besoek - afrikaans.comvan die nasionale matriekuitslae oorsig slaag druip jaar kandidate geskryf...

B L A D S Y 1MATRIEKUITSLAEVerslag oor die nasionale

B L A D S Y 2

Kry jou eie onnie by die huis!

Wil jy jou FISIESE WETENSKAPPE-

of WISKUNDE-PUNTE verbeter?

Besoek www.wolkskool.co.za

en spring 2020 in eerste rat weg!

skole.co.za

B L A D S Y 3

TABEL 1 >> Nasionale slaagpersentasie: 2009 tot 2019TABEL 2 >> Nasionale toelating tot verdere studie: 2009 tot 2019TABEL 3 >> Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2019TABEL 4 >> Die uitvalkoers in Suid-Afrikaanse skole – met spesifieke verwysing na WiskundeTABEL 5 >> Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skoleTABEL 6 >> Vergelyking tussen die nasionale en Afrikaanse skole se B-graadtoelatingTABEL 7 >> Vergelyking van Wiskunde-onderskeidings in nasionale skole met Afrikaanse skoleTABEL 8 >> Persentasie Afrikaanse en nasionale skole se kandidate wat Wiskunde ens. neemTABEL 9 >> Vergelyking van die slaagsyfer in Wetenskappe – nasionale en Afrikaanse skoleTABEL 10 >> Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2012 tot 2019TABEL 11 >> Vergelyking van prestasies in Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese WiskundeTABEL 12 >> Verspreiding van Wiskunde-prestasie per provinsie: 2019TABEL 13 >> Vergelyking tussen die topvyf-huistale: 2019TABEL 14 >> Vergelyking tussen die provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal: 2019TABEL 15 >> Uitslae in kernvakke: 2015 tot 2019TABEL 16 >> Skole met die meeste onderskeidingsTABEL 17 >> Klein skole met die meeste onderskeidingsTABEL 18 >> Skole met die beste prestasie in vier kernvakkeTABEL 19 >> Skole met die beste prestasie in WiskundeTABEL 20 >> Skole met die beste prestasie in Afrikaans HuistaalTABEL 21 >> Skole met die beste prestasie in RekeningkundeTABEL 22 >> Skole met die beste prestasie in Fisiese WetenskappeTABEL 23 >> Skole met die beste prestasie in LewenswetenskappeTABEL 24 >> Skole met die beste prestasie in BesigheidstudiesTABEL 25 >> Top-20 vakke met die meeste onderskeidings: 2019

0812131516161717181920202122252628293032343638

GRAFIEK 1 >> Vergelyking tussen die nasionale slaagsyfers: 2009 tot 2019GRAFIEK 2 >> Nasionale deurvloeisyfer vanaf Graad 1 tot gradueringGRAFIEK 3 >> Nasionale persentasie toelating tot verdere studie: 2009 tot 2019GRAFIEK 4 >> Slaagsyfer per provinsie: 2015 tot 2019GRAFIEK 5 >> Wiskunde-slaagsyfer – Nasionaal: 2019GRAFIEK 6 >> Wiskunde-slaagsyfer – Afrikaanse skole: 2019GRAFIEK 7 >> Nasionale Wiskunde-slaagsyfer: 2012 tot 2019GRAFIEK 8 >> Vergelyking van die slaagpersentasie in die topvyf-huistale: 2019GRAFIEK 9 >> Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2019

091012131818192223

Tabelle

Grafieke

4042

Voorwoord: Die veerkragtigheid van Afrikaanse jongmense

Inleiding: Afrikaanse skole steeds eilande van uitnemendheid

Oorsig van die nasionale matriekuitslae

>> Opsomming van die nasionale slaagpersentasie: 2009 tot 2019

>> Nasionale deurvloeisyfer vanaf Graad 1 tot graduering

>> Opsomming van nasionale toelating tot verdere studie: 2009 tot 2019

>> Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2019

>> Universiteite se beperkte kapasiteit

Afrikaanse skole gemeet teen die nasionale standaard

>> Definisie van Afrikaanse skole soos in dié verslag gebruik

>> Matriekuitvalkoers

>> Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole

>> Vergelyking tussen die B-graadtoelating van Afrikaanse skole en die nasionale uitslae

>> Wiskunde-onderskeidings: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd

>> Verhouding tussen Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde:

Afrikaanse skole teenoor nasionale skole – 2015 tot 2019

>> Wiskunde-slaagsyfer: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd

>> Wetenskappe: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd

Wiskunde: Só vaar leerders met syfers

>> Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem en slaagsyfer: 2012 tot 2019

>> Kandidate met Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 2019

>> Verspreiding van Wiskunde-prestasie per provinsie: 2019

Afrikaans Huistaal: Moedertaalsprekers sit skouer aan die wiel

>> Vergelyking tussen die topvyf-huistale met die meeste kandidate: 2019

>> Vergelyking tussen provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal: 2019

Ander kernvakke: Al minder matrikulante neem dié vier kernvakke

>> Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2019

>> Rekeningkunde

>> Lewenswetenskappe

>> Fisiese Wetenskappe

>> Besigheidstudies

>> Opsommende syfers in vier kernvakke: 2015 tot 2019

Presterende skole: Dié skole se matrieks gee die pas aan

Gevolgtrekkings oor die nasionale matriekuitslae

Aanbevelings vir die pad vorentoe

05

Inhoudsopgawe0708

15

0810121314

151516161717

1818

19192020

212122

23232324242425

264344

B L A D S Y 5

die veerkragtigheid vanafrikaanse jongmense

Die Skoleondersteuningsentrum (SOS) se Matriekverslag van 2019 gee ’n onderskeiding in veerkragtigheid aan die klas van 2019. Veerkrag-tigheid is daardie vermoë om terug te bons; dit maak nie saak wat die

omstandighede is nie, veerkragtige mense bons terug en behaal sukses.

Die uitnemende prestasie van die klas van 2019 wys op jongmense wat gereed is om die toekoms in te bons. Hulle word groot in onsekere omstandighede wat vir die ouer geslag vreemd is. Hulle het die ver-moë om antwoorde te kry vir uitdagings wat ’n vorige geslag gedink het daar nie antwoorde voor is nie.

Die ouer geslag se verantwoordelikheid is om die omstandighede vir hierdie veerkragtige jongmense te skep sodat hulle die toekoms kan inbons.

Baie geluk aan elke matrikulant en ouer. Baie geluk en dankie aan elke roepingsgedrewe onderwyser. Baie geluk aan elke skool wat ’n saamkomplek van uitnemendheid is. Jongmense is die groot bepalen-de faktor vir ’n vry, veilige en voorspoedige toekoms hier aan die suidpunt van Afrika. Dit is die moeite werd om in hulle te glo en te belê.

Dr. Dirk HermannBestuurshoof: Solidariteit

Voorwoord

JONGMENSE is die groot bepalende faktor vir ‘n vry, veilige en voorspoedige

toekoms hier aan die suidpunt van Afrika. Dit is die moeite werd om in hulle te GLO en te BELÊ.

KONGRESSE EN EENDAGSEMINAREDATUMS VIR 2020

t. 012 612 0234 e. [email protected] skole.co.za

31 JanuarieCENTURION Hoofde-ontbyt R101 R251

17 AprilGAUTENG Hoofde-ontbyt R101 R251

13 FebruarieBETHLEHEM Vrystaat-seminaar: Bethlehem R101 R401

10-11 JunieCENTURION Onderwyskongres: Gauteng R2 000 R2 750

11 FebruarieKROONSTAD Vrystaat-seminaar: Kroonstad R101 R401

11 MeiPRETORIA Wetenskap en Tegnologie/Robotika R251 R551

2 MaartCENTURION Mansseminaar R251 R551

3-4 JulieDURBANVILLE Onderwyskongres: Wes-Kaap R1 350 R2 050

12 FebruarieBLOEMFONTEIN Vrystaat-seminaar: Bloemfontein R101 R401

9 JunieCENTURION Leierskapkongres: Gauteng R1 350 R1 750

6 AprilCENTURION

Seminaar: Beginneronderwyser Studente – R51 R201 R501

LEDEFOOINIE-

LEDEFOOI

B L A D S Y 7

afrikaanse skole steedseilande van uitnemendheid

Die Skoleondersteuningsentrum (SOS) wil die toekoms van Christelike, Afrikaanse onderwys verseker deur gehalte-onderrig wat reeds bestaan, in stand te hou én, waar nodig, nuut te bou.

In Suid-Afrika is daar inderwaarheid twee uiteenlopende realiteite in onderwys. Aan die een kant is daar 10-20% skole wat eilande van uitnemendheid is, waarvan Afrikaanse skole deel uitmaak. Aan die ander kant is daar ’n groot persentasie swak funksionerende skole wat faal in hul doel om leerders op die uitdagings van die toekomstige werkplek voor te brei.

Ten spyte van talle uitdagings, vaar Afrikaanse skole in Suid-Afrika steeds uitstekend op alle terreine. Die SOS fokus op die ondersteuning en ontwikkeling van Afrikaanse onderwysers, omdat ons glo dat hierdie belegging die hoogste opbrengs lewer: suksesvolle leerders wat hulle skoolloopbaan voltooi met verskeie keuses vir tersiêre opleiding en beroepe.

Sedert 2015 maak die SOS elke jaar ’n Matriekverslag bekend met ontledende data en kommentaar op die Nasionale Senior Sertifikaat (NSS)-eksamenuitslae, met spesiale fokus op die resultate van Afrikaanse skole. Hierdie verslag is gegrond op syfers van die 2019 NSS-eksamen wat in Januarie 2020 deur die Departement van Basiese Onderwys (DBO) bekendgemaak is.

Die verslag werp ’n kritiese blik op die eksamenuitslae, ten einde suksesse, uitdagings en bekommernisse uit te lig. Die SOS gebruik hierdie ontledings as riglyn vir opleiding en ondersteuning van onderwysers, en om aanbevelings aan skole en die DBO te maak, wat tot die verbetering van onderrigpraktyke kan lei. Die verslag wys opnuut dat leerders aan Afrikaanse skole vanjaar weer aansienlik beter presteer het tydens die 2019-matriekeksamen as hul Engelse eweknieë.

Die Matriekverslag fokus hoofsaaklik op Afrikaanse skole se uitslae. Vir die doeleindes van hierdie verslag word alle skole wat Afrikaans Huistaal as skoolvak aanbied, as Afrikaanse skole beskou. Alle Afrikaans enkelmedium-, parallelmedium- en dubbelmediumskole word dus ingesluit. Dit sluit ook Engelse skole in wat Afrikaans Huistaal aanbied.

Soos in vorige verslae, word daar gekyk na die resultate in Wiskunde, Afrikaans Huistaal, Rekeningkunde, Fisiese Wetenskappe en Lewenswetenskappe. Vanjaar word die uitslae in Besigheidstudies ook ingesluit.

Inleiding

GOEIE ONDERWYS is die beste belegging wat ‘n mens kan maak – dit lewer ‘n LEWENSLANGE OPBRENGS.

~ Milton Friedman ~

B L A D S Y 8

Die nasionale slaagsyfer het vanjaar die 80%-kerf oorgesteek, met ’n slaagsyfer van 81.3% wat behaal is. Die Vrystaat het uitgeblink as die topprovinsie, met Gauteng ’n kortkop agter. Nie een provinsie het ’n slaagsyfer van minder as 70% behaal nie. Die SOS is trots op die uitstekende prestasies wat weereens deur ons ledeskole gehandhaaf is.

