................................................................... 88 Odnos prodaje i neto radnog kapitala ............................................................................................................................................................................... 88

Pokazatelji aktivnosti ...................................................................................................................................................................................... 89 Koeficijent obrta potraživanja ............................................................................................................................................................................................ 89 Trajanje naplate potraživanja od kupaca u danima ........................................................................................................................................................... 89 Koeficijent obrta imovine ................................................................................................................................................................................................... 90

Pokazatelji pokrivenosti.................................................................................................................................................................................. 90 Povrat na ukupnu imovinu ................................................................................................................................................................................................. 90 Povrat na kapital ................................................................................................................................................................................................................ 91

Pokazatelji profitabilnosti................................................................................................................................................................................ 91 Bruto profitna marža .......................................................................................................................................................................................................... 91 Neto profitna marža ........................................................................................................................................................................................................... 92

Pokazatelji bilansa stanja ............................................................................................................................................................................... 92 Prikaz rezultata izabranih pokazatelja novčanog toka ................................................................................................................................... 93

18. NEOVISNOST REVIZIJSKOG TIMA ........................................................................................................................................................ 94

19. OSNOVNI PODACI O REVIZIJA REVITA D.O.O. CAZIN ....................................................................................................................... 94

20. ZAKLJUČAK ............................................................................................................................................................................................ 95

5

SADRŽAJ GRAFIČKIH PRIKAZA

GRAFIKON 1: GEARING POKAZATELJ ............................................................................................................................................................................ 54 GRAFIKON 2: KRETANJE POSLOVNIH PRIHODA ZA POSLJEDNJE 4 GODINE ...................................................................................................................... 56 GRAFIKON 3: STRUKTURA POSLOVNIH PRIHODA ZA POSMATRANE POSLOVNE PERIODE .................................................................................................... 57 GRAFIKON 4: OSTVARENJE PRIHODA OD PRODAJE ROBE NA MALO PO DIREKCIJAMA ......................................................................................................... 57 GRAFIKON 5: PREGLED ZNAČAJNIH PRIHODA OD PRODAJE UČINAKA NA DOMAĆEM TRŽIŠTU .............................................................................................. 58 GRAFIKON 6: STRUKTURA TROŠKOVA PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA ........................................................................................................................ 60 GRAFIKON 7: NETO RADNI KAPITAL .............................................................................................................................................................................. 87 GRAFIKON 8: KOEFICIJENT TEKUĆE LIKVIDNOSTI ........................................................................................................................................................... 87 GRAFIKON 9: KOEFICIJENT UBRZANE LIKVIDNOSTI ......................................................................................................................................................... 88 GRAFIKON 10: ODNOS PRODAJE I NETO RADNOG KAPITALA ........................................................................................................................................... 88 GRAFIKON 11: KOEFICIJENT OBRTA POTRAŽIVANJA ....................................................................................................................................................... 89 GRAFIKON 12: TRAJANJE NAPLATE POTRAŽIVANJA U DANIMA ......................................................................................................................................... 89 GRAFIKON 13: KOEFICIJENT OBRTA IMOVINE ................................................................................................................................................................ 90 GRAFIKON 14: POVRAT NA UKUPNU IMOVINU ................................................................................................................................................................ 90 GRAFIKON 15: RENTABILNOST KAPITALA ...................................................................................................................................................................... 91 GRAFIKON 16: BRUTO PROFITNA MARŽA ...................................................................................................................................................................... 91 GRAFIKON 17: NETO PROFITNA MARŽA ........................................................................................................................................................................ 92 GRAFIKON 18: PRIKAZ IZABRANIH POKAZATELJA NOVČANOG TOKA ................................................................................................................................ 93

6

SADRŽAJ TABELARNIH PRIKAZA

TABELA 1: TIM U GLAVNOJ REVIZIJI .............................................................................................................................................................................. 14 TABELA 2: OSNOVNI PODACI O BH TELECOM D.D. SARAJEVO .......................................................................................................................................... 16 TABELA 3: BILANS USPJEHA ZA PERIOD OD 01.01. DO 31.12.2013. GODINE ................................................................................................................... 20 TABELA 4: IZVJEŠTAJ O OSTALOJ SVEOBUHVATNOJ DOBITI ZA PERIOD OD 01.01. DO 31.12.2013. GODINE ....................................................................... 22 TABELA 5: BILANS STANJA (AKTIVA) NA 31.12.2013. GODINE ........................................................................................................................................ 23 TABELA 6: BILANS STANJA (PASIVA) NA 31.12.2013. GODINE ........................................................................................................................................ 24 TABELA 7: IZVJEŠTAJ O GOTOVINSKIM TOKOVIMA OD 01.01. DO 31.12.2013. GODINE .................................................................................................... 27 TABELA 8: IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU ........................................................................................................................................................ 29 TABELA 9: STRUKTURA DIONIČARA I UČEŠĆE U KAPITALU .............................................................................................................................................. 30 TABELA 10: IZLOŽENOST KREDITNOM RIZIKU ................................................................................................................................................................ 52 TABELA 11: RASHODI PO OSNOVI ISPRAVKE VRIJEDNOSTI I NAPLAĆENA OTPISANA POTRAŽIVANJA .................................................................................... 52 TABELA 12: IZLOŽENOST RIZIKU NENAPLATIVOSTI POTRAŽIVANJA ................................................................................................................................... 53 TABELA 13: RIZIK LIKVIDNOSTI .................................................................................................................................................................................... 54 TABELA 14: SADAŠNJA VRIJEDNOST FINANCIJSKIH INSTRUMENATA ................................................................................................................................. 55 TABELA 15: PRIHODI OD PRODAJE ............................................................................................................................................................................... 56 TABELA 16: MATERIJALNI TROŠKOVI ............................................................................................................................................................................ 59 TABELA 17: PREGLED MATERIJALNIH TROŠKOVA........................................................................................................................................................... 59 TABELA 18: TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA ............................................................................................................................................. 60 TABELA 19: TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA GRUPA 52 ............................................................................................................................. 60 TABELA 20: TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA .............................................................................................................................................................. 61 TABELA 21: TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA GRUPA 53 .............................................................................................................................................. 61 TABELA 22: RASHODI AMORTIZACIJE ............................................................................................................................................................................ 62 TABELA 23: TROŠKOVI REZERVISANJA ......................................................................................................................................................................... 63 TABELA 24: NEMATERIJALNI TROŠKOVI ........................................................................................................................................................................ 63 TABELA 25: NEMATERIJALNI TROŠKOVI GRUPA 55 ........................................................................................................................................................ 63 TABELA 26: FINANSIJSKI PRIHODI ................................................................................................................................................................................ 64 TABELA 27: FINANSIJSKI RASHODI ............................................................................................................................................................................... 64 TABELA 28: OSTALI PRIHODI I DOBICI ........................................................................................................................................................................... 65 TABELA 29: OSTALI RASHODI I GUBICI .......................................................................................................................................................................... 65 TABELA 30: POREZNI RASHOD PERIODA ....................................................................................................................................................................... 65 TABELA 31: REZULTAT POSLOVANJA ............................................................................................................................................................................ 66 TABELA 32: KRETANJE NEMATERIJALNE IMOVINE U IZVJEŠTAJNOM PERIODU ................................................................................................................... 67 TABELA 33: KRETANJE MATERIJALNE IMOVINE U IZVJEŠTAJNOM PERIODU ....................................................................................................................... 69 TABELA 34: DUGOROČNI FINANSIJSKI PLASMANI ........................................................................................................................................................... 70 TABELA 35: DRUGA DUGOROČNA POTRAŽIVANJA .......................................................................................................................................................... 71 TABELA 36: ZALIHE ..................................................................................................................................................................................................... 71 TABELA 37: ZALIHE I SREDSTVA NAMIJENJENA PRODAJI ................................................................................................................................................. 72 TABELA 38: GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI ........................................................................................................................................................ 73 TABELA 39: POTRAŽIVANJA OD KUPACA I OSTALA POTRAŽIVANJA ................................................................................................................................... 73 TABELA 40: AKTIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA ...................................................................................................................................................... 75 TABELA 41: KAPITAL DRUŠTVA .................................................................................................................................................................................... 75 TABELA 42: STRUKTURA DIONIČARA I UČEŠĆE SA 31.12.2013. GODINE ......................................................................................................................... 75 TABELA 43: DUGOROČNA RAZGRANIČENJA I REZERVIRANJA .......................................................................................................................................... 76 TABELA 44: OSNOVNE PRETPOSTAVKE AKTUARA .......................................................................................................................................................... 77 TABELA 45: RAZVITAK SADAŠNJE VRIJEDNOSTI PROJECIRANE BENEFICIRANE OBAVEZE U IZVJEŠTAJNOJ GODINI ............................................................... 77 TABELA 46: REZERVISANJA ZA SUDSKE SPOROVE U TEKUĆEM PERIODU ......................................................................................................................... 77 TABELA 47: OBAVEZE IZ POSLOVANJA .......................................................................................................................................................................... 78 TABELA 48: OBAVEZE PO OSNOVU PLAĆA ..................................................................................................................................................................... 79 TABELA 49: OSTALE KRATKOROČNE OBAVEZE .............................................................................................................................................................. 79 TABELA 50: PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA ...................................................................................................................................................... 79

7

TABELA 51: PREGLED ZNAČAJNIH POKAZATELJA DRUŠTVA ............................................................................................................................................ 86 TABELA 52: OSNOVNI PODACI O REVIZIJA REVITA D.O.O. CAZIN....................................................................................................................................... 94

8

IZJAVE UPRAVE

Primatelj:

Revizija Revita d.o.o. Cazin

Ćoralići 462, 77226, Ćoralići, Cazin

Vama; revizorima; mi članovi Uprave BH Telecom d.d. Sarajevo zaduženi za sastavljanje finansijskih izvještaja dajemo

sljedeće izjave:

A. Informacije i dokazi

Informacije i dokazi koje ste od nas zahtijevali su Vam dane u potpunosti i savjesno. Kao lica zadužena za davanje ovih izjava

i dokaza imenovali smo tim za suradnju s revizorom. Tim za suradnju s revizorom obuhvatio je suradnike kako u Generalnoj

direkciji Društva, tako i u regionalnim Direkcijama.

B. Knjigovodstveni iskazi

1. Mi smo se pobrinuli za to da su vam knjigovodstveni iskazi poslovanja Društva u potpunosti stavljeni na raspolaganje.

Ovoj dokumentaciji pripadaju upute, organizaciona dokumentacija i ostalo što pomaže u razumijevanju

računovodstvenog sistema Društva.

2. U knjigovodstvenoj evidenciji su obuhvaćeni svi poslovni događaji koji su morali biti proknjiženi u poslovnoj 2013.

godini.

3. Mi smo se pobrinuli za to da Vam je sva dokumentacija za koju imamo obavezu čuvanja u pisanoj ili elektronskoj

formi dana na raspolaganje u roku koji je realan i razuman za Vaše razumijevanje podataka.

C. Finansijski izvještaji

1. Mi, kao članovi Uprave Društva smo ispunili odgovornost za pripremanje i prezentiranje finansijskih izvještaja. Naša

odgovornost je fer prezentacija finansijskog položaja i uspješnosti poslovanja Društva u skladu s Međunarodnim

Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI).

Ova odgovornost obuhvata: utvrđivanje, uvođenje i održavanje internih kontrola važećih za sastavljanje i objektivan

prikaz finansijskih izvještaja u kojima neće biti značajnih pogrešnih prikazivanja uzrokovanih prijevarom ili pogreškom;

odabir i primjenu odgovarajućih računovodstvenih politika; i utvrđivanje razumnih računovodstvenih procjena

primjerenih u danim okolnostima.

9

2. Vjerujemo da je finansijskim izvještajima koji su predmet revizije koju Vi obavljate prikazana sva imovina, obaveze,

eventualne obaveze, rezervisanja, ukupni rashodi i ukupni prihodi, kao i sve obavezne napomene uz finansijske

izvještaje. Sve obaveze, kako predvidive tako i nepredvidive su prikazane u skladu s Međunarodnim Standardima

Finansijskog Izvještavanja (MSFI).

3. Primijenjene metode prikazivanja pozicija u finansijskim izvještajima i njihovo vrednovanje odgovaraju zahtjevima

posebnih propisa iz ove oblasti. Naš izbor i primjena metoda iskazivanja pozicija u finansijskim izvještajima i njihovog

vrednovanja je primjerena. Značajne pretpostavke koje smo koristili u procjenama su primjerene, te smo ih Vama

prikazali.

4. Za sve događaje nakon datuma finansijskih izvještaja koji su to zahtijevali prilagodili smo finansijske izvještaje i

napomene uz finansijske izvještaje u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI).

5. Izvjestili smo Vas o svim poznatim stvarnim i mogućim sudskim sporovima i zahtjevima čiji se utjecaj uzeo u obzir pri

sastavljanju finansijskih izvještavanja u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja (MSFI).

6. Svi planovi i očekivanja koji mogu imati za posljedicu značajnu promjenu knjigovodstvenih vrijednosti imovine i

obaveza prikazanih u finansijskim izvještajima predstavljeni su u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog

Izvještavanja (MSFI).

7. Društvo je pravni; odnosno ekonomski vlasnik imovine prikazane u finansijskim izvještajima. Sva založna i stvarna

opterećenja u vezi s ovom imovinom su objavljena u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja

(MSFI).

8. Mi smo se pridržavali svih dogovora koji mogu imati značajan utjecaj na finansijske izvještaje. Eventualni slučajevi

nepridržavanja su Vam dani na znanje.

9. U protekloj godini Društvo je (zaokružiti odgovarajući odgovor):

a) Koristilo valutne ili kamatne instrumente, swapove, opcije i robne terminske poslove između ostalog finansijske

proizvode i derivate.

b) Nije koristilo niti jedan instrument naveden u prethodnoj tačci u bilo kojoj formi.

10. U obzir smo uzeli sve događaje koji mogu imati utjecaj na poslovanje Društva i iz tih događaja rezultirajuće finansijske

obaveze te iste objavili ili u finansijskim izvještajima ili (ako se iste ne obuhvataju u finansijskim izvještajima) naveli u

dodatku uz ovu izjavu. Ako takvi navodi ili napomene nedostaju, onda takvih događaja nije bilo na datum sastavljanja

finansijskih izvještaja.

10

11. Godišnji izvještaj o poslovanju

1. Mi smo odgovorni za sastavljanje godišnjeg izvještaja o poslovanju.

2. Izvještaj o poslovanju sadrži sve obavezne podatke kako je propisano članom 40. Zakona o Računovodstvu i Reviziji

u FBiH („Službene novine FBiH“, broj: 83/09).

3. Tok poslovanja Društva i položaj Društva su predstavljeni na fer način i analizirani u Godišnjem izvještaju o

poslovanju. Analiza obuhvata finansijske i nefinansijske pokazatelje uspješnosti relevantne za poslovnu aktivnost

Društva u skladu s Zakonom.

4. Godišnji izvještaj o poslovanju sadrži (u skladu s tačkom 40. Zakona o Računovodstvu i Reviziji u FBiH):

- Sve značajne događaje nastale u periodu od završetka poslovne godine do datuma predaje finansijskih izvještaja.

- Procjenu očekivanog budućeg razvoja Društva,

- Najvažnije aktivnosti u vezi sa istraživanjem i razvojem,

- Korištene finansijske instrumente ako je to značajno za procjenu finansijskog položaja i uspješnosti poslovanja

Društva,

- Ciljeve i politike Društva u vezi s upravljanjem finansijskim rizicima, zajedno sa politikama zaštite od rizika za svaku

planiranu transakciju za koju je neophodna zaštita,

- Izloženost Društva cjenovnom, kreditnom, tržišnom, valutnom riziku, riziku likvidnosti i drugim rizicima prisutnim u

poslovanju Društva.

12. Interne kontrole

Mi smo odgovorni za sastavljanje (koncepciju, implementaciju, održavanje i poboljšavanje) adekvatnog sistema internih

kontrola u skladu s članom 11. Zakona o računovodstvu i reviziji u FBiH.

1. Pod sistemom internih kontrola podrazumijevamo proces kroz koji nadzire i kontroliše:

- Efikasnost i efektivnost operativnih aktivnosti (ovo uključuje zaštitu imovine od gubitaka uzrokovanih štetama ili

malverzacijama),

- Pouzdanost finansijskog izvještavanja i

- Pridržavanje za Društvo bitnih zakonskih propisa kako bi se spriječilo da se ne postignu ciljevi poslovanja ako bi

nastali poslovni rizici.

11

2. Izabrati odgovarajući odgovor:

a) Nije bilo, niti trenutno postoje značajni nedostaci u internim kontrolama (ili)

b) Mi smo Vas izvijestili o značajnim nedostacima u internim kontrolama.

3. U skladu s primjenjivim sistemom internih kontrola implementirali smo odgovarajuće mjere da spriječimo i otkrijemo

eventualne nezakonite radnje zaposlenih.

4. Izvijestili smo Vas o rezultatima procjene rizika da finansijski izvještaji i Godišnji izvještaj o poslovanju mogu

sadržavati značajne pogreške uslijed namjernih pogrešnih prikazivanja.

5. Izabrati odgovarajući odgovor:

a) Izvijestili smo Vas o svim nezakonitim radnjama kojih smo svjesni da postoje ili sumnjamo da postoje u našem Društvu,

naročito o onima koje se odnose na pravne zastupnike Društva i druge izvršne uposlenike, uposlenike koji imaju

ključnu ulogu u sistemu internih kontrola, i drugih osoba čije nezakonite radnje mogu imati značajan utjecaj na

finansijske izvještaje Društva.

b) Nismo svjesni postojanja nezakonitih radnji u Društvu naročito onih koje se odnose na pravne zastupnike Društva i

druge izvršne uposlenike, uposlenike koji imaju ključnu ulogu u sistemu internih kontrola, i drugih osoba čije

nezakonite radnje mogu imati značajan utjecaj na finansijske izvještaje Društva.

13. Potpunost danih informacija

1. Na uvid su Vam dati svi zapisi, dokumenti i informacije o neobičnim događajima s kojima je Uprava bila upoznata,

kao i sve ostale informacije koje su bitne za reviziju finansijskih izvještaja.

2. Obezbijedili smo Vam uvid u nazive svih banaka s kojima je Društvo u toku godine imalo poslovne veze, kao uvid u

sva stanja na transakcijskim računima Društva.

3. Na raspolaganje smo Vam dali sve zapisnike sa sastanaka Uprave Društva.

14. Dodaci, napomene i slično

Mi potvrđujemo da moguće neispravljene pogreške nisu značajne u odnosu na ukupne finansijske izvještaje Društva.

Potpis i pečat ovlaštenoga lica Društva

Sarajevo, mart, 24. 2014. godine

12

UVOD I OSVRT NA UGOVOR O REVIZIJI

Mi kao revizori obavezni smo da o rezultatima našeg angažmana izvijestimo u pisanoj formi Upravu, Nadzorni odbor,

Odbor za reviziju, te vlasnike BH Telecom d.d. Sarajevo.

Za potrebe daljnjeg izvještavanja Društvu dostavljamo dokument pod nazivom „Izvještaj neovisnog revizora“ u

skladu s Međunarodnim revizijskim standardima (u daljnjem tekstu: MRevS) koji definiraju terminologiju koja se

koristi kod izražavanja mišljenja i kojima se uređuje izvještavanje:

a) MRevS 700 – Formiranje mišljenja i izvještavanje o finansijskim izvještajima,

b) MRevS 705 – Modifikacije mišljenja u izvještaju neovisnog revizora,

c) MRevS 706 – Dio za isticanje pitanja i dio za ostala pitanja u izvještavanju neovisnog revizora.

Ovaj dokument predstavlja prilog izvještaju neovisnog revizora koji se dostavlja na bosanskom i engleskom jeziku.

Mi kao revizori nismo odgovorni za urednost i nematerijalne pogreške u finansijskim izvještajima Društva. Uprava ima

odgovornost za sastavljanje godišnjih finansijskih izvještaja Društva u obliku koji je propisan za veličinu i oblik Društva. Mi

kao revizori odgovorni smo samo za izražavanje mišljenja o finansijskim izvještajima temeljeno na rezultatima naše revizije.

Finansijski izvještaji Društva se pripremaju od strane uprave u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog

Izvještavanja. Pismo o prihvatanju angažmana je potpisano od strane uprave Društva, te je samim tim uprava prihvatila

odgovornost da će revizoru:

- Obezbijediti sve potrebne informacije,

- Omogućiti neograničen pristup zaposlenicima,

- te da će dizajnirati i provoditi takve interne kontrole koje smatra potrebnima da bi se obezbijedilo sastavljanje

finansijskih izvještaja koji ne sadrže materijalno značajna pogrešna prikazivanja usljed prevare ili pogreške.

Pismo u prihvatanju angažmana potpisano je u 2011. godini. Nije bilo značajnih promjena u vezi s našim angažmanom, niti

je Uprava Društva zahtijevala promjenu uslova revizije. U skladu s navedenim nismo više upućivali pismo o preuzimanju

angažmana Upravi Društva.

Pismo o preuzimanju angažmana potpisano je od strane generalnog direktora Društva. Time je prihvaćen cilj, računovodstveni

obim, i forma izvještaja neovisnog revizora koji će rezultirati obavljanjem revizije, definisane odgovornosti revizora,

odgovornosti uprave, način obavljanja revizije, način rješavanja nesuglasica, obaveze i slobodni dogovori.

13

Naglašavamo, da nismo odgovorni da pregledamo sve transakcije provedene u Društvu tokom godine, naročito one

nematerijalne. Revizija se obavlja na temelju testova kontrola, testova detalja koji se obavljaju na temelju uzoraka i analitičkih

procedura kojima se potvrđuje logičnost kretanja između pojedinih pozicija izvještaja i pravilna primjena računovodstvenih

politika koje moraju biti u skladu s primjenjivim računovodstvenim okvirom.

Svojim testiranjem nastojimo steći razumno, a ne apsolutno uvjerenje da finansijski izvještaji ne sadrže materijalno značajne

pogrešne navode nastale temeljem pogreške ili prevare. Apsolutno uvjerenje nije moguće usljed inherentnih ograničenja

revizije i internih kontrola, što rezultira neizbježivim rizikom da neki pogrešni navodi ostanu neotkriveni. U slučaju da su

otkrivene razlike koje su ispod našeg kvantitativnog nivoa značajnosti, o istima nije izvještavamo u ovom izvještaju.

Određivanje značajnosti je pitanje profesionalnog suda revizora. Temelji se ne percepciji revizora o zajedničkim finansijskim

potrebama korisnika finansijskih izvještaja. Značajnost na razini finansijskih izvještaja je iznos pogrešaka u finansijskim

izvještajima, kako namjernih, tako i nenamjernih, koje ako se pređe zadani iznos mogu utjecati na ekonomske odluke

korisnika. Za materijalno značajne pozicije izvještaja odredili smo specifičnu značajnost. Iznos ove značajnosti je dosta manji

od iznosa sveukupne značajnosti.

Nadalje, odredili smo značajnost za provedbu revizije koja se koristi od strane revizora da bi se razina vjerovatnosti da zbir

neispravljenih i neotkrivenih pogrešaka ostane neotkriven smanjio na prihvatljivo nisku razinu.

Kao osnov za određivanje značajnosti koristili smo ukupnu imovinu Društva na 31.12.2013. godine.

Zadani nivo značajnosti koristili smo kako u planiranju i procjeni rizika, tako i u provedbi revizije, te kasnije u izvještavanju o

rezultatima obavljene revizije.

Zadani nivo značajnosti koristili smo kako u planiranju i procjeni rizika, tako i u provedbi revizije, te kasnije u izvještavanju o

rezultatima obavljene revizije.

Glavni korisnici finansijskih izvještaja su dioničari, banke i drugi poslovni saradnici. Za ovaj period rada revizije korištena je

ukupna značajnost od 5.000.000 KM. Koristeći profesionalni sud revizora, značajnost za provedbu revizije određena je na

3.000.000 KM.

Izvještaj o obavljenoj reviziji izdaje se isključivo za potrebe vlasnika i Uprave Društva i za nikakve druge potrebe. Ako je

predviđeno da treća osoba koristi izvještaj, pisma, informacije ili preporuke koje smo kao revizori dali Društvu, zadržavamo

pravo određivanja uslova vezanih za takvu odredbu, te imamo pravo zahtijevati zaključivanje direktnog ugovora s revizorom.

Ako nije drugačije dogovoreno u pisanom obliku, ne prihvatamo nikakvu odgovornost osim one koju smo dužni

prihvatiti na dan dostavljanja našeg izvještaja.

14

Osnov za naš angažman je Ugovor o nabavci usluga eksterne revizije finansijskih izvještaja za poslovnu 2011., 2012.

i 2013. godinu, broj 01-7.1-1707/ 11 sklopljen između dioničkog Društva BH Telecom Sarajevo i društva za reviziju

Revizija Revita d.o.o. iz Cazina potpisanog na dan 14.12.2011. godine.

Nakon izmjena i dopuna strategije revizije za poslovnu 2013. godinu, kao članovi tima za završnu reviziju imenovani su:

TABELA 1: TIM U GLAVNOJ REVIZIJI

Predreviziju finansijskih izvještaja obavljali smo u decembru 2013. godine. U toku predrevizije obavili smo detaljna ispitivanja

poslovnih promjena nastalih do 30.11.2013. godine, te prisustvovali popisu imovine i obaveza Društva na 31.12.2013. godine.

O našem radu u toku predrevizijskog angažmana izvjestili smo Upravu Društva. Predrevizijski izvještaj je sadržavao

preporuke, koje je razmatralo Društvo.

Period glavne revizije obuhvatio je rad od 05.03. do 21.03.2014. godine. Kao krajnji datum našeg angažmana za poslovnu

2013. godinu vrijedi datum izdavanja konačnog izvještaja neovisnog revizora, a to je datum nakon datuma očitovanja (ili isti

kao datum očitovanja) nadležnih u Društvu na nacrt izvještaja o reviziji, te uvažavanja eventualnih komentara datih od strane

za to ovlaštenih osoba u Društvu na nacrt izvještaja, ili provođenja daljnih revizijskih radnji od strane revizijskog tima.

Ovaj izvještaj predstavlja dio radne dokumentacije revizora, a treba da služi Društvu za lakše razumijevanje podataka

sadržanih u finansijskim izvještajima. Detaljna kretanja i opisi pozicija finansijskih izvještaja Društva dati su u Bilješkama uz

finansijske izvještaje. U vezi s prethodno navedenim, upućujemo zainteresirane stranke na korištenje Bilješki uz finansijske

izvještaje Društva za razumijevanje vrijednosti iskazanih na pozicijama finansijskih izvještaja.

Reviziju za 2012. godinu smo obavili mi, te smo dali pozitivno mišljenje. Upravi Društva skrećemo pažnju na sve preporuke

dane u našim izvještajima o obavljenoj reviziji finansijskih izvještaja, i preporuke sadržane u izvještajima o obavljenoj

predreviziji za 2011., 2012. i 2013. godinu.

