baum l.frank - doroteo kaj la sorcxisto en oz

8/14/2019 Baum L.frank - Doroteo Kaj La Sorcxisto en Oz

1/266


2/266


3/266


4/266


5/266


6/266


7/266


8/266


9/266


10/266

ILI PLUKAS LA PRINCINON.


11/266


12/266

Doroteo kaj la Soristo en OzDe Baum, L. Frank (Lyman Frank), 1856-1919Ilustrita de Neill, John R. (John Rea), 1877-1943Tradukita el la Angla al Esperanto de Broadribb, Donald (Donald Richard), 1933-Unue eldonita en la Angla kielDorothy and the Wizard in Oz de Reilly & Britton, 1908Unue eldonita en Esperanto de Bookleaf Publishing, 1996. Vidu http://www.poboxes.com/bookleaf/i tiu traduko kopirajta 1996 Donald Broadribb. i tiu eldono estas korektita versio, junio 2000.

La ilustraoj kaj arano de i tiu eldono laeble plej konformas al tiuj de la originala Angla eldonode 1908. La litertipo estas 16 sur 18 pkt Elegant Garamond.
http://www.poboxes.com/bookleaf/http://www.poboxes.com/bookleaf/


13/266


14/266


15/266

Al Miaj Legantoj

Ne utilas; tute ne utilas. La infanoj ne permesas ke mi esurakonti pri la Lando Oz. Mi scias multajn aliajn historiojn, kaj miesperas rakonti ilin, iam; sed uste nun miaj amantaj tiranoj nepermesas tion. Ili krias: OzOz! Pli pri Oz, S-ro Baum! kajkion mi faru krom obei iliajn ordonojn?

Jen Nia Librode mi kaj la infanoj. ar ili inundis min permiloj da sugestoj pri tio, kaj mi honeste provis akcepti tiom da tiujsugestoj kiom mi povis meti en unu rakonton.

Post la mirinda sukceso de Ozma de Oz estas evidente keDoroteo fariis firma parto de i tiuj Oz-rakontoj. La etuloj amasDoroteon, kaj kiel unu el miaj amiketoj bone diras: Ne estas veraOz-rakonto sen i. Do jen i denove, egale dola kaj milda kajsenkulpa kiel antae, mi esperas, kaj la heroino de nova stranga

aventuro.Miaj malgrandaj korespondantoj anka multe petis pli pri la

Soristo. ajnas ke tiu gaja maljunulo akiris por si multajnamikojn en la unua Oz-libro, e kvankam li senkae agnoskis keli estas fradisto. La infanoj askultis pri kiel li supreniris perbalono en la ielon kaj ili atendas ke li revenu. Do kion mi povasfari krom rakonti kio okazis poste al la Soristo? Vi trovos linen i tiuj paoj, la sama fradista Soristo kiel antae.

Unu peton de la infanoj mi tamen ne povis plenumi en i tiulibro: ili petis ke mi skribu pri Toto, la malgranda nigra hundo deDoroteo, kiu havas multajn amikojn inter miaj legantoj. Sedkomprenu, kiam vi komencas legi i tiun rakonton, ke Toto estisen Kansas sed Doroteo estis en Kalifornio, do i devis sperti sian


16/266

aventuron sen li. En i tiu libro Doroteo devis kunporti sian katonanstata sian hundon; sed en la sekva Oz-libro, se mi povos verkiin, mi intencas multe rakonti pri la pluaj aventuroj de Toto.

Princino Ozma, kiun mi amas tiom kiom miaj legantoj, denoveaperas en i tiu rakonto, kaj anka pluraj malnovaj amikoj niaj deOz. Vi anka ekkonos Jajon la Kaleoevalon, La Na Porketojn,kaj Herekan la Katidon. Mi bedaras ke la katido ne estis tiombonkonduta kiel decus; sed eble i ne estis bone prizorgita. Doroteotrovis in, komprenu, kaj neniu scias kiuj estis iaj gepatroj.

Mi kredas, karuloj, ke mi estas la plej fiera rakontisto iamvivinta. Multfoje larmoj pro fiero kaj ojo plenigis miajn okulojndum mi legis la tenerajn, amajn, belegajn leterojn kiuj venas al mien preska iu poto de miaj legantetoj. Plai vin, interesi vin, akirivian amikecon, kaj eble vian amon, per miaj rakontoj, la miaopinio estas tiom grave kiom farii Prezidento de Usono. Efektivemi multe preferas esti via rakontisto, anstata via Prezidento, protio. Do vi helpis min plenumi miajn tutvivajn ambiciojn, kaj miestas pli dankema al vi, karuloj, ol mi povas esprimi pervorte.

Mi volas respondi iun leteron de miaj junaj korespondantoj;sed kelkfoje estas tiom da leteroj ke iom da tempo devas pasi antaol vi ricevos vian respondon. Sed estu paciencaj, amikoj, ar larespondo certe venos, kaj per via skribado al mi vi pli olrekompencas min por la plezuriga tasko prepari i tiujn librojn.Krome, mi fieras agnoski ke la libroj estas parte viaj, ar viajsugestoj ofte gvidas min dum mi rakontas, kaj mi estas certa ke iline estus duone tiom bonaj sen via lerta kaj pensoplena helpo.

L. FRANK BAUMCoronado, 1908.


17/266

11

LISTO DE APITROJ

APITRO PAO

1 La Tertremo . . . . . . . . . . . . . . . 13

2 La Vitra Urbo . . . . . . . . . . . . . 23

3 La Alveno de la Soristo. . . . . . . 41

4 La Vegetala Regno. . . . . . . . . . . 55

5 Doroteo Plukas la Princinon . . . . 64

6 La Mangabuoj MontriasDaneraj . . . . . . . . . . . . . . . 77

7 En la Nigran Abismon kaj El-en . . . 88

8 La Valo de Vooj. . . . . . . . . . . . . . 95

9 Ili Batalas la Nevideblajn Ursojn . . 106

10 La Plektita Viro de Piramida Monto 120

11 Ili Renkontas la Lignajn Gargojlojn 131

12 Mirinda Eskapo . . . . . . . . . . . . . 14213 La Kavo de la Draketoj . . . . . . . . 160

14 Ozma Uzas la Magian Zonon . . . . 172

15 Malnovaj Amikoj Rekunestas . . . . . 187

16 Jajo la Kaleoevalo . . . . . . . . . . 203

17 La Na Porketoj . . . . . . . . . . . . . 217

18 La Proceso Kontra la Katido

Hereka . . . . . . . . . . . . . . . . 231

19 La Soristo Denove Trompas . . . . . 240

20 Zeb Reiras al la Rano . . . . . . . . . 251


18/266


19/266

13

IUTAGE la trajno de San Francisko estistre malfrua. Laprograme i alvenu eflankeniro Hugson je la noktomezo, sedjam estis la kvina horo kaj la grizakrepusko komencis aperi en la orientokiam la malgranda trajno malrapiderampis al la malfermita kabano kiufunkciis kiel stacidomo. Dum i ekhaltis lakonduktoro kriis latavoe:

Flankeniro Hugson!

Tuj knabineto levis sin de sia seo kajmaris al la pordo de la vagono, portantekanan valizon per unu mano kaj rondan

birdokaon kovritan per urnaloj per la alia, kaj kunsunombrelo sub brako. La konduktoro helpis in pai


20/266

Doroteo kaj la Soristo en Oz

14

el la vagono kaj poste la trajnoforo rekomencis lamotoron, tiel ke la trajno fumis kaj emis kajmalrapide formoviis la la reloj. Li tiom malfruis arplurfoje dum la tuta nokto la solida tero tremis sub li,kaj la oforo iumomente timis ke la reloj pliapartioskaj akcidento trafos liajn pasaerojn. Do li movis lavagonojn malrapide kaj atentoplene.

La knabineto staris senmove, rigardante is latrajno malaperis post vojkurbio; post tio i turnis sinpor vidi kie i estas.

La kabano e flankeniro Hugson estis malplena,krom ke troviis malnova ligna benko, kaj ne aspektisalloga. Dum i atente rigardis per la malforta grizalumo nenia domo estis videbla proksime al la stacio,nek videblis iu ajn persono; sed post nelonge la infanorimarkis evalon kaj kaleon starantaj apud grupo dearboj ne tre for. i maris direkte al i kaj trovis laevalon ligita al arbo kaj staranta senmove, kun lakapo pendanta preska is la tero. i estis grandaevalo, alta kaj osteca, kun longaj kruroj kaj grandaj

genuoj kaj piedoj. i povis facile kalkuli liajn ripojnkie ili videblis tra la hato de lia korpo, kaj lia kapoestis longa kaj aspektis multe tro granda, kvaza neintencita por lia korpo. Lia vosto estis mallonga kajnekombita, kaj lia jungilaro estis plurloke rompita kaj


21/266

La Tertremo

15

rekunligita per kordoj kaj pecoj de drato. La kaleoaspektis preska nova, ar i havis brilajn tegmentonkaj flankkurtenojn. Irinte anta in por povi internenrigardi, la knabino vidis knabon kunruliintan sur labenko, plene endorman.

i terenmetis la birdokaon kaj pikis la knabon persia sunombrelo. Balda li vekiis, eksidiis kaj frotis

siajn okulojn forte.Jen! li diris, vidante in, u vi estas DoroteoGale?

Jes, i respondis, rigardante sombre liajn senordanhararon kaj palpebrumantajn grizajn okulojn. u vivenis por porti min al la Rano Hugson?

Kompreneble, li respondis. Trajno jamis?Mi ne estus i tie se i ne jam venus, i diris.Li ridis responde, kaj lia rido estis gaja kaj malkaa.

Saltinte el la kaleo li metis la valizon de Doroteo subla benkon kaj ian birdokaon sur la plankon antaan.

Kanarioj? li demandis.Ne; nur Hereka, mia kateto. Mi opiniis ke estas

plej facile porti in tiel.La knabo kapjesis.Hereka estas stranga nomo por kato, li

komentis.Mi nomis mian kateton tiel ar mi trovis in, i


22/266


16

klarigis. Onklo Henriko diras ke Hereka signifasMi trovis in.Nu, bone; ensaltu.i grimpis en la kaleon kaj li sekvis in. Poste la

knabo prenis la rimenojn, skuis ilin, kaj diris Ek!La evalo tute ne movis sin. Doroteo kredis vidi

lin skueti unu pendantan orelon, sed neniel plu

moviis.Ek-ek! rekriis la knabo.La evalo restis senmove.Eble, diris Doroteo, se vi malligos lin, li ekiros.La knabo ridis gaje kaj elsaltis.ajne mi plu duone dormas, li diris, malligante

la evalon. Sed Jajo bone scias sian metionu ne,Jajo? karese frapetante la longa nazon de la besto.

Li denove eniris la kaleon kaj prenis la rimenojn,kaj la evalo tuj retren movis sin de la arbo, turnis sinmalrapide, kaj komencis trotadi la la sablokovritavojo kiu estis preska nevidebla en la malforta lumo.

Mi kredis ke la trajno tute ne venos, komentis la

knabo. Mi atendis e tiu stacio dum kvin horoj.Ni spertis multajn tertremojn, diris Doroteo. uvi ne sentis la teron tremi?

Jes; sed tio estas kutima en Kalifornio, lirespondis. Ne multe timigas nin.


23/266

DOROTEO PIKIS LA KNABON PER SIA SUNOMBRELO.


24/266


25/266

La Tertremo

19

La konduktoro diris ke li neniam spertis plifortan.u? Sendube okazis dum mi dormis, li diris,

penseme.Kiel fartas Onklo Henriko? i demandis, post

pazo dum kiu la evalo plu trotadis per longaj,regulaj paoj.

