bemarkingstrategie en beplanning mkt306

Bemarkingstrategie en Beplanning

Skrywer: Tanya Smit

Bemarking maak ŉ groot deel van ŉ onderneming se bedryfsaktiwiteite uit. Sonder enige bemarking kan ŉ onderneming nie bestaan nie. Daarom implementeer

ondernemings strategiese bemarking in hul bedryfsaktiwite-ite. Dit help ŉ onderneming om te bepaal wat hulle langter-myn-bemarkingsdoelwitte is en hoe hulle dit gaan bereik. Hierdie vak gee ŉ oorsig van hoe bemarking geïmplemen-teer word in ŉ onderneming.

Die studiehandleiding bestaan uit ses afdelings, opgedeel in vyf studie-eenhede. In die eerste plek word ŉ oorsig oor strategiese bemarking gegee. Studie-eenheid 1 bespreek die karaktereienskappe van strategiese bemarking, wie in ŉ onderneming vir bemarking verantwoordelik is, asook die strategiese bemarkingsproses.

Studie-eenheid 2 handel oor die groot- en kleinhandelaar in strategiese bemarking. Die verskil tussen die groot- en klein-handelaar word bespreek en daar word ook gekyk na die be-langrikheid en funksies van groot- en kleinhandelaars in strate-giese bemarking, asook die verskillende tipes wat gevind word.

In Studie-eenheid 3 word elektroniese bemarking bespreek. Die studie-eenheid kyk na die verskil tussen elektroniese besigheid, elektroniese handel en elektroniese bemarking. Verder word die verskillende elektroniese kommunikasie-platforms bespreek wat ondernemings tot hul beskikking het. Daar word ook geïllustreer hoe ŉ onderneming die internet kan gebruik vir promosies, verkope, verspreiding en ver-houdingsbemarking.

Studie-eenheid 4 bespreek hoe om die huidige posisie van ŉ onderneming te evalueer; hoe om ŉ onderneming se mark-segmente en teikenmarkte te evalueer en produkposisionering te implementeer. Die laaste deel van die studie-eenheid illustreer hoe ŉ onderneming ŉ volhoubare mededingende voordeel kan verkry.

Die laaste studie-eenheid bespreek die bemarkingsplan. Die doelwitte van ŉ bemarkingsplan, probleme met die imple-metering van die bemarkingsplan en verskeie vorme van kontrole en beheer word onder die loep geneem.

www.akademia.ac.za

Bemarkingstrategie en Beplanning

MKT307 Bemarkingsbeplanning en -strategie

INHOUDSOPGAWE

Inleiding ................................................................................................................................. 6

Vakleeruitkomste .................................................................................................................. 7

Woordomskrywing vir evaluering ....................................................................................... 8

Studie-eenheid 1: Inleiding tot strategiese bemarking..................................................... 9

1.1 Studie-eenheid leeruitkomste ................................................................................... 9

1.2 Verrykende bronne ................................................................................................. 10

1.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter? .............................................................................. 10

1.4 Inleiding .................................................................................................................. 11

1.5 Wat is strategiese bemarking? ............................................................................... 12

1.5.1 Wat is strategie? .............................................................................................. 12

1.5.2 Wat is bemarking? ........................................................................................... 12

1.5.3 Wat is strategiese bemarking? ........................................................................ 14

1.6 Karaktereienskappe van strategiese bemarking .................................................... 15

1.6.1 Visie, missie, doelwitte en korporatiewe strategie ........................................... 15

1.6.2 Strategiese bemarking word gedryf deur verbruikersbehoeftes en heterogeniese markte .................................................................................................... 23

1.6.3 Strategiese bemarking fokus op segmente waar die onderneming suksesvol kan kompeteer ............................................................................................................... 23

1.6.4 Strategiese bemarking is die hele onderneming se verantwoordelikheid........ 25

1.6.5 Strategiese bemarking is dinamies ................................................................. 25

1.7 Personeel verantwoordelik vir strategiese bemarking in ŉ onderneming ............... 25

1.8 Strategiese bemarking beplanningsproses ............................................................ 26

1.8.1 Stappe in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses ............................... 27

1.9 Bemarkingsoudit ..................................................................................................... 36

1.9.1 Eksterne oudit ................................................................................................. 37

1.10 SWOT-analise ........................................................................................................ 42

1.11 Gevallestudie .......................................................................................................... 43

1.12 Samevatting ............................................................................................................ 44

1.13 Selfevaluering ......................................................................................................... 45

Studie-eenheid 2: Die rol van groot- en kleinhandelaars in strategiese bemarking .... 47

2.1 Studie-eenheid leeruitkomste ................................................................................. 47


Inhoudsopgawe Bladsy 1



2.4 Inleiding .................................................................................................................. 52

2.5 Wat is ŉ groothandelaar (wholesaler)? ................................................................... 52

2.5.1 Definisie van ŉ groothandelaar ........................................................................... 54

2.5.2 Wat maak ŉ goeie groothandelaar vir ŉ onderneming? ...................................... 54

2.5.3 Voordele vir ŉ onderneming om by ŉ groothandelaar te koop ............................ 54

2.6 Wat is ŉ kleinhandelaar? ........................................................................................ 55

2.6.1 Definisie van ŉ kleinhandelaar ............................................................................ 56

2.6.2 Wat maak ŉ goeie kleinhandelaar? .................................................................... 56

2.6.3 Voordele vir ŉ verbruiker om by ŉ kleinhandelaar te koop .................................. 56

2.7 Verskil tussen ŉ groot- en kleinhandelaar .............................................................. 57

2.8 Die belangrikheid van groot- en kleinhandelaars ................................................... 57

2.9 Funksies van ŉ groothandelaar .............................................................................. 58

2.10 Funksies van ŉ kleinhandelaar ............................................................................... 60

2.11 Tipes groothandelaars ............................................................................................ 61

2.12 Tipes kleinhandelaars ............................................................................................. 65

2.13 Gevallestudie .......................................................................................................... 79

2.14 Samevatting ............................................................................................................ 80

2.15 Selfevaluering ......................................................................................................... 81

Studie-eenheid 3: Elektroniese bemarking ..................................................................... 83

3.1 Studie-eenheid leeruitkomste ................................................................................. 83



3.4 Inleiding .................................................................................................................. 86

3.5 Definisie van elektroniese besigheid (e-business) ................................................. 87

3.5.1 Wat is elektroniese besigheid? ........................................................................... 88

3.6 Definisie van elektroniese handel (e-commerce) ................................................... 89

3.6.1 Wat is elektroniese handel? ................................................................................ 89

3.6.2 Voordele en nadele van elektroniese handel ...................................................... 91

3.7 Definisie van elektroniese bemarking (e-marketing) .............................................. 92

3.7.1 Wat is elektroniese bemarking? .......................................................................... 92

3.7.2 Voordele en nadele van elektroniese bemarking ................................................ 93

3.8 Kommunikasieplatforms in elektroniese bemarking ............................................... 93

3.9 Hoe word die internet gebruik in promosie, verkope, verspreiding en verhoudingsbemarking? .................................................................................................. 106



3.9.1 Die gebruik van die internet in promosie ........................................................... 107

3.9.2 Die gebruik van die internet in verkope ............................................................. 108

3.9.3 Die gebruik van die internet in die verspreidingskanaal .................................... 111

3.9.4 Die gebruik van die internet in verhoudingsbemarking ..................................... 112

3.10 Aanlynbemarkingsnavorsing ................................................................................ 114

3.11 Gevallestudie ........................................................................................................ 115

3.12 Samevatting .......................................................................................................... 116

3.13 Selfevaluering ....................................................................................................... 117

Studie-eenheid 4: Evaluering van die huidige posisie van ŉ onderneming ............... 119

4.1 Studie-eenheid leeruitkomste ............................................................................... 119

4.2 Verrykende bronne ............................................................................................... 120

4.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter? ............................................................................ 120

4.4 Inleiding ................................................................................................................ 122

4.5 Assessering van die huidige posisie van ŉ onderneming ..................................... 123

4.5.1 Hoekom behoort ŉ onderneming ’n oorsig te kry van sy vordering? ............. 123

4.5.2 Stappe om ŉ onderneming se vordering te bepaal ....................................... 124

4.6 Evaluering van ŉ onderneming se marksegmente ............................................... 131

4.6.1 Benaderings om marksegmente te evalueer ................................................. 131

4.7 Evaluering van ŉ onderneming se teikenmark ..................................................... 133

4.7.1 Benaderings om die teikenmark te evalueer ................................................. 133

4.7.2 Teiken kriteria ................................................................................................ 135

4.8 Implementering van produkposisionering ............................................................. 136

4.8.1 Posisioneringsproses .................................................................................... 136

4.8.2 Posisioneringsmatriks ................................................................................... 140

4.9 Evaluering van ŉ onderneming se volhoubare kompeterende voordeel .............. 141

4.9.1 Definisie van kompeterende voordeel ........................................................... 142

4.9.2 Tipe kompeterende voordele ......................................................................... 142

4.9.3 Waardetoevoegingsketting ............................................................................ 142

4.10 Gevallestudie ........................................................................................................ 146

4.11 Samevatting .......................................................................................................... 147

4.12 Selfevaluering ....................................................................................................... 148

Studie-eenheid 5: Bemarkingsplan ................................................................................ 149

5.1 Studie-eenheid leeruitkomste ............................................................................... 149

5.2 Verrykende bronne ............................................................................................... 150



5.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter? ............................................................................ 150

5.4 Inleiding ................................................................................................................ 152

5.5 Wat is ŉ bemarkingsplan? .................................................................................... 152

5.5.1 Definisie van ŉ bemarkingsplan ........................................................................ 153

5.5.2 Voordele van ŉ bemarkingsplan ....................................................................... 154

5.6 Bemarkingsplandoelwitte ...................................................................................... 154

5.6.1 Wat is ŉ bemarkingsplandoelwit? ..................................................................... 154

5.6.2 Hoe om bemarkingsdoelwitte te kies ................................................................ 154

5.6.3 Analiseer of die bemarkingsdoelwit meetbaar is ............................................... 155

5.7 Die produkplan ..................................................................................................... 156

5.7.1 Wat is ŉ produkplan? ........................................................................................ 156

5.7.2 Analises van die onderneming se produkte ...................................................... 156

5.7.3 Produk-lewensiklus van ŉ onderneming ........................................................... 157

5.7.4 Implementering van die handelsmerk ............................................................... 159

5.7.5 Ontwikkeling van nuwe produkte ...................................................................... 160

5.8 Die prysplan .......................................................................................................... 162

5.8.1 Wat is ŉ prysplan? ............................................................................................ 162

5.8.2 Prysbenaderings ............................................................................................... 162

5.8.3 Prysstrategieë ................................................................................................... 163

5.9 Die verspreidingsplan ........................................................................................... 165

5.9.1 Wat is ŉ verspreidingsplan? .............................................................................. 165

5.9.2 Direkte verspreidingskanaal .............................................................................. 165

5.9.3 Voordele vir die gebruik van ŉ direkte verspreidingskanaal.............................. 165

5.9.4 Nadele vir die gebruik van ŉ direkte verspreidingskanaal................................. 166

5.9.5 Indirekte verspreidingskanaal ........................................................................... 166

5.9.6 Voordele vir die gebruik van ŉ indirekte verspreidingskanaal ........................... 167

5.9.7 Nadele vir die gebruik van ŉ indirekte verspreidingskanaal .............................. 167

5.10 Die promosieplan .................................................................................................. 168

5.10.1 Wat is ŉ promosieplan? .................................................................................... 168

5.10.2 Advertering ........................................................................................................ 168

5.10.3 Verkooppromosie .............................................................................................. 170

5.10.4 Promosietegnieke ............................................................................................. 170

5.10.5 Persoonlike verkope ......................................................................................... 171

5.10.6 Persoonlike-verkope tegnieke ........................................................................... 172

5.10.7 Direkte verkope ................................................................................................. 172

5.10.8 Direkte-verkope tegnieke .................................................................................. 172



5.10.9 Gedrukte media ................................................................................................ 173

5.10.10 Tipes gedrukte media .................................................................................... 173

5.10.11 Openbare betrekkinge ................................................................................... 173

5.11 Probleme met die implementering en kontrole van ŉ bemarkingsplan ................. 174

5.12 Probleme met die implementering en kontrole van ŉ bemarkingsplan ................. 175

5.13 Gevallestudie ........................................................................................................ 176

5.14 Samevatting .......................................................................................................... 177

5.15 Selfevaluering ....................................................................................................... 177

Woordelys in Afrikaans en Engels .................................................................................. 179

Bronne ............................................................................................................................... 183

Selfevalueringsriglyne ...................................................................................................... 190



INLEIDING

Bemarking maak ŉ groot deel uit van ŉ onderneming se bedryfsaktiwiteite. Sonder enige

bemarking kan ŉ onderneming nie bestaan nie. Daarom implementeer ondernemings

strategiese bemarking in hulle bedryfsaktiwiteite. Dit help ŉ onderneming om te bepaal wat

hulle langtermyn bemarkingsdoelwitte is en hoe hulle dit gaan bereik. Hierdie vak gee ŉ

oorsig van hoe bemarking geïmplementeer word in ŉ onderneming.

Hierdie vak bestaan uit ses afdelings, opgedeel in vyf studie-eenhede. In die eerste plek

word 'n oorsig oor strategiese bemarking gegee. Studie-eenheid 1 bespreek die

karaktereienskappe van strategiese bemarking, wie in ŉ onderneming verantwoordelik is vir

bemarking, asook die strategiese bemarkingsproses.

Studie-eenheid 2 handel oor strategiese bemarking by groot- en kleinhandelaars. Die studie-

eenheid bespreek die verskil tussen groot-en kleinhandelaars. Die belangrikheid en funksies

van groot- en kleinhandelaars in strategiese bemarking word ook bespreek, asook die

verskillende tipes wat gevind word.

In Studie-eenheid 3 word elektroniese bemarking bespreek. Die studie-eenheid kyk na die

verskil tussen elektroniese besigheid, elektroniese handel en elektroniese bemarking.

Verder word bespreek die verskillende elektroniese kommunikasieplatforms wat

ondernemings tot hulle beskikking het. Die studie-eenheid illustreer ook hoe ŉ onderneming

die internet kan gebruik vir promosies, verkope, verspreiding en verhoudingsbemarking.

Die tweedelaaste gedeelte van die studiehandleiding bespreek hoe te werk gegaan word om

die huidige posisie van ŉ onderneming te evalueer. Die studie-eenheid bespreek ook hoe ŉ

onderneming hul marksegmente en teikenmarkte kan evalueer en produkposisionering kan

implementeer. Die laaste gedeelte van die studie-eenheid illustreer hoe ŉ onderneming ŉ

volhoubare mededingende voordeel kan verkry.

Die laaste studie-eenheid bespreek die bemarkingsplan. Die studie-eenheid kyk na die

doelwitte van ŉ bemarkingsplan, probleme met die implementering van die bemarkingsplan

en verskeie vorm van kontrole.

Inleiding Bladsy 6


VAKLEERUITKOMSTE

Kennis en begrip

Na voltooiing van die vak BEMARKINGSBEPLANNING EN STRATEGIE sal jy in staat

wees om jou kennis en begrip van die volgende te demonstreer:

• Strategiese bemarking

• Groothandelaars en kleinhandelaars

• Elektroniese bemarking

• Die huidige posisie van die onderneming

• Bemarkingsplan

Vaardighede

Jy sal ook in staat wees om:

• die verskillende karaktereienskappe van strategiese bemarking, asook die stappe

in ’n strategiese bemarkingsbeplanningsproses te identifiseer;

• die rol van groot- en kleinhandelaars in strategiese bemarking te analiseer;

• die rol van elektroniese bemarking te identifiseer;

• die huidige posisie van ŉ onderneming te evalueer; en

• die strategiese bemarkingsteorie te implementeer om ŉ bemarkingsplan vir ŉ

onderneming te ontwikkel.

Vakleeruitkomste Bladsy 7


WOORDOMSKRYWING VIR EVALUERING

In die afdeling oor selfevaluering, asook in die werkopdragte sal daar van jou verwag word

om sekere take te verrig. Dit is belangrik dat jy presies weet wat van jou verwag word. Die

woordelys hieronder sal jou hiermee help.

Werkwoord Omskrywing

Lys Lys die name/items wat bymekaar hoort.

Identifiseer Eien (ken uit) en selekteer die regte antwoorde.

Verduidelik Ondersoek die moontlikhede, oorweeg en skryf dan jou

antwoord (verklaring/verduideliking) neer.

Beskryf Omskryf die konsep of woorde duidelik.

Kategoriseer/

klassifiseer

Bepaal tot watter klas, groep of afdeling bepaalde

items/voorwerpe behoort.

Analiseer Om iets te ontleed.

Evalueer Bepaal die waarde van ŉ stelling/stelsel/beleid/ens.

Toepas Pas die teoretiese beginsels toe in ŉ praktiese probleem.

Hersien Evalueer, verbeter en/of wysig ŉ beleid/dokument/stelsel/ens.

Woordomskrywing vir evaluering Bladsy 8


STUDIE-EENHEID 1: INLEIDING TOT STRATEGIESE BEMARKING

1.1 Studie-eenheid leeruitkomste

Kennis en begrip

Na voltooiing van Studie-eenheid 1 sal jy in staat wees om jou kennis en begrip van die

volgende te demonstreer:

• Karaktereienskappe van strategiese bemarking

• Personeel verantwoordelik vir strategiese bemarking in ŉ onderneming

• Stappe in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses

• Bemarkingsoudit en SWOT-analise in die strategiese

bemarkingsbeplanningsproses

Vaardighede


• die strategiese bemarking te definieer;

• die karaktereienskappe van strategiese bemarking te identifiseer en te beskryf;

• die personeel wat verantwoordelik is vir strategiese bemarking in ŉ onderneming te

identifiseer;

• die stappe in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses te identifiseer en te

beskryf;

• die gebruik van die bemarkingsoudit en SWOT-analise in die strategiese

bemarkingsbeplanningsproses te analiseer; en

• gevallestudies te analiseer.

Studie-eenheid 1: Inleiding tot strategiese bemarking Bladsy 9


1.2 Verrykende bronne

• The Strategic Marketing Process. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.marketingmo.com/wp-content/uploads/2013/12/The-Strategic-Marketing-

Process-eBook.pdf. Vir meer inligting oor die strategiese bemarkingsproses.

• Venter, J. 2014. Strategic Marketing: Theory and Application for Competitive advantage. 2nd edition. Cape Town: Oxford University Press.

• Strydom, J., Jooste, C. & Cant, M. 2000. Marketing Management. 4th edition. Cape

Town: Juta.

• West, D., Ford, J. & Ibrahim, E. 2006. Strategic Marketing: Creating Competitive Advantage. New York: Oxford University Press.

• Mooradian, T.A., Matzler, K. & Ring, L.J. 2012. Strategic Marketing. New Jersey:

Pearson.

• Cant, M. 2010. Essentials of Marketing. 3rd edition. Cape Town: Juta.

• Lamb, C.W., Hair, J.F., McDaniel, C., Boshoff, C., Terblanche, N., Elliott, R. &

Klopper, H.B. 2012. Marketing. 4th edition. Cape Town: Oxford University Press.

• Jooste, C.J., Strydom, J.W., Berndt, A. & Du Plessis, P.J. 2012. Applied Strategic Marketing. 4th edition. Cape Town: Pearson.

1.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter?

Jy moet seker maak dat jy die volgende terme verstaan:

Sleutelwoord Omskrywing

Strategie ŉ Voorafgaande plan wat deur topbestuur uitgevoer word om te

verseker dat die onderneming se bronne korrek geïmplementeer

word om mededingende voordeel te verkry teenoor die

onderneming se kompetisie.

Bronne ŉ Onderneming se fisiese, finansiële, menslike, operasionele en

ontasbare hulpbronne.

Bemarking Die aktiwiteite en prosesse van ŉ onderneming vir die

ontwikkeling, kommunikasie en verskaffing van produkte en

dienste wat waarde bied aan verbruikers, kliënte, vennote en die

samelewing as geheel.

Strategiese Verwys na die langtermynstrategie en om geleenthede vir die


http://www.marketingmo.com/wp-content/uploads/2013/12/The-Strategic-Marketing-Process-eBook.pdf

http://www.marketingmo.com/wp-content/uploads/2013/12/The-Strategic-Marketing-Process-eBook.pdf


bemarking onderneming te identifiseer sodat die onderneming ŉ goeie

mededingende voordeel oor sy kompetisie het.

Visie ŉ Visie is ŉ proaktiewe droom van topbestuur, wat die

onderneming in die perfekte besigheidsomgewing sien.

Missie ŉ Missiestelling verwys na die tipe besigheid wat ŉ onderneming

doen, die produkte en dienste wat die onderneming verskaf en

die tipe mark wat die onderneming bedien.

Korporatiewe strategie

Verwys na die doel van die onderneming, die rigting waarheen

die onderneming wil beweeg en hoe hulle van plan is om die

onderneming te laat groei oor die langtermyn.

Bevoegdheid ŉ Eienskap of ŉ versameling van eienskappe waaroor die

meeste ondernemings in ŉ spesifieke sektor/ bedryf beskik.

Kernbevoegdheid ŉ Eienskap, of ŉ versameling van eienskappe, wat spesifiek aan

ŉ sekere onderneming is, wat verseker dat die verrigting van die

onderneming bo die algemene gemiddeld van die bedryf is.

Strategiese bemarkingsproses

Waar ŉ onderneming gebruik maak van die bemarkingsmengsel

om hulpbronne te allokeer om die teikenmark te bereik.

Bemarkingsoudit ŉ Studie van ŉ onderneming se bemarkingsaktiwiteite.

SWOT-analise Ontleding van ŉ onderneming se sterk- en swakpunte,

geleenthede en bedreigings.

1.4 Inleiding

Bemarking maak ŉ groot deel van ŉ onderneming se bedryfsaktiwiteite uit. Bemarking is

baie belangrik vir ŉ onderneming om te verseker dat verbruikers bewus word of bewus bly

van die produkte of dienste wat die onderneming bied. Sonder enige bemarking kan ŉ

onderneming nie bestaan nie, want hoe verkoop ŉ onderneming ŉ produk of diens aan

verbruikers as hulle nie bewus is daarvan nie?

Daarom implementeer ondernemings strategiese bemarking in hulle bedryfsaktiwiteite. Dit

help ŉ onderneming om te bepaal wat sy langtermyn bemarkingsdoelwitte is en hoe hy dit

gaan bereik. ŉ Onderneming sal dus van ŉ strategiese bemarkingsbeplanningsproses

gebruik maak om te verseker dat die onderneming sy bemarkingsdoelwitte bereik.

Die proses behels dat die onderneming die totale mark segmenteer om die teikenmark van

die onderneming te bepaal. Sodra die onderneming sy teikenmark geïdentifiseer het, kan die

onderneming vasstel wat die behoeftes van die verbruikers in die teikenmark is. Die



onderneming kan nou sy produkte en dienste aanpas sodat dit aan die verbruikers se

behoeftes voldoen en so sy bemarkingstrategieë implementeer om verbruikers bewus te

maak van die produkte of dienste.

1.5 Wat is strategiese bemarking?

Om te verstaan wat strategiese bemarking is, is dit belangrik om te weet dat strategiese

bemarking uit twee konsepte bestaan, naamlik strategie en bemarking. Elk van die twee

konsepte speel ŉ baie belangrike rol in enige onderneming. In die volgende gedeelte word

daar bespreek wat strategie, bemarking en strategiese bemarking behels.

1.5.1 Wat is strategie?

Die meeste ondernemings fokus op korttermyn-, daaglikse of onmiddellike take wat verrig

moet word, eerder as om te fokus op die onderneming se langtermyndoelwitte, oftewel dít

wat die onderneming oor ŉ lang tydperk wil bereik.

Dit is verstaanbaar in vandag se ekonomie dat ondernemings meestal op hulle korttermyn-,

daaglikse en onmiddellike aktiwiteite fokus. Dit is moeilik vir ŉ onderneming om vooruit te

beplan omdat daar soveel onsekerheid en veranderinge in die besigheidsomgewing is wat ŉ

onderneming positief of negatief kan beïnvloed.

Dit is wel baie belangrik vir ŉ onderneming om ŉ strategie te hê, dit wil sê wat die

onderneming oor die langtermyn wil bereik. Daar is verskeie tegnieke, konsepte en

raamwerke wat ontwikkel is sodat ŉ onderneming sy strategie/langtermyndoelwitte kan

bepaal.

Strategie kan gedefinieer word as ŉ voorafgaande plan wat deur topbestuur uitgevoer word

om te verseker dat die onderneming se bronne (fisies, finansieel, menslik, operasioneel en

ontasbaar) korrek geïmplementeer word om mededingende voordeel te verkry teenoor die

onderneming se kompetisie.

1.5.2 Wat is bemarking?

Bemarking is baie meer as net die verkoop en advertering van ŉ onderneming se produkte

en dienste. Die verkoop en advertering van produkte en dienste is slegs twee van die

komponente van die bemarkingsproses.

Die volgende is ŉ voorbeeld van die bemarkingsproses:



Figuur 1.1: Bemarkingsmengsel (Outeur, 2014)

Verkope en advertering maak deel uit van die groter bemarkingsmengsel. Die

bemarkingsmengsel bestaan uit die vier P’s, naamlik: prys, produk, promosie en plek. Die

bemarkingsmengsel is ontwikkel sodat dit die ondernemings kan help om produkte en

dienste te verkoop en te adverteer aan verbruikers, die onderneming se teikenmark.

Die volgende is ŉ voorbeeld van die bemarkingsmengsel:

Figuur 1.2: Bemarkingsmengsel (Outeur, 2014)

Teikenmark

Produk Prys

Promosie Plek

Mark- en omgewingsanalise

Teikenmark

Opstel van ‘n strategiese plan

Implementering van die bemarkingsmengsel

Kontrolering van die mark en bemarking



In vandag se ekonomie is die kompetisie tussen ondernemings baie hoër as voorheen. Alle

ondernemings kompeteer om nuwe verbruikers te wen, sowel as om huidige verbruikers te

behou. Daarom is dit baie belangrik vir ŉ onderneming om te weet wat verbruikers se

behoeftes is, sodat die onderneming aan die verbruikers se behoeftes kan voldoen en

waarde vir hulle geld kan bied.

Die Amerikaanse Bemarkingsvereniging (Van Dam & Apeldoorn, 1996: 45) definieer

bemarking as die aktiwiteite en prosesse van ŉ onderneming vir die ontwikkeling,

kommunikasie en verskaffing van produkte en dienste wat waarde bied aan verbruikers,

kliënte, vennote en die samelewing as geheel.

1.5.3 Wat is strategiese bemarking?

Strategiese bemarking in ŉ onderneming verwys na die langtermynstrategie en om

geleenthede vir die onderneming te identifiseer, sodat die onderneming ŉ goeie

mededingende voordeel bo sy kompetisie het.

Strategiese bemarking kan ook beskryf word as ŉ proses van segmentering, teikening en

posisionering (Venter, 2014: 13). Soos reeds bespreek, is dit baie belangrik vir ŉ

onderneming om te weet wat sy huidige en potensiële verbruikers se behoeftes is.

Die eerste stap vir ŉ onderneming om sy verbruikers se behoeftes te identifiseer, is om die

totale mark (dit is al die persone aan wie die onderneming sy produkte en dienste kan

verkoop) te segmenteer. Segmentering verwys na waar die totale mark opgedeel word in

groepe/segmente verbruikers wat soortgelyke of dieselfde behoeftes het. Sodra die totale

mark gesegmenteer is, kan die onderneming nou identifiseer in watter segment of segmente

die onderneming ŉ mededingende voordeel oor sy kompetisie het.

Wanneer die onderneming sy segment/e geïdentifiseer het, sal hy daardie segment/e teiken.

Teikening behels die proses waar die onderneming ŉ spesifieke bemarkingsmengsel

implementeer vir daardie spesifieke teikenmark, sodat dit aan daardie segment/e se

behoeftes kan voldoen.

Die laaste stap is waar die onderneming sy produk of diens moet posisioneer in die

teikenmark. Posisionering verwys na waar ŉ spesifieke bemarkingsmengsel ontwikkel word

en sekere veranderinge by die produk of diens aangebring word, sodat die produk of diens

aanloklik vir die teikenmark is en aan sy behoeftes voldoen. Dit sal daartoe lei dat die

onderneming sy produkte en dienste verkoop, wat dit ŉ mededingende voordeel bo sy

kompetisie bied.

Die volgende is ŉ voorbeeld van die segmentering-, teikening- en posisioneringsprosesse:



Marksegmentering Teikenbemarking Markposisionering

Figuur 1.3: Segmentering-, teikening- en posisioneringsprosesse (McCabe, 2009)

Om op te som: strategiese bemarking behels om die totale mark van ŉ onderneming te

segmenteer, die segment/e te teiken en dat die onderneming sy produkte en dienste so

posisioneer in die teikenmark om ŉ mededingende voordeel te verkry.

1.6 Karaktereienskappe van strategiese bemarking

Strategiese bemarking vertoon die volgende vyf karaktereienskappe.

1.6.1 Visie, missie, doelwitte en korporatiewe strategie

Strategiese bemarking word gedryf deur ŉ onderneming se visie, missie, doelwitte en

korporatiewe strategie. Die belangrikste eienskap van bemarking is dat dit die rigting volg

wat die onderneming wil neem. Om te weet watter rol bemarking in ŉ onderneming moet

speel, is dit belangrik om te weet wat ŉ onderneming se visie, doelwitte en korporatiewe

strategie is.

Onderneming se visie

ŉ Visie is ŉ proaktiewe droom van die topbestuur, wat die onderneming in die perfekte

besigheidsomgewing sien. ŉ Visie verskaf die raamwerk vir die missiestelling, doelwitte en

strategieë van die onderneming. Die visie bevat al die hoofpunte en aksies wat die

onderneming moet neem om sy doelwitte en strategie te bereik. Vir ŉ onderneming om te

weet waarheen dit wil gaan en wat dit in die toekoms wil bereik, moet die topbestuur van die

onderneming eers ŉ beeld in sy gedagtes hê van wat dit wil bereik. Hierdie beeld verwys na

die visie van die onderneming. Dit is baie belangrik dat ŉ visie van ŉ onderneming realisties,

geloofwaardig en duidelik is in terme van wat die onderneming wil bereik.

Vir ŉ onderneming se topbestuur om ŉ visie saam te stel, benodig dit:

1. Identifiseer die basis vir segmentering van die mark

2. Ontwikkel profiele van segmentuitkomste

5. Ontwikkel posisionering vir elke segment

6. Ontwikkel bemarkingsmengsel vir elke teikensegment

3. Ontwikkel maatstawwe vir segmentaanloklikheid

4. Selekteer die teikensegmente



• voorsienheid, sodat die topbestuur kan voorspel hoe die onderneming se visie sal

inpas by die veranderde omgewing van die onderneming;

• wysheid, sodat die topbestuur kan verseker dat die visie nie die onderneming se

tradisies en kultuur sal oortree nie;

• vooruitsig, sodat die topbestuur kan bepaal watter impak moontlike nuwe

ontwikkeling en tendense op die onderneming sal hê;

• in-diepte persepsie, sodat die topbestuur kan bepaal wat die moontlike reaksie van

hul kompetisie, asook hul aandeelhouers sal wees vir die nuwe rigting wat die

onderneming gaan neem; en

• ŉ proses van hersiening, sodat die topbestuur al die onderneming se vorige visies

kan nagaan sodat dit kan inpas by die veranderde besigheidsomgewing.

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om te weet waarheen dit op pad is en wat dit wil bereik;

daarsonder kan die onderneming nie oorleef nie.

Onderneming se missiestelling

ŉ Missiestelling moet verwys na die tipe besigheid wat ŉ onderneming doen, die produkte en

dienste wat die onderneming verskaf en die tipe mark wat die onderneming bedien. ŉ

Missiestelling is die rede vir die bestaan van ŉ onderneming. Dit help ŉ onderneming om sy

doelwitte en strategieë te stel, en die tipe hulpbronne wat dit benodig om sy doelwitte en

strategieë te bereik te identifiseer. ŉ Missiestelling is ŉ geskrewe stelling wat rigting bied en

help met die besluitneming op alle vlakke van bestuur.

ŉ Onderneming se missiestelling moet die volgende bevat:

• Sekere aanduiding van die bedryf waarmee die onderneming gemoeid is;

• sekere aanduiding van die realistiese markaandeel/markposisie waarna die

onderneming streef;

• ’n opsomming van die waardes en oortuigings van die onderneming;

• ’n aanduiding van eienaarskap van of beheer oor die onderneming;

• ’n opsomming van die geografiese ligging; en

• spesifieke doelwitte van die onderneming.

(Evans, Campbell & Stonehouse, 2007: 16)

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ visie en missiestelling:



Voorbeeld 1.1 Airports Company South Africa (ACSA)

Vision

To be the world’s leading airport operator.

Mission

To manage and develop world-class airports successfully, for the benefit of all

stakeholders.

Values

In pursuing its mission and achieving its vision, ACSA

• Is committed to the highest ethical principals

• Is a law-abiding organisation

• Respects the human dignity of all

• Encourages consistent improvement in the knowledge and skills of its employees

• Promotes true quality of life for its employees

• Seeks to provide equal opportunities for all employees

• Acknowledges achievement and innovative activities

• Respects the environment and takes pride in its heritage

Transnet

Vision

Africa’s undisputed world champion in transport and logistics solutions.

Mission

A transport and logistics service company that focuses on the efficient, timeous and cost-

effective movement and handeling of goods, people and information.

Values

• Be customer-obsessed

• Promote and reward innovativeness

• Respect the individual

• Manage operations in a manner that ensures the safety of all

• Support economic development and activity

• Ensure the value of frugality

• Encapsulate business probity with a strong focus on ethical conduct

(Bennett, Jooste & Strydom, 2005: 142)



Dit is belangrik vir ŉ onderneming om ŉ missiestelling te hê. Sonder ŉ missiestelling is dit

byna onmoontlik vir ŉ onderneming om doelwitte en strategieë saam te stel.

Onderneming se doelwitte

Doelwitte is baie belangrik vir ŉ onderneming; as die onderneming nie weet wat sy doelwitte

is nie sal die onderneming ook nie weet wat dit in die toekoms wil bereik nie. Daarom is

doelwitte baie belangrik en word dit die fokuspunt van enige besigheid. ŉ Onderneming sal

verskeie langtermyn- en korttermyndoelwitte hê.

Die volgende is ŉ voorbeeld van die hoofareas waarin ŉ onderneming doelwitte moet stel:

Onderneming se agt hoofdoelwitte

1. Mark

2. Produktiwiteit

3. Fisiese en finansiële hulpbronne

4. Winsgewendheid

5. Innovasie

6. Bestuursprestasie en -ontwikkeling

7. Werkersprestasie en -houdings

8. Publieke en sosiale

verantwoordelikheid

Figuur 1.4: Areas van doelwitstelling (Aangepas uit Bennett et al., 2005: 152)

• Mark

ŉ Onderneming moet besluit watter mark dit wil teiken en watter produkte en dienste

dit aan daardie mark wil verkoop. Dit is belangrik vir ŉ onderneming om so ŉ groot

markaandeel as moontlik te verkry om ŉ mededingende voordeel oor die kompetisie

te verseker. ŉ Groter markaandeel kan verkry word om dit by die kompetisie te

“steel”, met ander woorde, om seker te maak dat die onderneming potensiële



verbruikers werf en sy huidige verbruikers behou (aangepas uit Bennett et al., 2005:

152).

• Produktiwiteit

Dit verwys na die onderneming se insette na uitsette. Dit is die onderneming se

bronne (insette), naamlik fisiese, finansiële, menslike, operasionele en ontasbare

bronne wat gebruik moet word om die onderneming se produkte en dienste (uitsette)

te vervaardig. Dit is belangrik vir ŉ onderneming om te verseker dat dit al die bronne

tot sy beskikking so produktief as moontlik gebruik, wat sal verseker dat die

onderneming ŉ mededingende voordeel sal verkry. Die onderneming kan

byvoorbeeld sy masjinerie opgradeer, wat die werklading sal verbeter en

produktiwiteit sal verhoog (aangepas uit Bennett et al., 2005: 152).

Die volgende is ŉ voorbeeld van produktiwiteit vir British Airways:

Figuur 1.5: Produktiwiteit (Outeur, 2014)

• Fisiese en finansiële hulpbronne

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om te weet hoe sy fisiese en finansiële hulpbronne

gebruik gaan word. Daar moet duidelike doelwitte gestel word om te verseker dat die

hulpbronne so produktief as moontlik gebruik word en dat die onderneming nie ŉ

verlies sal lei nie. Byvoorbeeld, die onderneming moenie onnodige geld spandeer op

masjinerie wat nie gebruik word om produkte te vervaardig nie (aangepas uit Bennett

et al., 2005: 152).

INSETTE (BRONNE)

Fisies, operasioneel, menslik,

finansieel, ontasbaar

UITSETTE

Produkte en dienste

AKTIWITEITE

Bevoegdhede en kernbevoegdhede,

vaardighede en kennis

INSETTE (BRONNE)

Bv. rekenaars, werkers, vliegtuig

AKTIWITEITE

Bv. personeel opgelei om Galileo-

besprekings te hanteer, vlieëniers

UITSETTE

Produkte en dienste soos gelewer

aan verbruiker; Verskeie roetes te vlieg



• Winsgewendheid

Enige onderneming se doelwit is om winsgewend te wees. As ŉ onderneming nie

winsgewend is nie, kan daardie onderneming nie oorleef nie. Winsgewendheid word

bepaal deur die onderneming se totale inkomste om ŉ produk of diens te lewer af te

trek van die totale uitgawes om die produk of diens te vervaardig. Vir ŉ onderneming

om winsgewend te wees, moet sy verkope hoër wees as sy uitgawes, anders ly die

onderneming ŉ verlies.

Voorbeeld van winsgewendheid vir ŉ motormaatskappy:

o

Figuur 1.6: Winsgewendheid (Outeur, 2014)

Winsgewendheid is nie net belangrik vir die oorlewing van ŉ onderneming nie, maar

ook om ander doelwitte te bereik. Byvoorbeeld, die motormaatskappy belê daarin om

nuwe navorsing te doen vir die ontwikkeling van nuwe motors (aangepas uit Bennett

et al., 2005: 152).

• Innovasie

ŉ Onderneming moet ook altyd innoverend wees, deur nuwe produkte en dienste te

ontwikkel en te verskaf. Daar is wel altyd ŉ risiko om nuwe produkte en dienste te

ontwikkel. Die onderneming vat dus ŉ kans deur sy finansiële hulpbronne te belê in

nuwe produkte of dienste met die onsekerheid of dit wel gaan verkoop of nie. Dit is

egter belangrik vir die onderneming om te belê in nuwe produkte en dienste, want

anders sal die onderneming stagneer en nie verder groei nie. Dit sal ook ŉ impak hê

op die onderneming se mededingende voordeel (aangepas uit Bennett et al.,

2005:152).

• Bestuursprestasie en -ontwikkeling

Elke onderneming moet in hulle menslike hulpbronne, met ander woorde hulle

werknemers, belê. Daarom moet die onderneming doelwitte stel om te verseker dat

sy bestuurders op alle vlakke die nodige opleiding kry. Dit sal verseker dat die

Inkomste

R110 000 vir die verkoop van die spesifieke motor

Uitgawes

R55 000 vir die vervaardiging van

die spesifieke motor

Wins

R55 000 gemaak op die verkoop van

die spesifieke motor

_ =



onderneming beter funksioneer en take korrek uitgevoer sal word (aangepas uit

Bennett et al., 2005: 152).

• Werkersprestasie en -houdings

Net so belangrik as wat dit vir ’n onderneming is om doelwitte vir sy bestuurders te

stel om opleiding te kry, ewe belangrik is dit dat alle werknemers in die onderneming

die nodige opleiding sal kry. Werknemers is verantwoordelik vir alle dag-tot-dag-

aktiwiteite van die onderneming. Dit is daarom belangrik dat die werknemers vertroud

is met en die nodige kennis en vaardighede het om hulle werk suksesvol te kan

voltooi. Byvoorbeeld, ŉ reisagent moet die nodige kennis hê om ŉ toer na Duitsland

te verkoop, asook om die bespreking te maak op die rekenaarprogram. ŉ Werknemer

kan nie iets aan ŉ potensiële verbruiker verkoop as hy/sy niks daarvan weet nie.

ŉ Werknemers se houding teenoor die onderneming speel ook ŉ groot rol in

doelwitstelling. ŉ Werknemer se houding kan ŉ positiewe of ŉ negatiewe impak hê op

sy werkverrigtinge, sowel as op die onderneming self. Dit is daarom belangrik vir ŉ

onderneming om doelwitte te stel oor hoe die werknemers gemotiveer sal word om ŉ

positiewe houding teenoor die onderneming te hê. Die onderneming kan die

werknemers byvoorbeeld finansieel vergoed vir goeie werk wat verrig is. ŉ Reisagent

sal kommissie kry vir elke toer wat hy/sy verkoop. Dit motiveer die reisagent om

meer verkope te maak op die toere (aangepas uit Bennett et al., 2005: 152).

• Publieke en sosiale verantwoordelikheid

Ondernemings het nie net finansiële doelwitte nie, maar ook publieke en sosiale

verantwoordelikhede. Publieke en sosiale verantwoordelikhede verwys na die aksies

van ŉ onderneming om op ŉ sosiaal-verantwoordelike manier op te tree, om

sodoende die verskillende aandeelhouers, gemeenskap en omgewing waarin die

onderneming besigheid doen, se belange te beskerm.

Die doelwitte behels dat ŉ onderneming sekere aksies vir ander ondernemings bied.

ŉ Onderneming bied gewoonlik hierdie aksies sonder om enigiets terug te verwag.

Byvoorbeeld, ŉ onderneming kan ŉ liefdadigheidsfonds finansieel help deur gereelde

skenkings te maak (aangepas uit Bennett et al., 2005: 152).

Korporatiewe strategie

ŉ Onderneming se korporatiewe strategie verwys na die doel van die onderneming, die

rigting waarheen die onderneming wil beweeg en hoe dit van plan is om die onderneming te

laat groei oor die langtermyn. Die strategie behels ook die tipe besigheidsomgewing en die

tipe werk waarmee die onderneming betrokke is, asook hoeveel finansiële hulp en ander



hulpbronne elke departement benodig om die onderneming se produkte of dienste te

vervaardig. Byvoorbeeld, ŉ onderneming se korporatiewe strategie is om verkope en

winsgewendheid te verhoog deur meer personeel aan te stel, asook om meer takke oop te

maak om sy produkte en dienste te verkoop.

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ visie, missie en doelwitstelling van Maldives

Toerismeraad:

Voorbeeld 1.2

Maldives Toerismeraad

Visie

Om die mees eksklusiewe bestemming in Suid-Asië te wees.

Om die top toerisme-verdiener in Suid-Asië te wees.

Om 'n voorbeeld van 'n volhoubare toerisme-ontwikkeling in klein eilandnasies te wees.

Missie

Die Maldives Toerisme-bevorderingsraad sal die kwaliteit en volhoubare groei in die

toerismebedryf van die Maldives bevorder, om 'n goed-benutte en finansieel-gesonde

private-sektor-onderneming daar te stel – op so ’n wyse dat die onderneming op die

langtermyn ekonomiese, sosiale en kulturele voordele aan die mense van die Maldives sal

bied, terwyl dit terselfdertyd sal bydra tot die bevordering van die Maldives se ongerepte

mariene-omgewing tot voordeel van die inwoners van en besoekers aan die Maldives.

Doelwitte

• Om die eksklusiewe beeld van die bestemming in die teikenmark te versterk en te

bevorder;

• om die Maldives wêreldwyd te posisioneer as ’n weergalose bestemming;

• om groeiteikens wat vir elke jaar in die bemarkingsplan vir die bestemming gestel is te

bereik;

• om die teikenmark, sowel as die marksegmente na die bestemming te diversifiseer;

• om marknavorsing te onderneem om wêreldwye ekonomiese toestande en

reistendense te monitor, ten einde geleenthede in die mark te identifiseer

• om die private sektor te monitor en te ondersteun in hul bedrywighede om

lewensvatbare bed-besetting te handhaaf en seisoenale skommelinge in toeriste-

aankomste uit te stryk.

(Aangepas uit Evans et al., 2007: 19)



Dit is belangrik vir enige onderneming om ŉ visie, missie, doelwitte en ŉ strategie te hê, want

daarsonder weet die onderneming nie waarheen dit op pad is en wat dit wil bereik nie.

1.6.2 Strategiese bemarking word gedryf deur verbruikersbehoeftes en heterogeniese markte

Soos alreeds bespreek, is dit belangrik vir ŉ onderneming om sy totale mark te segmenteer

in groepe/segmente verbruikers met dieselfde of soortgelyk behoeftes. Dit gee ŉ

onderneming die geleentheid om navorsing te doen wat elke groep/segment se behoeftes is,

dit waarvan die verbruikers hou en nie hou nie. Dit sal die onderneming help om die

verbruikers in daardie segment se behoeftes te bevredig.

ŉ Verbruikersbehoefte is daardie produk of diens wat die verbruiker benodig of wil hê.