Ime i prezime Nivo Broj telefona e - Mail adresa

mr.Asim Bećiragić Partner u reviziji 061/105-197 info@revizijarevita.com.ba

mr.Asim Bećiragić Vođa tima 061/105-197 info@revizijarevita.com.ba

dipl.oec. Ajka Beganović Stariji asistent 063/793-471 info@revizijarevita.com.ba

dipl.oec. Džemal Aganspahić Stariji asistent 037/513-772 info@revizijarevita.com.ba

Mag.rer.soc.oec Dženita Bećiragić Viši asistent 061/138-595 info@revizijarevita.com.ba

dipl.iur. Mirzet Kasić Pravni savjetnik 063/697-597 info@revizijarevita.com.ba

dipl.oec.Melita Bećiragić Mlađi asistent 061/415-456 info@revizijarevita.com.ba

dipl.oec. Aldin Bajrić Mlađi asistent 061/465-341 info@revizijarevita.com.ba

BSc. Nihad Čizmić IT -saradnik 061/833-818 info@revizijarevita.com.ba

15

IZVJEŠTAJ NEOVISNOG REVIZORA

DIONIČARIMA I UPRAVI BH Telecom d.d. Sarajevo

Obavili smo reviziju priloženih finansijskih izvještaja Društva BH Telecom d.d. Sarajevo (dalje u tekstu: Društvo), koji obuhvataju Bilans

stanja na dan 31.decembar 2013. godine, Izvještaje o sveobuhvatnoj dobiti, promjenama kapitala i novčanom toku za godinu tada

završenu, te Bilješke uz finansijske izvještaje u kojima je iznijet sažetak značajnih računovodstvenih politika i ostalih objašnjavajućih

informacija.

ODGOVORNOST UPRAVE ZA FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE

Uprava je odgovorna za sastavljanje i objektivan prikaz ovih finansijskih izvještaja u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog

Izvještavanja i za one interne kontrole za koje Uprava Društva odredi da su potrebne za omogućavanje sastavljanja finansijskih izvještaja

koji su bez značajnog pogrešnog prikazivanja, uslijed prijevare ili pogreške.

ODGOVORNOST REVIZORA

Naša je odgovornost je izraziti mišljenje o ovim finansijskim izvještajima na osnovu naše revizije. Reviziju smo obavili u sk ladu s

Međunarodnim revizijskim standardima koji nalažu pridržavanje etičkih pravila od strane revizora, te planiranje i provođenje revizije kako

bi se s razumnom mjerom sigurnosti utvrdilo da su finansijski izvještaji bez materijalno značajnih pogrešnih prikazivanja. Revizija uključuje

provođenje procedura u svrhu pribavljanja revizijskih dokaza o iznosima i objavama prikazanim u finansijskim izvještajima. Odabir

procedura ovisi o prosudbi revizora, uključujući i procjenu rizika materijalno značajnih pogrešnih prikazivanja u finansijskim izvještajima

koje mogu nastati kao posljedica prijevare ili pogreške. U procjenjivanju tih rizika revizor razmatra interne kontrole relevantne za

subjektovo sastavljanje i objektivan prikaz finansijskih izvještaja u skladu s postojećim okolnostima, a ne u svrhu izražavanja mišljenja o

učinkovitosti internih kontrola subjekta. Revizija isto tako uključuje ocjenu primjerenosti primijenjenih računovodstvenih politika,

razumnost računovodstvenih procjena koje je definirala Uprava, kao i ocjenu cjelokupnog prikaza finansijskih izvještaja.

Uvjereni smo da su nam pribavljeni revizijski dokazi dostatni i čine odgovarajuću osnovu za izražavanje našeg mišljenja.

MIŠLJENJE

Prema našem mišljenju, finansijski izvještaji prikazuju realno i objektivno, u svim značajnim aspektima, finansijski položaj Društva

BH Telecom d.d. Sarajevo na dan 31. decembar 2013. godine, rezultate njegovog poslovanja i novčane tokove za godinu koja je tada

završila u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja.

.

Revizija Revita d.o. o. Cazin

Ćoralići 462, 77226, Ćoralići, Cazin

Cazin, 31. marta 2014. godine

mr.sc. Asim Bećiragić Mag.rer.soc.oec. Dženita Bećiragić

Ovlašteni revizor Imenovani je upisan u Registar ovlaštenih

revizora pod registarskim brojem: 3010016107

Direktor

16

ČINJENICE I BROJEVI O BH Telecom d.d. Sarajevo

BH Telecom d.d. Sarajevo je vodeća bosansko - hercegovačka kompanija u području telekomunikacijskih usluga i usluga

informacione tehnologije. Milionima potrošača BH Telecom d.d. Sarajevo nudi različite vrste usluga i proizvoda za

svakodnevni život. Osnovni podaci o Društvu na dan 31.12.2013. godine su prikazani u narednoj tabeli:

Pregled glavnih podataka o Društvu

Sjedište

BH Telecom d.d.

Obala Kulina bana 8

71 000 Sajarevo, Bosna i Hercegovina

Generalni direktor mr. Nedžad Rešidbegović, dipl.ing.el.

Uprava Društva

mr. Hamdo Katica, dipl.ing.el. (izvršni direkor direkcije za razvoj poslovanja); Bakir Ćelosmanović, dipl.pravnik (izvršni direktor Izvršne direkcije za pravne poslove, upravljanje organizacijom i ljudskim resursima); Elvidin Kovač, dipl.ing.el. (Izvršni direktor Izvršne direkcije za tehnologiju i razvoj servisa); Aida Štajnbauer, dipl.ecc. (Izvršni direktor Izvršne direkcije za ekonomsko - finansijske poslove); Jasminko Akšamija, dipl.ing.el. (Izvršni direktor Izvršne direkcije za investicije), mr. Dženana Muračević, dipl.ing.el. (izvršni direktor Izvršne direkcije za informacione tehnologije)

Nadzorni odbor 7 članova

Predsjednik nadzornog odbora prof.dr. Kadrija Hodžić

O dionici BH Telecom-a

Broj dionica: 63.457.358

ISIN: BABHTSR00000

CFI: ESVUFR

Tržište dionica Bosna i Hercegovina (SASE)

Struktura dioničara 90,0043 % u vlasništvu Federalnog Ministarstva prometa i komunikacija , 9,9957% u vlasništvu investicijskih fondova i ostalih malih dioničara

Ukupan prihod 593 miliona KM

Zaposleni 3.480 u prosjeku (Decembar 2013)

TABELA 2: OSNOVNI PODACI O BH TELECOM D.D. SARAJEVO

17

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI DRUŠTVA

BH Telecom d.d. Sarajevo

31. decembar 2013. godine

OVI FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI SU SASTAVNI DIO IZVJEŠTAJA O OBAVLJENOJ REVIZIJI KOJI PREDSTAVLJA PRILOG

IZVJEŠTAJU NEOVISNOG REVIZORA. FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI SUBJEKTA PRILOŽENI SU OVOM IZVJEŠTAJU.

FINANSIJSKI IZVJEŠTAJI PREDSTAVLJENI KAO SASTAVNI DIO IZVJEŠTAJA O OBAVLJENOJ REVIZIJI MOGU

SADRŽAVATI NAPOMENE I OPISE, TE SE MOGU RAZLIKOVATI OD IZVJEŠTAJA KOJI SU PRILOŽENI. U SLUČAJU

POSTOJANJA RAZLIKA ISTE SE OBJAŠNJAVAJU. RAZLIKE KOJE SU UZROK ZAOKRUŽENJA SMATRAJU SE

NEZNAČAJNIMA.

18

1. U skladu s MRS 1.10. subjekat izvještaj o finansijskom položaju na kraju perioda naziva bilans stanja. Prema članu 36. stav 1. i članu

40. i 41. Zakona o računovodstvu i reviziju u FBiH predviđen je naziv Bilans stanja – Izvještaj o finansijskom položaju na kraju

perioda. Subjekat koristi naziv bilans stanja.

2. Subjekat je stavke u finansijskim izvještajima dužan prezentirati i klasificirati dosljedno iz perioda u period, osim:

a) Ako bi, nakon znatne promjene vrste poslovanja subjekta ili iz pregleda njegovih finansijskih izvještaja bilo očigledno da bi drukčija

prezentacija ili klasifikacija bila primjerenija u odnosu na kriterije za izbor i primjenu računovodstvenih politika iz MRS –a 8; ili

b) Ako promjenu prezentiranja ne nalaže neki MSFI.

3. Subjekat je dužan jasno označiti finansijske izvještaje i istaknuti ih u odnosu na druge informacije u istom objavljenom dokumentu.

4. Subjekat je dužan u bilansu stanja dugotrajnu i kratkotrajnu imovinu te dugoročne i kratkoročne obaveze prezentirati kao odvojene grupe.

5. U skladu s MRS 1.82 (a) prihodi od prodaje se prikazuju kao odvojena stavka u bilansu uspjeha.

6. Subjekat treba prezentirati strukturu rashoda priznatih u dobit ili gubitak koristeći klasifikaciju prema vrsti rashoda, odnosno prema modelu

prirodne vrste troškova. Sadržaj i pozicije su uređene prema Pravilniku o kontnom okviru, sadržaju konta i primjeni kontnog okvira za privredna

društva („Službene novine FBiH“, broj 82/10), koji je u primjeni od 01.01.2011. godine.

7. Subjekat izvještaj o sveobuhvatnoj dobiti prezentira u jednom izvještaju.

8. Subjekat je dužan bilješke prezentirati sistematski, sve dok je to izvodljivo. Također je dužan svaku stavku u izvještaju o finansijskom položaju

i izvještaju o ostaloj sveoubuhvatnoj dobiti, računu dobiti i gubitka (ako je prezentiran) te izvještaju o promjenama u kapitala i izvještaju o

novčanim tokovima, povezati oznakom sa svakom informacijom u bilješkama koja se na nju odnosi.

9. Informacije o novčanim tokovima pružaju korisnicama finansijskih izvještaja podlogu za ocjenjivanje sposobnosti subjekta da stvara novac i

novčane ekvivalente, kao i potrebe poslovnog subjekta za korištenjem novčanih tokova. MRS 7 navodi zahtjeve koji se odnose na prezentiranje

izvještaja o novčanim tokovima i objavljivanje informacija o novčanim tokovima.

19

BILANS USPJEHA OD 01. JANUARA DO 31. DECEMBRA

POZICIJA

BIL

JEŠ

KA

IZNOS TEKUĆE GODINE

IZNOS PRETHODNE

GODINE RAZLIKA

PROCENAT PROMJENE

DOBIT ILI GUBITAK PERIODA

POSLOVNI PRIHOD I RASHOD

POSLOVNI PRIHODI 4.1 566.800.131 579.270.473 (12.470.342) -2,15%

Prihodi od prodaje robe 28.964.905 21.276.156 7.688.749 36,14%

Prihodi od prodaje robe na domaćem tržištu 28.964.905 21.276.156 7.688.749 36,14%

Prihodi od prodaje učinaka 527.775.398 547.547.190 (19.771.792) -3,61%

Prihodi od prodaje učinaka na domaćem tržištu 483.617.232 495.940.500 (12.323.268) -2,48%

Prihodi od prodaje učinaka na stranom tržištu 44.158.166 51.606.690 (7.448.524) -14,43%

Prihodi od aktiviranja ili potrošnje robe i učinaka 68.898 30.138 38.760 128,61%

Ostali poslovni prihodi 9.990.930 10.416.989 (426.059) -4,09%

POSLOVNI RASHODI 446.556.832 451.488.245 (4.931.413) -1,09%

Nabavna vrijednost prodane robe 36.105.969 28.136.822 7.969.147 28,32%

Materijalni troškovi 4.2 16.115.257 17.229.312 (1.114.055) -6,47%

Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja 4.3 129.085.025 129.163.202 (78.177) -0,06%

Troškovi plaćanja i naknada plaća zaposlenim 101.189.657 97.867.559 3.322.098 3,39%

Troškovi ostalih primanja, naknada i prava zaposlenih 26.065.846 29.629.386 (3.563.540) -12,03%

Troškovi naknada ostalim fizičkim licima 1.829.522 1.666.257 163.265 9,80%

Troškovi proizvodnih usluga 4.4 53.225.511 51.461.510 1.764.001 3,43%

Amortizacija 4.5 104.664.214 110.406.644 (5.742.430) -5,20%

Troškovi rezerviranja 4.6 757.842 1.731.596 (973.754) -56,23%

Nematerijalni troškovi 4.7 110.688.488 115.911.150 (5.222.662) -4,51%

Povećanje vrijednosti zaliha učinaka 4.085.474 2.551.991 1.533.483 60,09%

DOBIT OD POSLOVNIH AKTIVNOSTI 120.243.299 127.782.228 (7.538.929) -5,90%

FINANSIJSKI PRIHODI I RASHODI

FINANSIJSKI PRIHODI 4.8 9.847.778 10.395.252 (547.474) -5,27%

Prihodi od kamata 8.269.029 8.855.294 (586.265) -6,62%

Pozitivne kursne razlike 425.583 784.138 (358.555) -45,73%

Ostali finansijski prihodi 1.153.166 755.820 397.346 52,57%

FINANSIJSKI RASHODI 4.9 1.690.525 2.281.723 (591.198) -25,91%

Rashodi kamata 838.976 1.347.103 (508.127) -37,72%

Negativne kursne razlike 835.227 920.827 (85.600) -9,30%

Ostali finansijski rashodi 16.322 13.793 2.529 18,34%

DOBIT OD FINANSIJSKE AKTIVNOSTI 8.157.253 8.113.529 43.724 0,54%

DOBIT REDOVNE AKTIVNOSTI 128.400.552 135.895.757 (7.495.205) -5,52%

OSTALI PRIHODI I RASHODI

OSTALI PRIHODI I DOBICI 4.10 16.565.154 20.458.485 (3.893.331) -19,03%

Dobici od prodaje stalnih sredstava 281.920 479.132 (197.212) -41,16%

Dobici od prodaje materijala - 75.198 (75.198) -100,00%

Viškovi 46.066 129.975 (83.909) -64,56%

Naplaćena otpisana potraživanja 2.352.575 7.763.557 (5.410.982) -69,70%

Otpis obaveza, ukinuta rezervisanja i ostali prihodi 13.884.593 12.010.623 1.873.970 15,60%

20

OSTALI RASHODI I GUBICI 4.11 10.002.613 12.488.913 (2.486.300) -19,91%

Gubici od prodaje i rashodovanja stalnih sredstava 1.781.220 339.262 1.441.958 425,03%

Gubici od prodaje materijala - 38.816 (38.816) -100,00%

Manjkovi 33.289 180.964 (147.675) -81,60%

Rashodi po osnovi ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja 7.256.480 10.849.420 (3.592.940) -33,12%

Rashodi i gubici na zalihama i ostali rashodi 931.624 1.080.451 (148.827) -13,77%

DOBIT PO OSNOVU OSTALIH PRIHODA I RASHODA 6.562.541 7.969.572 (1.407.031) -17,66%

PRIHODI I RASHODI OD USKLAĐIVANJA VRIJEDNOSTI SREDSTAVA

- - - -

Prihodi iz osnova usklađivanja vrijednosti 583 - 583 -

Prihodi od usklađivanja vrijednosti kratkoročnih finansijskih plasmana 583 - 583 -

RASHODI IZ OSNOVA USKLAĐIVANJA VRIJEDNOSTI 1.042.152 1.366.338 (324.186) -23,73%

Umanjenje vrijednosti zaliha 1.042.152 1.366.338 (324.186) -23,73%

DOBIT OD USKLAĐIVANJA VRIJEDNOSTI - - - -

GUBITAK OD USKLAĐIVANJA VRIJEDNOSTI 1.041.569 1.366.338 (324.769) -23,77%

Prihodi iz osnova promjene računovodstvenih politika i ispravki neznačajnih grešaka iz ranijih perioda

911 1.771.583 (1.770.672) -99,95%

Rashodi iz osnova promjene računovodstvenih politika i ispravki neznačajnih grešaka iz ranijih perioda

490.447 16.644 473.803 2846,69%

DOBIT ILI GUBITAK NEPREKINUTOG POSLOVANJA

DOBIT NEPREKINUTOG POSLOVANJA PRIJE POREZA 133.431.988 144.253.930 (10.821.942) -7,50%

GUBITAK NEPREKINUTOG POSLOVANJA PRIJE POREZA - - - -

POREZ NA DOBIT NEPREKINUTOG POSLOVANJA

Porezni rashodi perioda 4.12 14.476.110 15.213.008 (736.898) -4,84%

NETO DOBIT ILI GUBITAK NEPREKINUTOG POSLOVANJA

NETO DOBIT NEPREKINUTOG POSLOVANJA 118.955.878 129.040.922 (10.085.044) -7,82%

DOBIT ILI GUBITAK OD PREKINUTOG POSLOVANJA - - - -

Rashodi i gubici iz osnova prodaje i usklađivanja vrijednosti sredstava namijenjenih prodaji i obustavljenog poslovanja

283.386 2.402.262 (2.118.876) -88,20%

DOBIT OD PREKINUTOG POSLOVANJA - - - -

GUBITAK OD PREKINUTOG POSLOVANJA 283.386 2.402.262 (2.118.876) -88,20%

Porez na dobit od prekinutog poslovanja - - - -

NETO DOBIT OD PREKINUTOG POSLOVANJA - - - -

NETO GUBITAK OD PREKINUTOG POSLOVANJA 283.386 2.402.262 (2.118.876) -88,20%

NETO DOBIT ILI GUBITAK PERIODA

NETO DOBIT PERIODA 4.13 118.672.492 126.638.660 (7.966.168) -6,29%

TABELA 3: BILANS USPJEHA ZA PERIOD OD 01.01. DO 31.12.2013. GODINE

21

OBJAŠNJENJA PROMJENA UZ BILANS USPJEHA

Za poslovnu 2013. godinu Društvo je ostvarilo poslovne prihode u iznosu od 566.800.131 KM (2012: 579.270.473 KM).

Smanjenje poslovnih prihoda u odnosu na prethodni period iznosi 12.470.342 KM, odnosno 2,15%. Društvo svoje prihode

ostvaruje prodajom učinaka na domaćem tržištu koji u ukupnim poslovnim prihodima učestvuju sa 94,52%. Druga značajna

grupa prihoda u okviru poslovnih prihoda odnosi se na prihode od prodaje robe. Ovi prihodi u ukupnim prihodima učestvuju

3,67 %. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovi prihodi su povećali u iznosu od 7.688.749 KM, odnosno za 36,14 %.

Dok su u prethodnoj poslovnoj godini ostvareni prihodi od prodaje robe u iznosu od 21.276.156 KM, u tekućoj poslovnoj godini

ovi prihodi su iznosili 28.964.905 KM.

Poslovni rashodi u 2013. godini iznosili su 446.556.832 KM (2012: 451.488.245 KM). U odnosu na prethodni period poslovni

rashodi su se smanjili za iznos od 4.931.413 KM, odnosno za 1,09 %.Značajno smanjenje zabilježeno je kod troškova

amortizacije, te kod materijalnih troškova.

Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja iznosili su 129.085.025 KM (2012: 129.163.202 KM), odnosno kod troškova plaća i

ostalih ličnih primanja nisu zabilježene značajne promjene.

Troškovi proizvodnih usluga iznosili su 53.225.511 KM (2012: 51.461.510 KM). U odnosu na prethodnu poslovnu godinu

troškovi proizvodnih usluga veći su za iznos od 1.764.001 KM, odnosno za 3,43 %. Kod troškova rezervisanja zabilježeno je

smanjenje u iznosu od 973.754 KM odnosno za 56,23 %. Nematerijalni troškovi iznosili su 110.688.488 KM, te su odnosu na

prethodni period manji za iznos od 5.222.662 KM odnosno za 56,23 %.

Rezultat poslovnih aktivnosti za 2013. godinu je ostvarena dobit od poslovnih aktivnosti u iznosu od 120.243.299 KM. U

odnosu na prethodni period zabilježeno je smanjenje dobiti od poslovne aktivnosti za iznos od 7.538.929 KM, odnosno za

5,90 %. Poslovni rashodi su se smanjivali u iznosima manjim od smanjenja poslovnih prihoda.

Finansijski prihodu su ostvareni u iznosu od 9.847.778 KM (2012: 10.395.252 KM). Odnose se na prihode od kamata po

osnovu oročenih depozita i kursne razlike obračunate na datum sastavljanja finansijskih izvještaja, i ostalih finansijskih

prihoda. Finansijski rashodi u izvještajnoj godini ostvareni su u iznosu od 1.690.525 KM (2012: 2.281.723 KM). Odnose se

na rashode kamata u iznosu od 83.976 KM, negativne kursne razlike u iznosu od 835.227 KM, te ostale finansijske rashode

u iznosu od 16.322 KM. Tako je dobit od finansijskih aktivnosti iznosila 8.157.253 KM, što je za 43.724 KM više nego

prethodne godine.

Ostali prihodi i dobici ostvareni su u iznosu od 16.565.154 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovih prihodi su manji

za iznos od 3.893.331 KM, odnosno za 19,03 %. Ostale prihode čine dobici od prodaje stalnih sredstava, viškovi, naplaćena

otpisana potraživanja te otpis obaveza, ukinuta rezervisanja i ostali prihodi. Iz strukture ostalih prihoda može se uočiti da se

isti najvećim dijelom odnose na ukinuta rezerviranja za bonuse u iznosu od 11.103.715 KM.

22

Ostali rashodi i gubici ostvareni su u iznosu od 10.002.613 KM, što je za 2.486.300 KM manje nego prethodne godine. Rashodi

po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja u tekućoj poslovnoj godini iznosili su 7.256.480 KM, što je za 3.592.940

KM manje u odnosu na rashode po osnovu ispravke vrijednosti i otpisana potraživanja ostvarene u prethodnoj poslovnoj

godini (2012: 10.849.420 KM).

U izvještajnom periodu Društvo je izvršilo umanjenje vrijednosti zaliha u iznosu od 1.042.152 KM (2012: 1.366.338 KM).

Neto dobit perioda iznosila je 118.955.878 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu neto dobit je ostvarena u iznosu koji

je za 10.085.044 KM manji od iznosa neto dobiti ostvarene u prethodnoj poslovnoj godini.

U nastavku je predstavljen izvještaj o ostaloj sveobuhvatnoj dobiti za izvještajni period:

POZICIJA

BIL

JEŠ

KA

IZNOS TEKUĆE GODINE

IZNOS PRETHODNE

GODINE RAZLIKA

PROCENAT PROMJENE

OSTALA SVEOBUHVATNA DOBIT ILI GUBITAK

GUBICI UTVRĐENI DIREKTNO U KAPITALU 2.053.848 4.907.434 (2.853.586) -58,15%

Gubici od promjene fer vrijednosti finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju

2.053.848 4.907.434 (2.853.586) -58,15%

OSTALA SVEOBUHVATNI GUBITAK PRIJE POREZA 2.053.848 4.907.434 (2.853.586) -58,15%

UKUPNI NETO SVEOBUHVATNI GUBITAK 2.053.848 4.907.434 (2.853.586) -58,15%

TABELA 4: IZVJEŠTAJ O OSTALOJ SVEOBUHVATNOJ DOBITI ZA PERIOD OD 01.01. DO 31.12.2013. GODINE

Na poziciji gubitaka utvrđenih direktno u kapitalu Društvo prikazuje gubitak od finansijske imovine raspoložive za prodaju, do

prestanka priznavanja finansijske imovine kada se kumulativni dobici i gubici koji su prethodno priznati u sklopu ostalog

sveoubuhvatnog dobitka ili gubitka reklasificiraju iz kapitala kao reklasifikacijsko usklađenje. Kao finansijsku imovinu

raspoloživu za prodaju Društvo klasificira dionice Eutelsat Paris Communications (nominalne vrijednosti 1 EUR).

23

BILANS STANJA NA 31.12.2013. GODINE

POZICIJA

BIL

JEŠ

KA

IZNOS TEKUĆE GODINE

IZNOS PRETHODNE

GODINE RAZLIKA

PROCENAT PROMJENE

1 2 3 4 5 (3-4) 6 (5/4)

AKTIVA

STALNA SREDSTVA I DUGOROČNI PLASMANI 4.14 969.630.818 991.437.072 (21.806.254) -2,20%

Nematerijalna sredstva 113.613.060 126.990.124 (13.377.064) -10,53%

Koncesije, patenti, licence i druga prava 92.694.490 103.164.576 (10.470.086) -10,15%

Ostala nematerijalna sredstva 18.765.115 21.374.590 (2.609.475) -12,21%

Avansi i nematerijalna sredstva u pripremi 2.153.455 2.450.958 (297.503) -12,14%

Nekretnine, postrojenja i oprema 784.103.124 738.169.850 45.933.274 6,22%

Zemljište 13.746.254 10.986.130 2.760.124 25,12%

Građevinski objekt 345.807.129 342.532.791 3.274.338 0,96%

Postrojenja i oprema 201.245.189 210.283.087 (9.037.898) -4,30%

Stambene zgrade i stanovi 242.607 247.060 (4.453) -1,80%

Avansi i nekretnine, postrojenja i oprema u pripremi 223.061.945 174.120.782 48.941.163 28,11%

Dugoročni finansijski plasmani 4.15 65.498.070 120.586.700 (55.088.630) -45,68%

Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 24.477.781 27.101.558 (2.623.777) -9,68%

Finansijska sredstva koja se drže do roka dospijeća 23.020.289 3.059.352 19.960.937 652,46%

Ostali dugoročni finansijski plasmani 18.000.000 90.425.790 (72.425.790) -80,09%

Druga dugoročna potraživanja 4.16 6.336.351 5.615.649 720.702 12,83%

Dugoročna razgraničenja 80.213 74.749 5.464 7,31%

TEKUĆA SREDSTVA 298.279.222 274.081.193 24.198.029 8,83%

Zalihe i sredstva namijenjeni prodaji 4.17 43.286.982 44.613.447 (1.326.465) -2,97%

Sirovine i materijal, rezervni dijelovi i sitan inventar 34.527.561 37.114.111 (2.586.550) -6,97%

Proizvodnja u toku, poluproizvodi i nedovršene usluge 43.984 82.466 (38.482) -46,66%

Gotovi proizvodi 129.003 57.492 71.511 124,38%

Roba 7.055.082 5.643.058 1.412.024 25,02%

Stalna sredstva namijenjena prodaji i obustavljeno poslovanje 4.18 1.247.441 1.484.141 (236.700) -15,95%

Dati avansi 283.911 232.179 51.732 22,28%

Gotovina, kratkoročna potraživanja i kratkoročni plasmani 254.992.240 229.467.746 25.524.494 11,12%

Gotovina i gotovinski ekvivalenti 4.19 148.977.148 133.330.350 15.646.798 11,74%

Kratkoročna potraživanja 4.20 77.906.752 74.003.358 3.903.394 5,27%

Kupci u zemlji 50.542.822 49.062.087 1.480.735 3,02%

Kupci u inostranstvu 8.126.520 8.448.300 (321.780) -3,81%

Druga kratkoročna potraživanja 19.237.410 16.492.971 2.744.439 16,64%

Kratkoročni finansijski plasmani 16.397.450 11.495.967 4.901.483 42,64%

Kratkoročni krediti dati u zemlji 16.397.450 11.495.967 4.901.483 42,64%

Potraživanje za PDV 20.813 12.280 8.533 69,49%

Aktivna vremenska razgraničenja 4.21 11.690.077 10.625.791 1.064.286 10,02%

POSLOVNA AKTIVA 1.267.910.040 1.265.518.265 2.391.775 0,19%

Vanbilansna aktiva 197.552.984 204.616.048 (7.063.064) -3,45%

UKUPNA AKTIVA 1.465.463.024 1.470.134.313 (4.671.289) -0,32%

TABELA 5: BILANS STANJA (AKTIVA) NA 31.12.2013. GODINE

24

POZICIJA

BIL

JEŠ

KA

IZNOS TEKUĆE GODINE

IZNOS PRETHODNE

GODINE RAZLIKA

PROCENAT PROMJENE

1 2 3 4 5 (3-4) 6 (5/4)

PASIVA

KAPITAL 4.22 1.105.119.174 1.099.817.540 5.301.634 0,48%

Osnovni kapital 634.573.580 634.573.580 - 0,00%

Dionički kapital 634.573.580 634.573.580 - 0,00%

Rezerve 158.643.395 158.643.395 - 0,00%

Zakonske rezerve 158.643.395 158.643.395 - 0,00%

Nerealizovani dobici 6.507.437 8.561.285 (2.053.848) -23,99%

Neraspoređena dobit 305.394.762 298.039.280 7.355.482 2,47%

Neraspoređena dobit ranijih godina 186.722.270 171.400.620 15.321.650 8,94%

Neraspoređena dobit izvještajne godine 118.672.492 126.638.660 (7.966.168) -6,29%

DUGOROČNA REZERVISANJA 31.510.291 34.007.088 (2.496.797) -7,34%

Dugoročna rezerviranja za troškove i rizike 4.23 20.124.774 20.099.437 25.337 0,13%

Dugoročna razgraničenja 11.385.517 13.907.651 (2.522.134) -18,13%

DUGOROČNE OBAVEZE 5.867.490 11.402.858 (5.535.368) -48,54%

Ostale dugoročne obaveze 5.867.490 11.402.858 (5.535.368) -48,54%

ODLOŽENE POREZNE OBAVEZE 414.041 983.970 (569.929) -57,92%

KRATKOROČNE OBAVEZE 73.847.947 78.468.219 (4.620.272) -5,89%

Kratkoročne finansijske obaveze 5.535.368 5.222.045 313.323 6,00%

Ostali kratkoročne finansijske obaveze 5.535.368 5.222.045 313.323 6,00%

Obaveze iz poslovanja 4.24 48.031.391 53.654.096 (5.622.705) -10,48%

Primljeni avansi, depoziti i kaucije 1.246.841 1.110.171 136.670 12,31%

Dobavljači u zemlji 33.303.459 41.038.363 (7.734.904) -18,85%

Dobavljači u inostranstvu 11.473.749 9.390.948 2.082.801 22,18%

Ostale obaveze iz poslovanja 2.007.342 2.114.614 (107.272) -5,07%

Obaveze iz specifičnih poslova 3.011 0 3.011 -

Obaveze po osnovi plaća, naknada i ostalih primanja zaposlenih 4.25 9.385.790 9.062.757 323.033 3,56%

Obaveze po osnovu plaća i naknada plaća 8.269.261 7.636.465 632.796 8,29%

Obaveze po osnovu naknada plaća koje se refundiraju 41.551 62.814 (21.263) -33,85%

Obaveze za ostala primanja zaposlenih 1.074.978 1.363.478 (288.500) -21,16%

Druge obaveze 4.26 8.092.469 8.992.562 (900.093) -10,01%

Obaveze za PDV 2.699.081 1.433.593 1.265.488 88,27%

Obaveze za ostale poreze i druge dadžbine 60.962 103.097 (42.135) -40,87%

Obaveze za porez na dobit 39.875 69 39.806 57689,86%

PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA 4.27 51.151.097 40.838.590 10.312.507 25,25%

POSLOVNA PASIVA 1.267.910.040 1.265.518.265 2.391.775 0,19%

Vanbilansna pasiva 197.552.984 204.616.048 (7.063.064) -3,45%

UKUPNA PASIVA 1.465.463.024 1.470.134.313 (4.671.289) -0,32%

TABELA 6: BILANS STANJA (PASIVA) NA 31.12.2013. GODINE

25

OBJAŠNJENJA PROMJENA UZ BILANS STANJA

Na 31.12.2013. godine vrijednost stalnih sredstava i dugoročnih plasmana Društva iznosila je 969.630.818 KM (2012:

991.437.072 KM). U odnosu na prethodnu poslovnu godinu zabilježeno je smanjenje na ovoj poziciji za iznos od 21.806.254

KM, odnosno za 2,20 %. Značajno smanjenje zabilježeno je na poziciji koncesije, patenti, licence i druga prava u iznosu od

10.470.086 KM odnosno za 10,15 %. Značajno povećanje zabilježeno je na kontu avansi i nekretnine, postrojenja i oprema

u pripremi u iznosu od 48.941.163 KM, odnosno za 28,11 %.