Die matriekgroep van 2019 was die sesde groep wat die eindeksamen vir die Kurrikulum-assesseringsbeleidsverklaring (Caps) geskryf het. Umalusi het vanjaar minder vakke se punte aangepas as in die verlede. Uit 67 vakke is 47 onveranderd gelaat, onder andere Wiskunde, Fisiese Wetenskappe en Geografie. Besigheidstudies is een van die vakke wat afwaarts aangepas is. Tegniese Wiskunde, Tegniese Wetenskap, Lewenswetenskappe en die meeste Huistale se punte is opwaarts aangepas. Die afname in aanpassings is ’n positiewe tendens. Dit dui daarop dat die gehalte en standaard van vraestelle verbeter het. Dit is veral verblydend om Wiskunde op die lys van onaangepaste vakke te sien.

Opsomming van die nasionale slaagpersentasie: 2009 tot 20191van die nasionale matriekuitslaeOorsig

SLAAG DRUIP

JAARKANDIDATE

GESKRYFGETAL

KANDIDATE PERSENTASIEGETAL

KANDIDATE PERSENTASIE

2009 552 073 334 718 60.6% 217 355 39.4%

2010 537 543 364 513 67.8% 171 471 32.2%

2011 496 090 348 114 70.2% 147 976 29.8%

2012 511 152 377 829 73.9% 133 323 36.1%

2013 562 112 439 779 78.2% 122 333 21.8%

2014 532 860 403 874 75.8% 128 986 24.2%

2015 644 536 455 825 70.7% 188 711 29.3%

2016 610 178 442 672 72.5% 167 506 27.5%

2017 534 484 401 435 75.1% 133 049 24.9%

2018 512 735 400 761 78.2% 111 974 21.8%

2019 504 303 409 906 81.3% 94 397 18.7%

TABEL 1: Nasionale slaagpersentasie: 2009 tot 2019. Positiewe styging/daling – jaar op jaar Negatiewe styging/daling

81.3%van die 504 303 kandidate het die eksamen geslaag.

29.8%van die 67 vakke (oftewel 20 vakke) se punte is aangepas. Die meeste Huistale se punte is opwaarts aangepas.* Nasionale slaagsyfer volgens die DBO.

*

B L A D S Y 9

GET

AL

LEER

DER

S

GRAFIEK 1: Vergelyking tussen die nasionale slaagsyfers: 2009 tot 2019.

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Druip 217 355 171 471 147 976 133 323 122 333 128 986 188 711 167 506 133 049 111 974 94 397

Slaag 334 718 364 513 348 114 377 829 439 779 403 874 455 825 442 672 401 435 400 761 409 906

UITSLAE: NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT: 2009 TOT 2019700 000

600 000

500 000

400 000

300 000

200 000

100 000

0

• Die matriekeksamen is in 6 872 eksamensentrums afgelê.• 8 miljoen vraestelle is gedruk en 7.6 miljoen is geskryf.• Altesaam 41 000 nasieners het 2019 se vraestelle gemerk.

Het jy geweet?

Daar is 616 754 voltydse leerders ingeskryf vir die 2019 Nasionale Senior Sertifikaat-eksamen, maar slegs 504 303 het die eksamen geskryf. Dit beteken dat 112 451 (18,2%) kandidate wat ingeskryf het, nie vir die eksamen opgedaag het nie. Hierdie feit benadeel die geloofwaardigheid van die gunstige slaagsyfers. Indien die 112 451 leerders wat tussen Januarie

en November “verdwyn” het, by druipelinge getel word, is die nasionale slaagsyfer vir 2019 slegs 66,5%

B L A D S Y 10

Nasionale deurvloeisyfer vanaf Graad 1 tot graduering2Hoewel die slaagsyfer van skole in Suid-Afrika stadigaan verbeter, is die deurvloeisyfer van Graad 1 tot matriek ’n

bron van kommer. In 2008 was daar 1 090 254 leerders in Graad 1, maar in 2019 slaag slegs 409 906 leerders die Nasionale Senior Sertifikaat. Dit kom neer op ’n deurvloeisyfer van 37.6% van leerders wat hul skoolloopbaan binne

die voorgeskrewe 12 jaar voltooi (2.6% meer as in 2018). Meer as 680 000 leerders uit die 2008 Graad 1-jaargroep voltooi nie in 2019 matriek nie. Hierdie jongmense sal waarskynlik deel word van Suid-Afrika se jeugwerkloosheidstatistiek van 58%, aangesien hul gebrek aan kwalifikasie hulle moeilik indiensneembaar maak.

Die instelling van ’n Algemene Onderwyssertifikaat sal aan leerders in Graad 9 meer opsies gee binne die stelsel, sou hulle nie ’n akademiese weg wou volg nie. Die SOS glo dat die Graad 9-sertifikaat sal meebring dat daar meer klem geplaas word op ’n belangrike, maar tot nog toe afgeskeepte fase van leerders se ontwikkeling. Daareenteen kan die DBO se beleid oor verpligte progressie in die Grondslagfase verreikende gevolge hê op die latere vordering van leerders. Die DBO se pogings om ’n bottel-nek in ’n disfunksionele onderwyssisteem te verhinder, gaan bloot lei tot meer leerders wat nie skool voltooi nie, en gevangenes van armoede, werkloosheid en ongeletterdheid word.

GETAL LEERDERS

GRAFIEK 2: Nasionale deurvloeisyfer van Graad 1 tot graduering.

NASIONALE DEURVLOEISYFER VAN GRAAD 1 TOT GRADUERING2008 – Leerders in Graad 1

2019 – Leerders skryf in vir matriek

2019 – Leerders skryf die NSS-eksamen

2019 – Leerders slaag matriekeksamen

2019 – Leerders kry graadtoelating

2023 – Leerders slaag driejaargraad

(binne vier jaar)

1 090 254

616 754

504 303

409 906

186 058

72 563

Ons kinders se TOEKOMS word bepaal deur wat ons VANDAG DOEN.

~ Flip Buys, Voorsitter: Solidariteit Beweging ~

Nasionale deurvloeisyfer vanaf Graad 1 tot graduering

B L A D S Y 12

Opsomming van nasionale toelating tot verdere studie: 2009 tot 20193Dit bly belangrik dat ’n hoër slaagsyfer nie met laer standaarde moontlik gemaak word nie. Die kennis en vaardighede

waarmee ’n leerder skool verlaat, bepaal of hulle hul plek in die samelewing en in die ekonomie sal kan volstaan. Sedert die verslapping van toelatingsvereistes vir graadkursusse het die getal matrieks wat vir B-graadstudies kwalifiseer van

150 000 in 2017 tot meer as 180 000 vanjaar gestyg. Dit beteken dat daar by 20% meer leerders ’n verwagting geskep is dat hulle verder kan studeer, terwyl universiteite nie oor die kapasiteit beskik om soveel studente in te neem nie. Wanneer in ag geneem word dat slegs 39% leerders hulle driejaargraad binne vier jaar voltooi, is leerders wat kwalifiseer vir graadstudie nie voldoende toegerus om ’n sukses van hul studies te maak nie. Leerders betree universiteite, terwyl baie van hulle akademies nie bevoeg is vir die uitdagings wat verdere studie inhou nie. Hulle kom gevolglik nie die mas op nie.

40%

30%

20%

10%

0%

PER

SEN

TASI

E

GRAFIEK 3: Nasionale persentasie toelating tot verdere studie: 2009 tot 2019.

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

NASIONALE TOELATING TOT VERDERE STUDIE: 2009 TOT 2019

B-graad Diploma Hoër sertifikaat

B-GRAAD DIPLOMA HOËR SERTIFIKAAT

JAARKANDIDATE

GESKRYFGETAL

KANDIDATE %GETAL

KANDIDATE %GETAL

KANDIDATE %

2009 552 073 109 697 19.9% 131 035 23.8% 93 356 17.0%

2010 537 543 126 371 23.5% 146 224 27.2% 91 241 17.1%

2011 496 090 120 767 24.3% 141 584 28.5% 85 296 17.2%

2012 511 152 136 047 26.6% 152 881 29.9% 88 604 17.3%

2013 562 112 171 755 30.6% 173 292 30.8% 94 556 16.8%

2014 532 860 150 752 28.3% 166 689 31.3% 86 022 16.1%

2015 644 536 166 263 25.8% 183 720 28.5% 105 770 16.4%

2016 610 178 162 374 26.6% 179 619 29.4% 100 486 16.5%

2017 534 484 153 610 28.7% 161 333 30.2% 86 265 16.1%

2018 512 735 172 043 33.6% 141 700 27.7% 86 790 16.9%

2019 504 303 186 058 36.9% 144 762 28.7% 78 984 15.7%

TABEL 2: Nasionale toelating tot verdere studie: 2009 tot 2019. Styging – jaar op jaar Daling – jaar op jaar

B L A D S Y 13

Opsomming van nasionale toelating tot verdere studie: 2009 tot 2019

PROVINSIEGETAL

KANDIDATE GESKRYF

SLAAG B-GRAAD DIPLOMA HOËR SERTIFIKAAT

PERSENTASIE PERSENTASIE PERSENTASIE PERSENTASIE

Oos-Kaap 63 198 76.5% 32.4% 28.2% 15.9%

Vrystaat 25 572 88.4% 39.1% 33.5% 15.8%

Gauteng 97 829 87.2% 44.4% 30.3% 12.5%

KwaZulu-Natal 116 937 81.3% 37.8% 28.0% 15.5%

Limpopo 70 847 73.2% 26.9% 26.2% 20.1%

Mpumalanga 43 559 80.3% 32.7% 30.1% 17.5%

Noordwes 26 819 86.8% 37.1% 32.4% 17.3%

Noord-Kaap 9 138 76.5% 30.3% 28.7% 17.5%

Wes-Kaap 50 404 82.3% 43.6% 25.8% 12.9%

NASIONAAL 504 303 81.3% 36.9% 28.7% 15.7%

TABEL 3: Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2019.

Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 20194

Styging – jaar op jaar Daling – jaar op jaar

Bogenoemde toon dat slegs Gauteng ’n effense daling in slaagsyfer getoon het (van 87.9% in 2018 tot 87.2% in 2019). KwaZulu-Natal toon die grootste styging in slaagsyfer (20.6%), gemeet oor vyf jaar (van 60.7% in 2015 tot 81.3% in 2019). Die Oos-Kaap se syfer het oor die vyfjaartydperk met 19.7% verbeter. Die Wes-Kaap se slaagsyfer is 5.4% laer

as in 2015.

PER

SEN

TASI

E

GRAFIEK 4: Slaagsyfer per provinsie van 2015 tot 2019.