Byvoorbeeld, ŉ verbruiker het hierdie jaar die behoefte om met vakansie na Ierland te gaan.

Nie net een verbruiker het hierdie behoefte nie, maar baie ander verbruikers. Daarom kan ŉ

reisagentskap nou ŉ toer saamstel na Ierland en dit bied aan daardie verbruikers wat die

behoefte het om op die toer te gaan.

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om nie net die produk of diens wat ŉ verbruiker benodig te

bied nie, maar ook om kwaliteit diens en produkte te verskaf, wat waarde vir die verbruiker

se geld sal gee.

1.6.3 Strategiese bemarking fokus op segmente waar die onderneming suksesvol kan kompeteer

Die rede vir ŉ onderneming om sy totale mark te segmenteer en om verbruikers se

behoeftes te bepaal, is sodat die onderneming kan identifiseer in watter marksegment hy die

beste kan kompeteer en die suksesvolste kan wees. Dit help nie vir ŉ onderneming om in ŉ

marksegment te kompeteer wat nie die moeite werd is nie, byvoorbeeld, as dit die

onderneming te veel geld of hulpbronne gaan kos, of omdat die onderneming nie oor die

regte bevoegdhede of kernbevoegdhede beskik om in ŉ sekere marksegment te kompeteer

nie.

Wat is ŉ bevoegdheid?

ŉ Bevoegdheid kan gedefinieer word as ŉ eienskap of ŉ versameling van eienskappe

waaroor die meeste ondernemings in ŉ spesifieke sektor/bedryf beskik (Evans et al., 2007:

49). Byvoorbeeld, alle gastehuise in die toerismebedryf benodig die volgende bevoegdhede:

• Die bronne om die gastehuis te bemark

• Standaard akkommodasie en fasiliteite vir gaste

• Lisensiëring van die onderneming



• Opgeleide personeel

• Ander hulpbronne, soos finansiële, operasionele en fisiese hulpbronne

Wat is ŉ kernbevoegdheid?

ŉ Kernbevoegdheid kan gedefinieer word as ŉ eienskap, of ŉ versameling van eienskappe,

wat spesifiek is aan ŉ sekere onderneming, wat verseker dat die verrigting van die

onderneming bo die algemene gemiddeld van die bedryf is (Evans et al., 2007: 49). Met

ander woorde ŉ kernbevoegdheid is ŉ unieke bevoegdheid wat ŉ onderneming het, wat die

onderneming beter en anders maak as die onderneming se kompetisie. Byvoorbeeld, ’n

sekere gastehuis is die enigste in die area wat ŉ bus het wat vervoer verskaf van en na die

lughawe. Nie alle ondernemings beskik oor kernbevoegdhede nie.

Wanneer ŉ onderneming sy kernbevoegdhede implementeer in die mark waar die

onderneming suksesvol kan kompeteer, verskaf dit waarde vir verbruikers en gee dit die

onderneming mededingende voordeel.

Voorbeeld van mededingende voordeel:

Figuur 1.7: Mededingende voordeel (Evans et al., 2007: 50)

Kernbevoegdhede word onderskei van bevoegdhede op grond van die volgende aspekte (aangepas uit Evans et al., 2007: 56):

• Slegs ’n onderneming waarvan die verrigting (prestasie) die hoogste is, in

vergelyking met die bedryf se gemiddeld, besit kernbevoegdhede

• Kernbevoegdhede is uniek aan die onderneming

• Hulle is baie meer kompleks

• Dis baie moeilik om na te boots

• Hulle moet aan verbruikers se behoeftes voldoen

• Hulle heg meer waarde as algemene bevoegdhede

• Hulle is meestal gebaseer op spesifieke, kenmerkende verhoudinge met

verbruikers, verspreiders en verskaffers

• Hulle is gebaseer op die vaardighede en kennis van die besigheid wat die hoogste

geag word

Hulpbronne

Bevoegdhede

Kern- bevoegdhede

Mededingende voordeel



Vir ŉ onderneming om suksesvol te wees, moet die onderneming oor die regte hulpbronne,

bevoegdhede en kernbevoegdhede beskik om in ŉ sekere marksegment te kompeteer en ŉ

mededingende voordeel te verkry.

1.6.4 Strategiese bemarking is die hele onderneming se verantwoordelikheid

Strategiese bemarking is nie net die verantwoordelikheid van die bemarkingsdepartement

nie, maar van alle werknemers in die onderneming. Dit is derhalwe belangrik dat die

topbestuur inligting oor die doelwitte en die strategie van wat die onderneming wil bereik aan

al die werknemers deurgee. Dit sal daartoe lei dat alle werknemers weet wat die

onderneming se doelwitte en strategie is en saamwerk om dit te bereik.

Dit is belangrik vir werknemers om te weet wat die onderneming wil bereik, want as hulle

nie weet waarheen die onderneming op pad is nie, kan hulle nie help om dit te bereik nie. As

almal in die onderneming gefokus is op wat bereik moet word, sal uitstekende kliëntediens

verskaf word, wat daartoe sal lei dat daar aan verbruikers se behoeftes voldoen word en

hulle terugkeer om van die onderneming gebruik te maak.

1.6.5 Strategiese bemarking is dinamies

ŉ Onderneming se strategie moet so ontwikkel word dat dit kan aanpas by die veranderende

eksterne besigheidsomgewing. Die eksterne besigheidsomgewing is daardie omgewing

buite die onderneming se beheer. Die veranderinge van die eksterne besigheidsomgewing

kan ŉ onderneming positief of negatief beïnvloed. Die eksterne besigheidsomgewing

verander gedurig en ŉ onderneming se strategie moet by hierdie veranderinge kan aanpas.

As die onderneming nie sy strategie gaan aanpas nie, sal dit nie meer suksesvol kan

kompeteer in ŉ spesifieke marksegment nie; dit sal ook nie meer winsgewend wees en

mededingende voordeel besit nie.

1.7 Personeel verantwoordelik vir strategiese bemarking in ŉ onderneming

Soos alreeds bespreek, is dit die topbestuur se verantwoordelikheid om te verseker dat al

die werknemers in die onderneming ingelig is oor wat die onderneming se visie, missie,

doelwitte en strategie is. Die werknemers moet in alles wat hulle doen, met die vervaardiging

van ŉ produk of die lewering van ŉ diens, die onderneming se visie, missie, doelwitte en

strategie implementeer. Dit help nie net as die topbestuur van ŉ onderneming weet wat hulle

wil bereik nie, want dit is die werknemers wat verantwoordelik is vir al die dag-tot-dag-

aktiwiteite van ŉ onderneming wat dit daarvolgens moet uitvoer.

Voorbeeld van organisatoriese struktuur verantwoordelik vir strategiese bemarking:



Figuur 1.8: Organisatoriese struktuur (Outeur, 2014)

1.8 Strategiese bemarking beplanningsproses

Ondernemings ervaar daagliks nuwe tendense en geleenthede in die veranderende

eksterne besigheidsomgewing. Daarom moet die topbestuur gereeld strategiese besluite

neem vir die onderneming. Gewoonlik word hierdie besluite op die ingewing van die oomblik

gedoen en kan dit ŉ negatiewe impak hê op die onderneming en sy aktiwiteite. Dit is daarom

belangrik vir ŉ onderneming om jaarliks die markte waarin die onderneming besigheid doen

te evalueer om geleenthede en bedreigings te identifiseer en daarvolgens strategiese

besluite te neem.

Elke onderneming moet ŉ strategiese bemarkingsproses in plek hê sodat die regte

strategiese besluite vir die onderneming geneem sal word. Strategiese bemarkingsproses

verwys na waar ŉ onderneming gebruik maak van die bemarkingsmengsel om hulpbronne te

allokeer om die teikenmark te bereik.

Met die opstel van ŉ strategiese bemarkingsbeplanningsproses is dit belangrik vir ŉ

onderneming om vanuit ŉ verbruikersoogpunt te kyk hoe hy/sy die onderneming sien. Die

onderneming moet homself dan die volgende vrae afvra:

• Watter behoeftes of probleme maak dat verbruikers by ons onderneming koop?

• Watter verbeteringe kan ons aan ons produkte of dienste aanbring om verbruikers se

leefstyl te verbeter?

• Watter verbruikersegmente maak deel uit van ons onderneming en produkte?

• Wat motiveer verbruikers om ons onderneming se produkte en dienste te koop?

Hoof uitvoerende direkteur

Menslike hulpbron direkteur

Bemarkingsdirekteur Finansiële direkteur Bedryfsdirekteur

Bestuurder A Bestuurder B Bestuurder C

Werknemers Werknemers Werknemers



• Watter veranderinge en tendense in ons kliëntebasis verander hul menings in ons

produkte en dienste? Wat maak dat hulle koop of nie koop nie?

(Aangepas uit Allen, 2011)

Voorbeeld van die strategiese bemarkingsbeplanningsproses:

Figuur 1.9: Strategiese bemarkingsbeplanningsproses (Aangepas uit Venter 2014: 18)

1.8.1 Stappe in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses

In die volgende gedeelte van die studie-eenheid word die stappe van die strategiese

beplanningsproses bespreek.

Stap 1: Kompeterende strategie

Soos alreeds bespreek, is ŉ onderneming se strategie die onderneming se

langtermyndoelwitte. Dit is wat die onderneming oor die volgende vyf tot tien jaar wil bereik.

Vir ŉ onderneming om suksesvol te kompeteer, moet daar ŉ kompeterende strategie

opgestel en geïmplementeer word. ŉ Kompeterende strategie is hoe die onderneming te

werk gaan om mededingende voordeel bo die kompetisie te verkry. Die hele strategiese

bemarkingsbeplanningsproses draai om ŉ onderneming se kompeterende strategie.

Daar is drie tipes kompeterende strategieë waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak.

Kompeterende strategie

Segmentering Teikening

Implementering en kontrole

Mediakanale

Ontwerp van die adverterings-

boodskap

Verspreidings-kanale

Posisionering

Markgeleenthede Bemarkings-mengsel

Handelsmerk (Branding)



Figuur 1.10: Kompeterende strategieë (Outeur, 2014)

• Koste-leierskap

Koste-leierskap is wanneer ŉ onderneming mededingende voordeel verkry deur

koste te bespaar in al die onderneming se aktiwiteite. Deur koste te bespaar in die

onderneming se aktiwiteite kan die onderneming nou sy produkte en dienste teen ŉ

goedkoper prys verkoop aan die verbruikers. Byvoorbeeld, reisagentskap A en

reisagentskap B stel albei toere saam na Londen. Reisagentskap A kry die verblyf

teen ŉ baie goedkoper prys as reisagentskap B. Reisagentskap A bespaar dus koste

en het minder uitgawes as reisagentskap B en kan daarom sy toerpakket na Londen

teen ŉ baie goedkoper prys aan sy verbruikers verkoop as reisagentskap B. Daarom

het reisagentskap A mededingende voordeel bo reisagentskap B.

• Differensiëring

Differensiëring is wanneer ŉ onderneming mededingende voordeel verkry deur ŉ

strategie te implementeer om verbruikers te laat weet hoe die onderneming van die

kompetisie verskil. Dit kan wees dat die onderneming ŉ produk of diens bied wat so

uniek is dat geen ander onderneming dit verskaf nie. Dit maak die onderneming

uniek en gee die onderneming ŉ mededingende voordeel.

Met dié strategie is die verbruiker is nie so ingestel op prys nie. Die rede hiervoor is

omdat die onderneming die enigste is wat die produk of diens bied en die verbruiker

die prys daarvoor sal betaal as hulle die produk of diens benodig. Byvoorbeeld

motormaatskappy A is die enigste onderneming wat die eerste sonaangedrewe

motor bekendstel. Verbruikers wat die motor wil hê, sal dan net by motormaatskappy

A die motor kan koop en die prys wat gevra word, moet betaal. Dit gee

motormaatskappy A mededingende voordeel oor die ander motormaatskappye.

• Fokus

ŉ Fokusstrategie staan ook bekend as ŉ nisstrategie. Dit is waar ŉ onderneming op ŉ

groter marksegment fokus, maar net ŉ beperkte aantal produkte of dienste aan die

Differensiëring

Koste-leierskap Fokus



marksegment bied. ŉ Fokusstrategie vir ŉ onderneming kan ook wees waar die

onderneming ŉ groot verskeidenheid produkte en dienste aan ŉ spesifieke

marksegment verskaf. Byvoorbeeld, Mango lugredery bied slegs kortafstand vlugte in

Suid-Afrika, terwyl South African Airways verskeie vlugte, nasionaal en

internasionaal, bied.

Dit is belangrik vir die onderneming om een van bogenoemde kompeterende

strategieë te implementeer om te verseker dat die onderneming ŉ mededingende

voordeel verkry.

Stap 2: Markgeleenthede

Die tweede stap in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses is vir die onderneming om

markgeleenthede te identifiseer. Markgeleenthede kan gedefinieer word as geleenthede

waar daar ŉ behoefte in die mark ontstaan en daardie behoefte vir ŉ produk of diens nog nie

gevul is deur ŉ onderneming wat die produk of diens bied nie. Dit is waar ŉ onderneming

dan die geleentheid aangryp om daardie produk of diens te bied wat nog nie deur die

kompetisie verskaf word nie.

Markgeleenthede kan geïdentifiseer word deur die volgende ontledings te doen:

• Verbruikersanalises

ŉ Verbruikersanalise staan ook bekend as ŉ verbruikersprofiel. ŉ Verbruikersanalise

help ŉ onderneming om inligting oor sy huidige en potensiële verbruikers te verkry.

Die verbruikersanalise identifiseer die behoeftes van die onderneming se teikenmark

en dit verskaf geleenthede vir die onderneming om ŉ produk of diens te verskaf om

aan die verbruikers se behoeftes te voldoen. Dit gee ŉ onderneming ook ŉ

aanduiding van hoekom ŉ verbruiker ŉ sekere produk of diens koop of nie koop nie.

Die verbruikersanalise bestaan uit twee dele, naamlik ŉ demografiese profiel en

verbruikersgedrag-analise. Die demografiese profiel behels die analise van die

teikenmark se ouderdom, geslag, inkomste, geografiese ligging, stadium in die

familie-lewensiklus, ras, beroep en opvoeding. ŉ Verbruikersgedrag-analise verwys

na die kooppatrone van huidige of potensiële verbruikers. Dit verskaf redes hoekom

ŉ verbruiker ŉ produk of diens koop (aangepas uit Alameda County, 2009).

Voorbeeld van ŉ verbruikersanalise:



Figuur 1.11: Verbruikersanalise (Aangepas uit Pilipina, 2014)

• Markaanvraag-analise

ŉ Markaanvraag-analise is waar ŉ onderneming kan identifiseer of daar wel ŉ

behoefte en aanvraag vir ŉ sekere produk of diens is. Indien ŉ onderneming ŉ

markaanvraag-analise uitvoer, kan die onderneming vasstel of daar wel ŉ mark vir sy

produkte of dienste is en of dit genoeg wins sal genereer.

Voorbeeld van ŉ markaanvraag-analise:

Figuur 1.12: Markaanvraag-analise (Aangepas uit ALT, 2014)

Verbruikers-analise

Tipe verbruiker

Waarde vir geld

Produkte en dienste

Verbruikers- besluitnemings-

proses

Aantal verbruikers



• Mededingende analise

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om sy kompetisie te evalueer. Dié analise

identifiseer die kompetisie se swak- en sterkpunte. Die analise help ŉ onderneming

ook om te identifiseer hoe sy kompetisie in sekere situasie gaan reageer, wat sy

volgende aksie gaan wees en waar die onderneming die kompetisie kan aanval, met

ander woorde waar die kompetisie se swakpunte lê.

Wanneer ŉ onderneming ŉ mededingingsanalise uitvoer, moet die onderneming die

volgende vrae oor sy kompetisie beantwoord (Jooste, Strydom, Berndt & Du Plessis,

2012: 122):

o Wie is ons huidige en potensiële kompetisie?

o Wat is hulle markposisie?

o Wat is hulle strategiese doelwitte?

o Wat is hulle toekomsplanne?

o Wat is hulle sterk- en swakpunte?

o Hoe sal hulle reageer op nuwe kompetisie in die mark?

Voorbeeld van ’n mededingende analise:

Figuur 1.13: Mededingende analise (Aangepas uit Yaymicro, 2013)

Stap 3: Segmentering

Dit is wanneer ŉ onderneming die totale mark segmenteer in groepe/segmente verbruikers

met soortgelyke of dieselfde behoeftes. Deur die totale mark te segmenteer, kan die

onderneming identifiseer waar daar ŉ behoefte vir sy produk of diens is. Dit gee ŉ

onderneming ŉ aanduiding in watter marksegment dit kan kompeteer en mededingende

voordeel kan verkry.

Mededingende analise

Markposisie Sterkpunte

Swakpunte Markaandeel



ŉ Onderneming kan die totale mark segmenteer deur middel van gedrag-, demografiese en

psigografiese segmentering.

• Gedragsegmentering

Dit is waar ŉ onderneming die totale mark segmenteer deur die mark te verdeel in

segmente volgens verbruikers se kennis van, hul houding teenoor en hul verbruik

van die produk of diens. Die segmentering fokus op hoeveel keer die verbruiker die

produk of diens koop, wanneer hy/sy dit koop en of die verbruiker vertroud is met die

produk of diens. Al hierdie aspekte het ŉ invloed op verbruikersgedrag en bepaal of

hy/sy die produk of diens sal koop. Byvoorbeeld, verbruikers koop gereeld, byna

daagliks, brood en melk, maar gaan dalk net eenmaal per jaar met vakansie

(aangepas uit Lamb, Hair, McDaniel, Boshoff, Terblanche, Elliott & Klopper, 2012:

180).

• Demografiese segmentering

Die meeste ondernemings segmenteer die totale mark deur middel van demografiese

segmentering omdat hierdie demografiese inligting meestal beskikbaar is.

Demografiese segmentering is waar die totale mark verdeel word in segmente

verbruikers met dieselfde ouderdom, geslag, inkomste, agtergrond en stadium in die

familie lewensiklus. Byvoorbeeld, die behoefte vir ŉ produk of diens van ŉ agtien- of

twintigjarige sal verskil van ŉ veertig- of vyftigjarige (aangepas uit Lamb et al., 2012:

180).

• Psigografiese segmentering

Psigografiese segmentering is waar die onderneming die totale mark segmenteer

volgens sosiale klas, leefstyl en persoonlikheid. Hierdie faktore het ŉ invloed op die

verkope van ŉ onderneming se produkte en dienste. Byvoorbeeld, as ŉ persoon ŉ

weelderige leefstyl volg, sal dit beïnvloed watter produkte of dienste hy/sy sal koop.

Die persoon sal eerder in ŉ luukse vyfsterhotel gaan vakansie hou as in ŉ

selfsorgeenheid (aangepas uit Lamb et al., 2012: 180).

Stap 4: Teikening

Sodra ŉ onderneming klaar sy totale mark gesegmenteer het en die segmente waar die

onderneming wil kompeteer geïdentifiseer het, sal die onderneming die segment of

segmente teiken. Daar is drie verskillende maniere waarop ŉ onderneming sy marksegment

kan teiken, naamlik gekonsentreerde bemarking, gedifferensieerde bemarking en

ongedifferensieerde bemarking.



• Gekonsentreerde bemarking

Gekonsentreerde bemarking is waar ŉ onderneming een marksegment kies om te

teiken en hulle produkte en dienste aan daardie een marksegment verkoop. Indien ŉ

onderneming slegs een teikenmark het, kan die onderneming slegs op die behoeftes

van daardie segment fokus en sy produkte en dienste spesifiek aanpas om aan

daardie segment se behoeftes te voldoen. Die onderneming se bemarkingsmengsel

fokus slegs op die een marksegment. Byvoorbeeld, Sportsmans Warehouse verkoop

slegs sportklere en teiken slegs daardie een mark (aangepas uit Lamb et al., 2012:

193).

• Gedifferensieerde bemarking

Gedifferensieerde bemarking is waar ŉ onderneming twee of meer segmente teiken.

Die onderneming se bemarkingsmengsel word spesifiek vir elke marksegment

ontwikkel en geïmplementeer. Met ander woorde, die onderneming se produkte en

dienste sal vir elke marksegment aangepas word. Byvoorbeeld, die Southern Sun

groep teiken verskillende markte, Holiday Inn teiken middelklasverbruikers, terwyl

Southern Sun Intercontinental-hotelle eerder die hoër inkomsteklas teiken (aangepas

uit Lamb et al., 2012: 195).

• Ongedifferensieerde bemarking

Ongedifferensieerde bemarking is waar ŉ onderneming die totale mark teiken omdat

die onderneming nie glo dat die mark gesegmenteer kan word nie. Die onderneming

glo dat alle verbruikers dieselfde behoeftes het. Daarom teiken hulle die totale mark

en implementeer slegs een bemarkingsmengsel. Byvoorbeeld, aanlyn ondernemings

soos McCarthy Call-a-car en Autotrader, wat tweedehandse motors aanlyn verkoop,

glo dat alle verbruikers dieselfde behoefte om ŉ motor te besit deel en bied daarom

verskillende motors aan die mark (aangepas uit Lamb et al., 2012: 192).

Stap 5: Bemarkingsmengsel

Die bemarkingsmengsel bestaan uit produk, prys, promosie en plek. Dit verwys na die

elemente waardeur ŉ onderneming met sy verbruiker kan kommunikeer. Byvoorbeeld, vir ŉ

toeroperateur om sy reispakkette suksesvol te verkoop, moet die onderneming die

bemarkingsmengsel implementeer:

• Prys: die toeroperateur moet die reispakkette teen ŉ redelike prys verkoop

• Produk: die toeroperateur se reispakkette moet aan die behoeftes van die

verbruikers voldoen deur reispakkette te verkoop wat alles insluit, van verblyf tot

vervoer



• Promosie: om verkope te verhoog kan die toeroperateur afslag gee op die

reispakkette

• Plek: die toeroperateur kan die reispakkette verkoop in ŉ reisagentskap wat maklik

toeganklik is vir verbruikers

Stap 6: Handelsmerk (Branding)

Die volgende stap in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses is vir ŉ onderneming om

ŉ handelsmerk vir sy produk of diens te ontwikkel waarmee hy die mark gaan teiken. ŉ

Handelsmerk is die naam, simbool, woord, teken, ontwerp of ŉ kombinasie hiervan van die

produkte of dienste wat die onderneming verkoop. ŉ Onderneming se handelsmerk help

verbruikers om onderskeid te tref tussen die betrokke onderneming en die onderneming se

kompetisie.

Voorbeeld 1.3

Bekende handelsname

(Gacalgallery, 2014)

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om ŉ handelsmerk te ontwerp en te implementeer omdat

dit die verbruiker help om:

• die produk of diens te identifiseer;

• die kwaliteit van die produk of diens te identifiseer; en

• sosiale status te verskaf .

Die handelsmerk help ŉ onderneming ook om:



• verbruikers gewoond te maak aan die produk of diens;

• vir verbruikers die produk of diens makliker identifiseerbaar te maak;

• vir verbruikers te identifiseer by watter onderneming hy/sy die produk of diens kan

koop; en

• vir verbruiker onderskeid te tref tussen die onderneming en die kompetisie.

(Aangepas uit West, Ford & Ibrahim, 2006: 239)

Stap 7: Posisionering

Posisionering verwys na waar ŉ onderneming sy produk of diens so in die gedagtes van die

verbruiker moet plaas dat dié produk of diens die verbruikers se eerste keuse sal wees

wanneer hy/sy dit wil aankoop. Die doel van posisionering is vir ŉ onderneming om sy

handelsmerk so te posisioneer dat dit die verbruiker se gunstelingproduk of -diens is. Dit sal

verseker dat die onderneming die verbruiker se eerste keuse sal wees wanneer produkte of

dienste aangekoop word. Dit verseker ŉ mededingende voordeel vir die onderneming.

Stap 8: Verspreidingskanale

Verspreidingskanale verwys na daardie ondernemings wat betrokke is in die proses om te

verseker dat produkte of dienste beskikbaar is vir verbruikers.

Voorbeeld van ŉ verspreidingskanaal vir Edgars klerewinkel:

Figuur 1.14: Verspreidingskanaal (George, 2004: 220)

Stap 9: Advertensieboodskap

Die volgende stap in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses is vir ŉ onderneming om

ŉ advertensieboodskap te ontwerp en te implementeer. Advertering is ŉ vorm van

bemarkingskommunikasie wat sekere inligting oor die onderneming, sy produkte en dienste

aan ŉ verbruiker verskaf. Dit is belangrik vir die onderneming om die regte

advertensieboodskap te ontwerp, sodat dit die korrekte teikenmark bereik.

Die advertensieboodskap sal slegs werk as dit die aandag van die teikenmark trek. Daarom

is dit belangrik vir die onderneming om vas te stel wat hulle vir die teikenmark wil sê. Die

advertensieboodskap moet kreatief en vermaaklik vir verbruikers wees. Byvoorbeeld

Nando’s se hele advertensieveldtog is humoristies en fokus op huidige situasies in die land

(aangepas uit George, 2004: 245).

Klerefabriek Edgars klerewinkel Verbruiker



Stap 10: Mediakanale

Sodra ŉ onderneming die korrekte advertensieboodskap ontwerp het, moet die onderneming

die regte mediakanale kies om hul advertensieboodskap te plaas. Vir die onderneming om

die korrekte mediakanale te kies, moet dit die volgende vrae vra:

• Wie is ons teikenmark?

• Hoeveel verbruikers moet geteiken word in die teikenmark?

• Watter mediakanale verkies die verbruikers?

• Op watter mediakanale reageer die verbruikers die beste?

• Wat is die doelwit met die advertensieboodskap?

• Wat is die onderneming se begroting?

(Aangepas uit McCabe, 2009: 214)

Daar is vyf hoof-mediakanale waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak, naamlik:

• Radio

• Koerante

• Televisie

• Tydskrifte

• Internet

Dit is belangrik vir die onderneming om die regte mediakanaal of -kanale te kies. Dit sal

verseker dat die advertensieboodskap die regte teikenmark bereik en lei tot verkope van die

produk of diens.

Stap 11: Implementering en kontrole

Die laaste stap in die strategiese bemarkingsbeplanningsproses is om al die bogenoemde

stappe te implementeer en te kontroleer of dit suksesvol is of nie. As die onderneming vind

dat ’n sekere gedeelte van die strategiese bemarkingsbeplanningsproses nie werk nie moet

dit nagesien en verander word.

1.9 Bemarkingsoudit

ŉ Bemarkingsoudit is ŉ in-diepte studie van ŉ onderneming se bemarkingsaktiwiteite. Dit

help ŉ onderneming om geleenthede en uitdagings te identifiseer, asook om ŉ plan van

aksie in werking te stel en die doeltreffendheid van ŉ onderneming se bemarking te verhoog.

Wanneer ŉ bemarkingsoudit uitgevoer word, moet dit:

• op ŉ gereelde basis of jaarliks gedoen word en nie net as die onderneming probleme

ervaar nie;



• al die bemarkingsaktiwiteite en -funksies van die onderneming insluit en nie net gerig

wees op sekere gedeeltes van die bemarkingsaktiwiteite en -funksies waar die

onderneming probleme ervaar nie;

• analities en sistematies uitgevoer word, met kort- en langtermyn voorstelle van hoe ŉ

onderneming die doeltreffendheid van sy bemarkingsaktiwiteite en -funksies kan

verhoog; en

• deur ŉ onafhanklike persoon, wat nie deel van die onderneming is nie, gedoen word,

sodat daardie persoon objektief na die onderneming se bemarkingsaktiwiteite en -

funksies kan kyk.

Die bemarkingsoudit identifiseer waar ŉ onderneming die beste presteer in sy

bemarkingsaktiwiteite en waar die onderneming probleme ervaar. Die bemarkingsoudit fokus

op die onderneming se teikenmark en bemarkingsmengsel (soos alreeds bespreek in die

studie-eenheid). Die bemarkingsoudit bestaan ook uit ŉ eksterne en interne oudit van die

onderneming (aangepas uit Strydom, Jooste & Cant, 2004: 511).

1.9.1 Eksterne oudit

ŉ Onderneming is omring deur die eksterne omgewing. Dit is daardie omgewing waaroor ŉ

onderneming nie beheer het nie. Omdat die eksterne omgewing gedurig verander, kan dit ŉ

onderneming positief of negatief beïnvloed. Die eksterne oudit bestaan uit twee gedeeltes,

naamlik die ekonomiese en mededingende analise.

Ekonomiese analise

ŉ Onderneming word beïnvloed deur sekere eksterne faktore. Om te bepaal watter impak

hierdie eksterne faktore op ŉ onderneming het, moet die onderneming ŉ PESTLE-analise

uitvoer. Die PESTLE-analise bestaan uit politieke, ekonomiese, sosio-kulturele,

tegnologiese, wetlike en ekologiese faktore. ŉ PESTLE-analise vir die Addo Nasionale Park

sal soos volg daar uitsien:

• Politieke faktore

Dit is faktore wat beheer word deur die regering en nie-regeringsorganisasies.

Byvoorbeeld, die regering verhoog die petrolprys; dit het ŉ invloed op die Addo

Nasionale Park, want, aangesien die park wildritte aanbied, moet dit nou die pryse

verhoog (aangepas uit McCabe, 2009: 58).

• Ekonomiese faktore

Dit is belangrik om na die ekonomie van die land te kyk, asook na die ekonomiese

situasie in die plaaslike omgewing en hoe dit ŉ verbruiker se huishoudelike inkomste

kan beïnvloed. Die styging in inflasie het byvoorbeeld ŉ invloed op die verbruikers



wat die Addo Nasionale Park besoek se huishoudelik inkomste. Met ander woorde,

die verbruiker het nou minder geld om te spandeer (aangepas uit McCabe, 2009: 58).

• Sosio-kulturele faktore

Sosiale, demografiese en kulturele faktore is belangrik om die eksterne

bemarkingsomgewing te analiseer. Alle marksegmente bestaan uit verskeie

verbruikers wat die onderneming se dienste en produkte gebruik. Byvoorbeeld, die

Addo Nasionale Park se verbruikers kom van verskillende agtergronde en kulture,

wat dit moeilik maak vir die park om slegs op een marksegment te fokus, daarom het

die park verskillende marksegmente en verskeie dienste en produkte om aan die

behoeftes van elke marksegment te voldoen. Die park bied vyfster akkommodasie vir

hoëklasverbruikers en kampering vir middelklasverbruikers (aangepas uit McCabe,

2009: 58).

• Tegnologiese faktore

Tegnologiese voordele het dit nou moontlik gemaak vir ondernemings om verbruikers

se behoeftes beter te verstaan. Byvoorbeeld, die Addo Nasionale Park gebruik nou

die internet vir verbruikers om aanlyn besprekings te maak. Dit voldoen aan die

verbruiker se behoefte vir vinnige en maklik diens (aangepas uit McCabe, 2009: 58).

• Wetlike faktore

Nuwe wetgewing kan ’n invloed op die dienste van ŉ onderneming hê. Dit kan

veroorsaak dat ŉ onderneming sy produkte of dienste moet stop of moet aanpas.

Byvoorbeeld, as die regering die wet aanpas dat die wettige ouderdom om alkohol te

verkoop 21 en nie meer 18 is nie, sal dit die Addo Nasionale Park se restaurante

beïnvloed deur inkomste wat hulle sal verloor (aangepas uit McCabe, 2009: 58).

• Ekologiese faktore

Die beskerming van fisiese en natuurlike bronne in die natuurlike omgewing is

belangrik om die natuurlike omgewing, wat die toeriste in die eerste plek na die area

gelok het, te beskerm. Byvoorbeeld, al die renosterstropery in die Addo Nasionale

Park beïnvloed die park aangesien daar in die toekoms dalk nie meer renosters vir

toeriste sal wees om te sien nie (aangepas uit McCabe, 2009: 58).

Wanneer ŉ PESTLE-analise uitgevoer word, help dit die onderneming volgens McCabe

(2009: 57) om:

• die gebeure en tendense in die eksterne omgewing te verstaan;

• verhoudings tussen hierdie gebeure en tendense te stig;



• sin te maak met betrekking tot verbruikerskeuses en -gedrag (hoe dit ’n verbruiker se

keuse beïnvloed); en

• gebruik te maak van die belangrikste implikasies vir besluitneming en om

strategievorming daarvolgens toe te pas.

Mededingende analise

Die mededingingsanalise word deur ŉ onderneming geïmplementeer om die aard van die

kompetisie in die bedryf te identifiseer, asook om ŉ onderneming se mededingende posisie

in vergelyking met die kompetisie vas te stel. Daar is vyf kragte in die mededingingsanalise

wat kan bepaal of ŉ onderneming meer mag het oor die kompetisie en of die kompetisie

meer mag het oor die betrokke onderneming.

• Krag 1 – Bedreiging van nuwe toetreders tot die bedryf

Die krag bestudeer nuwe kompetisie wat tot die bedryf kan toetree.

o Kapitaalkoste van intrede tot mark

Hoe hoër die belegging wat vereis word, hoe kleiner is die kans dat daar nuwe

toetreders tot die bedryf sal wees. Hoe kleiner die belegging wat vereis word, hoe

groter is die kans dat daar nuwe toetreders tot die bedryf sal wees. Met ander

woorde, hoe duurder dit is om ŉ nuwe onderneming te begin, hoe minder

kompetisie sal daar wees, maar hoe goedkoper dit is om ŉ onderneming te begin,

hoe meer kompetisie sal daar wees.

o Handelsmerklojaliteit en kliënte-verskuiwingskostes

Hier moet ŉ onderneming weet hoe lojaal die verbruikers teenoor die

onderneming is en hoekom hulle die onderneming ondersteun. Dit is belangrik vir

die onderneming om uit te vind of die verbruiker die kompetisie sal ondersteun en

hoe die onderneming kan verseker dat die verbruiker lojaal teenoor die

onderneming sal bly.

o Skaalopbrengs en omvang beskikbaar vir huidige mededingers

Indien ŉ bestaande onderneming reeds-gevestigde verbruikers/kontrakte het, sal

dit moeiliker vir nuwe kompetisie wees om die bedryf binne te tree. Dit wil sê dat

die gevestigde onderneming reeds ŉ vaste inkomste het wat die kompetisie nog

nie het nie.

o Toeganklikheid met betrekking tot insette en verspreidingskanale

ŉ Nuwe mededinger kan dit moeilik vind om toegang te verkry tot

verspreidingskanale, wat beteken dat hy dit moeilik sal vind om sy produkte of

dienste te verkoop of om die nodige insette te verkry. ŉ Gevestigde onderneming



het reeds-gevestigde verspreidingskanale en die gevestigde onderneming kan

verseker dat die produkte of dienste die verbruikers bereik.

o Weerstand gebied deur bestaande ondernemings

ŉ Gevestigde onderneming moet homself afvra of hy dit kan bekostig om

weerstand te bied teen ŉ nuwe toetreder? Met ander woorde, sal die gevestigde

onderneming kan kompeteer met die nuwe kompetisie? (Aangepas uit Evans et

al., 2003: 175).

• Krag 2 – Bedreiging van vervangbare produkte

Dié krag bestudeer hoe vervangbare produkte of dienste van die kompetisie aan

dieselfde behoeftes van verbruikers voldoen as wat die onderneming tans in die

bedryf bied.

o Mate waartoe prys en verrigting van vervangbare produk ooreenstem met bedryf se produk

Hoe meer die produk of diens wat die kompetisie bied dieselfde is, hoe groter is

die bedreiging van die nuwe kompetisie vir ŉ onderneming.

o Gewilligheid van kopers om te verskuif na vervangbare produk

Die onderneming moet ook bepaal hoe gewillig die verbruikers is om die

kompetisie se produk of diens te koop teen ŉ goedkoper prys. As die verbruikers

gewillig is om oor te skuif na die kompetisie, het die kompetisie meer mag oor ŉ

onderneming (aangepas uit Evans et al., 2003: 176).

• Krag 3 – Bedingingsmag van verbruikers

Hierdie krag bepaal hoeveel bedingingsmag die verbruikers het oor die onderneming

wat die produk of diens verskaf.

o Die aantal verbruikers en die volume van hul aankope

As daar min verbruikers is wat groot volumes produkte of dienste aankoop, het

die verbruikers ŉ groter bedingingsmag. As daar baie verbruikers is wat kleiner

volumes aankoop, is hulle bedingingsmag kleiner.

o Aantal ondernemings wat die produk verskaf en hul grootte

Hoe meer ondernemings daar in ŉ sekere area is, hoe groter raak die verbruiker

se bedingingsmag, aangesien hy/sy nou kan kies en keur waar hulle die produk

of diens wil koop. Hoe minder ondernemings daar in ŉ sekere area is, hoe kleiner

raak die verbruiker se bedingingsmag, want dan is daar nie meer ŉ groot

verskeidenheid van ondernemings waar hulle die produk of diens kan koop nie.



o Verskuiwingskoste en beskikbaarheid van vervangbare produkte

As dit goedkoop vir ŉ verbruiker is om oor te skakel na ŉ vervangbare produk, is

die verbruiker se bedingingsmag hoër (aangepas uit Evans et al., 2003: 177).

• Krag 4 – Bedingingsmag van verskaffers

Hierdie krag bepaal hoeveel mag ŉ verskaffer het wat aan ŉ onderneming sekere

hulpbronne verskaf.

o Die uniekheid en skaarsheid van die bron wat die verskaffer verskaf

Hoe skaarser en hoe meer uniek die produk of diens is wat ŉ verbruiker soek,

hoe sterker is die mag van die verskaffer. Hoe meer algemeen die produk of

diens is, hoe meer mag het die verbruiker, want die verbruiker kan dan kies waar

hy/sy die produk of diens wil aankoop.

o Hoeveel ander ondernemings benodig die hulpbronne

Indien ŉ verskaffer aan ŉ verskeidenheid ondernemings verskaf, sal sy mag

sterker wees omdat die verskaffer nie net van een onderneming se inkomste

afhanklik is nie. Indien ŉ verskaffer slegs aan een onderneming verskaf, is sy

bedingingsmag kleiner.

o Verskuiwingskoste tussen verskaffers

Indien ŉ onderneming ŉ gevestigde (en selfs kontraktuele) verbintenis met ŉ

verskaffer het, is dit moeilik om oor te skuif na ŉ ander verskaffer, dit wil sê dat

die verskaffer se bedingingsmag hoër is.

o Aantal en grootte van hulpbronverskaffers

As daar baie ondernemings is wat ŉ sekere hulpbron benodig en daar is min

verskaffers van die hulpbron, is die bedingingsmag van die verskaffers baie hoog.

Hoe minder ondernemings daar is wat ’n sekere hulpbron benodig, maar daar is baie

verskaffers van die hulpbron, hoe meer mag het die onderneming (aangepas uit

Evans et al., 2003: 178).

• Krag 5 – Intensiteit van mededinging (wedywering) tussen mededingers in die bedryf

Die krag bepaal die mededinging van ondernemings in ŉ sekere bedryf.

o Grootte van mededingers

As daar meer ondernemings is wat dieselfde produk of diens verskaf, is die

kompetisie hoog. Wanneer ondernemings ewe groot is, sal die kompetisie tussen

die ondernemings hoër wees.



o Aard van kostes in die bedryfsektor

Hoë vaste kostes, soos huur en salarisse van ŉ onderneming, beteken dat

ondernemings staatmaak op kapitaal en inkomste. Vir ŉ onderneming om ŉ wins

te maak en sy vaste koste te betaal, moet die onderneming verkope kan maak;

as dit nodig is en die kompetisie is hoog, sal die onderneming sy pryse kan laat

sak en nog steeds ŉ wins maak.

o Volwassenheid van markte wat bedien word

As die mark versadig is, is die kompetisie vir ŉ onderneming sterker, want die

mark groei nie meer nie en die onderneming moet staatmaak op sy huidige

verbruikers. As verbruikers dus kan kies tussen ŉ verskeidenheid ondernemings

wat dieselfde produkte of dienste verskaf, is die kompetisie tussen ondernemings

hoër.

o Graad van handelsmerklojaliteit van verbruikers

ŉ Onderneming moet bepaal hoe en waarom sy verbruikers teenoor hom lojaal

is. Dit is dus belangrik vir ŉ onderneming om verhoudings met sy verbruikers te

bou en dit kan gedoen word deur lojaliteitsprogramme te implementeer wat vir ŉ

onderneming mededingende voordeel sal verskaf.

o Die graad van differensiasie

As dit vir verbruikers maklik is om te differensieer tussen verskillende

ondernemings se produkte of dienste, is die kompetisie tussen die ondernemings

kleiner.

o Gemak van uittrede

Hier moet die onderneming bepaal hoe maklik dit is om die bedryf te verlaat. Met

ander woorde, sal dit maklik wees om die onderneming te verkoop of nie? As

daar baie van dieselfde ondernemings in die area is, sal die uittrede van ŉ

onderneming baie moeilik wees omdat die kompetisie in daardie area hoog is

(aangepas uit Evans et al., 2003: 179).

1.10 SWOT-analise

Die SWOT-analise word deur ŉ onderneming geïmplementeer om vas te stel wat die

onderneming se sterkpunte, swakpunte, geleenthede en bedreigings is. ŉ Onderneming se

sterk- en swakpunte word intern geanaliseer; dit is faktore waaroor ŉ onderneming beheer

het en waaraan veranderinge aangebring kan word. ŉ Onderneming se geleenthede en

bedreigings word ekstern geanaliseer; dit is faktore waaroor ŉ onderneming nie beheer het

nie.



Die SWOT-analise word soos volg saamgestel:

Faktore wat die organisasie

help om doelwitte te bereik

Faktore wat die organisasie

verhoed om doelwitte te

bereik

Interne faktore onder

beheer van bestuur

STERKPUNTE

Byvoorbeeld:

o Finansiële en kontant

hulpbronne

o Leierskap en

bestuursvaardighede

o Produk- en

dienskwaliteit

SWAKPUNTE

Byvoorbeeld:

o Swak finansies en

swak kontantvloei

o Tekort aan

bestuursvaardighede

en leierskap

o Produkte nie

gedifferensieerd

Eksterne faktore buite die

beheer van die bestuur

GELEENTHEDE

Byvoorbeeld:

o Nuwe produkte

o Markgroei

o Mededinger

swakpunte

BEDREIGINGS

Byvoorbeeld:

o Verhoogde kompetisie

o Verhoogde druk van

klante en verskaffers

o Substituut produkte

(Aangepas uit Evans et al., 2003: 198)

1.11 Gevallestudie

Lees die onderstaande gevallestudie en beantwoord die vrae.

Gevallestudie 1.1

Die Palms Casino Resort is 'n luukse casino-hotel met ŉ residensiële toring, geleë naby

die Las Vegas-strook in Paradise, Nevada. Die Palms Casino Resort het 653 kamers en

suites en bevat 'n 95 000 m² casino, opname-ateljee, Michelin-ster restaurant en ŉ 2 500-

sitplek konsertteater.



Alhoewel dit langs die strook geleë is, is die oord 'n gewilde bestemming vir baie, wat veral

jonger mense tussen die ouderdomme van 21-39, Hollywood-akteurs, asook bekendes

soos Paris Hilton en Britney Spears insluit. Die Palms kompeteer vir 'n markaandeel met

Hard Rock Hotel en Casino, ŉ ander oord wat ook gemik is op die 21-39 demografiese

mark. Albei oorde is gestileer in 'n moderne, neo-retro mode.

Die Fantasie Toring is ook die tuiste van 'n paar naglewe-plekke, insluitend die Moon

nagklub en Rain nagklub. Die Toring het, wat bekend staan as die Sky Villas en Fantasie

Suites, wat van die duurste hotelsuites in die wêreld is. Die Two Story Sky Villa op die

boonste verdieping, kos US$ 35 487 per nag en is gelys as nommer 5 op die wêreld se 15

duurste hotelsuites, saamgestel deur CNN in Maart 2012. Die Sky Villas het al gasheer

gespeel vir verskeie bekende persoonlikhede.

(Wikipedia, 2014)

1. Definieer marksegmentering.

2. Segmenteer Palms Casino Resort se mark volgens gedrag-, demografiese en

psigografiese segmentering.

3. Noem en bespreek die drie maniere hoe Palms Casino sy mark kan teiken.

Identifiseer die een wat die beste van toepassing is op Palms Casino.

4. Stel ŉ SWOT-analise vir Palms Casino op.

1.12 Samevatting

Dit is belangrik vir enige onderneming om ŉ bemarkingstrategie te hê. Met ŉ

bemarkingstrategie kan ŉ onderneming bepaal wat dit oor ŉ lang tydperk wil bereik en hoe

dit te werk moet gaan om die doelwitte van die onderneming te bereik.

Voordat ŉ onderneming ŉ bemarkingstrategie implementeer, moet ŉ onderneming eers

doelwitte stel en identifiseer wat die mark se behoeftes is en hoe die onderneming sy

produkte of dienste kan aanpas of vernuwe om aan die verbruikers se behoeftes te voldoen.

Vir ŉ onderneming om te bepaal wat die mark se behoeftes is en hoe dit aan die behoeftes

kan voldoen, moet ŉ onderneming gebruik maak van ŉ strategiese

bemarkingsbeplanningsproses, die bemarkingsoudit en die SWOT-analise. Dit sal die

onderneming help om sy swak- en sterkpunte, asook geleenthede en bedreigings te

identifiseer, sowel as die onderneming se kompetisie in die mark.



