beyoncé - curriculum | ccea · 1 beatha le bua leabhar saothair beyoncé nóta don mhúinteoir tá...

17
Ainm: ................................................................................................................................................................ Rang: ................................................................................................................................................................ Leabhar Saothair Beyoncé Beatha le Bua © WireImage/Getty

Upload: hoangquynh

Post on 30-Jul-2018

248 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Foilseachán de chuid CCEA © 2014

Ainm: ................................................................................................................................................................Rang: ................................................................................................................................................................

Leabhar Saothair

Beyoncé

Beatha le Bua

© W

ireIm

age/

Get

ty

Page 2: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

1

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

Nóta don mhúinteoir

Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an tsraith sin dírithe ar aon aoisghrúpa ar leith agus mar sin is féidir í a úsáid go solúbtha, ag barr na bunscoile ó thuaidh, mar shampla, san iar-bhunscoil ó dheas agus ó thuaidh, nó mar bhunábhar ag leibhéal GCE ó thuaidh. Is é is aidhm don tsraith ábhar suimiúil bunaithe ar bheathaisnéisí gairide a sholáthar le léitheoireacht neamhspleách a spreagadh. Níl an tsraith ceangailte le sonraíocht ná le measúnú ar leith, áfach. Is féidir leis an dalta, mar sin, na leabhráin a léamh ar mhaithe le spraoi nó le spéis amháin. Baineann na beathaisnéisí gairide seo le daoine cáiliúla ar fud an domhain ach tá béim ar leith ar ‘laochra’ na hÉireann a bhain nó a bhaineann le gnéithe éagsúla an tsaoil amhail an spórt, an stair nó cultúr coiteann comhaimseartha an lae inniu. Tá an t-ábhar éadrom agus soléite do dhaltaí agus tá go leor athrá i dtaca le comhréir agus foclaíocht ann.

Níl sa leabhar saothair seo ach deis cur leis an léitheoireacht sin agus níos mó a fhoghlaim faoin duine, machnamh a dhéanamh ar na téamaí a thagann aníos agus, lena chois sin, an teanga atá in úsáid a fhiosrú. Tá roinnt réamhthascanna sa leabhar saothair le cuidiú leis na daltaí teacht isteach ar an ábhar. Ba chóir na tascanna a dhéanamh faoi threoir an mhúinteora. Tá siad sin leagtha amach de réir fhotheidil an leabhráin. Ní gá gach tasc a dhéanamh. Beidh sé sin ag brath ar chumas agus ar spéis an dalta. Go príomha, cuideoidh an leabhar saothair seo go mór leis an teanga agus leis an fhoclóir atá sa leabhrán a dhaingniú.

1

AdmhálachaÍomhá chlúdaigh © WireImage/GettyNa híomhánna eile © Getty Images agus © WireImage/Getty

Ní ghlacann CCEA le freagracht ná le dliteanas as ábhar ar bith atá á sholáthar nó atá ar fáil ar aon cheann de na suíomhanna gréasáin nasctha agus ní ceart glacadh leis go bhformhuiníonn sé na tuairimí a chuirtear in iúl iontu. Ní thig linn a dhearbhú go n-oibreoidh na naisc seo an t-am ar fad agus níl smacht againn ar chuntasacht na leathanach nasctha.

Page 3: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

2

Réamhthascanna1. Sa chuid seo, déanfaidh tú do mhachnamh ar chúpla ceist agus déanfaidh tú taighde neamhspleách

sula dtosóidh tú ar an leabhar a léamh.

Freagair na ceisteanna seo a leanas:

(a) Cad é a thugann clúdach an leabhair le fios duit faoin chineál duine í seo?

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(b) Ar chuala tú iomrá ar Beyoncé riamh?

................................................................................................................................................................................

(c) Cárb as di?

................................................................................................................................................................................

(d) Luaigh eolas ar bith eile atá agat cheana féin ar Beyoncé:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Page 4: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

3

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

2. Cuir ceisteanna sa bhaile nó ar do chairde nó déan cuardach ar an idirlíon le níos mó eolais a

fháil ar na rudaí thíos.