Oos-Kaap Vrystaat Gauteng KwaZulu-Natal Limpopo Mpuma-

langa Noordwes Noord-Kaap Wes-Kaap

SLAAGSYFER PER PROVINSIE VAN 2015 TOT 2019

2015 2016

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

2017 2018 2019 Nasionaal

B L A D S Y 14

Universiteite se beperkte kapasiteit5In 2018 is die toelatingsvereistes vir B-graadstudies verander, met verreikende gevolge vir universiteite. Beskikbare plek by

hoëronderwysinstellings is beperk tot sowat 5 000 eerstejaars per universiteit. Dit is waar vir die Universiteit van die Vrystaat – Bloemfontein-kampus (5 270), Universiteit van Stellenbosch (5 455), en die Noordwes-Universiteit – Potchefstroom-kampus

(5 138). Die Universiteit van Pretoria het byna dubbel dié kapasiteit met ongeveer 9 182 plekke vir nuwe eerstejaarstudente.

Te veel leerders kry universiteitstoelating as gevolg van die verlaagde vereistes en is dan teleurgesteld omdat hulle nie op uni-versiteitsvlak slaag nie. Hul kennis en vaardighede is te swak om universiteitsprestasie te waarborg en talle sak in hul eerste jaar reeds uit – met groot koste vir hulself en die universiteit. Dit verhoed soms dat ander kandidate die geleentheid tot studies kry. Die probleem word vererger deur die verwagting van gratis tersiêre opleiding wat deur NSFAS geskep word. Die SOS is ’n voorstander van streng keuring vir graadtoelating. Daar moet egter ook ander opsies vir matrikulante geskep word. So bied die beroepsopleidingskollege Sol-Tech geleenthede vir Afrikaanse leerders wat tegnies aangelê is.

Die slaagsyfer by Suid-Afrikaanse universiteite bied ’n refleksie op die integriteit van die matriekuitslae van die afgelope dekade. Luidens ’n ANC-verslag het slegs 22% van alle studente wat hul studies in 2010 begin het, hul driejaargraad binne drie jaar voltooi. Slegs 39% studente voltooi hul driejaargraad binne vier jaar en 56% binne ses jaar. ’n Hoër deurvloeisyfer kan verseker dat meer nuwe studente toegang tot universiteite kry, dat die Hoëronderwysbegroting doeltreffender aangewend kan word, en dat gekwalifiseerde werkers gouer tot die arbeidsmark kan toetree om ’n bydrae tot die land se ekonomie te lewer.

SÓ HET DIE TOELATINGSVEREISTES VIR B-GRAADSTUDIE VERANDERVEREISTES VOOR SEPTEMBER 2018 VEREISTES NÁ SEPTEMBER 2018

Minstens 50% vir Huistaal Minstens 40% vir Huistaal

Minstens 50% vir 4 erkende “hoëkredietvakke”Minstens 50% vir enige 4 vakke (Lewensoriëntering uitgesluit)

Minstens 30% vir 2 ander vakke Minstens 30% vir 2 ander vakke

200 000Beskikbare plek vir eerstejaars

by openbare universiteite.Die aantal matrikulante wat in

2019 die Senior Sertifikaat-eksamen met universiteits-

vrystelling geslaag het.

186 058

10 740Die getal matrikulante wat die IEB-eksamen

met universiteitsvrystelling slaag.

Plek gehou vir studente wat hul eerste jaar vanstudie moet herhaal.

10 000Plek gehou vir studente uit ander Afrika-lande.

LEERDERSmet vrystelling wat nie in 2020

plek kan kry by ‘n universiteit nie.

Het jy geweet?

B L A D S Y 15

afrikaanse skole gemeet teen die nasionale standaard

Definisie van Afrikaanse skole soos in dié verslag gebruik

Vir die doeleindes van hierdie verslag word alle skole wat Afrikaans Huistaal as skoolvak aanbied, as Afrikaanse skole beskou. Dit sluit dus alle Afrikaans enkelmedium-, parallelmedium- en dubbelmediumskole in. Dit sluit ook Engelse skole in wat Afrikaans Huistaal aanbied.

*

Matriekuitvalkoers1Daar het in Januarie 2019 altesame 616 754 voltydse leerders ingeskryf om die Nasionale Senior Sertifikaat-eksamen

af te lê. Slegs 504 303 leerders het egter die eksamen in November afgelê. Dit beteken dat 18% van die leerders deur die loop van die jaar die skool in hulle matriekjaar verlaat het of beplan om Graad 12 oor meer as een eksamensessie

te voltooi.

Dit is die duidelikste te sien in die getal Wiskunde-kandidate vir 2019. In Januarie 2019 het 256 338 leerders ingeskryf om die Wiskunde-eksamen af te lê, maar slegs 222 034 skryf in Oktober/November 2019 dié vraestel. Dus het 34 304 (15%) van die leerders gedurende die jaar “verdwyn”. By Afrikaanse skole lyk die prentjie baie anders. In Januarie skryf 22 679 leerders in om die Wiskunde-vraestel te skryf en slegs 269 (1%) van die leerders daag nie op vir die vraestel nie.

UITVALKOERS – WISKUNDE 2019GETAL

KANDIDATEINGESKRYF

GETALKANDIDATE WAT SKRYF

GETALWAT UITVAL PERSENTASIE

WiskundeNasionaal 256 338 222 034 34 304 15%

WiskundeAfrikaanse skole 22 679 22 410 269 1%

TABEL 4: Die uitvalkoers in Suid-Afrikaanse skole – met spesifieke verwysing na Wiskunde.

B L A D S Y 16

SLAAGPERSENTASIE 2019

SLAAG-PERSENTASIE

GETALSKOLE

GETALGESKRYF

GEMIDDELDE GETALKANDIDATE PER SKOOL

Nasionaal 81.3% 6 854 504 303 73.58

Nasionaal sonder Afrikaanse skole 80.3% 6 154 434 803 70.7

Afrikaanse skole 87.1% 700 69 500 99.3

TABEL 5: Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole.

Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole2

Die nasionale slaagsyfer is vanjaar vir die eerste keer bo die 80%-kerf en die slaagsyfer by Afrikaanse skole is steeds aansienlik hoër op 87.1%. Daar is selfs ’n geringe styging in die slaagsyfer van Afrikaanse skole van verlede jaar se slaagsyfer van 86.9%.

TOELATING TOT B-GRAADSTUDIE 2019

GETALGESKRYF

GETAL KANDIDATEMET B-GRAADTOELATING

PERSENTASIEB-GRAADTOELATING

Nasionaal sonderAfrikaanse skole 504 303 151 751 36.9%

Afrikaanse skole 69 500 34 307 49.9%

TABEL 6: Vergelyking tussen nasionale en Afrikaanse skole se B-graadtoelating.

Vergelyking tussen B-graadtoelating van Afrikaanse skole en die nasionale uitslae3

A frikaanse skole presteer uitstekend as dit by B-graadtoelating kom. Byna die helfte (49,9%) van leerders in Afrikaanse skole kry toegang tot dié verdere studiegeleentheid. Dit beteken dat Afrikaanse skole verantwoordelik is vir 18% van die leerders wat toegang tot B-grade verkry. Afrikaanse skole verteenwoordig slegs 10.2% van die totale groep skole.

Die feit dat Afrikaanse skole 13% meer graadtoelatings as die nasionale gemiddeld oplewer, bewys dat Afrikaanse skole ’n reuse-bydrae tot die intellektuele kapitaal van die land lewer en dus talle toppresteerders oplewer wat goeie kandidate vir ver-dere studies is. Die SOS gee graag erkenning aan Afrikaanse skole se sterk werkkultuur tussen leerders, onderwysers en ouers.

87.1%van die 69 500 kandidate in Afri-kaanse skole het die eksamen geslaag.

49.9%van matrikulante in Afrikaanse skole het toelating tot B-graadstudie behaal. Dit is ‘n bewys dat dié skole ‘n reuse-bydrae tot die land se intellektuele kapitaal lewer.

B L A D S Y 17

Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole

Vergelyking tussen B-graadtoelating van Afrikaanse skole en die nasionale uitslae

Hoewel Afrikaanse leerders slegs 10.05% van die totale getal matrikulante uitmaak wat Wiskunde as vak neem, dra dié groep by tot 32.10% van die onderskeidings in Wiskunde. Afrikaanse leerders vaar dus meer as 300% beter as hul eweknieë in die res van die land.

NASIONALE SKOLE AFRIKAANSE SKOLE

JAARGETALKANDI-DATE

GETAL ONDER-SKEID-INGS

PERSENTASIE KANDIDATE MET

ONDERSKEIDINGS

GETALKANDI-DATE

GETAL ONDER-

SKEIDINGS

PERSENTASIE KANDIDATE MET

ONDERSKEIDINGS

2016 242 571 5 494 2.3% 23 239 2 576 11.1%

2017 218 596 4 735 2.0% 26 507 1 991 7.5%

2018 211 039 4 114 1.9% 22 819 1 706 7.5%

2019 222 034 4 415 2.0% 22 306 1 417 6.5%

TABEL 7: Vergelyking van Wiskunde-onderskeidings in nasionale skole met Afrikaanse skole: 2016 tot 2019.

Wiskunde-onderskeidings: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd4

Verhouding tussen Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde:Afrikaanse skole teenoor nasionale skole – 2015 tot 20195

VAK 2015 2016 2017 2018 2019

Nasionaal

Wiskundige Geletterdheid 60.0% 59.3% 58.6% 57.4% 57.0%

Wiskunde 40.0% 43.6% 45.9% 45.6% 42.0%

Tegniese Wiskunde – – – – 1.0%

Afrikaanseskole

Wiskundige Geletterdheid 63.9% 63.5% 62.7% 65.9% 65.0%

Wiskunde 36.1% 36.5% 37.3% 34.1% 31.0%

Tegniese Wiskunde – – – – 4.0%

TABEL 8: Persentasie Afrikaanse en nasionale skole se kandidate wat Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde neem.

Die verskil in die verhouding van Wiskunde tot Wiskundige Geletterdheid tussen Afrikaanse skole is opvallend. Waar die nasionale syfers toon dat 57% van leerders Wiskundige Geletterdheid bo Wiskunde verkies, het 65% van Afrikaanse leerders Wiskunde Geletterdheid as vak. Indien die groter persentasie Afrikaanse leerders wat Wiskundige Geletterdheid

bo Wiskunde verkies, toegeskryf kan word aan ’n groter realisme oor die vermoëns van leerders onder Afrikaanse skole, is dit positief. Indien dit egter verklaar kan word deur verhoogde druk om beter gemiddelde te kry, is dit negatief. Tegniese Wiskunde is meer algemeen in Afrikaanse skole waar 4% (teenoor 1% nasionaal) van leerders dié nuwe vak neem.

Styging Daling

Styging Daling

B L A D S Y 18

Wiskunde-slaagsyfer: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd6Indien daar dieper gekyk word na die Wiskunde-slaagsyfer, is dit onrusbarend om op te let dat 80% van die kandidate na-

sionaal tussen 0-49% vir Wiskunde behaal het. Beteken dit dat die meerderheid van die kandidate minder as die helfte van die Wiskunde-kurrikulum onder die knie het? Verder veroorsaak die verlaagde slaagsyfer van 30% en die graadtoelatings

dat kandidate ’n skewe beeld van hul Wiskundige vermoëns en moontlike toekomstige beroepe het. Hoewel kandidate dalk Wiskunde in matriek geslaag het en voldoen aan die toelatingsvereistes vir skaars beroepe, is daar geen waarborg dat hulle deur tersiêre instansies gekeur sal word vir hierdie studierigtings nie. Daar word dus foutiewelik ’n verwagting by kandidate geskep, wat vererger word deur die belofte van gratis onderwys.