Sufie bone. Li kaj Onklo Hugson multe uas laviziton.u Sinjoro Hugson estas via onklo? i demandis.Jes. Onklo Viljo Hugson edzinigis la fratinon de

la edzino de via Onklo Henriko; do verajne ni estasprakuzoj, diris la knabo, per amuzoplena tono. Milaboras por Onklo Viljo e la Rano, kaj li pagas almi ses dolarojn monate, kaj lokostojn.

u ne granda sumo? i demandis, dubeme.Nu, granda sumo por Onklo Hugson, sed ne por

mi. Mi bonege laboras. Mi laboras egalebone kiel midormas, li aldone diris, ridante.

Kiel vi nomias? demandis Doroteo, pensante ke

al i plaas la maniero de la knabo kaj la gaja tonode lia voo.Ne bela nomo, li respondis, kvaza iomete honta.

Mia plena nomo estas Zebedja; sed oni nomas minsimple Zeb. Vi vizitis Astralion, u ne?


26/266


20

Jes; kun Onklo Henriko, i respondis. Ni atingisSan Franciskon anta unu semajno, kaj OnkloHenriko iris rekte al Rano Hugson por viziti dum mirestis dum kelkaj tagoj en la urbo kun kelkaj amikojkiujn ni renkontis.

Kiom da tagoj vi vizitos nin? li demandis.Nur unu tagon. Morga Onklo Henriko kaj mi

devos rekomenci iri al Kansas. Ni jam forestisdumlonge, vi scias, do ni fervore volas reiri hejmen.La knabo frapis la grandan, ostecan evalon per sia

vipo kaj aspektis pensema. Post tio li komencis diri ional sia malgranda kompanino, sed anta ol li povisparoli la kaleo komencis balancii danere de flankal flank kaj la tero ajnis levii anta ili. La postanminuton okazis muo kaj akra krasono, kaj Doroteovidis ke flanke de i la tero lare fendias kaj posterekunias.

Jadi! i kriis, firme tenante la feran relon de labenko. Kio estis?

Tio estis giganta tertremo, respondis Zeb, kun

blankiinta vizao. i preska pereigis nin tiam,Doroteo.La evalo jam ekhaltis, kaj staris firme kiel roko.

Zeb skuis la rimenojn kaj uris lin ekiri, sed Jajoobstinis. La knabo svingis la vipon kaj tuis la flankon


27/266

La Tertremo

21

de la besto per i, kaj post mallata protestoemoJajo komencis malrapide pai la la vojo.Nek la knabo nek la knabino denove parolis dum

pluraj minutoj. Estis sento de danero en la aero, kajiun trian a kvaran momenton la tero skuiis fortege.La oreloj de Jajo staris rektaj sur lia kapo kaj iumuskolo de lia granda korpo estis streita dum li trotis

hejmen. Li nerapide pais, sed sur liaj flankojameroj komencis vidii kaj ofte li tremis kiel folio.La ielo denove ombriis kaj la vento sonis strange

lamente dum i blovis trans la valon.Subite adiis ira sono, kaj la tero ekfendiis uste

sub la starloko de la evalo. Henante terurate la bestofalis en la abismon, kuntirante la kaleon kajveturantojn.

Doroteo ekprenis la tegmenton de la kaleo firmekaj anka la knabo. La subita falo en spacon plenekonfuzis ilin tiel ke ili ne povis pensi.

Nigreco kovris ilin iuflanke, kaj dum senspirasilento ili atendis la finon de la falo kiam ili frakasios

kontra pintajn rokojn a kiam la tero refermiossuper ili kaj ili restos enterigitaj por iam.La terura sento de falado, la nigreco kaj la timigaj

bruoj, estis pli ol Doroteo povis toleri kaj dum kelkajmomentoj la knabineto senkonsciiis. Zeb, ar li estis


28/266


22

knabo, ne svenis, sed li multe timiis, kaj firme tenegisla benkon de la kaleo, kredante ke iu momento estosla lasta momento de lia vivo.


29/266

23

IAM Doroteo rekonsciiis, ili ankorafaladis, sed malpli rapide. La tegmento dela kaleo kaptis la aeron kiel parauto aombrelo plenigita de vento, kaj retenis ilintiel ke ili flosis malsupren moviante tielmilde ke ne estis tre malagrable. Plejmalplaa estis ilia timo trafi la fundon dei tiu fendego en la tero, kaj la naturaterurio ke subita morto superregos ilinneatendite. Krasono post krasono eis

alte super iliaj kapoj, dum la terorekuniis kie i fendiis, kaj tonoj kajargilaj blokoj brue hajlis irka ili

iuflanke. Tiujn ili ne povis vidi, sed ili povis senti ilinfrapadi la tegmenton de la kaleo, kaj Jajo kriegis


30/266


24

preska kiel homo kiam tono trafis lian ostecankorpon. Ili efektive ne damais la kompatindanevalon, ar io kune faladis; nur la tonoj kaj rubaofalis pli rapide ol la evalo kaj la kaleo, kiujnmalrapidigis la aerpremo, tiel ke la terurata bestoefektive timis pli ol li vundiis.

Kiom longe daris tio, Doroteo e ne povis

konjekti, ar i estis tro konfuzita. Sed post kelkatempo, dum i rigardis antaen en la nigran abismonkun rapide batanta koro, i komencis malklare vidi laformon de la evalo Jajolia kapo alta en la aero,liaj oreloj rektaj kaj liaj longaj kruroj disetenditajiudirekten dum li faladis tra spaco. Anka, turnintesian kapon, i trovis ke i povas vidi la apudanknabon, kiu is nun restis egale silenta kiel i mem.

Doroteo emis kaj komencis pli trankvile spiradi. ikomenci s rekoni ke mor to ne a tendas in ,nunmomente, kaj ke i nur komencas novanaventuron, kiu verajne estos egale kurioza kajmalkutima kiel la jamaj spertoj.

Kun tiu penso en sia menso, la knabino kuraiiskaj klinis sian kapon trans la flankon de la kaleo portrovi el kie venas la stranga lumo. Multe malsuper ii trovis ses grandajn brilantajn pilkojn pendantajn enla aero. La meza kaj plej granda estis blanka, kaj


31/266

La Vitra Urbo

25

memorigis al i la sunon. irka i estis aranitaj, kiella kvin pintoj de stelo, la aliaj kvin brilantaj pilkoj;unu estis rozkolora, unu viola, unu flava, unu blua kajunu orana. Tiu belega grupo de koloraj sunojradiadis iudirekten, kaj dum la evalo kaj kaleokun Doroteo kaj Zebmalsuprenfalis senpaze kajpliproksimiis al la lumoj, la radioj komencis delikate

kolorii kiel ielarko, kaj fariis iumomente pli klarajis la tuta spaco estis forte lumigata.Doroteo ne povis multon diri, pro sia konfuzio,

sed i vidis unu el la grandaj oreloj de Jajo farii violakaj la alia roza, kaj miris ar lia vosto estas flava kajlia korpo havas striojn de bluo kaj orankoloro kiaj lastrioj de zebro. Post tio i rigardis Zebon, kies vizaoestas blua kaj kies hararo estas palrueta, kaj ekridismallate kaj iom nervoze.

Ridigas, vere! i diris.La knabo alarmiis kaj liaj okuloj grandiis. Tra la

centro de la vizao de Doroteo estis lara verda striokie la blua kaj flava lumoj kuniis, kaj ia aspekto

ajne pliigis lian timon.Mimi tute n-n-e vidas ion ridigan! li balbutis.uste tiam la kaleo komencis malrapide

surflankii, kaj anka la evalo malrektiis. Sed ili plufaladis, kune, kaj la knabo kaj la knabino tute facile


32/266

EVALO, KALEO KAJ IO MALSUPRENFALIS.


33/266

La Vitra Urbo

27

restis sur la benko, same kiel antae. Ili renversiis,kaj plu turniis is ili denove estis ustapoziciaj.Tutdume Jajo baraktis freneze, iuj kvar krurojbatadis la aeron; sed kiam li trovis sin en sia antaapozicio la evalo diris, per pli trankvila tono:

Nu, pli bone nun!Doroteo kaj Zeb rigardis unu la alian miroplene.

u via evalo scias paroli? i demandis.Neniam anta nun, respondis la knabo.Ili estis miaj unuaj vortoj, vokis la evalo, kiu

adis ilin, kaj mi ne povas klarigi kial mi povis diriilin. Vi certe danere implikis min, u ne?

Rilate al tio, ni mem same implikiis, respondisDoroteo gaje. Sed ne gravas; io balda okazos.

Sendube, grumblis la evalo; kaj ni bedarostion.

Zeb ektremis. io i estis tiom terura kaj malrealake li tute ne povis kompreni in, do li bonkaze timis.

Rapide ili proksimiis al la flamantaj koloraj sunoj,kaj pasis ilin tre proksime. La lumo tiam estis tiom

brila ke i suferigis iliajn okulojn, kaj ili kovris siajnvizaojn per siaj manoj por eviti blindion. Tamen neestis varmo en la koloraj sunoj, kaj subirinte ilin lategmento de la kaleo forildis multajn el la akrajradioj tiel ke la knabo kaj la knabino denove povis


34/266


28

malfermi siajn okulojn.Ni nepre iam atingos la fundon, komentis Zeb,profunde emante. Ni ne povos faladi por iam,sciu.

Kompreneble ke ne, diris Doroteo. Ni estas ieen la centro de la tero, kaj plejverajne ni atingos laalian flankon post nelonge. Sed i ja estas granda

kaverno, u ne?Grandega! respondis la knabo.Ni balda trafos ion, anoncis la evalo.

Adinte tion amba etendis sian kapon trans laflankon de la kaleo kaj malsupren rigardis. Jes;grundo ja trovias sub ili; kaj ne tre for. Sed ili flosastre, tre malrapidetiom malrapide ke ne plu eblisnomi tion falokaj la infanoj havis pli ol sufie datempo por kuraii kaj irkarigardi.

Ili vidis pejzaojn kun montoj kaj ebenaoj, lagojkaj riveroj, tre similaj al tiuj sur la surfaco de la tero;sed la tuta sceno estis belege kolorigata de lamultekoloraj lumoj de la ses sunoj. Jen kaj jen estis

grupoj de domoj kiuj ajne konstruiis el klara vitro,ar ili tiom brilis.Mi certas ke ne estas danero, diris Doroteo, per

sobra voo. Ni tiom malrapide falas ke ni ne povosest i frakasataj kiam ni suter ios, kaj i t iu


35/266

La Vitra Urbo

29

proksimianta lando estas tre belaspekta.Sed ni neniam reiros hejmen! deklaris Zeb, kunforta emo.

Ho, mi ne certas pri tio, respondis la knabino.Sed ni ne enu nin pri tiaoj, Zeb; uste nun ni nepovas helpi nin, sciu, kaj oni iam diras al mi ke estasstulte alvoki problemojn.

La knabo silentiis, ar li ne sciis respondi al tiomsencoplena parolo, kaj balda amba estis okupatajper rigardado al la strangaj scenoj etenditaj anta ili.Laaspekte ili falas rekte en la centron de granda urbokiu havas multajn altajn konstruaojn kun vitrajkupoloj kaj akrepintaj spajroj. La spajroj estis kvazagrandaj lancopintoj, kaj se ili falus sur spajron ilisendube grave vundius.

La evalo Jajo anka vidis la spajrojn, kaj liajoreloj stariis rekte pro timo, kaj al Doroteo kaj Zebmankis spiro pro timatendo. Sed ne; ili flosis agrablesur laran, platan tegmenton, kaj finfine haltis.

Kiam Jajo sentis ion firman sub siaj piedoj la

kruroj de la kompatinda besto tiom tremis ke liapena povis stari; sed Zeb tuj saltis el la kaleo surla tegmenton, kaj li tiom mallertis kaj rapidis ke lipiedfrapis la birdokaon de Doroteo; i ruliis sur lategmenton tiel ke la planko malfiksiis. Tuj rueta


36/266


30

katido rampis el la renversita kao, sidiis sur la vitrategmento, kaj oscedis kaj palpebrumis per siaj rondajokuloj.