Vrijednost tekućih sredstava na 31.12.2013. godine veća je za iznos od 24.198.029 KM nego prethodne godine. U odnosu

na prethodni period značajno se povećala vrijednost gotovine i gotovinskih ekvivalenata u iznosu od 15.646.799 KM, odnosno

za 11,74 %.

Vrijednost poslove aktive u odnosu na prethodni period veća je za iznos od 2.391.775 KM, odnosno za 0,19 %.

U okviru pasive zabilježeno je povećanje na poziciji neraspoređene dobiti u iznosu od 7.355.482 KM, odnosno za 2,47 %.

Dugoročna rezervisanja iznosila su 31.510.291 KM, te su za 2.496.797 KM manja nego prethodne poslovne godine. Značajno

smanjenje zabilježeno je na poziciji dugoročnih obaveza u iznosu od 5.535.368 KM, te na poziciji obaveza iz poslovanja u

iznosu od 5.622.705 KM. Pasivna vremenska razgraničenja s druge strane veća su za iznos od 10.312.507 KM, odnosno za

25,25 %.

26

IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA OD 01. JANUARA DO 31. DECEMBRA

OPIS 2013 2012

1 2 3

A. GOTOVINSKI TOKOVI IZ POSLOVNIH AKTIVNOSTI

Neto dobit (gubitak) za period 118.672.492 126.638.660

Usklađenje za:

Amortizacija/vrijednost usklađenja nematerijalnih sredstava 26.608.472 29.077.463

Gubici (dobici) od otuđenja nematerijalnih sredstava 65.966 9.957

Amortizacija/vrijednost usklađenja materijalnih sredstava 78.055.742 81.329.181

Gubici (dobici) od otuđenja materijalnih sredstava 1.572.795 -149.748

Usklađenja iz osnova dugoročnih finansijskih sredstava -3.940.786 -4.907.433

Nerealizovani rashodi (prihodi) od kursnih razlika 270.213 0

Ostala usklađenja za negotovinske stavke i gotovinski tokovi koji se odnose na ulagačke i finansijske aktivnosti

-8.295.210 -10.954.414

Ukupno 94.337.192 94.405.006

Smanjenje (povećanje) zaliha 1.326.466 -9.759.590

Smanjenje (povećanje) potraživanja od prodaje -1.158.955 -1.606.951

Smanjenje (povećanje) drugih potraživanja -2.752.972 -4.649.190

Smanjenje (povećanje) aktivnih vremenskih razgraničenja -1.069.750 162.911

Povećanje (smanjenje) obaveza prema dobavljačima -5.652.103 14.320.974

Povećanje (smanjenje) drugih obaveza 1.577.758 -2.130.348

Povećanje (smanjenje) pasivnih vremenskih razgraničenja 7.245.784 963.278

Ukupno -483.772 -2.698.916

Neto gotovinski tok iz poslovnih aktivnosti 212.525.912 218.344.750

B. GOTOVINSKI TOKOVI IZ ULAGAČKIH AKTIVNOSTI 0 0

Prilivi gotovine iz ulagačkih aktivnosti 161.407.529 175.431.891

Prilivi iz osnova kratkoročnih finansijskih plasmana 0 133.669.311

Prilivi iz osnove prodaje stalnih sredstava 281.920 479.051

Prilivi iz osnova kamata 7.430.053 8.855.294

Prilivi od dividendi i učešća u dobiti 1.153.166 755.820

Prilivi iz osnova ostalih dugoročnih finansijskih plasmana 152.542.390 31.672.415

Odlivi gotovine iz ulagačkih aktivnosti 236.312.945 196.069.278

Odlivi iz osnova kupovine stalnih sredstava 138.859.185 99.364.425

Odlivi iz osnova ostalih dugoročnih finansijskih plasmana 97.453.760 96.704.853

Neto odliv gotovine iz ulagačkih aktivnosti 74.905.416 20.637.387

C. GOTOVINSKI TOKOVI IZ FINANSIJSKIH AKTIVNOSTI 0 0

Prilivi gotovine iz finansijskih aktivnosti 22.349.189 17.202.600

Prilivi iz osnova dugoročnih kredita 230.720 0

Prilivi iz osnova kratkoročnih kredita 22.118.469 17.202.600

Odlivi gotovine iz finansijskih aktivnosti 144.052.673 171.668.595

Odlivi iz osnova dugoročnih kredita 0 718.183

Odlivi iz osnova kratkoročnih kredita 27.971.374 20.719.105

Odlivi iz osnova isplaćenih dividendi 110.862.264 131.790.224

Odlivi iz osnova ostalih dugoročnih i kratkoročnih obaveza 5.219.035 18.441.083

Neto priliv gotovine iz finansijskih aktivnosti 0 0

27

Neto odliv gotovine iz finansijskih aktivnosti 121.703.484 154.465.995

D. UKUPNI PRILIVI GOTOVINE 212.525.912 218.344.750

E. UKUPNI ODLIVI GOTOVINE 196.608.900 175.103.382

F. NETO PRILIV GOTOVINE 15.917.012 43.241.368

G. NETO ODLIV GOTOVINE 0 0

H. Gotovina na početku izvještajnog perioda 133.330.350 90.088.982

I. Pozitivne kursne razlike iz osnova preračuna gotovine 31.464 0

J. Negativne kursne razlike iz osnova preračuna gotovine 301.678 0

K. Gotovina na kraju izvještajnog perioda 148.977.148 133.330.350

TABELA 7: IZVJEŠTAJ O GOTOVINSKIM TOKOVIMA OD 01.01. DO 31.12.2013. GODINE

28

OBJAŠNJENJA PROMJENA UZ NOVČANI TOK

Izvještaj o novčanim tokovima od poslovne aktivnosti Društvo sastavlja primjenom indirektne metode. Amortizacija

nematerijalne imovine iznosila je 26.608.472 KM, dok je amortizacija materijalne imovine iznosila 78.055.742 KM. Od otuđenja

materijalnih sredstava Društvo je ostvarilo gubitke u iznosu od 1.572.795 KM. Nadalje, zabilježeno je povećanje zaliha u

iznos od 1.326.466 KM, dok su se potraživanja od prodaje povećala za 1.158.955 KM. Druga potraživanja su veća za iznos

od 2.752.972 KM, dok su aktivna vremenska razgraničenja veća za iznos od 1.069.750 KM. Obaveze prema dobavljačima

su manje za iznos od 5.652.103 KM, dok su druge obaveze veće za iznos od 1.577.758 KM. Na poziciji pasivnih vremenskih

razgraničenja prikazano je povećanje u iznosu od 7.245.784 KM.

U okviru investicijskih aktivnosti prikazani su prilivi od prodaje stalnih sredstava u iznosu od 281.920 KM, prilivi iz osnova

kamata u iznosu od 7.430.053 KM, prilivi iz osnova dividendi u učešća u dobiti u Eutelsat Paris Communications u iznosu od

1.153.166 KM, te prilivi iz osnova ostalih dugoročnih finansijskih plasmana u iznosu od 152.542.390 KM. U okviru odliva iz

investicijskih aktivnosti prikazani su odlivi iz osnova kupovine stalnih sredstava u iznosu od 138.859.185 KM, te odlivi iz

osnova ostalih dugoročnih finansijskih plasmana u iznosu od 152.542.390 KM.

U okviru priliva iz finansijskih aktivnosti Društvo je prikazalo prilive iz osnova dugoročnih kredita u iznosu od 230.720 KM, te

prilive iz osnova kratkoročnih kredita u iznosu od 22.118.469 KM. Odlive iz finansijske aktivnosti čine odlivi iz osnova

kratkoročnih kredita u iznosu od 27.971.374 KM, odlivi iz osnova isplaćenih dividendi u iznosu od 110.862.264 KM, te odlivi

iz osnova ostalih dugoročnih i kratkoročnih obaveza u iznosu od 5.219.035 KM.

29

IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU

VRSTA PROMJENE U KAPITALU

DIO KAPITALA KOJI PRIPADA VLASNICIMA MATIČNOG PRIVREDNOG DRUŠTVA

MA

NJI

NS

KI

INT

ER

ES

I

UK

UP

NI K

AP

ITA

L

Dio

nič

ki k

apit

al

i ud

jeli

u

dru

štvu

sa

og

ran

ičen

om

o

dg

ovo

rno

šću

Rev

alo

riza

cio

ne

reze

rve

(MR

S 1

6 M

RS

21

i MR

S 3

8)

Ner

ealiz

ova

ni

do

bic

i/gu

bic

i

po

osn

ovu

fin

ansi

jski

h

sred

stav

a

rasp

olo

živi

h z

a p

rod

aju

O

stal

e re

zerv

e

(em

isio

na

pre

mija

, za

kon

ske

i

stat

uta

rne

reze

rve,

zaš

tita

go

tovi

nsk

ih

toko

va)

Aku

mu

liran

a

ner

asp

ore

đen

a d

ob

it/n

epo

kriv

e

ni g

ub

itak

UK

UP

NO

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Stanje na dan 31.12.2011.godine 634.573.580 - 13.468.719 158.643.395 303.338.492 1.110.024.186 - 1.110.024.186

Ponovo iskazano stanje na dan 31.12.2011.,odnosno 01.01.2012.godine

634.573.580 - 13.468.719 158.643.395 303.338.492 1.110.024.186 - 1.110.024.186

Nerealizovani dobici/gubici po osnovu finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju

- - (4.907.434) - - (4.907.434) - (4.907.434)

Neto dobit/ gubitak perioda iskazan u bilansu uspjeha

- - - - 131.700.576 131.700.576 - 131.700.576

Objavljene dividende i drugi oblici raspodjele dobiti i pokriće gubitka

- - - - (130.594.572) (130.594.572) - (130.594.572)

Emisija dioničkog kapitala i drugi oblici povećanja ili smanjenja osnovnog kapitala

- - - - (1.343.300) (1.343.300) - (1.343.300)

Stanje na dan 31.12.2012., odnosno 01.01.2013. godine

634.573.580 - 8.561.285 158.643.395 303.101.196 1.104.879.456 - 1.104.879.456

Efekti promjena u računovodstvenim politikama

- - - - (5.061.916) (5.061.916) - (5.061.916)

Ponovo iskazano stanje na dan 31.12.2012. odnosno 01.01.2013.godine

634.573.580 - 8.561.285 158.643.395 298.039.280 1.099.817.540 - 1.099.817.540

Nerealizovani dobici/gubici po osnovu finansijskih sredstava raspoloživih za prodaju

- - (2.053.848) - - (2.053.848) - (2.053.848)

Neto dobit/ gubitak perioda iskazan u bilansu uspjeha

- - - - 118.672.492 118.672.492 - 118.672.492

Objavljene dividende i drugi oblici raspodjele dobiti i pokriće gubitka

- - - - (110.000.000) (110.000.000) - (110.000.000)

Emisija dioničkog kapitala i drugi oblici povećanja ili smanjenja osnovnog kapitala

- - - - (1.317.010) (1.317.010) - (1.317.010)

Stanje na dan 31.12.2013.godine 634.573.580 - 6.507.437 158.643.395 305.394.762 1.105.119.174 - 1.105.119.174

TABELA 8: IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA U KAPITALU

30

1. BILJEŠKE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE

1.1. Informacije o Društvu

Dioničko društvo BH Telecom Sarajevo je privredno društvo koje samostalno obavlja djelatnost telekomunikacija u

unutrašnjem i vanjskotrgovinskom prometu. Društvo je pravni slijednik Javnog preduzeća BH Telecom d.o.o. Sarajevo,

upisanog u sudski registar kod Kantonalnog suda u Sarajevu, Rješenjem broj: UFI/I-2/02 od 08.01.2002. godine.

Društvo pruža usluge fiksne telefonije, mobilne telefonije, internet usluge i usluge prijenosa podataka na domaćem i stranom

tržištu.

Skraćeni naziv Društva je BH Telecom d.d. Sarajevo. Sjedište Društva je u ul. Obala Kulina bana broj 8, Sarajevo, Bosna i

Hercegovina. Prema obliku organizovanja Društvo je organizovano kao dioničko društvo sa osnovnim kapitalom do

634.573.580 KM, koji je podijeljen na 63.457.358 običnih dionica iste klase, nominalne vrijednost od 10 KM. Vlasnik

57.114.378 dionica ili 90,0043% kapitala je Federacija BiH – Federalno ministarstvo prometa i komunikacija, a vlasnici

6.342.980 dionica ili 9,9957 % kapitala su mali dioničari.

31.12.2013.

Iznos Procenat

Federalno Ministarstvo prometa i komunikacija 57.114.351 90,0043%

ZIF "BIH - Investiciona grupa" d.d. Sarajevo 894.114 1,4090%

ZIF "Prevent INVEST" d.d. Sarajevo 555.760 0,8758%

ZIF "NAPRIJED" d.d. Sarajevo 391.913 0,6176%

ZIF "MI-GROUP" d.d. Sarajevo 315.383 0,4970%

ZIF HERBOS FOND d.d. Mostar 315.193 0,4967%

ZIF "PROF-PLUS" d.d. Sarajevo 261.952 0,4128%

ZIF CROBIH FOND d.d. Mostar 261.254 0,4117%

ZIF "FORTUNA FOND" d.d. Bihać 178.061 0,2806%

Raiffeisenbank d.d. BiH Sarajevo 110.733 0,1745%

Drugi 3.058.645 4,8200%

TABELA 9: STRUKTURA DIONIČARA I UČEŠĆE U KAPITALU

Osnovni akt Društva je Statut, kojim su u skladu sa zakonom uređena pitanja od značaja za pravni status i nastupanje u

pravnom prometu, osnovni kapital i dionice, upravljanje i statusne promjene Društva.

31

Društvo je organizovano kao jedinstvena samostalna organizacija i ekonomsko - poslovna cjelina na funkcionalnom,

tehnološkom, procesnom i teritorijalnom principu, čime se ostvaruju pretpostavke za uspješno poslovanje i efikasnost u

upravljanju i rukovođenju.

U organizacionom smislu Društvo čine: osnovne organizacione jedinice i njihove unutrašnje organizacione jedinice.

Osnovne organizacione jedinice su:

Kabinet generalnog direktora

Izvršna direkcija za razvoj poslovanja

Izvršna direkcija za pravne poslove, upravljanje organizacijom i upravljanje ljudskim resursima

Izvršna direkcija za tehnologiju i razvoj servisa

Izvršna direkcija ekonomsko - finansijskih poslova

Izvršna direkcija za investicije

Izvršna direkcija za informacione tehnologije

Direkcija BH Line

Direkcija BH Mobile

Direkcija za prodaju i podršku

Kabinet generalnog direktora, izvršne direkcije i tehnološke direkcije čine Generalnu direkciju Društva, čije sjedište je ul. Obala

Kulina bana broj 8, 71 000 Sarajevo. Društvo svoje poslovanje obavlja i putem regionalnih direkcija, Telecom Inženjeringa,

Telecom centara, i Regionalnih Direkcija. Regionalne Direkcije Društva čine:

Direkcija Sarajevo;

Direkcija Tuzla;

Direkcija Zenica;

Direkcija Bihać;

Direkcija Travnik;

Direkcija Mostar;

Direkcija Goražde;

Direkcija Brčko;

Direkcija Banja Luka; i

Direkcija Derventa.

32

i. Organi Društva

Organi Društva su Skupština, Nadzorni odbor, Uprava Društva i Odbor za reviziju. Skupštinu Društva čine dioničari. Vlada

FBiH kao većinski vlasnik kapitala imenuje predsjedavajućeg Skupštine Društva, a na održanim sjednicama Skupštine tokom

2013. godine na navedenu funkciju imenovana je Zerina Konjhodžić, diplomirani pravnik.

Nadzorni odbor čine predsjednik i šest članova, a u izvještajnoj godini navedene funkcije obavljali su:

Prof.dr. Kadrija Hodžić – Predsjednik;

Ševal Kovačević – Zamjenik predsjednika;

Mugdim Mandžuka – Član;

Kemal Kačapor – Član;

Branko Romić – Član;

Vjekoslav Ivanković – Član i

Edin Hadžiselimović – Član.

Upravu Društva čine generalni direktor i izvršni direktori, kako slijedi:

mr. Nedžad Rešidbegović, dipl.ing.el. – Generalni direktor;

mr. Hamdo Katica, dipl.ing.el. – Izvršni direktor Izvršne direkcije za razvoj poslovanja;

Bakir Ćelesmanović, dipl. pravnik – Izvršni direktor Izvršne direkcije za pravne poslove, upravljanje organizacijom i

ljudskim resursima;

Elvidin Kovač, dipl.ing.el. – Izvršni direktor Izvršne direkcije za tehnologiju i razvoj servisa;

Aida Štajnbauer, dipl.ecc. – Izvršni direktor Izvršne direkcije za ekonomsko – finansijske poslove;

mr. Đenana Muračević, dipl.ing.el. – Izvršni direktor Izvršne direkcije za informacione tehnologije i

Jasmiko Akšamija, dipl.ing.el. – Izvršni direktor Izvršne direkcije za investicije.

Odbor za reviziju čine predsjednik i dva člana. Navedene funkcije su u 2013. godini obavljali:

Ismeta Jakupović – Divković – Predsjednik;

Božo Vukoja – Član i

Enes Bajić – Član.

33

a) Izjava o usklađenosti

Finansijski izvještaji Društva su pripremljeni u skladu s Međunarodnim Standardima Finansijskog Izvještavanja. Finansijski

izvještaji Društva za godinu koja završava 31.12.2013. godine odobreni su za objavljivanje 20.02.2014. godine. Vlasnici

subjekta mogu utjecati na izmjenu objavljenih finansijskih izvještaja.

b) Principi vrednovanja

Finansijski izvještaji su pripremljeni po načelu historijskog troška, osim finansijske imovine raspoložive za prodaju. U bilansu

stanja Društvo dugotrajnu i kratkotrajnu imovinu te dugoročne i kratkoročne obaveze prezentira kao odvojene grupe. Bilans

uspjeha se sastavlja prema metodi vrste rashoda.

Uprava vjeruje da princip vremenske neograničenosti poslovanja nije ugrožen u doglednoj budućnosti.

Finansijska godina odgovora kalendarskoj godini. Bilans stanja, Bilans uspjeha i Izvještaj o novčanim tokovima sadrže prikaz

jedne usporedne godine. Izvještaj o promjenama u kapitalu sadrži prikaz dvije usporedne godine.

U prezentaciji finansijskog položaja Društvo dijeli imovinu i obaveze na kratkoročne i dugoročne.

Bilans uspjeha je predstavljen korištenjem metode vrste rashoda.

c) Funkcionalna valuta i valuta prezentiranja

Finansijski izvještaji Društva prezentirani su u KM - u. Ova valuta je funkcionalna valuta Društva.

d) Korištenje procjena i prosudbi

Pri izradi finansijskih izvještaja Društva, Uprava je koristila određene procjene i pretpostavke koje utječu na objavljene prihode,

rashode, imovinu i obaveze te objavljivanje potencijalnih obaveza tokom perioda izvještavanja i na datum izvještaja. Međutim,

neizvjesnost vezana uz ove pretpostavke i procjene može rezultirati značajnim izmjenama knjigovodstvene vrijednosti imovine

ili obaveza u budućim periodima.

Spomenute procjene i uz njih vezane pretpostavke su predmet redovnog preispitivanja, rezultat kojih mogu biti određene

korekcije provedenih procjena. Utjecaj korekcija procjene se priznaje u periodu u kojem je korekcija provedena, te se nastavlja

priznavanje u budućim periodima, ukoliko na njih postoji utjecaj.

34

Prosudbe

Informacije o prosudbama i procjenama koje imaju najznačajniji utjecaj na iznose koji su priznati u finansijskim izvještajima

za godinu koja završava na 31. decembar 2013. godine uključuju sljedeće procjene:

Da li je finansijska imovina ulaganje koje se drži do dospijeća;

Klasifikacija najma;

Priznavanje prihoda.

Pretpostavke i procjene

Informacije o pretpostavkama i neizvjesnostima procjena kod kojih postoji znatan rizik značajnih korekcija knjigovodstvenih

iznosa imovine i obaveza u finansijskoj godini koja završava 31. decembra 2014. godine uključuju sljedeće:

Mjerenje definirane obaveze po osnovu primanja zaposlenih;

Korisni vijek trajanja dugotrajne materijalne i nematerijalne imovine;

Procjena financijskih instrumenata;

Mjerenje fer vrijednost.

1.2. Operativni segmenti

Društvo ne izvještava po operativnim segmentima u skladu s zahtjevima MSFI 8 – Poslovni segmenti. Implementacijom nove

glavne knjige u SAP –u, izvještavanje po poslovnim segmentima usklađeno sa zahtjevima MSFI 8 očekuje se za 2014. godinu.

1.3. Značajne računovodstvene politike

a) Strane valute

Transakcije u stranim valutama iskazuju se u funkcionalnoj valuti, primjenjujući na iznos u stranoj valuti kurs strane valute na

datum transakcije. Monetarne stavke u stranoj valuti iskazuju se primjenom zaključnog kursa. Finansijski prihodi ili gubici po

osnovu kursnih razlika na monetarne stavke su razlika između amortizovanog troška u funkcionalnoj valuti na početku perioda,

usklađeno za efektivnu kamatnu stopu i plaćanja tokom godine, i amortiziranog troška u stranoj valuti evidentirano primjenom

zaključnog kursa. Dobici ili gubici od kursnih razlika, koji nastaju prilikom podmirenja tih transakcija te iz preračuna monetarne

imovine i obaveza izraženih u stranim valutama, priznaju se u okviru bilansa uspjeha.

35

Važeći kurs bosansko – hercegovačke valute na dan 31. decembar 2013. godine bio je 1,95583 BAM za 1 EUR; 0666427 BAM

za 1 tursku liru; 1,419016 BAM za 1 USD; 0,25650230 BAM za 1 HRK, i 1,706198 BAM za 100 RSD.

b) Finansijski instrumenti

I. Nederivativna finansijska imovina

Društvo inicijalno priznaje zajmove i potraživanja na datum izmirenja. Sva druga finansijska imovina (uključujući imovinu

klasificiranu po fer vrijednosti kroz bilans uspjeha) se priznaju na datum trgovanja, a to je datum na koji se subjekat obavezao

na kupovinu ili prodaju određene imovine.

Društvo prestaje priznavati finansijsku imovinu ako ugovorna prava na novčane tokove od finansijske imovine isteknu, ili

Društvo prenese finansijsku imovinu i prijenos udovoljava zahtjevima prestanka priznavanja. Svaki interes u prenosu

finansijske imovine koji je stvoren ili zadržan od strane društva se priznaje kao odvojena imovina ili obaveza.

Finansijska imovina i obaveze se prebijaju i neto iznos se prikazuje u bilansu stanja, samo i isključivo onda ako subjekat ima

zakonski provedivo pravo prebijanja priznatih iznosa i namjerava ili da namiri neto iznos, ili da realizira sredstva i istovremeno

izmiri obavezu. Finansijski instrument je svaki ugovor kod kojeg istovremeno kod jednog društva dolazi do nastanka

finansijske imovine, a kod drugog društva do nastanka finansijske obaveze ili instrumenta vlasničkog kapitala. Finansijska

imovina uključuje gotovinu i gotovinske ekvivalente, potraživanja od prodaje kao i druga potraživanja i finansijsku imovinu

koja se drži do roka dospijeća. Društvo nakon početnog priznavanja klasificira finansijsku imovinu na potraživanja, finansijsku

imovinu koja se drži do roka dospijeća, te ostale dugoročne i kratkoročne finansijske plasmane.