As grafiek 5 en 6 met mekaar verge-lyk word, is dit duidelik dat die balans in Afrikaanse skole meer ewewigtig is. Hier het 44% van die matrikulante wat die eksamen afgelê het, tussen

50-100% behaal en 56% het minder as 50%-vakkennis.

Kwessie van balans

GRAFIEK 5: Nasionale slaagsyfer vir Wiskunde: 50%-vakkennis.

GRAFIEK 6: Afrikaanse skole se slaag-syfer vir Wiskunde: 50%-vakkennis.

NASIONAAL AFRIKAANSE SKOLE

0-49% 50-100% 0-49% 50-100%

80%

20%56% 44%

Wetenskappe: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd7Die DBO het die afgelope paar jaar baie klem gelê op die verbetering van welvaartskeppende vakke en pogings om die slaagsy-

fer te verbeter, het vrug gedra, veral in die geval van Fisiese Wetenskappe waar die nasionale slaagsyfer vanaf 58.6% in 2015 drasties verbeter het tot 75.5% in 2019. Die slaagsyfer in Afrikaanse skole het ook tot 88.2% verbeter. Die nasionale slaagsyfer

van Lewenswetenskappe het ook ’n merkbare verbetering getoon tot 76.3% in 2018, maar in 2019 teruggesak tot 72.3%. Daarenteen het die slaagsyfer van Lewenswetenskappe in Afrikaanse skole van 83.8% in 2015 gedaal tot 72.2% in 2019.

NASIONALE SKOLE AFRIKAANSE SKOLE

JAARLEWENS-

WETENSKAPPESLAAGSYFER

FISIESEWETENSKAPPESLAAGSYFER

LEWENS-WETENSKAPPESLAAGSYFER

FISIESEWETENSKAPPESLAAGSYFER

2015 70.4% 58.6% 83.8% 75.9%

2016 70.5% 62.0% 84.7% 79.2%

2017 74.4% 65.1% 82.9% 78.2%

2018 76.3% 74.2% 80.1% 87.3%

2019 72.3% 75.5% 72.2% 88.2%

TABEL 9: Vergelyking van die slaagsyfer van Lewenswetenskappe en Fisiese Wetenskappe in nasionale skole met Afrikaanse skole: 2015 tot 2019.

Styging Daling

Wiskunde-slaagsyfer: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd

Kwessie van balans

Wetenskappe: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd

só vaar leerders met syfers

Vanjaar se Wiskunde-uitslae het geensins verbeter nie, maar aan die ander kant ook nie noemenswaardig verswak nie. Ongeveer 14 100 minder leerders het Wiskunde geneem, terwyl sowat 6 300 meer Wiskundige Geletterdheid geneem het. Dit was goed om Wiskunde onder die lys van onaangepaste vakke te sien, maar die uitslae dui steeds op pro-

bleme. Uitdagings lê veral in die gehalte van onderwys, die vaktaal en sleutelbegrippe wat leerders moeilik verstaan. Sedert 2013 het die getal onderskeidings bykans gehalveer en die slaagsyfer met 4.5% gedaal.

JAARGETAL

KANDIDATE GESKRYF

GETAL WAT WISKUNDE

NEEM% GETAL

GESLAAG %GETAL

ONDER-SKEIDINGS

%

2012 511 152 225 874 44.2% 121 970 54.0% 6 591 2.9%

2013 562 112 241 509 43.0% 142 666 59.1% 8 217 3.4%

2014 532 860 225 458 42.3% 120 523 53.5% 7 216 3.2%

2015 644 536 263 903 40.9% 129 481 49.1% 7 791 3.0%

2016 610 178 265 810 43.6% 135 958 51.1% 8 070 3.0%

2017 534 484 245 103 45.9% 127 197 51.9% 6 726 2.7%

2018 512 735 233 858 45.6% 135 638 58.0% 5 820 2.5%

2019 504 303 222 034 44.0% 121 179 54.6% 4 415 2.0%

TABEL 10: Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2012 tot 2019.

Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem en slaagsyfer: 2012 tot 20191

Styging Daling

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

PER

SEN

TASI

E

GRAFIEK 7: Nasionale Wiskunde-slaagsyfer: 2012 tot 2019.

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

WISKUNDE-SLAAGSYFER: 2012 TOT 2019

54.0% 59.1% 53.5% 49.1% 51.1% 51.9% 58.0% 54.6%

Daar is ‘n duidelike migrasie van leerders vanaf suiwer Wiskunde na Wiskundige

Geletterdheid. Hoewel dié gewilde vak matriekuitslae

en graadtoelatings opstoot, is dit nie noodwendig die

beste keuse vir ‘n leerder nie. Leerders wat nie Wiskunde neem nie, word outomaties

verhoed om ‘n graad in Finansies, Medies,

Ingenieurswese, Fisika, Chemie of IT by die meeste

tersiêre instellings te studeer.

Swak skuif!

Wiskunde

B L A D S Y 20

2019GETAL

KANDIDATE GESKRYF

% GETALGESLAAG %

GETALONDER-

SKEIDINGS%

Wiskunde 222 034 42.0% 121 179 54.6% 4 415 2.0%

Wiskundige Geletterdheid 298 607 57.0% 240 816 80.6% 6 280 2.1%

Tegniese Wiskunde 9 670 1.0% 4 125 42.3% 75 0.7%

TABEL 11: Vergelyking tussen prestasies in Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 2019.

Kandidate met Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 20192

Die Vereniging vir Afrikaanse Wiskunde-onderwysers (VAW) het sy misnoeë uitgespreek oor die uitslae van Tegniese Wiskunde. ’n Skamele 75 onderskeidings is behaal uit die 9 670 kandidate wat die eksamen afgelê het. Dit beteken minder as 1% van die leerders wat Tegniese Wiskunde neem, het ’n onderskeiding behaal. Die vak se doelstelling om

’n meer toegepaste weergawe van sy suiwer Wiskunde-eweknie te wees, word nie behaal nie en word ’n onbillike hoë hekkie waaroor leerders moet spring wat as ambagslui opgelei wil word.

PROVINSIEGETAL

KANDIDATE GESKRYF

PERSENTASIEGESLAAG

VAK-GEMIDDELD

Oos-Kaap 35 270 41.8% 27.4%

Vrystaat 9 886 68.5% 38.6%

Gauteng 35 412 67.8% 38.2%

KwaZulu-Natal 57 882 48.5% 30.0%

Limpopo 34 148 53.1% 30.5%

Mpumalanga 22 621 51.6% 32.9%

Noordwes 8 783 62.2% 35.2%

Noord-Kaap 2 613 56.6% 33.7%

Wes-Kaap 15 419 70.2% 36.9%

NASIONAAL 222 034 54.6% 32.5%

TABEL 12: Verspreiding van Wiskunde-prestasie per provinsie: 2019.

Verspreiding van Wiskunde-prestasie per provinsie: 20193

Die Wes-Kaap behaal weer die hoogste slaagsyfer met meer as 70% van die leerders wat 30% vir Wiskunde behaal. Die Vrystaat en Gauteng is volgende op die lys, albei met ’n slaagsyfer van meer as 60%. Wanneer die vakgemiddeld eerder as die slaagsyfer van Wiskunde in ag geneem word, lyk die prentjie somber. Die nasionale vakgemiddeld volgens die

DBO is 32.3% vir Wiskunde, wat beteken dat die land as geheel naelskraap dié belangrike vak slaag. Die Oos-Kaap se vakgemiddeld is minder as die (reeds buitensporig lae) 30%-slaagsyfer vir dié gewigtige welvaartskeppende vakrigting.

32.5% Minder as ‘n derde van die matrikulante wat die Wiskunde- eksamen afgelê het, slaag dié gewigtige welvaarskeppende vakrigting.

B L A D S Y 21

Kandidate met Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 2019

Verspreiding van Wiskunde-prestasie per provinsie: 2019

moedertaalsprekers sit skouer aan die wielAfrikaans Huistaal

Vergelyking tussen die topvyf-huistale met die meeste kandidate: 20191HUISTAAL

GETALKANDIDATE

GESKRYF

GETAL GESLAAG

%GESLAAG

VAKGE-MIDDELD

GETALONDER-

SKEIDINGS% ONDER-SKEIDINGS

Afrikaans 46 647 44 392 95.1% 52.8% 2 150 4.60%

Engels 108 483 99 843 90.7% 54.0% 3 444 3.17%

IsiZulu 148 231 147 042 99.0% 63.5% 4 316 2.91%

IsiXhosa 84 734 84 511 99.6% 66.8% 4 197 4.95%

Sepedi 69 809 68 559 97.8% 63.5% 549 0.78%

TABEL 13: Vergelyking tussen topvyf-huistale: 2019.

Dit is wonderlik om te sien dat Afrikaans Huistaal se persentasie onderskeidings teenoor Engels, IsXhosa en Sepedi ver-beter het. Afrikaans Huistaal se onderskeidings het van 3.9% na 4.6% toegeneem. Dit is opmerklik dat beide Afrikaans Huistaal en Engels Huistaal se vakgemiddeld en slaagpersentasie laer is as dié van die inheemse Afrika-tale. Hierdie

twee tale word op ’n vergelykbare, hoë standaard aangebied en op hierdie hoër vlak het leerders wat Afrikaans Huistaal neem die oorhand.

Die laer prestasie van Engels Huistaal kan waarskynlik toegeskryf word aan die feit dat meer leerders wat Engels Huistaal neem, nie moedertaalsprekers van Engels is nie. Die verskil in prestasie beeld dus die invloed van moedertaalonderrig op ’n eenvou- dige manier uit. Dit is betreuringswaardig dat 73% van alle leerders wat in 2019 matriek geskryf het, nie die voordeel kon geniet om die belangrikste eksamen van hul skoolloopbaan in hul moedertaal te kon aflê nie. Afrikaans is naas IsiXhosa die taal waar die persentasie onderskeidings die hoogste is. Dit getuig van die toewyding en gehalte van Afrikaans Huistaal-onderwysers.

Suid-Afrika is die mees suksesvolle geïndustrialiseerde land in Afrika as gevolg

van MOEDERTAALONDERWYS en die feit dat Afrikaanse onderwysers ook ‘n ROEPINGS-

BESEF oordra aan leerders, wat suurdeeg na alle terreine van die samelewing.

~ Lawry Schlemmer ~

B L A D S Y 22

100%

95%

90%

85%

80%

PER

SEN

TASI

E

GRAFIEK 8: Vergelyking van die slaagpersentasie in die topvyf-huistale: 2019.

Afrikaans Engels IsiZulu IsiXhosa Sepedi

VERGELYKING VAN DIE SLAAGPERSENTASIE IN TOPVYF-HUISTALE

95.1% 90.7% 99.0% 99.6% 97.8%

PROVINSIE GETAL KANDIDATE GESKRYF

GETALONDERSKEIDINGS

%VAKGEMIDDELD

Oos-Kaap 4075 62 52.8%

Vrystaat 3 059 88 47.2%

Gauteng 9 378 768 51.3%

KwaZulu-Natal 687 25 54.1%

Limpopo 1 074 78 54.1%

Mpumalanga 2 100 73 56.1%

Noordwes 2 294 88 51.1%

Noord-Kaap 5 177 30 50.6%

Wes-Kaap 18 803 938 50.5%

NASIONAAL 46 647 2 150 52.8%

TABEL 14: Vergelyking tussen die provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal: 2019.