(a) An fáth a bhfuil clú agus cáil ar Beyoncé:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(b) Na daoine ar cheol sí leo:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(c) Na duaiseanna atá buaite aici:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Page 5: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

4

Intreoir agus Cúlra

3. Léigh na codanna seo sa leabhrán. Nuair a bheidh sé sin déanta agat, roghnaigh cé acu fíor nó

bréagach atá na ráitis thíos agus tabhair fianaise le do fhreagra. Féach an sampla thíos.

Ráiteas: Tá clú agus cáil ar Beyoncé ar fud an domhain.

Freagra: Fíor Bréagach

Fianaise sa leabhrán:

Is beag duine nár chuala iomrá ar an amhránaí clúiteach Beyoncé.

(a) Ráiteas: Ní thaitníonn ceol Beyoncé le seandaoine.

Freagra: Fíor Bréagach

Fianaise sa leabhrán:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(b) Ráiteas: Is é an ceol an t-aon bhua amháin atá ag Beyoncé.

Freagra: Fíor Bréagach

Fianaise sa leabhrán:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Page 6: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

5

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

(c) Ráiteas: Tá Beyoncé ar dhuine de na hÉireannaigh is cáiliúla ar dhroim an domhain.

Freagra: Fíor Bréagach

Fianaise sa leabhrán:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(d) Ráiteas: Ceoltóir mór le rá a bhí ina máthair Tina.

Freagra: Fíor Bréagach

Fianaise sa leabhrán:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(e) Ráiteas: Nuair a bhí sí óg bhí bua an cheoil aici.

Freagra: Fíor Bréagach

Fianaise sa leabhrán:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(f) Ráiteas: Chaill Beyoncé suim sa cheol agus í ina déagóir.

Freagra: Fíor Bréagach

Fianaise sa leabhrán:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Page 7: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

6

© G

etty

Imag

es

Is as an ghrúpa seo a

tháinig an

.........................................

.........................................

Destiny’s Child.

Ba ghnách leis an ghrúpa

bheith ag cleachtadh i

...................................................... .

An réalta óg4. Léigh an chuid seo sa leabhrán agus líon na bearnaí sna boscaí. Bain úsáid as na focail thíos.

D’éirigh a hathair as a

phost leis an ghrúpa a

bhainistiú

................................................. .

Smaoinigh sí ar leithéidí

....................................................

....................................................

nár éirigh leo ag an tús ach

oiread.

Ba é seo tús le saol an

........................................... .

Nuair nach raibh sí ach

......................................... chuaigh

Beyoncé le grúpa ceoil agus

damhsa darb ainm Girl’s Tyme.

go lánaimseartha

Justin Timberlake agus Britney Spears

phopceoil

grúpa mór clúiteach

siopa a máthar

8 mbliana d’aois

Page 8: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

7

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

Destiny’s Child5. Léigh an chuid seo sa leabhrán. Nuair a bheidh sé sin déanta agat, líon na bearnaí le focail chuí ón

bhosca leis na habairtí thíos a scríobh ar dhóigh eile.

an t-am ar fad geal bhí sé soiléir

faoi dheireadh thiar

d’eisigh siad ag dul go maith

(a) Sa Leabhrán:

Ghlac sé tamall fada ach sa deireadh fuair an grúpa conradh le comhlacht ceoil i 1996.

Dóigh eile lena rá:

Ghlac sé tamall fada ach ................................................................................. fuair an grúpa conradh

le comhlacht ceoil i 1996.

(b) Sa Leabhrán:

Chuir siad amach an chéad albam dar teideal No No No.

Dóigh eile lena rá:

................................................................................. an chéad albam No No No.

Page 9: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

8

(c) Sa Leabhrán:

Bhí clú agus cáil Destiny’s Child ag méadú i rith an ama.

Dóigh eile lena rá:

Bhí clú agus cáil Destiny’s Child ag méadú ............................................................... .

(d) Sa Leabhrán:

Ní raibh gach rud sa ghrúpa sásúil, áfach, agus thit cuid acu amach lena chéile agus ansin

d’fhág cúpla duine acu an grúpa.

