BATMAN TİCARET VE SANAYİ ODASI

BATMAN İL PROFİLİ

OCAK 2015

İÇİNDEKİLER

1. MEVCUT DURUM .................................................................................................................................. 1

1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER .............................................................................................................. 1

1.2. TARIM .................................................................................................................................................. 2

1.2.1. Sulama Yatırımları ....................................................................................................................... 2

1.2.2. Tarım Projeleri .............................................................................................................................. 3

1.2.3. Hayvan Varlığı ............................................................................................................................. 3

1.3. SANAYİ ............................................................................................................................................... 3

1.3.1. Teşvik Politikaları ........................................................................................................................ 3

1.3.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme ............................................................................................... 4

1.3.3. Sanayi Tesisleri ............................................................................................................................ 4

1.3.4. İhracat – İthalat ............................................................................................................................. 5

1.3.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) .............................................................................................. 5

1.3.6. Küçük Sanayi Siteleri (KSS) ...................................................................................................... 6

1.4. ENERJİ ................................................................................................................................................. 6

1.5. EĞİTİM ................................................................................................................................................. 6

1.6. İSTİHDAM ........................................................................................................................................... 7

1.7. SODES PROGRAMI .......................................................................................................................... 7

1.8. SAĞLIK ................................................................................................................................................ 8

1.9. KÜLTÜR VE TURİZM...................................................................................................................... 9

1.10. DOĞAL KAYNAKLAR .................................................................................................................. 9

1.11. ULAŞTIRMA .................................................................................................................................... 9

1.11.1. Karayolu ...................................................................................................................................... 9

1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR ....................................................................................... 10

1.13. SPOR TESİSLERİ .......................................................................................................................... 10

1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI ......................................................................................................... 10

2. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER ............................................... 11

2.1. TARIMSAL FAALİYETLER ......................................................................................................... 11

2.1.1. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi ................................... 11

2.1.2. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi Projesi ......................... 11

2.1.3. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi ................................................................... 12

2.1.4. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi ............................................... 13

2.1.5. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi ......................................................... 13

2.1.6. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi.............................................................................................. 14

2.1.7. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP) ............................................................... 14

2.2. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR ..................................................................... 15

2.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) .......................................................................... 15

i

2.2.2. Gençlik ve Kültür Evleri ........................................................................................................... 15

2.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos Çocuk Gelişim Merkezleri) ................................................................................................................. 16

2.3. ÇEVRE ve ALTYAPI FAALİYETLERİ ....................................................................................... 16

2.3.1. Hâlihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları………………..…………................. 16

2.3.2. Batman Katı Atık Düzenli Depolama Alanı…………………..………….…................. 16

TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı .................................................................................... 1 Tablo 2: Göç İstatistikleri ........................................................................................................................ 2 Tablo 3: Batman İli Tarım Alanları ......................................................................................................... 2 Tablo 4: Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı............................................................. 4 Tablo 5: İmalat Sanayi Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam ......................................................... 5 Tablo 6: Batman İli İthalat – İhracat Verileri .......................................................................................... 5 Tablo 7: Tamamlanan KSS’ler ................................................................................................................ 6 Tablo 8: 2013-2014 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları ................................................. 6 Tablo 9: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları ............................................................................................. 7 Tablo 10: Hastanelerin Dağılımı ve Yatak Sayısı ................................................................................... 8 Tablo 11: Karayolları Devam Eden Projeler ........................................................................................... 9 Tablo 12: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (2009-2014) ................ 11 Tablo 13: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi ............................................................................................ 12 Tablo14: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri (2010-2014) ....... 13 Tablo 15: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri (2010-2011) ............... 13 Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Faaliyetleri ....................................................................... 14

GRAFİK DİZİNİ Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu .......................................................................................................................... 1 Grafik 2: Şehir ve Köy Nüfusu Dağılımı .......................................................................................................... 1 Grafik 3: Tarım Alanlarının Dağılımı ............................................................................................................... 2 Grafik 4: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı .............................................................................................. 2 Grafik 5: Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı .......................................... 4 Grafik 6: Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı.............................................................................................. 5 Grafik 7: İstihdamın Sektörel Dağılımı ............................................................................................................ 5

ii

BATMAN

1. MEVCUT DURUM

1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER

Nüfus

Batman 2014 adrese dayalı nüfus kayıt sonuçlarına göre 557.593 kişilik nüfusu ile GAP illeri arasında altıncı sırada yer almakta ve Bölge nüfusunun %6,75’ini oluşturmaktadır.

Nüfusun 280.002’si (%50,2) erkek, 277.591’i (%49,8) kadındır. İlin 2014 yılı şehir nüfusu 433.420 (%68,6), köy nüfusu ise 124.173 (%31,4) kişidir.

Nüfus

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

0

Yaşanılan Yere Göre Nüfus

Şehir Nüfusu Köy Nüfusu

Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu Grafik 2: Şehir ve Köy Nüfusu Dağılımı

Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı

Bebek ölüm hızı ülke genelinde iyileşme göstermekle birlikte Batman ilinde artış gözlenmiştir. 2010 yılında 12,2 olan bebek ölüm hızı 2014 yılında 15,6’ya yükselmiştir.

Doğurganlık hızında ise Batman ilinde, rutin bir azalma izlenmektedir.

Tablo 1: Batman İli Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı İller Bebek Ölüm Hızı (Binde) (*) Doğurganlık Hızı (Çocuk Sayısı) (**)

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

Batman 12,2 14,3 14,7 17,2 15,6 3,63 3,42 3,41 3,33 3,41

GAP 15,8 16,0 15,7 15,5 16,5 3,57 3,47 3,52 3,46 3,60

Türkiye 12,0 11,7 11,6 10,8 11,1 2,08 2,04 2,11 2,10 2,17 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Doğum ve Ölüm İstatistikleri,2015

(*) Bebek Ölüm Hızı: Belli bir yıl içinde meydana gelen bir yaşından küçük bebek ölümlerinin o yıl içinde meydana gelen canlı doğumlara oranının binde olarak ifade edilmesidir. (**) Doğurganlık Hızı: Bir kadının doğurgan olduğu dönem boyunca (15-49 yaşları arasında) doğurabileceği çocuk sayısıdır.

Göç İstatistikleri

Batman, GAP illeri arasında göç veren illerden biridir. Net göç hızı ise Bölge genelinden daha düşüktür.

1

Tablo 2: Batman İli Göç İstatistikleri Yıllar İller Nüfus Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı (Binde)

2008

Batman 485.616 16.467 19.669 -3.202 -6,57

GAP

7.350.752

132.328

188.111

-55.783

-7,56

2014

Batman 557.593 18.543 21.515 -2.972 -5,32

GAP

8.250.718

148.175

198.824

-50.649

-6,12

Kaynak: TÜİK

Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu

İlin 2014 nüfus artış hızı binde 18,1’dir. Batman GAP illeri içerisinde nüfus artış hızı bakımından dördüncü sıradadır.