Vergelyking tussen provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal: 20192

Daar was ’n afname in die getal kandidate wat in 2019 Afrikaans Huistaal geskryf het. Ten spyte daarvan het die gemiddel-de prestasie van die land se skole min of meer konstant gebly en selfs verbeter. Ses provinsies se getal onderskeidings het toegeneem en drie s’n het afgeneem. Die nasionale gemiddeld vir Afrikaans Huistaal was 52.8%.

Die Wes-Kaap en Gauteng het die grootste getal onderskeidings, terwyl Mpumalanga se vakgemiddeld die hoogste is.

B L A D S Y 23

Vergelyking tussen provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal: 2019

Ander kernvakke

Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2019180%

75%

70%

65%

60%

55%

50%

45%

SLA

AG

PER

SEN

TASI

E

GRAFIEK 9: Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2019.

Rekeningkunde Lewenswetenskappe Fisiese Wetenskappe Besigheidstudies

SLAAGPERSENTASIE IN VIER KERNVAKKE: 2015 TOT 2019

2015 2016 2017 2018 2019

Rekeningkunde2Die SOS wil sy tevredenheid met 2019 se Rekeningkunde-vraestelle en -uitslae uitspreek. Die nasionale slaagpersentasie

het met 5.9% gestyg en staan op ’n gesonde 78.4%. Dit was in 2019 wel moeiliker as in die verlede om ’n onderskeiding in dié vak te behaal. Die Rekeningkunde-vraestel het vrae gehad wat sterk Wiskundige onderleg vereis het. Die kandi-

date wat Wiskundige Geletterdheid geneem het, het gesukkel met dié tipe vrae. Sedert 2016 het die aantal kandidate wat Reke- ningkunde as vak neem, met 37.8% afgeneem en dit daal steeds jaarliks. Die afname kan moontlik toegeskryf word aan die aan-beveling wat gemaak word dat Rekeningkunde slegs saam met Wiskunde geneem moet word. Kandidate wat met Wiskunde sukkel, kies dus om ook Rekeningkunde as vak te los. Skole sukkel om goed gekwalifiseerde Rekeningkunde-onderwysers te vind. Gerugte dat universiteite kandidate wat Rekeningkundige rigtings wil studeer, afraai om Rekeningkunde op skool te neem, dra verder by tot die afname in leerders wat dié vak neem. Rekeningkunde se inhoud sal wel aangepas moet word om tred te hou met die eise van die tyd deur meer klem te plaas op kriptiese ontleding en die interpretasie van inligting. Indien die grondbeginsels van Rekeningkunde nie behoorlik in graad 8 en 9 vasgelê en die belangstelling nie behoorlik aangewakker word nie, sal Rekeningkunde se getalle bly daal.

al minder matrikulante neem dié vier kernvakke

B L A D S Y 24

Lewenswetenskappe3Lewenswetenskappe word gesien as ’n kernvak en vorm ’n belangrike skakel tussen Fisiese en Sosiale Wetenskappe.

Daarom is dit kommerwekkend dat daar ’n beduidende afname is in die aantal leerders wat die vak elke jaar neem. In 2019 het 301 037 leerders die eksamen afgelê – 47 039 minder as verlede jaar. Daar is wel ’n toename in die getal onder-

skeidings wat in 2019 verwerf is. ’n Totaal van 8 525 leerders het in 2019 onderskeidings behaal, in vergelyking met 6 121 in 2018.

Fisiese Wetenskappe4In 2019 het slegs 164 478 leerders die Fisiese Wetenskappe-vraestel afgelê. Dit beteken dat daar sedert 2015 ’n skerp af-

name van 28 711 was teenoor die 193 189 wat in 2018 dié vak geneem het. ’n Verdere bron van kommer is die konstante afname in leerders wat Fisiese Wetenskappe op skool neem sedert 2015. Die slaagpersentasie het wel sedert 2015 toege-

neem met 16.9% tot 75.5% in 2019, terwyl die persentasie onderskeidings met 1.6% toegeneem het tot 4.7%.

Besigheidstudies5Die uitslae van Besigheidstudies was aansienlik beter ná rampspoedige syfers in 2018. Die vraestel was gebalanseerd

en leerders het toegang gehad tot alle nodige hulpbronne danksy die SOS se vertaling van die DBO se Mind the Gap- handleidings. Daar is egter min onderskeidings en toppresterende skole het steeds ’n ongehoorde aantal druipelinge

opgelewer. Sommige skole se jaarpunte en finale punte verskil aansienlik. Die feit dat topkandidate onderskeidings in moeilike vakke soos Rekeningkunde en Fisiese Wetenskappe kan verwerf, maar skaars 60% in Besigheidstudies behaal, dui daarop dat daar by sekere sentrums steeds probleme met die merkproses was.

Om Afrikaanse skole se UITNEMENDE STANDAARD te behou en uit te bou vir toekomstige geslagte, moet skoolgemeenskappe op ‘n nuwe manier

voortbou op die TRADISIE van ouerbetrokkenheid, ywer en vrygewigheid.~ Dr. Dirk Hermann, Bestuurshoof: Solidariteit ~

B L A D S Y 25

71.0%Die slaagpersentasie vir Besigheidstudies. 2 321 kandidate (1.2%) het ‘n onderskeiding behaal.

60 364Soveel minder matrikulante het in 2019 die Rekeningkunde-vraestel geskryf as in 2015.

JAAR REKENING- KUNDE

LEWENS-WETENSKAPPE

FISIESEWETENSKAPPE

BESIGHEID-STUDIES

2015

Getal kandidate geskryf 140 474 348 076 193 189 247 822

Getal geslaag 83 747 245 164 113 121 187 485

Getal onderskeidings 5 820 9 325 5 903 5 670

Persentasie geslaag 59.6% 70.4% 58.6% 75.7%

Persentasie onderskeidings 4.1% 2.7% 3.1% 2.3%

2016


Getal geslaag 89 507 245 070 119 427 173 195




2017


Getal geslaag 68 318 236 809 116 862 139 386




2018


Getal geslaag 65 481 236 584 127 919 124 618




2019


Getal geslaag 62 796 217 729 124 237 132 571




TABEL 15: Uitslae in kernvakke: 2015 tot 2019.

Opsommende syfers in vier kernvakke: 2015 tot 20196

B L A D S Y 26

TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE ONDERSKEIDINGS LANDWYD

PROVINSIE SKOOL GETAL KANDIDATE

GETAL(80%-100%)

ONDERSKEI- DINGS PER KANDIDAAT

1 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 226 811 3.59

2 Gauteng Hoërskool Garsfontein 368 783 2.13

3 Gauteng Hoërskool Menlopark 317 737 2.32

4 Gauteng Hoërskool Waterkloof 344 723 2.10

5 Oos-Kaap St Johns College 441 680 1.54

6 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 166 614 3.70

7 Wes-Kaap Westerford High School 173 614 3.55

8 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 212 570 2.69

9 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 338 567 1.68

10 Limpopo Mbilwi Secondary 434 530 1.22

11 Wes-Kaap Bishops 150 497 3.31

12 KwaZulu-Natal Durban Girls’ High School 224 493 2.20

13 Gauteng Hoërskool Noordheuwel 304 493 1.62

14 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 244 492 2.02

15 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 202 489 2.42

16 Wes-Kaap Fairmont High School 291 479 1.65

17 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 132 476 3.61

18 Wes-Kaap Rhenish Girls’ High School 149 475 3.19

19 Wes-Kaap Adams College 275 475 1.73

20 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 235 474 2.02

V ir die verslag is twee top 20-tabelle opgestel: A-LYS – Skole met die meeste onderskeidings per vak (groter skole word hier bevoordeel); B-LYS – Skole met die hoogste persentasie onderskeidings van leerders wat die vak geneem het. Die lyste sluit alle skole in wat die NSS in 2019 geskryf het. Afrikaanse skole is met ‘n asterisk aangedui. Vakgemiddelde is

deurgaans gebaseer op die syfers soos deur die DBO verskaf.

TABEL 16 (A): Skole met die meeste onderskeidings.

A

Nege van die 20 skole met die meeste onderskeidings, is Afrikaanse skole. Sien ook definisie op bladsy 15. Slegs

skole met 15 matrieks of meer per vak verskyn op die lyste.*

Skole wat die meeste onderskeidings landwyd behaal het1

dié skole se matrieks gee die pas aanToppresteerders

B L A D S Y 27

TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE ONDERSKEIDINGS PER KANDIDAAT


GETAL(80%-100%)


1 KwaZulu-Natal Eden College Durban 34 135 3.97

2 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 93 365 3.92

3 Gauteng Beth Jacobs Girls’ High School 21 81 3.86

4 Wes-Kaap Springfield Convent Of The Holy Rosary

80 298 3.73

5 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 166 614 3.70

6 Wes-Kaap Herzlia High School 144 419 3.68

7 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 132 476 3.61

8 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 226 811 3.59

9 Wes-Kaap Westerford High School 173 614 3.55

10 Wes-Kaap Bishops 150 497 3.31

11 Wes-Kaap Rhenish Girls’ High School 149 475 3.19

12 Wes-Kaap Star College – Cape Town 25 77 3.08

13 Gauteng The Torah Academy Primary And High School

23 67 2.91

14 Wes-Kaap Michael Oak Waldorf School 22 64 2.91

15 Wes-Kaap Hoër Meisieskool La Rochelle 109 314 2.88

16 Wes-Kaap Star College – Bridgetown 43 123 2.86

17 KwaZulu-Natal Star College – Durban 110 311 2.83

18 KwaZulu-Natal Al-Falaah College 77 216 2.81

19 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 163 457 2.80

20 Wes-Kaap Wynberg Girls’ High School 160 437 2.73

TABEL 16 (B): Skole met die meeste onderskeidings.

B

Drie van die 20 skole met die meeste onderskeidings per kandidaat, is Afrikaanse skole. *

B L A D S Y 28

TOP 20- KLEIN SKOLE MET DIE MEESTE ONDERSKEIDINGS LANDWYD


GETAL(80%-100%)


1 Wes-Kaap Somerset West Private School 19 38 2.00

2 Vrystaat Villiers Gekombineerde Skool 4 8 2.00

3 Noord-Kaap Hoërskool Hopetown 17 31 1.82

4 Vrystaat Staatspresident Swart Gekombineerde Skool 31 54 1.74

5 Wes-Kaap Valsbaai Hoërskool 11 16 1.45

6 Vrystaat Wilgerivier Gekombineerde Skool 38 52 1.37

7 Vrystaat Bultfontein Gekombineerde Skool 21 22 1.05

8 Noordwes Stella High School 20 20 1.00

9 Noord-Kaap Hoërskool Martin Oosthuizen 37 35 0.95

10 Vrystaat VredeGekombineerde Skool 17 15 0.88

11 Gauteng Gereformeerde SkoolDirk Postma 36 31 0.86

12 Wes-Kaap Pionierskool 6 5 0.83

13 Vrystaat Zastron Gekombineerde Skool 19 15 0.79

14 Wes-Kaap Lutzville Hoërskool 39 30 0.77

15 Vrystaat Heilbron Gekombineerde Skool 32 24 0.75

16 Wes-Kaap Melkbosstrand Private School 20 15 0.75

17 Vrystaat Reitz Gekombineerde Skool 28 20 0.71

18 Gauteng Prinshofskool 25 16 0.64

19 Oos-Kaap Hoërskool P.J. Olivier 26 16 0.62

20 Noordwes Ventersdorp High School 9 5 0.56

Klein skole* wat die meeste onderskeidings landwyd behaal het2

TABEL 17: Klein skole met die meeste onderskeidings.