Ho, diris Doroteo. Jen Hereka.Mi neniam antae vidis ruetan katon, diris Zeb.Hereka ne estas rueta; i estas blanka. La

stranga lumo kolorigas in.

Kie estas mia lakto? demandis la katido, suprenrigardante en la vizaon de Doroteo. Mi preskamortas pro malsato.

Ho, Hereka! u vi scias paroli?Paroli? u mi parolas? Mirige, mi kredas ke jes.

Estas vere strange, diris la katido.Estas tute maluste, diris Zeb, serioze. Bestoj ne

kapablas paroli. Sed e maljuna Jajo paroladas ekdenia akcidento.

Al mi tute ne ajnas maluste, komentis Jajo, persiaj grumblaj tonoj. Almena, tio ne estas tiommalusta kiom aliaj eventoj. Nun kio okazos al ni?

Mi ne scias, respondis la knabo, miroplene

irkarigardante.La domoj de la urbo konsistis tute el vitro, tiomklara kaj travidebla ke oni povis trarigardi la murojntiel facile kiel fenestron. Doroteo vidis, sub lategmento sur kiu i staras, plurajn ambrojn uzatajn


37/266

La Vitra Urbo

31

kiel ripozoambrojn, kaj e kredis povi vidi plurajnkuriozajn formojn kunkuantajn en la anguloj de tiujambroj.

Pro frakasio estis granda truo en la tegmento apudili, kaj vitreroj diskuis iudirekte. Proksima spajroestis rompita kaj la fragmentoj kuis kiel montetoapud i. Aliaj konstruaoj estis diversloke fenditaj a

iliaj anguloj estis rompitaj; sed evidente ili iam estistre belaj, anta ol tiuj akcidentoj detruis ilianperfektecon. La ielarkaj koloroj de la sunoj trafis lavitran urbon agrable kaj donis al la konstruaojmultajn delikatajn kaj aniantajn kolortonojn kiujnvidi estis tre plezurige.

Sed neniu sono interrompis la silenton ekde laalveno de la fremduloj, krom iliaj propraj vooj. Ilikomencis demandi al si u neniu loas en i tiu belegaurbo de la interna mondo.

Subite viro troviis en truo en la tegmento apud tiusur kiu ili staras kaj pais al klara videbleco. Li ne estistre granda persono, sed bonforma kaj li havis belan

vizaontrankvila kaj serena kiel la vizao dealtkvalita portreto. Lia vestaro stree sekvis liajnkonturojn kaj li estis belege vestita per brilantaj tonojde verdo, kiuj variis la la variado de la sunradioj sedne ricevis sian tutan koloron el la sunaj radioj.


38/266


32

La viro jam faris unu a du paojn sur la vitrategmento anta ol rimarki la eeston de la fremduloj;sed tiam li abrupte haltis. Estis esprimo nek de timonek de surprizo sur lia trankvila vizao, sed certe likaj miris kaj timis; ar post kiam liaj okuloj rigardisla mallertan formon de la evalo dum momento lirapide maris al la plej malproksima rando de la

tegmento, kun sia kapo turnita por transultre rigardila strangan beston.Atentu! kriis Doroteo, kiu rimarkis ke tiu bela

viro ne rigardas al kie li paas; atentu, vi falos!Sed li tute ne atentis ian averton. Li atingis la

randon de la alta tegmento, antaenmetis unu piedonen la aeron, kaj maris sur la liberan spacon tiomtrankvile kiom se li estus sur firma tero.

La knabino, tre surprizita, kuris por klini sin transla randon de la tegmento, kaj vidis la viron maradirapide tra la aero direkte al la tero. Balda li atingisla straton kaj malaperis tra vitra pordejo en unu el lavitraj konstruaoj.

Vere strange! i late diris, dum i profundeenspiris.Jes; sed tre plezurige, malgra la strangeco,

komentis la malgranda voo de la katido, kaj Doroteoturninte sin trovis sian malgrandan dorlotbeston


39/266

La Vitra Urbo

33

maranta en la aero preska metron for de la randode la tegmento.Revenu, Hereka! i vokis, alarmite, nepre vi

mortos.Mi havas na vivojn, diris la katido, ronronante

nelate dum i cirkle promenadis kaj post tio revenisal la tegmento; sed mi ne povus perdi e unu el ili

per falo en i tiu lando, ar vere mi ne povus sukcesefali e se mi volus.u la aero subtenas vian pezon? demandis la

knabino.Kompreneble; u vi ne vidas? kaj denove la

katido vagis en la aeron kaj retren al la rando de lategmento.

Estas mirinde! diris Doroteo.Eble ni lasu Herekan malsupreniri al la strato

por trovi iun kiu helpos nin, proponis Zeb, kiu e plimiregis ol Doroteo pro tiuj strangaj eventoj.

Eble ni mem povos mari sur la aero, respondisla knabino.

Zeb retrentiris sin tremante.Mi ne kuraus provi, li diris.Eble Jajo provos, darigis Doroteo, rigardante la

evalon.Kaj eble ne! respondis Jajo. Mi tiom faladis tra


40/266


34

la aero por nun esti kontenta sur i tiu tegmento.Sed ni ne falis sur la tegmenton, diris la knabino;kiam ni atingis in ni flosadis tre malrapide, kaj mipreska certas ke ni povos suben flosi al la strato sendamao. Hereka bone maras sur la aero.

Hereka pezas nur kelkcent gramojn, respondisla evalo, per senrespekta voo, kaj mi pezas multcent

mil.Vi ne pezas kiom vi bezonas, Jajo, komentis laknabino, skuante sian kapon dum i rigardis la beston.Vi estas ege maldika.

Ho, nu; mi estas maljuna, diris la evalo,pendigante sian kapon malfelie, kaj mi spertismultajn agrenojn dum mia vivo, etulo. Dum tremultaj jaroj mi tiradis publikan fiakron en ikago, kajtio maldikigus iun ajn.

Li manas sufie por dikii, mi certas, diris laknabo, seriozatone.

u? u vi memoras min mani hodia?grumblis Jajo, kvaza malaprobante la diron de Zeb.

Neniu el ni manis, diris la knabo; kaj dum itia danero estas stulte diskuti manadon.Nenio povas esti pli danera ol manko de mano,

deklaris la evalo, snufante pro la riproo farita de liajuna mastro; kaj uste nun neniu scias u ekzistas


41/266

VENU, JAJO! ESTAS SENDANERE.


42/266


43/266

La Vitra Urbo

37

aveno en i tiu stranga lando. Se jes, verajne i estasvitra aveno!Ho, ne! krietis Doroteo. Mi vidas multajn

belaspektajn ardenojn kaj kampojn sube, e la randode i tiu urbo. Sed mi volegas trovi rimedon por atingila teron.

Kial ne suben mari? demandis Hereka. Mi

egale malsatas kiel la evalo, kaj mi volas mian lakton.u vi volas kunprovi, Zeb? demandis la knabino,sin turninte al sia kompano.

Zeb hezitis. Li ankora estis blankvizaa kajtimoplena, ar tiu terura aventuro malkvietigis lin kajnervozigis kaj agrenis lin. Sed li ne volis ke laknabineto kredu lin malkuraa, do li pais malrapideantaen al la rando de la tegmento.

Doroteo etendis al li manon kaj Zeb antaenetendis unu piedon kaj lasis in en la aero iom transla rando de la tegmento. i ajnis sufie firma porsurtretado, do li kuraiis kaj antaen movis la alianpiedon. Doroteo sekvis lin, tenante lian manon, kaj

balda amba maradis tra la aero, kaj la katidopetoladis apud ili.Venu, Jajo! vokis la knabo. Estas sendanere.Jajo rampis al la rando de la tegmento por

transrigardi, kaj estante saa evalo kaj tre sperta, li


44/266


38

decidis ke li povas iri kien iras la aliaj. Do, snufantekaj henante kaj skuetante sian mallongan voston litrotis de la tegmento en la aeron kaj tuj komencis flosisuben al la strato. Lia granda pezo faligis lin pli rapideol maris la infanoj, kaj li pasis ilin suben irante; sedkiam li atingis la vitran pavimon li tiom leere suriiske li tute ne sentis okon.

Nu, nu! diris Doroteo, forte enspirante. Kiastranga lando, ja vere!Homoj komencis veni tra la vitraj pordoj por rigardi

la novulojn, kaj balda granda nombro kuniis. Inter iliestis viroj kaj virinoj, sed neniu infano, kaj iu personoestis belforma kaj alloge vestita kaj havis mirinde belanvizaon. Ne troviis malbelulo en la tuta grupego, sedal Doroteo ne multe plais la aspekto de la homoj ariliaj vizaoj ne estis pli esprimpovaj ol la vizaoj depupoj. Ili nek ridetis nek sulkis la frunton, nek montristimon nek surprizon nek scivolemon nek amikecon. Ilinur rigardadis la fremdulojn, efe Jajon kaj Herekan,ar ili neniam antae vidis evalon a katon kaj la

infanoj la siaj eksteraoj similis al ili mem.Balda viro portanta brilantan stelon en la nigrahararo tuj super lia frunto aniis al la grupo. Li ajnisatoritatulo, ar la aliaj retrentiris sin por doni al lilokon. Direktinte siajn trankvilajn okulojn unue al la


45/266

La Vitra Urbo

39

bestoj kaj poste al la infanoj li diris al Zeb, kiu estisiomete pli alta ol Doroteo:Diru, entrudinto, u vi kazis la Pluvon de

tonoj?Dum momento la knabo ne sciis kion la demando

celas. Sed poste li memoris la tonojn kiuj falis kunili kaj pasis ilin longe anta ol ili atingis i tiun lokon,

kaj li respondis:Ne, sinjoro; ni nenion kazis. in kazis latertremo.

La viro kun la stelo staris senmove dum kelkatempo pripensante tiun parolon. Poste li demandis:

Kio estas tertremo?Mi ne scias, diris Zeb, ankora konfuzita. Sed

Doroteo, rimarkante lian perplekson, respondis:Skuio de la tero. En i tiu tertremo granda fendo

malfermiis, kaj ni trafalisevalo, kaleo, iokaj latonoj liberiis kaj falis kun ni.

La viro kun la stelo rigardis in per siaj trankvilaj,senesprimaj okuloj.

La Pluvo de tonoj multe damais nian urbon, lidiris; kaj ni kulpigos vin, se vi ne povos pruvisenkulpecon.

Kiel ni faru tion? demandis la knabino.Mi ne povas diri. Estas via tasko, ne mia. Vi devos


46/266


40

iri al la Domo de la Magiisto, kiu rapide konstatos laveron.Kie estas la Domo de la Magiisto? la knabino

demandis.Mi kondukos vin. Venu!Li turnis sin kaj maris la la strato, kaj post

momento da hezito Doroteo prenis Herekan en siajn

brakojn kaj grimpis en la kaleon. La knabo sidiisapud in kaj diris: Ek, Jajo.Dum la evalo trotadis, tirante la kaleon, la homoj

de la vitra urbo faris spacon por ili kaj procesiis postili. Malrapide ili moviis la unu strato kaj la alia,turnante sin tien kaj tien, is ili atingis malplenanplacon en kies mezo estis granda vitra palaco kuncentra kupolo kaj kvar altaj spajroj sur iu angulo.


47/266

41

A pordejo de la vitra palaco estis sufielara por la eniro de la evalo kaj lakaleo, do Zeb oforis rekte tra i kaj lainfanoj trovis sin en alta salono kiu estistre bela. La popolo tuj sekvis kaj formiscirklon irka la flankoj de la vasta halo,lasante la evalon kaj kaleon kaj la vironkun la stelo okupi la centron de la halo.

Venu al ni, ho Gig! vokis la viro,per lata voo.

