Halil K

OZ

AN

HA

N

BASİT MAKİNELER

TANIM

AVANTAJLARI

1

2

3

4

5

İŞ YAPMA KOLAYLIĞI SAĞLAR

UYGULANAN KUVVETİN YÖNÜNÜ VE BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİREBİLİR.

KUVVETTEN YADA YOLDAN KAZANÇ SAĞLAYABİLİR.

BİR ENERJİ TÜRÜNÜ BAŞKA BİR ENERJİ TÜRÜNE DÖNÜŞTÜREBİLİR.

CİSMİN SÜRATİNİ DEĞİŞTİREBİLİR

DİKKAT BASİT MAKİNELERDE İŞ VE ENERJİDEN ASLA KAZANÇ

GÜNLÜK HAYATTA İŞ YAPMA KOLAYLIĞI SAĞLAMAK AMACIYLA TASARLANANARAÇLARDIR.

Halil K

OZ

AN

HA

N

>>

KUVVETTEN KAZANÇ YADA KAYIP YOK

KUVVETTEN KAZANÇ, YOLDAN KAYIP VAR

KUVVETTEN KAYIP, YOLDAN KAZANÇ VAR

DİKKAT

DİKKAT

BASİT MAKİNELERDE DAİMA;KUVVETTEN KAZANÇ VARSA YOLDAN KAYIP VARYOLDAN KAZANÇ VARSA KUVVETTEN KAYIP VAR.

ELEKTRİKLE ÇALIŞAN ALETLER BASİT MAKİNE

Halil K

OZ

AN

HA

N

1- KALDIRAÇLAR

TANIM

YÜK

DESTEK

F

YÜK KOLU KUVVET KOLUYÜK X YÜK KOLU = KUVVET X KUVVET KOLU

ÖRNEK

60NF

YÜK KOLU KUVVET KOLU

YÜK KOLU KUVVET KOLU60NF

ÇUBUĞUN BİR DESTEK NOKTASI ETRAFINDA SERBESTÇE DÖNMESİYLE OLUŞAN BASİT MAKİNELERDİR.

A) DESTEĞİN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR

YÜKF

YÜK KOLU KUVVET KOLU

GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI

TAHTEREVALLİ

EŞİT KOLLU TERAZİ

MAKAS

KESER

KERPETEN

PENSE

1

2

3

DESTEK, KUVVET İLE YÜK ARASINDADIR.

DAİMA KUVVETİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRİRLER.

YÜK KOLU KUVVET KOLU (KUVVETTEN KAZANÇ VAR.)

YÜK KOLU KUVVET KOLU (KUVVETTEN KAZANÇ YADA KAYIP YOK.)

YÜK KOLU KUVVET KOLU (KUVVETTEN KAYIP VAR.)

Halil K

OZ

AN

HA

N

B) YÜKÜN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR

1

2

FINDIK KIRACAĞI

CEVİZ KIRACAĞI

GAZOZ AÇACAĞI

DELGEÇ

MENTEŞELİ KAPI

GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI

EL ARABASI

YÜKFYÜK KOLU

KUVVET KOLU

YÜK, KUVVET İLE DESTEK ARASINDADIR.

KUVVETİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRMEZ.

3 DAİMA KUVVETTEN KAZANÇ SAĞLAR. Halil K

OZ

AN

HA

N

C) KUVVETİN ORTADA OLDUĞU KALDIRAÇLAR

YÜK

F

YÜK KOLU

KUVVET KOLU

1

2

MAŞA

TEL ZIMBA

KÜREK

OLTA

TENİS RAKETİ

GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI

CIMBIZ

BEYZBOLL SOPASI

KOL KASI

ALT ÇENE KEMİĞİ

KUVVET, YÜK İLE DESTEK ARASINDADIR.

KUVVETİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRMEZ.

DAİMA KUVVETTEN KAYIP SAĞLAR.3 Halil K

OZ

AN

HA

N

Halil K

OZ

AN

HA

N

2- MAKARALAR

TANIM

KUVVETİN YÖNÜNÜ VE BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİREBİLİRLER.

A) SABİT MAKARA

F

YÜK1M

1M

SABİT BİR NOKTAYA BAĞLI SADECE KENDİ ÇEVRESİNDE DÖNEBİLEN MAKARALARDIR.