Klein skole word gedefinieer as skole met minder as 40 leerders in matriek. Al die klein

skole op dié lys, is Afrikaanse skole. *PIONIERSKOOL en PRINSHOFSKOOL, albei

skole vir leerders met spesiale behoeftes, is deel van die lys van top 20- klein skole landwyd – voorwaar ‘n merkwaardige prestasie!

B L A D S Y 29

Top 20-skole gemeet in vier kernvakke3PROVINSIE SKOOL WISKUNDE

REKENING-KUNDE

LEWENS-WETEN-SKAPPE

FISIESE WETEN-SKAPPE

SOM VAN 4 KERN-

VAKKE SE ONDER-

SKEIDINGS

1 Gauteng Hoërskool Menlopark 44 36 36 64 180

2 Wes-Kaap Westerford High School 41 15 63 52 171

3 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 36 33 38 46 153

4 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 52 33 20 46 151

5 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 37 39 37 36 149

6 Wes-Kaap Bishops 59 5 39 38 141

7 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 22 29 45 40 136

8 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High 57 17 14 45 133

8 Gauteng Hoërskool Garsfontein 21 34 42 36 133

9 Oos-Kaap St Johns College 15 15 72 28 130

10 KwaZulu-Natal Adams College 19 32 39 37 127

11 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 41 28 26 31 126

12 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 29 9 60 27 125

13 Gauteng Hoërskool Waterkloof 38 19 12 45 114

14 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 35 18 24 34 111

14 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 31 20 22 38 111

15 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 24 20 33 29 106

15 Gauteng Pretoria High School For Girls 26 13 45 22 106

16 Gauteng Parktown Girls’ High School 21 13 39 31 104

16 Gauteng Pretoria Boys’ High School 28 13 20 43 104

TABEL 18: Top 20-skole met die beste prestasie in vier kernvakke.

Nege van die 20 skole met die meeste onderskeidings in die vier kernvakke, is Afrikaanse skole. *

B L A D S Y 30

TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE WISKUNDE-ONDERSKEIDINGS


GETAL(80%-100%)

ONDER-SKEIDINGS PER GROEP

VAK-GEMIDDELD

1 Wes-Kaap Bishops 120 59 49.17% 72.1%

2 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 134 57 42.54% 70.5%

3 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 193 52 26.94% 67.6%

4 Gauteng Hoërskool Menlopark 227 44 19.38% 59.0%

5 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 133 41 30.83% 67.4%

6 Wes-Kaap Westerford High School 143 41 28.67% 67.8%

7 Gauteng Hoërskool Waterkloof 217 38 17.51% 63.5%

8 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High 201 37 18.41% 57.0%

9 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 151 36 23.84% 68.4%

10 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 103 35 33.98% 60.3%

11 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 163 31 19.02% 57.7%

12 Wes-Kaap SA College High School 123 30 24.39% 58.9%

13 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 142 29 20.42% 65.4%

14 Gauteng Pretoria Boys’High School 249 28 11.24% 60.2%

15 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 76 27 35.53% 74.2%

16 Gauteng Hoërskool Zwartkop 170 26 15.29% 55.8%

17 Gauteng Pretoria High SchoolFor Girls 222 26 11.71% 60.4%

18 Wes-Kaap Stellenberg Hoërskool 186 25 13.44% 54.1%

19 Wes-Kaap Herzlia High School 76 24 31.58% 72.3%

20 Wes-Kaap Paarl Gimnasium 141 24 17.02% 49.4%

21 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 183 24 13.11% 52.5%

TABEL 19 (A): Skole met die beste prestasie in Wiskunde.

Skole met die beste prestasie in Wiskunde4 A

Indien meer as een skool dieselfde getal onderskeidings behaal het, word die rangorde bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per groep. 11 van die skole met die meeste onderskeidings in Wiskunde, is Afrikaanse skole.

*

B L A D S Y 31

Skole met die beste prestasie in Wiskunde

TOP 20 MET DIE MEESTE WISKUNDE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD

1 Wes-Kaap Bishops 120 59 49.17% 72.1%

2 Wes-KaapRondebosch

Boys’ High School 134 57 42.54% 70.5%



5 Wes-Kaap Springfield Convent Of The Holy Rosary 59 19 32.20% 70.3%


7 KwaZulu-Natal Eden College Durban 32 10 31.25% 73.7%




11 Gauteng Hoërskool Randburg 45 12 26.67% 63.8%

12 Wes-Kaap Star College – Bridgetown 38 10 26.32% 68.8%

13 Wes-Kaap Porterville Hoërskool 19 5 26.32% 57.5%

14 Gauteng Pretoria Muslim Trust Sunni School 19 5 26.32% 66.0%

15 Wes-Kaap Jan van RiebeeckHoërskool 36 9 25.00% 62.4%

16 Gauteng Azaadville Muslim School 24 6 25.00% 69.8%


18 Gauteng Hoërskool Overkruin 74 18 24.32% 61.0%


20 Wes-Kaap Star College – Cape Town 21 5 23.81% 66.5%

TABEL 19 (B): Skole met die beste prestasie in Wiskunde.

B

Die rangorde word bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per groep. Agt van die skole

met die meeste Wiskunde-onderskeidings as persen-tasie van die matriekgroep, is Afrikaanse skole.

*70%van die skole met die meeste onderskeidings in Wiskunde, is in die Wes-Kaap geleë.

B L A D S Y 32

Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal5 TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE AFRIKAANS HUISTAAL-ONDERSKEIDINGS


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD






6 Gauteng Hoërskool Garsfontein 368 61 16.58% 67.2%


8 Wes-Kaap Durbanville Hoërskool 188 52 27.66% 62.6%

9 Wes-Kaap Paarl Gimnasium 226 39 17.26% 65.5%

10 Gauteng Afrikaanse Hoër Seunskool 231 38 16.45% 65.9%


12 Gauteng Hoërskool Eldoraigne 245 32 13.06% 63.2%

13 Gauteng Hoërskool Monument 216 29 13.43% 59.9%

14 Wes-Kaap Hoër MeisieskoolPaarl 58 28 48.28% 77.3%


16 Wes-Kaap Hoërskool Centurion 160 24 15.00% 62.2%

17 Gauteng Bellville Hoërskool 204 24 11.76% 64.4%

18 Limpopo Hoërskool Pietersburg 206 24 11.65% 59.6%

19 Wes-Kaap Punt Hoërskool 163 22 13.50% 64.4%

20 Wes-Kaap Swartland Hoërskool 108 21 19.44% 69.1%

TABEL 20 (A): Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal.

A

Indien meer as een skool dieselfde getal onderskeidings behaal het, word die rangorde bepaal deur die persentasie

onderskeidings behaal per groep. Al die skole met die meeste onderskeidings in Afrikaans Huistaal, is Afrikaanse skole.

*

B L A D S Y 33

Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal

TOP 20 MET MEESTE AFRIKAANS HUISTAAL-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD


2 Wes-KaapBloemhof Hoër

Meisieskool 132 67 50.76% 74.6%

3 Wes-Kaap Hoër MeisieskoolPaarl 58 28 48.28% 77.3%


5 Wes-Kaap Hoër MeisieskoolLa Rochelle 58 20 34.48% 72.3%

6 Wes-Kaap Durbanville Hoërskool 188 52 27.66% 62.6%

7 Oos-Kaap Pearson Hoërskool 44 12 27.27% 68.5%


9 Wes-Kaap Montana Hoërskool 77 17 22.08% 70.7%



12 Wes-Kaap Vredendal Hoërskool 99 20 20.20% 68.0%

13 Wes-Kaap Stellenbosch Hoërskool 92 18 19.57% 67.6%

14 Wes-Kaap Swartland Hoërskool 108 21 19.44% 69.1%

15 Wes-Kaap Parel ValleiHoërskool 78 15 19.23% 73.8%

16 Wes-Kaap Hopefield Hoërskool 73 14 19.18% 68.6%

17 Wes-Kaap Piketberg Hoërskool 59 11 18.64% 67.8%

18 Wes-Kaap Overberg Hoërskool 76 14 18.42% 69.4%


20 Wes-Kaap Charlie HofmeyrHoërskool 103 18 17.48% 65.8%

TABEL 20 (B): Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal.

B

Die rangorde word bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per groep. Al die skole met

die meeste Afrikaans-onderskeidings as persentasie van die matriekgroep, is Afrikaanse skole.

*AFRIKAANSE HOËR MEISIESKOOL beklee weer die topposisie in Afrikaans Huistaal met 131 onderskeidings (teenoor 101 in 2018) en 57.96% van dié matriekgroep het onderskeidings behaal.

B L A D S Y 34

Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde6 TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE REKENINGKUNDE-ONDERSKEIDINGS


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD

1 KZN Westville Boys High 85 39 45.88% 71.4%





6 KwaZulu-Natal Adams College 130 32 24.62% 69.9%

7 Gauteng Afrikaanse HoërSeunskool 97 30 30.93% 71.5%

8 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 60 29 48.33% 76.1%

9 Gauteng Al-Aqsa School 60 28 46.67% 76.2%

10 Wes-Kaap Hoërskool D.F. Malan 53 28 52.83% 77.4%

11 KwaZulu-Natal Orient Islamic 68 27 39.71% 75.8%

12 Wes-Kaap Fairbairn College 77 26 33.77% 67.7%

13 KwaZulu-Natal Durban Girls’ High 77 24 31.17% 73.8%

14 KwaZulu-Natal Al-Falaah College 52 22 42.31% 70.4%

15 Oos-Kaap Claredon Girls’High School 35 20 57.14% 77.9%


17 Wes-Kaap Hoërskool Parel Vallei 49 20 40.82% 69.6%


19 Wes-Kaap Hoër JongenskoolPaarl 52 19 36.54% 67.2%


TABEL 21 (A): Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde.

A

Indien meer as een skool dieselfde getal onder-skeidings behaal het, word die rangorde bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per

groep. Tien van die skole met die meeste onder-skeidings in Rekeningkunde, is Afrikaanse skole.

*HOËRSKOOL MENLOPARK skuif op van die vyfde posisie (getal A’s) in 2018 na die tweede plek.