Potraživanja

Potraživanja su finansijska imovina s fiksnim ili odredivim načinom plaćanja kojima se ne trguje na aktivnom tržištu. Po

početnom priznavanju ova imovina se mjeri po njezinoj fer vrijednosti, uvećano u slučaju finansijske imovine ili finansijske

obaveze koja se ne vodi po fer vrijednosti u dobit ili gubitak za transakcijske troškove koji su direktno povezani sa sticanjem

ili isporukom finansijske imovine ili finansijske obaveze. Nakon početnog priznavanja ova imovine se mjeri po amotiziranom

trošku, primjenom metode efektivne kamatne stope umanjeno za svaki gubitak od umanjenja.

Umanjenja vrijednosti potraživanja, u formi ispravki vrijednosti, odgovaraju procijenjenom riziku nenaplativosti istih. Konkretni

slučajevi nenaplativosti potraživanja mogu dovesti do isknjiživanja pojedinih potraživanja. Umanjenje vrijednosti potraživanja

od kupaca vrši se korištenjem odvojenog konta za ispravku vrijednosti.

36

Gotovina i gotovinski ekvivalenti

Gotovina i gotovinski ekvivalenti obuhvataju ona salda gotovine i opozivih depozita s dospijećem od tri mjeseca ili manje od

datuma pribavljanja koje su predmet neznačajnom riziku promjena u njihovoj fer vrijednosti, te se koriste od strane Društva

za upravljanje kratkoročnim obavezama.

Finansijska imovina koja se drži do roka dospijeća

Nederivativna finansijska imovina s fiksnim ili odredivim plaćanjima i fiksnim ili odredivim plaćanjima i fiksnim dospijećem za

koju subjekat ima pozitivnu namjeru i mogućnost držati je do dospijeća. Nakon početnog priznavanja ulaganja koja se drže

do roka dospijeća mjere se po amortiziranom trošku primjenom metode efektivne kamatne stope.

Ako postoji objektivan dokaz o umanjenju vrijednosti ulaganja koja se drže do roka dospijeća koji se vode po amortiziranom

trošku, iznos gubitka mjeri se kao razlika između knjigovodstvene vrijednosti imovine i sadašnje vrijednosti procijenjenih

budućih novčanih tokova diskontirano uz originalnu efektivnu kamatnu stopu finansijske imovine. Knjigovodstvena vrijednost

se umanje direktno ili upotrebom odvojenog računa ispravke vrijednosti. Iznos gubitka se priznaje u dobit ili gubitak.

Oročeni depoziti kod banaka

Oročeni depoziti kod banaka klasificiraju se kao finansijska imovina.

Finansijska imovina raspoloživa za prodaju

Finansijska imovina raspoloživa za prodaju se na svaki sljedeći datum sastavljanja finansijskih izvještaja mjeri po fer

vrijednosti. Dobit ili gubitak finansijske imovine rapoložive za prodaju prezentira se direktno u kapitalu i priznaje u ostalom

sveoubuhvatnom dobitku/ gubitku, osim gubitaka od umanjenja, do prestanka priznavanja finansijske imovine kada se

kumulativni dobici ili gubici koji su prethodno priznati u okviru ostalog sveobuhvatnog dobitka/ gubitka reklasificiraju u dobit ili

gubitak kao reklasifikacijsko usklađenje. Odnosno, kada dođe do prestanka priznavanja investicije dobit ili gubitak akumuliran

u okviru kapitala se uklanja iz kapitala i unosi u bilans uspjeha perioda onda kada dođe do realizacije. Istovremeno, u izvještaju

o ostaloj sveobuhvatnoj dobiti ispravlja se iznos koji se prenosi u dobit ili gubitak perioda.

37

II. Nederivativne finansijske obaveze

Društvo priznaje finansijske obaveze u izvještaju o finansijskom položaju samo i isključivo kada postaje jedna od ugovornih

strana na koju se primjenjuju ugovorni uslovi instrumenta na datum trgovanja. Društvo prestaje priznavati finansijsku obavezu

(ili dio finansijske obaveze) iz izvještaja o finansijskom položaju samo i isključivo ako je ista nestala, tj. ako je ugovorna

obaveza podmirena, ispravljena ili istekla.

Društvo klasificira nederivativne finansijske obaveze u druge kategorije finansijskih obaveza. Takve finansijske obaveze se

na početku priznavanja priznaju po fer vrijednosti uvećanoj za transakcijske troškove koji su direktno povezani sa sticanjem

ili isporukom finansijske obaveze. Nakon početnog priznavanja finansijske obaveze se mjere po amortiziranom trošku

primjenom metode efektivne kamatne stope. Druge finansijske obaveze uključuju obaveze prema dobavljačima i druge

obaveze.

c) Nekretnine, postrojenja i oprema

Priznavanje i mjerenje

Nekretnine, postrojenja i oprema se priznaju po trošku nabavke umanjenom za akumuliranu amortizaciju i gubitke od

umanjenja vrijednosti, ako postoje.

Pored troška nabavke i troškova koji se mogu direktno pripisati dovođenju imovine na lokaciju i u stanje potrebno da

funkcioniše na način koji zahtjeva Uprava, troškovi sticanja također uključuju početno procijenjene troškove demontaže,

uklanjanja sredstva i obnavljanja mjesta na kojem je imovina smještena. Ako se nekretnine, postrojenja i oprema sastoje od

nekoliko komponenti sa različitim procijenjenim korisnim vijekom trajanja, individualne značajne komponente se amortizuju

pojedinačno.

U trenutku kada se više ne očekuju buduće ekonomske koristi od upotrebe imovine, odnosno onda kad te koristi više nije

moguće ostvarivati kroz upotrebu, a ni kroz prodaju, darovanje i slično, jer nemaju nikakvu upotrebnu vrijednost, donosi se

odluka o rashodovanju te imovine odnosno odluka o definitivnom isključenju iste iz poslovnih knjiga.

Dobit ili gubitak koji nastaje otuđenjem stalnih sredstava je razlika između neto prodajne vrijednosti i knjigovodstvene

vrijednosti. Ovaj iznos se obuhvata u ostalim prihodima i dobicima, odnosno u ostalim rashodima i gubicima u okviru bilansa

uspjeha.

38

Troškovi posuđivanja koji se mogu direktno pripisati nabavci, izgradnji ili proizvodnji kvalificirane imovine se kapitaliziraju kao

trošak nabavke sredstava.

Određivanje umanjenja vrijednosti nekretnina, postrojenja i opreme uključuje korištenje procjena koje se temelje na uzroku,

trenutku i visini umanjenja. Umanjenje vrijednosti se zasniva na nekolicini faktora. Uopšteno u obzir se uzima promjena

sadašnjeg tržišnog položaja, očekivani rast telekomunikacijske branše, promjena buduće raspoloživosti izvora finansiranja,

tehnološko zastarijevanje, prestanak pružanja usluge, trenutna tržišna vrijednost imovine te slično što bi moglo ukazati na

potrebu umanjenja vrijednosti. Nadoknadivi iznos i fer vrijednost se u pravilu određuju korištenjem metode diskontiranih

novčanih tokova koja obuhvata nekoliko razumnih pretpostavki tržišnih učesnika.

Identifikacija indikatora umanjenja, kao i procjena budućih novčanih tokova zahtijeva od uprave da napravi značajne prosudbe

u vezi s identifikacijom i provjerom znakova za umanjenje, očekivanih novčanih tokova, odgovarajućih kamatnih stopa,

pripadajućeg vijeka trajanja kao i ostatka vrijednosti. Gubitak od umanjenja vrijednost priznaje se kao razlika između

knjigovodstvene vrijednosti imovine i njenog nadoknadivog iznosa.

Naknadni izdaci

Društvo u knjigovodstvenu vrijednost stavki nekretnina, postrojenja i opreme ne priznaje trošak redovnog održavanja sredstva.

Ti troškovi se priznaju u bilansu uspjeha kao rashod perioda u kojem su nastali. Troškovi redovnog održavanja su prvenstveno

troškovi rada i potrošnog materijala, a mogu uključivati i troškove sitnih dijelova.

Sastavni dijelovi nekih predmeta nekretnina, postrojenja i opreme mogu zahtijevati zamjenu u redovnim vremenskim

razmacima. Subjekat priznaje u knjigovodstvenu vrijednost nekretnine, postrojenja i opreme trošak zamijenjenog dijela

sredstva u trenutku kada je on nastao, ako su ispunjeni kriteriji za priznavanje. Knjigovodstvena vrijednost zamijenjenih

dijelova se prestaje priznavati u trenutku otuđivanja, ili kada se od njegove upotrebe ili otuđenja ne očekuju buduće

ekonomske koristi.

Kad god se obavi veliki pregled trošak tog pregleda se priznaje u knjigovodstvenu vrijednost tog sredstva nekretnine,

postrojenja i opreme kao trošak zamjene ako su zadovoljeni kriteriji sredstva za priznavanje.

39

Reklasifikacija u investicijske nekretnine

Ako nekretnina koju koristi vlasnik postane ulaganje u nekretnine koje će se mjeriti po fer vrijednosti, Društvo primjenjuje MRS

16 do datuma promjene njezine namjene. Društvo na taj datum razliku između knjigovodstvene vrijednosti nekretnine utvrđene

u skladu s MRS 16 i njezine fer vrijednosti priznaje kao revalorizacijsku rezervu u skladu s MRS 16. Svaki gubitak se priznaje

u bilansu uspjeha.

Amortizacija

Period amortizacije se zasniva na očekivanom korisnom vijeku trajanja. Stavke nekretnina, postrojenja i opreme se amortizuju

razmjerno protoku vremena u godini nabavke. Ostatak vrijednosti, korisni vijek trajanja i metoda amortizacije se preispituju

najmanje jednom godišnje i po potrebi proskeptivno prilagođavaju. Trošak amortizacije tereti bilans uspjeha, a računa se

linearnom metodom tokom procijenjenoga očekivanog vijeka upotrebe pojedinih stavki nekretnina, postrojenja i opreme.

Amortizacija imovine započinje kad je imovina spremna za upotrebu, odnosno kad se nalazi na lokaciji i u uslovima potrebnim

za korištenje koje je namijenila uprava.

Zemljište se ne amortizuje.

Linearna amortizacija se provodi uz korištenje stopa amortizacije koje su navedene u Bilješkama uz finansijske izvještaja

Društva koje su priložene ovom izvještaju.

d) Nematerijalna imovina

Priznavanje i mjerenje

Društvo procjenjuje ima li nematerijalno sredstvo ograničen ili neograničen korisni vijek upotrebe, te ako je ograničen,

određuje dužinu korisnog vijeka upotrebe. Amortizacijski iznos nematerijalnog sredstva sa ograničenim korisnim vijekom

trajanja sistemski se raspoređuje tokom procijenjenog korisnog vijeka njegove upotrebe korištenjem linearne metode. Trošak

amortizacije priznaje se u bilansu uspjeha. Linearna amortizacija se provodi uz korištenje stopa amortizacije koje su navedene

u bilješkama Društva koje su priložene ovom izvještaju.

40

Korisni vijek trajanja nematerijalnog sredstva koji proizilazi uz ugovornih ili drugih zakonskih prava ne smije biti duži od perioda

važenja ugovornog ili drugog zakonskog prava, ali može biti kraći, u zavisnosti od perioda u kojem subjekt očekuje da će

koristiti sredstvo.

Nematerijalna imovina s ograničenim vijekom trajanja se mjeri po trošku sticanja umanjenom za akumuliranu amortizaciju i

akumulirane gubitke od umanjenja. Ova imovina uključuje UMTS licencu.

Nematerijalno sredstvo se prestaje priznavati prilikom otuđenja, ili kada se od njegove upotrebe ili otuđenja više ne očekuju

buduće ekonomske koristi. Dobit ili gubitak koji proizilazi iz prestanka priznavanja nematerijalne imovine priznaje se u bilansu

uspjeha.

Metode amortizacije, korisni vijek trajanja i ostatak vrijednosti kontinuirano se kontroliše na svaki datum izvještavanja te se

isto prilagođava ako je potrebno.

Naknadni troškovi

Naknadni troškovi se kapitaliziraju samo ako povećavaju buduću ekonomsku korist sredstva na koje se odnose. Svi drugi

troškovi se priznaju u bilansu uspjeha.

e) Zalihe

Zalihe se mjere po trošku nabave ili neto ostvarivoj vrijednosti, ovisno od toga što je niže. Trošak zaliha predmeta koji se

uobičajeno ne mogu međusobno razmijenjivati te dobara i usluga koji su namijenjeni i izdvojeni za specifične projekte određuju

se korištenjem specifične identifikacije njihovih individualnih troškova. U trošak zaliha se uključuju svi troškovi nabavke,

troškovi konverzije i drugi troškovi koji nastaju prilikom dovođenja zaliha na sadašnju lokaciju i u sadašnje stanje. Zalihe ne

sadrže troškove pozajmljivanja. Troškovi nabavke se određuju primjenom metode prosječnog ponderisanog troška.

Telefonski uređaji često se prodaju za nižu cijenu od nabavne u vezi s promotivnim akcijama kako bi se pridobili novi i/ ili

zadržali postojeći pretplatnici s minimalnim ugovorenim periodom. Ti gubici prilikom prodaje opreme se evidentiraju u trenutku

prodaje ukoliko je uobičajena prodajna cijena viša od nabavne vrijednosti telefonskog uređaja. Ako je uobičajena prodajna

cijena niža od nabavne vrijednosti, razlika se priznaje odmah kao umanjenje vrijednosti.

41

f) Obaveze prema zaposlenima

Obaveze koje nastaju po osnovu pružanja usluga zaposlenika tokom računovodstvenog perioda priznaju se u

nediskontovanom iznosu kratkoročnih primanja za koja se očekuje da će biti isplaćena u zamjenu za tu uslugu.

Kratkoročna primanja zaposlenih obuhvataju:

Plaće za efektivni rad po internim aktima Društva, porezi i doprinosi po zakonskim propisima;

Naknade za kratkoročna odsustva: godišnji odmor, držani i vjerski praznici, bolovanje, osim bolovanja koje se može

nadoknaditi od zdravstvenih fondova;

Topli obrok, prevoz s posla i na posao, regres za godišnji odmor i ostala zakonom priznata primanja radnika;

Nenovčane naknade zaposlenima, u koje spadaju zdravstvena zaštita, korištenje automobila, stanova ili drugih

dobara besplatno ili po povlaštenoj cijeni i porezi i doprinosi koji se plaćaju na te naknade.

Troškovi minulog rada se priznaju u sveobuhvatnoj dobiti u periodu u kojem su nastali.

Kratkoročna primanja zaposlenih priznaju se u okviru izvještaja o sveoubuhvatnoj dobiti u periodu u kojem je uposlenik pružio

uslugu Društvu i stekao pravo na naknadu, osim primanja zaposlenih koja ulaze u vrijednost zaliha.

Društvo isplaćuje ostala dugoročna primanja zaposlenicima. Ove obaveze uključuju troškove jednokratnih otpremnina i

jubilarnih nagrada (po godinama radnog staža).

Planovi definiranih primanja su planovi primanja poslije prestanka zaposlenja koji nisu planovi definiranih doprinosa. Obaveza

Društva u odnosu na definirana primanja računa se za svaki plan određujući iznos buduće ekonomske koristi koju bi zaposleni

zaradili kao povrat za pružene usluge u tekućem i ranijim periodima. Ova obaveza se diskontira na sadašnju vrijednost.

Definiranu obavezu primanja zaposlenih računa neovisni aktuar na godišnjoj osnovi korištenjem metode projecirane kreditne

jedinice.

Metoda projecirane kreditne jedinice uzima u obzir svaki period radnog staža iz kojeg proizilazi dodatno povećanje obaveza

poslodavca za utvrđene naknade zaposlenicima i mjeri svaku obavezu posebno da bi se utvrdila konačna obaveza.

42

Prihodi ili rashodi nastali izostankom ili podmirivanjem obaveze se priznaju kad se izostanak ili podmirivanje dogodi. Obaveza

za naknade je mjerena sadašnjom vrijednošću budućeg novčanog toka koristeći diskontnu stopu sličnu kamatnoj stopi na

državne obveznice, gdje su valuta i uslovi državnih obveznica usklađeni s valutom i procijenjenim uslovima obaveze za

naknade. Postojeće opcije klasificiranja aktuarskih dobitaka/ gubitaka Društvo koristi tako da aktuarske dobitke/ gubitke

odmah obuhvata u okviru bilansa uspjeha.

g) Rezervisanja

Rezervisanja se priznaju kada Društvo ima sadašnju obavezu (zakonsku ili izvedenu) koja je rezultat prošlog događaja, može

biti pouzdano procijenjena i ako je vjerovatno da će podmirenje obaveze zahtijevati odliv resursa koji sadrže ekonomsku

korist. Iznos priznat kao rezervisanje predstavlja najbolju procjenu, na datum izvještaja bilans stanja, izdataka potrebnih za

podmirivanje postojeće obaveze.

Štetni ugovor

Rezervisanje za štetni ugovor se priznaje kao sadašnja obaveza prema tom ugovoru čim se desi ugovor u kojem neizbježni

troškovi ispunjenja obaveza prema tom ugovoru prelaze ekonomske koristi koje se očekuju od tog ugovora. Rezervisanje se

priznaje u iznosu koji je manji, između troška ispunjenja ugovora ili bilo koje naknade i kazne koji nastaju zbog neispunjenja

ugovora. Prije zasebnog rezervisanja za štetni ugovor, subjekat priznaje svaki gubitak od umanjenja vrijednosti koji je nastao

na sredstvima koja su predmet ugovora.

h) Realizacija prihoda

Prihodi od prodaje se mjere po fer vrijednosti primljene naknade koja je primljena ili se potražuje. Prihodi od prodaje

obuhvataju prihode od prodaje robe i učinaka i iskazuju se neto od poreza na dodanu vrijednost, povrata, rabata i popusta.

Društvo obuhvata prihode od prodaje kada se iznos prihoda može pouzdano izmjeriti, kada je vjerovatno da će ekonomske

koristi povezane s transakcijom pritjecati u društvo, i kada su ispunjeni uslovi za priznavanje prihoda od prodaje robe ili usluga.

Prihodi od fiksne telefonije uključuju prihode od pristupnih taksi, mjesečne naknade u obliku pretplate, prihode od telefonskih

razgovora (saobraćaja), prihode po osnovu odnosa sa operaterima, prihode po osnovu terminiranja i tranzitiranja

međunarodnog saobraćaja i prihode od usluga interkonekcija. Prihodi od pristupnih taksi priznaje se u trenutku nastanka.

43

Treće strane koje koriste telekomunikacijsku mrežu Društva uključuju korisnike drugih davatelja usluga i ostale pružatelje

telekomunikacijskih usluga koji terminiraju ili prenose pozive u mrežu Društva. Ovi prihodi od dolaznog prometa priznaju se u

periodu korištenja.

Prihodi od mobilne telefonije uključuju prihode od mjesečne naknade i razgovora „post – paid“ korisnika, razgovora „pre –

paid“ korisnika, razgovora pretplatnika međunarodnih mobilnih operatera prilikom roaminga u pokretnoj mreži Društva,

prihode od kratkih i multimedijalnih poruka te prihode od podatkovnog prometa.

Društvo nudi određene proizvode koji se sastoje od više elemenata (asemblirana usluga). Za proizvode koji se sastoje od

više elemenata, prihod za svaku od identificiranih računovodstvenih jedinica mora se priznati zasebno. Ukupna naknada za

proizvod raspoređuje se na pojedine elemnete na osnovi njihove relativne fer vrijednost. Relativna fer vrijednost pojedinog

elementa ograničena je veličinom ukupne naknade krajnjem kupcu, čije plaćanje ne ovisi o isporuci dodatnih elemenata.

Ako se fer vrijednost isporučenih elemenata ne može pouzdano odrediti, ali fer vrijednost neisporučenih elemenata može,

ukupna naknada koju kupac daje raspoređuje se tako da se fer vrijednost isporučenih elemenata odredi kao razlika između

ukupne naknade i fer vrijednosti neisporučenih elemenata.

Prihodi od interneta i podaktovnih usluga sadrže prihode od najma vodova, frame relayja, ATM –a, Ethernet usluge, ADSL

pristupa i prometa, pristupa nepokretnoj liniji, VPN –a, multimedijske usluge, IP Telefona (pristup i promet) i IPTV-a.

Prihodi od kamata se priznaju primjenom metode efektivne kamatne stope.

Prihodi od dividendi priznaju se kada Društvo stekne pravo na njih.

Prihodi od operativnih najmova se ravnomjerno priznaju u prihod, po linearnoj osnovi tokom trajanja najma, osim kad neka

druga sistemska osnova bolje predstavlja vremenski okvir u kojem se smanjuju koristi od upotrebe iznajmljenog sredstva.

44

i) Najmovi

Operativni najmovi

Najam kod kojeg se ne prenose gotovo svi rizici i koristi povezani s vlasništvom na najmoprimca klasificira se kao operativni

najam. Plaćanje najamnine se priznaje kao rashod na linearnoj osnovi (nakon priznavanja koristi od poticaja koje je pružio

najmodavac) tokom trajanja najma, osim kad neka druga sistemska osnova bolje predstavlja vremenski okvir korisnikovih

koristi.

Finansijski najmovi

Najmove kod kojeg najmodavac prenosi gotovo sve rizike i koristi svojstvene vlasništvu, te u skladu s tim potraživanja po

osnovu takvog najma najmodavac tretira kao povrat glavnice i finansijski prihod, da bi povratio i ostvari korist od svog ulaganja

i usluga društvo klasificira kao finansijski najam.

Finansijski najam dovodi do povećanja rashoda amortizacije za amortizirajuća sredstva, kao i do finansijskih rashoda za svaki

obračunski period. Politika amortizacije za amortizirajuća unajmljena sredstva dosljedna je s politikom amortizacije sredstva

koja su vlasništvu Društva.

Ako ne postoji razumna izvjesnost da će društvo kao najmoprimac steći vlasništvo na kraju trajanja najma, sredstvo se u

potpunosti amortizuje u periodu kraćem od: trajanja najma ili vijeka upotrebe sredstva.

Na početku trajanja najma, finansijske najmove društvo priznaje u bilansu stanja kao sredstva i obaveze u iznosima koji su

jednaki fer vrijednosti sredstva koja su predmet najma; ili; ako je niže sadašnjoj vrijednosti minimalnih plaćanja najma, što se

u oba slučaja određuje početkom trajanja najma.

45

j) Raspodjela dobiti

Ako Društvo donese odluku o raspodjeli dobiti nakon datuma bilansa stanja, onda te dividende ne priznaje kao obavezu na

datum izvještaja o finansijskom položaju. Obavezu prema učesnicima u dobiti Društvo obuhvata kao obavezu u onom periodu

u kojem je donešena odluka o raspodjeli dobiti.

k) Zarada po dionici

Zarada po dionici računa se dijeljenjem dobiti raspoložive za isplatu dioničarima Društva s ponderisanim prosječnim brojem

redovnih dionica tokom godine.

l) Oporezivanje

Porez na dobit temelji se na rezultatu poslovne godine i uključuje odložene poreze. Odloženi porezi računaju se koristeći

metodu obaveze.

Odloženi porezi na dobit odražavaju neto porezni učinak privremenih razlika između knjigovodstvenih vrijednosti imovine i

obaveza za potrebe finansijskog izvještavanja i iznosa korištenih za potrebe obračuna porezna na dobit na datum

izvještavanja.

Odloženi porez određuje se pomoću stopa poreza na dobit koje su na snazi ili koje su na snazi ili obznanjene na datum

finansijskog izvještavanja i očekuje se da će ih primijeniti kada se odložena porezna imovina ostvari ili se odložena porezna

obaveza podmiri.

Mjerenje odloženih poreznih obaveza odražava porezne posljedice koje bi mogle nastati iz načina na koji Društvo očekuje,

na datum izvještavanja, povrat ili podmirenje knjigovodstvenog iznosa svoje imovine i obaveze.

Tekući porez i odloženi porez terete se ili odobravaju u ostaloj sveoubuhvatnoj dobiti ako se porez odnosi na stavke koje su

odobrene ili terećene, u istom ili različitom periodu u ostaloj sveoubuhvatnoj dobiti.

46

2. NOVI STANDARDI I INTERPRETACIJE KOJI JOŠ UVIJEK NISU U

PRIMJENI

Dodatak MRS - u 19 - Primanja zaposlenih (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2013.

godine

Ovi dodaci uklanjanju koridor pristup i izračunavaju financijske troškove na osnovi neto financiranja. MRS 19 Primanja

zaposlenih izmijenjen je u junu 2011. godine. Izmijenjeni standard primanja zaposlenih uvodi izmjene u priznavanju, mjerenju,

prezentaciji i objavljivanju primanja poslije prestanka zaposlenja. Standard također zahtjeva izračun neto troška/prihoda

kamata kao umnožak neto planova obveze/imovine definiranih primanja i diskontne stope budući je određena početkom

godine. Utjecaj toga je napuštanje ranijeg koncepta priznavanja povrata od imovine plana. Osnovni utjecaj izmijenjenog MRS

-a 19 odnosi se na priznavanje troškova minulog rada. U skladu s MRS -om 19 (izmijenjen 2011), trošak minulog rada se

mora priznati odmah u sveobuhvatnoj dobiti. Prije tih dodataka, troškovi minulog rada su se morali amortizirati u

sveobuhvatnoj dobiti na ravnomjernoj osnovi tijekom perioda stjecanja prava.

Društvo priznaje troškove minulog rada u okviru sveoubuhvatne dobiti.

MSFI 13 - Mjerenje fer vrijednosti (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2013. godine)

MSFI 13 ima za cilj povećati konzistentnost i smanjiti složenost dajući tačnu definiciju fer vrijednosti i jedan izvor mjerenja fer

vrijednosti te zahtjeve za objavljivanjem za uporabu u svim MSFI - jevima. Zahtjevi ne proširuju upotrebu računovodstva fer

vrijednosti, nego pružaju smjernice o tome kako bi se ono trebalo primjenjivati tamo gdje je njegova upotreba već potrebna ili

dozvoljena drugim standardima unutar MSFI - ja.

Društvo trenutno procjenjuje utjecaj MSFI - ja 13 na finansijske izvještaje. Društvo namjerava usvojiti novi standard s datumom

stupanja na snagu.

MRS 27 (izmijenjen 2011) Odvojeni finansijski izvještaji (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon

1. januara 2013. godine)

MRS 27 (izmijenjen 2011) uključuje odredbe o odvojenim financijskim izvještajima preostale nakon što su kontrolne odredbe

MRS -a 27 uključene u novi MSFI 10.

Ova izmjena nije primjenjiva na poslovanje Društva.

47

MRS 28 (izmijenjen 2011) - Pridružena društva i zajednički pothvati (na snazi za godišnje periode koji počinju na

dan ili nakon 1. januara 2013. godine)

MRS 28 (izmijenjen 2011) uključuje zahtjeve da se zajednički pothvati, kao i pridružena društva, vode po metodi udjela nakon

izdavanja MSFI - a 11.

Ova izmjena nije primjenjiva na poslovanje Društva.

IFRIC 20 - Troškovi površinskog kopa u proizvodnoj fazi površinskog rudnika (izdan u oktobru 2011. godine i na

snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2013. godine)

Tumačenje pojašnjava da se koristi od djelatnosti površinskog iskopa evidentiraju u skladu s načelima MRS-a 2 Zalihe, u

mjeri u kojoj se realiziraju u obliku proizvedenih zaliha. U mjeri u kojoj koristi predstavljaju poboljšan pristup rudi, subjekt

treba priznati ove troškove kao ‘imovinu od djelatnosti površinskog kopa unutar dugotrajne imovine, pod uvjetom da su

zadovoljeni određeni kriteriji.