1.13 Selfevaluering

Aktiwiteit 1

Jy besluit om jou eie vervoeronderneming te begin wat persone vervoer vanaf Centurion tot

by Oliver Thambo Internasionale Lughawe.

1. Identifiseer vier bevoegdhede en kernbevoegdhede vir jou onderneming.

2. Identifiseer en verskaf ŉ voorbeeld van die bemarkingsmengsel vir jou onderneming.

3. Noem en bespreek die drie kompeterende strategieë waarvan jou onderneming

gebruik kan maak.

4. Voer ŉ mededingingsanalise vir jou onderneming uit.



Notas



STUDIE-EENHEID 2: DIE ROL VAN GROOT- EN KLEINHANDELAARS IN

STRATEGIESE BEMARKING


Kennis en begrip



• Groot- en kleinhandelaars

• Belangrikheid van groot- en kleinhandelaars

• Funksies van groot- en kleinhandelaars

• Tipes groot- en kleinhandelaars

Vaardighede


• groothandelaars en kleinhandelaars te definieer;

• die belangrikheid van groot- en kleinhandelaars te analiseer;

• die funksies van groot- en kleinhandelaars te bespreek;

• die verskillende tipes groot- en kleinhandelaars te kategoriseer; en


Studie-eenheid 2: Die rol van groot- en kleinhandelaars in strategiese bemarking Bladsy 47



• Kotler, P. & Keller, K.l. 2012. Marketing Management. 14th edition. England.

Pearson.

• Grand report. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://groundreport.com/the-ten-types-of-

wholesalers-understanding-their-functions-strategies-and-the-role-they-play-in-t/. Vir

meer inligting oor die verskillende tipes groothandelaars.

• Know this. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.knowthis.com/wholesaling/benefits-

of-wholesalers. Vir meer inligting oor die voordele van groothandelaars.

• Preserve articles. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.preservearticles.com/2012010319666/what-are-the-important-functions-

performed-by-retailers.html. Vir meer inligting oor die belangrike funksies van

kleinhandelaars.

• The reseller network. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.the-reseller-

network.com/content/86/what-makes-a-good-wholesaler/. Vir meer inligting oor wat ŉ

goeie groothandelaar maak.

• The reseller network. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.the-reseller-

network.com/content/90/what-makes-a-good-retailer/. Vir meer inligting oor wat ŉ

goeie kleinhandelaar maak.




Groothandelaars ŉ Groothandelaar is ŉ onderneming in die verspreidingskanaal

wat op grootmaat produkte teen ŉ goeie prys aankoop by die

vervaardigers. Die groothandelaar verkoop dan die produkte aan

verskeie kleinhandelaars en ondernemings teen ŉ verlaagde

prys, maar maak nog steeds ŉ wins.

Kleinhandelaar ŉ Onderneming of persoon wat goedere teen ŉ wins aan ŉ

verbruiker verkoop , anders as ŉ groothandelaar of verskaffer

wat goedere aan ander ondernemings verkoop.

Handelaar Hierdie tipe groothandelaar besit of produseer sy eie produkte en

verkoop die produkte dan aan kleinhandelaars of ander

groothandelaars. Die handelaar word onafhanklik besit en verkry

sy naam van die tipe produkte wat dit verskaf.

Volledige-diens Die tipe groothandelaar hou ŉ groot hoeveelheid voorraad aan


http://groundreport.com/the-ten-types-of-wholesalers-understanding-their-functions-strategies-and-the-role-they-play-in-t/

http://groundreport.com/the-ten-types-of-wholesalers-understanding-their-functions-strategies-and-the-role-they-play-in-t/

http://www.knowthis.com/wholesaling/benefits-of-wholesalers

http://www.knowthis.com/wholesaling/benefits-of-wholesalers

http://www.preservearticles.com/2012010319666/what-are-the-important-functions-performed-by-retailers.html

http://www.preservearticles.com/2012010319666/what-are-the-important-functions-performed-by-retailers.html

http://www.the-reseller-network.com/content/86/what-makes-a-good-wholesaler/

http://www.the-reseller-network.com/content/86/what-makes-a-good-wholesaler/

http://www.the-reseller-network.com/content/90/what-makes-a-good-retailer/

http://www.the-reseller-network.com/content/90/what-makes-a-good-retailer/


groothandelaar en bied krediet aan kleinhandelaars.

Algemene groothandelaar

Hierdie groothandelaar koop gewoonlik produkte in grootmaat

aan en voeg dan waarde by om dit in kleiner hoeveelhede aan

kleinhandelaars te verkoop.

Gespesialiseerde groothandelaar

Die groothandelaar verskaf net ŉ sekere produk. Hulle doen ook

slegs besigheid met ŉ beperkte aantal kleinsakeondernemings

wat hierdie tipe produk benodig.

Spesifieke-produk groothandelaar

Hierdie groothandelaars verskaf slegs een tipe produk. Hulle het

wel ŉ verskeidenheid van handelsmerke van die produk wat hulle

verkoop.

Afslag-groothandelaar

Hierdie tipe groothandelaar verskaf geen krediet aan

kleinhandelaars nie en die kleinhandelaars moet kontant betaal

vir die produkte wat aangekoop word. Die groothandelaar

verkoop beperkte produkte vir kontant aan kleinhandelaars.

Direkte-aflewering groothandelaar

Die groothandelaar besit die produkte wat hulle verkoop. Die

groothandelaar kry bestellings by kleinhandelaars of ander

groothandelaars en stuur dan die bestellings direk aan die

vervaardiger van die produkte.

Aanlyn groothandelaar

Hierdie groothandelaar verkoop hulle produkte aanlyn teen

afslagpryse. So kan hulle hul uitgawes verminder deur

byvoorbeeld nie huur te betaal vir kantore nie. Die

groothandelaar sit dan ŉ kleiner persentasie wins op die produkte

en maak nog steeds ŉ wins.

Eie-aflewering groothandelaar

Hierdie groothandelaar spesialiseer deur die produkte wat hy

stoor in die onderneming se eie voertuie af te lewer. Hulle

verkoop gewoonlik bederfbare produkte soos kos. Die groot

voordeel van hierdie groothandelaars is dat hulle bederfbare

produkte aflewer, wat groothandelaars gewoonlik nie doen nie.

Posbestelling Hierdie groothandelaars verkoop gewoonlik produkte uit ’n

katalogus, wat onder verbruikers of kleinhandelaars versprei

word. Dié groothandelaars verkoop gewoonlik produkte soos

hardeware, juweliersware, sporttoerusting en ander items.

Produsente Hierdie groothandelaar doen besigheid met die landbousektor



koöperasies om plaasprodukte aan groothandelaars te verskaf. Die

groothandelaar identifiseer waar ŉ tekortkoming in die mark is

van plaasprodukte en hoe hierdie produkte verbeter kan word.

Rakhandelaars Hierdie groothandelaars spesialiseer in nie-voedsel-produkte wat

deur supermarkte verkoop word. Die groothandelaar het

gewoonlik sy eie rak in die winkel waar sy produkte vertoon word.

Makelaar Die groothandelaar besit nie die produkte wat hy verkoop nie,

maar is meer betrokke by die koop en verkoop van produkte

namens die vervaardiger. Die groothandelaar bring die

vervaardiger en die verbruiker bymekaar en hanteer alle

onderhandelings en transaksies.

Agent

Hulle verteenwoordig die verbruikers of die vervaardigers op ŉ

permanente basis. Verkoopsagente het die reg om alle produkte

van ŉ vervaardiger te verkoop

Spesialiteitswinkel Hierdie tipe winkels spesialiseer in ŉ spesifieke industrie of

produk.

Afdelingswinkel Hierdie tipe winkel is meestal baie kompleks omdat dit ŉ groot

verskeidenheid produkte verskaf en verskeie klein winkels kan

insluit wat deur een onderneming beheer word.

Supermark Dié tipe winkel verkoop meestal kos en drinkgoed. Die tipe

winkels is gewoonlik groot en verkoop in groot volume, daarom

word produkte teen laer pryse aan verbruikers verskaf.

Pakhuis kleinhandelaar

Hierdie tipe kleinhandelaar is gewoonlik geleë in ŉ

besigheidspark, waar die huur van die perseel baie goedkoper is

vir die kleinhandelaar.

Geriefswinkel Die tipe winkel is gewoonlik geleë in ŉ residensiële area en is

vier-en-twintig uur per dag, sewe dae per week oop.

Afslagwinkel Hierdie tipe winkel verskaf ŉ groot verskeidenheid produkte teen

afslagpryse.

Apteke Dié tipe winkels verskaf die diens waar verbruikers hulle

medisyne-voorskrifte kan inhandig om medisyne te verkry.

Waarde-vir-geld kleinhandelaar

Hierdie tipe winkels is baie klein en verskaf ŉ beperkte aantal

produkte van verskeie verskaffers teen baie lae pryse.



Laer-prys kleinhandelaar

Dié tipe kleinhandelaars verskaf hoë-kwaliteit produkte teen laer

pryse. Die winkels verkoop gewoonlik tweedehandse items.

Groot winkel Hierdie tipe winkel bestaan uit ŉ groot area waar voorraad gehou

en verkoop word.

Kataloguswinkel

Die tipe kleinhandelaar verkoop ŉ groot verskeidenheid

handelsmerkprodukte teen ŉ afslagprys. Die verbruiker kan

verskeie produkte uit ŉ katalogus bestel en dit self by die winkel

gaan afhaal.

Direkte-verkope

Direkte-verkope staan ook bekend as veelvuldige verkope of

netwerkbemarking. Dit behels ondernemings wat hulle produkte

deur-tot-deur verkoop.

Direkte-bemarking Dié tipe kleinhandelaar verskaf aan verbruikers die diens om

aanlynaankope te doen deur die internet.

Outomatiese-verkope

Verskaf ŉ verskeidenheid produkte soos drinkgoed, koffie,

lekkers, koerante, tydskrifte en kos in muntoutomaatmasjiene.

Verkoopsdienste Dit is ŉ kleinhandelaar wat nie ŉ winkel het nie, maar ŉ diens vir

ŉ sekere teikenmark bied.

Korporatiewe kettingwinkel

Twee of meer van die konsessies word besit en beheer deur die

konsessiegewer.

Vrywilligheids-konsessie

In hierdie konsessie het onafhanklike kleinhandelaars ŉ

ooreenkoms en verhouding met ŉ groothandelaar.

Koöperatiewe handelaar

So ŉ kleinhandelaar word besit deur die verbruikers. Verbruikers

dra kapitaal by om hulle eie onderneming te open.

Konsessie-onderneming

ŉ Konsessie kan beskryf word as ŉ onderneming wat alreeds ŉ

suksesvolle produk of diens verskaf (konsessiegewer). Die

konsessiegewer bou dan deur middel van ŉ kontrak ŉ

verhouding met ander ondernemings wat ook hierdie produk of

diens onder dieselfde handelsmerk sal verkoop (konsessiehouer)

in ruil vir ŉ maandelikse betaling.

Handelsware konglomeraat

Die kleinhandelaar verskaf verskeie produkte of dienste onder

een onderneming.



2.4 Inleiding

Groot-en kleinhandelaars speel ŉ belangrike rol in die verspreidingskanaal. Hulle dien as die

skakel tussen die vervaardigers en die verbruikers. Groot- en kleinhandelaars verskaf ŉ

groot verskeidenheid produkte van vervaardigers aan verbruikers.

Voorbeeld van die verspreidingskanaal:

Figuur 2.1: Verspreidingskanaal

(Outeur, 2014)

Daar is sekere voordele om by groot-en kleinhandelaars te koop. Omdat groothandelaars in

grootmaat koop, kry hulle die produkte teen ŉ laer prys en verkoop dus weer die produkte

teen ŉ baie goeie prys aan kleinhandelaars en ander ondernemings. Kleinhandelaars bied

waarde vir verbruikers deur ’n verskeidenheid produkte van verskeie groothandelaar op een

plek te verkoop.

Beide groot- en kleinhandelaars bied verskeie funksies in die verspreidingskanaal, soos die

aankoop en verkoop van produkte, finansiering, stoor en verpakking van produkte. Daar is

ook verskeie tipes groot- en kleinhandelaars in die mark. Dit is belangrik om te verstaan wat

elkeen se doel en funksie in die verspreidingskanaal is.

In hierdie studie-eenheid sal gekyk word na wat ŉ groot- of kleinhandelaar is, die rol van

groot- en kleinhandelaars, die tipes groot- en kleinhandelaars, asook elkeen se funksies in

die verspreidingskanaal.

2.5 Wat is ŉ groothandelaar (wholesaler)?

ŉ Groothandelaar (wholesaler) is gewoonlik ŉ onderneming wat voorraad in grootmaat koop

en aan ŉ aantal verskaffers verkoop. Groothandelaars kry gewoonlik die voorraad teen ŉ

baie goeie prys omdat hulle in groot hoeveelhede koop. Die groothandelaar verkoop dan

hierdie voorraad teen ŉ wins aan ander kleinhandelaars of ondernemings.

Die kleinhandelaars of ondernemings koop die voorraad van die groothandelaar in kleiner

hoeveelhede en teen ŉ laer prys as wat die verkoopsprys van die produkte is.

Groothandelaars koop eerder produkte van die vervaardigers aan as wat hulleself die

produkte vervaardig. Groothandelaars besit gewoonlik ŉ pakhuis vanwaar hulle besigheid

doen en waar hulle die groot hoeveelhede produkte kan stoor.

Vervaardiger Groothandelaar Kleinhandelaar Verbruikers



Groothandelaars verskaf gewoonlik verskeie produkte aan een bedryf. Groothandelaars kan

ook ŉ handelsmerk (brand) besit en dit aan verskeie kleinhandelaars en ondernemings

verskaf (aangepas uit The reseller network, 2014).

Voorbeeld 2.1

Groothandelaar wat verskeie produkte aan een bedryf verskaf

Chipkins Catering Supplies het handel gedryf in KwaZulu Natal onder die naam Denis

Lowen vir die afgelope 26 jaar. In April 1994 het ons verhuis na ŉ meer moderne perseel in

Jacobs en terselfdertyd ons naam verander van Denis Lowen na Chipkins Catering

Supplies.

In Maart 1995 het LMHarris, wat al die voorraad in Durban verskaf het, gesluit en Chipkins

het 'n aansienlike deel van die LMHarris-kliëntebasis gekry. Dit het gelei tot die uitbreiding

van Chipkins en vyf jaar later moes ons weer na 'n groter perseel verskuif.

Ons lewer 'n omvattende reeks van Kruideniersware – Hardeware – Verpakking – Kombuis

– Glas – en Breekware.

Ons vloot van nege vragmotors bied 'n daaglikse afleweringsdiens aan die groter Durban-

gebied en Suidkus, sovêr as Scottburgh.

(Hospitality marketplace, 2012)

Voorbeeld 2.2

Groothandelaar wat handelsmerk (brand) verskaf

Nike. Inc. is 'n Amerikaanse multinasionale onderneming wat betrokke is by die ontwerp,

ontwikkeling, vervaardiging en wêreldwye bemarking en verkope van skoene, klere,

toerusting, toebehore en dienste. Dit is een van die wêreld se grootste verskaffers van



atletiekskoene en -klere en 'n groot vervaardiger van sporttoerusting, met 'n inkomste van

meer as US $ 241 miljoen in 2012. Vanaf 2012 verskaf Nike meer as 44,000

werkgeleenthede wêreldwyd. Nike se Global Procurement-span verseker dat Nike die regte

verskaffers kies om hul produkte te verskaf.

(Nike. Inc., 2014)

2.5.1 Definisie van ŉ groothandelaar

ŉ Groothandelaar (wholesaler) is ŉ onderneming in die verspreidingskanaal wat op

grootmaat produkte aankoop by die vervaardigers teen ŉ goeie prys. Die groothandelaar

verkoop dan die produkte aan verskeie kleinhandelaars en ondernemings teen ŉ verlaagde

prys, maar maak nog steeds ŉ wins (aangepas uit What is, 2013).

2.5.2 Wat maak ŉ goeie groothandelaar vir ŉ onderneming?

Daar is baie aspekte wat ŉ onderneming in ag moet neem wanneer daar op ŉ

groothandelaar besluit word. ŉ Onderneming moet die volgende aspekte in ag neem:

• 'n Goeie groothandelaar moet voldoen aan jou vereistes in terme van die prys en

kwaliteit van die produk.

• 'n Goeie groothandelaar moet in staat wees om die volume van goedere/produkte

wat die onderneming benodig, te verskaf.

• ŉ Goeie groothandelaar moet die produkte op tyd kan verskaf.

• Goeie groothandelaars wat goeie diens verskaf, sal gewoonlik 'n goeie reputasie in

die bedryf hê.

• Die terme en voorwaardes, kredietfasiliteite (indien van toepassing) en plek is

sleutelfaktore by die bepaling van 'n goeie groothandelaar.

• Wanneer 'n groothandelaar produkte vir die onderneming moet invoer, moet hy

verseker dat hy die nodige reguleringsinligting vir die produkte wat die onderneming

wil verkoop, voorsien.

• Dit is altyd raadsaam om navorsing te doen en die groothandelaar te kontak om te

verseker dat hy regte produkte vir ŉ onderneming kan lewer.

(The reseller network, 2014)

2.5.3 Voordele vir ŉ onderneming om by ŉ groothandelaar te koop

Om gebruik te maak van ŉ groothandelaar hou sekere voordele vir ŉ onderneming in. Die

voordele van ŉ groothandelaar wissel na gelang van die tipe groothandelaar wat ŉ



onderneming gebruik. Verskaffers en kleinhandelaars baat by die gebruik van ŉ

groothandelaar omdat ŉ groothandelaar eerstens toegang tot produkte verskaf.

Groothandelaars verskaf produkte aan verskaffers en kleinhandelaars omdat hulle nie direk

by die vervaardiger kan koop nie. Die rede hiervoor is dat die vervaardiger slegs grootmaat

bestellings van ŉ produk neem en die verskaffer of kleinhandelaar nie op een slag soveel

van ŉ produk wil aankoop nie.

Groothandelaars verskaf produkte ook teen ŉ baie goeie prys aan verskaffers en

kleinhandelaars. Groothandelaars het ŉ groter bedingingsmag om kompeterende pryse te

verkry omdat hulle in groot hoeveelhede aankoop.

Tweedens verskaf groothandelaars toegang tot markte. Groothandelaars kan produkte aan

verskaffers en kleinhandelaars verskaf wat hulle nêrens anders kan verkry as by die

groothandelaar nie. Dit gee die verskaffer en kleinhandelaar nou mededingende voordeel

omdat hulle nou ŉ unieke produk verkoop en verbruikers weer slegs by hulle die produk kan

aankoop (aangepas uit Know this, 2014).

2.6 Wat is ŉ kleinhandelaar?

Kleinhandelaars (retailers) is aan die einde van die verspreidingskanaal. Kleinhandelaars

herverkoop die produkte wat hulle by die groothandelaars aangekoop het aan verbruikers,

deur middel van ŉ winkel of aanlynverkope teen ŉ wins. Kleinhandelaars is die grootste

industrie wêreldwyd en verkoop enigiets van kos en klere tot tegnologie en nog meer.

Kleinhandelaars sluit die volgende in:

• Onafhanklike winkel – byvoorbeeld Supermark in die dorp

• Groot kettingwinkelgroep – byvoorbeeld Pick ŉ Pay

• Afslag kleinhandelafsetpunte – byvoorbeeld Crazy Store

• Internetwinkels – byvoorbeeld Spree

Kleinhandelaars kan spesifieke produkte aan ŉ spesifiek bedryf verskaf, soos byvoorbeeld

modewinkels, waar ander kleinhandelaars ’n verskeidenheid produkte verskaf soos ŉ

supermark. Vir ŉ kleinhandelaar om te weet watter tipe produkte sy verbruikers sal benodig,

moet hy die mark segmenteer volgens ouderdom, plek en begroting.

Die kleinhandelbedryf word deur wins gedryf. Kleinhandelaars koop van groothandelaars, en

voeg hul wins by voor dit deur verbruikers aangekoop word. Kleinhandelaars verskaf

waarde vir verbruikers omdat hulle ŉ groot verskeidenheid produkte het om van te kies.

Dit is belangrik vir kleinhandelaars om voortdurend produkte te lewer wat verbruikers wil

aankoop. Kleinhandelaars verseker ook dat as daar nuwe tendense in die mark is, hulle



daardie nuwe produkte vir hulle verbruikers verskaf, byvoorbeeld ŉ nuwe mode-item

(aangepas uit The resellers network, 2014).

2.6.1 Definisie van ŉ kleinhandelaar

’n Kleinhandelaar (retailer) is ŉ onderneming of persoon wat goedere aan ŉ verbruiker

verkoop teen ŉ wins, anders as ŉ groothandelaar of verskaffer wat goedere aan ander

ondernemings verkoop (Business dictionary, 2014).

2.6.2 Wat maak ŉ goeie kleinhandelaar?

Daar is verskeie voordele van ŉ kleinhandelaar:

• ŉ Kleinhandelaar verskaf ŉ verskeidenheid produkte van verskeie groothandelaars of

vervaardigers. Dit gee die verbruiker die geleentheid om ŉ groter keuse te hê en die

verbruikers hoef nie ŉ grootmaat aankope te doen nie.

• Omdat daar soveel kleinhandelaars is wat dieselfde, of min of meer dieselfde

produkte verkoop, kan die verbruiker pryse vergelyk en koop waar die verbruiker

meer waarde vir geld sal kry.

• Goeie kleinhandelaars kan sekere regte van groothandelaars kry om te verseker dat

hulle die enigste winkel is wat sekere produkte aanhou. Dit verseker dat die

kompetisie nie ook dieselfde produkte kan verkoop nie en dit verskaf mededingende

voordeel.

• Kleinhandelaar is ook die fisiese punt van kontak met verbruikers. Dit is waar die

kleinhandelaar verbruikers kan bewus maak van nuwe produkte en handelsmerk-

lojaliteit kan verseker (aangepas uit The reseller network, 2014).

2.6.3 Voordele vir ŉ verbruiker om by ŉ kleinhandelaar te koop

Die voordele van die gebruik van 'n kleinhandelaar sluit in die verskaffing van bykomende

waarde aan verbruikers in die vorm van 'n produk en diens. Die kleinhandelaar is ook die

skakel tussen die verbruiker, die groothandelaars en vervaardigers van die produkte.

Die kleinhandelaar verskaf produkte wat op aanvraag is van verbruikers en sal nie onnodige

items aankoop wat nie gaan verkoop nie. ŉ Kleinhandelaar sal ook sy aankope by ŉ

groothandelaar doen waar hy die beste prys sal kry. Dit sal dan verseker dat die

kleinhandelaar minder uitgawes het en die verbruiker daarby kan baat omdat die pryse van

goedere nadat die wins in die winkel bygesit is, nie so duur sal wees nie. Kleinhandelaars

voeg ook waarde vir verbruikers by in terme van kwaliteit en diens (aangepas uit The

resellers network, 2014).



2.7 Verskil tussen ŉ groot- en kleinhandelaar

Die volgende tabel dui die verskil aan tussen ŉ groot- en kleinhandelaar.

Groothandelaar Kleinhandelaar

Dit is die eerste skakel in die

verspreidingskanaal

Dit is die laaste skakel in die

verspreidingskanaal

Aankope word in groot hoeveelhede

gedoen

Aankope word in klein hoeveelhede

gedoen

Die meeste van die aankooptransaksies

word op ŉ kredietbasis gedoen


word op ŉ kontantbasis gedoen

Die kapitaal om die onderneming te begin

is baie hoog


is nie so hoog nie

Fokus nie op die advertering van die

goedere nie, maar eerder op die verkope

aan kleinhandelaars

Fokus baie op die advertering van die

goedere

Dryf nie direkte handel met verbruikers nie Dryf direkte handel met die verbruiker

Gewoonlik gebaseer in groot stede en

dorpe

Gebaseer in groot stede en klein dorpe

Voorsien nie na-verkope diens nie Voorsien na-verkope diens aan die

verbruikers

(Publish your articles, 2012)

2.8 Die belangrikheid van groot- en kleinhandelaars

Groot- en kleinhandelaars speel ŉ belangrike rol in die verspreidingskanaal. Hulle dien as

die skakel tussen die vervaardigers en die verbruikers. Die groot- en kleinhandelaars verskaf

ŉ groot verskeidenheid produkte van vervaardigers aan verbruikers. Hulle verseker dat

verbruikers die vervaardiger se produkte kan aankoop sonder dat die vervaardiger nodig het

om die produkte te bemark en af te lewer. Omdat die groot- en kleinhandelaars hierdie tipe

diens verskaf, spaar die vervaardiger kostes omdat hulle nie verantwoordelik is om die

produkte aan verbruikers te versprei nie.

Groot- en kleinhandelaars verskaf produkte wat gereed is om verkoop te word aan

verbruikers, by plekke waar dit baie toeganklik en gerieflik is. Hulle verskaf ook na-aankoop



dienste, waar die handelaars die verbruikers sal kontak om uitvind of die verbruiker tevrede

was met die produk en of daar enige probleme was. Groot- en kleinhandelaars dien ook as ŉ

kommunikasiemiddel waardeur inligting oor produkte aan verbruikers verskaf word, asook

waardeur terugvoering van verbruikers se ervaring oor die produkte aan die vervaardigers

gegee word (aangepas uit Wholesaler importance, 2009).

2.9 Funksies van ŉ groothandelaar

Groothandelaars het die volgende funksies in die verspreidingskanaal:

Figuur 2.2: Funksies van ŉ groothandelaar (Outeur, 2014)

Verkoop en promosie

ŉ Groothandelaar help vervaardigers om hulle produkte teen ŉ baie lae prys aan

kleinhandelaars te versprei en te verskaf. Groothandelaars het ook meer kontakte en

verbruikers wat eerder by die groothandelaar hul aankope sal doen. Dit wil sê, een van die

belangrikste funksies van ŉ groothandelaar is dat dit die skakel tussen die vervaardiger en

die verbruiker is (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 484).

Aankope

Groothandelaars kan verskeie produkte in grootmaat teen ŉ baie goeie prys van verskeie

vervaardigers aankoop. Dit gee kleinhandelaars die geleentheid om verskeie produkte van

verskeie vervaardigers op een plek by die groothandelaar aan te koop, wat aan hul

verbruikers se behoeftes sal voldoen. Dit gee die verbruikers dan ŉ groot keuse van

produkte om van te kies (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 484).

Grootmaat aankope

Groothandelaars spaar verbruikers baie geld omdat hulle produkte in grootmaat teen ŉ

afslagprys aankoop. Dit veroorsaak dat wanneer die kleinhandelaars die produkte aankoop,

hulle koste bespaar en hulle weer die produkte teen ŉ beter prys as hul kompetisie aan hul

Funksies

Verkope en promosie

Aankope Grootmaat aankope

Stoor van produkte

Kontak en onderhandelings

Bestuur van dienste

Vervoer

Markinligting Risiko

Finansiering



verbruikers kan verkoop. Dit gee die kleinhandelaar mededingende voordeel (aangepas uit

Kotler & Keller, 2012: 484).

Stoor van produkte

Omdat groothandelaars pakhuise benodig om die groot hoeveelheid produkte wat

aangekoop word, te stoor, spaar dit die kleinhandelaar stoorkoste. Die kleinhandelaar spaar

ook koste deurdat hulle net genoeg van ŉ sekere produk hoef aan te koop, wat sal verseker

dat daar nie onnodige aankope gedoen word nie en dat bederfbare produkte nie verlore sal

gaan nie (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 484).

Vervoer

Groothandelaars verskaf ook die diens om produkte by kleinhandelaars af te lewer. Dit

verseker dat die kleinhandelaar geld bespaar en goedere vinniger by kleinhandelaars

afgelewer kan word omdat die meeste groothandelaars nader geleë is as die vervaardiger

van die produkte (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 484).

Finansiering

Groothandelaars verskaf ook aan kleinhandelaars krediet, wat help dat kleinhandelaars later

betalings kan maak vir die produkte wat aangekoop word. Groothandelaars spaar ook geld

deur die groot hoeveelheid produkte wat hulle op een slag aankoop omdat hulle die produkte

ook vroegtydig bestel en betaal (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 484).

Risiko

Groothandelaars dra die risiko dat produkte gesteel of beskadig word omdat die produkte in

hulle pakhuis gestoor word.. Dit verminder weer die risiko van die kleinhandelaar (aangepas

uit Kotler & Keller, 2012: 484).

Markinligting

Groothandelaars voorsien kleinhandelaars van markinligting soos hul kompetisie se

aktiwiteite, nuwe produkte en pryse. Dit help die kleinhandelaars om inligting te verkry wat

sal verseker dat hulle kan beplan en mededingende voordeel verkry (aangepas uit Kotler &

Keller, 2012: 484).

Bestuur van dienste

Groothandelaars help kleinhandelaars ook gewoonlik om hulle dienste en daaglikse

aktiwiteite te verbeter, deur personeelopleiding te gee, te help met die uitleg en vertoon van

die winkel en produkte, asook met die opstel van rekeninge en sisteme vir die opname van

voorraad (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 484).



Kontak en onderhandelings

Groothandelaars is ook daarvoor verantwoordelik om potensiële kleinhandelaars te kontak

vir nuwe kontrakte en om tot ŉ ooreenkoms te kom vir goeie pryse vir die produkte

(aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 484).

2.10 Funksies van ŉ kleinhandelaar

Kleinhandelaars het die volgende funksies in die verspreidingskanaal:

Figuur 2.3: Funksies van ŉ kleinhandelaar (Outeur, 2014)

Verkope

Die hooffunksie van ŉ kleinhandelaar is die verkope van produkte aan verbruikers.

Groothandelaars sien kleinhandelaars as ŉ weg om hul produkte aan verbruikers te bied en

ŉ inkomste te verkry (aangepas uit Preserve articles, 2009).

Risiko

Die kleinhandelaar is nooit seker wat die aanvraag van elke produk van die verbruiker gaan

wees en hoeveel benodig gaan word nie. Daarom moet die kleinhandelaar skat hoeveel hy

van elke produk gaan nodig hê om die verbruikers se behoeftes te bevredig. Die

kleinhandelaar moet hierdie produkte dan iewers stoor en dra dan ook die risiko dat

produkte gesteel kan word of kan bederf (aangepas uit Preserve articles, 2009).

Verpakking

Die kleinhandelaar is verantwoordelik vir enige verpakking van produkte vir verbruikers wat

nie deur die groothandelaar gedoen word nie.

Aangepas uit Preserve articles, 2009

Risiko

Koop en samestelling van

produkte

Stoor van produkte

Funksies Verkope Advertering

Mark- inligting

Verpakking Finansiering



Finansiering

Dikwels verleen kleinhandelaars krediet aan verbruikers. Kredietverkope beteken die

fasilitering van die vloei van produkte deur die bemarkingskanaal. Dit verseker dat

kleinhandelaars ŉ bydrae lewer in die finansiering van die bemarkingskanaal (aangepas uit

Preserve articles, 2009).

Markinligting

Omdat kleinhandelaars in direkte kontak met verbruikers is, gee dit hulle die perfekte

geleentheid om te bepaal wat verbruikers se behoeftes is, asook om te sien wat verbruikers

die meeste en die minste koop. Dit verseker dat die kleinhandelaar die regte produkte

aankoop wat aan sy verbruikers se behoeftes sal voldoen (aangepas uit Preserve articles,

2009).

Advertering

Kleinhandelaars behartig die advertering en promosie van produkte, om te verseker dat

verbruikers bewus word van die tipe produkte wat beskikbaar is teen ŉ goeie prys

(aangepas uit Preserve articles, 2009).

Koop en samestelling van produkte

Kleinhandelaars kan ook produkte van verskillende groothandelaars koop en dan self die

produkte saamstel om een pakket te vorm. Byvoorbeeld, ŉ reisagentskap koop verskeie

dienste soos akkommodasie, uitstappies na besienswaardighede en vervoer; daarna stel die

reisagentskap ŉ toerpakket vir toeriste saam wat al hierdie elemente bevat.

Stoor van produkte

ŉ Kleinhandelaar moet genoeg produkte van groothandelaars aankoop en dit dan stoor,

sodat wanneer die produkte op die rakke verminder, die kleinhandelaar die ekstra produkte

in die stoor kan gaan uithaal. Dit verseker dat daar altyd van die produkte beskikbaar is en

verkope kan plaasvind.

2.11 Tipes groothandelaars

Daar is verskeie soorte groothandelaars en elk het sy eie funksie wat dit in die

verspreidingskanaal verrig. Die volgende groothandelaars en hul funksies sal bespreek

word:



Figuur 2.4: Tipes groothandelaars (Outeur, 2014)

Handelaar (merchant wholesalers)

Hierdie tipe groothandelaar besit of produseer sy eie produkte en verkoop die produkte dan

aan kleinhandelaars of ander groothandelaars. Die handelaar word onafhanklik besit en

verkry sy naam van die tipe produkte wat dit verskaf.

Hierdie groothandelaars is ondernemings wat hoofsaaklik te doen het met die aankoop,

verkoop en stoor van die produkte. Dit is baie beter vir enige onderneming om direk by die

groothandelaar aankope te doen omdat die onderneming die beste pryse sal kry (aangepas

uit Grand Report, 2014).

Volledige-diens groothandelaar (full-service wholesalers)

Dié tipe groothandelaar hou ŉ groot hoeveelheid voorraad aan en bied krediet aan

kleinhandelaars. Hulle bied ook afleweringsdienste en help kleinhandelaars met daaglikse

bestuursfunksies. Die groothandelaar verkoop hoofsaaklik aan kleinhandelaars en verskaf

meer as een tipe produk van verskeie vervaardigers (aangepas uit Grand Report, 2014).

Algemene groothandelaar (general wholesaler)

Hierdie groothandelaar koop gewoonlik produkte in grootmaat aan en voeg dan waarde by

om dit in kleiner hoeveelhede aan kleinhandelaars te verkoop. Die groothandelaar koop ŉ

verskeidenheid produkte van verskillende vervaardigers aan, sodat verbruikers ŉ groter

keuse van produkte het om van te kies.

Tipes groothandelaars

Handelaar

Spesifieke-produk

Afslag

Kontant-en-oordrag Algemene

Eie-aflewering

Volledige-diens Posbestelling

Produsente koöperasies

Direkte-aflewering Gespesialiseerde Rakhandelaars

Aanlyn Agente Makelaar



Die groothandelaar hou ŉ groot aantal nie-bederfbare produkte aan, soos hardeware,

elektriese ware en meubels (aangepas uit Grand Report, 2014).

Gespesialiseerde groothandelaar (specialized wholesaler)

Die groothandelaar verskaf net ŉ sekere produk, byvoorbeeld Samsung-telefone. Hulle doen

ook slegs besigheid met ŉ beperkte aantal kleinondernemings wat hierdie tipe produk

benodig. Die groothandelaar het baie kennis van die produk en kan gespesialiseerde diens

aan verbruikers verskaf (aangepas uit Grand Report, 2014).

Spesifieke-produk groothandelaar (specific product wholesaler)

Hierdie groothandelaars verskaf slegs een tipe produk, byvoorbeeld rekenaars. Hulle het wel

ŉ verskeidenheid van handelsmerke van die produk wat hulle verkoop, byvoorbeeld

Samsung- en HP-rekenaars. Die groothandelaar het baie goeie kennis van die produk,

asook wie hulle teikenmark vir die tipe produkte is (aangepas uit Grand Report, 2014).

Afslag-groothandelaar (discount wholesaler)

Hierdie tipe groothandelaar verskaf verskeie produkte teen afslagpryse. Die rede hiervoor is

dat die produkte wat hulle teen afslag verkoop dalk nie meer vervaardig word nie of dit kan

items wees wat teruggegee is (aangepas uit Grand Report, 2014).

Kontant-en-oordrag groothandelaar (cash-and-carry wholesaler)

Hierdie tipe groothandelaar verskaf geen krediet aan kleinhandelaars nie en die

kleinhandelaars moet kontant betaal vir die produkte wat aangekoop word. Die

groothandelaar verkoop beperkte produkte aan kleinhandelaars vir kontant (aangepas uit

Grand Report, 2014).

Direkte-aflewering groothandelaar (direct delivery wholesaler)

Die groothandelaar besit die produkte wat dit verkoop. Die groothandelaar kry bestellings by

kleinhandelaars of ander groothandelaars en stuur dan die bestellings direk aan die

vervaardiger van die produkte.

Die groothandelaar is meestal betrokke by die verkoop van die produkte. Die groothandelaar

voltooi die verkoopstransaksie van ŉ produk en dan laat die groothandelaar die vervaardiger

die produk wat aangekoop is, direk by die verbruiker aflewer, sonder dat die groothandelaar

die produkte enigsins self hanteer. Omdat die groothandelaar nie fisies self die produkte

hanteer nie, is hulle operasionele kostes baie laer (aangepas uit Grand Report, 2014).

Aanlyn groothandelaar (online wholesaler)

Hierdie groothandelaars verkoop hul produkte aanlyn teen afslagpryse. So kan hulle hul

uitgawes verminder, deur byvoorbeeld nie huur te betaal vir kantore nie. Die



groothandelaars sit dan ŉ kleiner hoeveelheid persentasie wins op die produkte en maak

nog steeds ŉ wins (aangepas uit Grand Report, 2014).

Eie aflewering groothandelaar (truck wholesaler)

Hierdie groothandelaars spesialiseer deur die produkte wat hulle stoor, in die onderneming

se eie voertuie af te lewer. Hulle verkoop gewoonlik bederfbare produkte soos kos. Die groot

voordeel van hierdie groothandelaars is dat hulle bederfbare produkte aflewer, wat

groothandelaars gewoonlik nie doen nie.

Die groothandelaar funksioneer vier-en-twintig uur per dag, sewe dae per week.

Byvoorbeeld, as Spar teen ŉ Vrydagaand nie meer skyfies in voorraad het nie, wil die winkel

nie die hele naweek deurgaan sonder om die produk in voorraad te hê en daardeur verkope

te verloor nie (aangepas uit Grand Report, 2014).

Posbestelling (mail-order)

Hierdie groothandelaars verkoop gewoonlik produkte uit ’n katalogus wat onder verbruikers

of kleinhandelaars versprei word. Die groothandelaar verkoop gewoonlik produkte soos

hardeware, juwele, sporttoerusting en ander items (aangepas uit Grand Report, 2014).

Produsente koöperasies (producers’ cooperatives)

Hierdie groothandelaar doen besigheid met die landbousektor om plaasprodukte aan

groothandelaars te verskaf. Die groothandelaar identifiseer waar ŉ tekortkoming is van

plaasprodukte in die mark en hoe hierdie produkte verbeter kan word. Die groothandelaar

sal die produkte verbeter, verpak en aan die bedryf verskaf (aangepas uit Grand Report,

2014).

Rakhandelaars (rack jobbers)

Hierdie groothandelaars spesialiseer in nie-voedsel-produkte wat deur supermarkte verkoop

word. Die groothandelaar het gewoonlik sy eie rak in die winkel waar sy produkte gehang

word. Produkte sluit in kombuisware, hardeware, koerante en tydskrifte.

Die groothandelaar word kontant betaal vir die items wat verkoop of afgelewer word. Die

personeel wat die aflewering van die produkte by die supermarkte doen, is daarvoor

verantwoordelik om die produkte uit te pak en voorraad te hou van watter produkte op die

rak beskikbaar is en wat nog benodig word (aangepas uit Grand Report, 2014).

Makelaar (broker)

Die groothandelaar besit nie die produkte wat hy verkoop nie, maar is meer betrokke by die

koop en verkoop van produkte namens die vervaardiger. Die groothandelaar bring die

vervaardiger en die verbruiker bymekaar en hanteer alle onderhandelings en transaksies.



Die groothandelaar word gewoonlik vergoed in die vorm van kommissie op die produkte wat

verkoop word (aangepas uit Grand Report, 2014).

Agent

Agente verteenwoordig die verbruikers of die vervaardigers op ŉ permanente basis.

Verkoopsagente het die reg om alle produkte van ŉ vervaardiger te verkoop.

Vervaardigersagente is groothandelaars wat takke en kantore het vanwaar hulle hul eie

produkte aan verbruikers en kleinhandelaars verkoop en versprei (aangepas uit Grand

Report, 2014).

2.12 Tipes kleinhandelaars

Daar is verskeie soorte kleinhandelaars en elk het sy eie funksies wat dit in die

verspreidingskanaal verrig. Kleinhandelaars kan in drie hoofkategorieë verdeel word,

naamlik winkels, nie-winkels, asook korporatiewe kleinhandelaars en kettingwinkelgroepe.

Die volgende kleinhandelaars en hul funksies sal bespreek word:



Figuur 2.5: Tipes kleinhandelaars (Outeur, 2014)

Winkels

Verskillende winkels sal van mekaar verskil in hul prys en kompeterende strategie.

Kleinhandelaars bevredig die behoeftes van verbruikers en verskaf verskeie dienste.

Winkels verskaf een van die volgende dienste aan verbruikers:

Tipes kleinhandelaars

Winkels

Direkte verkope

Direkte bemarking Afdelingswinkel

Korporatiewe en konsessiegroepe

Spesialiteitswinkel Korportiewe kettingwinkel

Nie-winkels

Outomatiese verkope Supermark

Apteek

Verkoopsdienste Pakhuis

Gerieflikheidswinkel

Waarde vir geld

Afslagwinkel

Katalogus-winkel

Laer prys

Groot winkel

Vrywilligheids- konsessie

Korportiewe handelaar

Konsessie onderneming

Handelsware konglomeraat



• Eie-diens

Dit verwys na waar die verbruikers self verskeie winkels se pryse op items sal

vergelyk om die beste prys te betaal en so geld te bespaar (Kotler & Keller, 2012:

470).

• Self-selektering

Verbruikers vind die produkte wat hulle benodig self in die winkel, maar kan vir hulp

vra by die winkelassistent (Kotler & Keller, 2012: 470).

• Beperkte diens

Die winkels verskaf baie meer produkte en dienste, soos kredietfasiliteite en

verbruikers kan produkte terugneem as hulle nie tevrede daarmee is nie. Verbruikers

het daarom baie meer inligting en hulp by die winkel nodig (Kotler & Keller, 2012:

470).

• Volledige diens

Verkooppersoneel bied in elke aspek hulp om vir die verbruiker produkte te kry en dit

te vergelyk vir die beste pryse. Verbruikers wat daarvan hou om met alle aspekte van

die verkoopsproses gehelp te word, verkies hierdie tipe winkel (Kotler & Keller, 2012:

470).

Die volgende tipes winkels en hul funksies sal bespreek word:

o Spesialiteitswinkel (speciality store)

Hierdie tipe winkels spesialiseer in ŉ spesifieke industrie of produkte. Dié tipe

winkel het goeie kennis van die tipe produk wat dit verkoop. Dit verseker dat hulle

die verbruiker se vrae korrek kan beantwoord en ŉ goeie diens lewer. Hulle bied

ook vir die verbruiker waarde vir geld deur ander bykomstighede en soortgelyke

produkte by een winkel te bied (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van ŉ spesialiteitswinkel:

Voorbeeld 2.3

The Body Shop

The Body Shop verskaf meer as 900 natuurlike skoonheidsprodukte, met meer

as 2,500 winkels in 60 verskillende marksegmente wêreldwyd.

(Aangepas uit The Body Shop, 2012)



o Afdelingswinkel (department store)

Hierdie tipe winkel is meestal baie kompleks omdat dit ŉ groot verskeidenheid

produkte verskaf en verskeie klein winkels kan insluit wat deur een onderneming

beheer word. Die winkel verskaf verskillende produkte teen verskillende pryse.

Dié tipe winkel voeg waarde by vir hul verbruikers deur verskeie produkte teen

goeie pryse by een winkel te verkoop. Dit maak dit baie gerieflik vir die verbruiker

omdat hulle nou alle produkte wat hulle benodig by een winkel kan kry (aangepas

uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van ŉ afdelingswinkel:

Voorbeeld 2.4

Bloomingdales

Bloomingdale's is ŉ Amerikaanse afdelingswinkel wat in 1861 gestig is en meer

as 43 takke regoor Amerika het. Die winkel verskaf verskeie produkte van

klere, skoene, juweliersware en skoonheidsprodukte tot huisware.

(Aangepas uit Bloomingdales, 2014)

o Supermark (supermarket)

Dié tipe winkel verkoop meestal kos en drinkgoed. Baie van die winkels het ook

nou huisware, klere en elektrisiteitsprodukte begin verskaf. Die tipe winkels is

gewoonlik groot en verkoop in groot volume, daarom word produkte teen laer

pryse aan verbruikers verskaf (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van ŉ supermark:

Voorbeeld 2.5

Checkers

Checkers is deel van Shoprite Holdings. Checkers het op die oomblik 26

Checkers hipermarkte en 159 Checkers supermarkte in Botswana, Suid-Afrika


http://en.wikipedia.org/wiki/File:Bloomingdale's_Logo.svg


en Namibië. Die supermark verskaf meestal vars produkte, asook ŉ groot

verskeidenheid ander voedsel-items aan ŉ wye teikenmark.