GAP Bölgesi’nin nüfus yoğunluğu (km2’ye düşen kişi sayısı) 2014 yılında 110 kişi iken, Batman’da

bu sayı 120’dir.

1.2. TARIM

2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’nin tarım alanı 3.128.561 hektar, Batman ilinin toplam tarım alanı ise

117.561 hektardır. Batman ilinde ekilen tarla alanı 101.770 hektar olup, nadas alanı 853 hektar, sebze

bahçeleri alanı 4.850 hektar ve meyve bahçeleri alanı ise 2.593 hektardır.

Tablo 3: Batman İli Tarım Alanları Toplam Tarım Ekilen Tarla Nadas Alanı Sebze Bahçeleri Meyve Alanı

Alanı (ha) Alanı (ha) (ha) Alanı (ha) (ha)

Batman 115.390 100.134 765 4.294 10.195

GAP 3.128.428 2.340.802 202.532 73.943 511.148

Batman/GAP (%) 3,7 4,3 0,4 5,8 1,9 Kaynak: TÜİK

Tarım Alanlarının Dağılımı Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı

Meyve Alanı

Sebze Bahçeleri…

Nadas Alanı

Ekilen Tarla Alanı

Ekilen Tarla Alanı Nadas Alanı 0% 20% 40% 60% 80% 100%

Sebze Bahçeleri Alanı Meyve Alanı

Batman

GAP

Grafik 3: Tarım Alanlarının Dağılımı Grafik4: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı

GAP’ın başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının, ekonomik ve sosyal gelişiminin hızlandırılarak büyük bölümünün tamamlanması amacıyla 2008-2012 dönemini kapsayan GAP Eylem Planı (EP) hazırlanmış ve etkin bir şekilde uygulanmıştır.

1.2.1. Sulama Yatırımları

EP döneminde sulama projelerine ayrılan kaynak önemli ölçüde artırılarak yatırımlara hız verilmiştir. Devam eden projelerin büyük bir kısmı tamamlanmış, yeni yatırımların da proje yapımları ve onu takiben inşaat çalışmaları başlatılmıştır.

Batman Sol Sahil Sulaması Ana Kanal İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi % 87’dir.

2

Batman Sağ Sahil Sulaması İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi % 98 düzeyindedir.

Arazi Toplulaştırması ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri: 1 proje ile 37 köyü içine alan toplam 51.570 ha alanda uygulanmaktadır. Tüm alanlarda çalışmalar tamamlanmıştır.

1.2.2. Tarım Projeleri

Eylem Planı uygulamaları ile tarımsal sanayinin geliştirilmesi hedeflenmiş ve tarımsal verimliliği artırmak üzere tarımsal örgütlenme projeleri, organik tarım uygulamaları, kırsal kalkınma programları ve hayvancılığın geliştirilmesi desteklenmiştir.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) tarafından EP kapsamında Batman’da verilen destekler aşağıda özetlenmiştir.

Tarımsal Örgütlenme Projeleri: 2008-2012 döneminde programa alınan 5 kooperatife 8,2 milyon TL kredi desteği verilmiştir.

Organik Tarım: Çalışmalar kapsamında 60 arıcıya 880 kovan dağıtılmıştır. Organik bağcılık üretimi çalışmaları devam etmektedir.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı: Proje kapsamında 2008-2012 döneminde Batman’da 33 proje programa alınmış ve tamamlanmıştır. Toplam 8,1 milyon TL hibe desteği sağlanmıştır.

GAP İdaresi tarafından yürütülen Sulama Dışı Alanlarda Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesine Yönelik Projelerin Yaygınlaştırılması GAP Kırsal Kalkınma Projeleri Destekleme Programı kapsamında; 2009 -2014 döneminde 14 projeye destek sağlanmıştır.

1.2.3. Hayvan Varlığı

2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’ndeki 1.049.420 adet büyükbaş hayvanın 57.884 (%5,5) adedi Batman’dadır. Batman ilindeki büyükbaş hayvanların 46.532 tanesi yetişkin, 11.352 tanesi ise genç yavrudur. GAP kapsamında büyükbaş hayvanların toplam süt üretimi miktarı 1.056.521 ton olup, bunun 68.337 (%6,4) tonu Batman’da üretilmektedir.

GAP Bölgesi’nde mevcut 7.628.442 adet küçükbaş hayvanın 662.062 (%8,67) adedi Batman ilindedir. Bölge’deki küçükbaş hayvanların toplam süt üretimi 304.166 ton olup, bunun 34.560 (%11,3) tonu Batman’da üretilmektedir.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2009 yılında uygulanmaya başlanan Hayvancılığın Desteklenmesi Programı kapsamında Batman’da 366 bin TL hibe sağlanacak 1 adet başvuru kabul edilmiştir.

1.3. SANAYİ

1.3.1. Teşvik Politikaları

Bölgesel ve sektörel nitelikli yeni teşvik politikalarının uygulanması Bölge yatırımları açısından olumlu bir etki yaratmış, özel sektör yatırımlarında artış izlenmiştir.

2008-2012 döneminde sabit yatırım tutarı 443 milyon TL olan ve 5.658 kişilik istihdam öngören 118 adet teşvik belgesi verilmiştir. 2013 yılında ise 97 teşvik belgesi verilmiş, 370 milyon TL sabit yatırım ile 7.565 kişilik istihdam öngörülmüştür.

3

Tablo 4: Batman İli Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı

Batman Belge Sayısı İstihdam Sabit Yatırım Tutarı (Milyon TL)

2002 5 155 7

2005 4 25 7

2010 24 721 58

2013 97 7.565 370

2014 45 2.136 182 Kaynak: Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (2014 Ağustos)

Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım

8000 100

7000 80

6000

5000 60

4000

3000 40

2000 20

1000

0 0

2002 2005 2010 2013 2014

İstihdam Belge Sayısı Sabit Yatırım Tutarı (On Milyon TL)

Grafik 5: Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı

5084 sayılı kanun kapsamında 2009-2012 döneminde 15 milyon TL enerji desteği sağlanmıştır.

1.3.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme

GAP Eylem Planı ile KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak tedbirler alınmış, kullandırılan kredilerde artış sağlanmıştır.

- Küçük girişimcilere mali destek sağlanması amacıyla uygulanan SELP II programı kapsamında 2009-2013 döneminde 144 işletmeye 1.9 milyon avro’luk kredi faiz desteği sağlanmıştır.

- KOSGEB tarafından 2008 - 2010 döneminde 216 işletmeye ulaşılarak toplam 30,8 milyon TL

kredi için faiz desteği sağlanmıştır.