Tuj nubo de fumo aperis kaj ruliistrans la plankon, poste i malrapideetendiis kaj supreniris en la kupolon,

malkovrante strangan personon sidantan sur vitratrono tuj anta la nazo de Jajo. Lia formo estis tute


48/266


42

simila al tiu de la aliaj loantoj de i tiu lando kaj liajvestoj diferencis de iliaj nur per sia helega flava koloro.Sed li tute ne havis harojn, kaj sur liaj kapo kaj vizaokaj sur la dorso de liaj manoj kreskis akraj dornoj kiajtiuj sur la branoj de rozarbustoj. E estis dorno surla pinto de lia nazo kaj li aspektis tiom komika keDoroteo ridis kiam i vidis lin.

La Magiisto, adinte la ridon, rigardis laknabineton per malvarmaj, kruelaj okuloj, kaj liarigardo seriozigis in jam tuj.

Kial vi adacis trudi vin, malbonvenajn, en laizolan landon de la Mangabuoj? li demandissevertone.

ar ni ne povis eviti tion, diris Doroteo.Kial vi fie kaj defie sendis la Pluvon de tonoj por

fendi kaj rompi niajn domojn? li pludiris.Ni ne sendis in, deklaris la knabino.Pruvu tion! kriis la Magiisto.Ne necesas ke ni pruvu, respondis Doroteo,

indigne. Se vi estus inteligenta vi scius ke kazis tion

la tertremo.Ni scias nur ke hiera trafis nin Pluvo de tonoj,kiu multe damais kaj vundis kelkajn niajn loantojn.Hodia okazis plia Pluvo de tonoj, kaj nelonge posttio vi venis inter nin.


49/266

La Alveno de la Soristo

43

Rilate al tio, diris la viro kun la stelo, rigardanterigide la Magiiston, vi diris al ni hiera ke ne okazosdua Pluvo de tonoj. Sed i us okazis kaj estis e plidetrua ol la unua. Kiel valoras via sorado se i nepovas prave informi nin?

Mia sorado ja prave informas! deklaris ladornkovrita viro. Mi diris ke okazos nur unusola

Pluvo de tonoj. La dua estis Pluvo de Homoj-kaj-evalo-kaj-aro. Kaj kelkaj tonoj akompanis ilin.u okazos pli da Pluvoj? demandis la viro kun

la stelo.Ne, mia Princo.Nek tonoj nek homoj?Ne, mia Princo.u vi estas certa?Tute certa, mia Princo. Mia sorado certigas min.uste tiam viro kuris en la halon kaj parolis al la

Princo farinte malaltan riverencon.Pli da mirindaoj en la aero, Moto, diris li.Tuj la Princo kaj lia tuta popolo gregis el la halo

en la straton, por vidi kio okazos. Doroteo kaj Zebsaltis el la kaleo kaj kure sekvis ilin, sed la Magiistorestis trankvila sur sia trono.Alte en la aero estis objekto simila al balono. i ne

estis tiom alta kiel la brilanta stelo de la ses koloraj


50/266


44

sunoj, sed i subeniris malrapide tra la aerotiommalrapide ke unue i apena ajnis movii.La homamaso staris senmove kaj atendis. Nenion

alian ili povis fari, ar foriri kaj forlasi tiun stranganvidaon estus neeble; nek ili povus iel rapidigi ianfalon. La terinfanoj estis nerimarkataj, ar ili estispreska same altaj kiel tipaj Mangabuoj, kaj la evalo

restis en la Domo de la Magiisto, kun Herekadormanta sur la benko de la kaleo.Iom post iom la balono kreskis, kio pruvis ke i

surgrundias sur la Landon de la Mangabuoj.Doroteon surprizis trovi kiom pacienca estas lapopolo, ar ia propra koreto batadis rapide proekscitio. Balono signifis por i novan veninton de lasurfaco de la tero, kaj i esperis ke la veninto estospersono kapabla helpi in kaj Zebon kontra iliajproblemoj.

Post horo la balono estis sufie proksima por ke ipovu vidi korbon pendantan de i; post du horoj ipovis vidi kapon rigardantan trans la flankon de la

korbo; post tri horoj la granda balono malrapidesubiis sur la grandan placon sur kiu ili staris kajhaltis sur la vitra pavimo.

Malgranda viro saltis el la korbo, deprenis sianapelon, kaj riverencis tre gracie al la aro da


51/266


45

Mangabuoj irka li. Li estis tre maljuna vireto, kajlia kapo estis longa kaj tute kalva.Nu, kriis Doroteo, mire, jen Oz!La vireto rigardis in kaj ajnis tiom surprizita kiom

i mem. Sed li ridetis kaj riverencis respondante:Jes, kara; mi estas Oz, la Granda kaj Terura. He?

Kaj vi estas malgranda Doroteo, de Kansas. Mi bone

memoras vin.Kiu estas? flustris Zeb al la knabino.La mirinda Soristo de Oz. u vi ne adis pri li?uste tiam la viro kun la stelo venis kaj staris anta

la Soristo.Sinjoro, diris li, kial vi estas i tie, en la Lando

de la Mangabuoj?Mi ne sciis kies lando i estas, mia filo, respondis

la alia, agrable ridetante; kaj, tute honeste, mi neintencis viziti vin kiam mi komencis. Mi loas sur latero, moto, kaj tio estas multe pli bona ol loi en i;sed hiera mi supreniris en balono, kaj kiam misubeniris mi falis en grandan fendon en la tero,

kazitan de tertremo. Mi jam ellasis tiom da gaso elmia balono ke mi ne povis relevii, kaj post kelkajminutoj la tero fermiis super mia kapo. Do mi plumalsupreniris is mi atingis i tiun lokon, kaj se vimontros al mi vojon por eliri, mi volonte foriros. Mi


52/266


46

bedaras eni vin; sed ne estis eviteble.La Princo atente askultis. Diris li:i tiu infano, kiu venis de la krusto de la tero,

kiel vi, nomis vin Soristo. u Soristo ne estas iomsimila al Magiisto?

E pli bona, respondis Oz, rapide. Unu Soristovaloras tri Magiistojn.

Ha, vi pruvos tion, diris la Princo. Ni, laMangabuoj, havas, nuntempe, unu el la plej mirindajMagiistoj kiuj iam plukiis de arbusto; sed li fojeeraras. u vi foje eraras?

Neniam! deklaris la Soristo, adace.Ho, Oz! diris Doroteo; vi multe eraris kiam vi

estis en la eksterordinara Lando Oz.Absurdao! diris la vireto, ruiantekvankam

uste tiam radio de viola sunlumo lumigis lian rondanvizaon.

Venu kun mi, diris la Princo al li. Mi volas kevi renkontu nian Magiiston.Al la Soristo ne plais tiu invito, sed li ne povis

rifuzi in. Do li sekvis la Princon en la grandankupolhavan halon, kaj Doroteo kaj Zeb sekvis ilin, kajla grego da homoj anka eniris.

Jen la dorna Magiisto sidanta sur sia mota seo, kajkiam la Soristo vidis lin li komencis ridi, iom komike.


53/266


47

Kia absurdaspekta ulo! li diris.Eble li aspektas absurda, diris la Princo, per siatrankvila voo; sed li estas bonega Magiisto. enasmin nur ke li tiom ofte eraras.

Mi neniam eraras. respondis la Magiisto.Anta nur nelonge vi diris al mi ke ne plu okazos

Pluvo de tonoj nek de Homoj, diris la Princo.

Nu, kio eraras?Jen nova persono veninta el la aero, kio pruvas kevi eraris.

Unu persono ne estas homoj, diris la Magiisto.Se du venus el la ielo vi eble pravus dirante ke mieraris; sed se neniu alia aperos, mi insistos ke mipravis.

Vere lerte, diris la Soristo, jesante per sia kapokvaza plaite. Min ojigas trovi arlatanojn internede la tero, same kiel sur ia surfaco. u iam vi laborisen cirko, frato?

Ne, diris la Magiisto.Vi profite aniu al cirko, deklaris la vireto serioze.

Mi estas ano de la Grandaj Kunigitaj Spektakloj deBailum & Barneytri ringoj en unu tendo kajmenaerio e la flanko. Tre bona grupo, mi certigas alvi.

Kion vi faras? demandis la Magiisto.


54/266


48

Mi supreniras en balono, kutime, por logirigardontojn al la cirko. Sed us okazis al mi malbonasperto: mi malsuprenvenis el la ielo, maltrafis lasolidan teron, kaj surgrundiis pli malalte ol miintencis. Sed ne gravas. Ne iu homo havas oportunonvidi vian Landon de la Gabazuoj.

Mangabuoj, diris la Magiisto, korektante lin. Se

vi estas Soristo vi devus kapabli uste nomi onin.Ho, mi estas Soristo; ne dubu pri tio. Tiel bonaSoristo kiel vi estas Magiisto.

Mi ankora ne scias tion, diris la alia.Se vi povos pruvi ke vi estas pli bona, diris la

Princo al la vireto, mi faros vin efsoristo de i tiuregno. Alie

Kio okazos alie? demandis la Soristo.Mi malebligos vian pluan vivadon, kaj mi

malpermesos ke oni plantu vin, respondis la Princo.Tio ne ajnas vere plaa, diris la vireto, rigardante

la stelhavanton maltrankvile. Sed ne gravas. Misuperos Pikulaon, facile.

Mi nomias Gig, diris la Magiisto, turnantesiajn senkompatajn, kruelajn okulojn al sia rivalo.Imitu la magion kiun mi faros.

Li skuetis dornan manon kaj tuj adiis la tintadode sonoriletoj ludantaj dolan muzikon. Tamen, ne


55/266


56/266


50

apelon; vidiis malgranda blanka porketo ne pligranda ol muso, kiu komencis irkakuradi tien kajtien kaj mueti kaj krieti per akra voeto.

La popolo rigardis intense, ar ili anta tiamneniam vidis porkon, nek grandan nek malgrandan.La Soristo etendis siajn manojn, kaptis la besteton,kaj tenante ian kapon per dikfingro kaj ordinara

fingro kaj ian voston per la alia dikfingro kajordinara fingro, li disiris in, kaj tuj iu el la dupartoj fariis tuta, aparta porketo.

La metis unu el ili sur la plankon, tiel ke i povisirkakuradi, kaj disiris la alian, tiel ke estis triporketoj; kaj ankora unu el tiuj estis disirita, tiel keestis kvar porketoj. La Soristo plu faris tion is naporketoj kuradis anta liaj piedoj, krietante kajmuetante tre komike.

Nun, diris la Soristo de Oz, kreinte ion elnenio, mi refaros nenion el io.

Dirinte tion li kaptis du porketojn kaj kunpuis ilin,tiel ke ili fariis nur unu. Post tio li kaptis alian

porketon kaj puis in en la unuan, kaj i malaperis.Simile, unu post la alia, la na porketoj estiskunpuitaj is restis nur unu besteto. Tiun la Soristometis sub sian apelon kaj mistike signis super i.Kiam li deprenis sian apelon, la lasta porketo estis


57/266


51

tute malaperinta.La vireto riverencis al la silenta grego kiu rigardislin, kaj post tio la Princo diris, per sia malvarma,trankvila voo:

Vi vere estas mirinda Soristo, kaj via potencoestas pli granda ol tiu de mia Magiisto.

Li ne longe restos mirinda Soristo, komentis

Gig.Kial ne? demandis la Soristo.ar mi esigos vian spiradon, estis la respondo.

Mi rimarkas ke vi estas kurioze konstruita, kaj ke sevi ne spiras vi ne povas vivi.

La vireto ajnis maltrankvila.Kiom da tempo vi bezonos por esigi mian

spiradon? li demandis.irka kvin minutojn. Mi komencos nun. Zorge

rigardu min.Li komencis fari strangajn signojn kaj gestojn al la

Soristo; sed la vireto ne longe rigardis lin. Anstatae,li tiris ledan ujon el sia poo kaj prenis el i plurajn

akrajn tranilojn, kiujn li kunigis, unu post la alia, isili fariis longa glavo. Li almetis tenilon, sed jamspirado estis tre malfacila por li, ar la soro de laMagiisto komencis efiki.