SADECE YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRİR.

YÜK, ÇEKİLEN İP KADAR YÜKSELİR.

MAKARA AĞIRLIĞI DİNAMOMETREDEKİ DEĞERİ ETKİLEMEZ.

KUVVET = YÜK

SABİT BİR EKSEN ETRAFINDA SERBESTÇE DÖNEBİLEN KUVVETİN YÖNÜNÜ VEYA BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİREBİLEN BASİT MAKİNELERDİR.

60N

F

KULLANIM ALANLARI; BAYRAK DİREKLERİNDE, İNŞAATTA TUĞLA TAŞIMAK VB…

Halil K

OZ

AN

HA

N

B) HAREKETLİ MAKARA

F

YÜK1M

2M

HEM KENDİ ÇEVRESİNDE DÖNEBİLEN HEMDE İPLE BİRLİKTE YUKARI AŞAĞI HAREKET EDEN MAKARALARDIR.

SADECE KUVVETİN BÜYÜKLÜĞÜNÜ DEĞİŞTİRİR.

YÜK, ÇEKİLEN İPİN YARISI KADAR YÜKSELİR.

MAKARA AĞIRLIĞI DİNAMOMETREDEKİ DEĞERİ ETKİLER.

KUVVET =YÜK

2 NOT: HAREKETLİ MAKARA SAYISI ARTTIKÇA;KUVVETTEN KAZANÇ, YOLDAN KAYIP DA ARTAR.

60N

60N

60N

FF

F

KULLANIM ALANLARI; VİNÇ VB…

Halil K

OZ

AN

HA

N

C) PALANGALAR

P

F

1M

2M

KUVVET =P

2

P

F

1M

3M KUVVET =P

3

P

F

1M

3M

KUVVET =P

3

P

F

1M

4M KUVVET =P

4

1 2 3

4HAREKETLİ MAKARA SAYISI ARTIKÇA KUVVET KAZANCI ARTAR.

İP AŞAĞI BAKIYORSA, İP YUKARI BAKIYORSA,

KUVVET =YÜK

MAKARA SAYISI

KUVVET =YÜK

MAKARA SAYISI

+ 1

Halil K

OZ

AN

HA

N

3- EĞİK DÜZLEM

TANIM

F

P

hL

Ph

FL

YÜK

YÜKSEKLİK

KUVVET

YÜKÜN ALDIĞI YOL

P h F LX X=

DENEY I YÜKÜN ALDIĞI YOL ARTTIKÇA (h sabit) KUVVET AZALIR, KAZANÇ ARTAR

h

P4cm

h

P8cm

h

P10cm

DENEY II YÜKSEKLİK ARTTIKÇA (h sabit) KUVVET ARTAR, KAZANÇ AZALIR

4cm

PL

8cm

PL

10cm

P

L

ZEMİNLE ARALARINDA BELİRLİ BİR AÇI BULUNAN EĞİMLİ YÜZEYDEN OLUŞAN BİR BASİT MAKİNEDİR

DAİMA KUVVETTEN KAZANÇ SAĞLAR.

Halil K

OZ

AN

HA

N

4- ÇIKRIK

TANIM

F

rR

P

PF

Rr

P r F RX X=

EL MATKABI

DİREKSİYON

KIYMA MAKİNESİ

BİSİKLET PEDALI

KAHVE DEĞİRMENİ

GÜNLÜK HAYATTA KULANIMI

EL MİKSERİ

KALEMTRAŞ

ANAHTAR

TORNAVİDA

DÖNME EKSENLERİ AYNI YARIÇAPLARI FARKLI İKİ SİLİNDİRDEN OLUŞAN BASİT MAKİNEDİR.

DAİMA KUVVETTEN KAZANÇ SAĞLAR.

Halil K

OZ

AN

HA

N

VİDA

KASNAK DİŞLİ ÇARKLAR

VİDA, KASNAK VE DİŞLİ ÇARKLARDA BİRER BASİT MAKİNE ÖRNEĞİDİR.

BİLEŞİK BASİT MAKİNELER

BİRDEN FAZLA BASİT MAKİNE İÇEREN SİSTEMLERE BİLEŞİK MAKİNE DENİR.