- Yine KOSGEB tarafından 2008 - 2012 döneminde toplam 37 işletmeye 7,4 milyon TL kefalet

onayı verilmiş; 9 milyon TL tutarında kredi hacmi yaratılmıştır.

- Kalkınma Bankası tarafından toptan bankacılık yöntemi haricinde 2008-2012 döneminde 8,2

milyon TL kredi kullandırılmıştır.

- KOSGEB iştiraki Kredi Garanti Fonu A.Ş. tarafından KGF Batman Şubesi ve Kozluk ilçesinde

Halk Bankası Şubesi hizmete açılmıştır.

1.3.3. Sanayi Tesisleri

GAP BKİ’nin 2002 yılından beri yaptığı imalat sanayi envanteri çalışmasına göre, Batman’da 2013 yılı sonu itibariyle 10 kişiden fazla işçi çalıştıran imalat sanayi tesisi sayısı 143’tür. Bu tesislerde 5.795 kişi istihdam edilmektedir. Gıda sektöründe 40, tekstil ve deride 25, kimya - petrol ve plastikte 29, taş ve toprağa dayalı sanayide 30, makine – metalde 10, orman ve kâğıt ürünlerinde ise 9 firma faaliyet göstermektedir.

4

Tablo 5: Batman İli İmalat Sanayi’nde Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam

SEKTÖRLER Batman GAP Batman/GAP (%) (2013 YILI) Firma

İstihdam Firma

İstihdam Firma

İstihdam Sayısı

Sayısı

Sayısı

Gıda, İçki ve Tütün 40 901 835 33.215 4,8 2,7

Tekstil, Giyim ve Deri 25 1.050 1.088 93.990 2,3 1,1

Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünleri 29 2.537 374 13.130 7,8 19,3

Taş ve Toprağa Dayalı 30 933 303 16.662 9,9 5,6

Metal Eşya ve Makine Teçhizatı 10 237 323 8.906 3,1 2,7

Orman Ürünleri ve Mobilya İmalatı 9 137 123 3.343 7,3 4,1

TOPLAM 143 5.795 3.046 169.246 4,7 3,4

Sanayi Tesislerinin Sektörlere Dağılımı

45 40 35 30 25 20 15 10

5 0

Grafik 6: Sanayi Tesislernin Sektörel Dağılımı

1.3.4. İhracat – İthalat

İstihdamın Sektörel Dağılımı

237 137

901

933 1050

2537

Gıda Tekstil ve Deri

Petro-Kimya Taş ve Toprak Makine Metal Orman ve Kağıt

Grafik 7: İstihdamın Sektörel Dağılımı

Batman ilinin 2002 yılında 600 bin dolar olan ihracatı, 2013 yılında 92 milyon dolar, GAP Bölgesi içerisindeki payı da aynı yıllar itibariyle %0,08 ve %1,03 olmuştur.

2002 yılında 7,1 milyon dolar olan ithalatı 2013 yılında 33,5 milyon dolar, GAP Bölgesi içerisindeki payı aynı yıllar itibariyle %0,92 ve %0,45 olmuştur.

Tablo 6: Batman İli İthalat – İhracat Verileri

(Bin Dolar)

İhracat İthalat

2002 2014 2002 2014

Batman 600 46.701 7.146 34.373

GAP 689.434 8.938.221 772.986 6.415.946

Batman/GAP (%) 0,08 0,52 0,92 0,53

Kaynak: TÜİK

1.3.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) Batman ilinde 1 adet OSB tamamlanmış ve faaliyete geçmiştir. 1 adet OSB’nin ise çalışmaları devam etmektedir.

Merkez OSB 1994 yılında kurulmuştur. OSB’de mevcut olan 59 parselin 55 adedi tahsis edilmiştir.

2013 yılı sonu itibariyle 28 firma üretimde olup, 790 kişi istihdam edilmektedir. Toplam istihdam

kapasitesi 1.997 kişidir.

5

Batman Merkez Tevsii OSB (10 ha) inşaatı devam etmektedir. Fiziki gerçekleşmesi %48’dir.

1.3.6. Küçük Sanayi Siteleri

Batman ilinde 2 adet KSS bulunmaktadır. Merkez KSS’de işyeri sayısı 250, Merkez Ek KSS’de işyeri sayısı 100’dür.

Tablo 7: Batman İli Tamamlanan KSS’ler

KSS Adı İşyeri Adedi

Doluluk

Merkez 250 250

Merkez Ek 100 70

Toplam 350 320

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2013

1.4. ENERJİ

Diyarbakır-Batman-Siirt Doğalgaz Boru Hattı İnşaatı tamamlanmıştır. Tüm kısımlarda (Diyarbakır-Bismil, Bismil-Batman, Batman-Siirt) geçici kabul işlemi yapılmıştır.

Batman HES 80 MVA güç trafosunun yenilenmesi tamamlanmıştır. Batman HES’de rehabilitasyon çalışmaları devam etmektedir.

1.5. EĞİTİM

2008-2014 döneminde okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde toplam 2.109 derslik açılmıştır. Toplam 2.000 öğrencilik 7 pansiyon tamamlanmıştır.

2014-2015 öğretim yılı itibariyle; - Okul öncesi eğitimde okul sayısı 250, öğrenci sayısı 9.454, öğretmen sayısı 500’dür. - İlköğretimde okul sayısı 583, öğrenci sayısı 126.966, öğretmen sayısı 5167’dir. - Ortaöğretimde okul sayısı 60, öğrenci sayısı 51.843, öğretmen sayısı ise 1760’dır.

Tablo 8: 2013-2014 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları

Okul Öncesi Eğitim

İlköğretim*

Ortaöğretim**

Okul Öğrenci

Öğret- Okul Öğrenci

Öğretmen

Okul Öğrenci

Öğretmen

Sayısı

men

Sayısı

Sayısı

Batman 270 9.789 541 576 120.828 5.358 63 57.374 2.214

GAP 3.709 150.640 6.198 7.391 1.697.960 75.283 865 701.255 27.438

Batman 7,27

6,49

8,72

7,79

7,11

7,11

7,28

8,18

8,06

/GAP (%)

Kaynak: Milli Eğitim İstatistikleri 2014-2015

* Özel Eğitim Dahil ** Mesleki ve teknik liseler dahil

Batman ilinde 2014 - 2015 eğitim döneminde okullaşma oranları:

- Okul öncesi eğitimde %36,91 - İlköğretimde %105,54 - Ortaöğretimde % 105,51 düzeyindedir.

Batman Üniversitesi

Batman Üniversitesi 2007 yılında kurulmuştur. GAP Eylem Planı kapsamında Bölge’deki üniversitelerin fiziki ve beşeri altyapısının geliştirilmesine yönelik yatırımlar desteklenmiştir.

