beatha le bua...scannán, agus páirceanna spraoi, tá an t-ainm disney i mbéal an phobail ar fud...

beatha le bua

Arna fhoilsiú i 2008 ag Stòrlann Naiseanta na Gàidhlig agus Cànan le tacaíocht ón Bhuidheann Eadar-roinneil airson Ionnsachadh agus Leasachadh Coimhearsnachd(An Ghrúpa Idir-rannach um Fhoghlaim agus Forbairt Pobail/ Community Learning and Development Group for Gaelic).

© Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig thar cionn na nÚdarás a bhfuil ionadaíocht acu ar MRG 2008.

Pictiúr Clúdaigh © J.R. Eyerman/Getty Images.

Pictiúr le Corbis agus Getty Images.

Gach ceart ar cosaint. Ní féidir cuid ar bith den leabhar seo a atáirgeadh i gcruth ar bith nó ar dhóigh ar bith gan cead a fháil roimh ré ó Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig.

Arna dhearadh ag Cànan Earranta (Teo).

Arna aistriú agus arna tháirgeadh ag Multimedia CCEA.

Tá CCEA fíorbhuíoch as cead a fháil an áis seo a aistriú agus a chur in oiriúint ó Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig.

Walt Disney Book.indd 2 21/03/2012 11:38:12

WA

LT

DIS

NE

Ybeatha le bua

Téacs le Gillebride Mac ‘Illemhaoil.

4

Walt Disney

Tá an t-ainm Disney ar na hainmneacha is clúití ar fud an domhain go léir. De bharr cartún, scannán, agus páirceanna spraoi, tá an t-ainm Disney i mbéal an phobail ar fud an domhain. Is é Walt Disney, i gcuideachta a dhearthár Roy, a bhunaigh an comhlacht agus cé go bhfuair Walt Disney é féin bás sa bhliain 1966 tá an an comhlacht ag dul ó neart go neart go fóill.

WALT DISNEY ooooooooooooooooaooooofooooo

0ooxooooooooowooooo

>ooooooodoooozooooooooooooooooooooo0o

5

WALT DISNEY oooooooo

0oooooooaooooofo0ooooxoooo

<oooowooooooooodoooozoooooooooooooooooooooooooo0o0

© Alfred Eisenstaedt/GETTY IMAGES

6


0ooxooooooooowooooo


© Hulton Archive/GETTY IMAGES

7

WALT DISNEY

An Tús

Rugadh Walter Elias Disney in Chicago i Stáit Aontaithe Mheiriceá sa bhliain 1901. Rinne a theaghlach imirce as Éirinn go Ceanada ar dtús agus ansin chun na Stát Aontaithe. Ach ní raibh Walt ach 5 d’aois nuair a bhog an teaghlach arís, go Missouri an t-am sin, agus ní raibh sé ach ceithre bliana ansin nuair a bhog siad arís i 1910 go Kansas, áit a ndeachaigh Walt ar scoil. Am an-tábhachtach a bhí anseo do Walt agus léirigh sé spéis i bpictiúrlanna, i bpictiúir agus i gcartúin. Bhí sé ina ealaíontóir ar iris na scoile agus ba ghnách leis a bheith ag tarraingt cartún. Chaith sé bliain ag tiomáint otharchairr sa Fhrainc sa Chéad Chogadh Domhanda. Ansin d’fhill Walt ar Kansas. Sin an t-am ar bhain sé triail as a chomhlacht féin a bhunú.

oooooooo



8

An Chéad Chomhlacht Disney

Níor éirigh go maith leis an chéad chomhlacht a bhunaigh Walt Disney ar chor ar bith. Bhí Walt ag obair le healaíontóir eile ag déanamh fógraí agus cartún. Cé go ndearna siad obair den scoth ní raibh ráchairt ar bith ar a gcuid oibre. Ina dhiaidh sin d’imigh Walt Disney go Hollywood. Bhí sé ag súil le hobair a fháil mar stiúrthóir scannáin, ach arís, níor éirigh leis. Scríobh sé cuid mhór litreacha chuig daoine ag iarraidh oibre agus ag iarraidh a chuid cartún a dhíol. D’éirigh leis faoi dheireadh agus fuair sé deis cartúin a dhéanamh faoi Alice in Wonderland.