Ovaj dodatak nije primjenjiv za poslovanje Društva.

Objavljivanja – Prijeboj finansijske imovine i finansijskih obaveza – Dodaci MSFI - ju 7 (izdani u decembru 2011.

godine i na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2013. godine)

Dodatak zahtijeva objavljivanja koja će omogućiti korisnicima finansijskih izvještaja subjekta da procijene učinak ili potencijalni

učinak prijeboja, uključujući i pravo na prijeboj. Dodatak će imati učinak na objavljivanja, ali neće imati učinka na mjerenje i

priznavanje financijskih instrumenata.

Društvo razmatra utjecaj ovog dodatka.

Dodatak MSFI - ju 1 Prva primjena, vezano uz državne zajmove (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili

nakon 1. januara 2013. godine)

Ovaj dodatak pojašnjava način na koji društvo koje prvi put primjenjuje MSFI iskazuje državni zajam odobren uz kamatu nižu

od tržišne prilikom prijelaza na MSFI. Također dodaje isto izuzeće od retroaktivne primjene MSFI za subjekte koji prvi put

primjenjuju MSFI kao i za subjekte koji ih ne primjenjuju prvi put kada je zahtjev za objavom uključen u MRS 20 izdan u 2008.

godini.

Društvo ne primjenjuje ovaj dodatak.

48

Standardi i tumačenja koji su objavljeni ali još nisu na snazi

MSFI 9 - Finansijski instrumenti

MSFI 9 je prvi standard koji je izdan kao dio šireg projekta zamjenjivanja MRS - a 39 - Priznavanje i mjerenje. MSFI 9 zadržava,

ali pojednostavljuje model miješanog mjerenja i utvrđuje dvije primarne kategorije mjerenja financijske imovine: amortizirani

trošak i fer vrijednost. Osnova klasifikacije ovisi o poslovnom modelu subjekta i ugovornim karakteristikama novčanog toka

financijske imovine. Smjernice MRS -a 39 o umanjenju vrijednosti financijske imovine i računovodstvu zaštite nastavljaju se

primjenjivati. U novembru 2013. godine MSFI 9 je ponovno revidiran. Najznačajnije izmjene utječu na detaljnu preradu

odredaba vezanih za računovodstvo zašite, čije se područje primjene proširuje. Pored toga, predviđeno je, da se promjene

fer vrijednosti obaveza nastale kao rezultat promjene vlastitog kreditnog rizika iskazuju u izvještaju o ostaloj sveoubuhvatnoj

dobiti. IASB je pored toga ukinuo dosadašnji datum obaveznog prelaska na odredbe MSFI 9. Tek po završetku projekta, koji

bi trebao biti proširen za odredbe vezane za umanjenje vrijednosti finansijske imovine, odredit će se novi datum stupanja na

snagu.

Društvo namjerava usvojiti novi standard s datumom stupanja na snagu.

Dodaci MSFI- jima 10, 11 i 12 o prijelaznim odredbama (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon

1.januara 2013.godine)

Ovi dodaci omogućavaju dodatno izuzeće pri primjeni MSFI -ja 10, 11 i 12 ograničavajući zahtjev za objavom izmijenjenih

uporednih podataka samo na prethodno razdoblje. Za objave koje se odnose na nekonsolidirane subjekte dodaci ukidaju

zahtjev da se prezentiraju usporedni podaci za razdoblje prije prve primjene MSFI -ja 12.

Društvo razmatra utjecaj ovih dodataka.

MSFI 10 - Konsolidirani finansijski izvještaji (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara

2014. godine)

Cilj MSFI -ja 10 je utvrditi načela za prezentiranje i pripremu konsolidiranih finansijskih izvještaja kada subjekt kontrolira jedno

ili više drugih subjekata (subjekt koji kontrolira jedno ili više drugih subjekata) kako bi prezentirao konsolidirane finansijske

izvještaje. Određuje načela kontrole, te utvrđuje kontrole kao osnovu za konsolidaciju. Navodi kako primijeniti načelo kontrole

u utvrđivanju kontrolira li ulagatelj subjekt u koji ulaže te mora li ga u skladu s tim konsolidirati. Navodi računovodstvene

zahtjeve za pripremu konsolidiranih finansijskih izvještaja.

49

Ova izmjena nije primjenjiva na poslovanje Društva.

MSFI 11 - Zajednički aranžmani (na snazi za godišnje periode nakon 01. januara 2013. godine)

MSFI 11 realističnije odražava zajedničke aranžmane usredotočujući se na prava i obveze aranžmana, a ne na njegov pravni

oblik. Postoje dvije vrste zajedničkih aranžmana: zajedničko poslovanje i zajednički pothvati. Zajedničko poslovanje je kad

zajednički upravitelj ima prava na imovinu i obveze u svezi s aranžmanom te u skladu s tim evidentira svoje udjele u imovini,

obavezama, prihodima i rashodima. Zajednički poduhvati su kad zajednički upravitelj ima prava na neto imovinu aranžmana

te u skladu s tim svoje udjele evidentira po metodi udjela. Proporcionalna konsolidacija zajedničkih poduhvata više nije

dozvoljena.

Ova izmjena nije primjenjiva na poslovanje Društva.

MSFI 12 - Objavljivanje udjela u drugim subjektima (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1.

januara 2014. godine)

MSFI 12 uključuje zahtjeve za objavljivanjem za sve oblike udjela u drugim subjektima, uključujući i zajedničke aranžmane,

pridružena društva, društva s posebnom namjenom i druga vanbilansna ulaganja.

Društvo trenutno procjenjuje utjecaj MSFI- ja 12 na finansijske izvještaje. Društvo namjerava usvojiti novi standard s datumom

stupanja na snagu.

Prijeboj financijske imovine i financijskih obveza – Dodaci MRS- u 32 (izdani u decembru 2011. godine i na snazi za

godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1. januara 2014. godine)

Dodatak je dodao smjernice za primjenu MRS -a 32 kako bi se riješile nedosljednosti utvrđene primjenom nekih od kriterija

za prijeboj. To uključuje pojašnjenje značenja ‘trenutno ima zakonski provedivo pravo prijeboja te da se neki sistemi bruto

podmirenja mogu smatrati ekvivalentom neto podmirenja.

Društvo razmatra utjecaj ovog dodatka.

50

Dodatak MSFI -ju 10, MSFI-ju 12 i MRS-u 27 – Društva u koja se ulaže (objavljen 31. oktobra 2012. godine, na snazi

za godišnje periode koji počinju 1. januara 2014. godine)

Dodatak uvodi definiciju društva u koje se ulaže kao društva koje (i) pribavlja sredstva od ulagača u svrhu pružanja usluga

upravljanja ulaganjima, (ii) se obvezuje prema svojim ulagačima da će svrha poslovanja biti ulaganje sredstava isključivo za

potrebe porasta njihove vrijednosti ili ostvarenja prihoda od ulaganja i (iii) mjeri i procjenjuje svoja ulaganja na temelju fer

vrijednosti. Društvo u koje se ulaže iskazivat će svoje podružnice po fer vrijednosti u računu dobiti i gubitka, te će konsolidirati

samo one podružnice koje pružaju usluge koje se odnose na ulagačke aktivnosti društva.

Dodatkom MSFI -ja 12 uvode se nove objave, uključujući sve značajne procjene kojima se utvrđuje radi li se o društvu u koje

se ulaže kao i informacije o finansijskoj ili drugoj podršci nekonsolidiranoj podružnici, bilo da se radi o namjeri pružanja

podrške podružnici ili se ista već pruža.

Ovaj dodatak nije primjenjiv za poslovanje Društva

Godišnja poboljšanja u 2011. godini (na snazi za godišnje periode koji počinju na dan ili nakon 1.januara 2013.godine)

Godišnja poboljšanja rješavaju šest pitanja iz izvještajnog ciklusa 2009.-2011. godine. Sadrže promjene u:

MSFI -u 1 - Prva primjena Međunarodnih standarda finansijskog izvještavanja;

MRS -u 1 - Prezentiranje finansijskih izvještaja;

MRS -u 16 - Nekretnine, postrojenja i oprema;

MRS -u 32 - Finansijski instrumenti; Prezentiranje;

MRS -u 34 - Finansijsko izvještavanje za periode tokom godine.

51

3. UPRAVLJANJE FINANSIJSKIM RIZICIMA

3.1. Faktori finansijskog rizika

Kroz svoju poslovnu aktivnost društvo je izloženo tržišnom riziku, kreditnom riziku i riziku likvidnosti. Upravljanje rizicima u

društvu se bazira na nepredvidivosti razvitka na finansijskim tržištima, i cilja na to da je moguće da nastanu negativne

posljedice na poslovanje društva. Društvo ne koristi izvedive finansijske instrumente da bi se osiguralo od rizika. Upravljanje

rizicima provodi se kroz finansijsku službu i upravu. Finansijski sektor u društvu identificira i procjenjuje finansijske rizike

surađujući s ostalim odjeljenjima u društvu. Uprava društva je odgovorna za donošenje uputa i odluka u pogledu upravljanja

rizicima.

3.2. Tržišni rizik

Tržišni rizik je rizik da fer vrijednost budućih novčanih tokova finansijskog instrumenta fluktuira zbog promjena u tržišnim

uslovima. Tržišni rizik obuhvata tri rizika: valutni rizik, rizik kamatne stope i druge cjenovne rizike. Izloženost Društva tržišnom

riziku vezana je prvenstveno uz potraživanja i novac i novčane ekvivalente Društva.

Valutni rizik

Funkcionalna valuta Društva je bosanska marka (BAM). Određena imovina denominirana je u stranim valutama koje se

preračunavaju u KM po važećem srednjem kursnu Centralne banke Bosne i Hercegovine na datum izvještavanja o

finansijskom položaju. Razlike koje proizilaze iz toga iskazuju se kao prihod ili rashod u bilansu uspjeha, ali ne utječu na

kratkoročne novčane tokove.

Kamatni rizik

Društvo nije izloženo kamatnom riziku.

52

3.3. Kreditni rizik

Kreditni rizik je vrsta rizika koji nastaje pri ulaganju novčanih sredstava u finansijske plasmane, a sastoji se od opasnosti da

se uložena sredstva neće vratiti, odnosno da se uložena sredstva neće vratiti planiranom dinamikom. Kreditnim rizikom se

upravlja na najvišem nivou Društva. Kreditni rizici nastaju iz novca i novčanih ekvivalenata, depozita kod banaka i otvorenih

potraživanja od kupaca. Za suradnju Društvo bira banke s dobrim ugledom. Kod kupaca se procjenjuje bonitet. Pritom se u

obzir uzima finansijska situacija, prethodna iskustva i drugi faktori. Individualni limiti rizika se baziraju na internim i eksternim

procjenama u skladu s odlukama Uprave.

Nadoknadivi iznos finansijske imovine predstavlja maksimum kreditne izloženosti. Maksimum izloženosti kreditnom riziku na

datum izvještavanja je kako slijedi.

FINANSIJSKA IMOVINA 2013 2012

Potraživanja od kupaca i druga potraživanja 77.906.752 74.003.358

Gotovina i gotovinski ekvivalenti 148.977.148 133.330.350

226.883.900 207.333.708

TABELA 10: IZLOŽENOST KREDITNOM RIZIKU

Izloženost kreditnom riziku Društva je većinskim dijelom pod utjecajem indirektnih karakteristika svakog kupca. Društvo

ispravlja na teret rashoda vrijednost potraživanja za koju se procjeni da će nastati gubici u odnosu na potraživanja od kupaca

i druga potraživanja.

U toku godine Društvo je prikazalo rashode po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja u iznosu od

7.256.480 KM. Uprava smatra da nisu potrebne dodatne ispravke vrijednosti aktivnih potraživanja. Naplaćena su

prethodno otpisana potraživanja od kupaca u iznosu od 2.232.575 KM.

2013 2012 2011

Rashodi po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja

7.256.480 10.849.420 15.571.175

Naplaćena otpisana potraživanja 2.352.575 7.763.557 8.925.933

TABELA 11: RASHODI PO OSNOVI ISPRAVKE VRIJEDNOSTI I NAPLAĆENA OTPISANA POTRAŽIVANJA

Društvo je na 31.12.2013. godine raspolagalo gotovinom i gotovinskim ekvivalentima u iznosu od 148.977.148 KM

(2012: 133.330.350 KM).

53

Rizik nenaplativosti potraživanja

Ovaj rizik se odnosi na rizik od finansijskih gubitaka, u slučaju da kupac ili ugovorna strana ne ispunjava svoje ugovorne

obaveze. Rizik nastaje većinskim dijelom iz potraživanja od prodaje.

Značaj rizika nenaplativosti potraživanja

Knjigovodstvena vrijednost financijske imovine predstavlja maksimalnu izloženost nenaplativosti potraživanja. Maksimalna

izloženost nenaplativosti potraživanja na 31.12.2013. godine prikazana je u narednoj tabeli:

2013 2012

Potraživanja od kupaca i druga potraživanja 77.906.752 74.003.358

Gotovina i gotovinski ekvivalenti 148.977.148 133.330.350

226.883.900 207.333.708

TABELA 12: IZLOŽENOST RIZIKU NENAPLATIVOSTI POTRAŽIVANJA

Rizik nenaplativosti potraživanja najvećim dijelom vezan je za potraživanja od kupaca i ostala potraživanja. Na ovaj rizik utječu

individualne karakteristike svakog kupca.

U toku godine na teret rashoda ispravljeno je 7.256.480 KM potraživanja nastalih na osnovu prodaje roba i usluga.

3.4. Rizik likvidnosti

Rizik likvidnosti definira se kao opasnost od neusklađenosti dospjelosti sredstava i obaveza prema izvorima sredstava u

privrednim društvima, što za posljedicu može imati teškoće s likvidnošću. Uprava društva je odgovorna za upravljanje rizikom

likvidnosti. Politika za upravljanje rizikom likvidnosti Društva podrazumijeva osiguranje dovoljnih likvidnih sredstava da se

obaveze podmire na vrijeme, u uslovima normalnog i ubrzanog poslovanja, bez rizika nanošenja štete ugledu Društva.

Društvo teži da iznose novca i novčanih ekvivalenata održi na visokom nivou da bi se očekivani odlivi po osnovu finansijskih

obaveza mogli izmiriti na vrijeme.

Društvo aktivno prati odnos između potraživanja od kupaca i ostalih potraživanja i obaveza prema dobavljačima i

ostalih obaveza. Na 31.12.2013. koeficijent obrta potraživanja iznosio je 9,49. Trajanje naplate potraživanja u danima

iznosilo je 38 dana. Trend kretanja ovih pokazatelja je negativan. Koeficijent obrta potraživanja se smanjuje, te se

produžava trajanje naplate potraživanja.

54

Društvo je izloženo sljedećim rizicima likvidnosti:

2013 2012

Obaveze prema dobavljačima 44.777.208 50.429.311

44.777.208 50.429.311

TABELA 13: RIZIK LIKVIDNOSTI

3.5. Upravljanje kapitalom

Cilj Društva je da održi jaku bazu kapitala, da bi se zadržalo povjerenje povjerioca i tržišta, te da bi se osigurao održivi razvitak.

Kapital obuhvata vlastiti kapital iskazan u bilansu. Redovno se analizira stopa povrata na kapital, te visina dobiti koja se

isplaćuje dioničarima. Uprava nastoji da postigne optimalan odnos između povećanja rentabilnosti kapitala. Cilj Društva je

da stopa povrata na kapital iznosi preko 20 %. Na 31.12.2013. godine stopa povrata na kapital iznosila je 12,03 %.

Društvo vodi brigu o kapitalu posmatrajući odnos neto zaduženja i vlastitog kapitala. Neto zaduženje se dijeli s vlastitim

kapitalom. Neto zaduženje obuhvata sve obaveze, još uvijek neisplaćene udijele u dobiti, umanjeno za stanje novca i novčanih

sredstava. Čisti vlastiti kapital obuhvata vlastiti kapital iz bilansa stanja, umanjen za predložene, još neisplaćene isplate dobiti.

Društvo teži da ovaj odnos ne prelazi 50%. U nastavku su prikazane vrijednosti ovog pokazatelja na 31.12. za

posljednje 4 godine.

GRAFIKON 1: GEARING POKAZATELJ

Pokazatelj na 31.12.2013. godine je izuzetno nizak što je pozitivno.

Tokom godine nije bilo značajnih promjena u upravljanju kapitalom u odnosu na prethodni period.

8,59%

0,72%

-3,95%-6,27%

-10,00%

-5,00%

0,00%

5,00%

10,00%

2010 2011 2012 2013

ODNOS NETO ZADUŽENJA I ČISTOG VLASTITOG KAPITALA NA 31.12. ( NET

GEARING)

55

Sadašnja vrijednost finansijskih instrumenata

Sadašnja vrijednost finansijske imovine i obaveza predstavljena je u sljedećoj tabeli:

SADAŠNJA VRIJEDNOST FINANSIJSKIH

INSTRUMENATA

Namijenjeno trgovanju

Po fer vrijednosti

Instrumenti osiguranja

Krediti i potraživanja

Do roka dospijeća

Raspoloživo za prodaju

Ostale finansijske

obaveze

Knjigovodstena vrijednost

Sadašnja vrijednost

Novac i novčani ekvivalenti

- - - 148.977.148 - - - 148.977.148 148.977.148

Dužnički finansijski instrumenti

- - - - 23.020.289 24.477.781 47.498.070 47.498.070

Potraživanja od kupaca i ostala potraživanja

- - - 77.906.752 - - - 77.906.752 77.906.752

Ulaganja u oročene depozite

- - - - 140.173.827 - - 140.173.827 140.173.827

UKUPNO - - - 226.883.900 163.194.116 24.477.781 - 414.555.797 414.555.797

Ostale dugoročne obaveze

- - - - - - 5.867.490 5.867.490 5.867.490

Obaveze prema dobavljačima

- - - - - - 44.777.208 44.777.208 44.777.208

Ostale kratkoročne obaveze

- - - - - - 5.535.368 5.535.368 5.535.368

UKUPNO - - - - - - 56.180.066 56.180.066 56.180.066

TABELA 14: SADAŠNJA VRIJEDNOST FINANCIJSKIH INSTRUMENATA

56

4. OBJAŠNJENJA PO POZICIJAMA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA

4.1. Prihodi od prodaje

POSLOVNI PRIHODI 2013 2012 2011

Prihodi od prodaje robe 28.964.905 21.276.156 17.675.328

Prihodi od prodaje učinaka 527.775.398 547.547.190 554.667.570

Prihodi od aktiviranja ili potrošnje robe ili učinaka 68.898 30.138 284.524

Ostali poslovni prihodi 9.990.930 10.416.989 9.982.755

Ukupno poslovni prihodi 566.800.131 579.270.473 582.610.177

TABELA 15: PRIHODI OD PRODAJE

Poslovni prihodi društva u 2013. godini iznosili su 566.800.131 KM (2012: 579.270.473 KM). Ovi prihodi se sastoje

najvećim dijelom iz prihoda od prodaje učinaka u iznosu od 527.775.398 KM. Ostali poslovni prihodi ostvareni su iz prihoda

od prodaje robe u iznosu od 28.964.905 KM, ostalih poslovnih prihoda u iznosu od 9.990.930 KM, te prihoda od aktiviranja

ili potrošnje robe i učinaka u iznosu od 68.898 KM.

Kako možemo primjetiti iz narednog grafikona kretanje poslovnih prihoda za posljednje 4 godine negativan trend razvitka.

GRAFIKON 2: KRETANJE POSLOVNIH PRIHODA ZA POSLJEDNJE 4 GODINE

Naredni grafikon ukazuje na strukturu poslovnih prihoda za 2013., 2012., i 2011. godinu.

580.406.957 582.610.177

579.270.473

566.800.131

555.000.000

560.000.000

565.000.000

570.000.000

575.000.000

580.000.000

585.000.000

2010 2011 2012 2013

POSLOVNI PRIHODI

57

GRAFIKON 3: STRUKTURA POSLOVNIH PRIHODA ZA POSMATRANE POSLOVNE PERIODE

Prihodi od prodaje robe ostvareni su u iznosu od 28.964.905 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovi prihodi

su veći za iznos od 7.688.749 KM. Ovi prihodi odnose se na prihode od prodaje fiksnih telefona i mobilnih aparata u

okviru asemblirane usluge.

GRAFIKON 4: OSTVARENJE PRIHODA OD PRODAJE ROBE NA MALO PO DIREKCIJAMA

Kako možemo vidjeti iz prethodnog grafikona, najznačajniji prihodi od prodaje robe na malo ostvareni su u Direkciji

Sarajevo u iznosu od 9.704.980 KM. Pored toga, značajno mjesto zauzimaju Direkcije Tuzla sa ukupnim ostvarenjem

prihoda od prodaje robe na malo u iznosu od 6.247.448 KM, te Direkcija Zenica sa ukupnim ostvarenjem prihoda od

prodaje robe na malo u iznosu od 6.247.448 KM.

28.964.905 21.276.156 17.675.328

527.775.398 547.547.190 554.667.570

68.898 30.138 284.5249.990.930 10.416.989 9.982.755

0

100.000.000

200.000.000

300.000.000

400.000.000

500.000.000

600.000.000

2013 2012 2011

STRUKTURA POSLOVNIH PRIHODA

Prihodi od prodaje robe Prihodi od prodaje učinaka Prihodi od aktiviranja ili potrošnje robe ili učinaka Ostali poslovni prihodi

DIREKCIJA BANJA LUKA

DIREKCIJA BRČKO

DIREKCIJA GORAŽDE

DIREKCIJA MOSTAR

DIREKCIJA TRAVNIK

DIREKCIJA BIHAĆ

DIREKCIJA ZENICA

DIREKCIJA TUZLA

DIREKCIJA SARAJEVO

0 1.000.000 2.000.000 3.000.000 4.000.000 5.000.000 6.000.000 7.000.000 8.000.000 9.000.00010.000.000

238.694

532.940

608.167

1.718.369

2.301.251

2.845.051

4.425.924

6.247.448

9.704.980

OSTVARENJE PRIHODA OD PRODAJE ROBE NA MALO PO DIREKCIJAMA

58

Prihodi od prodaje učinaka čine najvećim dijelom prihodi od prodaje učinaka na domaćem tržištu. U izvještajnom periodu

ovi prihodi su ostvareni u iznosu od 483.617.232 KM, što je za 12.323.269 KM manje nego prethodne poslovne godine.

Značajno smanjenje zabilježeno je na poziciji prihoda pretplate od fizičkih lica koji su manji za iznos od 5.510.971 KM,

prihoda od saobraćaja fiksne mreže – fizička lica koji su manji u odnosu na prethodni period u iznosu od 7.626.913 KM,

prihoda od pre - paid saobraćaja od fizičkih lica koji su u odnosu na prethodni period manji za iznos od 5.445.843 KM, te

na poziciji prihoda od pretplate - bundle paket FL u iznosu od 9.122.466 KM.

GRAFIKON 5: PREGLED ZNAČAJNIH PRIHODA OD PRODAJE UČINAKA NA DOMAĆEM TRŽIŠTU

Prihodi od prodaje učinaka na stranom tržištu iznosili su 44.158.166 KM što je za 7.448.523 KM manje nego prethodne

godine. Prihodi od saobraćaja – pravna lica (fiksna) u međunarodnom saobraćaju iznosili su 30.482.580 KM. U odnosu

na prethodnu poslovnu godinu ovi prihodi su manji za iznos od 8.084.971 KM.

23.642.795,00

24.540.394,63

28.562.913,52

33.492.293,91

33.753.114,47

42.822.126,66

47.480.434,24

166.192.260,25

0,00 40.000.000,00 80.000.000,00 120.000.000,00 160.000.000,00

PRETPLATA - POST PAID - FIZIČKA LICA

SAOBRAĆAJ - FIKSNA - PRAVNA LICA

PRETPLATA - POST PAID - PRAVNA LICA

PRETPLATA FIKSNA FIZIČKA LICA

PRETPLATA - BUDNLE PAKET FL

SAOBRAĆAJ - INTERKONEKCIJA PRAVNA LICA

SAOBRAĆAJ - FIKSNA - FIZIČKA LICA

SAOBRAĆAJ PRE - PAID FIZIČKA LICA

PRIHODI OD PRODAJE UČINAKA

59

4.2. Materijalni troškovi

MATERIJALNI TROŠKOVI 2013 2012 2011

Materijalni troškovi 16.115.257 17.229.312 16.747.967

Ukupno materijalni troškovi 16.115.257 17.229.312 16.747.967

TABELA 16: MATERIJALNI TROŠKOVI

Materijalni troškovi sastoje se od svih materijalnih troškova koji su u toku perioda evidentirani na kontima grupe 51.

Naredna tabela daje pregled navedenih troškova:

2013 2012 Iznos promjene % promjene

51 MATERIJALNI TROŠKOVI 16.115.257 17.229.312 -1.114.055 -6,47%

511 Utrošene sirovine i materijal 6.117.979 5.523.538 594.441 10,76%

512 Utrošena energija i gorivo 8.953.649 8.827.372 126.277 1,43%

513 Utrošeni rezervni dijelovi 351.995 2.559.464 -2.207.469 -86,25%

514 Otpis inventara, ambalaže i autoguma 673.338 314.929 358.409 113,81%

519 Odstupanje od cijena 18.296 4.009 14.287 356,37%

TABELA 17: PREGLED MATERIJALNIH TROŠKOVA

Materijalni troškovi u poslovnoj 2013. godini iznosili su 16.115.257 KM (2012: 17.229.312 KM). U odnosu na prethodnu

poslovnu godinu zabilježeno je smanjenje na ovoj grupi u iznosu od 1.114.055 KM, odnosno za 6,47%. Najznačajniji dio

materijalnih troškova odnosi se na utrošenu energiju i gorivo u iznosu od 8.953.649 KM (2012: 8.827.372 KM).

Troškove utrošene energije i goriva čine najvećim dijelom troškovi utrošene električne energije u iznosu od 6.385.967 KM.

Najznačajniji iznos troškova odnosi se na Direkciju Sarajevo u iznosu od 2.175.608 KM, na Direkciju Tuzla u iznosu od

1.160.489 KM, te na Direkciju Zenica u iznosu od 975.643 KM.

Druga značajna grupa troškova u okviru troškova utrošene energije i goriva odnosi se na utrošak goriva i maziva u iznosu

od 1.415.896 KM. Od toga se iznos od 238.882 KM odnosi na Direkciju Sarajevo, 255.333 KM na Direkciju Tuzla, 233.924

KM na Direkciju Bihać, a iznos od 215.595 KM na Direkciju Zenica.

U okviru grupe 51 značajni su troškovi utrošenih sirovina i materijala u iznosu od 6.117.979 KM (2012: 5.523.538 KM).

Na utrošene sirovine i materijal u proizvodnji kod Telecom Inženjeringa prikazan je iznos od 1.539.284 KM, troškovi

kancelarijskog materijala iznosili su 759.967 KM, utrošak sirovina i materijala za održavanje iznosio je 1.881.751 KM, dok

su troškovi vrijednosnica u realizaciji TK iznosili 1.216.646 KM.

Značajno smanjenje zabilježeno je kod troškova rezervnih dijelova koji su za 727.847 KM manji nego prethodne poslovne

godine.