6

Tamamlan Projeler; - Fen Edebiyat Fakültesi - Mühendislik-Mimarlık Fakültesi - TEF-MYO inşaatı - Merkezi Kütüphane

- Merkezi Yemekhane - Rektörlük Hizmet Binası

- Kuyubaşı Kampüsü 500 Kişi Kapasiteli Kapalı Spor Salonu - Merkez Kampüs Açık Spor Tesisleri inşaatı

- Kuyubaşı Kampüsü Karakol Binası

- Güvenlik Hizmet Binası - ÖSYM Bürosu Binası - Batman Üniversitesi Konferans Salonu - Çevre Düzenlemesi İşi - Batman Öğrenci Yurdu (750 kişilik)

Devam Eden İşler: - Merkezi Kafeterya, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi ve Kozluk MYO: Devam etmektedir. - Mühendislik Mimarlık Fakültesi Atölye ve Laboratuvarı Binası: Proje çalışmaları devam

etmektedir. - Televizyon Stüdyosu: İhale aşamasındadır. - Lojman ve Sosyal Tesisler: Fiziki gerçekleşmesi % 95 düzeyindedir.

- Merkezi Araştırma Laboratuvarı: Fiziki gerçekleşmesi % 95 düzeyindedir. - Sason MYO: Planlama aşamasındadır.

Yeni Açılan Fakülte ve Yüksekokullar:

- Batman Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu - Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

1.6. İSTİHDAM

İŞKUR Batman’da 2009 – 2012 döneminde 16.229 kişinin yararlandığı Toplum Yararına Çalışma Programları (TYÇP) ile Genel ve İstihdam Garantili İş Gücü Yetiştirme Kursları düzenlenmiştir

Tablo 9: Batman’da TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları Yıllar Batman GAP Batman/GAP

Kurs Toplam Katılımcı Kurs Toplam Katılımcı Kurs Toplam Katılımcı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı

2009 87 1.821 1.017 24.297 8,6 7,5

2010 166 3.269 1.012 23.463 16,4 13,9

2011 124 2.351 1.396 38.002 8,9 6,2

2012 362 8.788 2.698 87.694 13,4 10,0

Toplam 739 16.229 6.123 173.456 12,1 9,4

Kaynak: Türkiye İş Kurumu Aylık İstatistik Bülteni (2009-2010-2011-2012)

1.7. SODES

İlk defa GAP Bölgesi’nde uygulanmaya başlanan SODES projeleri, istihdam edilebilirliği artırmayı, toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata daha fazla katılmalarını sağlamayı; kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetler yoluyla Bölge’deki çocukların, gençlerin ve kadınların kendilerini daha iyi ifade etmelerine katkı vermeyi hedeflemektedir. Bu amaçla meslek edindirme, sosyal içerme ve kültür-sanat-spor projeleri desteklenmektedir.

SODES Programı kapsamında; 2008-2012 döneminde Batman’da 308 projeye yaklaşık 38 milyon TL kaynak sağlanmıştır.

7

1.8. SAĞLIK

Batman’da 2013 yılı sonu itibariyle 5 adet kamu hastanesi, 6 adet özel hastane olmak üzere toplam 11 adet hastane bulunmaktadır. Kamu hastanelerinin yatak kapasitesi 602, özel hastanelerin yatak kapasitesi ise 448’dir. Toplam yatak kapasitesi 1.050’dir.

1 adet Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi (22 ünit) bulunmaktadır.

Bunun yanı sıra il merkezinde 1 adet ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi, 1 adet verem savaş dispanseri bulunmaktadır. Toplam 5 adette toplum sağlığı merkezi mevcuttur. Toplum sağlığı merkezleri Batman Merkez, Gercüş, Kozluk, Sason ve Beşiri ilçelerinde bulunmaktadır.

Tablo 10: Batman İlinde Hastane ve Yatak Sayısı

Kamu Hastanesi Özel Hastane Üniversite Diğer Toplam

Hastane Sayısı 2013

Batman 5 6 11

GAP 76

40

3

3

122

Yatak Sayısı 2013

Batman 602 448 1.050

GAP 10.125

3.563

2.318

294

16.364

10.000 Kişiye Düşen Batman 19,2

Yatak Sayısı GAP 20,2

Türkiye 26,4 Kaynak: TÜİK

GAP EP kapsamında 2014 yılı itibarıyla 75 yatak kapasiteli bir hastane ve beş sağlık ocağı inşaatı tamamlanmıştır.

Tamamlanan Sağlık Tesisleri:

- Merkez ADSM Ek Bina (40 Ünite) - Kozluk Devlet Hastanesi (75 yatak) - Merkez 7 Nolu Sağlık Ocağı - Merkez 10 Nolu Sağlık Ocağı - Batman Merkez Komuta Kontrol Merkezi + 112 Acil Sağlık İstasyonu - Sason Merkez Sağlık Ocağı

- Merkez 1 Nolu Sağlık Ocağı - Merkez 15 Nolu Sağlık Ocağı - Beşiri İkiköprü Sağlık Ocağına 4 Daireli Lojman İnşaatı - Gerçüş Kayapınar Sağlık Ocağı 4 Daireli Lojman İnşaatı - 2010 yılında aile hekimliği uygulamasına başlanılmıştır.

Devam Eden Yatırımlar: - Beşiri Entegre İlçe Hastanesi Ek Blok (10 yatak) (TOKİ): Fiziki gerçekleşmesi % 96’tir. Geçici

kabul aşamasındadır. - Batman Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi (200 yatak) (TOKİ): Proje çalışmalarına

başlanmıştır. - Sason Aile Sağlığı Merkezi 10 Daireli Lojman: 27.08.2013 tarihinde yapım ihalesi yapılmış olup,

değerlendirme süreci devam etmektedir. - Merkez 17 Nolu ASM (3 Hekimlik) (Prefabrik), Merkez 18 Nolu ASM (3 Hekimlik) (Prefabrik),

Kozluk 3 Nolu ASM (3 Hekimlik) (Prefabrik) ve Kozluk Bekirhan ASM (3 Hekimlik) (TOKİ) (Prefabrik) Projeleri TOKİ'ye teslim edilmiş olup, ihale tarihi beklenmektedir.

- Sason Yücebağ ASM (2 Hekimlik): Tip projenin revize çalışmaları tamamlanmıştır.

- Kozluk Yeniçağlar Sağlık Evi: Arsa temin çalışmaları devam etmektedir

8

1.9. KÜLTÜR ve TURİZM

Hasankeyf arkeolojik kazı ve belgeleme çalışmaları devam etmektedir: - Çevre düzenlemesi ve basit onarım çalışmaları, - Kazı çalışmaları,

- Laboratuvar çalışmaları, - Restorasyon ve konservasyon çalışmaları ve

- Çizimle belgeleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Batman Müzesi Teşhir Tanzimi: 11.12.2013 tarihinde geçici kabul yapılmıştır.