(Aangepas uit Checkers, 2014)

o Pakhuis kleinhandelaar (warehouse retailer)

Hierdie tipe kleinhandelaar is gewoonlik geleë in ŉ besigheidspark, waar die huur

van die perseel baie goedkoper is vir die kleinhandelaar. Dit maak dat die

kleinhandelaar ŉ groot verskeidenheid produkte in voorraad kan hê en aan

verbruikers kan vertoon en dit teen ŉ baie laer prys kan verkoop. Dit bied die

kleinhandelaar mededingende voordeel bo ander kleinhandelaars (aangepas uit


Voorbeeld van ŉ pakhuis kleinhandelaar:

Voorbeeld 2.6

Sportsmans Warehouse

Sportsmans Warehouse het 35 winkels regoor Suid-Afrika asook 1 in Namibië.

Sportsmans Warehouse verskaf ŉ groot verskeidenheid sportdrag en

buitelugtoerusting van verskeie bekende handelsmerke.

(Aangepas uit Sportsmans Warehouse, 2014)

o Geriefswinkel (convenience store)

Dié tipe winkel is gewoonlik geleë in ŉ residensiële area en is oop vier-en-twintig

uur per dag, sewe dae per week. Die winkel bied ŉ beperkte aantal produkte teen

verkoopsprys omdat dit gerieflik vir verbruikers is om by dié tipe winkel te koop,

omdat dit naby hulle geleë is en elke dag van die week oop is (aangepas uit


Voorbeeld van ŉ geriefswinkel:


http://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=http://www.adventureinc.co.za/retailers/&ei=xBJFVI-_GozraLi5gugM&bvm=bv.77880786,d.ZGU&psig=AFQjCNESMN6gRBWj-i9MDPq11QDEzdDsfw&ust=1413899280800262


Voorbeeld 2.7

7-Eleven

7-Eleven het meer as 50 000 konsessies in meer as 16 lande. Dit is die

grootste konsessiehouer in die wêreld. 7-Eleven verskaf verskeie kos- en

huishoudelike produkte.

(Aangepas uit 7-Eleven, 2014)

o Afslagwinkel (discount store)

Hierdie tipe winkel verskaf ŉ groot verskeidenheid produkte teen afslagpryse. Die

winkel verkoop produkte in groot volumes teen baie laer pryse omdat die

produkte gewoonlik nie op groot aanvraag is nie of die produkte nie meer

geproduseer word nie (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van ŉ afslagwinkel:

Voorbeeld 2.8

Walmart

Walmart het meer as 11 000 konsessies in 27 lande en verskaf werk aan 2.2

miljoen mense. Walmart help verbruikers om geld te spaar deur produkte teen

ŉ laer prys te verkoop. Walmart verskaf verskeie produkte soos klere,

huishoudelike items en hardeware.

(Aangepas uit Walmart, 2014)

o Apteke (chemist)

Dié tipe winkels verskaf die diens waar verbruikers hul medisyne-voorskrifte kan

inhandig om die medisyne te verkry. Baie van die winkels bied ook die diens waar

verbruikers hulle voorskrifte kan inhandig en verder inkopies kan doen. Dit maak

dit baie gerieflik vir die verbruiker en bied vir hulle waarde vir geld. Die winkels


http://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=http://www.okfd.com/ok-south-africa-7-eleven-convenience-stores/&ei=WRNFVKOVKY7qaOe-gpgL&bvm=bv.77880786,d.ZGU&psig=AFQjCNGXLmq86vFcgM9n_7RxXLVm0qkE6g&ust=1413899454539858

http://www.google.co.za/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAgQjRw&url=http://commons.wikimedia.org/wiki/File:New_Walmart_Logo.svg&ei=ixNFVIL1OOOp7Abrz4GgAg&psig=AFQjCNG94JiuMPPrZWhq-YM0TD0qQaMRWw&ust=1413899532004647


verskaf nie net medisyne nie, maar ook ander produkte soos toiletware,

gesondheids- en skoonheidsprodukte (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van ŉ apteek:

Voorbeeld 2.9

Dis-Chem

Dis-Chem is gestig in 1978 en is ŉ baie bekende handelsmerk. Dis-Chem

verskaf verskeie farmaseutiese, gesondheids- en skoonheidsprodukte teen

laer pryse aan verbruikers

(Aangepas uit Dischem, 2014)

o Waarde-vir-geld kleinhandelaar (extreme value retailer)

Dié tipe winkels is baie klein en verskaf ŉ beperkte aantal produkte van verskeie

verskaffers teen baie lae pryse (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van waarde-vir-geld kleinhandelaar:

Voorbeeld 2.10

Dollar General

Dollar General is gebaseer in Tennessee, VSA, en is die land se grootste

konsessie wat waarde vir verbruikers bied deur produkte teen lae pryse te

verkoop. Dollar General verskaf verskeie produkte soos klere, kos,

huishoudelike items, gesondheids- en skoonheidsprodukte van bekende

handelsmerke.

(Aangepas uit Dollar General, 2014)

o Laer-prys kleinhandelaar (off-price retailer)

Hierdie tipe kleinhandelaars verskaf hoë-kwaliteit produkte teen laer pryse. Die

winkels verkoop gewoonlik tweedehandse items. Die winkels bied ’n


http://www.google.co.za/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAgQjRw&url=http://wellnesswithtaryn.co.za/?p=412&ei=RBRFVLbxO8qS7AbP04DIDQ&psig=AFQjCNEJ_Kg8S8BxokvE4XB7VREJ1M2mKw&ust=1413899717074128

http://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=http://www.neowin.net/news/dollar-general-now-offers-microsoft-points-costs-more-than-a-dollar&ei=qRlFVMVukNRq07-AwA8&bvm=bv.77880786,d.ZGU&psig=AFQjCNEjo3bi9rAk6RXcK7wUvP4v-li-HA&ust=1413901077991432


verskeidenheid produkte van verskillende verskaffers. Hulle koop gewoonlik

produkte wat klein foutjies het by vervaardigers, maar wat nog steeds gebruik kan

word of produkte wat nie meer gemaak word nie (aangepas uit Kotler & Keller,

2012: 471).

Voorbeeld van laer-prys kleinhandelaar:

Voorbeeld 2.11

PQ Clothing

PQ Clothing verskaf kleredrag en skoene vir die hele familie teen lae pryse.

(Aangepas uit Raslouwlife Centre, 2013)

o Groot winkel (superstore)

Dié tipe winkel bestaan uit ŉ groot area waar voorraad gehou en verkoop word.

Die winkel verkoop produkte soos kos en huishoudelike items en bied ook ander

dienste soos droogskoonmakers en skoenhersteldienste (aangepas uit Kotler &

Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van ŉ groot winkel:

Voorbeeld 2.12

Meijer

Meijer is in 1934 in Michigan gestig en het meer as 200 winkels regoor

Amerika. Meijer bied ook werk vir 72 000 mense en verskaf verskeie items

soos juweliersware, sporttoerusting, elektriese ware, speelgoed, klere en

skoene.

(Aangepas uit Meijer, 2014)


http://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=http://www.yowzit.com/za/component/content/article/122-fashion-accessories/department-stores/3692-pq-clothing-outlet-randburg-square&ei=xRlFVMTWGNXeapf0gYAF&bvm=bv.77880786,d.ZGU&psig=AFQjCNEnYIML8N9aVbpWJiU4pMKhko53wQ&ust=1413901118092671

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Meijer_logo.svg


o Kataloguswinkel (catalogue store)

Dié tipe kleinhandelaar verkoop ŉ groot verskeidenheid handelsmerkprodukte

teen ŉ afslagprys. Die verbruiker kan verskeie produkte uit ŉ katalogus bestel en

dit self by die winkel gaan afhaal (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van ŉ kataloguswinkel:

Voorbeeld 2.13

Waltons

Waltons het ŉ aanlyn katalogus vanwaar verbruikers items kan bestel wat hulle

vir die kantoor of skool benodig. Waltons het ŉ groot verskeidenheid

skryfbehoeftes en kantoormeubels.

(Waltons , 2014)

(Aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471)

Nie-winkel kleinhandelaars

Die meeste produkte word in grootmaat deur winkels verkoop. In die laaste paar jaar het nie-

winkel kleinhandelaars vinniger gegroei as wat nuwe winkels geopen het. Nie-winkel

kleinhandelaars word verdeel in vier hoofafdelings, naamlik direkte-verkope, direkte

bemarking, wat telefoniese en internetbemarking insluit, asook outomatiese verkope en

verkoopsdienste.

Die volgende tipes nie-winkel kleinhandelaars en hul funksies sal bespreek word:

• Direkte-verkope

Direkte verkope staan ook bekend as veelvuldige verkope of netwerkbemarking. Dit

behels ondernemings wat hul produkte deur-tot-deur verkoop. ŉ Verkoopspersoon

gaan na die huis van die verbruiker en daar word die gebruik van die produkte

gedemonstreer en bestellings word dan geneem. Die verskaffers sal verskeie

persone aanstel om hulle produkte te verkoop. Die verkoopspersoon sal dan vergoed

word deur kommissie op die aantal produkte wat hy/sy verkoop (aangepas uit Kotler

& Keller, 2012: 471).



Voorbeeld van direkte-verkope:

Voorbeeld 2.13

Avon

Avon is die wêreld se bekendste direkte verkoper van skoonheids- en ander

produkte. Avon verkoop produkte aan vroue in meer as 100 lande en het meer as

5.5 miljoen verkoopsagente. Avon maak gebruik van ŉ brosjure waarin hul produkte

geadverteer word. In Suid-Afrika word daar elke jaar 13 uitgawes van die brosjure

gedruk.

(Avon , 2014)

• Direkte bemarking

Hierdie tipe kleinhandelaar verskaf aan verbruikers die diens om aanlynaankope te

doen deur die internet. Die produkte wat dan aanlyn verkoop word, word by die

verbruiker afgelewer. Dié tipe aankope maak dit baie gerieflik vir die verbruiker en die

kleinhandelaar het ook ŉ groter teikenmark wat oor ŉ groot geografiese area strek.

Die kleinhandelaar betaal gewoonlik nie baie aan huurkoste nie en het ook nie baie

ander uitgawes nie. Dit maak dat die kleinhandelaar sy produkte teen ŉ

kompeterende prys kan verkoop (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van direkte-bemarking:

Voorbeeld 2.14

Kalahari.com

Kalahari.com is ŉ aanlynwinkel, waar verbruikers produkte soos boeke, musiek,

DVD’s, speletjies, elektriese ware en geskenke aanlyn kan bestel en betaal.

(Kalahari, 2014)


https://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=https://www.intuitive.com/whats_wrong_with_multi-level_marketing_mlm_as_business_model.html&ei=NB5FVK3FJYaraaDegogE&bvm=bv.77880786,d.ZGU&psig=AFQjCNHtHIb-EQMTEOyQGZzjbVvNAxA87A&ust=1413902220078037

https://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=https://www.facebook.com/kalaharicom&ei=BSBFVOGADobxaJbCgfgE&bvm=bv.77880786,d.ZGU&psig=AFQjCNGmO_Uof3pvln7t7cNDESPHA1LUfg&ust=1413902695056023


• Outomatiese verkope

Hierdie kleinhandelaars verskaf ŉ verskeidenheid produkte soos drinkgoed, koffie,

lekkers, koerante, tydskrifte en kos. Muntoutomaatmasjiene (vending machines)

word in fabrieke, kantore, petrolstasies, hotelle, restaurante en baie ander plekke

gevind. Die muntoutomaatmasjiene verskaf vier-en-twintig-uur-diens en die produkte

wat verskaf word is vars (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 471).

Voorbeeld van outomatiese verkope:

Voorbeeld 2.15

Coca-Cola

Coca-Cola word in meer as 200 lande gemaak en in winkels, restaurante en

muntoutomaatmasjiene regoor die wêreld verkoop.

(Aangepas uit Coca-Cola, 2014)

• Verkoopsdienste

Dit is ŉ kleinhandelaar wat nie ŉ winkel het nie, maar ŉ diens vir ŉ sekere teikenmark

bied. Dit is gewoonlik werknemers van groot ondernemings soos skole, hospitale,

unies en regeringsorganisasies, wat produkte van ŉ lys van kleinhandelaars teen

afslagpryse mag aankoop in ruil vir lidmaatskap (aangepas uit Kotler & Keller, 2012:

471).

Voorbeeld van verkoopsdienste:

Voorbeeld 2.15

United Buying Services



United Buying Services is in 1967 gestig en verskaf motors teen goeie pryse aan

verbruikers in Washington DC en Baltimore.

(Aangepas uit United Buying Services, 2014)


Korporatiewe en konsessiegroepe

Alhoewel die meeste kleinhandelaars onafhanklik besit word, is daar die laaste paar jaar ŉ

groei in die aantal ondernemings wat deel word van die korporatiewe kleinhandelaars- of

konsessiegroepe. Vir ŉ onderneming om deel te wees van korporatiewe kleinhandelaars- of

konsessiegroepe, verkry die onderneming beter verkoopkrag, bekende handelsmerke en

beter-opgeleide personeel om by te dra tot die sukses van die onderneming.

Om deel te word van ŉ konsessie, word die onderneming se aktiwiteite beplan, uitgevoer en

gekontroleer deur die konsessiegewer (franchisor) . Konsessiegroepe word onderskei deur

die volgende drie karaktereienskappe:

• Die konsessiegewer besit die handels- en lisensieregte van die onderneming en

verkoop dan die handelsmerk aan die konsessiehouer (franchisee), in ruil vir

maandelikse betaling op die verkope van produkte en die gebruik van die

onderneming se handelsmerk.

• Die konsessiehouer betaal om deel te wees van die konsessiegroep. Die

konsessiehouer is verantwoordelik vir die aanvangskoste, huur van die perseel en

gereedskap wat benodig sou word, asook ŉ lisensiefooi wat betaal moet word.

Daarna betaal die konsessiehouer die konsessiegewer ŉ sekere persentasie op die

verkope van die produkte, asook maandelikse huur.

• Die konsessiegewer verskaf die sisteem waarmee die onderneming bestuur word

aan die konsessiehouer. Byvoorbeeld, die personeel sal vir opleiding gaan om te leer

hoe om die verskillende kosse op die spyskaart te maak.


Die volgende tipes korporatiewe en konsessiegroepe en hul funksies sal bespreek word:

• Korporatiewe kettingwinkel (corporate chain store)

Twee of meer van die konsessies word besit en beheer deur die konsessiegewer.

Hulle verkoop soortgelyke goedere van verskeie vervaardigers. Die grootte van die

konsessie verseker dat produkte in groot hoeveelhede aangekoop word teen laer

pryse. Die konsessie kan dit ook bekostig om personeel aan te stel wat net



verantwoordelik is om beter pryse te beding, voorraad te beheer en vooruitskattings

te doen (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 472).

Voorbeeld van korporatiewe kettingwinkel:

Voorbeeld 2.16

GAP Inc.

Gap Inc. of beter bekend as net Gap, is ŉ Amerikaanse klere- en bykomstighede

kleinhandelaar. Gap is gestig in 1969 en het meer as 135 000 werknemers in meer

as 3 076 winkels wêreldwyd.

(GAP, 2014)

• Vrywilligheidskonsessie (voluntary chain)

Dié konsessie is waar onafhanklike kleinhandelaars ŉ ooreenkoms en verhouding

het met ŉ groothandelaar. Die konsessie dryf dan handel deur slegs een soort

produk te verkoop wat die groothandelaar verskaf, byvoorbeeld klere. Die konsessie

doen ook in grootmaat aankope van die groothandelaar wat goeie pryse en

mededingende voordeel verseker (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 472).

Voorbeeld van vrywilligheidskonsessie:

Voorbeeld 2.17

Independent Grocers Alliance (IGA)

Independent Grocers Alliance is ’n bekende handelsmerk-kruidenierswinkel in meer

as 30 lande. Independent Grocers Alliance word bedryf as ŉ konsessie deur

winkels wat apart van die handelsmerk besit word. Baie van die winkels word deur

families bestuur in klein dorpe. Independent Grocers Alliance is in 1926 gestig en

vandag is daar meer as 8 000 winkels wat onder die IGA-handelsmerk besigheid

doen.

(Aangepas uit Independent Grocers Alliance, 2014)


http://en.wikipedia.org/wiki/File:Gap_logo.svg

http://en.wikipedia.org/wiki/File:IGA_logo.svg


• Koöperatiewe handelaar (consumer cooperative)

Hierdie is ŉ kleinhandelaar wat besit word deur die verbruikers. Verbruikers dra

kapitaal by om hulle eie onderneming te open. Omdat die verbruikers die

onderneming besit, het die verbruikers die reg om te stem oor sekere beleide, asook

die aanstelling van bestuur en personeel. Die verbruikers word dan vergoed deur

dividende wat aan hulle uitbetaal word (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 472).

Voorbeeld van ŉ koöperatiewe handelaar:

Voorbeeld 2.18

Ace Hardware

Ace Hardware is ŉ koöperatiewe handelaar gebaseer in Illinois, Amerika, wat

verskeie bekende handelsmerk-hardewareprodukte verkoop. Ace Hardware het

meer as 4 077 hardewarewinkels en 100 000 werknemers.

(Aangepas uit Ace Hardware Cooperation, 2014)

• Konsessie-onderneming (franchise organisation)

ŉ Konsessie kan beskryf word as ŉ onderneming wat alreeds ŉ suksesvolle produk

of diens verskaf (konsessiegewer), wat dan deur middel van ŉ kontrak ŉ verhouding

bou met ander ondernemings wat ook hierdie produk of diens onder dieselfde

handelsmerk sal verkoop (konsessiehouer), in ruil vir ŉ maandelikse betaling. Hierdie

tipe konsessies verskaf verskeie produkte en dienste aan verbruikers (aangepas uit


Voorbeeld van ŉ konsessie-onderneming:

Voorbeeld 2.19

McDonalds


http://en.wikipedia.org/wiki/File:Ace_Hardware_Logo.svg

http://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=http://capitancool.com/nuevo-enfoque-de-mcdonalds/&ei=zSNFVIPrM8PvatehgegK&bvm=bv.77880786,d.ZGU&psig=AFQjCNGyuJ-WOHzVQWIgDDTkzeAyTwvnTQ&ust=1413903676490349


Die eerste McDonalds het in November 1995 in Suid-Afrika geopen. Vandag is

daar meer as 200 restaurante in al 9 provinsies, wat vinnige wegneemetes verskaf.

(Aangepas uit McDonalds, 2014)

• Handelsware konglomeraat (merchandising conglomerate)

Dié kleinhandelaar verskaf verskeie produkte of dienste onder een onderneming. Die

kleinhandelaar is ook verantwoordelik vir die bestuur en die verspreiding van die

produkte (aangepas uit Kotler & Keller, 2012: 472).

Voorbeeld van ŉ handelsware konglomeraat:

Voorbeeld 2.19

Target Corporation

Target Corporation is ŉ Amerikaanse kleinhandelaar wat gestig is in 1902. Die

kleinhandelaar bestuur Marshall Fields, ŉ baie bekende afdelingswinkel, Target, ŉ

afslagwinkel en Target Direct vir aanlynverkope en direkte bemarking.

(Aangepas uit Target, 2014)


2.13 Gevallestudie


Gevallestudie 2.1

Arrow Electronics is ŉ wêreldwye verskaffer van produkte, dienste en probleemoplossing

van elektroniese en rekenaarprodukte. Arrow Electronics dien as ŉ verskaffer vir meer as

900 verskaffers en 125 000 toerustingvervaardigers, kontrakvervaardigers en kommersiële

verbruikers, deur ŉ globale netwerk van 310 winkels in meer as 51 lande.



Met groot kontrakvervaardigers wat rekenaarprodukte nou eerder direk van verskaffers en

verspreiders koop, hou dit ŉ bedreiging in vir Arrow Electronics. Vir Arrow Electronics om

beter te kompeteer, het hulle ekstra dienste vir kopers in werking gestel, soos

programmering en finansiering. Hierdie ekstra dienste het gehelp dat Arrow Electronics

hulle aandeelprys met die helfte verdubbel het in die laaste 5 jaar.

(Kotler & Keller, 2012: 485)

1. Definieer ŉ kleinhandelaar.

2. Noem en bespreek die funksies van ŉ kleinhandelaar.

3. Identifiseer watter tipe kleinhandelaar Arrow Electronics is en verskaf ŉ rede vir

jou antwoord.

2.14 Samevatting

Dié studie-eenheid het gekyk na wat ŉ groot- en kleinhandelaar is, die rol van groot- en

kleinhandelaars, die tipes groot- en kleinhandelaars, asook elkeen se funksies in die

verspreidingskanaal.

ŉ Groothandelaar is ŉ onderneming in die verspreidingskanaal wat op grootmaat produkte

aankoop by die vervaardigers teen ŉ goeie prys. Die groothandelaar verkoop dan die

produkte aan verskeie kleinhandelaars en ondernemings teen ŉ verlaagde prys, maar maak

nog steeds ŉ wins. Kleinhandelaars is aan die einde van die verspreidingskanaal.

Kleinhandelaars herverkoop die produkte wat hulle by die groothandelaars aangekoop het

aan verbruikers, deur middel van ŉ winkel of aanlynverkope teen ŉ wins.

Daar is verskillende tipes groot- en kleinhandelaars en elkeen bied verskeie funksie in die

verspreidingskanaal, asook voordele vir verbruikers en ander ondernemings om aankope by

hulle te doen. Van die funksies wat groot- en kleinhandelaars verskaf is aankope en verkope

van produkte, finansiering, stoor en verpakking van produkte. Voordele van kleinhandelaars

is dat hulle bykomende waarde aan verbruikers verskaf in die vorm van 'n produk en diens.

Voordele van ’n groothandelaar wissel na gelang van die tipe groothandelaar wat ŉ

onderneming gebruik. Verskaffers en kleinhandelaars baat by die gebruik van ŉ

groothandelaar omdat ŉ groothandelaar toegang tot produkte verskaf teen baie goeie pryse.

Groot- en kleinhandelaars speel dus ŉ belangrike rol in die verspreidingskanaal deur die

funksies wat hulle verrig en die voordele wat hulle verskaf.



2.15 Selfevaluering

Aktiwiteit 2

1. Definieer ŉ groot-en kleinhandelaar.

2. Lys enige vier aspekte wat ŉ goeie groothandelaar maak.

3. Tabelleer die verskille tussen ŉ groot-en kleinhandelaar.

4. Wat is die verkil tussen ŉ afslag-groothandelaar en ŉ kontant-en-oordrag

groothandelaar?

5. Bespreek ŉ spesialiteitswinkel en verskaf ŉ voorbeeld daarvan.



Notas



STUDIE-EENHEID 3: ELEKTRONIESE BEMARKING


Kennis en begrip



• Elektroniese besigheid, elektroniese handel en elektroniese bemarking

• Kommunikasieplatforms in elektroniese bemarking

• Hoe die internet gebruik word in promosies, verkope, verspreiding en

verhoudingsbemarking

• Aanlynbemarkingsnavorsing

Vaardighede


• onderskeid te tref tussen elektroniese besigheid, elektroniese handel en

elektroniese bemarking;

• kommunikasieplatforms in elektroniese bemarking te identifiseer en onderskeid te

tref;

• te illustreer hoe die internet gebruik word in promosies, verkope, verspreiding en

verhoudingsbemarking;

• analise van aanlynbemarkingsnavorsing te doen; en


Studie-eenheid 3: Elektroniese bemarking Bladsy 83



• Kotler, P. & Keller, K.l. 2012. Marketing Management. 14th edition. England.

Pearson.

• Swanepoel, J. & Bothma, C. 2013. Fundamentals of e-marketing. 2nd edition.

Cape Town: Juta.

• McCabe, S. 2009. Marketing communications in tourism and hospitality. Oxford:

Elsevier.

• Internet marketing. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://bookboon.com/en/internet-

marketing-ebook. Vir meer inligting oor die komponente van internet bemarking.

• Developing an internet marketing strategy. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://bookboon.com/en/developing-an-internet-marketing-strategy-ebook. Vir meer

inligting oor hoe ŉ onderneming die internet kan implementeer as deel van sy

bemarkingstrategie.

• Social media and business intelligence. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://bookboon.com/en/social-media-and-business-intelligence-ebook. Vir meer

inligting oor hoe ŉ onderneming sosiale media kan implementeer as deel van sy

bemarkingstrategie.

• Pay per click advertising. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://bookboon.com/en/pay-per-

click-advertising-ebook. Vir meer inligting oor hoe Google aanlyn-advertering

verander het.

3.3 Hoe kan jy jou begrip verbeter? Jy moet seker maak dat jy die volgende terme verstaan:


Elektroniese besigheid

Dit is die administrasie van ŉ onderneming deur gebruik te maak

van die internet. Dit sluit in die koop en verkoop van goedere en

dienste, saam met die verskaffing van tegniese hulp en

kliëntediens deur die internet.

Intranet

Die intranet dien as ŉ kommunikasiemiddel vir die onderneming.

Dit is waar die topbestuur van die onderneming sekere

belangrike aspekte en inligting met sy personeel kan deel.

Ekstranet

Die ekstranet dien ook, soos die intranet, as ŉ

kommunikasiemiddel vir die onderneming. Slegs sekere persone


http://bookboon.com/en/internet-marketing-ebook

http://bookboon.com/en/internet-marketing-ebook


het toegang tot die gebruik van die ekstranet, soos verskaffers,

aandeelhouers, verbruikers en ander ondernemings.

Elektroniese handel Dit is ŉ tipe besigheidsmodel, of segment van ŉ groter

besigheidsmodel, wat die onderneming in staat stel om besigheid

te doen oor ŉ elektroniese netwerk, gewoonlik die internet.

Slegs ŉ aanlyn- onderneming

Hierdie is ’n onderneming wat glad nie ŉ perseel het vanwaar dit

besigheid doen nie en waar verbruikers nie fisies na die perseel

kan gaan om aankope te maak nie. Alle besigheid en transaksies

van die onderneming word aanlyn gedoen.

Perseel-en-aanlyn- onderneming

Hierdie is ’n onderneming wat reeds ŉ perseel het vanwaar dit

besigheid doen en waar verbruikers direkte aankope maak, maar

terselfdertyd het die onderneming ook ŉ aanlynwinkel, waar

verbruikers inligting kan verkry oor produkte en dienste, asook

aanlynaankope kan doen.

Elektroniese bemarking

Dit is bemarking wat slegs op die internet gedoen word. Hierdie

tipe bemarking gebruik verskeie aanlynadvertensies om

verbruikers te lok na ŉ onderneming se webtuiste.

Snuffelgids

’n Snuffelgids op die internet is min of meer dieselfde as ’n

gedrukte snuffelgids, maar word verkry in die vorm van gelyste

dienste.

Uitstal-reklame Dis min of meer dieselfde as gedrukte advertensies, maar kom in

die vorm van die beweging van beelde soos pop-ups.

Soek-bemarking

Dis advertering wat op internet webblaaie geplaas word. Dit is

waar ŉ verbruiker gebruik maak van webtuistes soos Yahoo of

Google om sekere inligting te soek.

E-posbemarking

Dis ŉ vorm van direkte bemarking waar die potensiële verbruiker

ŉ e-pos sal ontvang.

Virale bemarking

Dis letterlik ŉ tipe word of mouth wat ŉ aanlynplatform gebruik in

plaas van die gesproke woord.

Geaffilieerde bemarking

Dis waar die gasheer (host) van ŉ webtuiste ŉ ooreenkoms met

ŉ ander onderneming het om sy webtuiste se skakel ook op die

gasheer se webtuiste te plaas.



Borgskappe Webtuiste-borgskappe is naastenby dieselfde as borgskappe wat

gebruik maak van ander media. Ondernemings adverteer hulle

produkte of dienste deur aanlyn inhoudsareas te borg.

Huurtermyn

Verwys waar die gasheer ŉ gedeelte van sy webtuiste uitverhuur

aan ander ondernemings om hulle produkte en dienste te

adverteer.

Podcasting

Dit behels die produksie van klankinhoud, gewoonlik in die vorm

van radioprogramme wat gestoor word in die vorm van MP3-

formaat en dan beskikbaar gestel word om af te laai van ŉ

webtuiste.

Aanlynreklame-toepassings

Die uitstuur van e-posse is die mees koste-effektiewe wyse

waarop ŉ onderneming met sy verbruikers kan kommunikeer.

Blog

ŉ Aanlynspasie wat geskep is deur ŉ enkel-gebruiker, waarvan

die inhoud verwys na sy opinies of aktiwiteite in dagboekformaat,

gewoonlik in kronologiese volgorde, om verskeie gebeurtenisse,

aktiwiteite of situasies van die individue te beskryf.

Aanlyngemeenskap

Waar ŉ verbruiker op ŉ sekere onderneming se webtuiste

registreer om deel te word van die onderneming se databasis om

inligting te ontvang wat betrekking het tot die verbruiker se

belangstellings.

Virtuele wêreld

Die onderneming sal ŉ video neem van hoe dit regtig is om die

bestemming of besienswaardigheid te besoek.

Sosiale media Sosiale media verwys na media wat gemaak is om te deel.

Aanlyn bemarkingsnavorsing

Dit is waar ŉ onderneming gebruik maak van die internet om

sekere data te verkry oor die verkoop van die onderneming se

produkte of dienste aan verbruikers.

3.4 Inleiding

Die studie eenheid bespreek hoe belangrik dit vir ŉ onderneming is om gebruik te maak van

die internet vir sy bemarkingsaktiwiteite. Die internet verskaf verskeie funksies vir beide die

onderneming en die verbruikers. Wanneer ŉ onderneming die internet gebruik om

besigheidsaktiwiteite en/of -transaksies te doen, verwys dit na ŉ elektroniese besigheid.



Baie ondernemings gebruik ook die internet om handel te dryf. Dit verwys daarna dat

verbruikers nou ŉ onderneming se produkte of dienste oor die internet kan koop.

Elektroniese handel help verbruikers om produkte of dienste van ŉ onderneming vinniger te

soek, inligting te verkry en direkte aankope te maak, sonder dat die verbruiker fisies na die

onderneming se perseel hoef te gaan.

Daar is twee verskillende ondernemings wat elektronies handel dryf, naamlik:

• slegs ŉ aanlyn-onderneming

• perseel-en-aanlyn-onderneming

Ondernemings gebruik elektroniese bemarking nou baie meer om hulle produkte en dienste

aan verbruikers te adverteer. Soos met enige bemarkingsaktiwiteite is daar sekere voordele

en nadele vir beide die onderneming en die verbruiker om gebruik te maak van die internet.

Die internet dien as ŉ kommunikasiemiddel vir ondernemings om op verskeie maniere met

verbruikers te kommunikeer, asook hul produkte en dienste te adverteer. Daar is verskeie

kommunikasieplatforms wat ŉ onderneming van gebruik kan maak, soos snuffelgidse en

nuusbriewe.

Die belangrikste funksie van die internet vir ŉ onderneming is om te help met:

• promosies

• verkope

• verspreiding

• verhoudingsbemarking

Dit is vir ŉ onderneming ook belangrik, wanneer dit die internet gebruik as deel van sy

bemarkingstrategie, om aanlynbemarkingsnavorsing te doen. Dit is waar ŉ onderneming

gebruik maak van die internet om sekere data te verkry oor die verkoop van die

onderneming se produkte of dienste aan verbruikers. Die onderneming kan die internet ook

gebruik om te bepaal watter nuwe tendense daar in die mark is en so sy strategie aanpas

om nuwe produkte of dienste te ontwikkel.

3.5 Definisie van elektroniese besigheid (e-business)

Volgens Webopedia (2014) kan elektroniese besigheid gedefinieer word as die administrasie

van ŉ onderneming deur gebruik te maak van die internet. Dit sluit in die koop en verkoop

van goedere en dienste, saam met die verskaffing van tegniese hulp en kliëntediens deur

die internet.



3.5.1 Wat is elektroniese besigheid?

Elektroniese besigheid verwys na enige onderneming wat besigheidsaktiwiteite en

transaksies op die internet doen. Die onderneming se aktiwiteite en transaksies op die

internet sluit die volgende in:

• Die koop en verkoop van produkte

• Verskaffing van produkte en dienste

• Kliëntediens

• Betalings

• Kommunikasie tussen onderneming, werknemers en verbruikers

• Bemarking

Elektroniese besigheid verskaf ook sekere funksies en dienste aan beide die onderneming

en verbruikers. Wanneer ŉ onderneming besluit om elektroniese besigheidsaktiwiteite te

implementeer, is dit van belang dat die onderneming sekere areas van die elektroniese

besigheid ontwikkel en implementeer. Die areas sluit in:

• Intranet

• Ekstranet

• Elektroniese diens (e-services)

(Aangepas uit What is, 2007)

Elk van die bogenoemde areas sal kortliks bespreek word:

Intranet

Ondernemings sal elk sy eie intranet-netwerk ontwikkel en implementeer binne die

onderneming. Slegs die onderneming se werkgewers en werknemers het toegang tot die

gebruik van die intranet. Die intranet dien as ŉ kommunikasiemiddel vir die onderneming. Dit

is waar die topbestuur van die onderneming sekere belangrike aspekte en inligting met sy

personeel kan deel; byvoorbeeld nuwe ontwikkelings wat in die onderneming gaan

plaasvind, soos die aanstelling van ŉ nuwe bestuurder.

Ekstranet

Sekere ondernemings sal ook ŉ ekstranet-netwerk ontwikkel en implementeer. Die ekstranet

dien ook, soos die intranet, as ŉ kommunikasiemiddel vir die onderneming. Slegs sekere

persone het ook toegang tot die gebruik van die ekstranet, soos verskaffers, aandeelhouers,

verbruikers en ander ondernemings. Die onderneming sal die ekstranet gebruik om inligting

oor die onderneming, sy produkte en dienste mee te deel; byvoorbeeld, die onderneming is

besig om ŉ nuwe sonkragpaneel te ontwikkel teen ŉ laer prys as die gewone sonkragpanele.



Elektroniese diens

Ondernemings is deesdae bewus daarvan dat die internet nie meer net gebruik word om

produkte en dienste te adverteer en te verkoop nie. Baie verbruikers gebruik die internet om

sekere dienste vir hulle te vergemaklik. Byvoorbeeld, Q-Photo bied ’n elektroniese diens vir

professionele fotograwe waar fotograwe registreer op Q-Photo se webtuiste. Die fotograwe

kan nou hulle foto’s, fotoboeke en bestellings deurstuur, hul betalings maak en die

bestellings word dan by die fotograwe afgelewer. Hierdie tipe elektroniese diens maak dit

baie makliker vir fotograwe wat nie altyd die tyd het om hulle bestellings te gaan plaas en te

gaan afhaal nie.

Dit is daarom belangrik vir ŉ onderneming om op datum te bly met nuwe verwikkelings op

die internet. Deesdae is die internet baie meer as net ŉ middel vir ŉ onderneming om sy

produkte en dienste te adverteer.

3.6 Definisie van elektroniese handel (e-commerce)

Volgens Investopedia (2014) word elektroniese handel gedefinieer as ŉ tipe

besigheidsmodel, of segment van ŉ groter besigheidsmodel, wat die onderneming in staat

stel om besigheid te doen oor ŉ elektroniese netwerk, gewoonlik die internet.

3.6.1 Wat is elektroniese handel?

Daar word ook na elektroniese handel verwys as elektroniese besigheid. Elektroniese

handel is waar enige onderneming wat produkte of dienste verkoop, dit verkoop deur gebruik

te maak van ŉ webtuiste, met ander woorde die internet.

Elektroniese handel help verbruikers om produkte of dienste van ŉ onderneming vinniger te

soek, inligting te verkry en direkte aankope te maak, sonder dat die verbruiker fisies na die

onderneming se perseel moet gaan.

Ondernemings kan ook, deur die gebruik van elektroniese handel, gerieflike, insiggewende

kliëntediens lewer aan ŉ groot teikenmark. Deur gebruik te maak van elektroniese handel

bespaar ondernemings koste soos die huur van ŉ perseel, personeelsalarisse en die stoor

van voorraad.

Aanlyn-kleinhandelaars kompeteer met mekaar deur:

• die totale aantal verbruikers wat die onderneming se webtuiste besoek, te bepaal;

• die werklike aantal verbruikers wat produkte of dienste deur die webtuiste koop, te

bepaal;

• goeie diens te lewer teenoor die kompetisie; en

• probleme vinnig op te los teenoor die kompetisie.




Daar is twee tipes elektroniese handelsondernemings, naamlik:

• slegs ŉ aanlyn-onderneming

• perseel-en-aanlyn-onderneming

Elk van bogenoemde ondernemings sal kortliks bespreek word:

Slegs ŉ aanlyn-onderneming

Hierdie is ondernemings wat glad nie ŉ perseel het vanwaar hulle besigheid doen nie en

waar verbruikers nie fisies na die perseel kan gaan om aankope te maak nie. Alle besigheid

en transaksies van die onderneming word aanlyn gedoen.

Voorbeeld van slegs ŉ aanlyn-onderneming:

Voorbeeld 3.1 LekkeSlaap

Hierdie onderneming bied verbruikers die diens om akkommodasie maklik orals in Suid-

Afrika te soek, inligting oor die tipe akkommodasie te verkry en ŉ bespreking aanlyn te

maak op een platform. (LekkeSlaap, 2014)

Perseel-en-aanlyn-onderneming

Hierdie is ondernemings wat reeds ŉ perseel het vanwaar hulle besigheid doen en waar

verbruikers direkte aankope maak, maar terselfdertyd het die onderneming ook ŉ

aanlynwinkel, waar verbruikers inligting kan verkry oor produkte en dienste, asook

aanlynaankope doen.

Voorbeeld van ŉ perseel-en-aanlyn-onderneming:



Voorbeeld 3.2

Ackermans

Ackermans het konsessies in verskeie stede en dorpe, maar hulle bied ook ŉ aanlynwinkel

aan verbruikers vanwaar hulle produkte kan aankoop en dit word dan by die verbruiker

afgelewer.

(Ackermans, 2014)

Aangesien daar nou so baie verbruikers is wat toegang tot die internet verkry deur middel

van hulle selfone en ook nou sekere transaksies soos betalings kan doen, ontwikkel die

meeste ondernemings hulle webtuistes so dat dit toeganklik is vir die verbruiker om op hulle

selfone na die onderneming se webtuiste te gaan. Dit maak dit meer gerieflik vir verbruikers

omdat hulle nou te enige tyd en enige plek toegang het tot die internet en die onderneming

se webtuiste; dit staan bekend as mobiele handel (m-commerce).

3.6.2 Voordele en nadele van elektroniese handel

Wanneer ŉ verbruiker produkte of dienste deur middel van elektroniese handel koop, hou dit

sekere voordele en nadele vir die verbruiker in.

Die voordele sluit die volgende in:

Gerieflikheid

Die verbruiker kan enige tyd of enige plek gebruik maak van elektroniese handel om inligting

of aankope te doen van produkte of dienste.



Groter keuses

Baie ondernemings bied verbruikers meer produkte en dienste aanlyn as wat daar

beskikbaar is by die winkel self. Aanlynwinkels wat slegs hulle produkte of dienste aanlyn

verkoop, bied verbruikers dalk produkte of dienste wat nêrens anders beskikbaar is nie,

maar slegs aanlyn.

Die nadele sluit die volgende in:

Beperkte kliëntediens

Wanneer verbruikers aanlynaankope doen, is daar niemand wat die verbruiker kan raad gee

oor watter produk die beste vir die verbruiker se behoeftes is nie.

Wagperiode

Wanneer verbruikers ŉ produk aanlyn bestel en koop, moet die verbruiker ŉ ruk wag voordat

hy/sy die produk ontvang.

Ontasbaarheid

Die verbruiker kan nie aan die produk vat of dit sien voordat hy/sy dit koop nie, dus is die

produk ontasbaar. Die verbruiker koop dus die produk op vertroue aan. Die verbruiker

vertrou dat die produk wat hy/sy op die webtuiste gesien en bestel het, wel die produk is wat

hy/sy ontvang het en dat dit hul behoeftes sal bevredig (aangepas uit Investopedia, 2014).

3.7 Definisie van elektroniese bemarking (e-marketing)

Elektroniese bemarking is bemarking wat slegs op die internet gedoen word. Hierdie tipe

bemarking gebruik verskeie aanlynadvertensies om verbruikers na ŉ onderneming se

webtuiste te lok. Banner-advertensies, betaal-per-kliek en teiken e-posbemarking is van die

metodes wat gebruik word op die internet en wat die meeste waarde aan ŉ onderneming

bied om te adverteer (Business dictionary, 2014).

3.7.1 Wat is elektroniese bemarking?

Elektroniese bemarking staan ook bekend as aanlynbemarking en internetbemarking.

Elektroniese bemarking help ’n onderneming om sy produkte en dienste aan verbruikers te

adverteer deur gebruik te maak van die internet.

Dit is belangrik vir alle ondernemings om ŉ webtuiste te hê, waar die onderneming hul

produkte en dienste kan adverteer. ŉ Onderneming se webtuiste moet maklik om te gebruik

wees vir verbruikers. Verbruikers moet dus maklik die inligting van produkte en dienste kan

verkry en aankope kan doen. Daar is niks meer frustrerend vir ŉ verbruiker as wanneer hy

nie vinnig inligting oor ŉ onderneming se produkte of dienste kan kry nie. Dit is daarom

belangrik dat ŉ onderneming seker maak dat alle aspekte van sy webtuiste werk.



3.7.2 Voordele en nadele van elektroniese bemarking

Daar is sekere voordele en nadele vir ŉ onderneming om die internet te gebruik vir

bemarking.

Die voordele sluit in:

• Verbruikers kan inligting oor produkte en dienste vinnig verkry

• Gewoonlik is webtuistes se inligting op datum

• Verskeie ondernemings van verskillende groottes kan met mekaar kompeteer

• Dis interaktief; video’s kan gebruik word om produkte of dienste te adverteer

• Ondernemings het direkte kommunikasie met verbruikers

• Koste is laag om ŉ groot teikenmark te bereik

• Akkurate teikenbemarking (e-pos en web-advertensies)

• Die produk of diens word meer tasbaar, met die gebruik van video’s en foto’s

• Dis beskikbaar vier-en-twintig uur per dag, sewe dae per week

• Inligting is oral beskikbaar

Die nadele sluit in:

• Geen advies of voorstelle oor watter produk of diens die beste is nie

• Verbruikers moet rekenaargeletterd wees

• Dit is duur vir ŉ onderneming om ’n webtuiste te ontwerp en op datum te hou

• Inligting is nie altyd op datum nie

• Nie alle ondernemings het webtuistes nie en inligting is dan nie beskikbaar nie

• Bekommernis vir die verbruiker wat aanlynbetalings wil doen, dat die

kredietkaartinligting vertroulik en veilig is

• Bedrog is algemeen; daar is baie ondernemings wat dalk nie eers bestaan nie, maar

ŉ webtuiste het

(George, 2004: 272)

3.8 Kommunikasieplatforms in elektroniese bemarking

Die internet dien as ŉ kommunikasiemiddel vir ondernemings om op verskeie maniere met

verbruikers te kommunikeer, asook hul produkte en dienste te adverteer. Daar is verskeie

kommunikasieplatforms waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak, naamlik:

• Snuffelgids (classifieds)

• Uitstal-reklame (display advertising)

• Soekbemarking (search marketing)

• E-posbemarking (e-mail marketing)



• Virale bemarking (viral marketing)

• Geaffilieerde bemarking (affiliate marketing)

• Borgskappe (sponsorships)

• Huurtermyn (tenancies)

• Podcasting

• Aanlynreklame-toepassing (online advertising applications)

• Blog (blogging)

• Aanlyngemeenskap (online community)

• Virtuele wêrelde (virtual worlds)

• Sosiale media (social media)

Elk van bogenoemde platforms sal bespreek word.

Snuffelgids

Snuffelgidse op die internet is min of meer dieselfde as gedrukte snuffelgidse, maar word

verkry in die vorm van gelyste dienste. Produkte of tweedehandse items wat verbruikers of

ondernemings wil verkoop word gelys op die snuffelgids. Verbruikers wat dan op soek is na

ŉ produk kan die webtuiste besoek, inligting oor die produk kry en aankope maak (aangepas

uit McCabe, 2009: 266).

Voorbeeld van ŉ aanlynsnuffelgids:

Voorbeeld 3.3 Gumtree

(ebay International AG, 2014)



Uitstal-reklame

Uitstal-reklame is amper dieselfde as gedrukte advertensies, maar kom voor in die vorm van

die beweging van beelde soos uitskiet-vensters (pop-ups). Hierdie is advertensies wat

outomaties ŉ ander webtuiste oopmaak as daarop gekliek word.

Daar is twee tipes pop-ups waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak, naamlik

• Pop-overs: Hierdie is pop-ups wat bo-op ŉ webtuiste sit wanneer ŉ verbruiker die

webtuiste besoek.

• Pop-unders: Hierdie is pop-ups wat agter ŉ webtuiste sit en wanneer ŉ verbruiker die

webtuiste toemaak sal die pop-up verskyn.

ŉ Nadeel van hierdie soort advertensie is dat verbruikers die pop-ups gewoonlik net

toemaak en nie na die inligting kyk nie. Baie verbruikers installeer ook sagteware op hul

rekenaars wat hierdie tipe advertering blokkeer. Dit veroorsaak dat verbruikers nie die

inligting sien wat die onderneming graag onder hulle aandag wil bring nie. Hierdie is nie

ŉ baie suksesvolle manier vir ŉ onderneming om sy produkte of dienste te adverteer nie.