60

4.3. Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja

TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA

2013 2012 2011

Troškovi plaća i naknada plaća zaposlenima 101.189.657 97.867.559 95.336.244

Troškovi ostalih primanja, naknada i prava zaposlenih

26.065.846 29.629.386 27.557.919

Troškovi naknada ostalim fizičkim licima 1.829.522 1.666.257 1.651.557

Ukupno troškovi plaća i ostalih ličnih primanja 129.085.025 129.163.202 124.545.720

TABELA 18: TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA

Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja za poslovnu 2013. godinu iznosili su 129.085.025 KM (2012: 129.163.202 KM). U

odnosu na prethodnu poslovnu godinu kod troškova neto plaća i naknada plaća zabilježeno je povećanje u iznosu od

3.322.099 KM, dok je kod troškova ostalih primanja, naknada i prava zaposlenih zabilježeno smanjenje u iznosu od

3.563.541 KM. Troškovi naknada ostalim fizičkim licima veći su u tekućoj godini za iznos od 163.266 KM.

GRAFIKON 6: STRUKTURA TROŠKOVA PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA

Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja sastoje se od troškova knjiženih u grupi 52, kako je prikazano u sljedećoj tabeli:

2013 2012 Iznos promjene % promjene

52 TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH PRIMANJA ZAPOSLENIH I DRUGIH FIZIČKIH LICA

129.085.025 129.163.202 -78.177 -0,06%

520 Troškovi plaća 90.907.116 88.054.438 2.852.678 3,24%

521 Troškovi naknada plaća 10.282.541 9.813.121 469.420 4,78%

523 Troškovi službenih putovanja zaposlenih 1.993.200 1.752.875 240.325 13,71%

524 Troškovi ostalih primanja, naknada i materijalnih prava zaposlenika

24.072.646 27.876.511 -3.803.865 -13,65%

527 Troškovi naknada članovima odbora, komisija i sl. 245.448 220.787 24.661 11,17%

529 Troškovi naknada ostalim fizičkim licima 1.584.074 1.445.470 138.604 9,59%

TABELA 19: TROŠKOVI PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA GRUPA 52

Iz prethodne tabele može se uočiti da je značajno povećanje u odnosu na prethodni period zabilježeno na poziciji troškova

plaća u iznosu od 2.852.678 KM, te na poziciji troškova naknada plaća u iznosu od 469.420 KM.

101.189.657 97.867.559 95.336.244

26.065.846 29.629.386 27.557.9191.829.522 1.666.257 1.651.557

0

50.000.000

100.000.000

150.000.000

2013 2012 2011

STRUKTURA TROŠKOVA PLAĆA I OSTALIH LIČNIH PRIMANJA

Troškovi plaća i naknada plaća zaposlenima Troškovi ostalih primanja, naknada i prava zaposlenih

Troškovi naknada ostalim fizičkim licima

61

Troškovi službenih putovanja zaposlenih iznosili su 1.993.200 KM. Od toga se iznos od 454.843 KM odnosi na dnevnice

za službena putovanja u zemlji, dok se iznos od 282.783 KM odnosi na troškove dnevnica za službena putovanja u

inostranstvu. Troškovi smještaja na službenim putovanjima u zemlji iznosili su 579.961 KM, dok su troškovi smještaja na

službenim putovanjima u inostranstvu iznosili 189.283 KM. Svi navedeni troškovi se najvećim dijelom odnose na

Generalnu Direkciju Društva.

Troškove ostalih primanja, naknada i materijalnih prava zaposlenika ostvareni su u iznosu od 24.072.646 KM, što je za

3.803.865 KM manje nego prethodne poslovne godine. Naknade za topli obrok iznosile su 11.187.557 KM, regres za

korištenje godišnjeg odmora 3.789.219 KM, a izdaci za otpremnine 1.859.429 KM.

4.4. Troškovi proizvodnih usluga

TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA 2013 2012 2011

Troškovi proizvodnih usluga 53.225.511 51.461.510 51.677.906

Ukupno troškovi proizvodnih usluga 53.225.511 51.461.510 51.677.906

TABELA 20: TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA

Troškovi proizvodnih usluga u poslovnoj godini 2013. godini iznosili su 53.225.511 KM (2012: 51.461.510 KM), a čine ih

kako je navedeno u sljedećoj tabeli:

2013 2012 Iznos promjene % promjene

53 TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA 53.225.511 51.461.510 1.764.001 3,43%

530 Troškovi usluga izrade i dorade učinaka 530.812 447.699 83.113 18,56%

531 Troškovi transportnih usluga 29.809 18.602 11.207 60,25%

532 Troškovi usluga održavanja 23.331.595 21.362.697 1.968.898 9,22%

533 Troškovi zakupa 17.200.440 16.486.644 713.796 4,33%

534 Troškovi sajmova 2.252 25.059 -22.807 -91,01%

535 Troškovi reklame i sponzorstva 11.963.578 12.947.465 -983.887 -7,60%

536 Troškovi istraživanja 167.025 173.344 -6.319 -3,65%

TABELA 21: TROŠKOVI PROIZVODNIH USLUGA GRUPA 53

Značajno mjesto u ovim rashodima zauzimaju troškovi usluga održavanja koji su u tekućoj poslovnoj godini iznosili

23.331.595 KM. Ovi rashodi veći su u odnosu na prethodni poslovni period za iznos od 1.968.898 KM, odnosno za 9,22

%.

U okviru usluga održavanja iznos od 18.386.117 KM odnosi se na usluge investicionog i tekućeg održavanja mreže koji

su iskazani na kontu 5320200 kod Generalne Direkcije.

Troškovi zakupa na kontu 533 iznosili su 17.200.440 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovi troškovi su veći za

iznos od 716.796 KM, odnosno 4,33 %.

62

Na zakup poslovnih prostora u zemlji knjižen je rashod u iznosu od 8.663.070 KM. Najznačajniji rashodi po osnovu zakupa

poslovnih prostora iskazani su na Generalnoj Direkciji (iznos od 1.057.901 KM), Direkciji Sarajevo (iznos od 1.483.848

KM), Direkciji Tuzla (iznos od 1.464.896 KM), Direkciji Zenica (iznos od 1.766.251 KM), i Direkciji Bihać (iznos od

1.516.885 KM). Najvećim dijelom ovi troškovi se odnose na zakup poslovnih prostora od J.P. BH Pošta d.o.o. Sarajevo.

4.5. Troškovi amortizacije

AMORTIZACIJA 2013 2012 2011

Troškovi amortizacije 104.664.214 110.406.644 111.351.462

Ukupno troškovi amortizacije 104.664.214 110.406.644 111.351.462

TABELA 22: RASHODI AMORTIZACIJE

Rashodi amortizacije u tekućem periodu iznosili su 104.664.214 KM. Rashodi amortizacije u tekućem periodu manji su

za iznos od 5.742.230 KM, odnosno za 5,20 %. Od iskazanog iznosa 78.055.742 KM se odnosi na rashod amortizacije

nematerijalne imovine, dok se iznos od 26.608.473 KM odnosi na rashod amortizacije materijalne imovine. Direkcije kod

kojih je knjižen značajan iznos amortizacije materijalne imovine su Generalna direkcija (iznos od 21.810.434 KM),

Direkcija Sarajevo (iznos od 13.064.367 KM), Direkcija Tuzla (iznos od 12.088.643 KM), te Direkcija Zenica (iznos od

11.051.068 KM).

Rashodi amortizacije nematerijalne imovine se odnose većinom na Generalnu Direkciju gdje je za 2013. godinu kao

rashod amortizacije nematerijalne imovine knjižen iznos od 25.181.912 KM.

U toku 2013. godine Odlukom Uprave Društva, izvršene su izmjene finansijskih izvještaja za 2012. godinu. Utvrđeno je

da je ukupno 35.834.891 KM vrijednosti sredstava trebalo biti aktivirano u ranijim periodima s tim da su sredstva već bila

puštena u rad, odnosno upotrebom sredstava Društvo je ostvarivalo ekonomsku korist. U skladu s navedenim, naknadno

je izvršen obračun amortizacije u dodatnom iznosu od 3.745.141 KM. Objašnjenja ispravki navedena su i u Bilješkama

uz finansijske izvještaje Društva.

63

4.6. Troškovi rezervisanja

TROŠKOVI REZERVISANJA 2013 2012 2011

Troškovi rezervisanja 757.842 1.731.596 1.228.593

Ukupno troškovi rezervisanja 757.842 1.731.596 1.228.593

TABELA 23: TROŠKOVI REZERVISANJA

Društvo je u 2013. godini izvršilo rezervisanja na teret rashoda u iznosu od 757.842 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu

godinu troškovi rezervisanja za naknade i druge beneficije zaposlenih manje su za iznos od 799.903 KM, odnosno za

51,43 %. Troškovi rezervisanja za sudske sporove i štetne ugovore iznosili su 2.370 KM (2012: 176.221 KM). U okviru

rezervisanja na kontu 547 značajno mjesto zauzimaju troškovi rezervisanja za otpremnine koji su u tekućoj godini iznosili

531.515 KM (2012: 69.035 KM).

Napomena: Mišljenja smo da je potrebno preispitati rezervisanja za sudske sporove, u smislu potrebe dodatnih

rezervisanja. Naša objašnjenja data su u zasebnom dokumentu.

4.7. Nematerijalni troškovi

NEMATERIJALNI TROŠKOVI 2013 2012 2011

Nematerijalni troškovi 110.688.488 115.911.150 116.809.663

Ukupno nematerijalni troškovi 110.688.488 115.911.150 116.809.663

TABELA 24: NEMATERIJALNI TROŠKOVI

Nematerijalni troškovi u poslovnoj 2013. godini iznosili su 110.688.488 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu

zabilježeno je smanjenje ovih rashoda za iznos od 5.522.662 KM, odnosno za 4,51 %. Značajno smanjenje zabilježeno

je na troškovima poštanskih i telekomunikacijskih usluga u iznosu od 5.303.942 KM.

2013 2012 Iznos promjene % promjene

55 NEMATERIJALNI TROŠKOVI 110.688.488 115.911.150 -5.222.662 -4,51%

550 Troškovi neproizvodnih usluga 17.231.594 17.757.552 -525.958 -2,96%

551 Troškovi reprezentacije 520.965 502.547 18.418 3,66%

552 Troškovi premija osiguranja 1.841.924 1.839.191 2.733 0,15%

553 Troškovi platnog prometa 4.278.472 4.218.819 59.653 1,41%

554 Troškovi poštanskih i telekomunikacijskih usluga 70.772.307 76.076.249 -5.303.942 -6,97%

555 Troškovi poreza, naknada, taksi i drugih dadžbina na teret pravnog lica

11.801.056 9.382.801 2.418.255 25,77%

556 Troškovi članskih doprinosa i sličnih obaveza 1.265.220 1.296.514 -31.294 -2,41%

559 Ostali nematerijalni troškovi 2.976.950 4.837.477 -1.860.527 -38,46%

TABELA 25: NEMATERIJALNI TROŠKOVI GRUPA 55

Nematerijalni troškovi sastoje se najvećim dijelom od troškova poštanskih i telekomunikacijskih usluga u iznosu od

70.772.307 KM.

64

U odnosu na prethodnu poslovnu godinu zabilježeno je smanjenje ovih rashoda za iznos od 5.303.942 KM, odnosno za

6,97 %. Značajno mjesto u okviru konta 554 zauzimaju troškovi pismonosnih usluga u zemlji u iznosu od 10.075.530 KM,

telefonske usluge u inostranstvu (fiksna) u iznosu od 7.149.363 KM, telefonske usluge u inostranstvu (mobilna) u iznosu

od 19.699.957 KM, troškovi interkonekcije za saobraćaj u iznosu od 19.765.190 KM, te troškovi sadržaja MOJA TV u

iznosu od 10.837.143 KM.

4.8. Finansijski prihodi

FINANSIJSKI PRIHODI 2013 2012 2011

Prihodi od kamata 8.269.029 8.855.294 9.027.534

Pozitivne kursne razlike 425.583 784.138 1.516.124

Ostali finansijski prihodi 1.153.166 755.820 943.696

Ukupno finansijski prihodi 9.847.778 10.395.252 11.487.354

TABELA 26: FINANSIJSKI PRIHODI

Društvo je u toku poslovne godine ostvarilo finansijske prihode u iznosu od 8.269.029 KM (2012: 8.855.294 KM).

Finansijski prihodi odnose se najvećim dijelom na prihode od kamata na depozite koji su u tekućoj poslovnoj godini priznati

u iznosu od 7.463.906 KM. Ostali finansijski prihodi odnose se na prihode od dividende BP2S CONVERSATION

COUPONS EUTELSAT. Na iznos dividende Društvo je platilo porez, te je nakon toga izvršen povrat poreza plaćenog na

dividendu. Prihodi od dividende iznose 991.204 KM, dok prihodi od povrata poreza na dividendu iznose 161.962 KM.

4.9. Finansijski rashodi

FINANSIJSKI RASHODI 2013 2012 2011

Rashodi kamata 838.976 1.347.103 2.544.987

Negativne kursne razlike 835.227 920.827 1.409.563

Ostali finansijski rashodi 16.322 13.793 12.132

Ukupno finansijski rashodi 1.690.525 2.281.723 3.966.682

TABELA 27: FINANSIJSKI RASHODI

Finansijski rashodi u izvještajnom periodu iznosili su 1.690.525 KM (2012: 2.281.723 KM). U odnosu na prethodni period

zabilježeno je smanjenje finansijskih rashoda u iznosu od 591.198 KM. Finansijski rashodi Društva odnose se na kamate

na odložene obaveze od drugih u iznosu od 718.329 KM, zatezne kamate u iznosu od 120.647 KM, negativne kursne

razlike u iznosu od 835.227 KM, te ostale finansijske rashode u iznosu od 16.322 KM. Rashodi kamata odnose se na

kamate za UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) licencu.

65

4.10. Ostali prihodi i dobici

OSTALI PRIHODI I DOBICI 2013 2012 2011

Dobici od prodaje stalnih sredstava 281.920 479.132 488.209

Dobici od prodaje materijala 0 75.198 3.700

Viškovi 46.066 129.975 102.151

Naplaćena otpisana potraživanja 2.352.575 7.763.557 8.925.933

Otpis obaveza, ukinuta rezervisanja i ostali prihodi 13.884.593 12.010.623 11.549.479

Ukupno ostali prihodi i dobici 16.565.154 20.458.485 21.069.472

TABELA 28: OSTALI PRIHODI I DOBICI

Ostali prihodi i dobici u poslovnoj 2013. godini iznosili su 16.565.154 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu došlo

je do smanjenja ovih prihoda u iznosu od 3.893.331 KM, odnosno za 19,03%. Značajan iznos ovih prihoda odnosi se na

prihode priznate po osnovu naknadno odobrenih rabata u iznosu od 11.103.715 KM.

4.11. Ostali rashodi i gubici

OSTALI RASHODI I GUBICI 2013 2012 2011

Gubici od prodaje i rashodovanja stalnih sredstava 1.781.220 339.262 1.186.854

Gubici od prodaje materijala 0 38.816 0

Manjkovi 33.289 180.964 265.180

Rashodi po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja

7.256.480 10.849.420 15.571.175

Rashodi i gubici na zalihama i ostali rashodi 931.624 1.080.451 1.121.886

Ukupno ostali rashodi i gubici 10.002.613 12.488.913 18.145.095

TABELA 29: OSTALI RASHODI I GUBICI

Ostali rashodi i gubici u poslovnoj 2013. godini iznosili su 10.002.613 KM. Značajno mjesto u ovim rashodima imaju

rashodi po osnovu ispravke vrijednosti i otpisa potraživanja u iznosu od 7.256.480 KM.

Najznačajniji iznos ispravke vrijednosti potraživanja iskazala je Direkcija Sarajevo u iznosu od 2.679.158 KM.

4.12. Porezni rashod perioda

POREZNI RASHOD 2013 2012 2011

Porezni rashod perioda 14.476.110 15.213.008 15.411.417

Ukupno porezni rashod 14.476.110 15.213.008 15.411.417

TABELA 30: POREZNI RASHOD PERIODA

Društvo je u tekućem periodu iskazalo porezni rashod perioda u iznosu od 14.476.110 KM (2012: 15.213.008 KM).

66

4.13. Rezultat poslovanja

REZULTAT POSLOVANJA 2013 2012 2011

Neto dobit perioda 118.955.878 129.040.922 130.065.579

Neto dobit perioda 118.955.878 129.040.922 130.065.579

TABELA 31: REZULTAT POSLOVANJA

Društvo je u poslovnoj godini 2013. ostvarilo neto dobit u iznosu od 118.955.878 KM (2012: 129.040.922 KM)

67

4.14. Kretanje nematerijalne i materijalne imovine

LICENCE RAČUNARSKI SOFTWARE ULAGANJA U TUĐU

MATERIJALNU IMOVINU NEMATERIJALNA IMOVINA U

PRIPREMI UKUPNO NEMATERIJALNA

SREDSTVA

NABAVNA VRIJEDNOST

POČETNO STANJE-BILANS 212.254.530,23 79.537.541,73 22.563.393,57 2.416.318,07 316.771.784

ISPRAVKA IZVJEŠTAJA 2012 - 3.269.101,63 - 3.993.878,66 - 771.378,12 (8.034.358)

POVEĆANJA 1.332.220,66 1.332.221

PRIJENOS SA IMOVINE U PRIPREMI I IZGRADNJI 10.608.982,59 7.850.881,97 2.141.645,79 - 1.753.110,03 18.848.400

SA KONTA NA KONTO - 1.606.244,21 - 10.506.689,88 - 404.339,52 (12.517.274)

SA KONTA NA KONTO 1.606.244,21 10.506.689,88 1.749.882,43 13.862.817

OTPIS MIMO ELABORATA - 87.507,55 (87.508)

OTPISI PO POPISU 31122013 - 3.278.039,54 - 3.855.266,02 - 38.038,51 - 2.423,30 (7.173.767)

ZBIR: 216.228.864,10 79.539.279,02 25.241.165,64 1.993.005,40 323.002.314

KRAJNJE STANJE-BILANS 216.228.864,10 79.539.279,02 25.241.165,64 1.993.005,40 323.002.314

ISPRAVKA VRIJEDNOSTI

POČETNO STANJE-BILANS 109.089.954 61.556.642 19.169.703,62 189.816.300

AMORTIZACIJA PERIODA 17.736.337 7.721.187 1.157.588,72 26.615.113

ISPRAVKA IZVJEŠTAJA 2012 (130.890) (698.620) - 106.989,17 - 936.499

NAKNADNO UTVRĐENA AMORTIZACIJA RANIJEG PERIODA 130.890 698.620 106.989,17 936.499

PRENOS SA DRUGE KLASE -

PRENOS SA KONTA NA KONTO (1.019.906) (10.327.405) - 131.573,86 - 11.478.885

PRENOS SA KONTA NA KONTO 1.019.906 10.327.405 435.088,15 11.782.399

OTPISI MIMIO ELABORTA (77.420) - - 77.420

OTPISI (3.214.497) (3.855.266) - 38.038,51 - 7.107.802

ZBIR: 123.534.374 65.422.563 20.592.768 209.549.705

KRAJNJE STANJE-BILANS 123.534.374 65.422.563 20.592.768 209.549.705

NETO KNJIGOVODSTVENA VRIJEDNOST NA POČETKU PERIODA 103.164.576 17.980.900 3.393.690 2.416.318 126.955.484

NETO KNJIGOVODSTVENA VRIJEDNOST NA KRAJU PERIODA 92.694.490 14.116.716 4.648.398 1.993.005 113.452.610

TABELA 32: KRETANJE NEMATERIJALNE IMOVINE U IZVJEŠTAJNOM PERIODU1

1 Tabela je preuzeta iz Bilješki uz finansijske izvještaje Društva.

68

ZEMLJIŠTE ZGRADE MREŽE CENTRALE I

PRENOSNI UREĐAJI OSTALA OPREMA

IMOVINA U PRIPREMI I IZGRADNJI

UKUPNO DUGOTRAJNA MATERIJALNA

IMOVINA

NABAVNA VRIJEDNOST

POČETNO STANJE -BILANS 10.947.796 227.467.829 607.699.619 467.860.045 289.232.305 173.621.431 1.776.829.025

ISPRAVAKA POČETNOG STANJA 2012 - 10.751.526,00 (15.059.954) (1.950.719) 35.834.891 8.072.692

POVEĆANJA 139.909.799 139.909.799

PRIJENOS SA IMOVINE U PRIPREMI I IZGRADNJI 2.816.076 8.406.776 31.864.091 18.821.858 45.220.674 (125.977.875) (18.848.400)

(SA NA DRUGU KLASU)200 TERMINALNA OPREMA - 43.557 (863.351) (16.819.685) (2.194.882) (19.921.475)

DONOS PRENOS DRUGE KLASE 850 (681.223) (680.373)

SA KONTA NA KONTO (32.159) - 6.043.767 (19.441.718) (19.999.282) (658.146) (46.175.072)

SA KONTA NA KONTO 32.159 4.593.108 18.884.781 20.091.839 1.227.643 44.829.530

OTPIS MIMO POPISA (17.618) - 89.713 (1.461.420) (1.568.751)

MANJAK NA TERET RAČUNOPOLAGAČA (10.190) (10.190)

MANJAK NA TERET FIRME - 192 (78.957) (79.149)

VIŠAK PRIJE POPISA - 125.719 548.603 674.322

OTPISI PO 5700 PRENOS NA DRUGU KLASU - 60.979 (1.366.270) (11.041.749) (13.457.078) (25.926.076)

ZBIR: 13.746.254 223.477.979 636.777.152 442.517.371 317.880.103 222.707.023 1.857.105.882

KRAJNJE STANJE-BILANS 13.746.254 223.477.980 636.777.151 442.517.371 317.880.103 222.707.023 1.857.105.882

ISPRAVKA VRIJEDNOSTI

POČETNO STANJE-BILANS 83.989.164 408.398.434 356.966.821 189.842.441 1.039.196.860

AMORTIZACIJA PERIODA 5.920.249 18.134.581 25.269.381 30.047.622 79.371.833

IZMJENA POČETNOG STANJA (475.763) (1.984.524) (348.355) (2.808.642)

NAKNADNO UTVRĐENA AMORTIZACIJA RANIJEG PERIODA 332.172 143.591 1.195.691 1.137.189 2.808.643

PRENOS SA DRUGE KLASE 116.284 541.952 658.236

PRENOS SA KONTA NA KONTO (1.508.957) (9.369.068) (9.140.844) (275.115) (20.293.984)

PRENOS SA KONTA NA KONTO 1.201.528 8.849.805 9.567.312 371.825 19.990.470

OTPIS MIMO POPISA (46.637) (15.013) (1.436.889) - (1.498.539)

PRENOS TRAN 200 ODLUKAMA NA DRUGU KLASU TERMINALNA OPREMA

(15.020) (16.796.746) (1.453.547) (18.265.313)

MANJAK NA TERET RAČUNOPOLAGAČA (9.755) (9.755)

69

MANJAK NA TERET FIRME (22) (65.697) (65.719)

OTPISI MIMO POPISA 5700 ODLUKOM (53.233) (1.280.416) (11.020.520) (13.372.240) (25.726.409)

ZBIR: 89.343.481 424.861.914 352.735.966 206.416.320 1.073.357.681

KRAJNJE STANJE-BILANS 89.343.481 424.861.913 352.735.965 206.416.319 1.073.357.678

NETO KNJIGOVODSTVENA VRIJEDNOST NA POČETKU PERIODA

10.947.796 143.478.665 199.301.185 110.893.224 99.389.864 173.621.431 745.704.857

NETO KNJIGOVODSTVENA VRIJEDNOST NA KRAJU PERIODA

13.746.254 134.134.499 211.915.238 89.781.406 111.463.784 222.707.023 783.748.204

TABELA 33: KRETANJE MATERIJALNE IMOVINE U IZVJEŠTAJNOM PERIODU2

2 Tabela je preuzeta iz Bilješki uz finansijske izvještaje Društva.

70

4.15. Dugoročni finansijski plasmani

DUGOROČNI FINANSIJSKI PLASMANI 2013 2012 2011

Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 24.477.781 27.101.558 32.554.261

Finansijska sredstva koja se drže do roka dospijeća

23.020.289 3.059.352 0

Ostali dugoročni finansijski plasmani 18.000.000 90.425.790 23.000.000

Ukupno dugoročni finansijski plasmani 65.498.070 120.586.700 55.554.261

TABELA 34: DUGOROČNI FINANSIJSKI PLASMANI

Dugoročne finansijske plasmane Društva čine finansijska sredstva klasificirana kao raspoloživa za prodaju

knjigovodstvene vrijednosti na datum izvještavanja u iznosu od 24.477.781 KM, finansijska sredstva koja se drže do roka

dospijeća u iznosu od 23.020.289 KM, te ostali dugoročni finansijski plasmani u iznosu od 18.000.000 KM.

Kao finansijska sredstva raspoloživa za prodaju Društvo klasificira dionice Eutelsat Paris Communications. Ulaganje se

sastoji od 552.064 dionice nominalne vrijednosti 1 EUR. Na 31.12.2013. godine Društvo je izvršilo usklađivanje vrijednosti

dionica sa njihovom fer vrijednošću na tržištu koja je iznosila 22,67 EUR.

U toku izvještajnog perioda Društvo je steklo 20.000 obveznica FBiH nominalne vrijednosti 1.000 KM po obveznici, kako

slijedi:

5000 obveznice po cijeni od 100,1389 % uz kuponsku kamatnu stopu od 4,50 %;

5000 obveznica po cijeni od 99,8614 % uz kuponsku kamatnu stopu od 4,60 %;

5000 obveznica po cijeni od 99,5848 % uz kuponsku kamatnu stopu od 4,70 %

5000 obveznica po cijeni od 99,3092 % uz kuponsku kamatnu stopu od 4,80 %.

Isplata kamate po kupljenim obveznicama vrši se polugodišnje, počevši od datuma poravnanja, a isplata glavnice

jednokratno od datuma dospijeća (24. decembar 2016. godine).

Dugoročna oročenja čine dugoročno oročeni depoziti kod NLB, Vakufske banke i IKB u iznosu od 18.000.000 KM.

Društvo u bruto knjigovodstvenoj vrijednosti dugoročnih finansijskih plasmana iskazuje vrijednost potraživanja prema

Civilnom Zrakoplovstu BiH (orginalno: 1.000.000 USD) i ulaganje u Bosna Film (400.000 KM) koje je u potpunosti

ispravljeno jer Društvo na dan izvještavanja vjeruje da potraživanja neće moći biti naplaćena.

71

4.16. Druga dugoročna potraživanja

DRUGA DUGOROČNA POTRAŽIVANJA 2013 2012 2011

Ostala dugoročna potraživanja 6.336.351 5.615.648 4.710.454

Druga dugoročna potraživanja 6.336.351 5.615.648 4.710.454

TABELA 35: DRUGA DUGOROČNA POTRAŽIVANJA

Druga dugoročna potraživanja odnose se na kredite dane fizičkim licima u asembliranoj usluzi čija obaveza za plaćanje

nastaje u periodu dužem od 12 mjeseci. Nadalje, u drugim dugoročnim potraživanjima sadržani su i krediti dani

uposlenicima koja dospijevaju u periodu dužem od 12 mjeseci. Zajmovi zaposlenima se odnose na zajmove dane u

prethodnim periodima s rokom dospijeća dužim od jedne godine. Zajmovi su davani na osnovu komisionih ugovora s

bankama, u kojima je naznačano da banke daju novac BH Telecoma zasposlenicima u Društvu. Komisioni ugovori su

potpisani sa Poštanskom bankom (sada: Moja Banka d.d. Sarajevo) i Central Profit bankom (sada: UniCredit banka d.d.

Mostar) u prethodnim periodima poslovanja.

Na 31.12.2013. godine vrijednost potraživanja po osnovu prodaje na kredit iznosila je 2.942.883 KM, dok je vrijednost

kredita danih zaposlenima iznosila 2.393.468 KM. U toku periodu izvršena je otplata ovih kredita u iznosu od 290.271 KM.