1.10. DOĞAL KAYNAKLAR

Orman varlığının artırılması ve barajların erozyondan korunması amacıyla Orman Genel Müdürlüğü tarafından ağaçlandırma, rehabilitasyon, erozyon kontrolü, mera ıslahı ve fidan üretimi çalışmaları etkin olarak yürütülmektedir. 2008 - Eylül 2014 döneminde Batman ilinde;

- 121 ha alanda ağaçlandırma, - 1.264 ha alanda erozyon kontrolü çalışması, - 1.222 ha alanda orman kadastrosu çalışması yapılmıştır.

1.11. ULAŞTIRMA

1.11.1. Karayolu

Tablo 11: Batman İli Devam Eden Karayolu Projeleri Proje Adı Son Durum

Batman-Hasankeyf-Gercüş-Midyat Devam ediyor.

Cizre-Şırnak, (Ergani-Dicle) Ayrımı-Eğil, Devam ediyor. Midyat-Gercüş, Gercüş-Vergili-Yemişli, Şırnak

Çevreyolu Eruh ve Uludere Kolları, Siirt-Eruh

(Batman-Hasankeyf)Ayrımı-Beşiri-Kurtalan, Devam ediyor.

Diyarbakır-Mardin, Cizre-Silopi, (Kurtalan-

Siirt)Ayrımı-Malabadi, Nusaybin-Cizre Yolu

Silvan-Malabadi-H.Köprü-11. Böl. Hd. Tamamlandı.

(Diyarbakır-Mardin) Ayrımı -Bismil-Batman 2016 yılında BSK seviyesinde bitirilmesi

planlanmaktadır.

Batman-(Silvan-Kozluk) Ayrımı 2015 yılında bitirilmesi planlanmaktadır.

Batman Çevre Yolu 2015 yılında bitirilmesi planlanmaktadır.

Çatakköprü-Sason-Yücebağ-Diyarbakır Yolun tamamı TY SK olarak tamamlanmıştır.

Hasankeyf-Gercüş-Midyat Çalışmalar %99 seviyesinde tamamlanmıştır.

Hamzalı-Yücebağ Çalışmalar %99 seviyesinde tamamlanmıştır.

Gercüş-Dargeçit-Fındık Çalışmalar %99 seviyesinde bitirilmiştir.

Batman-Hasankeyf-Gercüş-Midyat Çalışmalar %10 seviyesinde bitirilmiştir.

Reşat Baysal Varyantı Çalışmalar %15 seviyesinde tamamlanmıştır.

Hasankeyf İlçesi Hasankeyf (Artuklu) Köprüsü Devam ediyor.

Batman İli, Beşiri İlçesinde Memikhan Köprüsü Devam ediyor.

Batman İli, Beşiri İlçesinde Şeyh Hoşal Köprüsü Devam ediyor.

Batmançayı Tamamlandı.

Batman Çevreyolu Devam Ediyor.

Akçaçayı Devam Ediyor.

DDY Üstgeçit Tamamlandı.

TOKİ Kavşağı Tamamlandı.

Hasankeyf-1 Devam Ediyor.

Hasankeyf-2 Devam Ediyor. Kaynak: Karayolları GAP Faaliyet Raporu

9

1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR

Sosyal hizmetler ve sosyal koruma gibi toplumsal gelişmenin temelini oluşturan alanlarda gerçekleştirilen yatırımlarla Bölge’de daha çok sayıda vatandaşa ulaşmak mümkün olmuştur. Çocuklar, gençler, kadınlar, engelliler ve yaşlılar gibi kırılgan kesimlerin toplumla bütünleşmesini ve toplumsal kalkınmaya katılımının sağlanması amacıyla yapılan sosyal koruma merkezlerinin sayısı artırılmaktadır.

Tamamlanan Projeler: - Engelsiz Yaşam Merkezi (60 kişilik)

- Huzur Mahallesi Toplum Merkezi - Batman Kültür Merkezi

Devam Eden Yatırımlar:

- Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi (40 kişi): Devam etmektedir. - Toplum Merkezi: Proje ihalesi yapılmış olup, ihtiyaca göre revize edilecektir. - Toplum Merkezi (Hizmet Binası Koord. Merkezi): Arsa problemi olduğundan ihale edilememiştir.

- Yaşlı Hizmet Merkezi: Açılmasına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.

1.13. SPOR TESİSLERİ

Batman ilinde yaptırılan spor tesislerinin son durumları aşağıda verilmiştir.

- Sason Spor Salonu (500 seyircilik): Tamamlanmıştır. - Batman Merkez Atletizm Pisti: 24.09.2014 tarihinde ihalesi yapılmış süreç devam etmektedir. - Batman Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşme %90 civarındadır. - Batman Kozluk Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşme %35 seviyelerindedir. - Batman Merkez Sporcu Fabrikası: İl müdürlüğünce yeni bir arsa bulunmuş ve tahsisi gerçekleşmiş

olup yeni yere ait emlak bilgileri beklenmektedir. - Batman Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu: Batman 15.000 kapasiteli stadyum ile birlikte

yapılmaktadır. Yer teslimi yapılmıştır. - Gercüş Spor Salonu: Yapımına başlanmıştır.

- Stadyum: Proje çalışmaları devam etmektedir.

1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI

Mardin-Batman-Siirt-Şırnak Planlama Bölgesi'ne ait 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planları tamamlanmış ve 02.04.2012 tarihinde onaylanmıştır.

Konut: 2008-2014 döneminde TOKİ sorumluluğunda yapımı süren ve planlanan konut sayısı 4.528 adettir. 986 konut tamamlanmıştır. 1473 konutun inşaatı devam etmekte, 1.700 konut ta planlama aşamasındadır.

Batman İçmesuyu Uygulama Projesi onaylanmıştır.

10

2. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER

2.1. TARIMSAL FAALİYETLER

2.1.1. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi

Proje ile sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, sulamadan yararlanamayan kırsal toplulukların mevcut sosyo-ekonomik durumlarının, doğal ve toplumsal çevre ile ilişkilerinin, potansiyellerine uygun gelir getirici yeni faaliyet alanlarının ve bunların geliştirilmesi yollarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.