Do la Soristo ne perdis pli da tempo, sed saltante


58/266


52

antaen li levis la akran tranilon, svingis in unu-dufoje irka sian kapon, kaj forte tranis per bato kiudividis la korpon de la Magiisto en precize du egalajnpartojn.

Doroteo kriis kaj kredis ke i vidos fiaan rezulton;sed dum la du partoj de la Magiisto aparte falis sur laplankon i vidis ke en li tute ne estas ostoj a sango,

kaj ke la tranita parto de li aspektas tre simila albrasiko a terpomo.Li estas vegetala! kriis la Soristo, miroplene.Kompreneble, diris la Princo. iu estas vegetala,

en i tiu lando. u vi ne estas anka vegetala?Ne, respondis la Soristo. iuj homoj sur la

surfaco de la tero estas viandaj. u via Magiistomortos?

Certe, sinjoro. Li jam mortis, kaj li velkos trerapide. Do ni devos planti lin tuj, por ke aliajMagiistoj kresku sur lia arbusto, pludiris la Princo.

Kion signifas tio? demandis la Soristeto, trekonfuzite.

Se vi akompanos min al niaj publikaj ardenoj,respondis la Princo, mi klarigos al multe pli facile oli tie la misterojn de nia Vegetala Regno.


59/266

LA SORISTO TRANIS LA MAGIISTON EN DU PARTOJN.


60/266


61/266

55

NTA ol akompani lin, la Soristo viisla malsekon de sia glavo kaj dispecigis inkaj remetis la pecojn en la ledan ujon.Post tio, la viro kun la stelo ordonis kekelkaj el la popolo portu la du partojn dela Magiisto al la publikaj ardenoj.

Jajo eklevis siajn orelojn kiam li adiske ili iros al la ardenoj, kaj volisakompani ilin, kredante ke eble li trovosion tagan por mano; do Zeb mallevis lakovrilan tegmenton de la kaleo kaj invitis

la Soriston kunveturi. La benko estis pliol sufie granda por la malgranda viretokaj la du infanoj, kaj kiam Jajo komencis

forpai el la halo la katido saltis sur lian dorson kajsidis tie tute kontente.


62/266


56

Do la procesio moviis tra la stratoj, unuaj estis laportantoj de la Magiisto, sekvis la Princo, post li estisJajo tiranta la kaleon en kiu estis la fremduloj, kajlasta estis la grego da homoj sen koroj kiuj nek povisrideti nek sulki la frunton.

En la vitra urbo estis pluraj tre bonaj stratoj, ar tremultaj personoj lois en tiu urbo; sed trairinte ilin la

procesio atingis laran ebenaon kovritan per ardenojkaj akvumatan de multaj belaj riveretoj kiuj trafluisin. Padoj trairis la ardenojn, kaj trans kelkajnriveretojn kondukis ornamaj vitraj pontoj.

Doroteo kaj Zeb nun eliris la kaleon kaj marisapud la Princo, por pli bone vidi kaj ekzameni laflorojn kaj plantojn.

Kiu konstruis la belajn pontojn? demandis laknabineto.

Neniu konstruis ilin, respondis la viro kun lastelo. Ili kreskas.

Kurioze, diris i. u anka kreskis la vitrajdomoj en via urbo?

Kompreneble, li respondis. Sed necesis multajjaroj por ke ili kresku tiom grandaj kaj belaj kiel nun.Tial ni tiom koleras pro la Pluvo de tonoj venintapor rompi niajn turojn kaj fendi niajn tegmentojn.

u vi ne povas ripari ilin? i demandis.


63/266

La Vegetala Regno

57

Ne; sed ili perkreske rebonios, post iom datempo, kaj ni devos atendi tion.Ili unue trairis multajn belajn florardenojn, kiuj

kreskis plejproksime al la urbo; sed Doroteo apenapovis rekoni kiaspecaj floroj kreskas, ar la kolorojkonstante aniis pro la aniantaj lumoj de la sessunoj. Floro estis palrua dum unu sekundo, blanka

dum la sekva, kaj poste blua a flava; kaj estis samekiam ili atingis la plantojn, kiuj havis larajn foliojnkaj kreskis tre proksime al la tero.

Kiam ili pais sur herba kampo Jajo tuj malsuprenetendis sian kapon kaj komencis mordeti.

Bela lando, u, li gumblis, kie respektinda evalodevas mani ruetan herbon!

Violan, diris la Soristo, kiu estis en la kaleo.Nun i estas blua, plendis la evalo. Efektive, mi

manas ielarkaspektan herbaron.Kia estas la gusto? demandis la Soristo.Efektive tute ne malbona, diris Jajo. Se ili

donos al mi multon, mi ne plendos pro ia koloro.

La grupo jam atingis use plugitan kampon, kaj laPrinco diris al Doroteo:Jen kie ni plantas.Pluraj Mangabuoj antaenvenis kun vitraj spadoj

kaj fosis truon en la tero. Post tio ili enmetis la du


64/266


58

partojn de la Magiisto kaj kovris lin. Kaj post tio aliajpersonoj alportis akvon de rivereto kaj akvumetis lateron.

Li ermos tre balda, diris la Princo, kajkreskinte farios granda arbusto, de kiu ni iam povospluki plurajn tre bonajn magiistojn.

u via tuta popolo kreskas sur arbustoj?

demandis la knabo.Certe, estis la respondo. u la tuta popolo nekreskas sur arbustoj en la loko el kie vi venis, sur laekstero de la tero?

Mi neniam vidis ion tian.Vere strange! Sed se vi akompanos min al unu el

niaj popolardenoj mi montros al vi kiel ni kreskas enla Lando de la Mangabuoj.

Evidentiis ke tiuj stranguloj, kvankam ili povismari tra la aero tute facile, kutime moviis sur la terola la ordinara maniero. Ne estis tuparoj en iliajdomoj, ar ili ne bezonis tupojn, sed sur ebenao ilikutime maris same kiel ni.

La grupeto de fremduloj nun sekvis la Princontrans ankora kelkajn vitrajn pontojn kaj la plurajpadoj is ili atingis ardenon irkaitan de alta heo.Jajo rifuzis foriri el la kampo de herbaro, kie lifervore manadis; do la Soristo grimpis el la kaleo


65/266

La Vegetala Regno

59

kaj akompanis Zebon kaj Doroteon, kaj la katidosekvis entile iliajn kalkanumojn.Trans la heo ili trovis multajn vicojn de grandaj

kaj belaj plantoj kun laraj folioj kurbiantaj is lapintoj preska atingis la teron. En la centro de iuplanto kreskis delikate vestita Mangabuo, ar la vestojde tiuj uloj kreskis sur ili kaj estis parto de iliaj korpoj.

La kreskantaj Mangabuoj estis iadimensiaj, de laburono kiu us fariis eta bebo is la plenkreska kajpreska matura viro a virino. Sur kelkaj arbustojvideblis oso, burono, bebo, duone kreskinta personokaj matura; sed e tiuj kiuj estis pretaj por plukii estissenmovaj kaj si lentaj , kvaza senvivaj . Tiokomprenigis Doroteon pri kial i trovis neniujninfanojn inter la Mangabuoj, kion is nun i tute nepovis klarigi al si.

Niaj homoj akiras sian veran vivon nur kiam iliforlasas la arbustojn, diris la Princo. Rimarku ke iuestas konektita al sia planto e la plandumoj, kaj kiamili estis plene maturaj estas facile apartigi ilin de la

tigoj kaj tuj ili ekkapablas movii kaj paroli. Du dumilia kreskado oni ne povas diri ke ili vere vivas, kaj onidevas pluki ilin por ke ili fariu bonaj civitanoj.

Kiom da jaroj oni vivas, post la plukio?demandis Doroteo.


66/266


60

Dependas de kiom atente ni prizorgas nin, lirespondis. Se ni restas malvarmetaj kaj malseketaj,kaj ne akcidentas, ni ofte vivas kvin jarojn. Mi plukiisanta pli ol ses jaroj, sed nia familio estas fama prosia nekutime longa vivperiodo.

u vi manas? demandis la knabo.Manas! Neniel. Niaj korpoj estas tute solidaj, kaj

ne bezonas mani, ne pli ol bezonas terpomo.Sed terpomoj kelkfoje prosas, diris Zeb.Anka ni, kelkfoje, respondis la Princo; sed oni

opinias tion granda misfortuno, ar oni devas tujplanti nin.

Kie vi kreskis? demandis la Soristo.Mi montros al vi, estis la respondo. i tien, mi

petas.Li kondukis ilin en alian pli malgrandan hean

rondon, kie kresis unu granda kaj bela arbusto.i tiu, diris li, estas la Rea Arbusto de la

Mangabuoj. iuj niaj Princoj kaj Regantoj kreskas suri tiu unika arbusto ekde la fono de la tempo.

Ili staris anta i dum silenta admirado. Sur lacentra tigo staris preta la figuro de knabino tiom belegeformita kaj kolorita kaj kun tiom gracia esprimo en siajdelikataj konturoj ke Doroteo kredis ke i neniam vidistiom dolan kaj allogan ulon dum sia tuta vivo. La robo


67/266

La Vegetala Regno

61

de la knabino estis mola kiel sateno kaj abundaj,delikataj puntaspektaj linioj ornamis la bruston kajmanikojn. ia hato estis fajna kaj glata kiel poluritaeburo, kaj ia sinteno esprimis kaj dignon kaj gracion.

Kiu estas? demandis la Soristo, scivoleme.La Princo is nun rigardadis fikse la knabinon sur

la arbusto. Nun li respondis, kaj estis nuanco de

maltrankvileco en liaj malvarmaj tonoj:i estas la Registo kiu sekvos min, ar i estas ReaPrincino. Kiam i farios tute matura mi devos cedi lasuverenecon de la Mangabuoj al i.

u i ne estas jam tute matura? demandisDoroteo.

Li hezitis.Ne tute, diris li, finfine. Nur post pluraj tagoj i

bezonos plukii, almena tiel mi taksas la aferon. Mitute ne fervoras cedi mian oficon kaj plantii, certupri tio.

Verajne ne, deklaris la Soristo, per kapgestoindikante sian komprenon.

Jen unu el la plej malagrablaj partoj de niajvegetalaj vivoj, pludiris la Princo, emante, ke dumni estas tute plejkapablaj ni devas cedi al aliaj, kajkovrii en la tero por prosi kaj kreski kaj naski aliajnhomojn.


68/266


62

Mi certas ke la Princino estas preta por plukio,asertis Doroteo, dum i atente rigardis la belanknabinon sur la arbusto. i jam estas plej perfekta.

Ne gravas, respondis la Princo, tre rapide, ipovos atendi ankora kelkajn tagojn, kaj estas plejbone ke mi mem regu por ke mi povu tage malestigivin, fremdulojn kiuj venis neinvitite al nia lando kaj

estas tuj priagendaj.Kiel vi pritraktos nin? demandis Zeb.Pri tio mi ankora ne plene decidis, estis la

respondo. Mi kredas ke mi darigos i tiun Soristonis nova Magiisto estos preta, ar li ajnas tre lerta kajeble estos utila por ni. Sed vi aliaj estas iel detruendaj,kaj ne eblos planti vin, ar mi ne volas ke evaloj kajkatoj kaj viandaj personoj kresku tra la tuta lando.

Ne enu vin, diris Doroteo. Mi certas ke ni nekreskus sub la tero.

Sed kial detrui miajn amikojn? demandis lamalgranda Soristo. Kial ne lasi ilin vivi?

Ne decas ke ili estu i tie, respondis la Princo.