(Aangepas uit McCabe, 2009: 266)

Voorbeeld van uitstal-reklamebemarking:

Voorbeeld 3.4

We Buy Cars

(We Buy Cars, 2014)



Soekbemarking

Soekbemarking is advertensies wat op internet-webblaaie geplaas word. Dit is waar ŉ

verbruiker gebruik maak van webtuistes soos Yahoo of Google om sekere inligting te soek.

Die verbruiker sal dus ŉ sleutelwoord of sleutelwoorde op die webtuiste insleutel. Die

webtuiste sal dan verskeie skakels identifiseer wat betrekking het tot die sleutelwoorde

(aangepas uit McCabe, 2009: 266)..

Voorbeeld van soekbemarking:

Voorbeeld 3.5

Google

(Google, 2014)

E-posbemarking

E-posbemarking is ŉ vorm van direkte bemarking waar die potensiële verbruiker ŉ e-pos sal

ontvang. ŉ Onderneming sal ŉ verbruiker wat sy webtuiste besoek vra om sekere inligting

soos kontakbesonderhede te verskaf. As die verbruiker hierdie inligting verskaf, sal die

verbruiker toegang tot sekere inligting op die webtuiste hê. Die onderneming sal hierdie

inligting dan neem en ŉ databasis opbou. Wanneer die onderneming sekere inligting oor

produkte of dienste aan verbruikers wil deurgee, sal die onderneming die e-pos-adresse op

die databasis gebruik om verbruikers direk te e-pos (aangepas uit McCabe, 2009: 268).



Virale bemarking

Virale bemarking is ŉ tipe word of mouth-bemarking wat ŉ aanlynplatform gebruik, in plaas

van die gesproke woord. Verbruikers sal inligting, soos interessante video’s, prente en

artikels, onder mekaar deel deur middel van e-posse en sosiale netwerke. Virale veldtogte

kan geborg word deur ŉ handelsmerk wat verbruikers wil bewus maak van ŉ produk of diens

(aangepas uit McCabe, 2009: 269).

Voorbeeld van virale bemarking:

Voorbeeld 3.6

Volkswagen: The fun theory

(YouTube, 2014)



Geaffilieerde bemarking

Geaffilieerde bemarking is waar die gasheer (host) van ŉ webtuiste ŉ ooreenkoms met ŉ

ander onderneming het om sy webtuiste se skakel ook op die gasheer se webtuiste te plaas.

Dit het tot gevolg dat, wanneer ’n verbruiker die gasheer se webtuiste besoek, hy die ander

onderneming se skakel sal sien en daarop kan kliek, sodat dit die verbruiker direk na daardie

onderneming se webtuiste toe neem (aangepas uit McCabe, 2009: 269).

Voorbeeld van geaffilieerde bemarking:

Voorbeeld 3.7 Geaffilieerde bemarking

(Computicket, 2014)



Borgskappe

Webtuiste-borgskappe is naastenby dieselfde as borgskappe wat gebruik maak van ander

media, soos Sasol wat die Springbokrugbyspan borg. Ondernemings adverteer hul produkte

of dienste deur aanlyn inhoudsareas te borg. Dit is waar ŉ onderneming ŉ sekere area op ŉ

gasheer se webtuiste borg, sodat verbruikers ook van daardie onderneming se produkte of

dienste bewus raak wanneer hulle die gasheer se webtuiste besoek (aangepas uit McCabe,

2009: 269).

Voorbeeld van ŉ borgskap:

Voorbeeld 3.8 MTG Paradise

(Entrepreneurs Journey, 2014)



Webbladhuur

Huurtermyn verwys waar die gasheer ŉ gedeelte van sy webtuiste aan ŉ ander onderneming

uitverhuur om hulle produkte en dienste te adverteer. Die onderneming betaal die gasheer

van die webtuiste kommissie of ŉ persentasie van die verkope van die onderneming se

produkte of dienste. (aangepas uit McCabe, 2009: 270).

Voorbeeld van webbladhuur:

Voorbeeld 3.9 BizCommunity

(BizCommunity, 2014)



Potgooi (Podcasting)

Potgooi behels die produksie van klankinhoud, gewoonlik in die vorm van radioprogramme

wat gestoor word in MP3-formaat en dan beskikbaar gestel word om van ŉ webtuiste af te

laai. Verbruikers hoef nou nie net na beelde van produkte of dienste van ŉ onderneming te

kyk nie, maar kan nou ook na hierdie podcasts gaan luister om te hoor wat hulle bied


Voorbeeld van ŉ potgooi:

Voorbeeld 3.9 Podcast

(BBC, 2014)



Aanlynreklame-toepassings

Aanlynreklame is geskik vir die meeste promosiestrategieë. Die uitstuur van e-posse is die

mees koste-effektiewe wyse waarop ŉ onderneming met sy verbruikers kan kommunikeer.

Aanlynreklame kom nie net in die vorm van e-posse voor nie, maar kan ook in die vorm van

nuusbriewe wees wat uitgestuur word met inligting oor die onderneming, produkte of dienste


Voorbeeld van ŉ aanlynreklame:

Voorbeeld 3.10

BizCommunity

(BizCommunity, 2014)



Blog

Volgens McCabe (2009: 271) kan ŉ blog gedefinieer word as ŉ aanlynspasie wat geskep is

deur ŉ enkel-gebruiker, waarvan die inhoud in dagboekformaat na sy opinies of aktiwiteite

verwys, gewoonlik in kronologiese volgorde, om verskeie gebeurtenisse, aktiwiteite of

situasies van die individu te beskryf.

Voorbeeld van ŉ blog:

Voorbeeld 3.10

Blog

(Blog.com, 2004)



Aanlyngemeenskap

’n Aanlyngemeenskap is waar ŉ verbruiker op ŉ sekere onderneming se webtuiste

registreer om deel te word van sy databasis, om inligting te ontvang wat betrekking het op

die verbruiker se belangstellings. Verbruikers word gewoonlik deel van ŉ aanlyngemeenskap

as hulle in in ŉ sekere industrie werk; op hierdie platform kan hulle foto’s, video’s en inligting

aan ander lede verskaf (aangepas uit McCabe, 2009: 272).

Voorbeeld van ŉ aanlyngemeenskap:

Voorbeeld 3.11

The Economist

(The Economist, 2014)



Virtuele wêreld

Ondernemings, veral in die toerismebedryf, maak van virtuele toere gebruik om

bestemmings en besienswaardighede meer tasbaar te maak vir ŉ verbruiker. Die

onderneming sal ŉ video neem van hoe dit regtig is om die bestemming of

besienswaardigheid te besoek. Dit stel die verbruiker in staat om die bestemming of

besienswaardigheid virtueel te ervaar. Dit verbruiker kan dus sien hoe dit sal wees om die

bestemming of besienswaardigheid te besoek, eerder as om net daaroor te lees en beelde

daarvan te sien (aangepas uit McCabe, 2009: 274).

Voorbeeld van ŉ virtuele wêreld:

Voorbeeld 3.12

Virtuele wêreld

(Trip advisor, 2014)



Sosiale media

Ondernemings is deesdae baie meer bewus daarvan dat sosiale media ŉ baie belangrike rol

speel in die bemarking van ŉ onderneming se produkte en dienste. Sosiale media verwys na

media wat gemaak is om te deel. Sosiale media is baie effektief om langtermynverhoudings

met verbruikers te bou, om gesprekke oor die onderneming aan te wakker, om

handelsmerke onder die aandag van verbruikers te bring en om ŉ nismark te teiken


Voorbeelde van sosiale media:

Voorbeeld 3.13

Sosiale media

(Go simply social, 2011)

3.9 Hoe word die internet gebruik in promosie, verkope, verspreiding en verhoudingsbemarking?

Die internet word in verskeie aspekte van bemarking in ŉ onderneming gebruik soos:

• promosies

• verkope

• verspreiding



• verhoudingsbemarking

Elk van bogenoemde aspekte sal kortliks bespreek word.

3.9.1 Die gebruik van die internet in promosie

Ondernemings gebruik die internet om inligting oor produkte en dienste uit te ruil tussen die

verbruiker en die onderneming, asook om die teikenmark beter te identifiseer. Omdat die

internet so interaktief is, verskaf dit aan ondernemings die kans om hul produkte of dienste

beter te adverteer, ŉ meer persoonlike boodskap aan verbruikers te gee, asook met

verbruikers te kan gesels oor die produkte of dienste.

Wanneer ŉ onderneming sy produkte en dienste adverteer deur die internet bied dit aan die

ondernemings die geleentheid om meer globaal te adverteer, sonder beperking tot ŉ sekere

area. Dit kos ondernemings ook baie goedkoper om op die internet te adverteer as om

gebruik te maak van tradisionele media, soos byvoorbeeld die gebruik van advertensies in

die koerant, om produkte en dienste te adverteer.

(Aangepas uit Swanepoel & Bothma, 2013: 172)

Daarom maak ŉ onderneming gebruik van promosies op die internet om hul produkte of

dienste onder die aandag van verbruikers te bring. Ondernemings wil nie net hê dat

verbruikers bewus word van hulle produkte of dienste nie, maar ook dat dit hulle sal lei tot

oorgang na aksie, met ander woorde dat die verbruiker aankope sal maak.

Promosies van produkte of dienste duur gewoonlik net ŉ sekere tydperk. Byvoorbeeld, as jy

die nuwe motor binne die volgende maand koop, kry jy 10% afslag. Dit gee die verbruiker

slegs ŉ sekere tyd om die spesiale promosie van ŉ produk of diens te aanvaar en die

aankope te maak.

Voorbeelde van internetgebruik in promosie:



Voorbeeld 3.14

Pen Travel

(Pen Travel, 2014)

3.9.2 Die gebruik van die internet in verkope

ŉ Onderneming se webtuiste maak deel uit van sy verkoopspan. Alhoewel dit belangrik vir ŉ

onderneming se webtuiste is om inligting oor die onderneming se produkte of dienste aan

potensiële verbruikers te verskaf, is ŉ onderneming se webtuiste niks werd as dit nie nuwe

besigheid met die webtuiste kan genereer nie.

Vir ŉ onderneming om te verseker dat dit nuwe besigheid met sy webtuiste genereer, moet

die volgende aspekte in ag geneem word.

Oorgang tot aksie

Dit is belangrik dat ŉ onderneming se webtuiste verbruikers nie net moet inlig oor produkte

en dienste nie, maar hulle ook laat oorgaan tot aksie. Daarom moet ŉ onderneming se

webtuiste sekere skakels bevat, soos “bespreek nou”, “koop nou” of “doen hier navrae”.

Dit moet so maklik as moontlik vir ŉ verbruiker gemaak word om byvoorbeeld navrae oor die

onderneming te doen. Daarom moet die onderneming ŉ skakel hê waar die verbruiker kan

navrae doen. Hierdie skakel moet uit sekere velde bestaan wat die verbruiker moet invul;

slegs die belangrikste soos “naam”, “van, “kontakbesonderhede”, “tipe navraag”, ensovoorts.



Dit is belangrik om hierdie velde te hê om vir die verbruiker die korrekte inligting aangaande

die navrae te stuur. Moenie onnodige of te veel velde hê wat die verbruiker moet invul nie;

dit sal hulle slegs frustreer en dalk die navraag kanselleer.

Die onderneming moet ook seker maak dat as daar op sy webtuiste ŉ aanlynaankope-skakel

is, dit maklik is om te gebruik. Dit moet ook veilig wees wanneer verbruikers hulle

kredietkaartbesonderhede inlees. Dit is ook belangrik dat die webtuiste nie net skakels het

waar die verbruiker die onderneming kan kontak nie, maar ook die onderneming se

kontakbesonderhede, soos telefoonnommer en direkte e-posadres, verskaf.

(Aangepas uit Swanepoel et al., 2013: 31)

Voorbeeld van oorgang tot aksie:

Voorbeeld 3.15

Canal Quays Woonstelle

(LekkeSlaap, 2014)

Waarborg altyd terugvoer

ŉ Onderneming moet seker maak dat wanneer ŉ verbruiker van die webtuiste se navraag-

skakel gebruik maak, die navraag so spoedig as moontlik beantwoord word. Daar is niks so

frustrerend vir ŉ verbruiker as om al sy inligting te verskaf vir die navraag, maar dat niemand



van die onderneming terugkom na hom aangaande die navraag nie. Dit veroorsaak net-net

verlore inkomste nie, maar ook dat die verbruiker nie weer van die onderneming gebruik sal

maak nie.

Dit is belangrik dat die navrae van verbruikers na ŉ sekere aantal werknemers in die

onderneming gestuur word en sodoende terugvoer verseker. Ondernemings kan ook dat

verbruikers self kies watter wyse van terugvoer hulle sal verkies, byvoorbeeld deur middel

van ’n telefoonoproep of ’n e-pos.


Voorbeelde van terugvoer:

Voorbeeld 3.16

Gold Reef City

(Gold Reef City, 2014)



Maak iemand verantwoordelik vir aanlynnavrae

ŉ Onderneming moet ŉ werknemer aanstel om spesifiek net aanlynnavrae van verbruikers

te hanteer. Die werknemer sal dan verantwoordelik wees om alle aanlynnavrae te hanteer of

dit na die korrekte persoon in die onderneming deur te stuur om daardie navrae te

beantwoord. Dit verseker beter beheer en dat navrae wel beantwoord word (aangepas uit

Swanepoel et al., 2013: 33).

Bied spesiale tariewe, afslag, opgradering of belonings

Ondernemings kan vir verbruikers wat aankope deur die webtuiste doen ’n sekere afslag of

beloning gee. Dit verhoog die kanse dat ŉ verbruiker dalk dadelik aankope sal maak. Sekere

besighede is wel versigtig om sommer afslag of spesiale tariewe vir verbruikers te gee wat

aankope deur die webtuiste doen. Die rede hiervoor is dat die onderneming sy verhouding

met bestaande verskaffers en verbruikers wat die gewone tariewe moet betaal, wil behou.

Daarom sal ŉ onderneming eerder opgraderings of belonings gee; byvoorbeeld as ’n

verbruiker ŉ groep-A-klas motor by Avis bespreek, word hy opgegradeer na ŉ C-klas motor

vir dieselfde prys (aangepas uit Swanepoel et al., 2013: 33).

3.9.3 Die gebruik van die internet in die verspreidingskanaal

Afgesien daarvan dat dit nie te veel kos nie en gerieflik is vir ŉ onderneming om ŉ webtuiste

te hê, help die webtuiste ’n onderneming om in kontak te bly met sy verbruikers op ŉ

individuele basis en op tyd. Dit veroorsaak dat die tradisionele verspreidingskanaal nou

verkort is, met ander woorde die verbruiker hoef nie nou eers deur die kleinhandelaar te

gaan nie, maar direk na die verskaffer of groothandelaar om die produkte- of dienste-

aankope te doen.

Die doel van ŉ verspreidingskanaal is om die regte aantal van die regte produk of diens

beskikbaar te stel op die regte tyd en op die regte plek, asook om te verseker dat produkte-

en dienste-aankope tussen die verkoper en koper geskied. Met die gebruik van ŉ

onderneming se webtuiste word die fisiese afstand tussen die verkoper en koper

uitgekanselleer deur middel van kommunikasie wat plaasvind op die webtuiste. Die koper

hoef nou nie fisies meer na ŉ winkel te gaan om inligting oor ŉ produk of diens te kry nie,

maar kan die aankope ook aanlyn doen. Die produk sal dan direk by die verbruiker

afgelewer word of sal dadelik na aankope beskikbaar wees, byvoorbeeld aanlyn-

vliegtuigkaartjies is dadelik beskikbaar vir die verbruiker wanner betaling gemaak is.


Voorbeelde van internetgebruik in die verspreidingskanaal:



Voorbeeld 3.17

Itunes.com

(Apple Inc., 2014)

3.9.4 Die gebruik van die internet in verhoudingsbemarking

Verhoudingsbemarking is waar ŉ onderneming ŉ verhouding bou met sy verbruikers deur

goeie, persoonlike diens te lewer, om aan die verbruikers se behoeftes te voldoen en dít wat

die onderneming die verbruiker belowe, wel na te kom. Verhoudingsbemarking is baie

belangrik vir enige onderneming. Verhoudingsbemarking help ŉ onderneming om:

• verbruikers te identifiseer;

• verbruikers te leer ken en te weet wat hulle behoeftes is;

• in kontak met verbruikers te bly;

• aan die behoeftes van die verbruikers te voldoen; en

• seker te maak dat die onderneming al sy beloftes aan die verbruiker nakom.

(Aangepas uit George, 2014: 479)

Die internet bied ondernemings die ideale geleentheid om verhoudings met verbruikers te

bou. Soos alreeds bespreek is daar verskeie kommunikasieplatforms wat ŉ onderneming

kan gebruik, soos sosiale media, e-pos, asook direkte bemarkings soos nuusbriewe. Baie

ondernemings het ook sekere lojaliteitsprogramme in plek vir hulle lojaalste verbruikers,



waar verbruikers afslag of sekere voordele sal verkry. Byvoorbeeld, die Suid-Afrikaanse

lugdiens het die frequent flyer miles lojaliteitsprogramme in plek, waar gereelde passasiers

gratis vliegtuigkaartjies ontvang as hulle ŉ sekere aantal myle gevlieg het.

Verhoudingsbemarking is baie belangrik vir ŉ onderneming; daar word gesê dat dit baie

meer kos om nuwe verbruikers te werf as om bestaande verbruikers te behou. Die volgende

is vier hoofredes hoekom verhoudingsbemarking belangrik is vir ŉ onderneming.

Gewaarborgde inkomste van gereelde verbruikers

ŉ Onderneming hoef net te bepaal hoeveel geld ŉ gereelde verbruiker in ŉ jaar sal inbring

deur sy aankope vir daardie jaar te bepaal. Dit sal ŉ onderneming ŉ idee gee van hoeveel

geld ŉ verbruiker kan inbring en hoeveel die onderneming kan verloor as hulle die verbruiker

nie behou nie. Byvoorbeeld, ŉ kliënt wat elke naweek by ŉ sekere restaurant gaan eet, bring

ŉ gewaarborgde inkomste in, maar dit kos dalk slegs een slegte ervaring wat daartoe lei dat

die restaurant daardie kliënt verloor. Daarom is dit belangrik vir ŉ onderneming om te

verseker dit behou gevestigde verbruikers (aangepas uit George, 2014: 481).

Die kostes om nuwe verbruikers te werf

Wanneer ŉ onderneming gevestigde verhoudings met sy verbruikers, het kos dit die

onderneming baie minder geld om bemarking te doen, omdat die verbruiker alreeds bewus

is van die produkte of dienste van die onderneming. Dit kos egter meer vir ŉ onderneming

om nuwe verbruikers te werf omdat daar baie geld aan bemarking spandeer moet word om

die potensiële verbruiker bewus te maak van die onderneming, asook om die verbruiker se

vertrou te wen om aankope te maak (aangepas uit George, 2014: 481).

Verhoging in werknemertevredenheid

Die werknemers van ŉ onderneming is die persone wat daarvoor verantwoordelik is om ŉ

verhouding met verbruikers te bou en te behou. Dit lei daartoe dat verbruikers en

werknemers meer tevrede is. Daar word gesê gelukkige werknemer lei tot gelukkige

verbruikers. Die onderneming sal dus baie koste bespaar om nie elke keer nuwe

werknemers te moet aanstel en oplei nie. Dit sal ook verseker dat die verbruikers gelukkig is

omdat hulle die werknemers ken en dié weet wat hulle behoeftes is en hulle nie elke keer

van voor af ŉ verhouding moet opbou nie (aangepas uit George, 2014: 481).

Gereelde verbruikers spandeer meer as nie-gereelde verbruikers

Navorsing toon dat gereelde verbruikers meer sal spandeer as nie-gereelde verbruikers. Die

rede hiervoor is dat die onderneming ŉ verhouding met die verbruikers gebou het en dat

gereelde verbruikers vertroud is met die onderneming se produkte en dienste (aangepas uit

George, 2014: 481).



Voorbeelde van internetgebruik in verhoudingsbemarking:

Voorbeeld 3.18

Protea Hotelle

(Protea Hotels, 2013)

3.10 Aanlynbemarkingsnavorsing

Aanlynbemarkingsnavorsing is waar ŉ onderneming gebruik maak van die internet om

sekere data te verkry oor die verkoop van die onderneming se produkte of dienste aan

verbruikers. Die onderneming kan die internet ook gebruik om te bepaal watter nuwe

tendense daar in die mark is en só sy strategie aanpas om nuwe produkte of dienste te

ontwikkel.

Met aanlynnavorsing kan die onderneming beter bepaal wat sy teikenmark is, identifiseer

watter behoeftes die verbruikers het, asook hoe, waar en wanneer hulle aankope doen.

Aanlynnavorsing kan gedoen word deur die onderneming self of die onderneming kan

iemand huur om dit namens hulle uit te voer. Daar is verskeie maniere waarop ŉ

onderneming aanlynnavorsing kan doen, naamlik:

Opnames (surveys)

Ondernemings stuur die opnames direk aan die verbruikers om inligting te verkry oor die

verbruikers se ervaring en of hulle tevrede was met die produk of diens.



Telefonies

ŉ Onderneming kan verbruikers ook telefonies kontak om sekere inligting te verkry soos

ouderdom, geslag en redes hoekom verbruikers gekies het om die produk te koop of van die

diens gebruik te maak.

Sosiale media

Soos reeds bespreek speel sosiale media ŉ groot rol in bemarking. Baie ondernemings

gebruik sosiale media, soos aanlyngemeenskappe, om sekere inligting oor verbruikers te

verkry, soos wat die verbruikers se belangstellings en behoeftes is (aangepas uit Wise

Geek, 2014).

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om aanlynnavorsing te doen. Met dié navorsing kan ŉ

onderneming bepaal wat die verbruikers se behoeftes is en daarvolgens nuwe produkte of

dienste ontwikkel.

3.11 Gevallestudie


Gevallestudie 3.1

Hoekom is ŉ responsiewe webtuiste belangrik?

Met dié dat meer mense nou hul selfone gebruik, het een ding duidelik geword: die gebruik

van internet of selfone het die gebruik van internet op rekenaars oorgeneem. Internet op

selfone word nou gebruik vir sosiale media, e-posse en om aanlynaankope te doen.

Selfoon-internetgebruik is steeds aan die toeneem. Dit is daarom dat jou webwerf

selfoonvriendelik is. Miskien is dit nie 'n groot bron van kommer as jy reeds 'n webwerf

ontwerp het vir rekenaargebruikers en 'n ander webwerf vir selfoongebruikers nie, maar

soos tyd en tegnologie verander, moet ondernemings aanpas en een webwerf saamstel wat

beide rekenaar- en selfoonvriendelik is.

ŉ Responsiewe webwerf is 'n webwerf wat gebou is sodat al die inhoud, beelde en struktuur

van die webwerf dieselfde bly, ongeag of jy dit nou op ŉ rekenaar of selfoon oopmaak. As ŉ

onderneming ŉ responsiewe webwerf ontwerp, is dit verseker dat die webwerf op alle

toestelle sal werk.

Selfoongebruik is aan die toeneem

Dit is duidelik dat selfoongebruik ŉ groot impak op ŉ onderneming en verbruikers het. Dit is

belangrik vir ŉ onderneming om onderskeid te tref tussen hoeveel verbruikers die

onderneming se webtuiste via hul rekenaars of via hul selfone besoek.



Die volgende statistieke van Smart Insights gee ŉ aanduiding van hoeveel verbruikers die

internet op hul selfone gebruik:

• Meer as 48% van Google-soektogte word nou uitgevoer op selfone;

• in 2012 is meer as die helfte van alle plaaslike navrae op selfone gedoen;

• 25,85% van alle e-posse is op selfone geopen.

Behalwe die voordeel om inligting vinnig op die internet te soek en verbruikers gelukkig te

hou, is daar bevind dat 69% van verbruikers aanlyn inkopies doen. Dit is daarom belangrik

dat ŉ onderneming ŉ goeie webtuiste het, wat maklik is om te gebruik en op beide rekenaars

en selfone werk.

(Aangepas uit BizCommunity, 2014)

1. Waarom is dit belangrik vir ŉ onderneming om ŉ responsiewe webtuiste te hê?

2. Identifiseer twee redes waarom ŉ onderneming se webtuiste rekenaar- en

selfoonvriendelik moet wees.

3. Lys drie voordele as ŉ onderneming se webtuiste ook selfoonvriendelik is.

4. Hoe kan ŉ onderneming verseker dat sy nuwe, selfoonvriendelike webtuiste

besigheid genereer?

3.12 Samevatting

Die studie-eenheid het gekyk na hoe belangrik dit vir ŉ onderneming is om gebruik te maak

van die internet as deel van sy bemarkingsaktiwiteite. Daar is onderskeid getref tussen ŉ

elektroniese besigheid, elektroniese handel en elektroniese bemarking.

Daar is ook sekere voordele en nadele geïdentifiseer wanneer ŉ onderneming en verbruiker

gebruik maak van die internet. Die hoofdoel van die internet is om te dien as ŉ

kommunikasiemiddel vir ondernemings om op verskeie manier met verbruikers te

kommunikeer, asook hul produkte en dienste te adverteer.

Wanneer ŉ onderneming van die internet gebruik maak om produkte en dienste te verkoop,

moet die onderneming aanlynnavorsing doen om verbruikers se behoeftes, sowel as nuwe

tendense, te identifiseer.



3.13 Selfevaluering

Aktiwiteit 3

1. Bespreek kortliks wat die intranet is.

2. Onderskei tussen slegs ŉ aanlyn-onderneming en ŉ perseel-en-aanlyn-onderneming.

3. Lys die voordele van elektroniese handel.

4. Onderskeie tussen virale en geaffilieerde bemarking.

5. Identifiseer die voordele van verhoudingsbemarking.



Notas



STUDIE-EENHEID 4: EVALUERING VAN DIE HUIDIGE POSISIE VAN ŉ

ONDERNEMING


Kennis en begrip



• Huidige posisie van die onderneming

• Marksegmente, teikenmarkte en hoe om produkposisionering toe te pas

• Volhoubare kompeterende voordeel

Vaardighede


• onderskeid te tref tussen die basiese konsepte om die huidige posisie van ŉ

onderneming te bepaal;

• te identifiseer en te beskryf hoe ’n onderneming oorsig kan kry oor sy marksegment

en teikenmark en hoe om produkposisionering toe te pas;

• te illustreer hoe ŉ onderneming oorsig kan kry oor volhoubare kompeterende

voordeel; en


Studie-eenheid 4: Evaluering van die huidige posisie van ŉ onderneming Bladsy 119



• McCabe, S. 2009. Marketing communications in tourism and hospitality. Oxford:

Elsevier

• Cant, M. 2010. Essentials of marketing. Cape Town: Juta

• Lamb, C.W., Hair, J.F., McDaniel, C., Boshoff, C., Terblanche, N., Elliott, R. &

Klopper, H.B. 2012. Marketing. 4th Edition. Cape Town: Oxford University Press

• Steps to defining your target market. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.marketingdonut.co.uk/marketing/marketing-strategy/your-target-

market/six-steps-to-defining-your-target-market. Vir meer inligting oor hoe om jou

teikenmark te definieer.

• Marketing consulting for marketing positioning. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.chiefoutsiders.com/strategic-services/market-positioning-strategy. Vir

meer inligting oor markposisionering.




Kontantvloei Verwys na die totale inkomste en uitgawes van ŉ onderneming

gedurende ŉ onderneming se finansiële jaar.

Bedryfskapitaal Verwys na die kapitaal wat ŉ onderneming benodig vir die dag-

tot-dag-aktiwiteite.

Boston Consulting Group (BCG)-matriks

Dit verskaf ŉ manier vir ŉ onderneming om te bepaal waar sy

produkte of dienste in die mark geleë is.

Kontantkoei

Dis ŉ produk met ŉ hoë markaandeel in ŉ laaggroeiende mark, is

gewoonlik winsgewend en genereer kontant.

Honde

Dis ŉ produk met ŉ lae markaandeel in ŉ laaggroeiende mark en

is nie winsgewend nie.

Sterre Dis ŉ produk met ŉ hoë markaandeel en het ŉ ewiggroeiende

mark.

Vraagteken Die produk of diens het ŉ vastrapplek in ŉ groeiende mark, maar

indien die markaandeel nie verbeter nie, sal dit honde word.


http://www.whichfranchise.co.za/



Voordeel-posisionering

Dit verwys na waar ŉ onderneming die voordele wat sy produkte

of dienste bied aan die verbruikers adverteer.

Aansoek-posisionering

Verwys na waar ŉ onderneming sy produkte of dienste

posisioneer in terme van hoe die produk of diens gebruik kan

word.

Gebruiks-posisionering

Verwys na waar ŉ onderneming sy produkte of dienste so

posisioneer om die tipe verbruiker wat die produk of diens sal

koop, in gedagte te hou.

Mededingende posisionering

Verwys na waar ŉ onderneming sy produkte en dienste wat dit

uniek maak, aan die verbruiker adverteer.

Produkkategorieë-posisionering

Verwys na waar ŉ onderneming sy produkte of dienste aan ŉ

sekere verbruiker sal adverteer.

Kwaliteit- en prys-posisionering

Verwys na waar ŉ onderneming sy produkte of dienste so

posisioneer as die beste kwaliteit of pryse in die industrie.

Eienskap-posisionering

Dit verwys na wat ŉ onderneming ekstra vir sy verbruikers kan

bied.

Posisioneringsmatriks

Dit gee ŉ onderneming insig van hoe die verbruikers sy produkte

of dienste beskou in vergelyking met sy mededingers.

Kompeterende voordeel

ŉ Voordeel wat ŉ onderneming oor sy mededingers het.

Vergelykende voordeel

Verwys na waar ŉ onderneming kompeterende voordeel verkry

omdat die onderneming produkte en dienste kan produseer teen

ŉ baie laer prys as die onderneming se mededingers.

Differensiële voordeel

Verwys na waar ŉ onderneming se produkte of dienste verskil

van sy mededingers.

Waardetoevoegings-ketting

Word gebruik deur ondernemings om te evalueer of hulle wel al

hulle aktiwiteite ten volle gebruik om kompeterende voordeel te

verkry en so ook waarde vir hulle verbruikers te bied en ŉ wins te

maak.

Ondersteunde aktiwiteite

Dis daardie aktiwiteite wat die waardetoevoegingsketting

ondersteun deur waarde te bied vir ŉ verbruiker, asook help om



die winsgrens van die onderneming te bereik

Infrastruktuur

Verwys na die kwaliteit goedere wat gebruik word om ’n diens te

lewer, asook die fisiese plek waar die onderneming ŉ diens

lewer.

Menslike hulpbronbestuur

Verwys na die opleiding en die bestuur van ŉ onderneming se

personeel.

Verkryging Help met die tipe diens wat gebied word om dit meer uniek te

maak.

Bemarkingsbestuur

Verwys na hoe ŉ onderneming en sy verbruikers met mekaar

kommunikeer oor aspekte van die onderneming.

Verbruikerswaarde

Verwys na wat die verbruiker huis toe vat na sy of haar

ondervinding by ŉ onderneming.

Primêre aktiwiteite

Verwys na die hoofaktiwiteite wat waarde bydra tot die

waardetoevoegingsketting.

Inkomende logistiek

Verwys na die besluite wat ŉ onderneming moet neem rakende

produk- of dienskwaliteit en voorraadkontrole.

Werksaamhede

Verwys na die unieke manier hoe ŉ produk of diens aan ŉ

verbruiker verskaf kan word.

Uitstaande logistiek

Verwys na hoe ŉ verbruiker se ondervinding gemonitor kan word

van die begin tot die einde.

4.4 Inleiding

Dit is baie belangrik vir ŉ onderneming om ’n oorsig te kry van hoe die onderneming in die

huidige mark presteer. Dit is belangrik vir ŉ onderneming om nie net fokus te plaas op die

dag-tot-dag-aktiwiteite van ŉ onderneming nie, maar ook te fokus op die langtermyn. Daar

is verskeie stappe wat ŉ onderneming kan gebruik om oorsig te kry oor sy vordering. Een

van die stappe sluit in die Boston Consulting Group (BCG)-matriks. Die BCG-matriks verskaf

ŉ manier vir ŉ onderneming om te bepaal waar sy produkte of dienste in die mark geleë is.

ŉ Onderneming moet ook sy marksegmente evalueer. Dit verseker dat ŉ onderneming sy

produkte of dienste in die regte teikenmark posisioneer. Daar is verskeie benaderings wat ŉ

onderneming kan gebruik om sy marksegmente te evalueer, naamlik markpotensiaal,

verkoopspotensiaal, kompetisie en koste.



Nadat ŉ onderneming sy marksegmente geëvalueer het, sal dit ook sy teikenmark evalueer.

Met die evaluering kan die onderneming bepaal watter van die marksegmente die

winsgewendste is vir die onderneming. Daar is verskeie vrae wat ŉ onderneming oor sy

teikenmark moet kan beantwoord wanneer dit geëvalueer word. Die vrae sluit die volgende

in: is die teikenmark bereikbaar, meetbaar, groot genoeg, verdedigend en volhoubaar?

Sodra ŉ onderneming sy teikenmark geïdentifiseer het, moet die onderneming bepaal hoe

dit die produkte of dienste in die teikenmark gaan posisioneer. Posisionering verwys na hoe

verbruikers die ondernemings se produkte of diens gaan waarneem, in vergelyking met die

onderneming se mededingers. ŉ Onderneming sal gebruik maak van die

posisioneringsproses wat uit sewe stappe bestaan.

Wanneer ŉ onderneming sy marksegmente, teikenmark, asook markposisie evalueer, kan

die onderneming bepaal hoe goed sy produkte en dienste in die teikenmark vaar in

vergelyking met die mededingers. Met die evaluering kan die onderneming bepaal of hulle

volhoubare mededingende voordeel het.

4.5 Assessering van die huidige posisie van ŉ onderneming

Dit is baie belangrik vir ŉ onderneming om oorsig te kry van hoe die onderneming in die

huidige mark presteer. Die onderneming moet kan bepaal wat die huidige situasie van die

onderneming is. Die onderneming kan ’n oorsig kry deur inligting en data te versamel oor die

onderneming en dit dan te analiseer.

Deur inligting en data te versamel, kan die onderneming bepaal wat sy huidige markposisie

is, die sterkpunte en swakpunte, asook die areas waarin die onderneming kan verbeter. Die

onderneming kan die inligting gebruik om sy onderneming se strategie aan te pas en

sodoende meer kompeterend te wees en te bly.

4.5.1 Hoekom behoort ŉ onderneming ’n oorsig te kry van sy vordering?

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om nie net fokus te plaas op die dag-tot-dag-aktiwiteite

van ŉ onderneming nie, maar om ook aan die langtermyn te dink. Deur fokus te plaas op die

langtermyn sal die onderneming weet wat hulle wil bereik. Dit is waar dit belangrik raak vir ŉ

onderneming om te kyk na hoe die onderneming vorder en te bepaal of dit wel die doelwitte

bereik.

ŉ Onderneming sal gewoonlik ’n oorsig kry as die onderneming:

• nie bewus is van hoe goed die onderneming presteer nie;

• nie seker is of daar van alle markgeleenthede gebruik gemaak word nie;

• se besigheidsplan nie meer van toepassing is nie, of nie op datum is nie;



• in ŉ ander rigting beweeg as wat eintlik beplan is; en

• nie meer kan bybly met markaanvraag nie.

(Aangepas uit Info Entrepreneurs, 2014)

4.5.2 Stappe om ŉ onderneming se vordering te bepaal

Die volgende stappe kan gebruik word vir ŉ onderneming om oorsig te kry oor sy vordering.

Figuur 4.1: Stappe in ondernemings se vordering (Outeur, 2014)

Bogenoemde stappe sal nou in meer besonderhede bespreek word.

Stap 1: Evalueer die onderneming se kernaktiwiteite

ŉ Onderneming kan eerstens begin deur te evalueer wat dit tans doen, met ander woorde

wat hul kernaktiwiteite is. ŉ Onderneming sal hier kyk na die produkte of dienste wat dit

verskaf. ŉ Onderneming moet kan identifiseer wat dit suksesvol maak, hoe die produkte of

dienste verbeter kan word en of dit nodig is om nuwe produkte of dienste vir die teikenmark

te ontwikkel.

Vir ŉ onderneming om sy kernaktiwiteite te evalueer, is dit belangrik dat dit die volgende

vrae moet kan beantwoord:

• Voldoen die produkte en dienste aan die verbruikers se vereistes en behoeftes?

• Watter van die produkte en dienste is ŉ sukses en verkoop soos beplan?

• Watter produkte en dienste maak die meeste wins?

• Watter probleme word met die produkte of dienste ervaar?

• Wat is die koste daaraan verbonde om die produk of diens te bied?

Stap 1: Evalueer die onderneming se kernaktiwiteite

Stap 2: Evalueer die onderneming se finansiële posisie

Stap 3: Evalueer die onderneming se mededingers

Stap 4: Evalueer die onderneming se mark en verbruikers

Stap 5: Evalueer die onderneming se markposisie deur gebruik te maak van die BCG-matriks



Wanneer ŉ onderneming sy kernaktiwiteite evalueer, kan dit die onderneming help om

aanpassings te maak aan sy bemarking, pryse, na-aankope diens, asook verpakking van ’n

produk. Dit sal help dat die onderneming aanpassing of verandering kan implementeer waar

nodig om verkope en winste te verhoog.


Stap 2: Evalueer die onderneming se finansiële posisie

Dit is baie belangrik vir ŉ onderneming om sy finansiële posisie te evalueer. Met die

evaluering kan die onderneming bepaal of dit wel ŉ wins maak en finansieel groei of nie. Vir

enige onderneming om suksesvol te wees, moet dit finansieel groei en daarom moet ŉ

onderneming sekere finansiële bestuursisteme implementeer.

Wanneer ŉ onderneming sy finansiële posisie evalueer, moet daar na die volgende aspekte

gekyk word:

• Kontantvloei

Kontantvloei verwys na die totale inkomste en uitgawes van ŉ onderneming

gedurende ŉ onderneming se finansiële jaar. ŉ Onderneming moet gereeld sy

kontantvloei evalueer en aanpas waar nodig (aangepas uit Info Entrepreneurs,

2014).

Voorbeeld van ŉ kontantvloeistaat:



Voorbeeld 4.1

Kontantvloeistaat

1

Jan

2

Feb

3

Mar

4

April

5

May

6

Jun

7

Jul

8

Aug

9

Sept

10

Okt

11

Nov

12

Des

Total

Inkomste

Inkomste van

debiteure

500 400 350 400 200 250 250 150 250 300 300 700 4050

Dividende op

beleggings

50 50

Totale inkomste 500 450 350 400 200 250 250 150 250 300 300 700 4100

Uitgawes

Betalings aan

krediteure

200 200 250 250 150 250 100 200 1600

Ander uitgawes 100 90 95 75 90 120 110 115 95 90 90 95 1165

Betalings op vaste

bates

40 120 50 210



Dividende

betaalbaar

50 50 100

Korporatiewe

belasting

100 100

Totale uitgawes 300 390 145 325 380 120 260 365 145 310 340 95 3175

Netto inkomste/uitgawes

200 60 205 75 -180 130 -10 -215 105 -10 -40 605 925

Bankbalans

Opening 50 250 310 515 590 410 540 530 315 420 410 370

Eindsaldo 250 310 515 590 410 540 530 315 420 410 370 975

(Evans et al., 2007: 116)



• Bedryfskapitaal

Bedryfskapitaal verwys na die kapitaal wat ŉ onderneming benodig vir die dag-tot-

dag-aktiwiteite van die onderneming. ŉ Onderneming moet sy bedryfskapitaal

evalueer om te identifiseer of die kapitaal wat bereken is vir die onderneming se dag-

tot-dag-uitgawes nie die uiteengesette kapitaal oorskry nie. As dit wel gebeur, moet

die onderneming addisionele kapitaalbronne identifiseer (aangepas uit Info

Entrepreneurs, 2014).

• Kostebasis

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om sy uitgawes te evalueer. Dit sal verseker dat ŉ

onderneming nie onnodige uitgawes het en meer geld spandeer as wat nodig is nie.

ŉ Onderneming moet seker maak dat sy verkoopsprys sy uitgawes sal dek. Dit sal

verseker dat ŉ onderneming ŉ wins maak en nie ŉ verlies ly nie (aangepas uit Info


• Lenings

ŉ Onderneming moet evalueer watter tipe lenings en terugbetalings dit het. ŉ

Onderneming wat lenings aangaan, moet seker wees dat dit die beste opsies vir

finansiering is en dat rente op die lening bygebring kan word (aangepas uit Info


• Groei

ŉ Onderneming moet ook verseker dat dit genoeg finansiering het vir wanneer die

onderneming groei. Wanneer ŉ onderneming groei, het ŉ onderneming meer kapitaal

nodig vir die dag-tot-dag-aktiwiteite. As ŉ onderneming geen finansiering in plek het

nie, sal dit veroorsaak dat die onderneming stadiger of glad nie groei nie (aangepas

uit Info Entrepreneurs, 2014).

Stap 3: Evalueer die onderneming se mededingers

Soos alreeds bespreek in Studie-eenheid 1, is dit belangrik vir ŉ onderneming om hulself te

vergelyk met die kompetisie.

Wanneer ŉ onderneming sy mededingers evalueer, is dit belangrik dat die volgende

geïdentifiseer word:

• Wie is die mededingers?

• Wat bied die mededingers?

• Hoe vergelyk die mededingers se pryse met dié van die onderneming?

• Watter tipe verbruikers koop by die mededingers?



• Wat is die mededingers se mededingende voordeel?


Wanneer ŉ onderneming bogenoemde vrae beantwoord, kan dit die onderneming help om

suksesvol te kompeteer met die kompetisie.

Stap 4: Evalueer die onderneming se mark en verbruikers

Soos reeds bespreek in Studie-eenheid 1, is dit belangrik vir ŉ onderneming om te

identifiseer of daar wel ŉ behoefte vir ŉ sekere produk of diens is. Wanneer ŉ onderneming

sy mark en verbruikers evalueer, is dit belangrik dat dit die volgende aspekte identifiseer:

• Is daar enige veranderinge in die mark?

• Is daar enige nuwe produkte of dienste in die mark?

• Is daar verandering in verbruikers se behoeftes?

• Is daar veranderinge in die onderneming se mededingers?

• Is daar eksterne faktore wat verbruikers kan beïnvloed, soos die ekonomie?


Deur bogenoemde aspekte te identifiseer kan dit ŉ onderneming help om sy huidige

produkte of dienste aan te pas of nuwe produkte en dienste te ontwikkel.

Stap 5: Evalueer die onderneming se markposisie deur gebruik te maak van die BCG-matriks

Die Boston Consulting Group (BCG)-matriks verskaf ŉ manier vir ŉ onderneming om te

bepaal waar sy produkte of dienste in die mark geleë is. Die BCG-matriks is baie eenvoudig

en identifiseer die markaandeel en markgroei van ŉ onderneming. Wanneer ŉ onderneming

sy markaandeel en markgroei bepaal, sal dit die onderneming ŉ idee gee van sy

kontantvloei (Evans et al., 2007: 144).

Die volgende figuur dui die BCG-matriks aan:



Figuur 4.2: BCG matriks (Evans et al., 2007: 145)

Die asse van die BCG matriks dui die volgende aan:

• Die markaandeel-as

Die horisontale as is gebaseer op die meting van markaandeel.

• Die markgroei-as

Die vertikale as dui die tempo van markgroei aan.

ŉ Onderneming kan die BCG-matriks soos volg gebruik:

• Kontantkoeie

ŉ Produk met ŉ hoë markaandeel (dus verkoop die produk goed) in ŉ laaggroeiende

mark, is gewoonlik winsgewend en genereer kontant (het ŉ hoë positiewe

kontantvloei).

• Honde

ŉ Produk met ŉ lae markaandeel (dus verkoop die produk glad nie goed nie) in ŉ

laaggroeiende mark (dus groei die mark ook nie), is nie winsgewend nie. Indien

moontlik kan die produk gewysig word. Andersins sal die produk beëindig word.

• Sterre

Sterre het ŉ hoë markaandeel (dus verkoop die produk goed) en het ŉ

ewiggroeiende mark (dus groei die mark wat die produk aankoop ook). Daar word

Sterre

Honde

Vraagteken

Kontant- koeie

Hoog 10x

Tem

po v

an m

arkg

roei

Hoo

g La

ag

Markaandeel

1x Laag



baie geld spandeer aan dié produkte, sodat wanneer die mark stabiliseer dit in ŉ

kontantkoei ontaard (en nie ŉ hond nie).

• Vraagteken

Die produk of diens het ŉ vastrapplek in ŉ groeiende mark, maar indien die

markaandeel nie verbeter nie, sal dit honde word (ŉ nuwe produk op die mark kan

getoets word deur nuuskierige verbruikers – as hulle nie van die produk hou nie, sal

die markaandeel nie verbeter nie) (Evans et al., 2007: 146).

Vir ŉ onderneming om gebruik te maak van die BCG-matriks, kan bepaal word of dit

genoeg markaandeel het en of die mark groei met die onderneming se produkte. ŉ

Onderneming kan dan aanpassings maak ten opsigte van sy produkte of dienste, of

nuwe produkte of dienste ontwikkel sodat dit winsgewend vir die onderneming sal

wees.