2009 ve 2014 yılları arasında Adıyaman ilinde uygulanan projeler aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 12: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (2009-2014) 2009 Yılı

Hasankeyf Basınçlı Sulama Sistemi ve Ürün Deseninin Geliştirilmesi Projesi

Sason ve Kozluk Çilek Yetiştiriciliği Projesi

Gercüş ve Hasankeyf Nar Yetiştiriciliği Projesi

Merkez Beşiri, Kozluk Yarıbodur Kiraz Projesi

Merkez Beşiri, Kozluk Yarıbodur Elma Projesi

Sason ve Merkez Ceviz Yetiştiriciliği Projesi

2010 Yılı

Gercüş Koyunculuğu Geliştirme Projesi (Tepecik Koyunculuk)

2011 Yılı

Sason Arıcılığı Geliştirme Projesi

2012 Yılı

Gerçüş-Kozluk Modern Tarım ve Hayvancılık İçin Büyükbaş Hayvan Barınak Rehabilitasyonu

2014 Yılı

Hasankeyf Üçyol Basınçlı Sulama Sistemi

2.1.2. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi Projesi

Projenin amacı; GAP Bölgesi’nde hayata geçirilecek sulama projelerinin işletme-bakım ve yönetimi için uygun modelleri belirlemek ve Bölge’ye uygun olanını seçmek, seçilen modeli uygulamak, model ile ilgili sonuçları izlemek, gerekli düzeltme ve önerilerde bulunarak yaygınlaştırmak ve ihtiyaç duyulan teknik ve idari alt yapıyı geliştirmektir. Ayrıca, sulama suyunun üretim değerlerini en üst düzeye çıkaran iletim, dağıtım, yönetim model ve yöntemlerini bulmayı, bunları uygulayarak ve izleyerek değerlendirmeyi amaçlayan proje, GAP Bölgesi’nde sulamaya açılacak alanlardaki sulama şebekelerinin işletme-bakım ve yönetimini kapsamaktadır.

Batman’da Gerçekleştirilen Çalışmalar

- Sol sahil sulama alanındaki köylere gidilerek sulama ve yetiştiricilik hakkında bilgilendirme

çalışmalarına devam edilmiştir. - Meyve fidanlarının (kiraz, nar, ceviz ve elma) dağıtım ve dikimi Batman Tarım İl Müdürlüğü ile

birlikte gerçekleştirilmiştir. Damlama sulama sistemleri kurulmuştur. - Hasankeyf Üç Yol Projesi’nde, Toplu Basınçlı Sulama ve Ürün Desenini Geliştirme Projesi’nin

ihalesi Hasankeyf Kaymakamlığı tarafından yapılmıştır. Yüklenici firmaya yer teslimi yapılmış olup, çalışmalara başlanmıştır.

- Şelmo Bölgesi’nde yapılan jeotermal sera kontrollerine devam edilmektedir. - Çilek Yetiştiriciliği Projesi’nin ihalesi Batman Tarım İl Müdürlüğü ile birlikte gerçekleştirilmiştir.

Çilek bahçeleri ilkbaharda kurulmuştur. - Batman Gercüş’te desteklenen “Arıcılık” ve “Modern Bağcılık” projelerinin protokolleri

imzalanmıştır. Arıcılık Projesi’nin ihalesi gerçekleştirilmiştir. .

11

- Batman Sol Sahil Sulama Birliği alanındaki köylere gidilerek, muhtarlarla ve çiftçilerle görüşmeler

yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda sulama, meyvecilik ve sulama sistemleri hakkındaki eğitim ihtiyaçları karşılanmaya çalışılmıştır.

- Tarım kampına bir öğrenci grubu gönderilmiştir. - Batman Sol Sahil Sulama alanında toplulaştırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. - Sol sahil sulama alanındaki köylere gidilerek sulama ve yetiştiricilik hakkında bilgilendirme

çalışmalarına devam edilmiştir. - Batman Sol Sahil Sulama Birliği ve DSİ 103. Şube Müdürlüğü ile sürekli görüşmeler yapılarak

daha etkin bir sulamanın nasıl yapılacağı üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. - Şelmo Bölgesi’nde yapılan jeotermal sera kontrollerine devam edilmektedir. - Çilek yetiştiriciliği Projesi Sason çileği olarak markalaşmaya doğru gitmektedir. Çilek bahçeleri

sayısı desteğimizden sonra hızla artmaktadır. - Siirt ve Batman’da 2009 yılında desteklenen projelerin takipleri yapılarak çiftçilerle sürekli

görüşülmektedir. - 2010 yılı Batman GAP KKPDP projelerinin hayata geçirilmesi, izleme ve değerlendirmeleri

yapılmaktadır. - Batman Sol Sahil Sulama Birliği alanındaki köylere gidilerek, muhtarlarla ve çiftçilerle görüşmeler

yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda sulama ve sulama sistemleri hakkındaki çiftçiler yerinde bilgilendirilmiştir.

- Tarım kampına iki öğrenci grubu gönderilmiştir. - GAP TEYAP Projesi kapsamında Batman ilinde yürütülen çalışmalara destek olunmaktadır.

2.1.3. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projeleri

Projenin amacı; gelir düzeyi düşük olan ve geçimini koyunculukla sağlayan kırsal alan kesiminin gelirlerinin, küçükbaş hayvancılığın canlandırılması yoluyla artırılmasıdır. Böylece sulanan ve sulama dışı alanlarda yaşayan kırsal kesim nüfusu arasındaki gelir farklılıklarının azaltılmasına da önemli katkı sağlanmış olacaktır.

1998 yılında başlayan proje, valilikler ve tarım il müdürlükleri ile işbirliği içinde yürütülmektedir.

Sulama dışı alanlardaki topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin yükseltilmesi amacıyla Batman’da (Tosunpınar köyü, Beşiri ilçesine bağlı iki köy) Sözleşmeli Hayvancılık Projesi uygulanmaya başlanmıştır.

Sözleşmeli Koyunculuk Projesi kapsamında her aileye ivesi ırkı 10 gebe dişi toklu ve 1,5 yaşlı erkek toklu olmak üzere dağıtılmıştır. Dağıtılan küçükbaş materyaller ayni bir dönüşüm programı ile geri alınmıştır. Geri dönüşüm; ilk yıl ödemesiz, ikinci yıl 2 dişi kuzu, üçüncü yıl 1 erkek kuzu ve 2 dişi kuzu, dördüncü ve beşinci yıl üçer dişi kuzu alınarak sağlanmıştır.

Tablo 13: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi Dağıtım Tablosu (1998-2007)

1998-2005

2006

2007

Toplam

İller

Toplam Dağıtım

Dağıtım

Dağıtım

Hayvan

Çiftçi

Hayvan

Çiftçi

Hayvan

Çiftçi

Hayvan

Çiftçi

Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı

Batman 660 60 - - - - 660 60

Toplam Geri Dönüşüm Geri Dönüşüm Geri Dönüşüm

Toplam

İller (2000-2005)

2006

2007

(2008-2009)

Hayvan

Çiftçi

Hayvan

Çiftçi

Hayvan

Çiftçi

Hayvan

Çiftçi

Hayvan

Çiftçi

Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı

Batman 33 3 163 15 147 14 - - 343 31

12

GAP Bölgesi Hayvancılığı Geliştirme Projesi kapsamında 2010 yılında Gercüş ilçesinde uygulanan Yem Ezme, Yem Kırma, Yem Karma ve Dağıtma Römorku Satın Alım Projesi’ne kaynak aktarılmıştır.