Ili tute ne rajtas esti interne de la tero.Ni ne petis veni i tien; ni falis, diris Doroteo.Tio ne senkulpigas vin, deklaris la Princo,

malvarmatone.La infanoj rigardis unu la alian perplekse, kaj la


69/266

La Vegetala Regno

63

Soristo emis. Hereka frotis sian vizaon per piedokaj diris per sia mallata, ronrona voo:Li ne bezonos detruimin, ar se mi ne balda

manos mi mortos pro malsato, kaj li ne plu bezonoseni sin pri mi.

Se li plantus vin, eble kreskus katarioj, proponisla Soristo.

Ho, Hereka! Eble ni povos trovi por vi kelkajnlaktariojn por ke vi manu, diris la knabo.Fu! minactonis la katido; mi ne tuus tiajn

aaojn!Vi ne bezonas lakton, Hereka, komencis

Doroteo; vi jam estas sufie kreskinta por mani ianajn nutraon.

Se kie i estas? diris Hereka.Anka mi malsatas, diris Zeb. Sed mi rimarkis

kelkajn fragojn kiuj kreskas en unu el la ardenoj, kajkelkajn melonojn aliloke. i tiuj homoj ne manastiaojn, do eble dum ni retreniros ili permesos ke nimanu ilin.

Ne gravas via malsato, interrompis la Princo.Post nur kelkaj minutoj mi ordonos ke vi detruiu,do vi ne bezonos detrui niajn belajn melonplantojnkaj berarbustojn. Sekvu min, mi petas, por renkontivian finon.


70/266

64

IUTEME la vortoj de la malvarma kajmalseka vegetala Princo ne tre komfortigis,kaj dum li parolis li turnis sin kaj foriris.La infanoj, malgajaj kaj malfeliaj, pretissekvi lin sed la Soristo delikate tuis laultron de Doroteo.

Atendu! li flustris.Kial? demandis la knabino.Ni pluku la Rean Princinon, diris la

Soristo. Mi certas ke i estas tute

matura, kaj tuj kiam i vivos i estos laReganto, kaj eble i traktos nin pli agrableol intencas tiu senkora Princo.

Jes! krietis Doroteo, fervore. Ni pluku in dum nihavas oportunon, anta ol la viro kun la stelo revenos.


71/266

Doroteo Plukas la Princinon

65

Do kune ili klinis sin super la grandan arbustonkaj iu el ili prenis unu manon de la bela Princino.Tiru! kriis Doroteo, kaj dum ili tiris la rea

damo klinis sin al ili kaj la tigo rompiis kaj apartiisde iaj piedoj. i tute ne estas multepeza, do laSoristo kaj Doroteo sukcesis delikate mallevi in alla tero.

La bela ulo tuj viis siajn okulojn per siaj manoj,ordigis vagintan harbuklon kiu estis misaranita, kajirkarigardinte la ardenon gracie riverencis al laeestantoj kaj diris, per dola sed unutona voo:

Mi multe dankas vin.Ni salutas vian Rean Moton! kriis la Soristo,

klinante sin kaj kisante ian manon.uste tiam la voo de la Princo adiis, li kriis ke

ili rapidu, kaj post momento li revenis, sekvate demultaj regatoj.

Tuj la Princino turniis por rigardi lin, kaj kiam lividis ke i estis plukita la Princo ekhaltis tremante.

Sinjoro, diris la Rea Damo, tre digne, vi forte

mistraktis min, kaj e plu mistraktus min se i tiujfremduloj ne savus min. Mi estis preta por plukiodum la tuta pasinta semajno, sed ar vi estis egoismakaj deziris darigi vian kontralean regadon, vi lasismin stari silente sur mia arbusto.


72/266


66

Mi ne sciis ke vi jam maturiis, respondis laPrinco, mallatavoe.Donu al mi la Stelon de Reeco! i ordonis.Malrapide li prenis la brilantan stelon de sia propra

brovo kaj metis in sur tiun de la Princino. La tutapopolo riverencis anta i, kaj la Princo turnis sin kajformaris sola. Kio okazis al li poste, niaj amikoj

neniam sciis.La Mangabua popolo nun aranis sin kielprocesion kaj maris direkte al la vitra urbo poreskorti la novan regantinon al ia palaco kaj porokazigi la ceremoniojn tagajn por la evento. Sedkvankam la procesia popolo maris sur la tero laPrincino maris en la aero tuj super iliaj kapoj, pormontri ke i estas supera kaj pli honorinda ol siajregatoj.

Neniu nun laajne atentis la fremdulojn, doDoroteo kaj Zeb kaj la Soristo lasis la grupon forpasikaj poste promenis solaj en la vegetalajn ardenojn. Iline seris transmari la pontojn trans la riveretojn, sed

kiam ili atingis rivereton ili pais alten kaj maris enla aero al la alia flanko. Por ili tio estis tre interesasperto, kaj Doroteo diris:

Kial ni povas tiom facile mari en la aero?Eble, respondis la Soristo, estas ar ni tiom


73/266


67

proksimas al la centro de la tero, kie la efiko de gravitoestas tre malgranda. Sed mi rimarkis ke multajkuriozaj eventoj okazas en felandoj.

u i tiu estas felando? demandis la knabo.Kompreneble jes, respondis Doroteo, senhezite.

Nur en felando estus vegtalaj homoj; kaj nur enfelando povus Hereka kaj Jajo paroli kiel ni.

Vere, diris Zeb, penseme.En la vegetalaj ardenoj ili trovis la fragojn kajmelonojn, kaj plurajn aliajn nekonatajn sedbongustegajn fruktojn, kiujn ili manis avide. Sed lakatido konstante postulis de ili lakton a viandon, kajfinomis la Soriston ar li ne povis per magio venigial i teleron da lakto.

Dum ili sidis sur la herbo rigardante Jajon, kiuankora okupadis sin per manado, Hereka diris:

Mi tute ne kredas ke vi estas Soristo!Vi pravas, respondis la vireto, vi plene pravas.

Plej uste parolante, mi devas agnoski ke mi ne estasSoristo, nur arlatano.

La Soristo de Oz estas arlatano jam de lakomenco, akordis Doroteo. Mi konas lin jam de trelonge.

Se estas tiel, diris la knabo, kiel li povis fari tiunmirigan trukon per la na porketoj?


74/266


68

Ne scias, diris Doroteo, sed certe estis trompo.Tute vere, deklaris la Soristo, kapjesante al i.Necesis trompi tiun malbelan Magiiston kaj laPrincon, kaj anka ilian stultan popolon; sed mivolonte agnoskas anta vi, miaj amikoj, ke ja estis nurtruko.

Sed mi vidis la porketojn per miaj propraj okuloj!

kriis Zeb.Anka mi, ronronis la katido.Jes ja, respondis la Soristo. Vi vidis ilin ar ili

ekzistas. Ili estas en mia interna poo nun. Sed kiammi disiris ilin kaj rekunmetis ilin, tio estis nurmantruko.

Ni vidu la porkojn, diris Hereka, fervore.La vireto zorge palpis en sia poo kaj eltiris la

porketojn, metante ilin sur la herbon, unu post laalia, kie ili irkakuradis kaj manetis la maldikajnfoliojn.

Anka ili malsatas, li diris.Ho, karaj bestetoj! kriis Doroteo, prenante kaj

karesante unu el ili.Atentu! diris la porketo, per krio, vi tropremasmin!

Nekredeble! murmuris la Soristo, rigardantesiajn bestetojn tre surprizite. Ili vere parolas!


75/266


69

Bonvolu, u mi rajtas mani porketon? demandisla katido, per pleda voo. Mi ege masatas.Nu, Hereka! diris Doroteo, riproe, kia kruela

demando! Estus fie mani tiujn karajn etulojn.Nepre jes! muetis alia porketo, rigardante la

katidon malkviete; katoj estas tre kruelaj.Mi ne estas kruela, respondis la katido, oscedante.

Nur malsata.Vi ne rajtas mani miajn porketojn, e se vi mortaspro malsato, deklaris la vireto, per tre severtona voo.Mi havas nenion alia per kio pruvi ke mi estassoristo.

Kiel ili fariis tiom etaj? demandis Doroteo. Mineniam antae vidis tiom etajn porkojn.

Ili venas de la Insulo Malgrand-Et, diris laSoristo, kie io estas malgranda ar i estasmalgranda insulo. ipisto portis ilin al Los Angeles kajmi pagis al li na cirkobiletojn por ili.

Sed kion mi manos? ploregis la katido, sidanteanta Doroteo kaj plede rigardante ian vizaon. Ne

estas bovinoj i tie, por doni lakton; nek musoj, neke lokustoj. Kaj se mi ne povos mani la porketojn,kial ne tuj plantu min por kreskigi katenojn?

Mi kredas, diris la Soristo, ke estas fioj en itiuj riveretoj. u al vi plaas fioj?


76/266


70

Fioj! kriis la katido. u al mi plaas fioj? Ho,ili estas pli bonaj ol porketoje ol lakto!Do eble mi povos kapti kelkajn por vi, diris li.Sed u ili ne estos vegtalaj, same kiel io i tie?

demandis la katido.Mi kredas ke ne. Fioj ne estas bestoj, kaj ili estas

malvarmaj kaj malsekaj kiel la vegetaloj mem.

Ekzistas neniu kazo, la mia kompreno, ke ili neekzistu en la akvoj de i tiu stranga lando.Do la Soristo fleksis pinglon kiel hokon kaj prenis

el ia poo longan pecon de kordo kiel finuron. Kiellogilon li povis trovi nur brile ruan buronon defloro; sed li sciis ke estas facile trompi fiojn se io brilaatentigas ilin; do li decidis provi la buronon. etintela finon de la nuro en la akvon de proksima riveretoli balda sentis subitan tiron kio indikis al li ke fiomordis kaj estas kaptita per la fleksita pinglo; do lavireto retiris la nuron kaj, efektive, la fio venis kuni kaj estis sekure lokigita sur la tero, kie i komencissaltadi tre ekscitite.

La fio estis dika kaj ronda, kaj iaj skvamoj briliskiel bele izitaj juveloj dense kunmetitaj; sed mankistempo por zorge ekzameni in, ar Hereka saltis kajkaptis in inter siaj ungoj, kaj post nur kelkajmomentoj i tute ne plu estis videbla.


77/266

EN LA ARDENO DE LA MANGABUOJ.


78/266


79/266


73

Ho, Hereka! kriis Doroteo, u vi manis laostojn?Se i havis ostojn, mi manis ilin, respondis la

katido, kontente, dum i lavis sian vizaon post lamano. Sed mi kredas ke tiu fio ne havis ostojn, armi ne sentis ilin grati mian goron.

Vi estis tre avida, diris la knabino.

Mi estis tre malsata, respondis la katido.La porketoj staris kunpremitaj en grupo, rigardantetiun scenon per timoplenaj okuloj.

Katoj estas bestaoj! diris unu el ili.Mi ojas ne esti fio! diris alia.Ne timu, Doroteo murmuris, trankvilige, mi ne

permesos ke la katido damau vin.Subite i memoris ke en angulo de ia valizo estas

unu-du biskvitoj restantaj el ia luno en la trajno, kaji iris al la kaleo kaj elprenis ilin. Hereka altenovissian nazon je tia manao, sed la porketoj kriisojoplene vidante la biskvitojn kaj rapidege englutisilin.

Nun ni reiru al la urbo, proponis la Soristo. SeJajo sufion manis de la rueta herbo.La fiakro-evalo, kiu patis sin apude, levis sian

kapon kun emo.Mi volis mani multon dum mi havis oportunon,


80/266


74

diris li, ar verajne estos longa atendo is postamano, en i tiu stranga lando. Sed mi pretas foriri,nun, kiam ajn vi volas.

Do, kiam la Soristo remetis la porketojn en sianinternan poon, kie ili kunpremis sin kaj endormiis,la trio grimpis en la kaleon kaj Jajo komencis lareiron al la urbo.