0ooxooooooooowooooo


9

W A L T D I S N E Y oooooooo



© Hulton-Deutsch Collection/CORBIS

DI SNEY

© Bettmann/CORBIS

1 2


0ooxooooooooowooooo


© Bettmann/CORBIS

Mickey Mouse

D’iarr Walt ar a dheartháir comhlacht nua a bhunú i bpáirt leis. Rinne sé sin, agus i ndiaidh deacracht nó dhó, d’éirigh leo. De réir tuairiscí, bhí Walt ag filleadh ar Hollywood as Nua Eabhrac nuair a smaoinigh sé ar chartún nua a chruthú a mbeadh luchóg ann. Bhí fear darbh ainm Ub Iwerks ag obair le Walt agus deir daoine gurbh eisean a chruthaigh Mickey Mouse, ach bhí an dá ainm ar an chéad chartún. Thaitin cartúin Mickey Mouse go mór le daoine agus chuidigh sin le Walt tuilleadh cartún a dhéanamh, Donald Duck mar shampla. Ba é Walt Disney é féin a rinne guth Mickey Mouse go dtí 1947.

1 3




1 4

Snow White

Bhí Walt Disney ag iarraidh an obair a bhí aige a leathnú amach agus le sin a dhéanamh shocraigh sé ar chartún a dhéanamh a bhí chomh fada le scannán. Bhí cuid mhór daoine ag iarraidh air gan bacadh leis mar go mbeadh sé róchostasach. Ach níor éist sé leo agus rinne sé Snow White and the Seven Dwarfs. Ní raibh a leithéid de scannán ann riamh roimhe. D’éirigh thar barr leis agus fuair Disney Oscar as. De bharr an ratha a bhí ar Snow White rinne Disney cartúin fhada eile amhail Bambi, Pinocchio agus Cinderella.


0ooxooooooooowooooo


Páirceanna Spraoi

Le cur lena ghnó bhí Disney ag iarraidh páirceanna móra a dhéanamh mar áit spraoi don teaghlach ar fad agus go háirithe do pháistí. Sa bhliain 1955 d’oscail Disneyland in California agus ina dhiaidh sin d’oscail Walt Disneyworld in Florida. Is é Walt é féin a smaoinigh ar na páirceanna spraoi a chruthú i ndiaidh dó a bheith ag súgradh lena bheirt iníonacha. Mar sin, bhí Walt Disney i ndiaidh a chomhlacht féin a mhéadú agus a neartú agus d’éirigh leis cartúin, scannáin agus páirceanna spraoi a chruthú.

1 7




WALT DISNEY

1 8

Oidhreacht

Sa bhliain 1966, agus é 65 bliain d’aois, fuair Walt Disney bás i ndiaidh seal gairid de dhrochshláinte. Bhí clú mór air as an phléisiúr uilig a thug sé do dhaoine ar fud an domhain lena chuid cartún, scannán agus páirceanna spraoi. Leoga, tá na comhlachtaí a bhunaigh Disney ag dul ó neart go neart agus tá siad go fóill ag déanamh cartún. Tá páirceanna spraoi ar fud an domhain in áiteanna mar Hong Cong, Páras agus Tóiceo. An chuid is mó de dhaoine a bhfuil eolas acu ar scéalta do pháistí, is cinnte go bhfaca siad scannán de chuid Disney am éigin. Tá cuimhne agus meas ag daoine ar na rudaí a rinne Walt Disney blianta fada ó shin. Tá siad ag tabhairt pléisiúir agus sonais do na milliúin ar fud an domhain.

ooooooooooooooooaooooofooooo

0ooxooooooooowooooo


Cé hé?Dáta breithe05/12/1901

Cárb as éChicago, Illinois, Na Stáit Aontaithe

Cén obair a bhí ag a athair?Feirmeoir agus fear gnó

Cén obair a bhí aige?Ealaíontóir cartún agus fear gnó

Cad iad na cartúin is clúití a rinne sé?Mickey Mouse, Snow White, Donald Duck, Snow White and the Seven Dwarfs

Cad eile a rinne sé?Chruthaigh sé páirceanna spraoi leithéid Disneyland agus Disneyworld.

WALT DISNEY © Hulton Archive/GETTY IMAGES

beatha le bua...scannán, agus páirceanna spraoi, tá an t-ainm disney i mbéal an phobail ar fud...

Documents