2.1.4. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi

Projenin amacı; sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, potansiyellere uygun gelir getirici yeni tarım ve tarım dışı faaliyet alanlarının tespit edilmesi, pilot uygulamaların gerçekleştirilmesi, topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması, aile iş gücünü kullanarak yan uğraşlarla aile gelirlerine katkı sağlanmasıdır.

Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi kapsamında 2010-2014 yılları arasında yürütülen projeler aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 14: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri (2010-2014) 2010 Yılı

Kozluk Danagözü Köyü Koyunculuğu Geliştirme Projesi (Danagözü Koyunculuk Projesi) Hasankeyf Damızlık İvesi Koyun Yetiştiriciliği (Tepebaşı Koyunculuk Projesi)

2013 Yılı Kozluk Fıstık Bahçesi Tesisi Projesi Beşiri Fıstık Bahçesi Tesisi Projesi

2014 Yılı Hasankeyf Hasankeyf Sanal Tur

2.1.5. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi

Proje ile Bölge’de yürütülen Merkez Köy, Cazibe Merkezi, Örnek Köy, Köy-Kent gibi uygulamaların “Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” ile birlikte ele alınarak, Bölge’de sağlıklı bir kırsal yerleşme düzeninin yaratılması amaçlanmaktadır.

Proje kapsamında 2007-2012 döneminde Batman ilinde uygulanan projeler aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 15: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi 2007 Yılı

- Bodur Kiraz Yetiştiriciliği

- Antepfıstığı Projesi

Batman-Kozluk

- Seracılık Projesi

Taşlıdere Merkez Köyü ve - Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi

Çevresi (Yanıkkaya, 2008 Yılı

Danagözü, Yayalar, Ziyaret, - İçme suyu şebekesi, Çilek Yetiştiriciliği

Çevrecik Eskice ve Kaletepe - Sera Tamamlama

köyleri) - Kafes Balıkçılığı ve Sosyal Projeler 2009 Yılı

- Kozluk Mekanizasyonlu Tarıma Geçiş Projesi

2010 Yılı Gercüş Kurulacak Süt Soğutma Zinciri ile Batman İlindeki Süt Kalitesinin

Artırılması

Sason İvesi Irkı Koyun Yetiştiriciliği (Dereköy Koyunculuk Pr.)

Gercüş Gercüş’te Arı Safarisi

Gercüş Teknolojileri Sınıfları Projesi

2012 Yılı

Gercüş Gercüş Kırkat Gölet Alanı

Gercüş Temel Sağlık Yaygın Eğitimi

Gercüş Gercüş İlçe Merkezinde bir Pazar Yeri Kurulması Projesi

Sason Meyveciliği Geliştirme Projesi

Sason Turizmi Geliştirme Projesi

13

Sason Mesleki Beceri Kazandırma Projeleri

Sason Sason Çayı Çevre Düzenlemesi Projesi

2.1.6. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi

Bölge’de kırsal alanda yaşayan ve işlemeli tarıma uygun arazilerin az olduğu nüfusun sosyo-ekonomik yaşam koşullarının sürdürülebilir ve katılımcılık ilkesi doğrultusunda geliştirilmesi ve iyileştirilmesi projenin amacını oluşturmaktadır.

Entegre Kırsal Kalkınma Projesi kapsamında 2009 yılında Batman’da ekonomik gelir getirici, eğitim, sağlık, çevre ve alt yapının geliştirilmesine yönelik 2 projeye kaynak aktarılmıştır. Ayrıca 2012 yılında Sason ve Gercüş ilçeleri pilot ilçeler olarak belirlenmiş ilçelerin alt bölge kalkınma planları ile projeler tamamlanmıştır.

Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi

İlçe Alt Projeler

Gercüş Proje Uygulama Ofisinin Düzenlenmesi

Gercüş Antepfıstığını Geliştirme Projesi

Gercüş Arı Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi

Gercüş Yüksek Telli Bağ Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi

Sason Arıcılığı geliştirme projesi

Sason Meyve kasası imalathanesi oluşturma projesi

Sason Kilimli köyü sulama kanalı projesi

Sason Sason Yücebağ İMKB Konferans Sinema , Karşıyaka Kız YİBO Konferans Salonu Merkez Gençlik Akademisi Projesi

Sason Telli Terbiye Sistemli 6 Adet Böğürtlen Bahçesi

Sason İpekböcekçiliğini Geliştirme Projesi

Sason Bal, Çilek, Ceviz Festivali

2.1.7 Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP)

Projenin amacı; GAP Bölgesi'nde sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına katkıda bulunmaktır. Bu doğrultuda, bölgede ihtiyaç duyulan tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılması ile çalışmalar sonucu uygun görülen sürdürülebilir tarımsal yayım ve danışmanlık modelinin/modellerinin uygulamaya konması ve yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Proje kapsamında Batman ilinde yürütülen faaliyetler:

- Muhtelif konularda 742 teknik elemana eğitim verilmiştir. - 11 fuara 31 teknik eleman katılmıştır. - Genel sulama ve pamuk yetiştiriciliği ile ilgili broşürler basılmıştır.

- 17 çiftçi, 5 konuda teknik geziye katılmıştır. - 350 dekar alanda, 4 üründe, 33 adet demonstrasyon kurulmuştur. - 542 dekar alanda, 3 üründe 23 adet demonstrasyon kurulmuştur. - İyi Tarım Uygulamaları Yurtiçi Eğitimi’ne bir çiftçinin katılımı sağlanmıştır. - İyi Tarım Uygulamaları Yurtdışı Eğitimine bir çiftçi katılmıştır.

- Bir adet tarla günü düzenlenmiş ve 58 çiftçinin katılımı sağlanmıştır. - 46 adet köy toplantısı düzenlenmiş ve 1190 çiftçinin katılımı sağlanmıştır. - GAP Köşesi Oluşturma: 3 Çiftçi Örgütü (Batman Ziraat Odası, Gercüş Ziraat Odası. ve Batman

Sol Sahil Sulama Birliği) - Sulama-Tanıtım-Eğitim Konulu beş adet film hazırlanmıştır.

- Dört adet bilbord hazırlanmış ve ilde bir aylık tanıtım kampanyası düzenlenmiştir. - Tarımsal Yayım Modeli Oluşturma Çalışmaları kapsamında Hollanda ve Polonya’daki eğitimlere

altı teknik eleman katılmıştır.

14

2.2. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR

2.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM)

Kadınların toplumsal kalkınmaya katılımlarını sağlamak amacıyla uygulanan proje kapsamında Batman’da 3 ÇATOM kurulmuştur.