Kie ni loos? demandis la knabino.Mi kredas ke mi transprenos la Domon de laMagiisto, respondis la Soristo; ar la Princo diris,dum askultis lia popolo, ke li restigos min is iliplukos novan Magiiston, kaj la nova Princino nursupozos ke ni larajte loas tie.

Ili akceptis tiun planon, kaj kiam ili atingis lagrandan placon Jajo tiris la kaleon tra la pordegonde la kupolita halo.

i ne aspektas tre hejmeca, diris Doroteo,rigardante la senmeblan ambron. Sed i ja estasloejo.

Kial estas tiuj truoj supre? demandis la knabo,

indikante kelkajn malfermaojn proksimajn al laplejsupro de la kupolo.Ili aspektas pordoj, diris Doroteo; sed mankas

tuparoj por atingi ilin.Vi forgesas ke tuparoj ne estas bezonataj,


81/266


75

rimarkis la Soristo. Ni suprenmaru, por trovi kienkondukas la pordoj.Dirinte tion li komencis mari en la aeron cele al

la altaj malfermaoj, kaj Doroteo kaj Zeb sekvis lin.Estis tia grimpado kian oni spertas kiam oni marassupren la monteto, kaj ili estis preska senspiraj kiamili atingis la vicon de malfermaoj, kiujn ili trovis esti

pordejoj lasantaj eniron en koridorojn en la supraparto de la domo. Post tiuj koridoroj ili trovis multajnmalgrandajn ambrojn konektitajn al la koridoroj,kelkaj estis meblitaj per vitraj benkoj, tabloj kaj seoj.Sed tute mankis litoj.

Eble i tiuj homoj neniam dormas, diris laknabino.

Nu, ajne tute ne ekzistas nokto en i tiu lando,Zeb respondis. Tiuj koloraj sunoj estas en precize lasama loko kie ili estis kiam ni alvenis, kaj se ne estassubsubiro ne povas esti nokto.

Tute vere, konsentis la Soristo. Sed delonge mine dormas, kaj mi estas laca. Do mi intencas kuii

sur unu el tiuj malmolaj vitraj benkoj kaj dormeti.Anka mi, diris Doroteo, kaj i elektis ambretone la fino de la koridoro.

Zeb reiris malsupren por maljungi Jajon, kiu,kiam li trovis sin libera, ruliis kelkfoje kaj post tio


82/266


76

endormiis dum Hereka premis sin komforte al liagranda, osteca korpo. Post tio la knabo reiris al unuel la supraj ambroj, kaj malgra la malmoleco de lavitra benko balda estis en la lando de dormo.


83/266

77

IAM la Soristo vekiis la ses kolorajsunoj ankora briladis sur la Landon dela Mangabuoj same kiel iam depost liaalveno. La vireto, bone dorminte, sentissin ripozinta kaj refreigita, kaj rigardantetra la vitra muro de la ambro li vidisZebon s idanta sur s ia benko ka joscedanta. Do la Soristo eniris al li.

Zeb, diris li, mia balono ne pluutilas en i tiu stranga lando, do plejbone

estos lasi in sur la placo kien i falis. Seden la korbo estas kelkaj aoj kiujn mi volasgardi kun mi. Bonvolu venigi al mi mian

valizon, du lanternojn, kaj skatolon da keroseno kiuestas sub la benko. Nenion alian en i mi tre volas.


84/266


78

Do la knabo volonte plenumis tiun taskon, kajkiam li revenis Doroteo jam estis veka. Tiam la triointerkonsiliis por decidi kion nun fari, sed li ne poviselpensi metodon plibonigi ilian staton.

Al mi ne plaas i tiuj vegtalaj homoj, diris laknabineto. Ili estas malvarmaj kaj malrigidaj, kiajardena brasiko, malgra ilia beleco.

Mi akordas kun vi. Estas ar mankas varma sangoen ili, komentis la Soristo.Kaj ili ne havas korojn; do ili ne kapablas ami

e ne sin mem, deklaris la knabo.La Princino estas belaspekta, darigis Doroteo,

penseme; sed efektive i ne multe plaas al mi. Seekzistus alia loko al kiu ni povus iri, mi volonte irustien.

Sed u ja ekzistas alia loko? demandis la Soristo.Mi ne scias, i respondis.uste tiam ili adis la grandan voon de Jajo la

fiakro-evalo voki ilin, kaj irinte al la pordejokondukanta al la kupolo ili vidis la Princinon kaj

gregon de iaj regatoj enirintajn la Domon de laMagiisto.Do ili malsupreniris por saluti la belan vegetalan

virinon, kiu diris al ili:Mi konsultadis miajn konsilistojn pri vi vianduloj,


85/266

La Mangabuoj Montrias Daneraj

79

kaj ni decidis ke vi ne apartenas al la Lando de laMangabuoj kaj devas malresti i tie.Kiel ni povos foriri? demandis Doroteo.Nu, kompreneble vi ne povas foriri; do vi estas

detruendaj, estis la respondo.Kiel? demandis la Soristo.Ni etos la tri homojn inter vi en la ardenon de

la Grimpoplantoj, diris la Princino, kaj ili baldadispremos vin kaj glutos viajn korpojn por pligrandigisin. La bestojn kiuj estas kun vi ni pelos al la montojkaj metos en la Nigran Abismon. Tiam ne plu ekzistosen nia lando iaj malbonvenaj vizitantoj.

Sed vi bezonas Magiiston, diris la Soristo, kajneniu el la kreskantaj estas jam sufie matura porplukio. Mi estas pli potenca ol iu dornkovritamagiisto kiu iam kreskis en via ardeno. Kial detruumin?

Estas vere ke ni bezonas Magiiston, agnoskis laPrincino, sed oni informis min ke unu el la niaj estospreta por plukio post nur kelkaj tagoj, por anstatai

Gigon, kiun vi disdividis anta ol li estis preta porplantio. Ni vidu viajn artojn, kaj la sorojn kiujn vikapablas. Post tio mi decidos u a ne detrui vin kunla aliaj.

Je tio la Soristo riverencis anta la popolo kaj


86/266


87/266

NUN, PRINCINO, EKDIRIS LA SORISTO.


88/266


89/266


83

skatoleton de alumetoj kaj fajrigis la du lanternojn.Ilia brilo estis tre malforta kompare kun la radiado dela ses grandaj koloraj sunoj; tamen ili brilis firme kajklare. Tio multe imponis la Mangabuojn ar ili antaeneniam vidis lumon ne venintan rekte el iliaj sunoj.

Post tio la Soristo veris flaketon de oleo el la ujosur la vitran plankon, kie i kovris laran surfacon.

Kiam li fajrigis la oleon cent flamaj langoj ekbrulis,kaj la efekto estis vere impona.Nun, Princino, ekdiris la Soristo, tiuj konsilistoj

v ia j kiuj vol i s e t i nin en la ardenon deGrimpoplantoj pau en i tiun lumocirklon. Se ilibone konsilis vin, kaj pravis, ili tute ne suferosdamaon. Sed se iu konsilis vin erare, la lumo velkigoslin.Al la konsilistoj de la Princino tute ne plais i tiu

provo; sed i ordonis ke ili pau en la flamon kaj unupost la alia ili faris tion, kaj estis tiom bruligitaj kebalda la aero estis tute plena de odoro simila al tiude rostitaj terpomoj. Kelkaj Mangabuoj falis kaj estis

tirendaj el la fajro, kaj iuj tiom velkis ke necesos tujplanti ilin.Sinjoro, diris la Princino al la Soristo, vi estas

pli potenca ol iu Magiisto konita de ni. ar estasevidente ke mia popolo miskonsilis min, mi ne etos


90/266


84

vin, la tri homojn, en la timigan ardenon de laGrimpoplantoj; sed necesos peli viajn bestojn en laNigran Abismon en la monto, ar miaj regatoj tute nepovas toleri ilin eeston.Al la Soristo tiom plais savi la du infanojn kaj sin

ke li nenion diris kontra tiu dekreto; sed post laforiro de la Princino kaj Jajo kaj Hereka protestis

ke ili ne volas iri en la Nigran Abismon, kaj Doroteopromesis fari ion eblan por savi ilin de tia sorto.Dum du a tri tagoj post tiose ni nomas tagoj la

periodojn inter dormoj, ar ne estis nokto por dividila horojn en tagojnniaj amikoj tute ne estis enitaj.Ili e estis permesataj pace loi en la Domo de laMagiisto kvaza i apartenus al ili, kaj vagi en laardenoj serante manaojn.

Unufoje ili proksimiis al la barita ardeno de laGrimpoplantoj, kaj marinte alten en la aero ilisubrigardis in tre interesate. Ili vidis aron dagrimpoplantoj implikitaj kaj tordiantaj kajkunturniantaj kvaza aro de grandaj serpentoj. ion

tuitan de la grimpoplantoj ili dispremis, kaj niajaventurantoj vere dankis pro sia eskapo el la necesoetii inter ilin.

Kiam ajn la Soristo endormiis li prenis la naporketojn el sia poo kaj lasis ilin irkakuradi sur la


91/266


85

planko de lia ambro por amuzi sin kaj iom ekzercisin; kaj unufoje ili trovis lian vitran pordon partemalfermita kaj promenis en la koridoron kaj post tioen la malsupran parton de la granda kupolo, marantetra la aero tiom facile kiel Hereka. Ili jam konis lakatidon, do ili rapidis al kie i kuas apud Jajo kajkomencis petoladi kaj ludi kun i.

La fiakro-evalo, kiu neniam longe dormisseninterrompe, sidiis sur siaj koksoj kaj aproberigardis la porketojn kaj la katidon.

Ne tro malmilde! li vokis, kiam Herekarenversis dikan porketon per piedbato; sed tio neniamenis la porketojn, kiuj multe uis la ludon.

Subite ili suprenrigardis kaj trovis la ambron plenade la silentaj, solenokulaj Mangabuoj. iu el lavegetaluloj portis branon kovritan de akraj dornoj,kiun ili defie puis al la evalo, la katido kaj laporketoj.

Heesigu la stultaon! Jajo muis, kolere; sedpikite unu-dufoje li levis sin sur siajn kvar krurojn kaj

formovis sin de la dornoj.La Mangabuoj staris irka ilin la solidaj vicoj,sed lasis malferman spacon kiu permesis iri al lapordejo de la halo; do la bestoj malrapide retreniris isili trovis sin pelitaj el la ambro kaj en la straton. Tie


92/266


86

estis pli da vegetaluloj kun dornoj, kaj silente ili urisla nun timoplenajn bestojn lalonge de la strato. Jajodevis tre zorgi por ne pai sur la porketojn, kiuj kurissub liaj piedoj muante kaj kriante, dum Hereka,fivoante kaj mordante kontra la dornoj puitaj al i,anka strebis protekti la belajn uletojn. Malrapide sensenpaze la senkoraj Mangabuoj plupelis ilin is

trapasi la urbon kaj la ardenojn kaj atingi la larajnebenaojn kiuj kondukis al la monto.Kion ili ja celas? demandis la evalo, saltante por

eskapi dornon.Nu, ili pelas nin al la Nigra Abismo, en kiun ili

minacis eti nin, respondis la katido. Se mi estusgranda kiel vi, Jajo, mi batalus i tiujn mizerajnnaporadikojn!

Kiel vi farus tion? demandis Jajo.Mi batus per iu el tiuj longaj kruroj kaj feruitaj

piedoj.Bone, diris la evalo; tion mi faros.Post momenteto li subite retrenpais cele al la aro

da Mangabuoj kaj batis per siaj malantaaj krurojkiom eble plej forte. Deko da ili kunfrapiis kaj falissurteren, kaj vidinte sian sukceson Jajo multfojepiedbatis, kurante en la vegetalan aron, frapante iliniudirekten kaj forkurigante la aliajn celantajn eskapi


93/266


87

de liaj feraj kalkanumoj. Hereka helpis lin flugantekontra la vizaojn de la malamikoj kaj gratante kajmordante furioze, kaj la katido ruinigis tiom davegetalaj surfacoj ke la Mangabuoj timis in tiom kiomla evalon.