4.6 Evaluering van ŉ onderneming se marksegmente

Soos alreeds bespreek, in Studie-eenheid 1, is marksegmentering baie belangrik vir enige

onderneming. Dit verseker dat ŉ onderneming sy produkte of dienste in die regte teikenmark

posisioneer.

Dit voorkom ook dat ŉ onderneming onnodige bronne spandeer op marksegmente wat nie

hulle produkte of dienste gaan koop nie. Byvoorbeeld, ŉ onderneming sal dan nie sy

finansiële bronne spandeer om sy produkte en dienste te bemark in ŉ marksegment wat dit

nie gaan koop nie.

4.6.1 Benaderings om marksegmente te evalueer

Die volgende figuur dui die benaderings aan wat ŉ onderneming kan gebruik om sy

potensiële marksegmente te evalueer.

Figuur 4.3: Marksegmentbenaderings (Outeur, 2014)

ŉ Onderneming moet die volgende in ag neem wanneer dit die marksegment evalueer:

1. Markpotensiaal

2. Verkoops-potensiaal

3. Kompetisie

4. Koste



Markpotensiaal

ŉ Onderneming kan die potensiaal van ŉ marksegment evalueer deur te bepaal hoeveel

potensiële verbruikers daar in ŉ marksegment is. Die onderneming sal ook moet identifiseer

wat die verbruikers se inkomste is en hoeveel van die verbruikers werklik die produk of diens

benodig.

Daar word ook na potensiële verbruikers verwys as markdeelnemers. Markdeelnemers is

daardie verbruikers wat die produk of diens sal koop. Met ander woorde, die verbruiker moet

ŉ behoefte hê vir die produk of diens, moet vir die produk en diens kan betaal, asook die

produk of diens wil aankoop. Wanneer ŉ onderneming bepaal hoeveel markdeelnemers

daar in ŉ segment is, kan dit identifiseer wat die potensiële mark vir die onderneming is.

(Aangepas uit Chron, 2014)

Verkoopspotensiaal

Verkoopspotensiaal verwys na die persentasie verkope in die potensiële mark wat ŉ

onderneming verwag om te bereik. ŉ Onderneming kan bepaal hoeveel sy

verkoopspotensiaal is deur te evalueer hoe die onderneming se produkte en dienste in

ander marksegmente verkoop.

Nog ŉ manier hoe ŉ onderneming sy verkoopspotensiaal kan bepaal, is om te vra hoeveel

van die produk of diens die verbruiker gaan koop en die aantal dan te maal met die aantal

verbruikers in die segment. Wanneer ŉ onderneming die verkoopspotensiaal bepaal, kan die

onderneming identifiseer watter marksegment meer waardevol vir die onderneming is.


Kompetisie

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om die kompetisie binne die marksegmente te evalueer.

Wanneer die totale verkope van bestaande mededingers laer is as die potensiële mark, kan

’n onderneming ook verkope van produkte en dienste bereik sonder om besigheid weg te

neem van die mededingers. Die rede hiervoor is dat daar nog plek is in die mark, aangesien

die totale verkope in die marksegment nog nie bereik is nie.

As verkope van mededingers naby die markpotensiaal geleë is, sal alle verkope wat ŉ

onderneming maak daartoe lei dat die mededinger minder verkope het. Die onderneming sal

dus sy pryse van produkte en dienste moet verlaag, asook meer geld spandeer op

bemarking om te verseker sy produkte en dienste verkoop word. Dit beteken dat nie

marksegment nie meer waardevol vir ŉ onderneming is nie, want daar moet nou te veel geld

spandeer word om verkope te waarborg. (Aangepas uit Chron, 2014)



Koste

Vir baie ondernemings kos dit baie om ŉ diens te lewer aan ŉ marksegment. Byvoorbeeld,

wanneer ŉ onderneming ŉ produk by ŉ verbruiker moet gaan aflewer oor ŉ ver afstand, is

die vervoerkoste baie hoog. Dit sal die prys van die produkte ook verhoog omdat ŉ

onderneming sy uitgawes moet dek. Die prys van die produk sal dan te duur wees vir

verbruikers. Dit maak dat die marksegment nie waardevol vir ŉ onderneming sal wees nie.


Deur jou marksegment te evalueer, kan ŉ onderneming bepaal watter marksegmente die

meeste waarde vir die onderneming sal bied en die meeste wins sal inbring.

4.7 Evaluering van ŉ onderneming se teikenmark

Sodra ŉ onderneming die totale mark gesegmenteer het volgens gedrag-, demografiese en

psigografiese segmentering, soos bespreek in Studie-eenheid 1, is dit belangrik vir die

onderneming om elk van die marksegmente te evalueer.

Met die evaluering kan die onderneming bepaal watter van die marksegmente die beste

opsie vir die onderneming is, byvoorbeeld in watter marksegment daar die grootste behoefte

vir die onderneming se produk of diens is en watter marksegment die meeste wins sal

genereer.

4.7.1 Benaderings om die teikenmark te evalueer

Die volgende figuur dui die benaderings aan wat ŉ onderneming kan gebruik om te evalueer

of die teikenmark die regte mark vir die onderneming sal wees om sy produkte en dienste te

posisioneer.

Figuur 4.4: Teikenbenaderings (Outeur, 2014)

TEIKEN-

BENADERINGS

Bereikbaar Volhoubaar

Meetbaar

Groot genoeg

Verdedigend



ŉ Onderneming moet die volgende oor sy teikenmark vra en kan beantwoord:

Is die teikenmark bereikbaar?

Hierdie vraag verwys daarna of die marksegment wat deur die bemarkingsnavorsing-agent

of bemarkingsdepartement geïdentifiseer is regtig bestaan. Vir ŉ marksegment om

bereikbaar te wees, moet die totale mark verdeel word in kleiner segmente van persone met

dieselfde karaktereienskappe.

Die teikenmark moet uit beide demografiese en gedragsmarksegmente bestaan. Die

teikenmark moet vir verbruikers bereikbaar wees deur hulle te laat voel of die onderneming

se produk of diens spesiaal vir hulle gemaak is (aangepas uit McCabe, 2009: 158).

Is die teikenmark meetbaar?

Hierdie vraag verwys daarna of dit moontlik is om data oor hierdie marksegment te versamel

deur gebruik te maak van marknavorsing en databasisse. Dit is belangrik vir ŉ onderneming

om navorsing oor sy teikenmark te doen, om te bepaal of die teikenmark wel lewensvatbaar

is (aangepas uit McCabe, 2009: 158).

Is die teikenmark groot genoeg?

Hierdie vraag verwys nie net na hoe groot die onderneming se teikenmark is nie, maar ook

na die langlewendheid (longevity) en lewensvatbaarheid van die marksegment. ŉ

Onderneming moet bepaal of sy teikenmark wel groot genoeg gaan wees om verkope en ŉ

wins te verseker (aangepas uit McCabe, 2009: 158).

Is die teikenmark verdedigbaar (defendable)?

Hierdie vraag verwys daarna of die marksegment toepaslik vir die onderneming en in lyn met

die onderneming se strategiese doelwitte is. Dit is belangrik dat die onderneming ŉ mark

teiken wat gaan verseker dat die onderneming die regte produkte of dienste in die regte

teikenmark posisioneer. Dit sal die sukses van die onderneming bepaal, want dit help nie dat

ŉ onderneming sy produkte of dienste in ŉ mark posisioneer wat nie daarin belangstel nie


Is die teikenmark volhoubaar?

Hierdie vraag fokus op die potensiaal van die teikenmark om winste te lewer oor ŉ spesifieke

tydperk. Hoe meer volhoubaar ŉ onderneming se teikenmark is, hoe langer is dit verseker

van verkope en winste (aangepas uit McCabe, 2009: 159).



4.7.2 Teiken kriteria

Sodra ŉ onderneming sy teikenmarkte geëvalueer het en die mees geskikte teikenmark

gekies het om sy produkte en dienste te posisioneer, moet die volgende vyf hoofteiken-

kriteria in die teikenmark geïmplementeer word:

Identifiseerbaar

Die teikenmark moet duidelik identifiseerbaar wees ten opsigte van inkomste en motivering

hoekom verbruikers die onderneming se produkte of dienste sal aankoop. Met ander

woorde, daar moet duidelik onderskeid getref kan word tussen die verskillende teikenmarkte

van ŉ onderneming.

Byvoorbeeld, wat is verbruikers se motivering en rede hoekom hulle ŉ spesifieke restaurant

sal ondersteun en wat is die totale inkomste wat die restaurant van die verbruikers genereer


Meetbaar

Die teikenmark moet meetbaar wees, met ander woorde ŉ onderneming moet navorsing en

data kan verkry ten opsigte van die teikenmark. As navorsing en data van die teikenmark nie

verkry kan word nie, beteken dit dat die teikenmark nie meetbaar is nie en dit nie geteiken

kan word nie.

Byvoorbeeld, ŉ gastehuis wil sy mark vergroot deur meer besigheidskliënte te teiken. Die

gastehuis sal dan navorsing doen en data versamel om te bepaal wat besigheidskliënte

benodig, sodat die gastehuis aan hulle behoeftes kan voldoen (aangepas uit McCabe, 2009:

159).

Verbeterde omset

Die onderneming se omset moet groter wees as wat dit kos om die bemarkingsmengsel te

ontwerp, sodat dit die onderneming se finansiële doelwitte kan bereik. Dit wil sê dat dit vir ŉ

onderneming finansieel nie meer moet kos om ŉ produk te ontwikkel en te bemark, as wat

die onderneming dit gaan verkoop nie.

Byvoorbeeld, ŉ restaurant moet ŉ vooruitskatting doen om te bepaal hoeveel sy uitgawes en

inkomste is. Die restaurant se inkomste moet meer wees as die uitgawes om finansieel te

oorleef (aangepas uit McCabe, 2009: 159).

Onafskeidbaarheid

As ŉ onderneming ŉ diens aan verbruikers lewer, is dit belangrik om te verstaan dat

verbruiking en dienslewering op dieselfde tyd geskied. Dit wil sê dat die verbruiker en die

personeel van ŉ onderneming wat die diens lewer, beide teenwoordig moet wees.



Byvoorbeeld, wanneer ŉ gas by ŉ hotel inteken, moet die ontvangspersoneel teenwoordig

wees om daardie diens te bied, asook die gas, sodat dienslewering en verbruiking

terselfdertyd geskied (aangepas uit McCabe, 2009: 159).

Assesseer bydraes

Dit verwys na die positiewe of negatiewe bydrae wat ŉ onderneming se teikenmark op die

omgewing het. Die meeste ondernemings maak korporatiewe sosiale verantwoordelikheid

deel van hul strategie en doelwitte om sekere gemeenskapsprojekte te onderneem en

finansiële bydraes te maak.

Byvoorbeeld, KFC het die feed a child-program waar hulle vir die verbruikers ŉ opsie gee

om, wanneer hulle iets koop, ŉ twee-rand-bydrae te maak. Die geld word dan aangewend

om die minderbevoorregtes te help met voedsel (aangepas uit McCabe, 2009: 159).

4.8 Implementering van produkposisionering

Sodra ŉ onderneming sy teikenmark geïdentifiseer het, moet die onderneming bepaal hoe

dit die produkte of dienste in die teikenmark gaan posisioneer. Posisionering verwys na hoe

verbruikers die ondernemings se produkte of diens gaan waarneem, in vergelyking met die

onderneming se mededingers.

4.8.1 Posisioneringsproses

Posisionering bestaan uit die volgende sewe stappe:

Figuur 4.5: Posisioneringsproses (Cant, 2010: 146)

Stap 1: Identifiseer ‘n aantal kompeterende voordele

Stap 2: Identifiseer differensiële veranderlikes

Stap 3: Bepaal verbruikers se persepsie

Stap 4: Analiseer die intensiteit van die handelsmerk se huidige posisie

Stap 5: Analiseer die handelsmerk se huidige posisie

Stap 6: Bepaal die verbruiker se voorkeureienskappe

Stap 7: Kies die regte posisioneringstrategie



Bogenoemde stappe is belangrik in die posisioneringsproses. Dit word vervolgens bespreek:

Stap 1: Identifiseer ŉ aantal kompeterende voordele

Die eerste stap vir ŉ onderneming is om te bepaal watter ekstra produkte en dienste dit aan

die verbruikers kan bied. Dit kan enigiets wees wat die onderneming van sy mededingers

skei. Dit moet iets uniek wees wat ander ondernemings nie bied nie en wat aan verbruikers

se behoeftes voldoen. Byvoorbeeld, Protea Hotel kan busvervoer gratis aan sy gaste bied

van en na die Gautreinstasie in Centurion (aangepas uit Cant, 2010: 147).

Stap 2: Identifiseer ŉ differensiële veranderlikes

Vir ŉ onderneming om sy produk of diens te posisioneer, is dit belangrik dat die

onderneming met sy mededingers kan kompeteer. Daarom moet die onderneming ŉ produk

of diens bied wat verbruikers nêrens anders sal vind nie en dit moet ook so aan verbruikers

gekommunikeer word. Dit is ook belangrik dat verbruikers ŉ onderneming se produkte of

dienste kan onderskei van dié van ander mededingers.

Daar is vier maniere hoe verbruikers onderskeid kan tref tussen mededingers se produkte

en dienste; dit staan bekend as differensiële veranderlikes, naamlik:

• Produk

• Dienste

• Personeel

• Beeld

Die volgende is ŉ voorbeeld van differensiële veranderlikes:

Produk Diens Personeel Beeld

Produkeienskappe Lewering Bevoegdheid Simbool

Ontwerp Verbruikersopleiding Geloofwaardigheid Media

Kwaliteit Installasie Betroubaarheid Atmosfeer

Duursaamheid Herstel Kommunikasie Gebeurtenisse

Figuur 4.6: Differensiële veranderlikes (Cant, 2010: 148)

ŉ Onderneming se bemarker moet dan besluit om een of meer van die bogenoemde

differensiële veranderlikes te kies om sy produk of diens te bemark, sodat verbruikers dit

vinnig kan identifiseer bo die mededingers s’n. Hierdie veranderlikes sal ook gebruik word



om ŉ onderneming se posisioneringsmatriks op te stel, om te bepaal waar in die mark die

produk of diens lê.

Stap 3: Bepaal verbruikers se persepsie

Die volgende stap vir ŉ onderneming om sy produk of diens te posisioneer, is om te bepaal

wat verbruikers se persepsie van die produk of diens is. ŉ Onderneming kan hierdie inligting

verkry deur navorsing te doen en data te versamel van ŉ aantal verbruikers in die

teikenmark.

Die beste manier vir ŉ onderneming om data te verkry, is om vraelyste aan verbruikers uit te

deel met die nodige vrae oor hoe die verbruiker die produk of diens ervaar. Die data word

dan geanaliseer. Die bevindings sal die onderneming help om te identifiseer waar daar ŉ

gaping in die mark is vir nuwe produkte en dienste of waar die onderneming kan verbeter

rakende sy produkte en dienste (aangepas uit Cant, 2010: 148).

Stap 4: Analiseer die intensiteit van die handelsmerk se huidige posisie

Produkte of dienste kan nie geposisioneer word in die gedagtes van verbruikers as hulle nog

nie bewus is van die produk of diens nie. Dit is daarom belangrik vir ŉ onderneming om

verbruikers eers bewus te maak van sy produk of diens.

Wanneer ŉ verbruiker wel bewus is van ŉ onderneming se produk of diens, is dit belangrik

vir die onderneming om te identifiseer waar op die verbruiker se keuselys die produk of

diens geleë is. Dit is belangrik dat die onderneming se produkte of dienste binne die eerste

drie keuses op ŉ verbruiker se lys is. As die produk of diens nie een van die verbruiker se

eerste drie keuses is nie, moet die onderneming ŉ baie sterk verhouding tussen die

handelsmerk en differensiële veranderlikes skep (aangepas uit Cant, 2010: 149).

Stap 5: Analiseer die handelsmerk se huidige posisie

Die data wat ŉ onderneming verkry het van die vraelyste wat verbruikers voltooi het om hulle

persepsie van die onderneming se produkte of dienste te bepaal, kan gebruik word om te

identifiseer hoe sterk die handelsmerk in die huidige mark is. Die data sal gebruik word om ŉ

posisioneringsmatriks saam te stel, soos geïllustreer in figuur 4.8. Die posisioneringsmatriks

help ŉ onderneming om te identifiseer waar sy produkte in die huidige mark geleë is, ten

opsigte van hulle mededingers (aangepas uit Cant, 2010: 149).

Stap 6: Bepaal die verbruiker se voorkeur-eienskappe

As deel van die vraelyste sal verbruikers ook gevra word om differensiële veranderlikes te

gradeer. Dit behels dat verbruikers moet aandui watter differensiële veranderlikes vir hulle

meer belangrik as ander is. Byvoorbeeld, verbruikers sal op ŉ skaal van een tot vyf aandui



watter differensiële veranderlikes meer belangrik is, soos dat prys vir hulle meer belangrik is

as dienslewering. ŉ Onderneming sal hierdie data dan gebruik en op ŉ perseptuele matriks

aandui (aangepas uit Cant, 2010: 149).

Voorbeeld van differensiële veranderlikes:

Figuur 4.7: Differensiële veranderlikes

(Aangepas uit Andre Sevigny’s Blog, 2014)

Stap 7: Kies die regte posisioneringstrategie

Wanneer ŉ onderneming die posisie gekies het om sy produkte of dienste te posisioneer, is

dit belangrik dat dit die verbruikers se voorkeure in ag neem, asook die posisie van die

mededingers.

Daar is verskeie metodes wat ŉ onderneming kan gebruik om sy produkte of dienste in die

teikenmark te posisioneer. ŉ Onderneming kan van die volgende metodes gebruik maak:

• Voordeelposisionering

ŉ Onderneming sal die voordele wat sy produkte of dienste aan die verbruikers bied,

adverteer. Byvoorbeeld, Gold Reef City adverteer aan die verbruiker dat hulle pret en

plesier vir die hele familie bied.

• Aansoekposisionering (use application positioning)

ŉ Onderneming kan sy produkte of dienste posisioneer in term van hoe die produk of

diens gebruik kan word. Byvoorbeeld, Graca-wyne het hul produk so geposisioneer

dat die wyne saam met seekos en ander prettige geleenthede gebruik kan word.

Ligging

Kw

alite

it



• Gebruiksposisionering (user positioning)

ŉ Onderneming kan sy produkte of dienste so posisioneer om die tipe verbruiker wat

die produk of diens sal koop in gedagte te hou. Byvoorbeeld, Bloukrans-reksprong

het hulself so geposisioneer as ŉ aktiwiteit vir avontuurlustiges.

• Mededingende posisionering (competitor positioning)

ŉ Onderneming sal sy produkte en dienste wat dit uniek maak aan die verbruiker

adverteer. Dit is gewoonlik produkte of dienste waaroor sy mededingers nie beskik

nie en dit gee die onderneming ŉ kompeterende voordeel. Byvoorbeeld, Durban

toerisme posisioneer die stad as ŉ vakansiebestemming met die perfekte klimaat

regdeur die jaar.

• Produkkategorieë-posisionering

Dit verwys daarna dat ŉ onderneming sy produkte of dienste aan ŉ sekere verbruiker

sal adverteer. Byvoorbeeld, die Wimpy-restaurant word veral onder besigheidskliënte

geadverteer.

• Kwaliteit- en prysposisionering

ŉ Onderneming kan sy produkte of dienste so posisioneer as die beste kwaliteit of

prys in die industrie. Byvoorbeeld, Woolworths is daarvoor bekend dat hulle

uitstekende kwaliteit kledingstukke verkoop, terwyl Mr Price hulself weer posisioneer

om kledingstukke teen laer pryse te verkoop.

• Eienskap-posisionering

Dit verwys na wat ŉ onderneming ekstra vir sy verbruikers kan bied. Byvoorbeeld,

Kulula lugredery adverteer dat hulle die enigste lae-koste lugredery in Suid-Afrika is

(aangepas uit Cant, 2010: 150).

4.8.2 Posisioneringsmatriks

ŉ Onderneming kan van ŉ posisioneringsmatriks gebruik maak om visueel te sien waar sy

produk of dienste lê in vergelyking met sy mededingers se produkte en dienste. Die

posisioneringsmatriks gee ŉ onderneming insig van hoe die verbruikers sy produkte of

dienste beskou in vergelyking met dié van sy mededingers.

Vir ŉ onderneming om die posisioneringsmatriks saam te stel, moet die onderneming

navorsing doen deur vraelyste aan verskeie verbruikers te gee om te voltooi. Die vrae is so

ontwerp dat die onderneming sal kan bepaal waar in die mark dit tans lê. Byvoorbeeld, een

van die vrae kan wees: Beskou jy die hotel meer geskik vir toeriste of besigheidskliënte?



Hoe die verbruikers die onderneming beskou sal op ŉ matriks aangedui word. Dit sal ŉ

onderneming ŉ aanduiding gee van waar dit in die mark lê en hoe sy produkte of dienste

ervaar word. Die onderneming kan nou die posisioneringsmatriks gebruik om te sien waar

daar ŉ gaping in die mark is en waar nuwe produkte ontwikkel kan word.

Voorbeeld van ŉ posisioneringsmatriks:

Figuur 4.8: Posisioneringsmatriks (Ludu.co, 2013)

Handelsmerke wat naby aan mekaar geleë is op die matriks verwys na handelsmerke wat

baie sterk met mekaar meeding, terwyl daardie handelsmerke wat ver van mekaar op die

matriks geleë is, nie baie sterk met mekaar meeding nie.

4.9 Evaluering van ŉ onderneming se volhoubare kompeterende voordeel

Voordat die evaluering van ŉ onderneming se kompeterende voordeel bespreek word, is dit

belangrik om eers te weet wat kompeterende voordeel is en oor watter tipes kompeterende

voordeel ŉ onderneming kan beskik.

Hoë kwaliteit

Lae kwaliteit

Hoë prys Lae prys



4.9.1 Definisie van kompeterende voordeel

ŉ Kompeterende voordeel kan gedefinieer word as ŉ voordeel wat ŉ onderneming het oor sy

mededingers. Dit verseker dat die onderneming meer verkope doen en wins maak, asook

verbruikers kan behou, in vergelyking met sy mededingers (Investopedia, 2014).

4.9.2 Tipe kompeterende voordele

Kompeterende voordele is wat vir ŉ onderneming daardie ekstra oorhand gee oor sy

mededingers en meer waarde vir geld verskaf aan die onderneming, die aandeelhouers,

sowel as die verbruikers. Hoe meer volhoubaar die kompeterende voordeel, hoe beter is dit

vir ŉ onderneming. Dit beteken dat hoe langer ŉ onderneming iets unieks bied wat ander

ondernemings nie kan naboots nie, hoe meer sal die onderneming finansieel baat daarby.

Daar is twee hoof-kompeterende voordele, naamlik:

Vergelykende voordeel

Vergelykende voordeel staan ook bekend as ŉ kostevoordeel. Vergelykende voordeel

verwys na waar ŉ onderneming kompeterende voordeel verkry omdat die onderneming

produkte en dienste kan produseer teen ŉ baie laer prys as die onderneming se

mededingers.

Differensiële voordeel

Differensiële voordeel verwys na waar ŉ onderneming se produkte of dienste verskil van dié

van sy mededingers. Die verbruikers sien dan die onderneming se produkte en dienste as

beter as dié van die onderneming se mededingers. Die verbruikers sal dan eerder die

onderneming se produkte en dienste verkies as die mededingers s’n (Investopedia, 2014).

4.9.3 Waardetoevoegingsketting

Die waardetoevoegingsketting word deur ondernemings gebruik om te evalueer of hulle wel

al hulle aktiwiteite ten volle gebruik om kompeterende voordeel te verkry en so ook waarde

vir hulle verbruikers bied en ŉ wins maak. Die ondersteunde en primêre aktiwiteite van ŉ

onderneming dra by tot ŉ onderneming se kompeterende voordeel, asook die

volhoubaarheid daarvan.

Die volgende is ŉ voorbeeld van ŉ onderneming se waardetoevoegingsketting:



Figuur 4.9: Waardetoevoegingsketting (McCabe, 2009: 130)

Figuur 4.9 illustreer dat ŉ onderneming se ondersteunde aktiwiteite nodig is om sy primêre

aktiwiteite aan te bied. Met die waardetoevoegingsketting kan ŉ onderneming alle aspekte in

ag neem om te identifiseer of dit wel al sy aktiwiteite ten volle gebruik om ŉ kompeterende

voordeel te verkry. Waar daar ŉ tekortkoming in die waardetoevoegingsketting is, kan ŉ

onderneming nou aandag aan hierdie aspek gee en verseker dat al die onderneming se

aktiwiteite ten volle benut word.

ŉ Onderneming moet na al die volgende aspekte in die waardetoevoegingsketting kyk:

Ondersteunde aktiwiteite

Ondersteunde aktiwiteite is daardie aktiwiteite wat die waardetoevoegingsketting ondersteun

deur waarde te bied vir ŉ verbruiker en te help om die winsgrens van die onderneming te

bereik. Die ondersteunde aktiwiteite sluit die volgende in: infrastruktuur, menslike

hulpbronne, tegnologie, verkryging en bemarkingsbestuur.

Byvoorbeeld, ŉ ondersteunde aktiwiteit van ŉ lugredery sal wees sy opgeleide personeel,

vliegtuie, geboue, asook die besprekingstelsel. Sonder hierdie ondersteunde aktiwiteite sal

die lugredery nie sy vervoerdiens aan verbruikers kan verskaf nie.

Infrastruktuur

Infrastruktuur verwys na die kwaliteit goedere wat gebruik word om ’n diens te lewer, asook

die fisiese plek waar die onderneming ŉ diens lewer. Die infrastruktuur verskaf ook waarde

aan die verbruiker.

Ond

erst

eund

e Ak

tiwite

ite




Byvoorbeeld, Checkers is geleë in ’n groot hoeveelheid winkelsentrums; dit maak dit maklik

en vinnig vir verbruikers om by hulle te koop. Omdat dit so toeganklik is, bied dit baie waarde

vir verbruikers.

Menslike hulpbronbestuur

Menslike hulpbronbestuur verwys na die opleiding en die bestuur van ŉ onderneming se

personeel. Dit is belangrik dat alle ondernemings se personeel baie goed opgelei is in die

industrie waarin hulle werk. Daar is niks wat ŉ verbruiker so frustreer as om hulp te vra by ŉ

onderneming se personeel en hulle kan hom of haar nie help nie.

Byvoorbeeld, reisagente moet goeie kennis hê oor bestemmings en alle vrae kan

beantwoord oor daardie bestemmings, soos of daar enige voorgeskrewe inspuitings is wat jy

as toeris moet kry as jy na Zambië toer.

Tegnologie

Tegnologie help ŉ onderneming om sy dienste te monitor en te verbeter. Tegnologie

verander gedurig en dit is belangrik dat ŉ onderneming voortdurend moet aanpas by nuwe

tegnologie. Dit sal verseker dat ŉ onderneming kan kompeteer met ander mededingers in

die industrie. Tegnologie is nie net daar om dienste van ŉ onderneming te monitor en te

verbeter nie, maar ook om te voldoen aan verbruikers se behoeftes en om dienste vir hulle

te vergemaklik.

Byvoorbeeld, alle lugrederye het nou ŉ aanlynbesprekingstelsel en inboekstelsel wat dit

maklik en vinnig maak vir verbruikers om hulle eie vliegtuigkaartjies te kan bespreek en voor

die tyd te kan inboek vir hulle vlugte.

Verkryging

Verkryging help om die tipe diens wat gebied word meer uniek te maak. Wanneer ŉ

onderneming ŉ unieke produk of diens lewer, bied dit vir die onderneming ŉ kompeterende

voordeel omdat verbruikers dan eerder van sy produkte gebruik sal maak as dié van die

mededingers.

Byvoorbeeld, Lufthansa-lugredery se mobiele webtuiste gee verbruikers die geleentheid om

dadelik aanlyn in te boek vir hulle vlugte, sonder dat hulle dit van ŉ rekenaar af hoef te doen.

Bemarkingsbestuur

Bemarkingsbestuur verwys na hoe ŉ onderneming en sy verbruikers met mekaar

kommunikeer oor aspekte van die onderneming. Dit verwys ook na hoe ŉ onderneming sy

produkte of dienste aan verbruikers adverteer om te verseker dat verbruiker ingelig is,

oorreed word of herinner word aan die produkte of dienste wat die onderneming bied. Die



onderneming moet identifiseer watter tipe mediakanale en bemarkingsmengsel die beste

werk om verbruikers te lok en verkope te maak.

Byvoorbeeld, ŉ motorhandelaar plaas ŉ advertensie in die koerant met spesiale

aanbiedings, met sy webtuiste se besonderhede, sowel as kontakbesonderhede, sodat

verbruiker verskeie opsies het van hoe om hulle te kontak.

Verbruikerswaarde

Verbruikerswaarde verwys na wat die verbruiker huis toe vat ná sy of haar ondervinding by ŉ

onderneming. ’n Verbruiker se ondervinding kan positief of negatief wees. Dit is belangrik vir

enige onderneming om te verseker dat elke verbruiker ŉ goeie ondervinding sal hê. Dit sal

verseker dat die verbruiker weer van die onderneming gebruik maak en, soos reeds

bespreek, is dit goedkoper vir ŉ onderneming om verbruikers te behou as om nuwe

verbruikers te werf. ŉ Negatiewe ondervinding sal maak dat ŉ verbruiker nie weer van ’n

onderneming gebruik maak nie en oorskuif na die mededingers. Goeie diens verseker

gelukkige verbruikers en mededingende voordeel.

Byvoorbeeld, ’n sekere hotel doen ekstra moeite vir die besigheidskliënt, deur vir hom of

haar gratis toegang tot die internet te verskaf.


Primêre aktiwiteite verwys na die hoofaktiwiteite wat waarde bydra tot die

waardetoevoegingsketting. Dit is die hoofproduk of -diens wat ŉ onderneming in die industrie

bied.

Byvoorbeeld, ŉ hotel se primêre diens is om akkommodasie en gasvryheidsdienste, soos

kos, teen ŉ prys aan verbruikers te verskaf.

Inkomende logistiek

Inkomende logistiek verwys na die besluite wat ŉ onderneming moet neem rakende produk-

of dienskwaliteit en voorraadkontrole.

Byvoorbeeld, voorraadkontrole in ŉ restaurant sal verseker dat die onderneming nie

onnodige produkte aankoop as daar reeds van die produkte is nie. Die restaurant sal dus

geld bespaar deur goeie kontrole van produkte.

Werksaamhede

Werksaamhede verwys na die unieke manier waarop ŉ produk of diens aan ŉ verbruiker

verskaf kan word, om dit ekstra spesiaal te maak en waarde vir die verbruiker te bied.

Byvoorbeeld, ontbyt by ŉ gastehuis kan in elke gas se kamer bedien word.



Uitstaande logistiek

Uitstaande logistiek verwys na hoe ŉ verbruiker se ondervinding gemonitor kan word van die

begin tot die einde.

Byvoorbeeld, in die restaurant-industrie is dit belangrik om te kyk na hoe verbruikers ontvang

word, hoe lank dit vat om aangewys te word na hulle sitplekke en hoe lank hulle moet wag

vir hulle kos.

Na-verkope dienste

Na-verkope dienste verwys na waar ŉ onderneming met sy verbruikers sal kommunikeer om

op te volg oor hoe hulle die diens gevind het en of hulle enige aanbevelings het om die

onderneming se dienste te verbeter.

Byvoorbeeld, ŉ hotel sal gaste kontak om te hoor hoe hul verblyf was en of daar enige

probleme was wat hulle ervaar het.

Winsgrens

Winsgrens verwys daarna of die dienste wat deur ŉ onderneming verskaf word genoeg is

om die koste van die onderneming te dek, asook om ŉ wins te maak.

4.10 Gevallestudie


Gevallestudie 4.1

South West Airlines: Produkposisionering

Het jy al ooit met South West Airlines gevlieg? Hulle is 'n uitstekende, lae-koste lugredery,

wat 'n wonderlike veiligheidsrekord het en wat op tyd is met hulle vlugte.

Om dinge eenvoudig te hou en lae pryse te bied, voorsien South West Airlines nie

toegekende sitplekke nie. Jy moet vroeg by die lughawe aankom om jou vlugkaartjie te kry,

asook om eerste op die vliegtuig te wees en om die beste sitplek op die vlug te kry. Die

lugredery werk op ŉ eerste-kom-eerste-bedien-basis.

So, hoe hanteer South West Airlines die feit dat hulle nie die gerief van gereserveerde

sitplekke bied nie? In 'n splinternuwe televisieadvertensie gebruik hulle dit tot hulle

voordeel: Die advertensie begin met baba Billy wat in 'n hoë babastoel sit en sy ma wat vir

hom sê waar hy moet sit. Daarna wys die advertensie waar Billy skool toe gaan en die

onderwyser vir hom sê waar hy moet sit. Dan wys die advertensie Billy se eerste werksdag

en waar die baas vir hom sê waar om te sit. Daarna wys dit waar Billy by South West

Airlines se inboekagent staan en sy vir hom sy vliegtuigkaartjie gee en sê dat hy nou die



vryheid het om te kies waar hy wil sit.

Die lugredery het die nadeel van passasiers wat moet skarrel om sitplek te kry, omskep in

ŉ voordeel vir die passasiers. Die voordeel van vryheid om te kies wat hulle wil hê. Dit is 'n

voorbeeld van die krag van posisie, van hoe 'n bemarker besluit om die beste "posisie" van

sy produk of diens in die verbruiker se gedagtes te posisioneer. Natuurlik kan South West

Airlines, soos alle ander ondernemings, kies uit 'n groot aantal markposisies.

Byvoorbeeld, South West Airlines kon hulself geposisioneer het as:

- die op-tyd lugredery

- die geen-fieterjasies lugredery

- die lae-koste lugredery

- die veiligheidsbewuste lugredery

- die vriendelike lugredery

South West Airlines het eerder verkies om hulself te posisioneer as ŉ lugredery waar alle

passasier vry is om te sit waar hulle wil. Die punt van die posisionering is natuurlik nie om

die lugredery se sitplekprosedures te ondersoek nie, maar om te demonstreer hoe 'n vars

benadering tot posisionering gebruik kan word om 'n onderneming te bou.

Dit is belangrik dat ŉ onderneming aan ŉ vars, nuwe manier dink om sy produk of diens te

herontwerp en dit deur 'n innoverende herposisionering te implementeer. Dit sal lei tot die

sukses van ŉ onderneming.

(Aangepas uit Direct marketing, 2009)

1. Deur gebruik te maak van die BCG-matriks, illustreer South West Airlines se

markposisie en motiveer jou antwoord.

2. Identifiseer South West Airlines se kompeterende voordeel. Motiveer jou antwoord.

3. Noem hoe verbruikers onderskeid kan tref tussen mededingers se produkte of

dienste en gee ŉ voorbeeld van toepassing op South West Airlines.

4. Noem en bespreek die toepaslike posisioneringstrategie waarvan South West

Airlines gebruik maak.

4.11 Samevatting

Hierdie studie-eenheid het gekyk hoe belangrik dit vir ŉ onderneming is om te evalueer hoe

dit in die mark presteer. Wanneer ŉ onderneming sy prestasie evalueer, kan die

onderneming identifiseer of dit wel kompeterend in die mark is en hoe sy produkte en



dienste in die mark gesien word. Daar is verskeie stappe, soos bespreek in die studie-

eenheid, wat ŉ onderneming kan gebruik om sy vordering te bepaal.

Dit is ook belangrik dat ŉ onderneming sy marksegmente en teikenmarkte evalueer. Daar is

verskeie benaderings wat ŉ onderneming kan implementeer om beide die marksegmente en

teikenmarkte te evalueer.

ŉ Belangrike aspek van enige onderneming is om te verseker dat sy produkte en dienste

korrek in die mark geposisioneer word. Dit sal die sukses van die onderneming bepaal. Daar

is verskeie stappe waarvolgens ŉ onderneming te werk kan gaan om sy produkte en dienste

in die mark te posisioneer.

Wanneer ŉ onderneming sy marksegmente, teikenmark, asook markposisie evalueer, kan

die onderneming bepaal hoe goed sy produkte en dienste in die teikenmark vaar, in

vergelyking met die mededingers.

4.12 Selfevaluering

Aktiwiteit 4

1. Lys die vyf redes hoekom dit belangrik vir ŉ onderneming is om oorsig te kry oor die

vordering van die onderneming.

2. Definieer bedryfskapitaal.

3. Noem en bespreek die benaderings om ŉ teikenmark te evalueer.

4. Bespreek stap 3 en 4 in die produk-posisioneringsproses.

5. Onderskei tussen aansoekposisionering en gebruiksposisionering.

6. Definieer kompeterende voordeel.

7. Hoekom is menslike hulpbronbestuur en tegnologie belangrik in die onderneming?



STUDIE-EENHEID 5: BEMARKINGSPLAN


Kennis en begrip



• Bemarkingsplandoelwitte

• Kwessies wat aangespreek moet word in die produkplan, prysplan,

verspreidingsplan en die promosieplan

• Probleme met die implementering en kontrole van die bemarkingsplan

• Verskeie vorms van kontrole

Vaardighede


• die konsep van die doelwitte van ŉ bemarkingsplan te bespreek;

• die kwessies wat aangespreek moet word in die produkplan, prysplan,

verspreidingsplan en die promosieplan te kan identifiseer en daaroor te debatteer;

• die probleme wat met die implementering en kontrole van ŉ bemarkingsplan

ondervind word, te identifiseer en te bespreek;

• te onderskei tussen die verskillende tipe vorms van kontrole; en


Studie-eenheid 5: Bemarkingsplan Bladsy 149



• Cant, M. 2010. Essentials of marketing. Cape Town: Juta.

• McDonald, M. & Wilson, H. 2011. Marketing Plans: How to prepare them, how to

use them. 7th edition. United Kingdom: Wiley.

• George, R. 2004. Marketing South African tourism. Cape Town: Oxford.

• Entrepreneur. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.entrepreneur.com/article/43018.

Vir meer inligting oor hoe om ŉ bemarkingsplan saam te stel.

• Learn marketing. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.learnmarketing.net/price.html.

Vir meer inligting oor prysstrategieë.

• Pragmatic marketing. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://pragmaticmarketing.com/resources/creating-a-strategic-product-plan. Vir meer

inligting oor hoe om ’n strategiese produkplan saam te stel.




Bemarkingsplan

ŉ Geskrewe dokument wat in besonderhede beskryf wat die

onderneming wil bereik met die plan. Die bemarkingsplan

bestaan uit spesifieke strategieë wat, as dit geïmplementeer

word, daartoe lei dat die onderneming se bemarkingsdoelwitte

bereik word.

Bemarkingsdoelwit ŉ Doelwit wat ŉ onderneming oor ŉ gegewe tydperk wil bereik.

Wanneer die doelwit bereik word, sal dit verseker dat ŉ

onderneming meer geld maak.

Produkplan Dit is die analises van die produkte wat gebied word en die

produk-lewensiklus, dit sluit ook in die planne vir advertering en

nuweprodukontwikkeling.

Prysplan

Dit sluit verskeie prysstrategieë in wat ŉ onderneming vergelyk

met die mark. Die prysstrategieë word geëvalueer en die beste

prysstrategie sal geïmplementeer word om winsgewendheid te

verseker.

Prys Die bedrag wat verbruikers bereid is om te betaal in ruil vir

sekere voordele.





Premiepryse

Ondernemings wat eksklusiewe produkte of dienste bied gebruik

ŉ premieprysstrategie om ŉ sekere teikenmark te teiken.

Mark-afroming (Market skimming)

Dié strategie behels dat die prys van die produk so duur as

moontlik is aan die begin om soveel as moontlik wins te maak

voordat mededingers die mark betree en verbruikers nie meer

die produk wil aankoop nie.

Markpenetrasie pryse

Dié strategie behels dat die onderneming die prys van die produk

so laag as moontlik hou om die mark so vinnig as moontlik te

penetreer en markaandeel te kan verkry.

Produkbondel pryse

Ondernemings wat hierdie strategie gebruik kombineer

gewoonlik twee of meer van hul produkte in een pakket teen ŉ

afslagprys.

Diskriminerende pryse

Hierdie strategie behels dat ŉ onderneming sy pryse aanpas om

verskillende verbruikers se behoeftes te pas, volgens plekke,

produkte en tye.

Taktiese pryse ŉ Onderneming sal hierdie strategie gebruik wanneer verbruikers

in groot volumes aankoop.

Promosiepryse Die strategie sluit in dat ondernemings vir ŉ gegewe tydperk

afslag het op sekere produkte.

Psigologiese pryse Die strategie verwys na waar ondernemings se pryse vir

produkte nie ŉ ronde bedrag soos R20 sal wees nie, maar eerder

R19.95.

Verspreidingsplan Die verspreidingsplan bevat die inligting hoe die onderneming die

produk tot by die verbruiker gaan kry deur gebruik te maak van

direkte en indirekte verspreidingskanale.

Direkte verspreidingskanaal

Verwys na waar die onderneming sy produkte direk aan die

verbruiker verkoop, sonder die hulp van enige tussengangers.

Indirekte verspreidingskanaal

Verwys na waar die onderneming sy produkte indirek aan die

verbruiker verkoop met die hulp van tussengangers.

Promosieplan Die promosieplan bespreek elke element van die

promosiemengsel en hoe dit geïmplementeer gaan word.

Advertering Publisiteit wat verkry word deur daarvoor te betaal en wat deur



verskeie mediatipes versprei word.

Verkooppromosie

Dis daardie ekstra item of diens wat ŉ onderneming aan

verbruikers sal bied wanneer hulle die produk koop.

Persoonlike verkope Behels dat beide die diensverskaffer en die verbruiker

teenwoordig moet wees om plaas te vind.

5.4 Inleiding

Die bemarkingsplan is die belangrikste deel van die bemarkingsproses. Die bemarkingsplan

bevat alle beplanning, implementering, asook kontrole van hoe die onderneming van plan is

om bemarking deel te maak van sy aktiwiteite.

Voordat ŉ onderneming ŉ bemarkingsplan saamstel, is dit belangrik om bemarkingsdoelwitte

te stel. ŉ Bemarkingsdoelwit is ŉ doelwit wat ŉ onderneming oor ŉ gegewe tydperk wil

bereik. Daar is verskeie stappe wat ŉ onderneming kan volg om bemarkingsdoelwitte

suksesvol te bereik.

Die bemarkingsplan bevat verskeie planne wat geïmplementeer word, soos die produk,

promosie, prys en verspreidingsplan. ŉ Produkplan is die analises van die produkte wat ŉ

onderneming bied, die produk-lewensiklus, asook die planne om die handelsmerk te

implementeer en nuwe produkte te ontwikkel.

ŉ Prysplan sluit verskeie prysstrategieë in wat ŉ onderneming met die mark vergelyk. Die

prysstrategieë word geëvalueer en die beste prysstrategie sal geïmplementeer word om

winsgewendheid te verseker.

Die verspreidingsplan bevat die inligting hoe die onderneming die produk tot by die

verbruiker gaan kry deur gebruik te maak van direkte en indirekte verspreidingskanale. Die

promosieplan bespreek elke element van die promosiemengsel en hoe dit geïmplementeer

gaan word. Die promosiemengsel bestaan uit advertering, verkooppromosie, direkte

bemarking, persoonlike verkope, gedrukte media en openbare betrekkinge (PR).

Al die bogenoemde planne het sekere voordele en nadele vir beide die onderneming en

verbruikers. Daar is ook verskeie tegnieke waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak om

die planne suksesvol te implementeer. Daar is ook sekere probleme wat kan opduik met die

implementering van ŉ bemarkingsplan. Dit is daarom belangrik om die probleme te

identifiseer en te kontroleer.

5.5 Wat is ŉ bemarkingsplan?

Die bemarkingsplan is die belangrikste deel van die bemarkingsproses. Die bemarkingsplan

bevat alle beplanning, implementering, asook kontrole van hoe die onderneming van plan is



om bemarking deel te maak van sy aktiwiteite. Die bemarkingsplan dien dus as die padkaart

van hoe ŉ onderneming sy bemarkingsdoelwitte gaan bereik. Die bemarkingsplan sal ŉ

onderneming help om op koers te bly, asook om die regte besluite te neem met sy

bemarking.

Die bemarkingsplan word so geskryf dat dit aangepas kan word waar nodig. Die

bemarkingsplan bestaan uit die volgende agt komponente:

• Uitvoerende opsomming

• Inleiding en agtergrond

• Situasie-analise

• SWOT-analise

• Bemarkingsdoelwitte

• Bemarkingstrategie

• Implementering: besluitneming, finansiering en kontrole

• Aanhangsels

Omdat die eksterne omgewing gereeld verander, is dit belangrik vir onderneming om sy

bemarkingsaktiwiteite aan te pas. Daarom is daar verskeie bemarkingsplanne wat oor ŉ

sekere tydperk geïmplementeer kan word.

Die taktiese bemarkingsplan word gewoonlik elke jaar uitgevoer. Dit is waar ŉ onderneming

sal kyk na sy dag-tot-dag-bemarkingsaktiwiteite. Die onderneming kan dus bepaal watter

bemarkingsaktiwiteite het gewerk en dan bepaal wat en waar daar verbeter kan word.