B L A D S Y 35

Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde

TOP 20 MET MEESTE REKENINGKUNDE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD


2 GautengAfrikaanse Hoër

Meisieskool 47 33 70.21% 82.1%

3 Mpumalanga Middelburg Muslim School 15 9 60.00% 67.5%

4 Wes-KaapRondebosch

Boys’ High School 29 17 58.62% 77.4%

5 Oos-Kaap Claredon Girls’High School 35 20 57.14% 77.9%



8 KwaZulu-Natal Star College 30 15 50.00% 73.0%

9 Mpumalanga Hoërskool Nelspruit 31 15 48.39% 76.3%

10 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High 60 29 48.33% 76.1%

11 Gauteng Johannesburg Muslim School 25 12 48.00% 75.2%


13 Gauteng Hoërskool Overkruin 19 9 47.37% 75.3%

14 Wes-Kaap Langenhoven Gimnasium 19 9 47.37% 64.6%


16 Gauteng Tshwane Muslim School 15 7 46.67% 73.5%


18 Vrystaat Eunice High School 40 18 45.00% 71.8%

19 Vrystaat Bothaville Hoërskool 18 8 44.44% 66.2%

20 Wes-Kaap Hoër Meisieskool Paarl 34 15 44.12% 55.6%

TABEL 21 (B): Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde.

B

Die rangorde word bepaal deur die persentasie onder-skeidings behaal per groep. Agt van die skole met die meeste Rekeningkunde-onderskeidings as persenta-

sie van die matriekgroep, is Afrikaanse skole.

*

B L A D S Y 36

TABEL 22 (A): Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe.

Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe7 TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE FISIESE WETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGS


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD


2 Limpopo Mbilwi Secondary 423 53 12.53% 57.6%






8 Gauteng Pretoria Boys’ High School 226 43 19.03% 60.6%


10 Limpopo Thengwe Secondary 275 40 14.55% 52.7%

11 Wes-Kaap Bishops 82 38 46.34% 68.0%






17 Wes-Kaap Hoër Meisieskool Bloemhof 67 34 50.75% 61.8%



20 Gauteng Parktown Girls High School 106 31 29.25% 64.5%

21 Gauteng Afrikaanse Hoër Seunskool 118 31 26.27% 70.9%

A

Indien meer as een skool dieselfde getal onder-skeidings behaal het, word die rangorde bepaal deur

die persentasie onderskeidings behaal per groep. Tien van die skole met die meeste onderskeidings in

Fisiese Wetenskappe, is Afrikaanse skole.

*MBILWI SECONDARY in Limpopo het ‘n reuse-aantal (423) matrieks gehad wat Fisiese Wetenskappe geneem het. Dié groep het 53 onderskeidings behaal. Dit is merkwaardig dat hulle ‘n normale vakgemiddeld kon handhaaf met soveel leerders.

B L A D S Y 37

Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe

TABEL 22 (B): Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe.

TOP 20 MET MEESTE FISIESE WETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD



3 Wes-Kaap Star College –Cape Town 15 8 53.33% 68.6%

4 KwaZulu-Natal Zakariyya Muslim School 17 9 52.94% 78.5%




8 Wes-Kaap Bishops 82 38 46.34% 68.0%



11 Wes-Kaap Charlie HofmeyerHoërskool 27 12 44.44% 76.6%



14 KwaZulu-Natal Orient Islamic School 62 25 40.32% 71.1%



17 Gauteng Jiyana Secondary School 15 6 40.00% 77.5%


19 KwaZulu-Natal Al-Falaah College 43 17 39.53% 74.1%


B

Die rangorde word bepaal deur die persentasie onder-skeidings behaal per groep. Ses van die skole met

die meeste Fisiese Wetenskappe-onderskeidings as persentasie van die matriekgroep, is Afrikaanse skole.

*

B L A D S Y 38

TABEL 23 (A): Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe.

Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe8 TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE LEWENSWETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGS


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD

1 Oos-Kaap St Johns College 434 72 16.59% 62.1%


3 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 107 60 56.07% 74.3%

4 KwaZulu-Natal Durban Girls’ High School 214 53 24.77% 64.8%


6 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 172 45 26.16% 68.6%


8 Limpopo Mbilwi Secondary 427 42 9.84% 56.4%

9 Wes-Kaap Bishops 105 39 37.14% 70.6%

10 Gauteng Parktown Girls’ High School 168 39 23.21% 65.2%



13 KwaZulu-Natal Pietermaritzburg Girls’ High School 206 38 18.45% 67.9%



16 Wes-Kaap Wynberg Girls’ High School 139 36 25.90% 65.7%



19 Wes-Kaap Hoërskool Parel Vallei 182 33 18.13% 58.0%

20 Oos-Kaap Toli Senior Secondary School 255 33 12.94% 59.7%

A

Indien meer as een skool dieselfde getal onderskeidings behaal het, word die rangorde bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per groep. Vyf van die skole met die meeste onderskeidings in Lewenswetenskappe, is Afrikaanse skole. *

B L A D S Y 39

Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe

TABEL 23 (B): Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe.

TOP 20 MET MEESTE LEWENSWETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD

1 Gauteng Beth Jacobs Girls’ High School 19 15 78.95% 82.5%



4 Wes-KaapRustenburg Girls’

High School 170 60 56.07% 74.3%

5 Wes-Kaap Parklands College 20 10 50.00% 76.5%

6 Wes-Kaap Springfield Convent Of The Holy Rosary 53 25 47.17% 69.5%

7 KwaZulu-Natal Maritzburg Muslim School 35 16 45.71% 71.8%

8 Wes-Kaap Star College –Cape Town 22 10 45.45% 66.3%



11 KwaZulu-Natal Zakariyya Muslim School 32 14 43.75% 69.3%

12 Gauteng Hoërskool Linden 57 24 42.11% 68.2%




16 Wes-Kaap Bishops 105 39 37.14% 70.6%

17 KwaZulu-Natal Sathya SaiChatsworth 19 7 36.84% 63.4%


19 Wes-Kaap Rosebank Progress College 20 7 35.00% 54.2%


B

Die rangorde word bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per groep. Vyf van die skole met die meeste Lewenswetenskappe-

onderskeidings as persentasie van die matriekgroep, is Afrikaanse skole. *

B L A D S Y 40

Skole met die beste prestasie in Besigheidstudies9

TABEL 24 (A): Skole met die beste prestasie in Besigheidstudies.

TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE BESIGHEIDSTUDIES-ONDERSKEIDINGS


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD


2 Wes-Kaap Fairmont High School 105 23 21.90% 60.1%

3 Gauteng AfrikaanseHoër Meisieskool 84 20 23.81% 58.8%



6 Wes-Kaap Norman HenshilwoodHigh School 133 15 11.28% 57.9%

7 Gauteng Hoërskool Akasia 161 14 8.70% 61.1%


9 Wes-Kaap Hoërskool Stellenberg 107 13 12.15% 58.1%

10 Wes-Kaap Milnerton High School 115 13 11.30% 57.9%

11 Gauteng Sutherland High School 116 12 10.34% 58.1%

12 Gauteng Rand Park High School 143 12 8.39% 56.0%

13 KwaZulu-Natal Inanda Newtown Comprehensive 94 11 11.70% 52.1%


15 KwaZulu-Natal Greenbury Secondary 126 11 8.73% 51.3%

16 KwaZulu-Natal Aena Park Secondary School 159 11 6.92% 43.6%

17 KwaZulu-Natal Queensburgh Girls’High School 74 10 13.51% 63.4%

18 KwaZulu-Natal Ubulinga Secondary 83 10 12.05% 69.6%


20 KwaZulu-Natal Orient Islamic 58 9 15.52% 64.2%

A

Indien meer as een skool dieselfde getal onder-skeidings behaal het, word die rangorde bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per

groep. Sewe van die skole met die meeste onder-skeidings in Besigheidstudies, is Afrikaanse skole.

*HOËRSKOOL WATERKLOOF spog met die meeste onderskeidings in Besigheidstudies. Die groep van 141 kandidate het 25 A’s in die matriekeindeksamen ingeryg.

B L A D S Y 41

Skole met die beste prestasie in Besigheidstudies

TABEL 24 (B): Skole met die beste prestasie in Besigheidstudies.

TOP 20 MET MEESTE BESIGHEIDSTUDIES-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE


GETAL(80%-100%)


VAK-GEMIDDELD

1 Gauteng Curtis Nkondo Secondary School 23 6 26.09% 65.4%

2 GautengAuckland Park Academy

Of Excellence 16 4 25.00% 69.9%

3 Wes-Kaap Christel House South Africa 16 4 25.00% 69.5%

4 GautengAfrikaanse

Hoër Meisieskool 84 20 23.81% 58.8%



7 Oos-Kaap Ngwayibanjwa SeniorSecondary School 18 4 22.22% 60.5%

8 Wes-Kaap Fairmont High School 105 23 21.90% 60.1%


10 Oos-Kaap Ulwazi High School 20 4 20.00% 69.4%

11 Oos-Kaap Mariazell SeniorSecondary School 15 3 20.00% 52.9%

12 KwaZulu-Natal Danville Park Girls’ High School 31 6 19.35% 62.3%

13 Limpopo St George College 21 4 19.05% 68.8%


15 Limpopo St Augustine Residential 16 3 18.75% 66.1%

16 KwaZulu-Natal Chesterville Extension S 27 5 18.52% 59.1%

17 Wes-Kaap Langenhoven Gimnasium 28 5 17.86% 63.5%

18 Gauteng Roshnee Islamic School 28 5 17.86% 52.0%


20 Wes-Kaap Cbc St John’s Parklands 17 3 17.65% 59.3%

B

Die rangorde word bepaal deur die persentasie onderskeidings behaal per groep. Drie van die skole met die meeste Besigheidstudies-onder-

skeidings as persentasie van die matriekgroep, is Afrikaanse skole. *

B L A D S Y 42

TOP 20-VAKKE MET DIE MEESTE ONDERSKEIDINGS IN 2019

VAK GETALKANDIDATE

GETALONDERSKEIDINGS

PERSENTASIEONDERSKEIDINGS

1 Lewensoriëntering 663 975 53 641 8.1%

2 Geskiedenis 154 398 8 655 5.6%

3 Lewenswetenskappe 348 076 8 511 2.4%

4 Engels Eerste Addisionele Taal 543 941 7 763 1.4%

5 Fisiese Wetenskappe 193 189 7 749 4.0%

6 Afrikaans Eerste Addisionele Taal 86 987 6 416 7.4%

7 Wiskundige Geletterdheid 388 845 6 273 1.6%

8 IsiZulu Eerste Addisionele Taal 17 204 6 042 35.1%

9 Toerisme 143 650 4 581 3.2%

10 Wiskunde 263 903 4 409 1.7%

11 IsiZulu Huistaal 166 403 4 202 2.5%

12 IsiXhosa Huistaal 95 694 4 009 4.2%

13 Rekeningkunde 140 474 3 867 2.8%

14 Engels Huistaal 111 785 3 441 3.1%

15 Tshivenda Huistaal 20 301 3 336 16.4%

16 Besigheidstudies 247 822 2 767 1.1%

17 Geografie 303 985 2 753 0.9%

18 Afrikaans Huistaal 53 799 2 150 4.0%

19 Ingenieursgrafika en ontwerp (IGO) 30 182 1 402 4.6%

20 Rekenaartoepassingstegnologie 38 359 1 312 3.4%

TABEL 25: Top 20-vakke met die meeste onderskeidings: 2019.