Sed la malamikoj tro multis kaj ne estis longeforpeleblaj. Jajo kaj Hereka laciis, kaj kvankam la

batalkampo estis dike kovrita de dispremitaj kajdamaitaj Mangabuoj, niaj bestaj amikoj fine deviscedi kaj lasi sin pelii al la monto.


94/266

88

IAM ili venis al la monto i montriissevera, turanta bloko de alta verda vitro,kaj aspektis nekredeble morna kaj forpua.Duone al la supro estis oscedanta kaverno,nigra kiel la nokto post la limo de laatingo de la ielarkaj radioj de la kolorajsunoj.

La Mangabuoj pelis la evalon kaj lakatidon kaj la porketojn en tiun nigrantruon kaj, enpuinte anka la kaleon

ar ajne kelkaj el ili trenis in el la trefora kupolita haloili komencis starigigrandajn vitrajn rokojn, unu super la alia,

en la enirejon, tiel ke la enkarcerigitoj ne povos reeliri.Estas ae! emegis Jajo. Verajne estas la fino


95/266

En la Nigran Abismon kaj El-en

89

de niaj aventuroj.Se la Soristo estus i tie, diris unu el la porketoj,larmante amare, li ne lasus nin tiom suferi.

Ni devus esti vokintaj lin kaj Doroteon kiam oniunue atakis nin, aldonis Hereka. Sed ne gravas;kuraon, amikoj, kaj mi iros informi niajn mastrojnpri kie vi estas, kaj instigi ilin savi vin.

La buo de la truo nun estis preska plenigita, sedla katido eksaltis tra la restanta aperturo kaj tuj rapidisen la aeron. La Mangabuoj vidis in eskapi, kaj plurajel ili levis siajn dornojn kaj asis in tra la aero. SedHereka estis malpli peza ol la Mangabuoj, kajkvankam ili povis supreniri nur tridek metrojn superla tero la katido trovis ke i povas supreniri preskasesdek metrojn. Do i kuris trans iliajn kapojn is itrovis ke ili estas multe malantae kaj sube kaj iatingis la urbon kaj la Domon de la Magiisto. Tie ieniris la fenestron de Doroteo en la kupolo kaj vekisin.

Tuj kiam la knabineto sciis kio okazis i vekis la

Soriston kaj Zebon, kaj tuj ili preparis eliri por saviJajon kaj la porketojn. La Soristo portis sian valizon,kiu estis tre multepeza, kaj Zeb portis la du lanternojnkaj la oleujon. La kana valizo de Doroteo estisankora sub la benko de la kaleo, kaj bonfortune la


96/266


90

knabo anka metis la jungilaron en la kaleon kiamli forprenis in de Jajo por ke la evalo povu kuiikaj ripozi. Do la knabino bezonis porti nur la katidon,kiun i tenis proksima al sia brusto kaj proviskomfortigi, ar ia malgranda koro ankora bategisrapide.

Kelkaj el la Mangabuoj vidis ilin tuj kiam ili eliris

la Domon de la Magiisto; sed kiam ili komencis maridirekte al la monto la vegetala popolo permesis ke ilipluiru sen eno, tamen oni grege sekvis ilin por ke iline retreniru.

Post nelonge ili proksimiis al la Nigra Abismo, kiemulte okupata svarmo da Mangabuoj, kiujn estris iliaPrincino, plenigadis la enirejon per vitraj rokoj.

Haltu, mi ordonas! kriis la Soristo, per koleratono, kaj tuj li komencis malkonstrui la rokojn porliberigi Jajon kaj la porkidojn. Anstata malhelpi linfari tion ili malantae staris silente is li faris sufiegrandan truon en la bariero, kaj tiam la ordono dela Princino ili iuj saltis antaen kaj etendis siajn

akrajn dornojn.Doroteo saltetis en la enirejon por eviti pikion, kajZeb kaj la Soristo, spertinte kelkajn pikojn de ladornoj, volonte sekvis in. Tuj la Mangabuoj komencisrekonstrui per la rokoj el vitro, kaj kiam la vireto


97/266

TRA LA NIGRA ABISMO.


98/266


92

ekkomprenis ke ili entombios en la monto li diris alla infanoj:Miaj karaj, kion ni faru? Elsaltu kaj batalu?Kiel utilus? respondis Doroteo. Mi egalvolonte

mortus i tie kiel vivus inter tiuj kruelaj kaj senkorajuloj.

Tion mi sentas anka, komentis Zeb, frotante

siajn vundojn. Mi plensufie spertis la Mangabuojn.Bone, diris la Soristo; mi aprobas kion ajn videcidos. Sed ni ne povos longe vivi en i tiu kaverno,tio estas certa.

Rimarkinte ke la lumo malfortias li prenis siajnna porketojn, karese frapetis la dikan kapeton de iuel ili, kaj zorge metis ilin en sian internan poon.

Zeb lumigis alumeton kaj fajrigis unu el lalanternoj. La radioj de la koloraj sunoj nun por iamestis ellositaj, ar la lastaj breoj estis jam plenigitajen la muro kiu apartigis ilian karceron de la Landode la Mangabuoj.

Kiom granda estas i tiu truo? demandis

Doroteo.Mi esploros in por trovi, respondis la knabo.Do l i port is la lanternon en la internon

longadistance, dum Doroteo kaj la Soristo sekvisapud li. Ili supozis ke ili trovos la finon de la kaverno,


99/266

En la Nigran Abismon kaj El-en

93

sed, anstatae, i deklivetis supren tra la granda vitramonto, la direkto kiu promesis konduki ilin al laflanko kontra la lando Mangabua.

Ne malbona vojo, komentis la Soristo, kaj se nisekvos in eble i kondukos nin al pli komforta lokool i tiu nigra poo en kiu ni nun trovias. Mi supozaske la vegetalaj homoj iam timis eniri la kavernon pro

ia senlumeco; sed ni havas lanternojn por lumigi lavojon, do mi proponas ke ni komencu mari kaj trovukien kondukas i tiu tunelo en la monto.

La aliaj volonte konsentis pri tiu sencohavapropono, kaj tuj la knabo komencis jungi Jajon al lakaleo. Kiam io estis preta la trio sidiis en la kaleokaj Jajo komencis zorgoplene sekvi la vojon, Zeboforis dum la Soristo kaj Doroteo tenis po unubrilantan lanternon tiel ke la evalo povu vidi kien iri.

Kelkfoje la tunelo estis tiom mallara ke la radojde la kaleo frotis la flankojn; poste i lariis kielstrato; sed la planko plejparte estis glata, kaj dumlongeili veturis sen akcidento. Jajo kelkfoje haltis por

ripozi, ar la grimpado estis dekliva kaj laciga.Certe ni jam iris tiom alten kiel la sunoj, dirisDoroteo. Mi ne sciis ke i tiu monto estas tiom alta.

Nu certe ni estas tre multe for de la Lando de laMangabuoj, aldonis Zeb; ar ni oblikve foriras de i


100/266


101/266

95

ELEGA valo bonvenigis ilin fine de iliaveturo tra la vitra monto. i havisformon kia tiu de la interna parto degrandega taso, kun alia severa montovidebla transe, kaj facilaj, belaj verdajmontetoj ambafine. La tuta valo estisaranita kun belaj gazonoj kaj ardenoj,kiujn transiris toneraj padoj, kaj kunaretoj de belaj dignaj arboj tie kaj tie tra

la tuta pejzao. Anka estis fruktarbarojsur kiuj estis bongustegaj fruktoj tutenekonataj en nia mondo. Allogaj riveretoj

kun kristala akvo fluis brilante inter la florkovritajbordoj, kaj dismetitaj sur la valo estis dekoj de la plej


102/266


96

arkaikaspektaj pitoreskaj dometoj kiujn iam vidis niajveturantoj. Neniuj domoj estis en grupoj, kiel vilaoja vilaetoj; iu havis proprajn grandajn kortojn kajestis irkaata de fruktarbaroj kaj ardenoj.

Dum la novevenintoj rigardadis tiun eleganteganscenon ilin ravis ia beleco kaj la odoro kiu plenigisla mildan aeron, kiun ili dankeme spiris post la

karcereca atmosfero de la tunelo. Pluraj minutoj uziisper silenta admirado anta ol ili rimarkis du treunikajn kaj nekutimajn faktojn pri i tiu valo. Unu,ke in lumigis io nevidebla; ar nek suno nek lunoestis en la arka blua ielo, kvankam iu objekto estisiluminata per klara kaj perfekta lumo. La dua kaj epli unika fakto estis la manko de ia ajn loanto eni tiu belega loko. El sia alta pozicio ili povis vidi latutan valon, sed ne e unusolan moviantan objektonili povis vidi. io aspektis mistere dezerta.

La monto iflanke ne estis vitra, sed konsistis eltono simila al granito. Malgra iom da malfacilecokaj da danero Jajo tiris la kaleon trans la nefiksitajn

rokojn is atingi la subajn verdajn gazonojn, kiekomenciis la padoj kaj fruktarbaroj kaj ardenoj. Laplej proksima dometo estis ankora for.

Eksterordinare bele, u ne? kriis Doroteo, peroja voo, dum i saltis el la kaleo kaj lasis Herekan


103/266

La Valo de Vooj

97

kuri ludante sur la velureca herbaro.Jes ja! respondis Zeb. Ni estis bonfortunaj pronia fuo for de tiuj aaj vegetaluloj.

Ne estus malagrable, komentis la Soristo,irkarigardante, devi loi i tie por iam. Ni nepovus trovi pli belan lokon, mi certas pri tio.

Li prenis la porketojn el sia poo kaj lasis ilin

kuradi sur la herbaro, kaj Jajo gustumis buplenon daverdaj folioj kaj deklaris ke li estas tre kontenta pri lanova kamparo.

Tamen ni ne povas mari en la aero i tie, vokisHereka, kiu provis malsukcese; sed la aliaj kontentismarante sur la tero, kaj la Soristo diris ke sendubeili estas pli proksimaj al la surfaco de la tero ol en lalando Mangabua, ar io estis pli hejmsimila kajnatura.

Sed kie estas la homoj? demandis Doroteo.La vireto nee skuis sian kalvan kapon.Ne povas imagi, mia kara, li respondis.Ili adis la subitan pepadon de birdo, sed ili ne

povis trovi la beston ie ajn. Malrapide ili maris la lapado cele la plej proksiman dometon, la porketojkuradis kaj petole ludadis apud ili kaj Jajo pazis jeiu pao por nova bupleno da herbo.

Balda ili atingis malaltan planton kiu havis larajn,


104/266


98

etendiantajn foliojn, en kies centro kreskis unusolafrukto proksime granda kiel persiko. La frukto estistiom fajnkolora kaj tiom odoroplena, kaj aspektis tiomalloga kaj bongusta ke Doroteo haltis kaj diris:

La via supozo, kio estas?La porketoj rapide flaris la frukton, kaj anta ol la

knabino povis etendi sian manon por pluki in iu el

la na uletoj alkuris kaj komencis mani in trefervore.Nu, bona frukto, diris Zeb, evidente, ar tiuj

bubetoj tiom avide manis in.Kie ili estas? demandis Doroteo, miroplene.iuj irkarigardis, sed la porketoj plene malaperis.Jadi! kriis la Soristo; sendube ili forkuris. Sed

mi ne vidis ilin foriri; u vi?Ne! respondis la knabo kaj la knabino, kune.Venu,pojo,* pojo, pojo! vokis ilia mastro,

ma

baum l.frank - doroteo kaj la sorcxisto en oz

Documents