Die strategiese en korporatiewe bemarkingsplan word gewoonlik elke vyf tot tien jaar

uitgevoer. Dit is waar ŉ onderneming sal kyk na die langtermyn bemarkingsdoelwitte en of

dit wel bereik is.

Dit is dus belangrik dat ŉ onderneming ŉ bemarkingsplan in plek het om te verseker dat

hulle presies weet hoe om hulle bemarkingsdoelwitte te bereik.


5.5.1 Definisie van ŉ bemarkingsplan

ŉ Bemarkingsplan word gedefinieer as ’n geskrewe dokument wat in besonderhede beskryf

wat die onderneming met die plan wil bereik. Die bemarkingsplan bestaan uit spesifieke

strategieë waardeur die onderneming se bemarkingsdoelwitte bereik word wanneer dit

geïmplementeer word.

(Education Portal, 2014)



5.5.2 Voordele van ŉ bemarkingsplan

Wanneer ŉ onderneming ŉ bemarkingsplan implementeer, verskaf dit nie net die

onderneming met inligting van hoe die produk of diens bemark gaan word oor ŉ spesifieke

tydperk nie, maar hou ook die volgende voordele vir die onderneming in:

• Dit stel die onderneming in staat om veranderinge in die omgewing te bepaal en hoe

om daarop te reageer.

• Dit verleen ŉ beter begrip van die posisie van die onderneming in die mark in

vergelyking met mededingers.

• Dit verskaf ŉ beter idee van die onderneming se doelwitte en hoe om dit te bereik.

• Dit bepaal waar bronne verkry gaan word om die bemarkingsplan te implementeer.

• Hiervolgens word werknemers ingelig oor wat van hulle verwag word.

(Nieuwenhuizen, 2011: 110)

5.6 Bemarkingsplandoelwitte

Enige onderneming moet bemarkingsdoelwitte stel. Deur verbruikers bewus te maak van ŉ

produk of diens deur bemarking, sal die onderneming groei. Vir elke bemarkingsdoelwit wat

ŉ onderneming stel, moet dit gekoppel word aan ’n spesifieke tydperk om dit te bereik,

asook ŉ uitkoms van wat die onderneming met die bemarkingsdoelwit wil bereik.

Byvoorbeeld, verhoogde verbruikersbewustheid van ’n produk of diens sal lei tot meer

verkope.

5.6.1 Wat is ŉ bemarkingsplandoelwit?

ŉ Bemarkingsdoelwit kan gedefinieer word as ŉ doelwit wat ŉ onderneming oor ŉ gegewe

tydperk wil bereik. Wanneer die doelwit bereik word, sal dit verseker dat ŉ onderneming

meer geld maak. Byvoorbeeld, ŉ onderneming se bemarkingsdoelwit kan slegs wees om sy

verbruikers se behoeftes ten volle te bevredig en uitstekende diens te lewer. As ŉ verbruiker

se behoeftes bevredig word en goeie diens verkry word, sal daardie verbruiker weer van die

onderneming gebruik maak (aangepas uit Hello Marketing, 2010).

5.6.2 Hoe om bemarkingsdoelwitte te kies

Wanneer daar besluit word op wat die onderneming se bemarkingsdoelwitte gaan wees,

moet die volgende in gedagte gehou word: sterk- en swakpunte van die onderneming, asook

die onderneming se mededingers en marksegment.

Sodra die onderneming bogenoemde aspekte geïdentifiseer het, kan dit op die mees

toepaslike bemarkingsdoelwitte besluit wat sal help dat die onderneming groei. Byvoorbeeld,



die onderneming moet sy produkte en dienste meer aanlyn adverteer. Daar sal dan

strategieë uitgewerk word hoe om die bemarkingsdoelwit te bewaarheid.

Die volgende stappe kan gebruik word vir ŉ onderneming om sy bemarkingsdoelwitte

suksesvol te bereik:

Stap 1: Die bepaling van bemarkingsdoelwitte

Sonder bemarkingsdoelwitte weet ondernemings nie wat hulle wil bereik en hoe hulle van

plan is om die onderneming te laat groei nie. Byvoorbeeld, ’n onderneming gaan verbruikers

meer bewus maak van die produkte en dienste deur advertensies in tydskrifte te plaas.

Stap 2: Neem die gevolge van aksies aan

Dit behels alle aksies wat ŉ onderneming sal implementeer om die bemarkingsdoelwit te

bereik. Byvoorbeeld, die onderneming sal te werk gaan om die gepaste advertensie saam te

stel vir die tydskrif.

Stap 3: Die toewysing van bronne

Die onderneming gaan sekere bronne moet gebruik om die bemarkingsdoelwit te bereik.

Byvoorbeeld, die onderneming gaan menslike hulpbronne benodig om die advertensie saam

te stel, asook finansiële bronne om die advertensie te plaas.

Die aantal bemarkingsdoelwitte wat ŉ onderneming wil bereik, sal afhang van die tipe

onderneming en sal verskil van onderneming tot onderneming. Vir ŉ klein onderneming is

twee tot vier bemarkingsdoelwitte meer as genoeg.

As ŉ onderneming minder as twee bemarkingsdoelwitte het, sal dit die groei van die

onderneming beïnvloed omdat die onderneming nie kan bybly met die mark wat gedurig

verander nie. Wanneer ŉ onderneming meer as vier bemarkingsdoelwitte het, kan dit

daartoe lei dat daar nie genoeg aandag aan elke doelwit gegee word nie (aangepas uit Hello

Marketing, 2010).

5.6.3 Analiseer of die bemarkingsdoelwit meetbaar is

Sodra ŉ onderneming ŉ bemarkingsdoelwit gekies het, is dit belangrik om seker te maak dat

die doelwit wel gemeet kan word. Die help ŉ onderneming om te identifiseer of die

bemarkingsdoelwit bereik is. So kan ŉ onderneming bepaal of die strategieë wat

geïmplementeer is om die bemarkingsdoelwit te bereik, wel werk of nie. Die onderneming

kan die inligting gebruik om te identifiseer waar om te verbeter om die doelwit te bereik en of

die doelwit eerder laat vaar moet word (aangepas uit Hello Marketing, 2010).



5.7 Die produkplan

Die volgende gedeelte verduidelik wat ŉ produkplan behels. Gewoonlik word ŉ produkplan

nie ingesluit in die bemarkingsplan nie, maar dit is belangrik vir ŉ onderneming om ŉ

produkplan in plek te hê. Dit sal help dat die onderneming kan identifiseer watter produkte in

die mark werk en ŉ wins vir die onderneming maak.

5.7.1 Wat is ŉ produkplan?

ŉ Produkplan kan gedefinieer word as die analises van die produkte wat ŉ onderneming

bied, die produk-lewensiklus, asook die planne om die handelsmerk te implementeer en

nuwe produkte te ontwikkel (George, 2004: 85).

5.7.2 Analises van die onderneming se produkte

Alle produkte het verskeie funksie, maar kan gegroepeer word in die volgende drie vlakke:

Figuur 5.1: Drie vlakke van ŉ produk (Aangepas uit George, 2004: 189)

Kernproduk

Die kernproduk wat verbruikers koop, is ontasbaar. Dit is die voordele en die basiese

elemente wat verbruikers sal ontvang wanneer hulle ŉ produk aankoop. Byvoorbeeld,

wanneer verbruikers vakansieverblyf bespreek by ’n hotel is die voordele wat hulle ontvang

ontspanning en rus.

Verwagte produk

Die verwagte produk bestaan uit beide tasbare en ontasbare elemente. Dit is wat die

verbruiker verwag wanneer hulle ŉ produk aankoop. Byvoorbeeld, wanneer vakansieverblyf

by ŉ hotel bespreek word, verwag die verbruiker dat dit skoon en netjies sal wees, asook dat

dit ŉ televisie en beddegoed sal insluit.

Kern

Verwagte

Toegevoegde



Toegevoegde produk

Die toegevoegde produk kan tasbaar of ontasbaar wees. Dit is daardie element wat ŉ

onderneming ekstra bied wanneer verbruikers ŉ produk koop. Dit is daardie element van die

produk wat verbruikers nie verwag om te ontvang nie. Byvoorbeeld, wanneer

vakansieverblyf in die hotel bespreek word en die verbruikers ontvang ŉ gratis spa-

koopbewys.

5.7.3 Produk-lewensiklus van ŉ onderneming

Alle produkte het ŉ sekere tydperk waarin die produkte winsgewend is vir ŉ onderneming.

Gedurende die produk se lewensiklus gaan die produk deur vier verskillende fases, naamlik

inleiding, groei, volwassenheid en afname.

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om te bepaal in watter fase die produk is. Dit sal help dat

die onderneming kan identifiseer of daar aanpassings aan die huidige produk gemaak moet

word en of daar ŉ nuwe produk ontwikkel moet word sodat die produk winsgewend vir die

onderneming kan wees.

Die volgende is ‘n voorbeeld van die produk-lewensiklus:

Figuur 5.2: Produk-lewensiklus (Aangepas uit George, 2004: 195)

Die inleidingsfase

Die inleidingsfase is waar ŉ onderneming ŉ nuwe produk ontwikkel vir die teikenmark en dit

dan bekendstel. In hierdie fase sal ŉ onderneming baie finansiële bronne allokeer, sodat

daar baie bemarking gedoen kan word vir die nuwe produk.

Tyd

Verk

ope

Inle

idin

gsfa

se

Gro

eifa

se

Volw

asse

-fa

se

Afn

ame-

fase



In hierdie fase sal die wins op verkope van die produk ook nie hoog wees nie omdat daar

soveel geld aan bemarking gespandeer moet word om verbruikers eers bewus te maak van

die nuwe produk.

Byvoorbeeld, Nationwide Lugredery word bekendgestel in 1995; die lugredery bied beide

nasionale en internasionale vlugte teen lae pryse.

Die groeifase

Die groeifase is waar die verbruikers die nuwe produk aanvaar en dit begin koop. In hierdie

fase maak die onderneming nou meer wins uit die verkope van die produk. Die onderneming

moet nog steeds bemarking doen om meer verbruikers bewus te maak van die produk.

As mededingers in hierdie fase sien dat die produk winsgewend is, is die kanse groot dat die

mededingers die mark ook sal penetreer met ŉ soortgelyke produk. Dit is daarom belangrik

dat die onderneming juis dan beter pryse kan bied as die mededingers en nog steeds

winsgewend is.

Byvoorbeeld, Nationwide Lugredery begin nou groei, met meer mense wat verkies om met

hulle te vlieg omdat hulle diens baie goedkoper is.

Die volwasse-fase

In die volwasse-fase neem verkope en winsgewendheid af. Hierdie fase is gewoonlik die

langste omdat dit ŉ tyd vat vir ŉ produk om die volwasse-fase te bereik. In dié fase sal

mededingers alreeds ook gevestig wees en slegs die onderneming wat finansieel gevestig is

in die teikenmark, sal oorleef. Dit is belangrik vir ŉ onderneming om sy markaandeel te

behou, anders sal die produk stagneer en nie verder groei en winsgewend wees nie.

Byvoorbeeld, Nationwide Lugredery se markaandeel verminder omdat die lugredery sekere

probleme met sy vlugte ervaar het, soos dat in November 2007 ŉ noodlanding by Kaapstad

Internasionale Lughawe gedoen is nadat die vliegtuig ŉ enjin verloor het. Dit skep ŉ

negatiewe persepsie by verbruikers en kaartjieverkope daal.

Die afname-fase

In die afname-fase is die produk glad nie meer winsgewend nie, aangesien verbruikers nou

van alternatiewe produkte gebruik maak wat aan hulle behoeftes voldoen. Die afname-fase

kan oor ŉ lang tydperk plaasvind, of baie vinnig. ŉ Produk kan om verskeie redes afneem,

soos toename in mededingers, tegnologie of verbruikerskeuse.

Byvoorbeeld, in April 2008 het kaartjieverkope van Nationwide vinnig afgeneem, die

lugredery het ook gesukkel met finansiële bronne as gevolg van verhoging in brandstofpryse



en die afname in verbruikers. In Mei 2008 is Nationwide Lugredery bankrot verklaar en

toegemaak (aangepas uit George, 2004: 196).

5.7.4 Implementering van die handelsmerk

Dit is belangrik vir ŉ onderneming om die korrekte handelsmerk vir die produk te kies. Die

handelsmerk is wat maak dat verbruikers die onderneming se produkte kan onderskei van

dié van mededingers. ŉ Sterk en bekende handelsmerk sal maak dat verbruikers die

onderneming se produkte verkies teenoor dié van mededingers.

Deur ŉ handelsmerk vir ŉ produk te kies, hou dit die volgende voordele in vir ŉ

onderneming:

Herhaalde besigheid

Wanneer ŉ onderneming ŉ handelsmerk het, is die produk meer herkenbaar vir verbruikers

en is hulle meer vertroud met die produk; dus sal hulle gereeld die produk aankoop.

Byvoorbeeld, Nike is ’n bekende handelsmerk waarmee verbruikers vertroud is en dit

assosieer met goeie kwaliteit.

Differensiëring

Die handelsmerk van ŉ produk help ook om ŉ onderneming se produk van dié van

mededingers te onderskei. Dit maak dit vir verbruikers makliker om te weet watter produk

hulle wil aankoop.

Voordele wat verbruikers soek

ŉ Handelsmerk kan ook vir verbruikers die voordele bied wat hulle soek, sonder om eers te

gaan navorsing doen oor die produk. Hierdie voordele kan tasbaar of ontasbaar wees.

Byvoorbeeld, Budget Motorverhuring: met dié handelsmerk verwag verbruikers dat hulle ŉ

motor kan huur teen ŉ lae prys.

Verkope van ŉ lyn produkte

ŉ Onderneming kan een handelsmerk gebruik en ŉ lyn produkte onder daardie een

handelsmerk verkoop, omdat verbruikers reeds bewus is van daardie handelsmerk.

Byvoorbeeld, Virgin is ŉ internasionale handelsmerk, met produkte soos Virgin Airlines,

Virgin Active en Virgin Mobile onder die bekende Virgin handelsmerk.

Persepsie van kwaliteit

Verbruikers identifiseer ŉ handelsmerk met die kwaliteit van ŉ produk. Dit is daarom

belangrik vir ŉ onderneming om ŉ sterk handelsmerk te implementeer wat gepaardgaan met

goeie kwaliteit. Verbruikers sal dus die handelsmerk verkies wat die beste kwaliteit en

waarde vir geld bied.



Groepering

Ondernemings kan ook ŉ reeks van produkte wat gebied word, onder een handelsmerk

groepeer. Byvoorbeeld, Holiday Inn, Stay Easy en Tsogo Sun is van die hotelle onder die

Southern Sun Hotels handelsmerk.

5.7.5 Ontwikkeling van nuwe produkte

Sodra die verkope en winsgewendheid van ŉ produk afneem, is dit van groot belang dat die

onderneming aanpassings aan die huidige produkte maak of nuwe produkte ontwikkel vir die

teikenmark. Met die ontwikkeling van nuwe produkte word die onderneming se oorlewing

verseker en ook dat die onderneming nie stagneer en geen wins meer maak nie. Daar is ses

stappe wat ŉ onderneming kan volg om ŉ nuwe produk vir die teikenmark te ontwikkel.

Voorbeeld van die proses om ŉ nuwe produk te ontwikkel:

Figuur 5.3: Stappe in nuwe produkontwikkeling (Aangepas uit George, 2004: 198)

Die stappe in die bostaande figuur sal vervolgens bespreek word.

Stap 1: Kry nuwe idees

Die eerste stap vir ŉ onderneming om ŉ nuwe produk te ontwikkel, is om nuwe idees te

verkry. Hierdie idees kan van mededingers, verbruikers of personeel af kom. Verbruikers is

die belangrikste bron van nuwe idees. Ondernemings kan vraelyste uitdeel of verbruikers

nooi vir fokusgroepe om te help met nuwe idees.

Stap 1: Kry nuwe idees

Stap 2: Maak ‘n kortlys van idees

Stap 3: Besigheidsanalise

Stap 6: Bekendstelling

Stap 5: Toetsbemarking

Stap 4: Produkontwikkeling



Ondernemings kan ook nuwe idees verkry deur mededingers se produkte te analiseer, deur

dit te toets en te kyk waar daarop verbeter kan word. Die onderneming kan dan hierdie

verbetering implementeer en die produk in die mark posisioneer as sy eie.

Idees kan ook verkry word deur ŉ onderneming se personeel. Die werknemers het elke dag

kontak met verbruikers en weet presies wat verbruikers benodig. Idees kan verkry word deur

dinkskrumsessies met die personeel (aangepas uit George, 2004: 198).

Stap 2: Maak ŉ kortlys van idees

Sodra die onderneming nuwe idees verkry het, moet die beste idees op ŉ kortlys geplaas

word. Die bestuurspan van ŉ onderneming sal na al die idees kyk en dan besluit watter

idees die beste vir die onderneming is. Die onderneming sal besluit watter idees finansieel

uitvoerbaar is en watter idees aanklank sal vind by die teikenmark (aangepas uit George,

2004: 199).

Stap 3: Besigheidsanalise

Die onderneming sal nou ŉ besigheidsanalise uitvoer om te bepaal watter idee op die kortlys

die idee is wat gebruik gaan word en of dit sal werk of nie. Die besigheidsanalise kyk na die

grootte van die mark, asook na potensiële verkope in vergelyking met die koste om die

produk te ontwikkel. As dit finansieel geskik is vir die onderneming, sal daardie idee

geïmplementeer word (aangepas uit George, 2004: 199).

Stap 4: Produkontwikkeling

Gedurende hierdie stap sal die onderneming ŉ prototipe van die produk ontwikkel. Die

prototipe sal gebruik word om te sien hoe die finale produk gaan lyk en of dit wel sal werk


Stap 5: Toetsbemarking

Die tweedelaaste stap is waar die onderneming die produk vir ŉ beperkte tyd sal bekendstel.

Gedurende dié tyd sal die onderneming kan kyk of die produk wel verkoop en winsgewend

gaan wees. As die onderneming sien dat die produk nie verkoop nie, spaar dit geld om nie

verder daarin te belê nie (aangepas uit George, 2004: 199).

Stap 6: Bekendstelling

Die laaste stap is die bekendstelling van die finale produk in die teikenmark. Die

onderneming sal ’n groot hoeveelheid finansiële bronne gebruik om die produk te bemark

om bewuswording by verbruikers te verkry (aangepas uit George, 2004: 199).



5.8 Die prysplan

Die volgende gedeelte verduidelik wat ŉ prysplan behels. Die prysplan help ŉ onderneming

om prysstrategieë te bepaal en die mees winsgewende een te implementeer.

5.8.1 Wat is ŉ prysplan?

ŉ Prysplan sluit verskeie prysstrategieë in wat ŉ onderneming met die mark vergelyk. Die

prysstrategieë word geëvalueer en die beste prysstrategie sal geïmplementeer word om

winsgewendheid te verseker.

5.8.2 Prysbenaderings

ŉ Prys is die bedrag wat verbruikers bereid is om te betaal in ruil vir sekere voordele. Daar is

verskeie benaderings waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak om die prys van produkte

te bepaal. Daar is vier prysbenaderings wat ŉ onderneming kan gebruik. Die onderneming

kan meer as een van die volgende prysbenaderings gebruik.

Koste-plus prys

Hierdie is die eenvoudigste manier vir ondernemings om pryse te bereken. Die onderneming

sal bepaal hoeveel dit kos om die produk te produseer of te bied. Byvoorbeeld, die salarisse

van personeel om by die hotel te werk en die diens te bied aan gaste. Die onderneming sal

die koste bereken en ŉ sekere persentasie byvoeg om die koste te dek en ŉ wins te maak.

Byvoorbeeld, ŉ R20.00 bottel wyn word verkoop vir R50.00. Die onderneming kan dus sy

koste dek vir die produk en nog steeds ŉ wins maak (aangepas uit George, 2004: 210).

Aanvraagprys

Dié benadering word gebruik deur ondernemings wanneer die produk wat hulle bied op

groot aanvraag is. Die onderneming sal dus sy prys per produk verhoog namate die

aanvraag van die produk groter is. Byvoorbeeld, gedurende die Aardklop Kunstefees is die

akkommodasie in Potchefstroom baie duur omdat daar so ŉ groot aanvraag vir verblyf

gedurende daardie tydperk is (aangepas uit George, 2004: 210).

Kompetisieprys

ŉ Onderneming sal sy mededingers se pryse vir die produk evalueer en dieselfde pryse vra.

Die rede hiervoor is dat die onderneming dan met die mededingers kan kompeteer. Hierdie

benadering is voordelig vir ŉ onderneming omdat verkope en markaandeel verhoog kan

word omdat dit met mededingers se pryse kompeteer (aangepas uit George, 2004: 211).

Verbruikersprys

Die prys van ’n produk word bepaal deur die verbruiker, met ander woorde hoeveel die

verbruiker dink die produk werd is en hoeveel hy of sy bereid is om daarvoor te betaal.



Wanneer hierdie benadering gebruik word, moet onderneming navorsing doen en

verbruikers evalueer om te bepaal wat hulle van die mededingers se pryse dink.

As verbruikers die mededingers se pryse verkies, sal hulle verseker by die mededingers

koop. Wanneer die navorsing gedoen word, moet die onderneming baie spesifiek wees ten

opsigte van wat die verbruikers sal kry vir die prys wat hulle wil betaal (aangepas uit George,

2004: 211).

5.8.3 Prysstrategieë

Produkte se pryse sal verskil soos die produk deur die produk-lewensiklus beweeg. ŉ

Onderneming maak gebruik van verskillende prys strategieë wanneer pryse vir nuwe en

bestaande produkte bepaal word.

Nuwe produkte

Die volgende strategieë kan gebruik word om nuwe produkte se pryse te bepaal.

• Premie pryse (premium prices)

Ondernemings wat eksklusiewe produkte of dienste bied gebruik ŉ premie prys

strategie om ŉ sekere teikenmark te teiken. Pryse vir die produkte of dienste is

gewoornlik baie hoog. Die hoë prys vir die produk of diens wat die verbruiker betaal

moet die voordele regverdig. Die verbruiker moet dus waarde vir geld en kwaliteit

produk of diens verkry vir die duur prys wat hulle betaal (aangepas uit George, 2004:

211).

• Mark-afromingspryse (market skimming prices)

Hierdie strategie kan slegs gebruik word vir nuwe produkte op die mark of as daar

min mededingers is. Die prys van die produkte is hoog, sodat die onderneming

soveel as moontlik wins toon terwyl verbruikers die produk nog wil koop. Die strategie

behels dat die prys van die produk so duur as moontlik is aan die begin om soveel

wins as moontlik te maak, voordat mededingers die mark betree en verbruikers nie

meer die produk wil aankoop nie (aangepas uit George, 2004: 211).

• Markpenetrasie pryse (market-penetration prices)

Die strategie behels dat die onderneming die prys van die produk so laag as moontlik

hou om so vinnig as moontlik die mark te penetreer en markaandeel te verkry.

Hierdie strategie werk baie goed vir ondernemings wat in ’n hoogs kompeterende

mark funksioneer. Die onderneming sal dus sy pryse vir eers laer as dié van die

mededingers maak om sodoende besigheid te werf (aangepas uit George,

2004: 211).



Bestaande produkte

Die volgende strategieë kan gebruik word om bestaande produkte se pryse te bepaal:

• Produkbondel pryse (product bundle pricing)

Ondernemings wat hierdie strategie gebruik, kombineer gewoonlik twee of meer van

hul produkte in een pakket teen ŉ afslagprys. Die pakket sal die kern van die produk

bevat, asook iets ekstra om die verbruiker se aandag te trek. Byvoorbeeld, ŉ hotel

bied die pakket dat as twee nagte se verblyf bepreek word, die verbruiker ŉ ekstra

aand gratis kry, sowel as ontbyt elke oggend (aangepas uit George, 2004: 212).

• Diskriminerende pryse (discriminatory pricing)

Hierdie strategie behels waar ŉ onderneming sy pryse aanpas om verskillende

verbruikers se behoeftes te pas, volgens plekke, produkte en tye. Dit beteken dat

dieselfde produk se prye sal verskil, al is die koste om die produk te produseer of te

bied presies dieselfde. Byvoorbeeld, ŉ kettingwinkel wat geleë is in ŉ besige

inkopiesentrum se pryse sal baie duurder wees as dié van dieselfde kettingwinkel

wat nie in ŉ inkopiesentrum geleë is nie. Die rede hiervoor is dat daardie

kettingwinkel in die inkopiesentrum duurder vir huur van die perseel moet betaal en

daar baie meer verbruikers is wat die inkopiesentrum besoek en daar koop omdat dit

gerieflik is (aangepas uit George, 2004: 212).

• Taktiese pryse gebaseer op volume en tyd van aankope (tactical pricing)

ŉ Onderneming sal hierdie strategie gebruik wanneer verbruikers in groot volumes

aankoop. Die verbruikers sal dan ŉ spesiale prys betaal vir die produkte. Hierdie

spesiale tariewe sorg dat die onderneming vir ŉ kort tydperk mededingende voordeel

verkry. Byvoorbeeld, ŉ lugredery bied spesiale tariewe vir groepbesprekings van 20

of meer passasiers (aangepas uit George, 2004: 212).

• Promosiepryse (promotional pricing)

Die strategie sluit in dat ondernemings vir ŉ gegewe tydperk afslag het op sekere

produkte. Die onderneming hoop dat dit verbruikers sal lok en dat hulle ook ander

produkte teen die gewone pryse sal koop. Byvoorbeeld, Pick ŉ Pay het vir ŉ gegewe

tydperk afslag op sekere van die produkte soos Ricoffy (aangepas uit George, 2004:

212).



• Psigologiese pryse

Die strategie verwys na waar ondernemings se pryse vir produkte nie ŉ ronde bedrag

soos R20 sal wees nie, maar eerder R19.95. Vir die verbruiker is die produk ŉ bietjie

goedkoper en verkry hulle waarde vir hul geld (aangepas uit George, 2004: 212).

5.9 Die verspreidingsplan

Die volgende gedeelte verduidelik wat ŉ verspreidingsplan behels.

5.9.1 Wat is ŉ verspreidingsplan?

Die verspreidingsplan bevat die inligting hoe die onderneming die produk tot by die

verbruiker gaan kry deur gebruik te maak van direkte en indirekte verspreidingskanale. Die

onderneming moet dus besluit watter een van die verspreidingskanale dit gaan

implementeer.

5.9.2 Direkte verspreidingskanaal

ŉ Direkte verspreidingskanaal verwys na waar die onderneming sy produkte direk aan die

verbruiker verkoop, sonder die hulp van enige tussengangers. ŉ Direkte verspreidingskanaal

sluit in aangesig-tot-aangesig-verkope, aanlynverkope of posbestellings.

Voorbeeld van ŉ direkte verspreidingskanaal:

Figuur 5.4: Direkte verspreidingskanaal (Aangepas uit George, 2004: 221)

Die verbruiker koop die produkte dus direk by die onderneming deur gebruik te maak van

bogenoemde metodes. Byvoorbeeld, verbruikers sal ŉ produk direk op ŉ onderneming se

webtuiste aanlyn koop (aangepas uit Chron, 2014).

5.9.3 Voordele vir die gebruik van ŉ direkte verspreidingskanaal

Vir ŉ onderneming om gebruik te maak van ŉ direkte verspreidingskanaal, hou dit die

volgende voordele in:

• Hoër winste: omdat die onderneming nie gebruik maak van tussengangers nie,

maak die onderneming die totale wins op die produk.

• Direkte verkope: ŉ onderneming sal die produk dadelik aan die verbruiker kan

verkoop en verskaf.

Verbruiker Onderneming



• Vier-en-twintig-uur-diens: ondernemings kan nou vier-en-twintig uur per dag

produkte aan verbruikers verkoop deur gebruik te maak van die internet.


5.9.4 Nadele vir die gebruik van ŉ direkte verspreidingskanaal

Vir ŉ onderneming om gebruik te maak van ŉ direkte verspreidingskanaal, hou dit die

volgende nadele in:

• Bereikbaarheid: dit is baie moeilik vir ŉ onderneming om produkte direk aan

verbruikers te verkoop as dit in ŉ ander geografiese area gebaseer is as die

verbruiker.

• Volume verkope: ŉ onderneming kan nie so ’n groot volume produkte direk aan

verbruikers verkoop as wat dit kan verkoop deur die produkte by groot- en

kleinhandelaars beskikbaar te stel nie.

• Afleweringskoste: gewoonlik is verbruikers verantwoordelik vir die afleweringskoste

as hulle direk by ŉ onderneming aankope doen.


5.9.5 Indirekte verspreidingskanaal

ŉ Indirekte verspreidingskanaal verwys na waar die onderneming sy produkte indirek aan

die verbruiker verkoop met die hulp van tussengangers. Tussengangers in die indirekte

verspreidingskanaal sluit groot- en kleinhandelaars en agente in.

In die volgende drie figure word drie tipes indirekte verspreidingskanale waarvan ‘n

onderneming gebruik kan maak geïllustreer:

Figuur 5.5: Indirekte verspreidingskanaal

(Aangepas uit Preserve articles, 2012)

Bostaande figuur illustreer dat die onderneming wat die produkte vervaardig dit deur middel

van kleinhandelaars aan verbruikers verskaf.

Figuur 5.6: Indirekte verspreidingskanaal (Aangepas uit Preserve articles, 2012)

Vervaardiger Kleinhandelaar Verbruiker

Vervaardiger Groothandelaar Kleinhandelaar Verbruiker



Bostaande figuur illustreer dat die onderneming wat die produkte vervaardig dit aan

groothandelaars verkoop, wat dit dan weer versprei na kleinhandelaars. Die verbruikers

koop die produk dus direk by die kleinhandelaar.

Figuur 5.7: Indirekte verspreidingskanaal (Aangepas uit Preserve articles, 2012)

Die verspreidingskanaal in die bostaande figuur is die langste. Die onderneming wat die

produkte vervaardig verkoop dit slegs aan ŉ agent wat dit dan aan die groothandelaar

verkoop. Die groothandelaar verskaf dan hierdie produkte aan die kleinhandelaar, wat dit

aan verbruikers verkoop.

5.9.6 Voordele vir die gebruik van ŉ indirekte verspreidingskanaal

Vir ŉ onderneming om gebruik te maak van ŉ indirekte verspreidingskanaal, hou dit die

volgende voordele in:

• Verspreide handel: ŉ onderneming kan nie handel dryf in alle areas nie, daarom het

dit groot- en kleinhandelaars wat die produkte aan verbruikers voorsien.

• Inligting: tussengangers verkry inligting oor ŉ onderneming se produkte en kan die

inligting namens die onderneming aan verbruikers voorsien.

• Promosie: tussengangers sal namens die onderneming promosies behartig vir die

produkte, byvoorbeeld ŉ plakkaat van die produk druk en opsit.

• Persoonlike verkope: tussengangers verskaf gespesialiseerde inligting aan

verbruikers. Die inligting kan verbruikers se keuse beïnvloed wanneer hulle besluit

om die produk aan te koop.

• Verminder risiko: die tussengangers verlaag beide die onderneming en die

verbruikers se risiko met die verskaffing en aankope van produkte.

(George, 2004: 221)

5.9.7 Nadele vir die gebruik van ŉ indirekte verspreidingskanaal

Vir ŉ onderneming om gebruik te maak van ŉ indirekte verspreidingskanaal, hou dit die

volgende nadele in.

• Geen kontak: die onderneming wat die produkte vervaardig het geen kontak met die

verbruiker nie.

• Hoë koste: vir ŉ onderneming wat die produk vervaardig, is dit baie duur om gebruik

te maak van ŉ tussenganger om die produkte aan verbruikers te verskaf.

Vervaardiger Agent Groothandelaar Kleinhandelaar Verbruiker



• Minder beheer: die onderneming wat die produkte vervaardig het minder beheer oor

die produk sodra dit versprei word deur ŉ tussenganger. Byvoorbeeld, die

onderneming het geen beheer oor hoe die tussenganger die produk gaan bemark

nie.

Die onderneming moet dus een van hierdie direkte of indirekte verspreidingskanale

implementeer. Die onderneming moet die voordele en nadele van ŉ direkte en indirekte

verspreidingskanaal evalueer. Dit sal verseker dat die onderneming die regte

verspreidingskanaal identifiseer en implementeer, ten einde die onderneming se doelwitte te

bereik.

5.10 Die promosieplan

Die volgende gedeelte verduidelik wat ŉ promosieplan behels.

5.10.1 Wat is ŉ promosieplan?

Die promosieplan maak gewoonlik die grootste gedeelte van die bemarkingsplan uit. Die

promosieplan bespreek elke element van die promosiemengsel en hoe dit geïmplementeer

gaan word. Die promosiemengsel bestaan uit advertering, verkooppromosie, direkte

bemarking, persoonlike verkope, gedrukte media en openbare betrekkinge (PR).

5.10.2 Advertering

Advertering kan gedefinieer word as publisiteit wat verkry word deur daarvoor te betaal en

wat deur verskeie mediatipes versprei word.

Wanneer ŉ onderneming besluit om die produkte te adverteer, is dit belangrik dat die

onderneming ŉ volledige advertensieveldtog in plek het. Die advertensieveldtog moet

geïmplementeer word om die onderneming se bemarkingsdoelwitte te bereik.

Die advertensieveldtog bestaan uit die volgende aspekte:

Doelwitte

ŉ Onderneming moet besluit wat dit wil bereik met die advertensieveldtog. Die doelwitte

moet duidelik uiteengesit word, sodat die hele onderneming verstaan wat gedoen moet word

om die spesifieke doelwitte te bereik. ŉ Onderneming het ŉ keuse van een van die volgende

advertensieveldtogte:

• Adverteer om in te lig

Dit word gebruik wanneer ŉ onderneming ŉ nuwe produk wil bekendstel aan die

teikenmark.



• Adverteer om te oorreed

Dit word gebruik wanneer ŉ onderneming die teikenmark wil oorreed dat sy produkte

die beste keuse is. Onderneming sal gewoonlik iets ekstra bied om verbruikers te lok,

soos ŉ gratis drankie saam met ŉ ete.

• Adverteer om te herinner

Dit word gebruik wanneer ŉ onderneming se produk die volwasse-fase in die produk-

lewensiklus bereik het. Die advertering is nodig om verbruikers te herinner aan die

produk (aangepas uit George, 2004: 221).

Begroting

Een van die belangrikste aspekte in die advertensieveldtog is ŉ onderneming se begroting.

Sodra ŉ onderneming op een van bogenoemde advertensiedoelwitte besluit het, moet die

onderneming bepaal hoeveel die advertensieveldtog gaan kos. Dit is belangrik dat die

onderneming by sy begroting bly, om sodoende onnodige uitgawes te verhoed.

Boodskap

Nadat die begroting van die advertensieveldtog bepaal is, moet die onderneming besluit wat

die boodskap is wat dit ten opsigte van die produk wil oordra aan die teikenmark. Die

boodskap is baie belangrik omdat dit die verbruikers se aandag moet trek. Die boodskap

moet effektief, kreatief en vermaaklik wees om verkope aan te spoor.

Media-besluite

Die laaste stap in die advertensieveldtog is die media-besluite wat ŉ onderneming moet

neem. ŉ Onderneming moet die volgende media-besluite neem:

• Tipe media

Daar is so baie tipes media waaruit ŉ onderneming kan kies, wat die keuse moeilik

maak. Die tipe media wat gekies word, sal afhang van die aantal verbruikers wat die

media wil bereik. Daar is twee hooftipes media waarvan ŉ onderneming kan kies,

naamlik gedrukte media en uitsaai-media.

• Effektiwiteit

Dit is belangrik dat die tipe media wat gekies word, effektief is en die onderneming sy

adverteringsdoelwitte bereik. ŉ Advertensieboodskap is effektief wanneer dit die

teikenmark bereik, herhaaldelik uitgesaai word en ŉ impak op die verbruiker het. Aan

die einde van die dag wil die onderneming hê dat sy advertensieboodskap sal lei tot

verkope.



• Tydsberekening

ŉ Onderneming se tydsberekening vir ŉ advertensieveldtog is belangrik. Die

onderneming moet seker wees dat, wanneer ŉ advertensie geplaas word, dit die

regte tyd is om die produk te verkoop en dat daar aanvraag in die mark is vir die

produk.

5.10.3 Verkooppromosie

Dit is daardie ekstra item of diens wat ŉ onderneming aan verbruikers sal bied wanneer hulle

die produk koop. Byvoorbeeld, M-Net bied ŉ spesiale aanbod dat wanneer jy ŉ DSTV-

dekodeerder koop, jy gratis installasie kry. Verkooppromosie word dus gebruik om

verbruikers te lok om die produk te koop.

5.10.4 Promosietegnieke

Daar is verskeie promosietegnieke waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak om

verbruikers te lok. Wanneer ŉ onderneming ŉ promosietegniek wil kies, moet die

onderneming die volgende in gedagte hou: die tipe mark, die kompetisie en hoeveel dit gaan

kos om die promosietegniek te implementeer.

Bogenoemde aspekte sal bepaal of die verkooppromosie ŉ sukses is of nie. Byvoorbeeld, dit

help nie ŉ onderneming kies ŉ promosietegniek wat te duur gaan kos en waarvoor die

onderneming nie finansiële bronne het nie.

ŉ Onderneming kan gebruik maak van die volgende promosietegnieke:

Steekproefneming (sampling)

ŉ Onderneming sal ŉ kleiner weergawe of voorbeeldmonster van die produk verniet aan

verbruikers uitdeel. Dit gee verbruikers die geleentheid om die produk te toets en as hulle

daarvan hou die produk dan te kan aankoop. Byvoorbeeld, Colgate gee gratis

voorbeeldmonsters van die nuwe soort tandepasta wat hulle verkoop aan verbruikers.

Afslagbewyse (coupons) en geskenkbewyse (vouchers)

Afslagbewyse word gewoonlik aan verbruikers gegee as hulle ŉ spesifieke produk koop.

Afslagbewyse word gewoonlik in koerante en tydskrifte geplaas. Byvoorbeeld, kry ’n R5-

afslagbewys as jy ’n sekere soort handeroom koop.

Afslag

ŉ Onderneming sal afslag bied op ŉ sekere produk oor ŉ gegewe tydperk. Dit dwing die

verbruikers dan om gedurende daardie tyd wel die produk aan te skaf, sodat hulle die afslag

kan kry. Byvoorbeeld, Pen Travel bied ŉ toer na Griekeland en as jy nou die toer koop, kry jy

20% afslag vir nog ŉ persoon.



Lojaliteitsprogram

Die meeste ondernemings bied nou lojaliteitsprogramme vir gereelde en lojale verbruikers.

Hierdie lojaliteitsprogramme bied sekere voordele vir die verbruikers. Byvoorbeeld, Pick ŉ

Pay bied die smart shopper-kaart, waar verbruikers punte kry wat dan omgeskakel kan word

in afslagbewyse.

Kompetisie

Baie ondernemings bied ook kompetisies aan om verbruikers te lok. Met die kompetisie

moet verbruikers gewoonlik iets koop by die onderneming en dan hul besonderhede op ŉ

inskrywingsvorm voltooi om te wen. Op dié manier bou die onderneming sy databasis omdat

die verbruikers hul inligting op die inskrywingsvorm verskaf. Die inligting kan weer gebruik

word om inligting oor nuwe produkte na verbruikers te stuur. Byvoorbeeld, Spar het ŉ

kompetisie waar jy ŉ motor kan wen as jy aankope bo ŉ sekere bedrag by Spar doen en die

inskrywingsvorm voltooi.

Geskenke

Ondernemings sal dikwels ŉ promosie-item uitdeel, soos ŉ pen met die onderneming se

inligting daarop. Hierdie is een van die goedkoopste maniere om verbruikers bewus te maak

van die onderneming en sy produkte.

Uitstallings (exhibitions)

Ondernemings kan hul produkte ook bekendstel by uitstallings. Dit bied die onderneming ŉ

geleentheid om aangesig tot aangesig met verbruikers te kommunikeer en hulle van die

produk te vertel. Dit bied verbruikers ook geleentheid om inligting oor die produk te verkry en

aankope te maak. Byvoorbeeld, die Wegbreek Expo het verskeie ondernemings wat hul

produkte, soos kampeertoerusting, uitstal en verkoop (aangepas uit George, 2004: 262).

5.10.5 Persoonlike verkope

Persoonlike verkope is ŉ baie belangrike verkoopmetode vir ŉ onderneming. Persoonlike

verkope behels dat beide die diensverskaffer en die verbruiker teenwoordig moet wees om

plaas te vind. Dit is waar die diensverskaffer dan die verbruiker van aangesig tot aangesig

probeer oorreed om die produk te koop.

ŉ Onderneming moet dus verseker die korrekte personeel aanstel om met die verbruiker te

kan kommunikeer. Die personeel moet met verbruikers kan werk en goeie kennis hê van die

produk wat hulle moet verkoop.



5.10.6 Persoonlike-verkope tegnieke

ŉ Onderneming kan die volgende drie hooftegnieke implementeer om verkope te verhoog. ŉ

onderneming kan besluit om slegs een te gebruik of al drie saam.

Interne verkope

ŉ Onderneming motiveer interne verkope, dit is aangesig-tot-aangesig-verkope, waar die

personeel van die onderneming betrokke is. Byvoorbeeld, die kelner by ŉ restaurant sal ŉ

duurder bottel wyn voorstel.

Eksterne verkope

ŉ Onderneming het meestal ŉ bemarkingspan wat daarvoor verantwoordelik is om in die

veld uit te gaan en aanbiedings oor die onderneming se produkte te doen. Byvoorbeeld, ŉ

nuwe hotel sal na ŉ reisagentskap toe gaan om die hotel aan die agentskap bekend te stel.

Telefoonverkope

ŉ Onderneming het ŉ oproepsentrum waar personeel verbruikers sal skakel om produkte

aan hulle te verkoop. Hierdie is nie die effektiefste manier vir ŉ onderneming om produkte te

verkoop nie, aangesien baie verbruikers nie daarvan hou om gepla te word met onnodige

oproepe nie. Byvoorbeeld, Isabella Garcia-personeel sal skakel om skoonheidsprodukte aan

verbruikers te verkoop (aangepas uit George, 2004: 265).

5.10.7 Direkte verkope

Direkte verkope behels kommunikasie tussen die onderneming en die verbruiker deur

middel van direkte pos, telefoon en elektroniese handel. Deur gebruik te maak van hierdie

tegnieke verwag die onderneming direkte terugvoer van die verbruiker. Dit is belangrik dat ŉ

onderneming ŉ goeie verhouding moet hê met sy verbruikers om direkte verkope suksesvol

te implementeer.

5.10.8 Direkte-verkope tegnieke

ŉ Onderneming kan die volgende direkte-verkope tegnieke implementeer:

Direkte pos

Sodra ŉ onderneming ŉ databasis het met inligting oor verbruikers, kan die onderneming

inligting direk aan die verbruikers stuur deur middel van pos. Byvoorbeeld, die onderneming

kan ŉ maandelikse nuusbrief uitstuur.

Telefoniese bemarking

Soos reeds bespreek, kan ŉ onderneming die verbruikers direk telefonies kontak om

produkte aan hulle te verkoop.



Pamflette

Ondernemings kan ook gebruik maak van pamflette wat gedruk en uitgedeel word. Die

pamflette sal inligting oor die produk wat verkoop word en kontakbesonderhede van die

onderneming bevat.

Elektroniese media

Soos reeds bespreek, in Studie-eenheid 3, kan ŉ onderneming van die internet gebruik

maak om verkope te verhoog. Byvoorbeeld, onderneming kan gereeld e-posse direk aan

verbruikers uitstuur met spesiale aanbiedings (aangepas uit George, 2014:281).

5.10.9 Gedrukte media

Gedrukte media is enige pamflet, brosjure of enige gedrukte papier wat inligting oor ŉ

onderneming en sy produkte bevat.

5.10.10 Tipes gedrukte media

Daar is twee tipes gedrukte media waarvan ŉ onderneming gebruik kan maak:

Promosie-media

Hierdie gedrukte media word gebruik om ŉ onderneming en produkte te bemark.

Byvoorbeeld, brosjures, plakkate en pamflette.

Inligtingsmedia

Hierdie gedrukte media word gebruik om inligting aan verbruikers te verskaf oor die

onderneming en produkte. Byvoorbeeld, gidse, kaarte en spyskaarte (aangepas uit George,

2004: 291).

5.10.11 Openbare betrekkinge

Openbare betrekkinge kan gedefinieer word as al die aktiwiteite wat ontwerp is om ŉ

verstandhouding tussen ŉ onderneming en die publiek te handhaaf. Die help om die beeld

van die onderneming te bou en in ŉ goeie lig te stel by die publiek (George, 2004: 296).

Openbare betrekkinge tegnieke

ŉ Onderneming stel gewoonlik personeel aan om die openbare betrekkinge van die

onderneming te behartig. Dit speel ŉ groot rol in die bemarking van ŉ onderneming. Daarom

is dit belangrik dat die ondernemings se beeld as positief gesien word deur verbruiker. Een

negatiewe persepsie van ŉ onderneming se beeld kan groot finansiële skade vir ŉ

onderneming inhou.