Top 20-vakke met die meeste onderskeidings: 201910

B L A D S Y 43

Top 20-vakke met die meeste onderskeidings: 2019 Gevolgtrekkingsmatriekuitslae in ‘n neutedop‘n Matrieksertifikaat is die EERSTE BOUSTEEN op leerders se loopbaanpad. Goeie uitslae en die regte vakkeuses gee aan matrikulante ‘n GOEIE WEGSPRINGPLEK vir hul studies en ‘n VOORSPRONG IN DIE WERKPLEK daarna. Die nasionale slaagsyfer het in 2019 vir die vierde opeenvolgende jaar verhoog sedert die implementering van die KABV (Kurrikulum-asses-seringsbeleidsverklaring) in 2014. Aangesien UITNEMENDE SKOLE se slaagsyfer die afgelope twee dekades bestendig digby 100% is, dui die stygende slaagsyfer op beter uitslae van die groot aantal onderpresterende skole in die land.

• Toppresterende skole in Suid-Afrika – waaronder meeste Afrikaanse hoërskole – lewer in 2019 nie net ’n indruk-wekkende aantal onderskeidings op nie, maar handhaaf ’n gesonde gemiddeld. Die gesonde bestuur van die Wes-Kaapse Departement van Onderwys is sigbaar in die groot aantal topprestasies uit dié provinsie.

• Afrikaanse skole se uitslae dien as inspirerende voor-beeld van die rol wat moedertaalonderrig in leerders se prestasie speel. Afrikaanse skole behaal ŉ slaagsyfer van 87.1% teenoor die nasionale slaagsyfer van 81.3%.

• Dit is onrusbarend dat die aantal kandidate wat Wiskunde neem, die afgelope drie jaar aansienlik gedaal het, terwyl Wiskunde Geletterdheid se getalle en onder-skeidings die hoogte inskiet. Dit dui daarop dat baie leerders wat die vermoë het om Wiskunde te slaag, Wiskunde Geletterdheid kies ter wille van beter uitslae. Wiskunde dien as hekwag tot die meeste studierigtings, maar spesifiek in die noodsaaklike studierigtings wat benodig word in die vierde industriële revolusie.

• Die deurvloeisyfer bly kommerwekkend: In 2008 het 1 090 254 nuwe Graad 1-leerders hul skoolloopbaan begin, maar in 2019 slaag slegs 409 906 leerders die Nasionale Senior Sertifikaat. Dit kom neer op ’n deur-vloeisyfer van 37.6% van leerders wat hul skoolloopbaan binne die voorgeskrewe tyd voltooi.

• Die reuse-verhoging in die slaagsyfers van drie onder-presterende provinsies, is onverklaarbaar: • Die Oos-Kaap se slaagsyfer styg van 56.8% in 2015

tot 76.5% in 2019 (20.3%); KwaZulu-Natal styg van 60.7% in 2016 tot 81,3% (20.6%); en Limpopo styg van 65.9% tot 73,2% (7.3%). Watter strategieë word gebruik om dié hoër slaagsyfer te behaal? Is dit beter onderwysopleiding, beter klaskamerpraktyke of word punte kunsmatig gelig? Hierdie provinsies toon ook die grootste styging in Wiskunde Geletterdheidgetalle,

hoër slaagsyfers in Wiskunde Geletterdheid, asook leerders wat uitval tussen die eksamenregistrasie in Januarie en die geskrewe eksamen in November.

• Skole doen baie moeite om ’n 100%-slaagsyfer te handhaaf. Meervoudige eksamengeleenthede (straddling of MEO) bied aan skole die geleentheid om sukkelende leerders uit die berekening te haal. Minder as 30% van hierdie leerders het egter die tweede eksamengeleentheid geslaag. Om dié rede word dit uitgefaseer en is die laaste geleentheid vir leerders om die res van hul vakke te skryf, in Junie 2020.

• Die aantal B-graadtoelatings het met 3.3% verbeter, hoofsaaklik danksy die verlaging in toelatingsvereistes in 2018.

• Besigheidstudies het in 2019 aansienlik beter gevaar. Die vraestel was billik en hulpbronne was tot die beskikking van alle kandidate – danksy die SOS se vertaling van Mind the Gap. Daar is egter min onderskeidings en toppresterende skole het ŉ groot aantal druipelinge opgelewer. Die feit dat topkandidate onderskeidings in moeilike vakke soos Rekeningkunde en Fisiese Wetenskappe kan verwerf, maar skaars 60% in Besigheidstudies behaal, dui daarop dat daar steeds probleme met die merkproses was.

• Kandidate wat nie Engels of Afrikaans Huistaal magtig is nie, kry outomaties 3% by hul eksamenpunt vir ELKE vak: 73.4% van die kandidate is op dié manier bevoor-deel. Dit trek die werklike prentjie van die nasionale uit-slae skeef. (Dié praktyk sou teen 2017 uitgefaseer word, maar word steeds deur die DBO toegepas.)

• Die sosialistiese voetspoor van die ANC-regering is opmerklik, ook in die matriekuitslae. Die klem verskuif van “gelyk wegspring” na “gelyk by die wenpaal”. Baie meer energie word spandeer aan onderpresteerders, terwyl weinig aandag gegee word aan die uitbou van vaardighede, uitnemendheid, leierskap en geleenthede vir topskole en -presteerders.

B L A D S Y 44

Aanbevelingshoe gemaak op pad vorentoe?Aanbevelings aan die regering en die DBO

• Gebruik die slaagsyfer as barometer, maar fokus daarop om leerders met kennis en vaardighede toe te

rus om hul plek in die ekonomie en samelewing vol te staan. Moenie standaarde verlaag ter wille van ’n hoër slaagsyfer nie.

• Skep meer geleenthede vir skoolverlaters: Verbeter uni-versiteite se deurvloeisyfers, en verhoog die standaard en kapasiteit van tegniese kolleges en beroepsopleiding.

• Moedig leerders aan om Wiskunde te neem en beloon onderwysers en skole vir goeie uitslae in welvaartskep-pende vakke soos Wiskunde, Wetenskap en

Rekeningkunde.

• Erken moedertaalonderrig as Grondwetlike reg en ideaal – die uitslae van Afrikaanse skole bevestig dit. Bevorder moedertaalonderrig daadwerklik in meer skole en ge-meenskappe.

• Die hoë uitvalsyfer en disfunksionele skole met ’n 0%-slaagsyfer, beroof leerders van ’n kans op ’n beter toekoms. Verwyder afwesige en onderpresterende skoolhoofde en onderwysers uit die stelsel, ongeag die teenstand van SADOU en politieke kaders.

• Laat vaar die beleid van verpligte progressie: Die deursit van leerders sonder die nodige vaardigheid en kennis om op te bou, het verreikende gevolge op hul latere vordering. Hierdie leerders verlaat skool dikwels voor matriek, omdat hulle nie in staat is om agterstande in te haal nie.

• Voer die instelling van die Algemene Onderwyssertifikaat deur om aan Graad 9-leerders meer moontlikhede te gee indien hulle nie ’n akademiese weg wil volg nie.

Aanbevelings aan Afrikaanse skole en gemeenskappe

• Goeie prestasie berus op deurlopende werk dwarsdeur ’n leerder se skoolloopbaan, nie net in matriek nie. Goeie matriekuitslae begin reeds in Graad 1.

• Beskerm leerders se reg op moedertaalonderrig, en koester taal as draer van sosiale identiteit en positiewe waardes, wat gebalanseerde ontwikkeling en goeie akademiese prestasie moontlik maak.

• Beplan intervensies om matriekleerders by te staan om hul punte te verbeter. Moenie net fokus op goeie punte nie, maar rus leerders toe om innoverend en probleem- oplossend te dink, sodat hulle hul plek in die werkplek van die toekoms kan vol staan.

• Moedig leerders wat oor die vermoë beskik aan om Wiskunde as vak te neem, al beteken dit meer werk en dalk minder onderskeidings.

• Wend die beste onderwysers reeds in junior grade aan om die belangstelling van leerders in Wiskunde, Wetenskap en Rekeningkunde te prikkel en ’n stewige grondslag te lê waarop matriekuitslae later berus.

• Ondersteun opvoeders wat sleutelvakke aanbied deur aan te sluit by die SOS se vakverenigings, opleiding by te woon en Die Wolkskool as aanvullende bron beskikbaar te stel.

• Skoolhoofde vervul ’n rol as mentor en moet geleentheid skep vir die deurlopende, professionele ontwikkeling van onderwysers. ’n Onderwysstelsel is net so goed soos die gehalte van sy onderwysers.

• Die sukses van Afrikaanse skole berus op ’n tradisie van goeie bestuur, toegewyde onderwysers en betrokke ouers. Koester dit en bou daarop voort.

SOS MAAK ONDERWYSERS SE LAS LIGTER

t. 012 612 0234 e. [email protected] skole.co.za

Besoek www.onderwysers.co.za Lidmaatskap strek vanaf 1 Januarie tot 31 Desember

Die SOS spog met 10 vakverenigings. Dié verenigings bied ’n tuiste vir onderwysers, waardeur hulle professionele ondersteuning en persoonlike ontwikkelingsgeleenthede ontvang.

R239 per onderwyser per vak per jaar as jou skool aansluit.R409 per vak per jaar as ŉ onderwyser individueel aansluit.

Sluit aan by een van die SOS se vakverenigings en kry toegang tot verskeie voordele:

» Werkkaarte, toetse en vraestelle » Lesbeplanning » SACE (SARO)-geakkrediteerde opleiding » Jaarlikse SOS-kongresse teen afslagtariewe

Die vakverenigings waaruit jy kan kies, is:

LV Leierskapsvereniging - skoolhoofde, adjunkhoofde en departementshoofde

AGV Grondslagfase - Graad R tot 3

AHV EBW, Rekeningkunde, Besigheidstudies en Ekonomie

GeRAT Afrikaans Huistaal

VAW Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde

WETO Natuurwetenskappe, Fisiese Wetenskappe en Lewenswetenskappe

TV IGO, Meganiese, Elektriese en Siviele Tegnologie

SW Sosiale Wetenskappe, Geskiedenis en Geografie

JAPIE Robotika en Kodering

AOV Algemene Onderwys Vakvereniging – algemene vereniging vir alle ander personeellede

VAKVERENIGINGS

BRONNE• NSC Examinations 2019: Examination Report

• NSC Examinations 2019: School Performance Report• NSC Examinations 2019: Subject Report

• DOE Education Statistics at a Glance, 2007• South African Institute for Race Relations, Education Report 2018

NAVORSERMarlien van der Westhuizen • [email protected]

HOOF: ONTWIKKELINGMelanie Buys • [email protected]

HOOF: OPLEIDINGHugo Vermeulen • [email protected]

HOOF: INNOVASIE

Valentyn van der Merwe • [email protected]

SKAKELBEAMPTESarina Prinsloo • [email protected]

GRAFIESE ONTWERP & UITLEGAksent Media • [email protected]

Hoewel die grootste sorg geneem is om die akkuraatheid van die uitslae asook hierdie verslag te verseker, mag tegniese foute ingesluip het. Kontak ons gerus indien u ‘n tegniese fout vermoed.

Te l : 0 1 2 6 1 2 0 2 3 4E - p o s : a d m i n @ s k o l e . c o . z a

s k o l e . c o . z a

besoek - afrikaans.comvan die nasionale matriekuitslae oorsig slaag druip jaar kandidate geskryf...

Documents