4.17. Zalihe

ZALIHE 2013 2012 2011

Sirovine, materijal, rezervni dijelovi i sitan inventar 34.527.561 37.114.111 29.730.469

Proizvodnja u toku, poluproizvodi i nedovršene usluge

43.984 82.466 412.402

Gotovi proizvodi 129.003 57.492 203.946

Roba 7.055.082 5.643.058 3.516.787

Dani avansi 283.911 232.179 664.925

Ukupno zalihe 42.039.541 43.129.306 34.528.529

TABELA 36: ZALIHE

Stanje zaliha na dan 31.12.2013. godine iznosilo je 42.039.541 KM (2012: 43.139.306 KM). Sirovine, materijal, rezervni

dijelovi i sitan inventar iskazani su u vrijednosti u iznosu od 34.527.661 KM (2012: 37.114.111 KM).

Druga značajna stavka u okviru zaliha odnosi se na robu u ukupnoj vrijednosti od 7.055.082 KM (2012: 5.643.058 KM).

Bruto knjigovodstvena vrijednost zaliha na 31.12.2013. godine iznosila 46.412.110 KM, dok neto knjigovodstvena

vrijednost na posmatrani datum iznosi 42.039.541 KM. U odnosu na prethodnu poslovnu godinu nije došlo do značajne

promjene u strukturi zaliha.

72

Društvo je izvršilo umanjenje vrijednosti zaliha u skladu s zahtjevima MRS – 2 i Pravilnika o računovodstvenim politikama

Društva, u ukupnom iznosu od 1.042.153 KM KM. Značajno umanjenje vrijednosti izvršeno je na kontu 5851000 koje se

odnosi na umanjenje vrijednosti rezervnih dijelova u iznosu od 756.264 KM. Iznos od 514.815 KM odnosi se na umanjenje

vrijednosti zaliha rezervnih dijelova koje u svojim evidencijama iskazuje Generalna Direkcija Društva. Zalihe rezervnih

dijelova kod Generalne direkcija na 31.12.2013. godine iskazane su u vrijednosti od 5.239.304 KM.

Mi smo u svom izvještaju o obavljenoj predreviziji za poslovne godine 2012. i 2013. godinu skrenuli pažnju Društvu na

potrebu testiranja zaliha na umanjenje vrijednosti. U odnosu na 2010. godinu na kontu umanjenja vrijednosti zabilježen je

značajan porast. Tako je u 2010. godini smanjenje vrijednosti zaliha iznosilo 80.122 KM. U 2011. godini umanjenje

vrijednosti zaliha iznosilo je 148.223 KM, dok je u 2012. godini iznos umanjenja vrijednosti zaliha iznosio 1.366.338 KM.

4.18. Imovina namijenjena prodaji

IMOVINA NAMIJENJENA PRODAJI 2013 2012 2011

Imovina namijenjena prodaji 1.247.441 1.484.141 325.328

Ukupno imovina namijenjena prodaji 1.247.441 1.484.141 325.328

TABELA 37: ZALIHE I SREDSTVA NAMIJENJENA PRODAJI

Na 31.12.2013. godine Društvo je dugotrajnu imovinu u vrijednosti od 1.247.441 KM klasificiralo kao namijenjenu prodaji.

Na ovoj poziciji Društvo iskazuje opremu koja je prethodno stavljena van upotrebe, a nije bila u potpunosti otpisana. U

toku perioda na kontu 588 knjiženo je umanjenje vrijednosti sredstava namijenjenih prodaji u iznosu od 38.569 KM. Na

kontu 57310000 Društvo je priznalo iznos od 120.856 KM koji se odnosi na gubitke od materijala predloženog za prodaju

po popisu.

Naša preporuka je da se za gubitke od prodaje materijala koristi konto 575.

73

4.19. Gotovina i gotovinski ekvivalenti

GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI 2013 2012 2011

Gotovina 148.977.148 133.330.350 90.088.982

Ukupno gotovina i gotovinski ekvivalenti 148.977.148 133.330.350 90.088.982

TABELA 38: GOTOVINA I GOTOVINSKI EKVIVALENTI

Gotovina i gotovinski ekvivalenti obuhvataju gotovinu s prvobitnim dospijećem tri mjeseca ili manje i koja podliježu

neznatnom riziku promjene vrijednosti. Društvo je na 31.12.2013. godine imalo 148.977.148 KM na raspolaganju (2012:

133.330.350 KM). Na transakcijskim računima kod poslovnih banaka iskazano je stanje od 22.032.796 KM, na deviznim

računima stanje od 3.093.567 KM. Pored toga, Društvo raspolože značajnim iznosima oročenih novčanih sredstava

prikazanih na kontu 209.

U domaćoj valuti oročeno je 77.189.737 KM, dok je u stranoj valuti oročeno 44.984.090 KM. Dane depozite Društvo

evidentira kao finansijsku imovinu Društva u trenutku kada postane jedna od ugovornih strana na koju se primjenjuju

uslovi uređeni sklopljenim ugovorom o depozitu. U slučaju depozita prikazanih na kontu 209 – Oročena novčana sredstva

u zemlji dio depozita se odnosi na oročenja koja ističu u narednom obračunskom periodu; odnosno u periodu koji je kraći

od dvanaest mjeseci nakon tog datuma. U skladu s navedenim, Društvo je ove depozite preknjižilo sa dugoročnih na

kratkoročne depozite; odnosno sa dugoročne na kratkoročnu imovinu. Kod Intesa Sao Paolo Banke oročeno je 33.646.640

KM.

Nije bilo značajnih promjena u strukturi gotovine i gotovinskih ekvivalenata. Transakcije vezane za blagajničko

poslovanje provede se u skladu s propisima. Stanja iskazana na žiro – računima banaka na 31.12.2013. godine

odgovaraju stanju iskazanom na izvodima poslovnih banaka.

4.20. Potraživanja od kupaca i ostala potraživanja

POTRAŽIVANJA OD KUPACA I DRUGA KRATKOROČNA POTRAŽIVANJA 2013 2012 2011

Kupci u zemlji 50.542.822 49.062.087 48.744.013

Kupci u inostranstvu 8.126.520 8.448.300 7.159.423

Potraživanja iz specifičnih poslova 0 0 0

Druga kratkoročna potraživanja 19.237.410 16.492.971 11.796.780

Ukupno kratkoročna potraživanja 77.906.752 74.003.358 67.700.216

TABELA 39: POTRAŽIVANJA OD KUPACA I OSTALA POTRAŽIVANJA

Ukupna kratkoročna potraživanja na 31.12.2013. godine iznosila su 77.906.752 KM (2012: 74.237.410 KM). Najznačajniji

iznos potraživanja odnosi se na potraživanja od kupaca u zemlji

Nismo utvrdili da postoje potraživanja koja nisu valjana. Društvo potraživanja od kupaca iskazuje u pravilnom periodu.

Navedena potraživanja su vlasništvo Društva.

74

Bruto vrijednost kratkoročnih potraživanja na 31.12.2013. godine iznosi 132.453.839 KM, ispravka vrijednosti iznosi

54.547.087 KM, dok neto vrijednost kratkoročnih potraživanja iznosi 77.906.752 KM.

Najznačajniji iznos potraživanja odnosi se na potraživanja za pružene usluge. Od toga iznos od 50.542.822 KM odnosi

se na potraživanja za pružene usluge u zemlji do 90 dana. Za nenaplaćena potraživanja od kupaca vrijednosno usklađenje

se provodi po isteku 120 dana od dana dospijeća. Za ostala nenaplaćena potraživanja vrijednosno usklađenje se provodi

prema procjeni naplativosti. Kao sumnjiva i sporna potraživanja na 31.12.2013. godine klasificiran je iznos od 52.865.287

KM.

U izvještajnom periodu izvršena je ispravaka potraživanja u iznosu od 7.204.467 KM. Naplaćena su prethodno otpisana

potraživanja u iznosu od 2.269.434 KM.

Druga kratkoročna potraživanja iskazana su u iznosu od 19.237.410 KM. Najznačajniji iznos ovih potraživanja odnosi se

na potraživanja po osnovu finansijskog kliringa, potraživanja od zastupnika, te ostala kratkoročna potraživanja.

Potraživanja po osnovu finansijskog kliringa (u iznosu od 6.764.861 KM i 1.719.928 KM), odnose se na stanje na računu

kod finansijske kuće koja vrši naplatu i plaćanje u međunarodnom obračunu.

Potraživanja od zastupnika u iznosu od 3.503.569 KM odnose se na potraživanja po osnovu prodaje ultra kartica i e-

vouchera od strane zastupnika.

Ostala potraživanja čine najvećim dijelom potraživanja na porez na dobit po sudskoj presudi u iznosu od 5.955.784 KM.

Presudom Vrhovnog suda FBiH, Porezna uprava - Kantonalni ured Sarajevo – Ispostava Centar donijela je Rješenje o

utvrđivanju pogrešno - više uplaćenih sredstava i istim je utvrđeno da porezni obveznik BH Telecom d.d. Sarajevo ima

pravo na povrat više uplaćenih novčanih sredstava u ukupnom iznosu od 5.955.784,02 KM. Dana 23.11.2012.godine

Federalno ministarstvo finansija uplatilo je na račun BH Telecom d.d. Sarajevo iznos od 1.185.584,90 KM, na osnovu

čega potraživanje po ovom osnovu na dan 31.12.2013.godine iznosi 4.770.199,12 KM.

Prema izjavi Šefa Službe za finansije, u skladu s Protokolom o načinu izmirenja međusobnih obaveza i potraživanja više

plaćenog poreza na dobit u iznosu od 5.955.784,02 KM, potpisanog između Federalnog ministarstva finansija, Federalnog

zavoda za penzijsko i invalidsko osiguranje i BH Telecom d.d. Sarajevo, Federalni Zavod za PIO je u obavezi da donese

Rješenje o odobravanju razlike sredstava u iznosu 4.770.199,12 KM. Naplata ostatka potraživanja u iznosu od 4.770.198

KM je klasificirana kao neizvjesna. Ova potraživanja su klasficirana kao sumnjiva i sporna, međutim nisu ispravljena na

teret rashoda s tim da se očekuje povrat navedenih sredstava.

75

4.21. Aktivna vremenska razgraničenja

AKTIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA 2013 2012 2011

Aktivna vremenska razgraničenja 11.690.077 10.625.791 10.808.249

Ukupno aktivna vremenska razgraničenja 11.690.077 10.625.791 10.808.249

TABELA 40: AKTIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA

Na 31.12.2013. godine aktivna vremenska razgraničenja priznata su u iznosu od 11.690.077 KM (2012: 10.625.791 KM).

Iznos prikazan na ovom kontu odnosi se najznačajnijim dijelom na obračunate nefakturisane usluge u međunarodnom

prometu u iznosu od 10.464.451 KM. Iznosi razgraničenja knjiže se prema procjeni Društva.

4.22. Kapital

KAPITAL 2013 2012 2011

Osnovni kapital 634.573.580 634.573.580 634.573.580

Rezerve 158.643.395 158.643.395 158.643.395

Nerealizovani dobici 6.507.437 8.561.285 13.468.718

Neraspoređena dobit 305.394.762 298.039.280 303.338.492

Ukupno kapital 1.105.119.174 1.099.817.540 1.110.024.185

TABELA 41: KAPITAL DRUŠTVA

Ukupan kapital Društva na 31.12.2013. godine iznosi 1.105.119.174 KM (2012: 1.099.817.540 KM). Kapital Društva

sastoji se od osnovnog kapitala, rezervi, nerealiziranih dobitaka, i neraspoređene dobiti.

Na 31.12. 2013. godine dionički kapital BH Telecom d.d. Sarajevo iznosio je 634.573.358 KM. Kapital je podijeljen na

63.457.358 dionica nominalne vrijednosti 10 KM. Svaka dionica nosi po 1 glas.

31.12.2013.

Iznos Procenat

Federalno Ministarstvo prometa i komunikacija 57.114.351 90,0043%

ZIF "BIH - Investiciona grupa" d.d. Sarajevo 894.114 1,4090%

ZIF "Prevent INVEST" d.d. Sarajevo 555.760 0,8758%

ZIF "NAPRIJED" d.d. Sarajevo 391.913 0,6176%

ZIF "MI - GROUP" d.d. Sarajevo 315.383 0,4970%

ZIF HERBOS FOND d.d. Mostar 315.193 0,4967%

ZIF "PROF - PLUS" d.d. Sarajevo 261.952 0,4128%

ZIF CROBIH FOND d.d. Mostar 261.254 0,4117%

ZIF "FORTUNA FOND" d.d. Bihać 178.061 0,2806%

Raiffeisenbank d.d. BiH Sarajevo 110.733 0,1745%

Drugi 3.058.645 4,8200%

TABELA 42: STRUKTURA DIONIČARA I UČEŠĆE SA 31.12.2013. GODINE

76

Fond zakonskih rezervi Društva na dan 31.12.2013. godine iznosi 25% osnovnog kapitala Društva ili 158.643.395 KM.

Isti je formiran u skladu s Zakonom o privrednim društvima u FBiH, Zakonom o javnim preduzećima u FBiH i članom 26.

Statuta dioničkog Društva BH Telecom Sarajevo. Član 27. Statuta definira da se Fond rezervi koristi za pokriće gubitka i

drugih nepredviđenih troškova Društva. U 2011. godini Društvo je u potpunosti ispoštovalo zakonski uslov izdvajanja

zakonskih rezervi, a temeljeno na Odluci skupštine broj: 00.1-1.2-5710/11 od 03.06.2011. godine.

U 2013. godini Društvo je isplatilo dividendu u iznosu od 99.004.777 KM u vrijednosti od 1,73 KM po dionici.

Na osnovu člana 5. Zakona o donacijama preduzeća u javnom vlasništvu ili pod javnom kontrolom u FBiH („Sl. Novine

FBiH“, broj: 13/03) i člana 47. stav (1) tačka g. Statuta Dioničkog društva BH Telecom Sarajevo, broj 00.1-2.1-13898-8/10

od 29.09.2010. godine, 00.1-1.26005/11-2 od 03.06.2011. godine i 00.1-1.2-17254/11 od 29.08.2011. godine, Skupština

dioničkog Društva BH Telecom Sarajevo, je na svojoj 36. sjednici održanoj dana 28.11.2013. godine donijela odluku o

odobrenju Odluke Nadzornog odbora o dodjeli donacija pravnim licima u 2013. godini. U skladu s navedenim, izvršena

je isplata donacija u iznosu od 1.317.010 KM.

Nerealizovane dobitke čine promjene vrijednosti finansijske imovine raspoložive za prodaju koji se priznaju u sklopu

sveoubuhvatne dobiti do prestanka priznavanja kada se dobici ili gubici koji su prethodno priznati u sklopu sveoubuhvatne

dobiti reklasificiraju iz kapitala u dobit ili gubitak kao reklasifikacijsko usklađenje.

Neraspoređena dobit na 31.12.2013. godine iznosila je 305.394.762 KM.

Iznos osnovnog kapitala odgovara Iznosu osnovnog kapitala iskazanom u sudskom rješenju. Rezultat poslovanja

je ispravno prenesen iz bilansa uspjeha u bilans stanja.

4.23. Dugoročna razgraničenja i rezervisanja

DUGOROČNA REZERVISANJA 2013 2012 2011

Dugoročna rezervisanja za troškove i rizike 20.124.774 20.099.437 19.905.521

Dugoročna razgraničenja 11.385.517 13.907.651 16.592.983

Dugoročna rezervisanja 31.510.291 34.007.088 36.498.504

TABELA 43: DUGOROČNA RAZGRANIČENJA I REZERVIRANJA

Dugoročna razgraničenja i rezervisanja na 31.12.2013. godine priznata su u iznosu od 31.510.291 KM. Na obračunata

rezevisanja za otpremine odnosi se iznos od 10.946.661 KM, na obračunata rezervisanja za jubilarne nagrade iznos od

8.162.593 KM, na obračunata rezervisanja za naknade za smrt penzionera iznos od 883.329 KM, a na obračunata

rezervisanja po započetim sudskim sporovima iznos od 132.191 KM.

Obračun dugoročnih primanja zaposlenih u skladu s MRS 19 izvršio je prema Ugovoru o djelu broj 01-2.5-2912/13 od

31.12.2013. godine ovlašteni aktuar Nedim Gavranović. Izvještaj aktuara je dostavljen 24.02.2014. godine.

77

Osnovne pretpostavke za izračunavanje ove obaveze korištene od strane aktuara za poslovne godine koje završavaju

31. decembra su:

Pretpostavke za izračunavanje rezervisana 2013 2012

Diskontna stopa 6% 6%

Očekivana povećanja plata 0,3% 1,4%

TABELA 44: OSNOVNE PRETPOSTAVKE AKTUARA

Razvitak sadašnje obaveze po osnovu rezervisanja je prikazan na narednoj tabeli:

2013 2012

Sadašnja obaveza definiranih beneficija zaposlenih na 01.01. 19.476.425 19.297.050

Trošak kamate 1.168.586 1.157.823

Trošak tekućih usluga 1.223.123 1.183.877

Aktuarski dobici (gubici) 481.249 (224.572)

Stvarno isplaćene beneficije (2.356.799) (1.937.752)

Trošak prethodnih usluga koje se priznaju u tekućoj finansijskoj godini - -

Sadašnja obaveza definiranih beneficija zaposlenih na 31.12. 19.992.584 19.476.425

TABELA 45: RAZVITAK SADAŠNJE VRIJEDNOSTI PROJECIRANE BENEFICIRANE OBAVEZE U IZVJEŠTAJNOJ GODINI

Trošak usluge se priznaje kao rashod. Postojeće opcije klasificiranja aktuarskih dobitaka/ gubitaka Društvo koristi tako da

aktuarske dobitke/ gubitke odmah obuhvata u okviru bilansa uspjeha.

Na dan 31.12.2013. godine Društvo ima nekoliko sudskih sporova i tužbi za koje je Uprava procijenila da će biti riješeni

protiv Društva.

Rezervisanja za sudske sporove

Na 31.12.2013. 132.191

od toga: tekuća rezerviranja 2.370

Dodavanja 2.370

Smanjenja

Ukidanja 493.819

Druge promjene

TABELA 46: REZERVISANJA ZA SUDSKE SPOROVE U TEKUĆEM PERIODU

O sudskim sporovima i procjenama u vezi s sudskim sporovima izvjestili smo zasebnim dokumentom. Međutim,

napominjemo da se ne slažemo s iznosom rezervisanja za sudske sporove, te smatramo da bi iznos rezervisanja

trebao biti veći za iznos od najmanje 600.000 KM.

Dugoročna razgraničenja čine najvećim dijelom odloženi prihodi po osnovu donacija za stalna sredstva.

78

4.24. Obaveze iz poslovanja

OBAVEZE IZ POSLOVANJA 2013 2012 2011

Primljeni avansi, depoziti i kaucije 1.246.841 1.110.171 1.397.384

Dobavljači u zemlji 33.303.459 41.038.363 22.884.141

Dobavljači u inostranstvu 11.473.749 9.390.948 12.363.532

Ostale obaveze iz poslovanja 2.007.342 2.114.614 2.688.065

Obaveze iz poslovanja 48.031.391 53.654.096 39.333.122

TABELA 47: OBAVEZE IZ POSLOVANJA

Obaveze iz poslovanja za tekuću poslovnu godinu iznosile su 48.031.391 KM (2012: 53.654.096 KM). Značajan iznos

ovih obaveza odnosi se na obaveze prema dobavljačima u zemlji u iznosu od 33.303.459 KM (2012: 41.038.363 KM).

Značajan promet Društvo održava sa sljedećim dobavljačima:

JP BH Pošta d.o.o. Sarajevo

Radio – televizija Bosne i Hercegovine

Masterline d.o.o. Sarajevo

KIM TEC d.o.o. Sarajevo

Energoinvest SUE d.o. Sarajevo

ComTrade d.o.o. Sarajevo

Logosoft d.o.o. Sarajevo

BBS d.o.o. Sarajevo

Unatel d.o.o Bihać

Unis Telekom d.d. Mostar

ASA PSS Sarajevo

Mibo Komunikacije d.o.o. Sarajevo

Zira d.o.o. Sarajevo

Niatel d.o.o. Sarajevo

Bosnaplast d.o.o. Sarajevo

Mobis electronic d.o.o. Sarajevo

Stanic group

Sys d.o.o. Sarajevo

NTCS d.o.o. Sarajevo

Verso d.o.o. Sarajevo

ERICSSON Nikola Tesla BH d.o.o. Sarajevo i drugi.

79

4.25. Obaveze po osnovu plaća

OBAVEZE PO OSNOVU PLAĆA 2013 2012 2011

Obaveze po osnovu plaća i naknada plaća 8.269.261 7.636.465 7.390.494

Obaveze po osnovu naknada plaća koje se refundiraju

41.551 62.814 64.028

Obaveze za ostala primanja zaposlenih 1.074.978 1.363.478 970.404

Obaveze po osnovu plaća 9.385.790 9.062.757 8.424.926

TABELA 48: OBAVEZE PO OSNOVU PLAĆA

Obaveze po osnovu plaća na 31.12.2013. godine iznosile su 9.385.790 KM (2012: 9.062.757 KM). Odnose se

najznačajnijim dijelom na obaveze po osnovu plaća i naknada plaća u iznosu od 8.269.261 KM.

4.26. Ostale kratkoročne obaveze

OSTALE KRATKOROČNE OBAVEZE 2013 2012 2011

Druge obaveze 8.092.469 8.992.562 10.231.341

Obaveze za PDV 2.699.081 1.433.593 4.084.358

Obaveze za ostale poreze i druge dadžbine 60.962 103.097 117.619

Obaveze za porez na dobit 39.875 69 59.839

Ostale kratkoročne obaveze 10.892.387 10.529.321 14.493.157

TABELA 49: OSTALE KRATKOROČNE OBAVEZE

Ostale kratkoročne obaveze na 31.12.2013. godine iznosile su 10.892.387 KM (2012: 10.529.321 KM). Druge obaveze

koje čine najznačajniji dio ostalih kratkoročnih obaveza odnose se na obaveze za neisplaćene dividende u iznosu od

6.318.505 KM.

4.27. Pasivna vremenska razgraničenja

PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA 2013 2012 2011

Pasivna vremenska razgraničenja 51.151.097 40.838.590 36.871.339

Pasivna vremenska razgraničenja 51.151.097 40.838.590 36.871.339

TABELA 50: PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA

Pasivna vremenska razgraničenja na 31.12.2013. godine iskazana su iznosu od 51.151.097 KM (2012: 40.838.590 KM).

Čine ih najvećim dijelom obračunati nefakturisani ostali rashodi – međunarodni obračun u iznosu od 20.993.814 KM. Ovi

rashodi knjiže se na osnovu procjena kreditnih nota po diskont ugovoru u iznosu od 20.993.814 KM (2012: 10.666.487

KM).

80

4.28. Zarada po dionici

Izračun osnovne zarade po dionici na 31.12.2013. godine temelji se na dobiti koja se može dodijeliti redovnim dioničarima

u iznosu od 118.672.492 KM (2012:126.638.660) i prosječnom broju redovnih dionica u opticaju od 63.457.358. Zarada

po dionici iznosi 1,996 KM (2013: 1,870 KM)

5. Izvještavanje o povezanim licima

Federalno Ministarstvo prometa i komunikacija je većinski dioničar te posjeduje 90,0043 % dioničarskog kapitala BH

Telecom d.d. Sarajevo. U skladu s tim, Federacija BiH je većinski vlasnik Društva i zastupa većinu na skupštini, dajući

tako Vladi Federaciji Bosne i Hercegovine kontrolu nad BH Telecom d.d. Sarajevo. Zbog toga, društva koja su kontrolirana

od strane Federacija, ili društva u kojima Federacija može iskazati značajan utjecaj se klasificiraju kao povezana lica BH

Telecom d.d. Sarajevo.

6. Revizija procjena

U prethodnoj reviziji utvrdili smo način na koji Uprava identificira rizike, definirana značajne pozicije koje su podložne

procjenama i koje će biti predmet revizijskih procedura, te donijeli zaključak o efektivnosti/ odnosno neefektivnosti internih

kontrola u društvu vezano za postupak izrade procjena.

Nadalje, donijeli smo zaključak o postojanju rizika prijevare u Društvu i s time povezan utjecaj uprave na namjerne

pogreške kod izrade procjena.

U završnoj reviziji obavili smo dokazne testove koji se temelje ne ponovnom provođenju, preračunu i analizi podataka.

Najvažnije procjene u BH Telecom d.d. Sarajevo obuhvataju procjene vezane za unaprijed obračunate prihode i rashode.

Utvrdili smo da se procjene rade na temelju iskustva, te da postoje podloge za knjiženje. Odgovorna osoba napravila je

obračun na temelju podloga, te nam su nam odgovorna lica objasnila korištene podloge za obračun.

Pored toga, bitna procjena je vezana za starosnu strukturu potraživanja. Uvjerili smo se da je primjenjena stopa ispravka

vrijednosti u skladu s računovodstvenim politika. Obračun ispravke vrijednosti je tačno napravljen.

Nadalje, testirali smo rezervacije za sudske sporove čiji tijek ili ishod nije moguće razumjeti bez pravnog znanja

angažiranjem stručnjaka koji posjeduju dovoljno specijalističkih znanja u ovom polju.

Društvo u procjeni ishoda sporova koristi interne stručnjake. Od ovlaštenih predstavnika Društva na raspolaganje nam je

dano pisano očitovanje o sudskim sporovima koje koji se vode protiv Društva, a nisu okončani na datum sastavljanja

finansijskih izvještaja.

81

Naša preporuka je da se preispitaju rezervisanja po sudskim sporovima, s tim da se mi ne možemo složiti sa trenutnim

iznosom priznatim kao obavezom i rashodom, a u vezi s rezervisanjima po sudskim sporovima. Detaljna analiza dana je

kao prilog ovom dokumentu.

7. Pristup informacijama

Zakonski zastupnici Društva dali su nam sva potrebna objašnjenja i dokaze. Kao dio dokumentacije o vršenju revizije

pohranili smo i pismo o izjavi odgovornosti zakonskih zastupnika za finansijske izvještaje Društva. Zaposleni u Društvu

su nam omogućili pristup potrebnoj dokumentaciji, te u svakom trenutku odgovarali na pitanja postavljana od strane

revizora.

8. Negativne promjene u poslovanju i materijalno značajni gubici

Mišljenja smo da Društvo u poslovnoj godini 2013. nije imalo značajan negativan razvitak poslovanja. Mišljenja smo da u

toku godine nisu ostvareni materijalno značajni gubici.

9. Osvrt na pitanje poštivanja principa vremenske neograničenosti poslovanja

Naša odgovornost je da tokom provođenja revizije finansijskih izvještaja ocijenimo da li je prihvatljiva procjena uprave da

finansijske izvještaje sastavi na osnovi pretpostavke vremenske neograničenosti poslovanja, kao i da razmotrimo postoje

li događaji i okolnosti koji upućuju na veliku neizvjesnost glede vremenski neograničenog poslovanja, a koji bi trebali biti

objavljeni u finansijskim izvještajima.

Obavezni smo da ocijenimo procjenu uprave da Društvo nastavi poslovati u vremenski neograničenom roku, i to za period

koje je koristila uprave, a koje ne može biti kraće od 12 mjeseci.

Nakon provođenja odgovarajućih radnji kojima ocjenjujemo pretpostavku vremenske neograničenosti poslovanja, i

razmatranja prikladnosti objava u finansijskim izvještajima izrazili smo pozitivno mišljenje.