- 19 Mayıs Mahallesi ÇATOM - Yavuz Selim Mahallesi ÇATOM - Yeşiltepe Mahallesi ÇATOM

ÇATOM'larda uygulanan programlar; i) okuma-yazma, okul öncesi eğitimi, anne eğitimi, bilgisayar, beslenme, ev ekonomisi alanlarında eğitim programları, ii) sağlık eğitimi, kısmi ve gezici poliklinik hizmetleri gibi sağlık programları, iii) el sanatları, trikotaj, tekstil, kuaför, keçe işlemeciliği, yöresel bebek, gümüş işlemeciliği gibi konularda beceri geliştirici programlar, gelir getirici atölyeler ve kadın girişimciliğini destekleyici programlar, iv) sosyal yaşama katılımı destekleyen ve kadın bilincini oluşturmayı hedefleyen sosyal ve kültürel programlar, v) hedef grupların sosyal destek hizmetlerine (burs, yeşil kart, ayni yardım, resmi nikah vb.) ulaşmasını kolaylaştırıcı sosyal destek programları düzenlenmektedir.

Batman ÇATOM’larda 2013-2014 faaliyet yılında eğitim, sağlık, gelir getirici ve beceri kazandırıcı, sosyal-kültürel faaliyetler, çocuklara yönelik faaliyetler ile sosyal destek programları uygulanmaktadır. Petrolkent, 19 Mayıs ve Yavuz Selim mahallelerinde yaşayan kadınların üyesi olduğu ÇATOM’un girişimiyle kurulan Batman Kadın Toplumsal Gelişim Derneği kuruluşundan bu yana 6 SODES, 1 AB destekli ve 1 Dünya Bankası projesi uygulamıştır. GAP İdaresi’nin Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve SIDA desteğiyle uygulamakta olduğu “Kadının Güçlendirilmesinde Yenilikler” projesi kapsamında 19 Mayıs ÇATOM bünyesinde üretim atölyeleri kurulmuş, proje kapsamında oluşturulan ARGANDE markası altında üretim yapmaktadır. Üretilen ürünler, uluslararası moda günlerinde defileler yoluyla tanıtılmakta, 17 MUDO satış noktasında satılmaktadır.

Yeşiltepe Mahallesi’nde yaşayan kadınların üyesi oldukları ve ÇATOM’un girişimiyle kurulmuş olan Toplumsal Değişme ve Kadın Derneği kuruluşundan bu yana 4 SODES, 3 GençBank ve 1 AB destekli proje uygulanmıştır. Kuaförlük ve boncuk taşlama işi kapsamında 160 kadın ev eksenli çalışmakta olup, aylık ortalama 3 bin TL gelir elde etmektedir. Kuaför kursu kapsamında açılan staj salonu aracılığıyla 13 katılımcı gelir elde etmektedir.

2.2.2. Gençlik ve Kültür Evleri

Temelde gençlerin yerel yönetim ve karar alma süreçlerine katılımını sağlamak amacıyla yürütülen proje kapsamında gençlik ve kültür evleri kurulmakta; bu merkezlerde üniversiteye hazırlık, bilgisayar, resim, müzik, halkla ilişkiler, tiyatro ve halk oyunları kursları düzenlenmektedir.

Batman Gençlik ve Kültür Evi’nde Yürütülen Faaliyetler;

- Gençlik ve Kültür Evi’ne 149’u kız, 247’si erkek olmak üzere toplam 396 üye kayıtlıdır. - Bilgisayarlı çizim, bilgisayarlı muhasebe, bilgisayar işletmenliği, resim, keman, gitar, bağlama,

autocad, güzel konuşma ve diksiyon, fotoğrafçılık, tekvando, ingilizce, netcad, etkili iletişim, konservatuara hazırlık, kitre bebek, YGS(LYS) kurslarından toplam 642 genç faydalanmaktadır.

- Müzik dinletisi, film gösterimi, GençBank doğa kampı, piknik, fotoğraf gezisi etkinliklerinden 197 kişi faydalanmıştır.

- Batman Gençlik ve Kültür Evi gönüllü grubu tarafından '' Do Not Stay Far Away Uzakta Durma' değişim programı gerçekleştirilmiş, programa Batman, Litvanya, Almanya ve İtalya’dan 27 genç katılmıştır.

- Ulusal Ajans bünyesinde Eylem-1.1 Gençlik Değişim Eylem-2 Avrupa Gönüllü Hizmeti Eylem-1.2 Gençlik Girişim Konularında proje yazma eğitimi verilmiştir.

15

2.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos Çocuk Gelişim Merkezleri)

Çocukların beklentilerine uygun, enerjilerini olumlu yönde kullanabilecekleri, zihinsel, duygusal, sportif, kişisel ve sosyal gelişimlerini destekleyen eğitimlerin planlandığı ve etkinliklerin düzenlendiği çocuk oyun odaları ile 4-6, Cheetos Gelişim Merkezleri ile 4-6 ve 7-14, Çocuk Okuma Odaları ile ise 7-14 yaş grubu çocuklara yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Proje kapsamında; i) Eğitim faaliyetleri, ii) Sosyal faaliyetler, iii) Sportif Faaliyetler ve iv) Ailelere yönelik faaliyetler düzenlenmektedir.

Batman’da 2 Çocuk Okuma Odasında ve GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi’nde yürütülen çalışmalar şöyledir:

Batman Çocuk Okuma Odası Frito Lay tarafından desteklenmektedir. Okul öncesi eğitim, sağlık eğitimi, bilgisayar, müzik, bağlama, resim, masa tenisi ve satranç tiyatro gösterisi, çocuk hakları ve yurttaşlık, fen teknolojisi, matematik, Türkçe ve futbol kursları başlatılmıştır.

19 Mayıs GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi, ÇATOM bünyesinde hizmet vermektedir.

Yeşiltepe Çocuk Okuma Odası, ÇATOM bünyesinde hizmet vermektedir. Drama, sağlık ve bilgisayar kursları Açık kapı programları uygulanmaktadır.

2.3. ÇEVRE VE ALTYAPI FAALİYETLERİ

2.3.1. Halihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları

Halihazır Harita: Halihazır harita alımı işleri Batman (Merkez) (1992), Kozluk (1992), Hisarköy (2001), Balpınar (2002), Beşiri (2007) yıllarında tamamlanmıştır. 08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol gereğince Sason harita çalışmaları devam etmektedir.

İmar Planı: Merkez, Kozluk, Sason (1994), İkiköprü (1995) yıllarında, Beşiri ise 08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol gereğince 2011 yılında tamamlanmıştır. Gercüş imar planı çalışması ise ihale aşamasındadır.

2.3.2. Batman Katı Atık Yönetimi: 2010 yılına kadar, Batman (Merkez), Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Uygulama Projeleri tamamlanarak belediyesine teslim edilmiştir.

16