ŉ Onderneming kan van die volgende tegnieke gebruik maak:



• Mediaverklaring

ŉ Onderneming kan ŉ mediaverklaring uitruik oor nuwe produkte of gebeurtenisse

waarby ŉ onderneming betrokke is, wat ŉ positiewe beeld van die onderneming gaan

skep.

• Mediabekendstelling

ŉ Onderneming kan ŉ mediabekendstelling hou waarheen alle groot publikasies

uitgenooi word om oor die nuwe produk te skryf en so die publiek bewus te maak van

die produk.

• Funksies

ŉ Onderneming kan ’n sekere funksie, byvoorbeeld ’n sportgeleentheid, hou om

verbruikers bewus te maak van ŉ produk.

• Krisisbestuur

ŉ Onderneming se openbare betrekkinge-afdeling is ook daarvoor verantwoordelik

om enige negatiewe publisiteit te kan hanteer en ŉ vinnige oplossing kry, sodat die

onderneming nie te veel skade lei nie (aangepas uit George, 2004: 298).

5.11 Probleme met die implementering en kontrole van ŉ bemarkingsplan

Baie ondernemings se bemarkingsplanne misluk heeltemal of gedeeltelik. Groot verwagtinge

word met ŉ bemarkingsplan geskep en as dit korrek geïmplementeer word, kan groot sukses

bereik word. Daar is verskeie probleme wat ondernemings ondervind met die

implementering van ŉ bemarkingsplan. Dit is belangrik dat ŉ onderneming hierdie probleme

so gou as moontlik identifiseer en oplos.

ŉ Onderneming kan die volgende probleme ervaar wanneer ŉ bemarkingsplan

geïmplementeer word:

Swak herkenning om te verander

Ondernemings sien nie die behoefte om te verander raak nie. Dit veroorsaak probleme

omdat die eksterne omgewing gedurig verander en die onderneming sy bemarkingsplan

moet aanpas. ŉ Onderneming kan nie elke jaar dieselfde bemarkingsplan gebruik sonder om

dit op te gradeer en te hoop dat dit gaan werk nie.

Swak vermoë om te verander

Ondernemings mag ook glad nie die kapasiteit hê om aan te pas by die veranderende

omgewing nie. Dit skep ŉ baie groot probleem omdat die onderneming nie vooruit kan



beweeg nie. Dit is daarom belangrik dat die onderneming genoeg reserwebronne in plek het

om te bestee waar veranderinge moet plaasvind.

Voordele nie in lyn met onderneming se behoeftes nie

ŉ Onderneming mag ondervind dat dit wat die onderneming wil bereik nie in lyn is met die

voordele wat dit verkry het met die implementering van die bemarkingsplan nie. Dit is

belangrik dat die ondernemings se doelwitte bereik word en dat dit gereflekteer word in die

voordele wat verkry word met die bemarkingsplan.

Eksterne skokke

Eksterne skokke het ŉ groot impak op die sukses van ŉ bemarkingsplan. Alhoewel ŉ

onderneming nie beheer het oor eksterne skokke nie, moet die onderneming daarvoor

voorsiening maak.

5.12 Probleme met die implementering en kontrole van ŉ bemarkingsplan

Die kontrole van ’n bemarkingsplan is baie belangrik. As ŉ onderneming nie die

bemarkingsplan kontroleer nie, sal die onderneming nie kan bepaal of die bemarkingsplan

suksesvol is of nie. Met die kontrole kan ŉ onderneming identifiseer waar veranderinge

gemaak moet word en of ŉ heel nuwe bemarkingsplan opgestel en geïmplementeer moet

word. Die sukses van enige bemarkingsplan lê daarin dat die onderneming sy doelwitte

moet bereik.

ŉ Onderneming kan gebruik maak van die volgende tipes kontrole:

Verbruikersterugvoer

ŉ Bemarkingsplan word geïmplementeer om verbruikers te oorreed om ŉ produk of diens

aan te koop. Daarom is verbruikers se terugvoer een van die vorms van kontrole wat ŉ

onderneming in plek kan hê. ŉ Onderneming kan terugvoer verkry deur aanlyn-vraelyste te

hê wat verbruikers vinnig kan voltooi.

Die vrae moet handel oor die huidige bemarking van die onderneming. ŉ Onderneming sal

vinnig kan identifiseer of verbruikers wel deur bemarking bewus is van die produkte wat

beskikbaar is. As ŉ verbruiker nie ŉ idee het van ŉ onderneming se produkte nie, is die

bemarkingsplan nie ŉ sukses nie. Die onderneming moet die inligting wat verkry is van

verbruikers se terugvoer gebruik om aanpassings in sy bemarkingsplan te maak.

Teikenmarkverkope

ŉ Suksesvolle bemarkingsplan genereer wins vir ŉ onderneming. Enige onderneming se

doelwit is om verkope te doen en winste te genereer. Verkope kan gemeet word deur die

aantal eenhede verkoop, asook die inkomste en winste wat gegenereer word.



ŉ Onderneming moet die aantal verkope van ŉ teikenmark vergelyk met die vooruitskattings

van die onderneming se bemarkingsplan. Byvoorbeeld, Contiki Toere se teikenmark is 18-

tot 35-jariges; as verkope in die teikenmark laag is, moet die onderneming verder ondersoek

instel om te bepaal hoekom verkope in die teikenmark af is.

Begroting

ŉ Onderneming se bemarkingsbegroting is ŉ baie belangrike aspek in die kontrole van ŉ

bemarkingsplan. ŉ Onderneming moet by die begroting hou en seker maak dat die uitgawes

om die onderneming te bemark nie die inkomste van die bemarkingsplan oorskry nie. Dit

help nie ŉ onderneming spandeer meer geld op bemarking, maar verkope vermeerder nie.

Markaandeel

Markaandeel is die totale persentasie van verkope in die mark. Die bemarkingsplan bevat ŉ

vooruitskatting van die persentasie wat die onderneming dink sy markaandeel gaan groei.

Dit is belangrik dat die onderneming sy markaandeel kontroleer, omdat ŉ onderneming se

markaandeel moet groei en nie stagneer nie. Sodra ŉ onderneming se markaandeel nie

verder groei nie, moet die bemarkingsplan weer geëvalueer word sodat aanpassings

gemaak kan word (aangepas uit Chron, 2014).

5.13 Gevallestudie


Gevallestudie 5.1

Baz Bus

Baz Bus is gestig in 1995 en bied ŉ unieke klim-op-en-klim-af vervoerdiens vir toeriste wat

Suid-Afrika besoek. Dit is ŉ lae-koste vervoermetode wat toeriste by meer as 200 hostelle

regdeur Suid-Afrika open aflaai. Baz Bus se teikenmark is jong toeriste wat nie baie geld

het om te spandeer nie; daarom bied hulle die lae-koste vervoerdiens waar die toeriste die

keuse het waar en wanneer hulle wil opklim. Die toeriste koop byvoorbeeld ŉ kaartjie vir

tien saamrygeleenthede. Die toeris kan die kaartjie dan gebruik soos dit hom pas.

90 % van Baz Bus se kliënte is internasionaal, met 10% nasionaal. Baz Bus teiken hul

internasionale mark hoofsaaklik deur handelskoue wat hulle so 5 of 6 maal per jaar

bywoon. Baz Bus adverteer ook in die GSA-handelstydskrif, asook ander publikasies. Baz

Bus se hoofmetode van promosie is om gebruik te maak van tussengangers, soos hostelle

en studentereisagentskappe. Hulle gebruik ook pamflette wat hulle versprei na alle hostelle

regoor die land.

Baz Bus se missie is om waarde-vir-geld-vervoer te bied aan jong toeriste wat Suid-Afrika



wil verken en nie ŉ groot begroting het nie.


1. Van watter advertensieveldtog (inlig, oorreed, herinner) maak Baz Bus gebruik?

Motiveer jou antwoord.

2. In jou eie woorde, hoekom werf Baz Bus die meeste van hul verbruikers by

handelskoue?

3. Noem en verskaf ŉ voorbeeld van die twee tipes gedrukte media waarvan Baz Bus

gebruik maak.

4. Van watter persoonlike verkooptegniek maak Baz Bus gebruik? Motiveer jou

antwoord.

5. Van watter verkooppromosie tegniek maak Baz Bus gebruik? Motiveer jou

antwoord.

5.14 Samevatting

Hierdie studie-eenheid het gekyk na wat ŉ bemarkingsplan behels. Bemarkingsdoelwitte

moet vir ŉ onderneming gestel word en daarvolgens moet die bemarkingsplan opgestel

word. Daar is verskeie maniere om bemarkingsdoelwitte suksesvol te bereik.

Soos bespreek, bestaan die bemarkingsplan uit verskeie planne. Dié planne sluit in die

produk-, promosie-, prys- en verspreidingsplan. Elk van hierdie planne het voordele en

nadele. Dit is belangrik dat hierdie planne korrek geïmplementeer word. Dit sal die sukses

van ŉ onderneming bepaal. Daar is verskeie tegnieke wat ŉ onderneming kan gebruik om

die planne suksesvol te implementeer.

Elke onderneming se bemarkingsplan ondervind sekere probleme. Die sukses van ŉ

onderneming se bemarkingsplan sal daarvan afhang of die onderneming die probleme wel

kan identifiseer en dit kan oplos. Daar is sekere vorms van kontrole in plek vir ’n

onderneming om die sukses van sy bemarkingsplan te bepaal. Sonder enige kontrole is dit

feitlik onmoontlik vir ŉ onderneming om te bepaal of sy bemarkingsplan suksesvol is of nie.

5.15 Selfevaluering

Aktiwiteit 5

1. Beskryf ŉ taktiese bemarkingsplan kortliks.

2. Lys die voordele van ŉ bemarkingsplan.

3. Noem en bespreek die drie vlakke van ŉ produk deur gebruik te maak van ŉ

praktiese voorbeeld.



4. Onderskei tussen koste-plus prys en aanvraagprys.

5. Noem en bespreek die nadele van ŉ indirekte verspreidingskanaal vir die gebruiker.

6. Lys die probleme wat ervaar kan word met die implementering van ŉ

bemarkingsplan.



WOORDELYS IN AFRIKAANS EN ENGELS

Afrikaans Engels

Aanlyn groothandelaar Online wholesaler

Aanlyngemeenskap Online community

Aanlynreklame toepassing Online advertising applications

Aansoekposisionering Use application positioning

Afdelingswinkel Department store

Afslagbewys Coupon

Afslag-groothandelaar Discount wholesaler

Afslagwinkel Discount store

Algemene groothandelaar General wholesaler

Apteke Drug store

Bedryfskapitaal Working capital

Bereikbaar Attainable

Bevoegdheid Competence

Blog Blogging

Borgskappe Sponsorships

Differensiële veranderlikes Differentiation variables

Differensiëring Differentiation

Direkte-aflewering groothandelaar Direct delivery wholesaler

Direkte-bemarking Direct marketing

Direkte-verkope Direct sales

Diskriminerende pryse Discriminatory pricing

Eie-aflewering groothandelaar Truck wholesaler

Elektroniese bemarking E-marketing

Elektroniese besigheid E-business

Elektroniese diens E-services

Woordelys in Afrikaans en Engels Bladsy 179


Elektroniese handel E-commerce

E-posbemarking E-mail marketing

Gasheer Host

Geaffilieerde bemarking Affiliate marketing

Gebruiksposisionering User positioning

Geriefswinkel Convenience store

Geskenkbewys Voucher

Gespesialiseerde groothandelaar Specialized wholesaler

Groot winkel Superstore

Groothandelaar Wholesalers

Handelaar Merchant wholesalers

Handelsmerk Branding

Hulpbronne Resources

Huurtermyn Tenancies

Kataloguswinkel Catalogue store

Kernaktiwiteite Core activities

Kernbevoegdheid Core competence

Kleinhandelaar Retailer

Kompeterende voordele Competitive advantage

Konsessiegewer Franchisor

Konsessiehouer Franchisee

Kontant-en-oordrag groothandelaar Cash-and-carry wholesaler

Kostebasis Cost base

Laer-prys kleinhandelaar Off-price retailer

Langlewendheid Longevity

Makelaar Broker

Mark-afromingspryse Market skimming prices



Markpenetrasie pryse Market-penetration prices

Mededingende posisionering Competitor positioning

Mededingingsanalise Competitor analyses

Meetbaar Measurable

Mobiele handel M-commerce

Onafskeidbaarheid Inseparability

Opname Survey

Outomatiese-verkope Automatic sales

Pakhuis kleinhandelaar Warehouse retailer

Posbestelling Mail-order

Posisionering Positioning

Posisioneringsmatriks Positioning map

Premiepryse Premium prices

Produkbondel pryse Product bundle pricing

Produsente koöperasies Producers’ cooperatives

Promosiepryse Promotional pricing

Psigologiese pryse Psychological pricing

Rakhandelaars Rack jobbers

Segmentering Segmenting

Snuffelgids Classifieds

Soekbemarking Search marketing

Sosiale media Social media

Spesialiteitswinkel Specialty store

Spesifieke-produk groothandelaar Specific product wholesaler

Steekproefneming Sampling

Supermark Supermarket

Taktiese pryse Tactical pricing



Teikening Targeting

Uitstalling Exhibition

Uitstal-reklame Display advertising

Verbruikersanalise Consumer analyses

Verdedigend Defendable

Verkoopsdienste Sale service

Verkryging Procurement

Virale bemarking Viral marketing

Virtuele wêrelde Virtual worlds

Volhoubaar Sustainable

Volledige-diens groothandelaar Full-service wholesalers

Waardetoevoegingsketting Value added chain

Waarde-vir-geld kleinhandelaar Extreme value retailer



BRONNE

7-Eleven. 2014. 7-Eleven. [Aanlyn] Beskikbaar by: www.7-eleven.com [Besoek: 12 Oktober

2014].

Ace Hardware Cooperation. 2014. Ace Hardware. [Aanlyn] Beskikbaar by:

www.acehardware.com [Besoek: 12 Oktober 2014].

Ackermans. 2014. Ackermans. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.ackermans.co.za/# [Besoek: 4 November 2014].

Alameda County. 2009. Customer Analysis, Januarie 2009. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://acsbdc.org/business-topics/customer-analysis [Besoek: 21 September 2014].

Allen, Cliff. 2011. What is strategic market planning. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://allen.com/cgi-bin/gt/tpl.h,content=125 [Besoek: 21 September 2014].

ALT. 2014. Russia and CIS Go-To-Market strategy. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://eng.altrc.ru/?p=market_entry_strategy [Besoek: 21 September 2014].

Apple Inc. 2014. itunes. [Aanlyn] Beskikbaar by:

https://www.apple.com/za/itunes/download/ [Besoek: 2 November 2014].

Avon. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.avon.co.za/PRSuite/aboutus_landing.page [Besoek: 12 Oktober 2014].

BBC. 2014. Podcasts. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.bbc.co.uk/podcasts [Besoek: 1

November 2014].

Beal, V. 2014. Ebusiness. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.webopdeia.com/TERM/E/eBusiness.html [Besoek: 27 Oktober 2014].

Bennett, A., Jooste, C. & Strydom, L. 2005. Managing tourism services. Pretoria: Van

Schaik.

BizCommunity. 2014. BizCommunity. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.bizcommunity.com/196/373.html [Besoek: 1 November 2014].

Blog.com. 2014. Blog. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://blog.com [Besoek: 01 November

2014].

Bloomingdales. 2014. Bloomingdales. [Aanlyn] Beskikbaar by: www.bloomingdales.com

[Besoek: 12 Oktober 2014].

Business dictionary. 2014. Internet marketing. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://businessdictionary.com/definition/internet-marketing.html [Besoek: 29 Oktober 2014].

Bronne Bladsy 183

https://www.apple.com/za/itunes/download/


Business dictionary. 2014. Retailer. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.businessdictionary.com/definition/retailer.html#ixzz3EyEWTCMh [Besoek: 6

Oktober 2014].

Cant, M. 2010. Essentials of marketing. Cape Town: Juta.

Cele, S. 2014. Why is a responsive website important. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.bizcommunity.com/Article/196/23/120206.html [Besoek: 5 November 2014].

Checkers. 2014. Checkers. [Aanlyn] Beskikbaar by: www.checkers.co.za [Besoek: 12

Oktober 2014].

Chron. 2014. What is a direct channel of distribution. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://smallbusiness.chron.com/direct-channel-distribution-42213.html [Besoek: 2 Desember

2014].

Coca-Cola. 2014. Our Company. [Aanlyn] Beskikbaar by: www.cocacola.co.za/ourcompany


Computicket. 2014. Events. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://online.computicket.com/web/events/search/Venue:Securicor_Loftus [Besoek: 1

November 2014].

Dis-Chem. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://dischem.co.za/about [Besoek: 12

Oktober 2014].

Dollar General. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www2.dollargeneral.com/About-Us/pages/Index.aspx [Besoek: 12 Oktober 2014].

eBay International AG. 2014. Gumtree. [Aanlyn] Beskikbaar by: www.gumtree.co.za

[Besoek: 1 November 2014].

Education Portal. 2014. What is a marketing plan. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://wwweducation-portal.com/academy/lesson/what-is-a-marketing-plan-definition-sample-

quiz.html [Besoek: 26 November 2014].

Edwards, T. 2013. Positioning. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://ludu.co/uploads/lesson-

content/wocs6qn.jpghttp://ludu.co/lesson/positioning. [Besoek: 16 November 2014].

Evans, N., Campbell, D. & Stonehouse, G. 2007. Strategic management for travel and tourism. Oxford: Elsevier.

Gallery Logo. 2014. Famous logos. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://gacalgallery.blogspot.com/2014/06/famous-logos.html?m=1 [Besoek: 23 September

2014].

Bronne Bladsy 184

http://www.bizcommunity.com/Article/196/23/120206.html

http://online.computicket.com/web/events/search/Venue:Securicor_Loftus

http://ludu.co/user/tristan

http://gacalgallery.blogspot.com/2014/06/famous-logos.html?m=1


GAP. 2014. GAP. [Aanlyn] Beskikbaar by: hwww.gap.com [Besoek: 12 Oktober 2014].

George, R. 2004. Marketing South African tourism. Cape Town: Oxford University Press.

George, R. 2014. Marketing tourism in South Africa. 5th edition. Cape Town: Oxford.

Go Simply Social. 2014. Go Simply Social. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.gosimplysocial.com/ [Besoek: 1 November 2014].

Gold Reef City. 2014. Contact. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.goldreefcity.co.za/CONTACT/Pages/default.aspx [Besoek: 02 November 2014].

Google. 2014. Marketing. [Aanlyn] Beskikbaar by:

https://www.google.co.za/?gfe_rd=cr&ei=IZFUVPGsGoap8wfQjILwDw&gws_rd=ssl#q=mark

eting [Besoek: 1 November 2014].

Grand report. 2014. Ten types of wholesalers. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://groundreport.com/the-ten-types-of-wholesalers-understanding-their-functions-

strategies-and-the-role-they-play-in-t/ [Besoek: 8 Oktober 2014].

Hello Marketing. 2010. Marketing plan objectives. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.hellomarketing.biz/planning-strategy/marketing-plan-objectives.php [Besoek: 28

November 2014].

Independent Grocers Alliance. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.iga.com/about.aspx [Besoek: 12 Oktober 2014].

Info entrepreneurs. 2014. Review your business performance. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.infoentrepreneurs.org/en/guides/review-your-business-performance/. [Besoek: 8

November 2014].

Investopedia. 2014. Competitive advantage. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.investopedia.com/terms/c/competitive_advantage.asp. [Besoek: 15 November

2014].

Investopedia. 2014. Electronic commerce. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.investopedia.com/terms/e/ecommerce.asp [Besoek: 27 Oktober 2014].

Jooste, C.J., Strydom, J.W., Berndt, A. & Du Plessis, P.J. 2012. Applied Strategic Marketing. 4th edition. Cape Town: Pearson.

Kalahari. 2014. Kalahari. [Aanlyn] Beskikbaar by: www.kalahari.com/ [Besoek: 12 Oktober

2014].

Know this. 2014. Benefits of wholesalers. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.knowthis.com/wholesaling/benefits-of-wholesalers [Besoek: 1 Oktober 2014].

Bronne Bladsy 185

http://www.hellomarketing.biz/planning-strategy/marketing-plan-objectives.php

http://www.infoentrepreneurs.org/en/guides/review-your-business-performance/

http://www.infoentrepreneurs.org/en/guides/review-your-business-performance/


Kotler, P. & Keller, K.l. 2012. Marketing Management. 14th edition. England: Pearson.

Lamb, C.W., Hair, J.F., McDaniel, C., Boshoff, C., Terblanche, N., Elliott, R. & Klopper, H.B.

2012. Marketing. 4th edition. Cape Town: Oxford University Press.

LekkeSlaap. 2014. Akkommodasie. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.lekkeslaap.co.za/akkommodasie/canal-quays-apartments [Besoek: 2 November

2014].

Levison, I. 2009. Product positioning case study southwest airlines is sitting pretty. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.directmarketingiq.com/article/a-product-positioning-case-study-southwest-airlines-is-sitting-pretty-112/2. [Besoek: 22 November 2014].

Markgraf, B 2014. How to evaluate marketing segments. [Aanlyn] Beskikbaar by:

https://smallbusiness.chron.com/evaluate-marketing-segments-61354.html. [Besoek: 17

November 2014].

McCabe, S. 2009. Marketing communications in tourism and hospitality. Oxford:

Elsevier.

McDonalds. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by: www.mcdonalds.co.za/aboutus


Meijer. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.meijer.com/ [Besoek: 12

Oktober 2014].

Nieuwenhuizen, C. 2011. Business management for entrepreneurs. 2nd edition. Cape

Town: Juta.

Nike Inc. 2014. About Nike. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://nikeinc.com/pages/about-nike-

inc [Besoek: 30 September 2014].

Pen Travel. 2014. Packages. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.pentravel.co.za/packages/lively-le-mauricia [Besoek: 2 November 2014].

Pilipina, C. 2014. Customer Analysis and PPC Campaign Management For Leading Dating Website. Januarie 2014. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://incredo.co/project/customer-analysis-ppc-campaign-management-leading-dating-

website/ [Besoek: 21 September 2014].

Preserve articles. 2009. What are the important functions performed by retailers. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.preservearticles.com/2012010319666/what-are-the-

important-functions-performed-by-retailers.html [Besoek: 8 Oktober 2014].

Bronne Bladsy 186

http://www.lekkeslaap.co.za/akkommodasie/canal-quays-apartments



Preserve articles. 2012. What are the indirect channels of distribution. [Aanlyn]

Beskikbaar by: http://www.preservearticles.com/2012022923847/what-are-the-indirect-

channels-of-distribution.html [Besoek: 2 Desember 2014].

Protea Hotels. 2013. Prokard Loyalty. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.proteahotels.com/Pages/ProkardLoyalty.aspx [Besoek: 2 November 2014].

Publish your articles. 2012. Distinguish between a wholesaler and retailer. [Aanlyn]

Beskikbaar by: http://www.publishyourarticles.net/knowledge-hub/business-

studies/distinguish-between-a-wholesaler-and-retailer.html [Besoek: 6 Oktober 2014].

Raslouw Life Centre. 2013. PQ outlet. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.raslouwlifestyle.co.za/pg-outlet/ [Besoek: 12 Oktober 2014].

Root, G.N. 2014. Examples of controls in a marketing plan. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://smallbusiness.chron.com/examples-controls-marketing-plan-11575.html [Besoek: 4

Desember 2014].

Rouse, M. 2007. What is e-business. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://searchcio.techtarget.com/definition/e-business [Besoek: 27 Oktober 2014].

Sevigny’s, A. 2014. Perceptual map. [Aanlyn] Beskikbaar by:

https://andresevigny.wordpress.com/perceptual-map/. [Besoek: 16 November 2014].

Sportsman’s Warehouse. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.sportsmanswarehouse.co.za/about-us.html [Besoek: 12 Oktober 2014].

Starak, Y. 2014. How much should you charge for advertising on your blog. [Aanlyn]

Beskikbaar by: http://www.entrepreneurs-journey.com/10201/how-much-should-you-charge-

for-advertising-on-your-blog/ [Besoek: 1 November 2014].

Strydom, J., Jooste, C. & Cant, M. 2000. Marketing Management. 4th edition. Cape Town.

Juta.

Swanepoel, J. & Bothma, C. 2013. Fundamentals of e-marketing. 2nd edition. Cape Town:

Juta.

Target. 2014. Target. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://m.target.com/ [Besoek: 12 Oktober

2014].

Taylor, T. 2014. What is online marketing research. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.wisegeek.com/what-is-online-marketing-research.htm# [Besoek: 2 November

2014].

The Body Shop. 2012. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.thebodyshop.co.za/help/view/about-us [Besoek: 12 Oktober 2014].

Bronne Bladsy 187

http://www.proteahotels.com/Pages/ProkardLoyalty.aspx


http://www.entrepreneurs-journey.com/10201/how-much-should-you-charge-for-advertising-on-your-blog/

http://www.entrepreneurs-journey.com/10201/how-much-should-you-charge-for-advertising-on-your-blog/

http://www.wisegeek.com/what-is-online-marketing-research.htm


The economist. 2014. Economist. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.economist.com/newsletters# [Besoek: 1 November 2014].

The Hospitality Marketplace. 2012. Catering companies - Chipkins. [Aanlyn] Beskikbaar

by:

http://www.hospitalitymarketplace.co.za/category/food_solutions/catering_companies/chipkin

s_catering_supplies [Besoek: 30 September 2014].

The reseller network. 2014. Wholesalers. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.the-reseller-

network.com/content/83/wholesalers/ [Besoek: 30 September 2014].

The reseller network. 2014. Retailers. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://www.the-reseller-

network.com/content/87/retailers/ [Besoek: 30 September 2014].

The reseller network. 2014. The benefits of using a retailer. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.the-reseller-network.com/content/91/the-benefits-of-using-a-retailer/ [Besoek: 30

September 2014].

The reseller network. 2014. What makes a good retailer. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.the-reseller-network.com/content/90/what-makes-a-good-retailer/ [Besoek: 30

September 2014].

The reseller network. 2014. What makes a good wholesaler. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.the-reseller-network.com/content/86/what-makes-a-good-wholesaler/ [Besoek: 30

September 2014].

Trip advisor. 2014. United States: Virtual tour. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.tripadvisor.com/Travel-g191-c55689/United-States:Virtual.Tour.html [Besoek: 1

November 2014].

United Buying Services. 2014. About us. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.ubs4cars.com/about-us.html [Besoek: 12 Oktober 2014].

Van Dam, Y.K. & Apeldoorn, P.A.C. 1996. Sustainable marketing. Journal of

Macromarketing, 16 (2): 45.

Venter, J. 2014. Strategic Marketing: Theory and Application for Competitive advantage. 2nd edition. Cape Town: Oxford University Press.

Walmart. 2014. Our story. [Aanlyn] Beskikbaar by: http://corporate.walmart.com/our-story/


Waltons. 2014. Waltons. [Aanlyn] Beskikbaar by: https://www.waltons.co.za [Besoek: 12

Oktober 2014].

Bronne Bladsy 188

http://www.economist.com/newsletters


We Buy Cars. 2014. We Buy Cars. [Aanlyn] Beskikbaar by: ttp://www.webuycars.co.za/

[Besoek: 1 November 2014].

Webopedia. 2014. eBusiness. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://www.webopedia.com/TERM/E/eBusiness.html. [Besoek: 5 November 2014].

West, D., Ford, J. & Ibrahim, E. 2006. Strategic Marketing: Creating Competitive Advantage. New York: Oxford University Press.

Wholesaler importance. 2009. Wholesaler and retailers. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://business.gov.in/manage_business/wholesalers_retailers.php [Besoek: 6 Oktober

2014].

Wigmore, I. 2013. Wholesaler, March 2013. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://whatis.techtarget.com/definition/wholesaler [Besoek: 30 September 2014].

Wikipedia. 2014. Palms Casino Resort. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://en.m.wikipedia.org/wiki/Palms_Casino_Resort [Besoek: 24 September 2014].

Yaymicro. 2013. Competitor analysis chart. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://yaymicro.com/vector/competitor-analysis-chart/1225610 [Besoek: 21 September

2014].

YouTube. 2014. The speed camera lottery. [Aanlyn] Beskikbaar by:

http://youtu.be/iynzHWwJXaA [Besoek: 01 November 2014].

Bronne Bladsy 189

http://en.m.wikipedia.org/wiki/Palms_Casino_Resort

http://yaymicro.com/vector/competitor-analysis-chart/1225610


SELFEVALUERINGSRIGLYNE

Riglyne: Aktiwiteit 1

1. ŉ Bevoegdheid is ŉ eienskap of ŉ versameling van eienskappe waaroor die meeste

ondernemings in ŉ spesifieke sektor/ bedryf beskik. ŉ Kernbevoegdheid is ŉ

eienskap, of ŉ versameling van eienskappe, wat spesifiek is aan ŉ sekere

onderneming, wat verseker dat die verrigting van die onderneming bo die

algemene gemiddeld van die bedryf is.

2. Die bemarkingsmengsel bestaan uit prys, produk, promosie en plek.

3. Die drie kompeterende strategieë is koste-leierskap, differensiëring en

fokusstrategie.

4. ’n Mededingingsanalise bestaan uit vyf kragte.


1. ŉ Groothandelaar is ŉ onderneming in die verspreidingskanaal wat op grootmaat

produkte by die vervaardigers aankoop teen ŉ goeie prys. Die groothandelaar

verkoop dan die produkte aan verskeie kleinhandelaars en ondernemings teen ŉ

verlaagde prys, maar maak nog steeds ŉ wins.

Kleinhandelaars is aan die einde van die verspreidingskanaal. Kleinhandelaars

herverkoop die produkte wat hulle by die groothandelaars aangekoop het teen ŉ

wins aan verbruikers, deur middel van ŉ winkel of aanlynverkope. Kleinhandelaars

is die grootste industrie wêreldwyd en verkoop enigiets van kos en klere tot

tegnologie en baie meer.

2. Kenmerke van ŉ goeie handelaar:

• ’n Goeie handelaar moet voldoen aan jou vereistes in terme van die prys en

kwaliteit van die produk.

• Die handelaar moet in staat wees om die volume van goedere/produkte wat

die onderneming benodig, te verskaf.

• Die handelaar moet die produkte op tyd kan verskaf.

• ’n Handelaar wat goeie diens verskaf, sal gewoonlik 'n goeie reputasie in

die bedryf hê.

• Die terme en voorwaardes, kredietfasiliteite (indien van toepassing) en plek

is die sleutelfaktore by die bepaling van 'n goeie groothandelaar.

• Wanneer 'n groothandelaar produkte vir die onderneming moet invoer,

Selfevalueringsriglyne Bladsy 190


maak seker dat dit die nodige reguleringsinligting voorsien vir die produkte

wat die onderneming wil verkoop.

• Dit is altyd raadsaam om navorsing te doen en die groothandelaar te kontak

om te verseker dat hulle die regte produkte vir ŉ onderneming kan lewer.

3. Die verkil tussen ŉ groot- en kleinhandelaar:

Groothandelaar Kleinhandelaar

Dit is die eerste skakel in die

verspreidingskanaal

Dit is die laaste skakel in die

verspreidingskanaal

Aankope word in groot hoeveelhede

gedoen

Aankope word in klein hoeveelhede

gedoen


word op ŉ kredietbasis gedoen


word op ŉ kontantbasis gedoen


is baie hoog


is nie so hoog nie

Fokus nie op die advertering van die

goedere nie, maar eerder op die verkope

aan kleinhandelaars

Fokus baie op die advertering van die

goedere

Dryf nie direkte handel met verbruikers nie Dryf direkte handel met die verbruiker

Gewoonlik gebaseer in groot stede en

dorpe

Gebaseer in groot stede en klein dorpe

Voorsien nie na-verkope diens nie Voorsien na-verkope diens aan die

verbruikers

4. Afslag-groothandelaar (discount wholesaler): Hierdie tipe groothandelaar verskaf

verskeie produkte teen afslagpryse. Die rede hiervoor is dat die produkte wat hulle

teen afslag verkoop dalk nie meer vervaardig word nie of dit kan items wees wat

teruggegee is.

Kontant-en-oordrag groothandelaar (cash-and-carry wholesaler): Hierdie tipe

groothandelaar verskaf geen krediet aan kleinhandelaars nie en die

kleinhandelaars moet kontant betaal vir die produkte wat aangekoop word. Die

groothandelaar verkoop beperkte produkte aan kleinhandelaars vir kontant.

5. Spesialiteitswinkel (specialty store): Hierdie tipe winkels spesialiseer in ŉ spesifieke

industrie of produkte. Dié tipe winkel het goeie kennis van die tipe produk wat hulle

verkoop. Dit verseker dat hulle die verbruiker se vrae korrek kan beantwoord en ŉ



goeie diens lewer. Hulle bied ook vir die verbruiker waarde vir geld deur ander

bykomstighede en soortgelyke produkte by een winkel te bied. Voorbeeld: The

Body Shop


1. Ondernemings sal elk sy eie intranet-netwerk ontwikkel en implementeer binne die

onderneming. Slegs die onderneming se werkgewers en werknemers het toegang

tot die gebruik van die intranet. Die intranet dien as ŉ kommunikasiemiddel vir die

onderneming. Dit is waar die topbestuur van die onderneming sekere belangrike

aspekte en inligting met sy personeel kan deel.

2. Slegs ŉ aanlyn-onderneming: Hierdie is ’n onderneming wat glad nie ŉ perseel het

vanwaar dit besigheid doen nie en waar verbruikers nie fisies na die perseel kan

gaan om aankope te maak nie. Alle besigheid en transaksies van die onderneming

word aanlyn gedoen.

Perseel-en-aanlyn-onderneming: Hierdie is ’n onderneming wat reeds ŉ perseel het

vanwaar dit besigheid doen en waar verbruikers direkte aankope maak, maar

terselfdertyd het die onderneming ook ŉ aanlynwinkel, waar verbruikers inligting

kan verkry oor produkte en dienste, asook aanlynaankope kan doen.

3. Gerieflikheid

Groter keuses

4. Virale bemarking: Dis letterlik ŉ tipe word of mouth-bemarking wat ŉ aanlynplatform

gebruik in plaas van die gesproke woord. Verbruikers sal inligting soos interessante

video’s, prente en artikels onder mekaar deel deur middel van e-posse en sosiale

netwerke. Virale veldtogte kan geborg word deur ŉ handelsmerk wat verbruikers

bewus wil maak van ŉ produk of diens.

Geaffilieerde bemarking: Dis waar die gasheer (host) van ŉ webtuiste ŉ

ooreenkoms met ŉ ander onderneming het om sy webtuiste se skakel ook op die

gasheer se webtuiste te plaas. Dit veroorsaak dat wanneer ’n verbruiker die

gasheer se webtuiste besoek, hy die ander onderneming se skakel sal sien en

daarop kan kliek sodat dit die verbruiker direk na daardie onderneming se

webtuiste toe neem.

5. Identifiseer verbruikers

Leer verbruikers ken, weet wat hul behoeftes is

Bly in kontak met verbruikers

Voldoen aan die verbruikers se behoeftes

Maak seker die onderneming kom al sy beloftes aan die verbruiker na.




1. As dit nie bewus is van hoe goed die onderneming presteer nie.

Dis nie seker of daar van alle markgeleenthede gebruik gemaak word nie.

Die besigheidsplan is nie meer van toepassing nie, of nie op datum nie.

Die onderneming beweeg in ŉ ander rigting as wat eintlik beplan is.

Dit kan nie meer bybly met markaanvraag nie.

2. Bedryfskapitaal verwys na die kapitaal wat ŉ onderneming benodig vir die dag-tot-

dag-aktiwiteite van die onderneming.

3. Is die teikenmark bereikbaar? Verwys na of die marksegment wat deur die

bemarkingsnavorsingsagent of bemarkingsdepartement geïdentifiseer is, regtig

bestaan. Vir ŉ marksegment om bereikbaar te wees, moet die totale mark verdeel

word in kleiner segmente van persone met dieselfde karaktereienskappe.

Die teikenmark moet uit beide demografiese en gedragsmarksegmente bestaan.

Die teikenmark moet vir verbruikers bereikbaar wees deur hulle te laat voel of die

onderneming se produk of diens spesiaal vir hulle gemaak is.

Is die teikenmark meetbaar? Verwys na of dit moontlik is om data te versamel oor

hierdie marksegment deur gebruik te maak van marknavorsing en databasisse. Dit

is belangrik vir ŉ onderneming om navorsing oor sy teikenmark te doen, om te

bepaal of die teikenmark wel lewensvatbaar is.

Is die teikenmark groot genoeg? Verwys nie net na hoe groot die onderneming se

teikenmark is nie, maar dit verwys ook na die langlewendheid en

lewensvatbaarheid van die marksegment. ŉ Onderneming moet bepaal of sy

teikenmark wel groot genoeg gaan wees om verkope en ŉ wins te verseker.

Is die teikenmark verdedigend? Verwys na of die marksegment toepaslik vir die

onderneming en in lyn met die onderneming se strategiese doelwitte is. Dit is

belangrik dat die onderneming ŉ mark teiken wat gaan verseker dat die

onderneming die regte produkte of dienste in die regte teikenmark posisioneer. Dit

sal die sukses van die onderneming bepaal, want dit help nie vir ŉ onderneming om

sy produkte of dienste in ŉ mark te posisioneer wat nie daarin belangstel nie.

Is die teikenmark volhoubaar? Fokus op die potensiaal van die teikenmark om

winste te lewer oor ŉ spesifieke tydperk. Hoe meer volhoubaar ŉ onderneming se



teikenmark is, hoe langer is dit verseker van verkope en winste.

4. Stap 3: Bepaal verbruikers se persepsie: Die volgende stap vir ŉ onderneming om

sy produk of diens te posisioneer, is om te bepaal wat verbruikers se persepsie van

die produk of diens is. ŉ Onderneming kan hierdie inligting verkry deur navorsing te

doen en data te versamel van ŉ aantal verbruikers in die teikenmark.

Die beste manier vir ŉ onderneming om data te verkry is om vraelyste aan

verbruikers uit te deel met die nodige vrae oor hoe die verbruiker die produk of

diens ervaar. Die data word dan geanaliseer. Die bevindings sal die onderneming

help om te identifiseer waar daar ŉ gaping in die mark is vir nuwe produkte en

dienste of waar die onderneming kan verbeter rakende sy produkte en dienste.

Stap 4: Analiseer die intensiteit van die handelsmerk se huidige posisie:

Produkte of dienste kan nie in die gedagtes van verbruikers geposisioneer word as

hulle nog nie bewus is van die produk of diens nie. Dit is daarom belangrik vir ŉ

onderneming om verbruikers eers bewus te maak van sy produk of diens.

Wanneer ŉ verbruiker wel bewus is van ŉ onderneming se produk of diens, is dit

belangrik vir die onderneming om te identifiseer waar op die verbruiker se keuselys

die produk of diens geleë is. Dit is belangrik dat ŉ onderneming se produkte of

dienste binne die eerste drie keuses op ŉ verbruiker se lys is. As die produk of

diens nie een van die verbruiker se eerste drie keuses is nie, moet ŉ onderneming

ŉ baie sterk verhouding tussen die handelsmerk en differensiële veranderlikes

skep.

5. Aansoekposisionering: ŉ Onderneming kan sy produkte of dienste posisioneer in

terme van hoe die produk of diens gebruik kan word.

Gebruiksposisionering: ŉ Onderneming kan sy produkte of dienste so posisioneer

om die tipe verbruiker wat die produk of diens sal koop, in gedagte te hou.

6. ŉ Kompeterende voordeel kan gedefinieer word as ŉ voordeel wat ŉ onderneming

het oor sy mededingers.

7. Menslike hulpbronbestuur: Verwys na die opleiding en die bestuur van ŉ

onderneming se personeel. Dit is belangrik dat alle ondernemings se personeel

baie goed opgelei moet wees in die industrie waarin hulle werk. Daar is niks wat ŉ

verbruiker so frustreer as om hulp te vra by ŉ onderneming se personeel en hulle

kan hom of haar nie help nie.

Tegnologie: Tegnologie help ŉ onderneming om sy dienste te monitor en te

verbeter. Tegnologie verander gedurig en dit is belangrik dat ŉ onderneming



voortdurend aanpas by nuwe tegnologie. Dit sal verseker dat ŉ onderneming kan

kompeteer met ander mededingers in die industrie. Tegnologie is nie net daar om

dienste van ŉ onderneming te monitor en te verbeter nie, maar ook om te voldoen

aan verbruikers se behoeftes en om dienste vir hulle te vergemaklik.


1. Die taktiese bemarkingsplan word gewoonlik elke jaar uitgevoer. Dit is waar ŉ

onderneming sal kyk na sy dag-tot-dag-bemarkingsaktiwiteite.

2. Die onderneming sal in staat wees om veranderinge in die omgewing te bepaal en

hoe om daarop te reageer.

Dit bied ŉ beter begrip van die posisie van die onderneming in die mark in

vergelyking met mededingers.

ŉ Beter idee van die onderneming se doelwitte en hoe om dit te bereik word gegee.

Daar word bepaal waar bronne verkry gaan word om die bemarkingsplan te

implementeer.

Dit hou werknemers ingelig oor wat van hulle verwag word.

3. Kernproduk: Die kernproduk wat verbruikers koop is ontasbaar. Dit is die voordele

en die basiese elemente wat verbruikers sal ontvang wanneer hulle ŉ produk

aankoop. Byvoorbeeld, wanneer verbruikers vakansieverblyf bespreek by ’n hotel is

die voordele wat hulle ontvang ontspanning en rus.

Verwagte produk: Die verwagte produk bestaan uit beide tasbare en ontasbare

elemente. Dit is wat die verbruikers verwag wanneer hulle ŉ produk aankoop.

Byvoorbeeld, wanneer vakansieverblyf by ŉ hotel bespreek word, verwag die

verbruiker dat dit skoon en netjies sal wees, asook ŉ televisie en beddegoed sal

insluit.

Toegevoegde produk: Die toegevoegde produk kan beide tasbaar en ontasbaar

wees. Dit is daardie element wat ŉ onderneming ekstra bied wanneer verbruikers ŉ

produk koop. Dit is daardie element van die produk wat verbruikers nie verwag om

te ontvang nie. Byvoorbeeld, wanneer ’n verbruiker vakansieverblyf in ’n hotel

bespreek en die verbruikers ontvang ŉ gratis spa-koopbewys.

4. Koste-plus prys: Hierdie is die eenvoudigste manier vir ondernemings om pryse te

bereken. Die onderneming sal bepaal hoeveel dit kos om die produk te produseer

of te bied. Byvoorbeeld, die salarisse van personeel om by die hotel te werk en die



diens te bied aan gaste. Die onderneming sal die koste bereken en ŉ sekere

persentasie byvoeg om die koste te dek en ŉ wins te maak. Byvoorbeeld, ŉ R20.00

bottel wyn word verkoop vir R50.00. Die onderneming kan dus sy koste dek vir die

produk en nog steeds ŉ wins maak.

Aanvraagprys: Dié benadering word gebruik deur ondernemings wanneer die

produk wat hulle bied in groot aanvraag is. Die onderneming sal dus sy pryse per

produk verhoog, hoe groter die aanvraag van die produk is. Byvoorbeeld,

gedurende die Aardklop Kunstefees is die akkommodasie in Potchefstroom baie

duur omdat daar so ŉ groot aanvraag vir verblyf gedurende daardie tydperk is.

5. Geen kontak: die onderneming wat die produkte vervaardig het geen kontak met

die verbruiker nie.

Hoë koste: vir ŉ onderneming wat die produk vervaardig is dit baie duur om gebruik

te maak van ŉ tussenganger om die produkte aan verbruikers te verskaf.

Minder beheer: die onderneming wat die produkte vervaardig het minder beheer

oor die produk sodra dit versprei word deur ŉ tussenganger. Byvoorbeeld, die

onderneming het geen beheer oor hoe die tussenganger die produk gaan bemark

nie.

6. Swak herkenning om te verander.

Swak vermoë om te verander.

Voordele nie in lyn met onderneming se behoeftes nie.

Eksterne skokke.


www.akademia.ac.za

c Kopiereg 2015

Onder redaksie van: Paul JN Steyn, BA (PU vir CHO), THOC (POK), DEd (Unisa)Skrywer: Tanya Smit

Onderwysontwerp, bladuitleg en taalversorging: Dr. Daleen van Niekerk

’n Publikasie van Akademia.

Alle regte voorbehou.

Adres: H.v. D.F. Malanrylaan & Eendrachtstraat, Kloofsig, PretoriaPosadres: Posbus 11760, Centurion, 0046

Tel: 0861 222 888E-pos: [email protected]

Webtuiste: www.akademia.ac.za

Geen gedeelte van hierdie boek mag sonder die skriftelike toestemming van die uitgewers gereproduseer of in enige vorm of deur enige middel weergegee word

nie, hetsy elektronies of deur fotokopiëring, plaat- of bandopnames, vermikrofilming of enige ander stelsel van inligtingsbewaring nie. Enige ongemagtigde weergawe van hierdie werk sal as ’n skending van kopiereg beskou word en die dader sal

aanspreeklik gehou word onder siviele asook strafreg.

bemarkingstrategie en beplanning mkt306

Documents