Mišljenja smo da vremenska neograničenost poslovanja Društva nije ugrožena u doglednoj budućnosti.

Društvo je finansijski zdravo. Veliki utjecaj na poslovanje imaju ekonomski i regulativni faktori, sve jača konkurencija i

takozvani „ratovi cijena“. Uprava ne vidi rizik ugrožavanja pitanja vremenske neograničenosti poslovanja. Mišljenja smo

da će Društvo moći poslovati vremenski neograničeno u doglednoj budućnosti povećavajući istovremeno stopu povrata

na ukupni kapital kroz adekvatnu strukturu pasive.

82

10. Osvrt na interne kontrole

Nismo otkrili značajnije nedostatke koje smo dužni komunicirati Upravi. Ključni rizici su identificirani, te se kontinuirano

radi na njihovom uklanjanju. Računovodstvene politike se dosljedno primjenjuju. Osoblje je kompetentno i posjeduje

dovoljno znanja da kvalitetno obavlja svoj posao. Struktura upravljanja je hijerarhijska. Poslovanje je centralizirano.

Informacioni sistemi su pouzdani i sigurni. Kontrole se vrše na odgovarajući način. Napominjemo da su zaključci donešeni

na osnovu uzoraka.

Međutim, u pogledu internih kontrola uočeni su određeni nedostaci koje je potrebno otkloniti:

Mišljenja smo da Društvo treba posvetiti veću pažnju fizičkom čuvanju zaliha. Zaključak je donesen na osnovu

naše fizičke posjete lokacijama gdje se čuvaju zalihe, i činjenici da se dešavaju krađe. Vidjeti izvještaj o obavljenoj

predreviziji za 2013. godinu.

Redovno pratiti realizaciju Ugovora o agenturi s poslovnim partnerima, u smislu da ne dešava izdavanje

vrijednosnica u iznosima većim od postojećih sredstava osiguranja (ili druga garancija kojom se može obezbijediti

naplata potraživanja).

Obratiti pažnju na potrebu da Komisija za popis treba da bude neovisna od funkcije upravljanja i evidentiranja

zalihama.

Pri procjeni vrijednosti zaliha, odnosno testu na umanjenje vrijednosti na terenu označiti zalihe koje su bile

predmetom umanjenja.

Posvetiti veću pažnju valjanosti potraživanja. Društvo šalje zahtjeve za konfirmaciju salda Društvima kod kojih

nije izvršilo prijavu potraživanja u stečajnom postupku.

Posebni nedostaci uočeni su u procesu početnog unosa projekata u sistem. Uvesti kontrole nad uposlenicima

koji vrše unos da bi se izbjeglo evidentiranje imovine na jednom kontu (bez obzira da li se radi o materijalnoj ili

nematerijalnoj imovini).

Nastaviti ispitivati razloge kašnjenja kolaudacija.

Ostale preporuke u smislu poboljšanja efikasnosti internih kontrola dane su u našim izvještajima o obavljenoj predreviziji.

83

11. Sažetak značajnih rizika na nivou Društva

U toku našeg angažmana identificirali smo sljedeće rizike u poslovanju Društva:

Kašnjenje u aktiviranju imovine;

Značajni iznosi zaliha koje treba testirati na umanjenje vrijednosti;

Nedovoljna/ neodgovarajuća procjena rezervisanja za sudske sporove;

Opadanje poslovnih prihoda;

Postojanje nedostataka u internim kontrolama;

Lako prenosiva imovina;

Stavke zaliha koje su malene u veličini, imaju visoku pojedinačnu vrijednosti, i za kojima postoji visoka potražnja;

Korištenje kompleksnih računovodstvenih procjena;

Potreba proširenja bilješki uz finansijske izvještaje.

12. Osvrt na porezne aspekte u Društvu

Društvo je obveznik plaćanja direktnih i indirektnih poreza. Stopa poreza na dodanu vrijednost iznosi 17%. Stopa poreza

na dobit iznosi 10%. Društvo priznaje odložene porezne obaveze u vezi s finansijskom imovinom raspoloživom za prodaju.

13. Sažetak uočenih pogrešnih prikazivanja i utjecaj istih na mišljenje

Mišljenja smo da ne postoje materijalno značajna pogrešna prikazivanja koja bi imala utjecaj na mišljenje revizora.

Sveukupna značajnost za finansijske izvještaje: 5.000.000 KM. Radna značajnost revizora je 3.000.000 KM.

14. Preporuke i zabilješke revizora

I. Nastaviti intenzivne aktivnosti na procjeni vrijednosti zaliha u skladu s zahtjevima MRS – a 2. Zalihe.

Napominjemo da se u odnosu na 2010. godinu značajno poboljšao proces procjene vrijednosti zaliha, što je jasno

iz kretanja konta 585 – Umanjenje vrijednosti zaliha.

II. Mi se nismo uspjeli uvjeriti u dovoljnost rezervisanja za sudske sporove u skladu sa zahtjevima MRS –a 37, niti

u objavu potencijalnih obaveza. Potrebno je imati u vidu načelo pouzdanosti koje nalaže da rashodi ili obaveze

ne smiju biti podcijenjeni. Za procjenu ishoda sporova naša preporuka je da se koriste mišljenja neovisnih

stručnjaka. Napominjemo da smo ovu preporuku dali u svom izvještaju o obavljenoj predreviziji za 2012. godinu,

međutim nismo se uspjeli uvjeriti u potpunu implementaciju iste. Razlika u procjeni rezervisanja od strane revizora,

i od strane Društva iznosi najmanje 600.000 KM.

84

III. Nastaviti u skladu s MRS 36 – Umanjenje vrijednosti imovine, provoditi test na umanjenje vrijednosti imovine za

koju postoje interne ili eksterne naznake o mogućem smanjenju vrijednosti iste.

IV. Nastaviti pratiti zahtjeve MSFI –a 5 u vezi s klasifikacijom imovine na imovinu namijenjenu prodaji. Svu imovinu

čija će se knjigovodstvena vrijednost nadoknaditi putem prodaje (s tim da prodaja treba biti vrlo vjerovatna), a ne

putem korištenja klasificirati kao kratkotrajnu imovinu, te je evidentirati po knjigovodstvenoj vrijednosti ili po fer

vrijednosti smanjenoj za troškove prodaje ovisno o tome što je niže.

V. Potrebno je nastaviti sa intenzivnim rješavanjem problema u kašnjenju kolaudacija radi realnog iskazivanja

imovine u upotrebi, te realnog iskazivanja rezultata perioda.

VI. Pri sastavljanju bilješki uz finansijske izvještaje potrebno je u obzir uzeti sve zahtjeve MSFI – ija. Preporuke u

vezi s bilješkama davali smo u svim periodima našeg izvještavanja, međutim još uvijek u bilješkama uz finansijske

izvještaje nisu sadržane važne objave. Primjeri nedostataka su neobjavljivanje potencijalnih obaveza,

neobjavljivanje rizika u skladu s zahtjevima MSFI – i 7, objavljivanje važnih procjena i prosudbi, objavu novih

standarda ili tumačenja u skladu s MRS 8 t. 30 – 31, informacije o značajnim deviznim tečajevima (u skladu s

MSFI 7 t. 31 – iako nije eksplicitno navedeno, važno je za poslovanje Društva), informacije o operativnim

najmovima gdje je Društvo najmoprimac u skladu s MRS 17 t. 35, objavljivanja u skladu s MRS 19. t. 120 u vezi

s dugoročnim primanjima zaposlenih i slično.

VII. Intenzivirati usvajanje MSFI – 8 – Operativni segmenti. Tokom našeg trogodišnjeg angažmana navedeni standard

nije u potpunosti primjenjivan.

VIII. Dosljedno poštivati odredbe Pravilnika o kontnom okviru, sadržaju konta i primjeni kontnog okvira u pogledu

evidentiranja poslovnih promjena. Skrećemo naročito pažnju na projekte, i potrebu da se pri inicijalnim unosima

izvrši pravilna klasifikacija na materijalnu i nematerijalnu imovinu.

IX. Potrebno je utvrditi postoje li potraživanja za koja se može tvrditi da ne postoji mogućnost naplate (tipa pravno

lice je brisano iz sudskog registra, potraživanja nisu prijavljena u stečajnom postupku na vrijeme). Skrećemo

pažnju na postojanje slučajeva slanja zahtjeva za konfirmaciju salda pravnim licima u kojima nije izvršena

pravovremena prijava potraživanja u stečajnom postupku.

X. Intenzivirati aktivnosti na obezbjeđenju dokumentacije o vlasništvu za sve nekretnine iskazane u finansijskim

izvještajima.

XI. Aktivno usvajati i provoditi preporuke Odjela za internu reviziju Društva.

15. Osvrt na činjenice za koje imamo obavezu obavijestiti Upravu

Naša revizija nije otkrila značajna pitanja koja se odnose na pitanje otkrivanja prevare ili materijalno značajnih pogrešnih

prikazivanja, ili pitanja ugroženosti poslovanja za koje smo dužni obavijestiti Upravu.

85

16. Značajni događaji nakon datuma bilansa

U skladu s Međunarodnim Revizijskim Standardom 560.4. ciljevi revizora su nam da pribavimo dovoljne i primjerene

revizijske dokaze o tome da li su se u događaji nastali nakon datuma finansijskih izvještaja i datuma izdavanja revizijskog

mišljenja primjereno odrazili finansijskim izvještajima, te da primjereno reagiramo na činjenice koje su nam stavljene na

uvid nakon datuma izdavanja izvještaja o obavljenoj reviziji, koje bi, da su bile poznate na taj dan mogle uzrokovati

mijenjanje mišljenja revizora.

U skladu s revizijskim procedurama koje se tiču naknadnih događaja Upravi Društva postavili smo sljedeća pitanja, te

dobili sljedeće odgovore:

Da li je došlo do nekih novih čvrsto preuzetih obaveza, pozajmljivanja ili jamstava?

Da li je planirana ili se dogodila prodaja ili stjecanje značajnog dijela imovine?

Da li su planirana ili su se dogodila povećanja kapitala?

Da li je došlo do uništavanja značajnog dijela imovine subjekta?

Da li je došlo do značajnih promjena u vezi s potencijalnim obavezama u skladu s MRS 37?

Da li su obavljena neka neobična računovodstvena prepravljanja ili se tek namjeravaju obaviti (izmjena

finansijskih izvještaja)?

Da li nešto dogodilo ili će se vjerovatno dogoditi nešto bi moglo dovesti u pitanje prikladnosti

računovodstvenih politika primijenjenih pri sastavljanju finansijskih izvještaja?

Da li je nastao neki događaj koji je relevantan za mjerenje procjena ili rezervisanja sadržanim u

finansijskim izvještajima Društva, a izmijenio bi iznos priznatih rezervisanja (primjer je recimo da Društvo

nije rezervisalo za sudski spor, a isti je izgubljen?

Da li je nastao neki događaj koji bi utjecao na nadoknadivu vrijednost imovine, odnosno što bi uzrokovalo

umanjenje vrijednosti imovine u skladu s MRS 36?

Datum finansijskih izvještaja

Datum odobravanja finansijskih izvještaja od strane Uprave

Datum izdavanja revizijskog izvještaja

Datum objave finansijskih izvještaja

86

17. Najvažniji finansijski pokazatelji Društva

Napomena: finansijski pokazatelji prikazani u nastavku dio su provedenih analitičkih radnji u procesu revizije. Za donošenje

zaključaka o poslovanju Društva, odnosno za donošenje zaključaka o rezultatima pokazatelja upućujemo na analize

provedene od strane samog Društva.

POKAZATELJ 2013 2012 IZNOS PROMJENE PROCENAT PROMJENE

BILANS USPJEHA

Dobit od poslovnih aktivnosti 120.243.299 127.782.228 -7.538.929 -5,90%

Neto dobit perioda 118.672.492 126.638.660 -7.966.168 -6,29%

Poslovni prihod 566.800.131 579.270.473 -12.470.342 -2,15%

Poslovni rashodi 446.556.832 451.488.245 -4.931.413 -1,09%

Amortizacija 104.664.214 110.406.644 -5.742.430 -5,20%

Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja 129.085.025 129.163.202 -78.177 -0,06%

Porezni rashodi perioda 14.476.110 15.213.008 -736.898 -4,84%

POKAZATELJI PROFITABILNOSTI

Bruto profitna marža -24,65% -32,25% 7,59% -23,54%

Neto profitna marža 20,94% 21,86% -0,92% -4,23%

Povrat na ukupnu imovine (ROA) 9,36% 10,01% -0,65% -6,47%

Povrat na kapital (ROCE) 12,03% 13,01% -0,98% -7,55%

POKAZATELJI LIKVIDNOSTI

Neto radni kapital 224.431.275 195.612.974 28.818.301 14,73%

Koeficijent tekuće likvidnosti 4,04 3,49 0,55 15,64%

Koeficijent ubrzane likvidnosti 3,45 2,92 0,53 18,08%

Odnos prodaje i neto radnog kapitala 2,48 2,91 -0,43 -14,69%

Odnos neto radnog kapitala i dugoročnih obaveza 50,84 24,04 26,80 111,50%

POKAZATELJI POKRIVENOSTI

Koeficijent zaduženosti (Debt ratio) 6,29% 7,10% -0,81% -11,47%

Odnos obaveza i kapitala (Debt to equity ratio) 0,07 0,08 -0,96% -11,73%

Index finansijskog rizika (Financial leverage index) 1,29 1,30 -1,51% -1,16%

Pokazatelj pokrića kamate (Times Interest Earned) 143,32 94,86 48,46 51,09%

POKAZATELJI AKTIVNOSTI

Koeficijent obrta potraživanja 9,49 9,89 -0,40 -4,06%

Trajanje naplate potraživanja u danima 38,46 36,90 1,56 4,23%

Koeficijent utrživosti zaliha 13,09 12,98 0,11 0,85%

Trajanje obrta zaliha 27,88 28,11 -0,24 -0,84%

Dnevni troškovi prodaje zaliha 98.920,46 77.087,18 21.833,28 28,32%

Operativni krug 66,34 65,01 1,33 2,04%

Koeficijent obrta obaveza prema dobavljačima 0,59 0,52 0,07 12,62%

Koeficijent obrta imovine 0,47 0,48 -0,02 -3,24%

Prosječan vijek trajanja dugotrajne imovine 9,26 8,98 0,28 3,17%

Prosječna starost dugotrajne imovine 10,26 9,41 0,84 8,95%

BILANS STANJA

Ukupna imovina 1.465.463.024 1.470.134.313 -4.671.289 -0,32%

Kratkoročna imovina 298.279.222 274.081.193 24.198.029 8,83%

Kapital 1.105.119.174 1.099.817.540 5.301.634 0,48%

Kratkoročne obaveze 73.847.947 78.468.219 -4.620.272 -5,89%

Dugoročne obaveze 5.867.490 11.402.858 -5.535.368 -48,54%

TABELA 51: PREGLED ZNAČAJNIH POKAZATELJA DRUŠTVA

87

Finansijski pokazatelji prikazani u prethodnoj tabeli podijeljeni su na glavne pokazatelje bilansa uspjeha, pokazatelje

profitabilnosti, pokazatelje likvidnosti, pokazatelje pokrivenosti, pokazatelje aktivnosti, te pokazatelje bilansa stanja.

Pokazatelji bilansa uspjeha

Društvo je u izvještajnom periodu ostvarilo dobit od poslovnih aktivnosti u iznosu od 120.243.299 KM (2012: 127.782.228

KM). U odnosu na prethodnu poslovnu godinu zabilježen je negativan razvitak poslovnih prihoda koji su opadali brže neko

poslovni rashodi. Poslovni prihodi u 2013. godini iznosili su 566.800.131 KM, dok su 2012. godini ostvareni poslovni

prihodi u iznosu od 579.270.473 KM.

Pokazatelji likvidnosti

Neto radni kapital

GRAFIKON 7: NETO RADNI KAPITAL

Vrijednost ovog pokazatelja u Društvu su visoke. Trend razvitka pokazatelja je pozitivan.

Koeficijent tekuće likvidnosti

GRAFIKON 8: KOEFICIJENT TEKUĆE LIKVIDNOSTI

227.389.779,00

264.654.082,00

195.612.973,96

224.431.274,82

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

NETO RADNI KAPITAL

3,60

4,25

3,49

4,04

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

KOEFICIJENT TEKUĆE LIKVIDNOSTI

88

Kako se može vidjeti iz prethodnog grafikona koeficijent tekuće likvidnosti na datum izvještavanja u Društvu ima

vrijednost od 4,04. Društvo ima 4,04 KM u tekućoj imovini na svaku 1 KM tekućih obaveza.

Koeficijent ubrzane likvidnosti

GRAFIKON 9: KOEFICIJENT UBRZANE LIKVIDNOSTI

Prema ovom koeficijentu Društvo ima zadovoljavajući koeficijent ubrzane likvidnosti, što znači da Društvo ima

3,45 KM u gotovini i kratkoročnim potraživanjima na svaku 1 KM tekućih obaveza.

Odnos prodaje i neto radnog kapitala

GRAFIKON 10: ODNOS PRODAJE I NETO RADNOG KAPITALA

Pokazatelj odnosa prodaje i neto radnog kapitala u odnosu na prethodnu poslovnu godinu prikazuje trend

smanjenja, s tim da neto radni kapital raste brže od prihoda od prodaje.

3,20

3,82

2,92

3,45

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

KOEFICIJENT UBRZANE LIKVIDNOSTI

2,55

2,20

2,91

2,48

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

ODNOS PRODAJE I NETO RADNOG KAPITALA

89

Pokazatelji aktivnosti

Koeficijent obrta potraživanja

GRAFIKON 11: KOEFICIJENT OBRTA POTRAŽIVANJA

Prethodni grafikon ukazuje na to da društvo svoja potraživanja obrne 9,49 puta u toku godine. U odnosu na

prethodnu poslovnu godinu došlo je do smanjenja vrijednosti ovog pokazatelja.

Trajanje naplate potraživanja od kupaca u danima

GRAFIKON 12: TRAJANJE NAPLATE POTRAŽIVANJA U DANIMA

Prethodni grafikon nam ukazuje na to da je Društvu potrebno u prosjeku 38 dana da naplati svoja potraživanja,

odnosno da se završi ciklus prodaje ubiranjem novčanih sredstava. Trend ovog pokazatelja je negativan,

odnosno broj dana potrebnih za naplatu potraživanja se povećava.

10,4

9

10,4

2

9,89

9,49

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

KOEFICIJENT OBRTA POTRAŽIVANJA

35

35

37

38

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

TRAJANJE NAPLATE POTRAŽIVANJA U DANIMA

90

Koeficijent obrta imovine

GRAFIKON 13: KOEFICIJENT OBRTA IMOVINE

U odnosu na prethodnu poslovnu godinu ovaj koeficijent ima tendenciju blagog pada U 2013. godini 1 KM imovine

donosi 0, 47 KM prihoda od prodaje.

Pokazatelji pokrivenosti

Povrat na ukupnu imovinu

GRAFIKON 14: POVRAT NA UKUPNU IMOVINU

U 2013. godini povrat na ukupnu imovinu u BH Telecom d.d. Sarajevo iznosio je 9,36 % a 10,01 % u 2012. godini.

Pokazatelj ima zadovoljavajući nivo. Tendencija razvitka pokazatelja je negativna.

0,47

0,48 0,

48

0,47

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

KOEFICIJENT OBRTA IMOVINE

10,7

8%

10,1

4%

10,0

1%

9,36

%

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

POVRAT NA UKUPNU IMOVINE (ROA)

91

Povrat na kapital

GRAFIKON 15: RENTABILNOST KAPITALA

Pokazatelj povrata na kapital u 2013. godini imao je vrijednost od 12,03% dok je u 2012. godini iznosio 13,01%.

Pokazatelj ima negativnu tendenciju razvitka.

Pokazatelji profitabilnosti

Bruto profitna marža

GRAFIKON 16: BRUTO PROFITNA MARŽA

Bruto profitna marža Društva je negativna. U 2013. godini iznosila je -24,65 %, dok je u 2012. godini bruto profitna marža

iznosila -32,25 %. Društvo prodaje svoju robu uz ostvarenje gubitka.

14,4

4%

13,2

7%

13,0

1%

12,0

3%

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

POVRAT NA KAPITAL (ROCE)

-41,

55%

-49,

51%

-32,

25% -24,

65%

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

BRUTO PROFITNA MARŽA

92

Neto profitna marža

GRAFIKON 17: NETO PROFITNA MARŽA

Vrijednost ovog pokazatelja u Društvu iznosi 20,94 %, odnosno nivo profita koji se može isplatiti vlasnicima ili prenijeti na

akumuliranu dobit je 20,94 %. Trend ovog pokazatelja je negativan.

Pokazatelji bilansa stanja

Ukupna imovina Društva smanjila se za 0,32% odnosno za 4.671.289 KM. Vrijednost kratkoročne imovine veća ja za

iznos od 24.189.029 KM, odnosno za 8,83 %. Kapital Društva veći je za iznos od 5.301.634 KM, dok su kratkoročne

obaveze manje za iznos od 4.620.272 KM, odnosno za 78,50 %. Dugoročne obaveze manje su za iznos od 5.536.368

KM, odnosno za 48,54%.

23,7

0%

22,3

2%

21,8

6%

20,9

4%

2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3

NETO PROFITNA MARŽA

93

Prikaz rezultata izabranih pokazatelja novčanog toka

U nastavku su prikazani pokazatelji novčanog toka:

GRAFIKON 18: PRIKAZ IZABRANIH POKAZATELJA NOVČANOG TOKA

85,61%

51,86%64,95%

38,40%

179,72%

0,00%20,00%40,00%60,00%80,00%

100,00%120,00%140,00%160,00%180,00%200,00%

Dov

oljn

ost n

ovča

nog

toka

Ispl

ata

divi

dend

e

Ula

ganj

e

Odn

os c

ash

flow

izop

erat

ivne

akt

ivno

sti i

prod

aja

Odn

os c

ash

flow

izop

erat

ivne

akt

ivno

sti i

net

odo

biti

POKAZATELJI NOVČANOG TOKA

94

18. Neovisnost revizijskog tima

U sklopu preliminarnih aktivnosti ocijenili smo neovisnost revizijskog tima u odnosu na Društvo. U skladu s ovim zaključili

smo da ne postoje određene zabrane koje bi nekog od članova revizorskog tima doveli u situaciju da ne može raditi

reviziju. Također nismo utvrdili postojanje finansijskog interesa u Društvu, niti zajmove ili slično od klijenta. Poslovne veze

s klijentom tiču se samo revizije. Ne postoje porodične i lične veze s zaposlenima u Društvu. Niko od naših zaposlenih

nije radio u Društvu koje se revidira niti ima namjeru da u skorijoj budućnosti traži zaposlenje u Društvu. Nismo pružali niti

finansijske niti pravne usluge koje bi imale bitan utjecaj na rješavanje sudskih sporova. Niko od zaposlenih u revizorskoj

kući nije obavljao poslove u upravi Društva. Nismo vršili nikakve ispravke u knjiženju. Nadalje, nema slučajeva u kojima

je neko od zaposlenih u revizorskoj kući primao poklone od klijenta. Cijena revizije nije znatno manja od prosječne tržišne,

te odgovara trenutnom stanju u okruženju. Dokumente za rad revizije pripremali smo sami.

Niko od članova revizorskog tima nije pružao revizorske usluge koje bi znatno utjecale na rezultat revizije. Po

samoprocjeni revizori posjeduju dovoljno stručnosti za obavljanje revizije na kvalitetan način. Nismo zastupali klijenta u

pravnim sporovima i slično. Ne postoje lična poznanstva koja bi dovela do narušavanja neovisnosti revizije. Također,

nema straha od davanja objektivnog mišljenja i rada revizije s dovoljnim profesionalnim skepticizmom.

19. Osnovni podaci o Revizija Revita d.o.o. Cazin

DRUŠTVO OGRANIČENE ODGOVORNOSTI REVIZIJA REVITA Cazin

REGISTARSKI SUD: Kantonalni sud Bihać (sada: Općinski sud Bihać)

MATIČNI BROJ SUBJEKTA: 1-4866-00

BROJ RJEŠENJA O UPISU KOD SUDA: U/I-671/2002

SJEDIŠTE: 77226 ĆORALIĆI, OPĆINA CAZIN

POSLOVNA ADRESA: REVIZIJA REVITA d.o.o. Ćoralići 462, 77226 ĆORALIĆI

PRAVNI OBLIK: Društvo ograničene odgovornosti

DATUM OSNIVANJA: 28.05.2002. godine

OSNIVAČKI AKT: Odluka o osnivanju

DATUM UPISA U SUDSKI REGISTAR: 24.06.2002.godine

IDENTIFIKACIONI BROJ KOD UIO: 263012380009

REVIZORI DRUŠTVA mr. ASIM BEĆIRAGIĆ AJKA BEGANOVIĆ, dipl.oec. DŽEMAL AGANSPAHIĆ,dipl.oec. NEVICA HAFIZOVIĆ ,dipl.oec SEAD ŠEHIĆ dipl.oec. SUAD ROŠIĆ, dipl.oec.

DJELATNOST: 69.20. Računovodstveni, knjigovodstveni i revizioni poslovi; savjetodavni poslovi u vezi s porezom

TABELA 52: OSNOVNI PODACI O REVIZIJA REVITA D.O.O. CAZIN

95

20. Zaključak

Reviziju finansijskih izvještaja Društva obavljamo po treći put. Naglašavamo, da mi kao revizori nismo odgovorni da

pregledamo sve transakcije provedene u Društvu tokom godine, naročito one nematerijalne. Revizija se obavlja na temelju

testova kontrola, testova detalja koji se obavljaju na temelju uzoraka i analitičkih procedura kojima se potvrđuje logičnost

kretanja između pojedinih pozicija izvještaja i pravilna primjena računovodstvenih politika koje moraju biti u skladu s

primjenjivim računovodstvenim okvirom. Svojim testiranjem nastojimo steći razumno, a ne apsolutno uvjerenje da

finansijski izvještaji ne sadrže materijalno značajne pogrešne navode nastale temeljem pogreške ili prevare. Zbog

toga, značajni i pogrešni navodi mogu ostati neotkriveni.

Preporuke koje smo komunicirali Društvu odvojenim dokumentima su prihvaćene. Društvo posluje u kontinuitetu. Društvo

nam je na dan 29.03.2012. godine dostavilo Godišnji izvještaj o poslovanju, te u skladu s tim dajemo sljedeći komentar:

Komentar na Godišnji Izvještaj o poslovanju Društva Godišnji Izvještaj o poslovanju, je usklađen s finansijskim

izvještajima, pruža primjeren prikaz poslovanja, i primjereno prezentira prilike i rizike budućeg razvitka Društva.

Dostavljeni Godišnji izvještaj o poslovanju usvojila je Uprava Društva 22.02.2014. godine, a sastavljen je isključivo za

potrebe predaje finansijskih izvještaja za 2013. godinu ovlaštenoj instituciji.

Zaključno, na temelju prikupljenih revizijskih dokaza mišljenja smo da finansijski izvještaji Društva u svim materijalno

značajnim aspektima prezentiraju fer i istinit finansijski položaj, uspješnost poslovanja i novčane tokove za poslovnu

godinu završenu na 31.decembar 2013. Na temelju prikupljenih revizijskih dokaza vjerujemo da finansijski izvještaji ne

sadrže materijalno značajna pogrešna prikazivanja. U skladu s tim, naše mišljenje neće biti kvalificirano.

Cazin mag.rer.soc.oec. Dženita Bećiragić

31. marta 2014. godine U ime i za Revizija Revita d.o.o. Cazin