Dóigh eile lena rá:

Ní raibh gach rud sa ghrúpa ................................................................ áfach, agus thit cuid acu

amach lena chéile agus ansin d’fhág cúpla duine acu an grúpa.

(e) Sa Leabhrán:

Sa bhliain 2003 chuir an grúpa amach an tríú halbam darb ainm Survivor. D’éirigh go

hiontach leis seo arís eile agus díoladh na milliúin cóip.

Dóigh eile lena rá:

Sa bhliain 2003 chuir an grúpa amach an tríú halbam darb ainm Survivor. D’éirigh go

................................................................ leis seo arís eile agus díoladh na milliúin cóip.

(f) Sa Leabhrán:

Ach, ba léir go raibh deireadh ag teacht leis an ghrúpa.

Dóigh eile lena rá:

Ach, ................................................................ go raibh deireadh ag teacht leis an ghrúpa.

Page 10: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

9

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

Ina haonar agus An ban-aisteoir6. Léigh na codanna seo den leabhrán agus aimsigh fianaise ón téacs le tacú leis na ráitis thíos.

(a) Bhí Beyoncé ag smaoineamh ar rudaí eile taobh amuigh de Destiny’s Child.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(b) D’éirigh go geal le Beyoncé agus í ina haonar.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(c) Bhí sí saibhir mar gheall ar rudaí éagsúla.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(d) Taobh amuigh den cheol, bhí dúil ag Beyoncé i rudaí eile.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Page 11: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

10

(e) D’oibrigh Beyoncé le go leor daoine cáiliúla.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Page 12: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

11

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

Tascanna Breise

7. (a) Cuir na heachtraí seo thíos in ord.

Chuaigh sí le grúpa ceoil agus damhsa darb ainm Girl’s Tyme.

Chuir Destiny’s Child amach an chéad albam dar teideal

NO, NO, NO.

Rugadh a céad páiste, Blue Ivy. Rugadh ar an 4ú Meán Fómhair í.

D’aithin daoine go raibh bua an cheoil aici.

D’fhreastail sí ar Parker Elementary School (Bunscoil).

D’fhág cúpla duine an grúpa. Fuair an grúpa conradh le comhlacht ceoil.

Phós sí Jay-z. Ghlac sí páirt sa scannán Obsessed.

Page 13: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

12

(b) Líon amach an cárta aitheantais thíos do Beyoncé.

(c) Más mian leat an t-ábhar seo a fhiosrú a thuilleadh, bain triail as na suíomhanna seo a

leanas:

http://www.beyonceonline.com/uk/home

http://en.wikipedia.org/wiki/Beyonc%C3%A9_Knowles

Ainm: .......................................................................................

Inscne: .....................................................................................

Aois: ........................................................................................

Dáta Breithe: ........................................................................

Náisiúntacht: .........................................................................

Cur síos fisiceach: ...........................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................©

Wir

eIm

age

Get

ty

Page 14: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

13

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

(d) Cad é an sórt duine í Beyoncé, i do bharúil?

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(e) Ar mhaith leat féin a bheith chomh clúiteach léi? Cad chuige?

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(f) Cad é an t-ámhrán dá cuid is fearr leat? Cad chuige?

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Page 15: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

14

(g) Déan liosta aidiachtaí a chuireann síos ar Beyoncé:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

(h) Déan achoimre ar gach caibidil:

Caibidil Luaigh rud suimiúil amháin Focail nua a d’fhoghlaim mé

1

2

3

4

5

6

7

Page 16: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

15

Beatha Le BuaLeabhar Saothair

Beyoncé

Nótaí breise:

Page 17: Beyoncé - Curriculum | CCEA · 1 Beatha Le Bua Leabhar Saothair Beyoncé Nóta don mhúinteoir Tá an leabhar saothair seo bunaithe ar an tsraith leabhrán Beatha le Bua. Níl an

Foilseachán de chuid CCEA © 2014

Ainm: ................................................................................................................................................................Rang: ................................................................................................................................................................

Leabhar Saothair

Beyoncé

Beatha le Bua

© W

ireIm

age/

Get

ty